ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိ အတၢ်ဂ့ၢ်ဘျးစဲ
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၃–၉
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ| မၤတၢ် ၉–၁၁
“ပှၤလၢအမၤအၢမၤသီတၢ် နးနးကလဲာ်တဂၤ ကဲထီၣ်ပှၤလၢ အသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်”
(မၤတၢ် ၉:၁, ၂) ဘၣ်ဆၣ်ဒီး စီၤစီလူးသါထီၣ်ဒံးတၢ်ကတိၤမၤပျံၤတၢ်, ဒီးတၢ်မၤသံတၢ်, လၢကစၢ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အလိၤ, ဒီးလဲၤဝဲဆူပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် အအိၣ်, ၂ ဒီးဃ့လံာ်လၢအီၤ, လၢကလဲၤဆူဒၤမ့ၤစ့း, ဆူဘူၣ်ဘျီၣ်တဖၣ်, ဒ်သိးအမ့ၢ်ထံၣ်န့ၢ်ပှၤဘၣ်ဃးဒီးကျဲအံၤ, ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤဒီး, ကစၢဃာ်အီၤဒီးဟဲက့ၤစိာ်ဆူယရူၤၡလ့ၣ်လီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၆၀ အဆၢ ၁-၂
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် “အိၣ်ခုၣ်အိၣ်မုာ်”
ပှၤလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ အဟဲဆူဝ့ၢ်ဒၤမ့ၤစ့းန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်လၢအအၢလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟဲဝဲဒ်သိး ကဖီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒီးကထုးထီၣ်ကွံာ်ဝဲလၢဟံၣ်ပူၤ, စၢဃာ်ဝဲ, မၤမဲာ်ဆှးဝဲ ဒီးကက့ၤကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤလီၤ.
၂ ပှၤတဖုအံၤအခိၣ် လၢအမံၤမ့ၢ် စီၤစီလူးန့ၣ် အစုဘၣ်အၢဒီးတၢ်သွံၣ်လံ. ဖဲပှၤလၢအထီဒါတၢ်တဖၣ် ကွံာ်သံဝဲ စီၤစတ့းဖၣ်လၢလၢၢ်အခါ စီၤစီလူးစ့ၢ်ကီးတူၢ်လိာ်ဝဲလီၤ. (မၤတၢ် ၇:၅၇–၈:၁) စီၤစီလူး မၤအၢမၤနးဘၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤန့ၣ် တသးမံဝဲဒံးဘၣ်. အဝဲမၤဝဲဒ်သိး တၢ်မၤအၢမၤနးလၢအလီၤဂာ်ဒီး မ့ၣ်အူအံၤ ကရၤလီၤအသးလီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ပှၤတဖုလၢအပိာ်ကစၢ်အ “ကျဲ” ဘၣ်ဆၣ်ပှၤအါဂၤထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်အမ့ၢ် ပှၤလၢအမၤတၢထီၣ်တၢလီၤတၢ်လီၤ.—မၤတၢ် ၉:၁, ၂; ကွၢ် တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢအမ့ၢ် “Saul’s Mandate in Damascus” (စီၤစီလူး အတၢ်န့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤလၢ ဝ့ၢ်ဒၤမ့ၤစ့း) လၢကဘျံးပၤ ၆၁.
(မၤတၢ် ၉:၁၅, ၁၆) ဒီးကစၢ်စံးဘၣ်အီၤ, လဲၤတက့ၢ်, အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဝဲဒၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဃုထၢအသပၢၤလၢယဂီၢ်, ဒ်သိးအကစိာ်ယမံၤ ဆူပှၤကလုာ်တဖၣ်, ဒီးစီၤပၤတဖၣ်, ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အမဲာ်ညါလီၤ. ၁၆ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကဘၣ်ဒိးတၢ်လၢ ယမံၤအဃိ, ဆံးအါဆံးအါန့ၣ်, ယကဒုးနဲၣ်အီၤလီၤ.
တူၢ်လိာ် ယဟိဝၤယွၤ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတ့သပၢၤတက့ၢ်
၄ ယဟိဝၤယွၤ တထံၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒ်ပထံၣ်အီၤအသိးဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ သမံသမိးကွၢ်ပသး ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၇ ခ တက့ၢ်.) ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဖဲအဒုးအိၣ်ထီၣ် ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. ပှၤအါဂၤလၢ ဘၣ်တၢ်ထံၣ်အီၤဒ် ပှၤလၢအတကျၢတခီဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မိၤဃီၤအဝဲသ့ၣ်ဆူအအိၣ် ဒီးအဖိခွါအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၄၄) အဒိ, ပှၤဖၤရံၤၡဲတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ်စီၤစီလူးန့ၣ် “မ့ၢ်ပှၤဒုၣ်ဒွဲၣ်တၢ်, ဒီးပှၤမၤအၢမၤသီတၢ်, ဒီးပှၤအဒူ” တဂၤလီၤ. (၁ တံၤ. ၁:၁၃) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၤလၢ စီၤစီလူးအသးကံၢ်ပူၤ ဒီးတထံၣ်အီၤဒ်အမ့ၢ်ကပံာ်လၢ ပှၤသူအီၤတသ့လၢၤဘၣ်အသိးန့ၣ်ဘၣ်. (ကတိၤ. ၁၇:၃) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်စီၤစီလူး ဒ်အမ့ၢ်ကပံာ်လၢအဂ့ၤ ဒီးတ့ထီၣ်အီၤလၢ “တၢ်ဃုထၢ အသပၢၤ” လၢကဘၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် “ဆူပှၤကလုာ်တဖၣ်, ဒီးစီၤပၤတဖၣ်, ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်” အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၉:၁၅) ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢစ့ၢ်ကီးပှၤအဂၤတဖၣ် လၢကတ့ထီၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်အမ့ၢ်သပၢၤလၢ “တၢ်လၤကပီၤအဂီၢ်” စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဖၣ်အံၤ ပၣ်ဃုာ်ဒီး ပှၤအီလုၢ်ကိလုၢ်ကပာ်, ပှၤမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, ဒီးပှၤဟုၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ရိ. ၉:၂၁; ၁ ကရံၣ်. ၆:၉-၁၁) အဝဲသ့ၣ် မၤလိဝဲလံာ်စီဆှံ, အတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤအါထီၣ်ဝဲ ဒီးပျဲကစၢ်ယွၤလၢ ကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
(မၤတၢ် ၉:၂၀-၂၂) ဒီးအိၣ် အနံၤအသီတနီၤနီၤ, ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢဒၤမ့ၤစ့းအပူၤလီၤ. ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တကီၢ်ခါလၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်တဖၣ်အပူၤ, လၢယ့ၣ်ၡူးတဂၤအံၤ, မ့ၢ်ယွၤအဖိခွါလီၤ. ၂၁ ဒီးကယဲၢ်ပှၤလၢအနၢ်ဟူဝဲတဖၣ်န့ၣ်, ပာ်အသးကမၢကမၣ် ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤတဂၤအံၤမ့ၢ်ပှၤလၢအမၤဟးဂီၤ ပှၤလၢအကိးထီၣ်တၢ်အမံၤအံၤလၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ, ဒီးဟဲဖဲအံၤဒ်သိးအကစၢဃာ်အီၤ, ဒီးကက့ၤစိာ်အီၤဆူပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ်အအိၣ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ၂၂ ဒီးစီၤစီလူး အစိအကမီၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ, ဒီးကတိၤနၢၤကတိၤဃၣ် ပှၤယူဒၤဖိအိၣ်လၢဒၤမ့ၤစ့းအပူၤ, ဒီးဒုးနဲၣ်ဝဲလၢအဝဲဒၣ်မ့ၢ်ခရံာ်လီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၆၄ အဆၢ ၁၅
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် “အိၣ်ခုၣ်အိၣ်မုာ်”
၁၅ ဖဲစီၤစီလူး စးထီၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်လၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤအခါ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကမၢကမၣ် ဒီးအသးထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးန့ၣ် မ့ၢ်နထံၣ်တမှံကွၢ်သ့ဧါ. အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပှၤတဂၤအံၤမ့ၢ်ပှၤလၢအမၤဟးဂီၤ ပှၤလၢအကိးထီၣ်တၢ်အမံၤအံၤလၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ” လီၤ. (မၤတၢ် ၉:၂၁) ဖဲစီၤစီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးအတၢ်ထံၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအဖီခိၣ် ဆီတလဲဒ်လဲၣ်အခါ အဝဲတဲဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်အုၣ်အသးလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် “မ့ၢ်ခရံာ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၉:၂၂) အဝဲဟ့ၣ်တၢ်အုၣ်သး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးသနာ်က့ ပှၤခဲလၢာ်တတူၢ်လိာ်အီၤဘၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆီတလဲ ပှၤလၢအပာ်ဒိၣ် လုၢ်လၢ်ထူသနူ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအပာ်ထီၣ်ထီအသးတဖၣ် အသးတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် စီၤစီလူး တတူၢ်ၡူအသးဘၣ်.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(မၤတၢ် ၉:၄) ဒီးလီၤဃံၤဝဲလၢဟီၣ်ခိၣ်အဖီခိၣ်, ဒီးနၢ်ဟူတၢ်အကလုၢ်စံးဘၣ်အီၤ, စီၤစီလူးဧၢ, စီၤစီလူးဧၢ, ဘၣ်မနုၤလၢ နမၤအၢယၤလဲၣ်.
bt ကဘျံးပၤ ၆၀-၆၁ အဆၢ ၅-၆
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် “အိၣ်ဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်”
၅ ဖဲယ့ၣ်ၡူးတြီဝဲ စီၤစီလူး လၢကျဲလၢအလဲၤဆူဒၤမ့ၤစ့းအခါ အဝဲတသံကွၢ်ဝဲလၢ “ဘၣ်မနုၤအဃိ နမၤအၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်လဲၣ်” န့ၣ်ဘၣ်. ဒ်ပသ့ၣ်ညါတ့ၢ်အသိး အဝဲတဲဝဲလၢ “ဘၣ်မနုၤလၢ နမၤအၢယၤလဲၣ်.” (မၤတၢ် ၉:၄) မ့ၢ်, တၢ်မၤကွၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးစ့ၢ်ကီးတူၢ်ဘၣ်ဝဲလီၤ.—မး. ၂၅:၃၄-၄၀, ၄၅.
၆ မ့ၢ်လၢနနာ်ယ့ၣ်ၡူးအဃိ နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအၢမၤနးသနာ်က့ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲ နတၢ်အိၣ်သးလီၤ. (မး. ၁၀:၂၂, ၂၈-၃၁) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ နတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် တမ့ၢ်ကလီၤမၢ်ဒံးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ဖဲပှၤကွံာ်သံ စီၤစတ့းဖၣ်အခါ စီၤစီလူး ပၣ်ဃုာ်လၢပှၤကျါ ဒီးအဝဲလဲၤလၢ ယရူၤၡလ့ၣ်ဒီးမၤအၢမၤနးဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီတဖၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဝဲလီၤ. (မၤတၢ် ၈:၃) ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးတမၤပတုာ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်ကဲထီၣ်အသးတဖၣ်အံၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ဒ်သိးစီၤစတ့းဖၣ် ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢအဂၤတဖၣ် ကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ခီဖျိယ့ၣ်ၡူးလီၤ.
(မၤတၢ် ၁၀:၆) အဝဲဒၣ်အိၣ်တမှံၤလၢ ပှၤမၤတၢ်ဖံး, စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်ပူၤ လၢအအိၣ်လၢပီၣ်လဲၣ်နံၤလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၀:၆
ပှၤမၤတၢ်ဖံး, စီၤၡံမိၣ်– ပှၤမၤတၢ်ဖံးတဂၤန့ၣ် သူဝဲထူၣ် ဒီးသ့စီကွံာ်ဝဲ တၢ်အဆူၣ်, တၢ်ညၣ် ဒီးတၢ်အသိလၢအအိၣ်လၢ တၢ်ဖံးအလိၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤမၤတၢ်ပီးတၢ်လီလၢ အဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဖံးတဖၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်ဖံးတဖၣ်အံၤန့ၣ် ပှၤဘၣ်စုၣ်အီၤဒီး သံးလၢအသဟီၣ်ဆူၣ်လီၤ. တၢ်မၤအံၤ ပှၤဘၣ်မၤအီၤလၢ တၢ်နၢအုၣ်အကျါ ဒီးပှၤဘၣ်သူထံအါအါလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်န့ၣ် အိၣ်လၢယၤဖိၤ အပီၣ်လဲၣ်နံၤန့ၣ်လီၤ. လၢစီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအပူၤ ပှၤလၢအမၤတၢ်မၤဒ်သိးဒီး ပှၤဘၣ်ဖီၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအသံတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တကဆှီဘၣ်. (၃ မိၤ. ၅:၂; ၁၁:၃၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤယူဒၤဖိအါတက့ၢ်န့ၣ် ကွၢ်တလီၤဝဲ ပှၤမၤတၢ်ဖံးတဖၣ် ဒီးတလဲၤအိၣ်တမှံၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဘၣ်. လၢခံ လံာ်ထါလမိး (Talmud) ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤမၤတၢ်ဖံးတဖၣ်န့ၣ် ပှၤကွၢ်တလီၤအဝဲသ့ၣ်အါန့ၢ် ပှၤထၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအအ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤပ့းတရူးန့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒ်အံၤဘၣ်အဃိ အဝဲလဲၤအိၣ်တမှံၤလၢ စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်လီၤ. စီၤပ့းတရူးအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢအဂ့ၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအလီၤသးစဲဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢကလဲၤလၢ ပှၤလၢတမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိ စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တနီၤ တဲဝဲလၢ ကြံးအတၢ်ကတိၤ ဘံၡ့ၣ် (byr·seusʹ) “ပှၤမၤတၢ်ဖံး” န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအမံၤလီၤ.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(မၤတၢ် ၉:၁၀-၂၂) ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်, ကိးဝဲအမံၤလၢစီၤအနၤနံ, လၢဒၤမ့ၤစ့းအပူၤအိၣ် ဝဲတဂၤလီၤ. ဒီးကစၢ်စံးဘၣ်အီၤ လၢတၢ်ထံၣ်တၢ်လၢညါခီအပူၤ, စီၤအနၤနံဧၢ, ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ကွၢ်ကွၢ်ယၤလီၤ, ကစၢ်ဧၢ. ၁၁ ဒီးကစၢ်စံးဘၣ်အီၤ, ဂဲၤဆၢထၢၣ် ဒီးလဲၤဆူကျဲကိးဝဲအမံၤလၢတၢ်ဘျၢ, ဒီးဃုန့ၢ် ပှၤတၢ်စူးဖိ, အမံၤစီၤစီလူး, လၢစီၤယူဒၤအဟံၣ်ပူၤတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကွၢ်ကွၢ်, အဝဲဒၣ်ဘါထုကဖၣ်တၢ်လီၤ. ၁၂ ဒီးထံၣ်တၢ်လၢညါခီ, ဒီးထံၣ်ပှၤအမံၤစီၤအနၤနံတဂၤဟဲနုာ်, ဒီးပာ်အစုလၢအလိၤ, ဒ်သိးအကထံၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤ. ၁၃ ဒီးစီၤအနၤနံကတိၤဆၢဝဲ, ကစၢ်ဧၢ, အဝဲဒၣ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤဖဲအမၤအၢမၤနး နပှၤစီဆှံလၢယရူၤၡလ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်, ယနၢ်ဟူလံလၢပှၤအါဂၤလံ. ၁၄ အိၣ်စ့ၢ်ကီးဖဲအံၤ ဒီးအစိအကမီၤလၢပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ်, ဒ်သိးအကစၢဃာ်ကယဲၢ်ပှၤလၢ အကိးထီၣ်နမံၤလီၤ. ၁၅ ဒီးကစၢ်စံးဘၣ်အီၤ, လဲၤတက့ၢ်, အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဝဲဒၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဃုထၢအသပၢၤလၢယဂီၢ်, ဒ်သိးအကစိာ်ယမံၤ ဆူပှၤကလုာ်တဖၣ်, ဒီးစီၤပၤတဖၣ်, ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အမဲာ်ညါလီၤ. ၁၆ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကဘၣ်ဒိးတၢ်လၢ ယမံၤအဃိ, ဆံးအါဆံးအါန့ၣ်, ယကဒုးနဲၣ်အီၤလီၤ. ၁၇ ဒီးစီၤအနၤနံဟးထီၣ်ဝဲ, ဒီးလဲၤနုာ်ဆူဟံၣ်ပူၤ, ဒီးပာ်အစုလၢအလိၤ, ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်စီၤစီလူးဧၢ, ကစၢ်လၢ အအိၣ်ဖျါထီၣ်လၢနမဲာ်ညါလၢနဟဲလၢကျဲပူၤ ယ့ၣ်ၡူးတဂၤန့ၣ်, မၢယဟဲဆူနအိၣ်, ဒ်သိးနကထံၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်, ဒီးနကပှဲၤထီၣ်ဒီးသးစီဆှံလီၤ. ၁၈ ဒီးတၢ်လီၤတဲာ်ကွံာ် လၢအမဲာ်အလိၤတကီၢ်ခါ ဒ်ညၣ်သဒံၣ်အသိး, ဒီးထံၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်တကီၢ်ခါ, ဒီးဂဲၤဆၢထၢၣ် ဒီးဒိးဘျၢအသးလီၤ. ၁၉ ဒီးအီၣ်တၢ်အီတၢ်, ဒီးအဂံၢ်အဘါဆူၣ်ထီၣ်က့ၤလီၤ. ၂၀ ဒီးအိၣ် အနံၤအသီတနီၤနီၤ, ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ ဒၤမ့ၤစ့းအပူၤလီၤ. ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တကီၢ်ခါလၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်တဖၣ်အပူၤ, လၢယ့ၣ်ၡူးတဂၤအံၤ, မ့ၢ်ယွၤအဖိခွါလီၤ. ၂၁ ဒီးကယဲၢ်ပှၤလၢ အနၢ်ဟူဝဲတဖၣ်န့ၣ်, ပာ်အသးကမၢကမၣ် ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤတဂၤအံၤမ့ၢ်ပှၤလၢအမၤဟးဂီၤ ပှၤလၢအကိးထီၣ်တၢ်အမံၤအံၤလၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ, ဒီးဟဲဖဲအံၤဒ်သိးအကစၢဃာ်အီၤ, ဒီးကက့ၤစိာ်အီၤဆူပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ်အအိၣ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ၂၂ ဒီးစီၤစီလူး အစိအကမီၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ, ဒီးကတိၤနၢၤကတိၤဃၣ် ပှၤယူဒၤဖိအိၣ်လၢဒၤမ့ၤစ့းအပူၤ, ဒီးဒုးနဲၣ်ဝဲလၢအဝဲဒၣ်မ့ၢ်ခရံာ်လီၤ.
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၀–၁၆
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | မၤတၢ် ၁၂–၁၄
“စီၤဘၢ်နါဘၤ ဒီးစီၤပီလူး လဲၤလၢတၢ်လီၢ်အယံၤ ဒီးဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်”
(မၤတၢ် ၁၃:၂, ၃) ဒီးဖဲအမၤကစၢ်အတၢ်, ဒီးဒုၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီအဖၢမုၢ်ဒီး, သးစီဆှံန့ၣ်စံးဝဲဒၣ်, နီၤဖးန့ၢ်ယၤလၢ စီၤဘၢ်နါဘၤ, ဒီးစီၤစီလူး လၢတၢ်မၤလၢယကိးက့ၤအီၤ အဂီၢ်တက့ၢ်. ၃ တုၤနုၤတစုဒုၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, ဒီးဘါထုကဖၣ်တၢ်, ဒီးပာ်အစုလၢအလိၤဒီး, ပျၢ်အီၤလီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၈၆ အဆၢ ၄
“လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီးတၢ်သးခု ဒီးသးစီဆှံ”
၄ ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ သးစီဆှံဃုထၢထီၣ်ဝဲ စီၤဘၢ်နါဘၤ ဒီးစီၤစီလူး လီၤလီၤဆီဆီလၢ ကမၤ ‘ကစၢ်အတၢ်မၤ’ အဂီၢ်လဲၣ်. (မၤတၢ် ၁၃:၂) လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ပသ့ၣ်ညါလၢ သးစီဆှံဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲလၢ ပှၤကဃုထၢထီၣ်ပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤလီၤ. ဒီးတပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ဝံတဖၣ် ဒီးသရၣ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်လၢအၣ်တံၤအီာ်န့ၣ် ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ် ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝဲ မူဒါအံၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အံၤ တသးက့ၣ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ် လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ် “ဘါထုကဖၣ်တၢ်, ဒီးပာ်အစုလၢအလိၤ ဒီးပျၢ်အီၤ” အဃိ စီၤဘၢ်နါဘၤ ဒီးစီၤစီလူးကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. (မၤတၢ် ၁၃:၃) ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပကြၢးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ် ဃုာ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လီၤ. ပတကြၢးသးက့ၣ် ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီတဖၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကြၢး “ပာ်ဒိၣ်အီၤလၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤလၢ အမၤတၢ်အဃိဒိၣ်မးလီၤ.”—၁ သ့း. ၅:၁၃.
(မၤတၢ် ၁၃:၁၂) တုၤနုၤတဘျီကီးအပဒိၣ်ထံၣ်တၢ်မၤအသးဒီး, ပာ်အသးကမၢကမၣ်လၢ ကစၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ, ဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤဝဲလီၤ.
(မၤတၢ် ၁၃:၄၈) ဒီးတၢ်န့ၣ်တဖၣ် ပှၤကလုာ်တဖၣ်နၢ်ဟူဒီး, အသးခုထီၣ်, ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤအကလုၢ်အကထါလီၤ. ဒီးဖဲဒၣ်ပှၤလၢတၢ်ပာ်အီၤ လၢအကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူ လီၤထူလီၤယိာ်တဖၣ်န့ၣ်, စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤဝဲလီၤ.
(မၤတၢ် ၁၄:၁) ဒီးတၢ်မၤအသးလၢအံၤကနံၤအပူၤ, အဝဲသ့ၣ်လဲၤနုာ်ဃုာ်ဆူ ပှၤယူဒၤဖိအဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤ, ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒ်အံၤဒ်နုၤတုၤပှၤယူဒၤဖိ, ဒီးဟ့းလ့ၣ်ဖိဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ် စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤဝဲလီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၉၅ အဆၢ ၅
“စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ အသးခူတလ့ၢ် လၢကစၢ်အပူၤ”
၅ စီၤပီလူး ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤန့ၣ် လဲၤအိၣ်ပတုာ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်အံၤကနံၤလီၤ. ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်ပၢၤဃာ်ဝဲ ကြံးအတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝ့ၢ်လၢ အလဲၤထီၣ်လဲၤထီ လၢအအိၣ်လၢရိမ့ၤအတၢ်ပၢဖီလာ် လၢကီၢ်ကလၤတံအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢဝ့ၢ်အံၤအပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢ အဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤတဖု ဒီးပှၤလၢတမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိ ဘၣ်ဆၣ်ဟဲနုာ်လီၤဆူ ပှၤယူဒၤဖိအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤ အိၣ်အါမးလီၤ. ဒ်လုၢ်လၢ်အိၣ်ဝဲအသိး စီၤပီလူး ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤန့ၣ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤလီၤ. (မၤတၢ် ၁၃:၅, ၁၄) အဝဲသ့ၣ် “စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒ်အံၤဒ်နုၤတုၤပှၤယူဒၤဖိ, ဒီးပှၤဟ့းလ့ၣ်ဖိဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ် စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤဝဲလီၤ.”—မၤတၢ် ၁၄:၁.
(မၤတၢ် ၁၄:၂၁, ၂၂) ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုအကစီၣ်လၢ ဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ်, ဒီးဒုးကဲထီၣ်ပှၤအါဂၤလၢအပျဲၢ်အဘီၣ်ဝံၤဒီး, က့ၤထီၣ်ဝဲဆူလူစတြၤ, ဒီးအံၤကနံၤ, ဒီးအၣ်တံၤအီာ်လီၤ. ၂၂ ဒီးမၤဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အသးဒီး သဆၣ်ထီၣ်အခံဒ်သိး အကအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ တၢ်နာ်အပူၤ, ဒီးလၢပဘၣ်ဖှီၣ် ဘၣ်နးအါမံၤဒီး ပလဲၤနုာ်ဆူယွၤအဘီအမုၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
“ဘၣ်ဖှီၣ်ဘၣ်နးအါမံၤ” သနာ်က့ မၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤ
၄ စီၤပီလူး ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤ လဲၤဝဲလၢ ဒ့ၢ်ဘ့ၤဝံၤအလီၢ်ခံ “က့ၤထီၣ်ဝဲဆူလူစတြၤ, ဒီးအံၤကနံၤ, ဒီးအၣ်တံၤအီာ်လီၤ. ဒီးမၤဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အသးဒီး သဆၣ်ထီၣ်အခံဒ်သိး အကအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ တၢ်နာ်အပူၤ, ဒီးလၢပဘၣ်ဖှီၣ် ဘၣ်နးအါမံၤဒီး ပလဲၤနုာ်ဆူယွၤအဘီအမုၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၁၄:၂၁, ၂၂) တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ပဘၣ်ဖှီၣ်ဘၣ်နးအါမံၤ” န့ၣ်တလီၤဂာ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် စီၤပီလူး ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤတဲဝဲလၢ ပဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်အါမံၤန့ၣ် “မၤဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်အသး” ဒ်လဲၣ်.
၅ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်စံးဆၢလၢ စီၤပီလူးအတၢ်ကတိၤပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတတဲဝဲလၢ “ပကဘၣ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အါမးဘၣ်.” လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲတဲဝဲလၢ “ပဘၣ်ဖှီၣ် ဘၣ်နးအါမံၤဒီး ပလဲၤနုာ်ဆူယွၤအဘီအမုၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ခီဖျိပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ခိၣ်ဖးလၢပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲလီၤ. ခိၣ်ဖးအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲတၢ်ဆိကမိၣ်ဧိၤဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲ တုၤအကတၢၢ်န့ၣ်, ကဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤလီၤ.”—မး. ၁၀:၂၂.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(မၤတၢ် ၁၂:၂၁-၂၃) ဒီးမုၢ်နံၤလၢ အသ့ၣ်ဖးဝဲန့ၣ်, စီၤဟ့ၤရိာ်ကူထီၣ် သိးထီၣ်စီၤပၤအကူအသိး, ဒီးဆ့ၣ်နီၤလၢလီၢ်ပစိာ်အဖီခိၣ်, ဒီးဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လီၤ. ၂၂ ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ် ကိးပသူထီၣ်ဝဲ, မ့ၢ်ကစၢ်တဂၤအကလုၢ်သီၣ်လီၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ပှၤကညီအကလုၢ်သီၣ်ဘၣ်. ၂၃ ဒီးမ့ၢ်အတစံးထီၣ်ပတြၢၤ ဘၣ်ယွၤဘၣ်ဒီး, ကစၢ်အကလူးတဂၤတီၢ်အီၤတကီၢ်ခါ, ဒီးလၢၣ်ဧိၤဆှးဧိၤအီၣ်ကွံာ်အီၤဒီး, အသးဟးထီၣ်ကွံာ်လီၤ.
တၢး၀၈ ၅/၁၅ ကဘျံးပၤ ၃၂ အဆၢ ၇
လံာ်စီဆှံ အတၢ်ပာ်ဖျါလၢ လံာ်မၤတၢ်
၁၂:၂၁-၂၃; ၁၄:၁၄-၁၈. စီၤဟ့ၤရိာ်န့ၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲတၢ်လၤကပီၤလၢ ထဲဒၣ်ယဟိဝၤယွၤ ကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲလီၤ. အဝဲလီၤဆီဒီး စီၤပီလူး ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤလၢ အဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ ဒီးတၢ်မၤလၤကပီၤ တဘျီဃီန့ၣ်လီၤ. တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤလၢ ပမၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ပတကြၢးဆၢဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်လၤကပီၤဘၣ်.
(မၤတၢ် ၁၃:၉) ဒီးစီၤစီလူး, ဒ်ပစံးတၢ်အသိး, စီၤပီလူးတဂၤ, လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီးသးစီဆှံ, ဒီးကွၢ်ထံအီၤ,
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၃:၉
စီၤစီလူးဒ်ပစံးတၢ်အသိး, စီၤပီလူး– စးထီၣ်ဖဲန့ၣ် စီၤစီလူး ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤအီၤလၢ စီၤပီလူးလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိသနာ်က့ အဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ဒ်ရိမ့ၤအထံဖိကီၢ်ဖိတဂၤအသိးလီၤ. (မၤတၢ်. ၂၂:၂၇, ၂၈; ဖံလံး. ၃:၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လီၤဂာ်လၢအနီၢ်ဆံးလံၤလံၤန့ၣ် အမံၤအိၣ်ခံဖျၢၣ် လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ် စီၤစီလူး ဒီးရိမ့ၤကျိာ် စီၤပီလူးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် လၢကီၢ်အံၣ်စရ့အပူၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အမံၤအိၣ်ခံဖျၢၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်ဘၣ်. (မၤတၢ်. ၁၂:၁၂; ၁၃:၁) စီၤပီလူး အဘူးအတံၢ်တနီၤစ့ၢ်ကီး အမံၤအိၣ်လၢ ရိမ့ၤကျိာ် ဒီးကြံးကျိာ်လီၤ. (ရိ. ၁၆:၇, ၂၁) ဒ်အမ့ၢ် “တၢ်မၢဖိလၢပှၤကလုာ်ဂၤတဖၣ်အဂီၢ်အသိး” စီၤပီလူးန့ၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ ပှၤလၢတမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အအိၣ်လီၤ. (ရိ. ၁၁:၁၃, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်သူအမံၤလၢရိမ့ၤကျိာ်န့ၣ် ပှၤတူၢ်လိာ်အီၤကအါလီၤ. (မၤတၢ်. ၉:၁၅; ကလၤ. ၂:၇, ၈) ပှၤတနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသူဝဲအမံၤလၢ ရိမ့ၤအကျိာ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲအဲၣ်ဒိး မၤလၤကပီၤဝဲ စီၤစ့ၢ်ကံပီလူးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဟးထီၣ်လၢ ကူပြူးဝံၤအလီၢ်ခံဒၣ်လဲာ် ဆဲးသူဝဲအမံၤအံၤအဃိ ပတဲလီၤတံၢ်ဒ်န့ၣ်တသ့ဘၣ်. ပှၤအဂၤတနီၤ တဲဝဲလၢ စီၤပီလူးတသူဝဲအမံၤလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်လၢ ကြံးကျိာ်အကလုၢ်သီၣ်န့ၣ် ကလီၤဂာ်ဒီး တၢ်ကတိၤလၢ ပှၤဟးပာ်ကဖိအသး (မ့တမ့ၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ) အဃိလီၤ.—ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၇:၅၈.
ပီလူး– လံာ်စီဆှံလၢကြံးကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ မံၤလၢအမ့ၢ် ဖီလူး (Paulus) လၢအဟဲလီၤလၢ လဲထၢၤကျိာ် ဖီလိး (Pauʹlos) န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “ဆံးဆံးဖိ” လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ စီၤပီလူးအဂီၢ် ၁၅၇ ဘျီ ဒီးမ့မ့ၢ်လၢ ကူပြူးအပဒိၣ် စီၤစ့ၢ်ကံပီလူးအဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤထဲတဘျီလီၤ.—မၤတၢ် ၁၃:၇.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(မၤတၢ် ၁၂:၁-၁၇) ဒီးလၢအကတီၢ်ဖဲန့ၣ်ဃၣ်ဃၣ်, စီၤပၤဟ့ၤရိာ် ယူာ်ထီၣ်အစုဒ်သိး အကမၤအၢမၤသီ ပှၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတနီၤနီၤလီၤ. ၂ ဒီးမၤသံစီၤယၤကိာ်, လၢအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဒီး စီၤယိၤဟၣ်, လၢနးလီၤ. ၃ ဒီးမ့ၢ်အထံၣ်လၢတၢ်န့ၣ် ဘၣ်ပှၤယူဒၤဖိအသးဒီး, မၤထီၣ်ကဒီးဝဲ, ဒီးဟံးဃာ်စ့ၢ်ကီးစီၤပ့းတရူးလီၤ. ဒီးမ့ၢ်ဘူၣ်ကိၣ်တဘၣ်ဒီးကိၣ်မံၣ်အမုၢ်နံၤတဖၣ်, ၄ ဒီးဟံးဃာ်ဒၢနုာ်အီၤလၢဃိာ်ပူၤ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ ပှၤသုးဖိတဆံဃုဂၤအစုပူၤ, ဒ်သိးအကပၢၤအီၤလီၤ. ဒီးဘူၣ်လဲၤကပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ပူၤကွံာ်ဒီး, သါကဆှၢထီၣ်အီၤဆူ ပှၤဂီၢ်မုၢ်အမဲာ်ညါလီၤ. ၅ ဒီးစီၤပ့းတရူး ဘၣ်တၢ်ပၢၤအီၤလၢဃိာ်ပူၤ, ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢယွၤ သပှၢ်ပှၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ. ၆ ဒီးဖဲစီၤဟ့ၤရိာ်သါကဆှၢထီၣ်အီၤ အကတီၢ်ဘူးထီၣ်ဒီး, လၢမုၢ်တနၤန့ၣ်, စီၤပ့းတရူးဘၣ်တၢ် စၢဃာ်လၢထးသွဲခံဘိ, ဒီးမံသပ့ၤဝဲလၢ ပှၤသုးဖိခံဂၤအဘၢၣ်စၢၤ, ဒီးပှၤပၢၤတၢ်လၢဃိာ်တြဲၤ အခီၣ်ထံးန့ၣ်ပၢၤတၢ်လီၤ. ၇ ဒီးကွၢ်ကွၢ်, ယွၤအကလူးတဂၤအိၣ်ထီၣ်, ဒီးတၢ်ကပီၤထီၣ်လၢဃိာ်ပူၤ, ဒီးအဝဲဒၣ်တီၢ်စီၤပ့းတရူးအကပၤ, ဒီးဒုးဂဲၤဆၢထၢၣ်အီၤဒီးစံးဝဲဒၣ်, ဂဲၤဆၢထၢၣ်ချ့ချ့တက့ၢ်. ဒီးထးသွဲလီၤဃ့ၣ်ကွံာ်လၢအစုလိၤလီၤ. ၈ ဒီးကလူးန့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, ကံၢ်တူာ်ထီၣ်နသး, ဒီးသိးထီၣ်နခီၣ်ဖံးတက့ၢ်. ဒီးမၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, ကၤထီၣ်နယၣ်, ဒီးပိာ်ယခံတက့ၢ်. ၉ ဒီးဟးထီၣ်ပိာ်အခံ, ဒီးကလူးမၤတၢ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အမၤနီၢ်နီၢ်ဘၣ်. ဒီးဆိကမိၣ်လၢ အထံၣ်တၢ်လၢညါခီလီၤ. ၁၀ ဒီးတုၤအလဲၤပူၤကွံာ် ပှၤပၢၤတၢ်တတီၤဒီးခံတီၤ, ဒီးပၢၢ်လၢတြဲၤထးလၢ အဆှၢထီၣ်ဆူဝ့ၢ်ပူၤဒီး, အဝဲန့ၣ် အိးထီၣ်ဒၣ်အသး လၢအဂီၢ်ဒီး, ဟးထီၣ်ဝဲဒီး လဲၤကတၢၢ်ကျဲဖိတဘိ, ဒီးကလူးန့ၣ် လီၤဖးဒီးအီၤတကီၢ်ခါလီၤ. ၁၁ ဒီးစီၤပ့းတရူး သ့ၣ်ညါထီၣ်က့ၤအသးဒီးစံးဝဲဒၣ်, ခဲကနံၣ်အံၤ, ယသ့ၣ်ညါနီၢ်နီၢ်လၢ ကစၢ်မၢလီၤအကလူးအံၤ, ဒီးမၤပူၤမၤဖျဲးယၤလၢစီၤဟ့ၤရိာ်အစုပူၤ, ဒီးလၢပှၤယူဒၤဖိအတၢ်ကွၢ်လၢ်ခဲလၢာ်အပူၤလီၤ. ၁၂ ဒီးတုၤအသ့ၣ်ညါထီၣ်က့ၤအသးဒီး, လဲၤဝဲပၢၢ်လၢစီၤယိၤဟၣ်ကိးက့ၤအမံၤသီလၢစီၤမၢ်ကူး, အမိၢ်နီၢ်မၤရံအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤအိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဖဲန့ၣ်အါဂၤလီၤ. ၁၃ ဒီးစီၤပ့းတရူးဒိတကျိာ်ပဲတရီအတြဲၤ, ဒီးပမုၣ်ကနီၤအမံၤနီၢ်ရိဒ့ၤတဂၤ, ဟဲကနၣ်တၢ်လီၤ. ၁၄ ဒီးသ့ၣ်ညါနီၣ် စီၤပ့းတရူးအကလုၢ်, ဒီးမ့ၢ်အသူၣ်ခုအသးခုသတးဒီး, တအိးထီၣ်ဘၣ်တြဲၤဘၣ်, ဒီးဃ့ၢ်နုာ်, ဒီးစံးဘၣ်တဲဘၣ်ဝဲလၢစီၤပ့းတရူး အိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢတြဲၤအဂီၤထံးလီၤ. ၁၅ ဒီးပှၤတဖၣ်စံးဘၣ်အီၤ, မ့ၢ်နပျုၢ်လီၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီးအဝဲဒၣ်စံးဆူၣ်ဆူၣ်လၢ အမ့ၢ်တၢ်ဒ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဝဲဒၣ်, မ့ၢ်အကလူးလီၤ. ၁၆ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး စီၤပ့းတရူးအိၣ်ဒိတကျိာ်ဝဲဒီး, အဝဲသ့ၣ်အိးထီၣ်ဝဲဒီးထံၣ်အီၤဒီး, ပာ်အသးကမၢကမၣ် တကူၢ်သ့ၣ်လီၤ. ၁၇ ဒီးစီၤပ့းတရူးဝံၢ်ဝၢ်အစုဒီး မၢအအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်ဝံၤဒီး, စံးဘၣ်တဲဘၣ်အီၤလၢ ကစၢ်ဟံးထီၣ်က့ၤအီၤလၢဃိာ်ပူၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်လီၤ. ဒီးစံးဝဲဒၣ်, လဲၤစံးဘၣ်တဲဘၣ်တၢ်န့ၣ်တဖၣ်လၢ စီၤယၤကိာ်, ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးဟးထီၣ်ဝဲ, ဒီးလဲၤဝဲဆူအလီၢ်တပူၤဒၣ်လီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၇၈-၇၉ အဆၢ ၈-၉
ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ဖဲ မၤတၢ် ၁၂:၅ န့ၣ်ပဖးဘၣ်လၢ “ဒီးစီၤပ့းတရူး ဘၣ်တၢ်ပၢၤအီၤလၢဃိာ်ပူၤ, ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢယွၤ သပှၢ်ပှၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ.” မ့ၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်သပှၢ်ပှၢ် လၢအသးဒီဖျၢၣ် လၢအဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအအဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. စီၤယၤကိာ်ဘၣ်သံ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်အသးတဟးဂီၤ ဒီးတထံၣ်ဝဲ တၢ်ထုကဖၣ် ဒ်တၢ်လၢအလုၢ်အပှ့ၤတအိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. မ့မ့ၢ်တၢ်ထုကဖၣ်လၢ အဘၣ်အသးန့ၣ် အဝဲကစံးဆၢက့ၤဝဲလီၤ. (ဧ့ၤ. ၁၃:၁၈, ၁၉; ယၤ. ၅:၁၆) တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤလိ အရ့ဒိၣ်တခါလၢ ခရံာ်ဖိလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်ဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ် တၢ်မၤအၢမၤနး, ပဒိၣ်ပပှၢ်အတၢ်တြီမၤတံာ်တာ် မ့တမ့ၢ် န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်လီၤ. ဖဲနဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်အခါ နဃ့န့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်သ့လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကသ့ၣ်ညါ ပှၤတနီၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပှၤတပာ်သူၣ်ပာ်သးအါအါဘၣ် ဒ်သိးဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်ဂ့ၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်, အသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ မ့တမ့ၢ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢ အတၢ်နာ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ နဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်အခါ နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဆိပာ်န့ၣ် ဖဲနဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤလၢ “အနၢ်ဟူတၢ်ထုကဖၣ်” တဂၤအိၣ်အခါ နကိးထီၣ်အဝဲသ့ၣ်အမံၤဒီး ဃ့န့ၢ်တၢ်လၢအဂီၢ်သ့လီၤ. (စံး. ၆၅:၂) ဖဲနထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ နၤစ့ၢ်ကီး နလိၣ်ဘၣ် နဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အတၢ်ဃ့ထုကဖၣ် န့ၢ်တၢ်လၢနဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၇–၂၃
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | မၤတၢ် ၁၅–၁၆
“ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်သးတဖျၢၣ် ဃီအပူၤ လၢအဒိးသန့ၤထီၣ် အသးလၢ လံာ်စီဆှံ”
(မၤတၢ် ၁၅:၁, ၂) ဒီးပှၤဟဲလီၤတနီၤနီၤလၢ ကီၢ်ယူဒၤ ဒီးသိၣ်က့ၤသီက့ၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢသုမ့ၢ်တဒိးဘၣ်တၢ်ကူးတရံး, ဒ်စီၤမိၤၡ့အလုၢ်အလၢ်အသိးဘၣ်ဒီး, သုတုၤလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤတသ့ဘၣ်လီၤ. ၂ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်မၤအသးလၢ စီၤပီလူး, ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤ ဂုာ်တြီတၢ်, ဒီးတဲးလိာ်ဃိလိာ်တၢ်ဒီးအီၤ တဆံးတစှၤဘၣ်. ဒီးပှၤစံၣ်ညီၣ်ဝဲလၢစီၤပီလူး, ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤ, ဒီးပှၤအဂၤလၢအကျါတနီၤနီၤ, ဘၣ်လဲၤထီၣ်ဆူပှၤတၢ်မၢဖိတဖၣ်, ဒီးပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ်အိၣ်လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ, လၢတၢ်သံကွၢ်အံၤအဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၁၀၂-၁၀၃ အဆၢ ၈
“ဂုာ်တြီတၢ်, ဒီးတဲးလိာ်ဃိလိာ်တၢ်”
၈ လူၤကၣ် ဆဲးတဲဝဲလၢ– “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်မၤအသးလၢ စီၤပီလူး, ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤ ဂုာ်တြီတၢ်, ဒီးတဲးလိာ်ဃိလိာ်တၢ်ဒီးအီၤ တဆံးတစှၤဘၣ်. ဒီးပှၤစံၣ်ညီၣ်ဝဲလၢစီၤပီလူး, ဒီးစီၤဘၢ်နါဘၤ, ဒီးပှၤအဂၤလၢအကျါတနီၤနီၤ, ဘၣ်လဲၤထီၣ်ဆူပှၤတၢ်မၢဖိတဖၣ်, ဒီးပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ်အိၣ်လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ, လၢတၢ်သံကွၢ်အံၤအဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ.” (မၤတၢ် ၁၅:၂) အဝဲသ့ၣ်ခံကပၤလၢာ် “တဲးလိာ်ဃိလိာ်တၢ်” လၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် ဒီးတၢ်နာ်နီၢ်နီၢ် အပူၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အၣ်တံၤအီာ်မၤဘၣ်ဂီၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတန့ၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဲၣ်ဒိးဝဲ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဃိ အဝဲသ့ၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပှၤကလဲၤသံကွၢ် ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢအမ့ၢ် “တၢ်မၢဖိတဖၣ် ဒီးပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ် အိၣ်လၢယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ” လီၤ. ပမၤလိန့ၢ် တၢ်မနုၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်အအိၣ်လဲၣ်.
(မၤတၢ် ၁၅:၁၃-၂၀) ဒီးအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်ဝဲဝံၤဒီး, စီၤယၤကိာ်ကတိၤဆၢတၢ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤပုၢ်သ့ၣ်ဝဲၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ကနၣ်ယကလုၢ်တက့ၢ်. ၁၄ စီၤၡံမိၣ်စံးဃဲၤတၢ်လၢယွၤလၢသီန့ၣ်, အိၣ်သကိးပှၤကလုာ်တဖၣ် ဒ်သိးအကဟံးန့ၢ်ပှၤတကလုာ်လၢ အမံၤအဂီၢ်လီၤ. ၁၅ ဒီးတၢ်န့ၣ်တဖၣ်လီၤပလိာ်လၢဝံအတၢ်ကတိၤ, ဒ်အကွဲးဝဲအသိး, ၁၆ ဒ်သိးပှၤကညီလၢအအိၣ်လီၤတဲာ်, ဒီးကယဲၢ်ပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢတၢ်ကိးထီၣ်ယမံၤလၢ အလိၤတဖၣ်မုန့ၣ်, ကဃုန့ၢ်ယွၤဒီး, ၁၇ လၢတၢ်အံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ယကဟဲက့ၤ, ဒီးယကမၤက့ၤစီၤဒၤဝံးအဒဲလၢ အလီၤပှီၢ်, ဒီးအတၢ်လီၤပှီၢ်န့ၣ်ယကမၤက့ၤ, ဒီးယကမၤထီၣ်အီၤထူၣ် ကလာ်လီၤ. ၁၈ ကစၢ်လၢ အမၤတၢ်အံၤတဖၣ်ခဲလၢာ်, စံးဝဲဒၣ်လီၤ. ၁၉ လၢတၢ်လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်, ယွၤသ့ၣ်ညါပာ် အတၢ်မၤခဲလၢာ်လီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢ အဃၣ်ဃီၤအသးဆူယွၤအအိၣ်န့ၣ်, ယစံၣ်ညီၣ်အီၤလၢ ပသုတမၤတံာ်တာ်အီၤတဂ့ၤ. ၂၀ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ပကကွဲးဟ့ၣ်ယုၢ်အလံာ်, လၢအဘၣ်ဟးဆှဲးတၢ်ဂီၤ အတၢ်ဘၣ်အၢ, ဒီးတၢ်မၤထွဲသးကလုာ်ကလိၤအခံ, ဒီးတၢ်လၢတၢ်စံၢ်သံအီၤ, ဒီးတၢ်အသွံၣ်တဖၣ်လီၤ.
တၢး၁၂ ၁/၁၅ ကဘျံးပၤ ၅ အဆၢ ၆-၇
ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ် ယူးယီၣ်ပာ်ကဲယွၤအကလုၢ်ကထါ
၆ တၢ်ကတိၤလၢအကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ဧၤမိၣ် ၉:၁၁, ၁၂ လီၤ. တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ယၢၤထီၣ်အီၤဖဲ မၤတၢ် ၁၅:၁၆, ၁၇, ဒီးပဖးဘၣ်လၢ– “ဒ်သိးပှၤကညီလၢအအိၣ်လီၤတဲာ်, ဒီးကယဲၢ်ပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢတၢ်ကိးထီၣ်ယမံၤလၢ အလိၤတဖၣ်မုန့ၣ်, ကဃုန့ၢ်ယွၤဒီး, လၢတၢ်အံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ယကဟဲက့ၤ, ဒီးယကမၤက့ၤစီၤဒၤဝံးအဒဲလၢ အလီၤပှီၢ်, ဒီးအတၢ်လီၤပှီၢ်န့ၣ်ယကမၤက့ၤ, ဒီးယကမၤထီၣ်အီၤထူၣ်ကလာ်လီၤ.”
၇ ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတနီၤကတဲဝဲလၢ ‘ဖဲန့ၣ်တတဲဝဲလၢ ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ် တလိၣ်မၤတၢ်ကူးတရံးန့ၣ်ဘၣ်.’ ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိ လၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိတဖၣ် နၢ်ပၢၢ်ဝဲလံာ်စီဆှံအဆၢအံၤလီၤ. ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ အမၤတၢ်ကူးတရံး တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တပာ်ဝဲဒ် “ပှၤကလုာ်တဖၣ်” အသိးဘၣ်. ပာ်ဝဲဒ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အသိးလီၤ. (၂ မိၤ. ၁၂:၄၈, ၄၉) အဒိ ဘဲစထၢၤ (Bagster) အလံာ်စီဆှံ စဲးထူးကၠ့း, ကွဲးကျိာ်ဝဲ အ့ၤစတၢ် ၈:၁၇ လၢ “ပှၤကီၢ်ဖိအါဂၤ မၤတၢ်ကူးတရံးဒီး ကဲထီၣ်ပှၤယူဒၤဖိလီၤ.” အဃိ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲလၢ အံၣ်စရ့လး အပှၤဟံၣ်ဖိလၢအအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ် (ပှၤယူဒၤဖိ ဒီးပှၤလၢအမၤတၢ်ကူးတရံး ဒီးနုာ်လီၤဆူ ယူဒၤတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်) ဒီး “ပှၤကလုာ်တဖၣ်” (ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ တမၤတၢ်ကူးတရံးတဖၣ်) ကကဲထီၣ်ပှၤတကလုာ်လၢ ယွၤအမံၤအဂီၢ်လီၤ. အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် တလိၣ်မၤတၢ်ကူးတရံးဘၣ်.
(မၤတၢ် ၁၅:၂၈, ၂၉) အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, လၢသုကဟးဆှဲးတၢ်လုၢ်လၢတၢ်ဂီၤ, ဒီးတၢ်အသွံၣ်, ဒီးတၢ်လၢတၢ်စံၢ်သံအီၤ, ဒီးတၢ်မၤထွဲသးကလုာ်ကလိၤ အခံတဖၣ်မုန့ၣ် ဘၣ်သးစီဆှံအသး, ဒီးပသးအံၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်တဖၣ်အမဲာ်ညါ, တၢ်ဝံတၢ်စိာ်ဒိၣ်န့ၢ် အန့ၣ်တက့ၢ်, ပတပာ်ဘၣ်လၢ သုလိၤဘၣ်. ၂၉ တၢ်န့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်တဟးဆှဲးဘၣ်ဒီးအိၣ်ဝဲတသ့ဘၣ်. သုမ့ၢ်ဟးဆှဲးဒီး, သုမၤကစီဒီလီၤ. မ်သုအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တက့ၢ်.
(မၤတၢ် ၁၆:၄, ၅) ဒီးဖဲအလဲၤတၢ် တဝ့ၢ်ဘၣ်တဝ့ၢ်ဒီး, တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤတၢ်မၢဖိဒီး ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်စံၣ်ညီၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး, ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒ်သိး အကတိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ်လီၤ. ၅ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်လၢ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပူၤ, ဒီးအါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ်ကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲးလီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၁၂၃ အဆၢ ၁၈
“မၤဂၢၢ်မၤကျၢၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်”
၁၈ စီၤပီလူး ဒီးစီၤတံၤမသ့း မၤသကိးတၢ် အနံၣ်အါမးလီၤ. ဒ်အမ့ၢ် ပှၤလဲၤတရံး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တဖၣ်အသိး အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်မၤအါမံၤလၢ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်အခၢၣ်စးလီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲလၢ “ဒီးဖဲအလဲၤတၢ် တဝ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဝ့ၢ်ဒီး, တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤတၢ်မၢဖိဒီး ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်စံၣ်ညီၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး, ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒ်သိး အကတိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၁၆:၄) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် မၤထွဲဝဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အဟဲလၢတၢ်မၢဖိ ဒီးပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်လၢ အအိၣ်လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် တဖၣ်အအိၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်အဃိ “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဂၢၢ်ထီၣ်ကျၢၤထီၣ်လၢ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပူၤ, ဒီးအါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ် ကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲးလီၤ.”—မၤတၢ် ၁၆:၅.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(မၤတၢ် ၁၆:၆-၉) ဒီးလဲၤခီဂာ်ဖြူၤကံ, ဒီးကလၤတံအထံအကီၢ်ဒီး, ဒ်သိးအသုတစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢအၤစံတဂ့ၤဒီး, သးစီဆှံန့ၣ်တြီအီၤလီၤ. ၇ ဒီးလဲၤဆူမူၤစံဝံၤဒီး, ပာ်အသးလၢ အကလဲၤဆူဘံၤသူၤနံ, ဘၣ်ဆၣ်ဒီးယ့ၣ်ၡူးအသးတဒုးလဲၤဘၣ်အီၤဘၣ်. ၈ ဒီးလဲၤပူၤကွံာ်လၢမူၤစံ, ဒီးလဲၤလီၤဆူတြိၤအါလီၤ. ၉ ဒီးစီၤပီလူးထံၣ်တၢ်လၢညါခီလၢမုၢ်နၤ, ဒီးပှၤမၤက့းဒနံဖိဆၢထၢၣ် ဃ့ကညးအီၤဒီးစံးဝဲဒၣ်, ဟဲခီဂာ်တၢ်ဆူမၤက့းဒနံ, ဒီးမၤစၢၤပှၤတက့ၢ်.
တၢး၁၂ ၁/၁၅ ကဘျံးပၤ ၁၀ အဆၢ ၈
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်ဆိးသီန့ၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်မၢဖိတဖၣ်အအိၣ်တက့ၢ်
၈ တၢ်ကွဲးနီၣ်တခါအံၤ ပမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ စီၤပီလူးစးထီၣ်လဲၤတၢ်ဆူ အၤစံဝံၤအလီၢ်ခံမး ယွၤအသးစီဆှံ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤလီၤ. ဒီးလၢခံ ဖဲအဝဲလဲၤတုၤလၢ ဘံၤသူၤနံ ဝံၤအလီၢ်ခံမး ယ့ၣ်ၡူး ဟံးစုနဲၣ်ကျဲကဒီးအီၤလီၤ. လၢခံကတၢၢ် စီၤပီလူးလဲၤတုၤလၢ တြိၤအါ ဝံၤအလီၢ်ခံမး ယ့ၣ်ၡူး မၢအလဲၤဆူ မၤက့းဒနံလီၤ. ဒ်ယ့ၣ်ၡူး မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခိၣ်အသိး အဝဲဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. (ကလီး. ၁:၁၈) အဒိ, နကဆိကမိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ နကမၤပှၤလဲၤလၢညါ မ့တမ့ၢ် နကလဲၤသုးနသးဆူ တၢ်လီၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးနကတုၤလၢ နဖီတၢၣ်အဂီၢ် နကဘၣ်ခါထီၣ်နခီၣ်ခါဝံၤမး ယ့ၣ်ၡူးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲနၤလၢ ယွၤအသးစီဆှံလီၤ. ပဟ့ၣ်တၢ်အဒိသ့လၢ ပှၤနီကါတဂၤန့ၣ် အကါမ့ၢ်လဲၤတၢ်မး တရံးဝဲအကါအခိၣ်ဆူစုစ့ၣ် မ့တမ့ၢ် ဆူစုထွဲသ့ဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်မၤအါထီၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး ပကတုၤလၢပဖီတၢၣ်မး ယ့ၣ်ၡူးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤလၢ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ.
(မၤတၢ် ၁၆:၃၇) ဘၣ်ဆၣ်ဒီးစီၤပီလူးစံးဘၣ်အီၤ, ပှၤရိမ့ၤဖိပဝဲဒၣ်အံၤတဘၣ်ဘၣ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်ဃၣ်ဘၣ်ဒီး, အဝဲသ့ၣ်တီၢ်ပှၤအိၣ်ဖျါ, ဒီးဒၢနုာ်ပှၤလၢဃိာ်ပူၤလီၤ. ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ကဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤကစုဒုဧါ. ဒ်န့ၣ်တမ့ၢ်ဘၣ်. မ်အဟဲလၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒီးဆှၢထီၣ်ပှၤတက့ၢ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၆:၃၇
ပှၤရိမ့ၤဖိပဝဲဒၣ်အံၤ– စီၤပီလူးဒီး စီၤစံလၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ရိမ့ၤအထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လီၤ. ရိမ့ၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ရိမ့ၤအထံဖိကီၢ်ဖိတဂၤ ပှၤသမံသမိးအီၤ မ့ၢ်တဝံၤဘၣ် န့ၣ်ပှၤစံၣ်ညီၣ်အီၤလၢ ကမျၢၢ်အမဲာ်ညါတသ့ဘၣ်. ရိမ့ၤအထံဖိကီၢ်ဖိတဂၤန့ၣ် လၢအထံကီၢ်ပူၤ အဝဲမ့ၢ်လဲၤလၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤ, ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ်လီၤ. ရိမ့ၤအထံဖိကီၢ်ဖိတဂၤန့ၣ် အိၣ်လၢရိမ့ၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အဖီလာ်လီၤ. တအိၣ်လၢ ကီၢ်ရ့ၣ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အဖီလာ်ဘၣ်. ဖဲပှၤပာ်တၢ်ကမၣ်လၢအလိၤအခါ အဝဲကတူၢ်လိာ်ဝဲ လီၢ်ကဝီၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအိၣ်ဒံးဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကလဲၤထီၣ်ဆူ ရိမ့ၤအကွီၢ်ဘျီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မူးတၢ်ရၢ်လၢ အဒိၣ်န့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပတံထီၣ်တၢ်ဆူ ရိမ့ၤစီၤပၤအအိၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ရိမ့ၤအဘီမုၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤလီၤ. အဝဲသူဝဲ ရိမ့ၤထံဖိကီၢ်ဖိ အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် သၢဘျီလီၤ. တၢတဘျီန့ၣ် ဖဲအဝဲတဲဘၣ်ဝဲ ဖံလံးပံၤ အစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်တီၢ်အီၤအဃိ မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤတပာ်ကဲ အဝဲအတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤ.—အဂၤခံဘျီန့ၣ် ကွၢ်ဖဲ တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၂၂:၂၅; ၂၅:၁၁.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(မၤတၢ် ၁၆:၂၅-၄၀) ဒီးလၢဖးဖီမုၢ်န့ၣ် စီၤပီလူးဒီးစီၤစံလၤဘါထုကဖၣ်တၢ်, ဒီးသးဝံၣ်သးဆၢယွၤ, ဒီးပှၤဃိာ်ဖိကနၣ်ဝဲလီၤ. ၂၆ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝးဝဲသတူၢ်ကလာ်ဒိၣ်မး တုၤဃိာ်အခီၣ်ထံးဟူးဝးဝဲ, ဒီးတြဲၤခဲလၢာ်အိးထီၣ် အသးတကီၢ်ခါ, ဒီးပှၤခဲလၢာ်အပျံၤလီၤဃ့ၣ်ဝဲလီၤ. ၂၇ ဒီးပှၤဃိာ်ဒိၣ် ဖုသံနီၣ်ထီၣ်, ဒီးထံၣ်ဝဲလၢဃိာ်အတြဲၤအိၣ်အိးထီၣ်အသး, ဒီးဆိကမိၣ်လၢပှၤဃိာ်ဖိဃ့ၢ်ကွံာ်သတးဒီး, ဘီၣ်ထီၣ်နးဒ်သိးအကမၤ သံလီၤအသးလီၤ. ၂၈ ဒီးစီၤပီလူးကိးထီၣ်လၢအကလုၢ်ဖးဒိၣ် ဒီးစံးဝဲဒၣ်, မၤအၢလီၤနသးနီတမံၤတဂ့ၤ, အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပအိၣ်ဖဲအံၤခဲလၢာ်လီၤ. ၂၉ ဒီးအဝဲဒၣ်ဃ့တၢ်ကပီၤတဖၣ်, ဒီးဃ့ၢ်နုာ်ကနိးကစုာ်, ဒီးထိၣ်လီၤပှီၤအသးလၢစီၤပီလူး ဒီးစီၤစံလၤအမဲာ်ညါ, ၃၀ ဒီးဆှၢထီၣ်အီၤဆူခိဒီးစံးဝဲဒၣ်, ကစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ဒ်သိးယကတုၤလၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤယၤဒီး, ယဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်. ၃၁ ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်တက့ၢ်. ဒီးနကတုၤလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤနဲ, ဒီးနပှၤဟံၣ်ဖိလီၤ. ၃၂ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကစၢ်အကလုၢ် အကထါလၢအီၤ, ဒီးလၢပှၤအိၣ်လၢအဟံၣ်ပူၤခဲလၢာ်လီၤ. ၃၃ ဒီးလၢမုၢ်နၤ တနၣ်ရံၣ်ဃီဖဲန့ၣ်, အဝဲဒၣ်ဟံးန့ၢ်အီၤ, ဒီးသ့ကွံာ်အပူၤလီၢ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒီးအပှၤခဲလၢာ် ဒိးဘျၢအသးတကီၢ်ခါလီၤ. ၃၄ ဒီးတုၤအဝဲဒၣ်ဆှၢက့ၤအီၤဆူအဟံၣ်ပူၤဒီး, ပာ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢအမဲာ်ညါ, ဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယွၤ, ဒီးသူၣ်ခုသးခုဒီးအဟံၣ်ဖိခဲလၢာ်လီၤ. ၃၅ ဒီးတုၤမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ဒီး, ပဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်မၢအပှၤစိာ်နီၣ်တီၢ်ဖိတဖၣ်, လဲၤစံးဘၣ်တဲဘၣ်ဝဲ, ပျၢ်ကွံာ်ပှၤကညီတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ၃၆ ဒီးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ်, ပှၤဃိာ်ဒိၣ်စံးဘၣ်စီၤပီလူး, ပဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်မၢပှၤဟဲပျၢ်ကွံာ်သုလီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးဟးထီၣ်, ဒီးလဲၤတၢ်မုာ်မုာ်တက့ၢ်. ၃၇ ဘၣ်ဆၣ်ဒီးစီၤပီလူးစံးဘၣ်အီၤ, ပှၤရိမ့ၤဖိပဝဲဒၣ်အံၤတဘၣ်ဘၣ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်ဃၣ်ဘၣ်ဒီး, အဝဲသ့ၣ်တီၢ်ပှၤအိၣ်ဖျါ, ဒီးဒၢနုာ်ပှၤလၢဃိာ်ပူၤလီၤ. ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ကဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤကစုဒုဧါ. ဒ်န့ၣ်တမ့ၢ်ဘၣ်. မ်အဟဲလၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒီးဆှၢထီၣ်ပှၤတက့ၢ်. ၃၈ ဒီးတၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ်, ပှၤစိာ်နီၣ်တီၢ်ဖိစံးဘၣ်ပဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးနၢ်ဟူဝဲလၢပှၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤရိမ့ၤဖိဒီး, သူၣ်ပျံၤသးပျံၤဝဲတကူၢ်သ့ၣ်လီၤ. ၃၉ ဒီးဟဲဃ့ကညးအီၤ, ဒီးဆှၢထီၣ်အီၤ, ဒီးဃ့ဝဲဒ်သိးအကဟးထီၣ်ကွံာ် လၢဝ့ၢ်ပူၤလီၤ. ၄၀ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဟးထီၣ်လၢဃိာ်ပူၤ, ဒီးလဲၤဆူနီၢ်လူၤဒံအအိၣ်, ဒီးတုၤအထံၣ်ဘၣ်ပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဒီး, သဆၣ်ထီၣ်အခံဒီးဟးထီၣ်ဝဲလီၤ.
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၄–၃၀
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | မၤတၢ် ၁၇–၁၈
“လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဒီးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်မၤပူၤန့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး တၢ်မၢဖိပီလူးတက့ၢ်”
(မၤတၢ် ၁၇:၂, ၃) ဒီးစီၤပီလူးဒ်အလုၢ်အလၢ်အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်, လဲၤနုာ်ဆူအဝဲသ့ၣ်အအိၣ်, ဒီးလၢသၢအိၣ်ဘှံးနံၤညါန့ၣ်ကတိၤတၢ်ဒီးအီၤ လၢတၢ်ကွဲးအသးအဂ့ၢ်အကျိၤ,၃ ဒီးအိးထီၣ်တၢ်, ဒီးဒုးနဲၣ်ဝဲလၢခရံာ်ဘၣ်ဒိးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ဒီးဘၣ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် က့ၤလၢတၢ်သံအပူၤ, ဒီးလၢယ့ၣ်ၡူးလၢယစံၣ်တဲၤတဲလီၤသုမ့ၢ်ခရံာ်န့ၣ်လီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၇:၂, ၃
ကတိၤတၢ် (တဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲ)– စီၤပီလူးန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲအတဲတၢ်သးခုကစီၣ်တခါဧိၤဘၣ်. အဝဲတဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢလံာ်စီဆှံလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်အုၣ်သးလီၤ. အဝဲဖးဝဲလံာ်စီဆှံလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ တကးဒံးဘၣ် တဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ် ဒီးပှၤဒိကနၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်လီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤ ဒံၢ်အလ့ၤကိၤမါ (di·a·leʹgo·mai) န့ၣ်အခီပညီလီၤဂာ်ဒီး “တဲသကိးတၢ် ယၢ်ခီယၢ်ခီ, တဲသကိးတၢ်” လီၤ. အခီပညီအိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤလီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ မၤတၢ် ၁၇:၁၇; ၁၈:၄, ၁၉; ၁၉:၈, ၉; ၂၀:၇, ၉.
ဒုးနဲၣ်ဝဲ– ကြံးအတၢ်ကတိၤအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “ပာ်ဘူး (ပာ်လၢအဃၢၤ).” အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးမ့းၡံအၤအဂ့ၢ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်မူအပူၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် စီၤပီလူး ထိၣ်သတြီၤဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.
(မၤတၢ် ၁၇:၁၇) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး လၢဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤန့ၣ်, တဲးလိာ်ဃိလိာ်တၢ်ဒီး ပှၤယူဒၤဖိဒီးပှၤယူးယီၣ်ယွၤ, ဒီးလၢဖၠါပူၤဒီးပှၤလၢအဟဲဘၣ်သဃိာ်အီၤ ကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲးလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၇:၁၇
လၢဖၠါပူၤ– အၤသ့ၣ်အဖၠါ (ကြံး, အ့ကိရၤ) လၢအအိၣ်လၢ အခရီၣ်ပီလဲး(စ်) (Acropolis) အမုၢ်နုာ်ကလံၤစိးတခီန့ၣ် အလဲၢ်ကအိၣ်ဝဲ ၅ ဟဲးထၢၣ် (၁၂ အ့ကၢၢ်) လီၤ. ဖၠါအံၤတမ့ၢ်ထဲ တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်တခါဧိၤဘၣ်. မ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤမၤမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ် (စံပွါယ့), ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် ဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤအၤသ့ၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဟဲလၢတၢ်လီၢ်လၢ ပှၤအိၣ်အါအလီၢ်အံၤ ဒီးတဲသကိးဝဲ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂ့ၢ်လီၤ.
(မၤတၢ် ၁၇:၂၂, ၂၃) ဒီးစီၤပီလူးဆၢထၢၣ်လၢ တၢ်စိခိၣ်အၤရံအဒီခိၣ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤအၤသ့ၣ်ဖိသ့ၣ်ဧၢ, လၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤယထံၣ်လၢသုယူးယီၣ်သုကစၢ်တဖၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ၂၃ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယလဲၤဟးဒီးကွၢ်သုဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ် အလီၢ်အဖၢမုၢ်ဒီး, ယထံၣ်တၢ်လုၢ်လီၢ်တပူၤ, အိၣ်ဒီးတၢ်ကွဲးအသးလၢ အလိၤ, ကစၢ်လၢပတသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤတဂၤအဂီၢ်လီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ပှၤလၢသုတသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒီး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤန့ၣ် ယစံၣ်တဲၤတဲလီၤသုလၢအဝဲတဂၤန့ၣ်အဂ့ၢ်လီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၇:၂၂, ၂၃
ကစၢ်လၢပတသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤတဂၤအဂီၢ်– လၢဝ့ၢ်အၤသ့ၣ်အပူၤ တၢ်လုၢ်လီၢ်တခါအလိၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးကြံးအတၢ်ကတိၤ အဲၤကနိၤစတွၤသံၣ်အွၤ (A·gnoʹstoi the·oiʹ) လီၤ. ပှၤအၤသ့ၣ်ဖိတဖၣ် သူၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်လုၢ်ဟံၣ် ဒီးတၢ်လုၢ်လီၢ်အါမးလၢ ယွၤလၢအကမၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဃိ ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ် ပျံၤဝဲအယွၤတဖၣ်အံၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် သူၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်လုၢ်လီၢ်လၢ ယွၤလၢအကမၣ်လၢ အိၣ်ထဲဒၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်ဧိၤ ဒ်သိးဒီး တၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါ, တၢ်ဆီၣ်လီၤသး, တၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး, တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် ဒီးတၢ်သးကညီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ပျံၤဝဲလၢ အယွၤတဂၤဂၤအမံၤ ကအိၣ်တ့ၢ်အဃိ ကွဲးလီၤဝဲလၢ “ကစၢ်လၢပတသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤတဂၤအဂီၢ်” လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ယွၤလၢအဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲ အိၣ်တဂၤလီၤ. စီၤပီလူး သန့ၤထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအမ့ၢ်အတီ လၢအဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲအဂ့ၢ်လီၤ.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(မၤတၢ် ၁၈:၁၈) ဒီးစီၤပီလူး အိၣ်ဒံးအါနံၤအါသီဝံၤဒီး, ဟးဖးဒီးပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်, ဒီးလဲၤဒိးကဘီဆူစူၤရံ, ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ, ဒီးစီၤအကူလၤအိၣ်ဒီးအီၤ, ဒီးလူၤအခိၣ်လၢက့ၣ်ဃရ့း, လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢး၀၈ ၅/၁၅ ကဘျံးပၤ ၃၂ အဆၢ ၅
လံာ်စီဆှံ အတၢ်ပာ်ဖျါလၢ လံာ်မၤတၢ်
၁၈:၁၈—စီၤပီလူး ဆိၣ်တၢ် (မၤတၢ်အၢၣ်လီၤ) မနုၤလဲၣ်. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ စီၤပီလူး မၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ ကကဲပှၤနစၤရံဖိလီၤ. (၄ မိၤ. ၆:၁-၂၁) ဘၣ်ဆၣ် စီၤပီလူးမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါဝဲဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤ တချုးလၢအဆီတလဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခါဧါ မ့တမ့ၢ် ဆီတလဲဝဲဝံၤအလီၢ်ခံဧါ မ့တမ့ၢ် စးထီၣ်မၤ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဧါ မ့တမ့ၢ် မၤကတၢၢ်ဝဲဧါန့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပှၤမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် တကမၣ်ဘၣ်.
(မၤတၢ် ၁၈:၂၁) မ့မ့ၢ်ကတိၤဒိၣ်အီၤဝံၤဒီးစံးဝဲဒၣ်, ဘူၣ်လၢအကဘၣ်တ့ၢ်န့ၣ်, ယဘၣ်လဲၤမၤလၢယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤသပှၢ်တၢၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီးမ့ၢ်ဘၣ်ယွၤအသးဒီး, ယကဟဲအိၣ်သကိးကဒီးသုတစုလီၤ. ဒီးဒိးထီၣ်ကဘီ, ဒီးဟးထီၣ်ကွံာ်လၢအ့းဖ့းစူးအပူၤလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၁၈:၂၁
မ့ၢ်ဘၣ်ယွၤအသး– တၢ်ကတိၤအံၤအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဖဲပမၤတၢ် မ့တမ့ၢ် ပရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ်တမံၤမံၤအခါ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ ယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိပီလူး မၤထွဲဝဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအံၤလီၤ. (၁ ကရံၣ်. ၄:၁၉; ၁၆:၇; ဧ့ၤ. ၆:၃) စီၤယၤကိာ်စ့ၢ်ကီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ်လၢ “မ့ၢ်ဘၣ်ကစၢ်အသးဒီးပမ့ၢ်မူဒီး, ပကမၤတၢ်ဒ်အံၤဒ်နုၤလီၤ.” (ယၤ. ၄:၁၅) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပတဲတၢ်ကတိၤအံၤအခါ ပတဘၣ်တဲအီၤလၢ တၢ်ကလီကလီအပူၤဘၣ်. လၢတၢ်သူၣ်ဘျၢသးဘျၢအပူၤ ပှၤလၢအတဲဝဲလၢ “မ့ၢ်ဘၣ်ယွၤအသး” န့ၣ်အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤတၢ်လၢအလီၤပလိာ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးလီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ် တလိၣ်ပတဲဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပထးခိၣ်ထီဘိဘၣ်. ပတဲအီၤလၢပသးပူၤသ့လီၤ.—ကွၢ်တၢ်မၤနီၣ်လၢ မၤတၢ်. ၂၁:၁၄; ၁ ကရံၣ်. ၄:၁၉; ယၤ. ၄:၁၅ ဒီး App. C.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(မၤတၢ် ၁၇:၁-၁၅) ဒီးလဲၤခီဂာ်အၣ်ဖံပလံၤ, ဒီးအၤပလိၤနံဝံၤဒီး, လဲၤဝဲဆူသ့းစၤလနံ, ဖဲပှၤယူဒၤဖိအဘူၣ်ဘျီၣ် အိၣ်ဝဲတဖျၢၣ်လီၤ. ၂ ဒီးစီၤပီလူးဒ်အလုၢ်အလၢ်အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်, လဲၤနုာ်ဆူအဝဲသ့ၣ်အအိၣ်, ဒီးလၢသၢအိၣ်ဘှံးနံၤညါန့ၣ်ကတိၤတၢ်ဒီးအီၤ လၢတၢ်ကွဲးအသးအဂ့ၢ်အကျိၤ, ၃ ဒီးအိးထီၣ်တၢ်, ဒီးဒုးနဲၣ်ဝဲလၢခရံာ်ဘၣ်ဒိးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ဒီးဘၣ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် က့ၤလၢတၢ်သံအပူၤ, ဒီးလၢယ့ၣ်ၡူးလၢယစံၣ်တဲၤတဲလီၤသုမ့ၢ်ခရံာ်န့ၣ်လီၤ. ၄ ဒီးပှၤတနီၤနီၤလၢအကျါ, ဒီးဟ့းလ့ၣ်ဖိလၢအဘါယွၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်, ဒီးပိာ်မုၣ်အိၣ်ဒီးအလၤအကပီၤတဘျုးဂၤ, စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဒီး ဘျုးအသးဒီးစီၤပီလူးဒီးစီၤစံလၤလီၤ. ၅ ဘၣ်ဆၣ်ဒီးပှၤယူဒၤဖိအသးက့ၣ်, ဒီးဟံးန့ၢ်ပှၤအအၢအသီလၢအအိၣ်ဒၣ် တၢ်လၢဖၠါပူၤ, ဒီးဒုးအိၣ်ဖှိၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်, ဒီးမၤတၢထီၣ် တၢလီၤတၢ်လၢဝ့ၢ်ပူၤလီၤ. ဒီးဟဲဃီၤဆူစီၤယါစီၣ်အဟံၣ်ဒီး, ဃုမိၤထီၣ်ပှၤတဖၣ်န့ၣ် ဆူပှၤဂီၢ်မုၢ်အအိၣ်လီၤ. ၆ ဒီးမ့ၢ်အတထံၣ်ဘၣ်အီၤဘၣ်ဒီး, မိၤတွံၢ်တြူာ်စီၤယါစီၣ်, ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤနီၤဆူ ဝ့ၢ်ပဒိၣ်တဖၣ်အအိၣ်, ဒီးကိးပသူထီၣ်ဝဲ, ပှၤလၢအမၤကဒါဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ် ဟဲတုၤဖဲအံၤစ့ၢ်ကီးလံ. ၇ ဒီးစီၤယါစီၣ်တူၢ်လိာ်လံအီၤလံ. ဒီးပှၤခဲလၢာ်အံၤ, မၤတၢ်ထီဒါကဲစၢ်အကလုၢ်, ဒီးစံးလၢစီၤပၤအဂၤ, ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဝဲတဂၤလီၤ. ၈ ဒီးတုၤပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒီးဝ့ၢ်အပဒိၣ်နၢ်ဟူတၢ်န့ၣ်ဒီး, အသူၣ်ကိၢ်အသးဂီၤထီၣ်လီၤ. ၉ ဒီးတုၤအဟံးန့ၢ် ပှၤအုၣ်အသးလၢစီၤယါစီၣ်အဂီၢ်, ဒီးပှၤဂၤအဂီၢ်ဒီး, ပျၢ်အီၤလီၤ. ၁၀ ဒီးပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် မၢစီၤပီလူး, ဒီးစီၤစံလၤ လဲၤတကီၢ်ခါလၢ မုၢ်နၤဆူဘ့းရံၤလီၤ. လဲၤတုၤဝဲဒီး, လဲၤနုာ်ဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိအဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤလီၤ. ၁၁ ဒီးပှၤတဖၣ်န့ၣ်အသးဂ့ၤန့ၢ် ပှၤသ့းစၤလနံဖိတက့ၢ်, ဒီးတူၢ်လိာ်တၢ်အကလုၢ်အကထါလၢ အသူၣ်ဆူၣ်အသးဆူၣ်, ဒီးတၢ်န့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်တၢ်ဒ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ်, ဃုကွၢ်တၢ်ကွဲးအသး, ထံထံဆးဆးသ့သ့တနံၤလီၤ. ၁၂ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤလၢအကျါအါဂၤ, ဒီးပှၤဟ့းလ့ၣ်မုၣ်အိၣ်ဒီးအလၤအကပီၤ, ဒီးပိာ်ခွါ, နာ်စ့ၢ်ကီးဝဲတစှၤဂၤဘၣ်လီၤ. ၁၃ ဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢသ့းစၤလနံအပူၤ, တုၤအသ့ၣ်ညါလၢစီၤပီလူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤယွၤအကလုၢ်အကထါလၢ ဘ့းရံၤအပူၤဒီး, လဲၤစ့ၢ်ကီးဝဲဖဲန့ၣ်ဒီး ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပှၤဂီၢ်မုၢ်အသးလီၤ. ၁၄ တုၤနုၤတစုပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်မၢ စီၤပီလူးလဲၤတၢ်တကီၢ်ခါ မၤသးဒ်အကလဲၤလၢပီၣ်လဲၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤစံလၤဒီးစီၤတံၤမသ့းအိၣ်ဒံးဝဲဒၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ. ၁၅ ဒီးပှၤလၢအဆှၢ စီၤပီလူးတဖၣ်န့ၣ်, ဆှၢဝဲတုၤလၢအၤသ့ၣ်အပူၤလီၤ. ဒီးဒိးန့ၢ်တၢ်မၤလိာ်လၢစီၤစံလၤဒီးစီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်, ဒ်သိးအကဟဲဆူအအိၣ်ချ့သဒံးဝံၤဒီး, ဟးထီၣ်ဝဲလီၤ.
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၃၁–လါယနူၤအါရံၤ ၆
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | မၤတၢ် ၁၉–၂၀
“ကွၢ်လီၤသုသး, ဒီးသိတဖုခဲလၢာ်”
(မၤတၢ် ၂၀:၂၈) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ကွၢ်လီၤသုသး, ဒီးသိတဖုခဲလၢာ်လၢ သးစီဆှံပာ်သုလၢ ပှၤကွၢ်အီၤန့ၣ်, ဒ်သိးသုကအံးက့ၤကွၢ်က့ၤ ယွၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အပှ့ၤက့ၤဝဲလၢ အသွံၣ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢး၁၁ ၆/၁၅ ကဘျံးပၤ ၂၀-၂၁ အဆၢ ၅
‘အံးက့ၤကွၢ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤအသိတက့ၢ်’
၅ တၢ်မၢဖိ ကွဲးဝဲလၢ ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်ကဘၣ် ‘အံးက့ၤကွၢ်က့ၤ ယွၤ အသိလီၤ.’ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ် သ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ သိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အတၢ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကွၢ်ဝဲသိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ် ၡဲစရီဒီးကစၢ်ယွၤလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် နတံၤသကိးတဂၤ ဖဲကလဲၤတၢ်လၢတၢ်လီၢ်အယံၤအခါ အဝဲဃ့နၤတၢ်မၤစၢၤလၢ နကကွၢ်န့ၢ်အဖိလီၤ. နကကွၢ်ဖိသၣ်တဖၣ်အံၤ ဒီးဒုးအီၣ်ဒုးအီ အဝဲသ့ၣ်ဂ့ၤဂ့ၤတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ဒီးလၢအကျါဖိသၣ်တဂၤဂၤ မ့ၢ်ဆူးမ့ၢ်ဆါန့ၣ် နကကူစါယါဘျါအီၤတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ဒ်န့ၣ်အသိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢယွၤ “ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢ အတၢ်ဒၣ်ဝဲ ခီဖျိအဖိခွါအတၢ်သံ” န့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ်. ၂၀:၂၈, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ သိတဒုစုာ်စုာ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ပှ့ၤက့ၤဝဲလၢအသွံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကဘၣ်ၡဲစရီဒီး ကစၢ်ယွၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ, ဒီသဒၢ ဒီးကဟုကယာ်သိတဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ.
(မၤတၢ် ၂၀:၃၁) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ဆိးသီတက့ၢ်. ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယတဆိတ့ၢ်ဘၣ်ဒီး, ယသိၣ်က့ၤသီက့ၤသု, အိၣ်ဒီးမဲာ်ထံမဲာ်နိ, သၢနံၣ်ညါ, လၢမုၢ်ဆါဆဲးလၢမုၢ်နၤ, ကိးဂၤဒဲးတက့ၢ်.
တၢး၁၃ ၁/၁၅ ကဘျံးပၤ ၃၁ အဆၢ ၁၅
ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်—‘ပှၤမၤသကိးတၢ်လၢ ပတၢ်သးခုအဂီၢ်’
၁၅ ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်န့ၣ် မၤတၢ်ဆူၣ်ဒိၣ်မး. တဘျီတခီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်လၢမုၢ်နၤအဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကဃ့ဘါထုကဖၣ် မ့တမ့ၢ် ကမၤစၢၤသိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မံဝဲတန့ၢ်အနၤ ကအိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. (၂ ကရံၣ်. ၁၁:၂၇, ၂၈) ဒ်စီၤပီလူးအသိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် မၤလၢပှဲၤအမူဒါ လၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ. စီၤပီလူး ကွဲးဝဲလၢ “တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးယၤခဲလၢာ်, ဒီးယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ယဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ် ယကသးခုသူအီၤဒ်သိး အကကဲတၢ်မၤစၢၤလၢသုဂီၢ်လီၤ.” (၂ ကရံၣ်. ၁၂:၁၅, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) စီၤပီလူးန့ၣ် အဲၣ်ဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဃိ သူဝဲအဂံၢ်အဘါခဲလၢာ် လၢကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၂:၄ တက့ၢ်; ဖံလံး. ၂:၁၇; ၁ သ့း. ၂:၈) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အဲၣ်စီၤပီလူးဒိၣ်မးလီၤ.—မၤတၢ်. ၂၀:၃၁-၃၈.
(မၤတၢ် ၂၀:၃၅) ဒ်န့ၣ်အသိးယဒုးနဲၣ် သုလၢတၢ်ကိးမံၤဒဲးလၢ သုဂ့ၤမၤတၢ်, ဒီးမၤစၢၤပှၤ အဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်, ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအကလုၢ်အကထါ, လၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ စံးလၢဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါန့ၢ်ဒိးန့ၢ် တၢ်တက့ၢ်လီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၁၇၂ အဆၢ ၂၀
“ယကဆှီဒီး ပှၤကညီအသွံၣ်ကိးဂၤဒဲး”
၂၀ စီၤပီလူးအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လီၤဆီဒီး ပှၤလၢအကွၢ်သိလၢ အနီၢ်ကစၢ်အဘျုးအဂီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတအဲၣ်ဒိး ကဲထီၣ်တၢ်ဝံတၢ်ယိးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲမၤတၢ်မၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲအတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်အဘျုးအဂီၢ်ဘၣ်. စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်လၢအ့းဖ့းစူး လၢကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢတကွၢ်ထဲအနီၢ်ကစၢ်အဘျုးန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူး တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ “မၤစၢၤပှၤအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး အကလုၢ်အကထါ လၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ စံးလၢဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါန့ၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်တက့ၢ်လီၤ.”—မၤတၢ် ၂၀:၃၅.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(မၤတၢ် ၁၉:၉) ဒီးတုၤပှၤတနီၤနီၤ အသးကိၤထီၣ်, ဒီးတစူၢ်တနာ် ဘၣ်တၢ်ဘၣ်, ဒီးစံးအၢကျဲန့ၣ်လၢပှၤဂီၢ်မုၢ် အမဲာ်ညါဒီး, ဟးဖးဝဲဒီးအီၤ, ဒီးဟံးထီၣ်ကွံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢအကျါ, ဒီးတဲးလိာ်ဃိလိာ်လၢ စီၤတူၤရၣ်နူးသိၣ်လိတၢ်အဘျီၣ်ပူၤသ့သ့တနံၤလီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၁၆၁ အဆၢ ၁၁
တၢ်တြီမၤတံာ်တာ်အိၣ်သနာ်က့ “ယွၤအကလုၢ်အကထါ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် ဒီးမၤနၢၤတၢ်”
၁၁ စီၤပီလူးန့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကၠိအဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤ စးထီၣ်လၢ ဂီၤခီ ၁၁:၀၀ ဒီးတုၤလၢ ဟါခီ ၄:၀၀ ဃၣ်ဃၣ်လီၤ. (မၤတၢ်. ၁၉:၉) တၢ်ဆၢကတီၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အဆၢကတီၢ် ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကိၢ် ဒီးဘၣ်ဖဲပှၤအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါ ဒီးပှၤအီၣ်တၢ်အီတၢ်အဆၢကတီၢ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤပီလူးမ့ၢ်မၤဝဲဒ် အရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤပာ်ဝဲအသိး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် လၢခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤ အဝဲသူဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိအဂီၢ် အနၣ်ရံၣ်ကအိၣ်ဝဲ ၃,၀၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢအမၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် ဒီးမၤနၢၤတၢ်လီၤ. စီၤပီလူးန့ၣ် မၤတၢ်ဆူၣ် ဒီးမၤတၢ်ဆီတလဲလၢ တၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်သ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲဆီတလဲ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒ်သိးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအိၣ်လၢအလီၢ်ကဝီၤပူၤတဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အမၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ကဲဘျုးဒ်လဲၣ်. “ပှၤအိၣ်လၢအၤစံ, ပှၤယူဒၤဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤဟ့းလ့ၣ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, နၢ်ဟူဘၣ်ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်အကထါခဲလၢာ်လီၤ.” (မၤတၢ်. ၁၉:၁၀) အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.
(မၤတၢ် ၁၉:၁၉) ဒီးပှၤလၢအစုာ်တၢ်ကၢ်တၢ်, အါဂၤ, ဟဲစိာ်ပာ်ဖှိၣ်အလံာ်အလဲၢ်, ဒီးဆူးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ ပှၤခဲလၢာ်အမဲာ်ညါလီၤ. ဒီးဂံၢ်ထီၣ်ဝဲအပှ့ၤ, ဒီးထံၣ်န့ၢ်လၢ အမ့ၢ်စ့ယဲၢ်ကလးလီၤ.
bt ကဘျံးပၤ ၁၆၂-၁၆၃ အဆၢ ၁၅
တၢ်တြီမၤတံာ်အိၣ်သနာ်က့ “ယွၤအကလုၢ်အကထါ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် ဒီးမၤနၢၤတၢ်”
၁၅ စီၤစက့းဝၤ အဖိခွါတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤမဲာ်ဆှးအဝဲသ့ၣ်အဃိ ပှၤအါဂၤပျံၤ ကစၢ်ယွၤ ဒီးကဲထီၣ်က့ၤ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် ဒီးပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်ဟိၣ်တၢ်ယီ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လီၤ. ပှၤအ့းဖ့းစူးဖိတဖၣ် အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤန့ၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်မၤကဒါမဲာ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်အူတၢ်သမူ ဒီးတၢ်ရဲၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤလီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤလၢလံာ်သ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. ခဲအံၤ ပှၤအ့းဖ့းစူးဖိအါဂၤဟဲစိာ်ဝဲ အတၢ်အူတၢ်သမူ အလံာ်လဲၢ်လၢအိၣ်ဒီးအီၤတဖၣ် ဒီးဒွဲၣ်အူကွံာ်ဝဲလၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါလီၤ. ဒီးလံာ်လဲၢ်တဖၣ်အံၤ အပှ့ၤကအိၣ်ဝဲ ဒီလၣ်လၢအကလးတဖၣ်လီၤ. စီၤလူၤကၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ– “ဒ်န့ၣ်အသိးယွၤအကလုၢ်အကထါ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်ဒီးမၤနၢၤတၢ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၁၉:၁၇-၂၀) တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ မၤနၢၤဝဲ တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ ဒီးတၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီတဖၣ်အံၤ ပာ်လီၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢပဂီၢ်လီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် ကြၢးပမၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤ တဘျီဃီ ဒ်ပှၤအ့းဖ့းစူးဖိတဖၣ် မၤဝဲအသိးလီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အပှ့ၤမ့ၢ်ဒိၣ်ထဲလဲၣ်ဂ့ၤ, ထဲလဲၣ်ဂ့ၤ မ်ပသုတမၤဘၣ်ဃးပသးဒီး တၢ်လၢအလီၤသးဘၣ်အၢတဖၣ်န့ၣ်တဂ့ၤ.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(မၤတၢ် ၁၉:၁-၂၀) ဒီးတၢ်မၤအသးလၢ စီၤအပီးလိၤအိၣ်လၢ ကရံၣ်သူးအဖၢမုၢ်ဒီး, စီၤပီလူးလဲၤခီဂာ်ထံဧိၤကီၢ်ဧိၤလၢထးခီ, ဒီးလဲၤပၢၢ်လၢအ့းဖ့းစူးလီၤ. ဒီးထံၣ်န့ၢ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တနီၤနီၤ, ၂ ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, ဖဲသုစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်န့ၣ်, သုဒိးန့ၢ်သးစီဆှံစ့ၢ်ကီးဧါ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, တဒိးန့ၢ်ဘၣ်. ဒီးသးစီဆှံ အိၣ်န့ၣ်ပတနၢ်ဟူဘၣ်. ၃ ဒီးအဝဲဒၣ်စံးဘၣ်အီၤ, မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး မ့ၢ်သုဒိးဘျၢသုသးဆူ မနုၤတမံၤအပူၤလဲၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဝဲဒၣ်, ဆူစီၤယိၤဟၣ်အတၢ်ဘျၢအပူၤလီၤ. ၄ ဒီးစီၤပီလူးစံးဝဲဒၣ်, မ့ၢ်မးစီၤယိၤဟၣ်ဘျၢတၢ်လၢ တၢ်ဘျၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသး, ဒီးစံးဘၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်, လၢအဘၣ်စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤပှၤဟဲလၢအလီၢ်ခံတဂၤ, ဒ်ပစံးတၢ်အသိး, ယ့ၣ်ၡူး [ခရံာ်] လီၤ. ၅ ဒီးအဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူတၢ်ဒီး, ဒိးဘျၢအသးဆူကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး အမံၤအပူၤလီၤ. ၆ ဒီးစီၤပီလူးပာ်အစုလၢ အလိၤဒီး, သးစီဆှံဟဲလီၤလၢအလိၤ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကတိၤတၢ်လၢတၢ်အပျ့ၤတဖၣ်, ဒီးကတိၤတၢ်လၢဝံအကျိာ်လီၤ. ၇ ဒီးပှၤကညီခဲလၢာ်န့ၣ်အိၣ်တဆံခံဂၤဃၣ်ဃၣ်လီၤ. ၈ ဒီးလဲၤနုာ်ဝဲလၢဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤ, ဒီးတဲးလိာ်ဃိလိာ်, ဒီးသဆၣ်ထီၣ်ပှၤအခံလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်, ဒီးကတိၤတၢ်ခူတလ့ၢ်သၢလါညါလီၤ. ၉ ဒီးတုၤပှၤတနီၤနီၤ အသးကိၤထီၣ်, ဒီးတစူၢ်တနာ် ဘၣ်တၢ်ဘၣ်, ဒီးစံးအၢကျဲန့ၣ်လၢပှၤဂီၢ်မုၢ် အမဲာ်ညါဒီး, ဟးဖးဝဲဒီးအီၤ, ဒီးဟံးထီၣ်ကွံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢအကျါ, ဒီးတဲးလိာ်ဃိလိာ်လၢ စီၤတူၤရၣ်နူးသိၣ်လိတၢ် အဘျီၣ်ပူၤသ့သ့တနံၤလီၤ. ၁၀ ဒီးမၤဝဲဒ်န့ၣ် ခံနံၣ်ညါသတးဒီး, ပှၤအိၣ်လၢအၤစံ, ပှၤယူဒၤဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤဟ့းလ့ၣ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, နၢ်ဟူဘၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး အကလုၢ်အကထါခဲလၢာ်လီၤ. ၁၁ ဒီးယွၤမၤတၢ်လီၤလးလီၤဆီဒၣ်တၢ်တဖၣ်လၢ စီၤပီလူးအစုပူၤ, ၁၂ တုၤဒၣ်လဲာ်တၢ်စှၢၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ယီၢ်တကိးမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤလဲၤစိာ်လၢအလိၤဆူ ပှၤဘၣ်ဆူးဘၣ်ဆါအအိၣ်ဒီးမၤဘျါက့ၤအီၤ, ဒီးတၢ်နါဟးထီၣ်ကွံာ်လၢအလိၤလီၤ. ၁၃ ဒီးပှၤယူဒၤဖိတနီၤနီၤလၢ အဟးဝ့ၤဝီၤ ဒုးဆိၣ်တၢ်, သါကကိးထီၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအမံၤ လၢပှၤတၢ်နါအိၣ်လၢအလိၤအဖီခိၣ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပဒုးဆိၣ်သုလၢ ပှၤလၢစီၤပီလူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤ, ယ့ၣ်ၡူးအမဲာ်ညါလီၤ. ၁၄ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်, ပှၤယူဒၤဖိစီၤစက့းဝၤ, အဖိခွါမၤဝဲဒ်န့ၣ်နွံဂၤလီၤ. ၁၅ ဒီးတၢ်နါကတိၤဆၢတၢ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ယ့ၣ်ၡူးယသ့ၣ်ညါ, ဒီးစီၤပီလူးယသ့ၣ်ညါလီၤ. မ့မ့ၢ်သုဝဲသ့ၣ်အံၤ သုမ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. ၁၆ ဒီးပှၤလၢတၢ်နါအိၣ်လၢအလိၤ, စံၣ်ပှီၤလၢအဖီခိၣ်, ဒီးမၤနၢၤအီၤ, ဒီးအဂံၢ်အဘါဆူၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့, အိၣ်ဒီးအပူၤလီၢ်ဒီး, ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢဟံၣ်အဝဲန့ၣ်အပူၤလီၤ. ၁၇ ဒီးတၢ်မၤအသးန့ၣ်, ပှၤယူဒၤဖိဒီးပှၤဟ့းလ့ၣ်ဖိ, အိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ အ့းဖ့းစူၤအပူၤသ့ၣ်ညါဝဲခဲလၢာ်, ဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးဘၣ်ပှၤခဲလၢာ်, ဒီးပာ်ဒိၣ်ပာ်ထီကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအမံၤလီၤ. ၁၈ ဒီးပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတဖၣ်, ဟဲဒီးအၢၣ်လီၤအီလီၤ, ဒီးစံးဖျါထီၣ်အတၢ်မၤ, အါဂၤလီၤ. ၁၉ ဒီးပှၤလၢအစုာ်တၢ်ကၢ်တၢ်, အါဂၤ, ဟဲစိာ်ပာ်ဖှိၣ်အလံာ်အလဲၢ်, ဒီးဆူးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ ပှၤခဲလၢာ်အမဲာ်ညါလီၤ. ဒီးဂံၢ်ထီၣ်ဝဲအပှ့ၤ, ဒီးထံၣ်န့ၢ်လၢ အမ့ၢ်စ့ယဲၢ်ကလးလီၤ. ၂၀ ဒ်န့ၣ်အသိးယွၤအကလုၢ်အကထါ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်ဒီးမၤနၢၤတၢ်လီၤ.