တၢ်မၤလိ ၂၈
“ပၢၢ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်”
စးထီၣ်လၢယ့ၣ်ၡူးအစိၤ တုၤလီၤလၢခဲအံၤန့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဘူးကအိၣ်အနံၣ် ၂,၀၀၀ လံ
၁. ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤ ဒီးယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်သး ဒ်လဲၣ်.
ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ. ပှၤမၤအၢမၤနး အဝဲသ့ၣ်ထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ် ပှၤမၤပတုာ် အဝဲသ့ၣ်တန့ၢ်ဘၣ် ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ်အါမး. ဒ်ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤအသိး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး.
၂, ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲသ့လၢ လံာ်မၤတၢ်န့ၣ် အကဲလံာ်လၢ အလီၤဆီတဘ့ၣ်လဲၣ်.
၂ တၢ်မၤအသးတဖၣ် လၢလံာ်မၤတၢ်အပူၤန့ၣ် လီၤထုးန့ၢ်သး, ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်. လံာ်မၤတၢ်န့ၣ် အကဲလံာ်လၢ အလီၤဆီတဘ့ၣ်, မ့ၢ်လၢသးစီဆှံ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤကကွဲးလီၤဝဲ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအဃိ.
၃ လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤ ၉၅ ဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ် ၅၄ ဝ့ၢ် ဒီးကီး ၉ ဘ့ၣ်လၢ အအိၣ်လၢထံကီၢ် ၃၂ ဘ့ၣ်အပူၤအဂ့ၢ်. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤဖိ, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် လၢအပာ်ထီၣ်ထီသး, ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဒီးပှၤလၢအမၤအၢမၤနးတၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တခါန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢတၢ်မၢဖိအစိၤအဂ့ၢ်. အဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တၢ်သးဆူၣ်အပူၤ.
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပအဲၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး, နီၢ်တဘံၤသါ ဒီးခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ် လၢအသးတီအဂၤတဖၣ်လဲၣ်.
၄ တၢ်မၢဖိပ့းတရူး ဒီးစီၤပီလူး လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအသးဆူၣ်, ကသံၣ်သရၣ် စီၤလူၤကၣ် လၢအမ့ၢ် ပှၤတဂၤလၢ ပှၤအဲၣ်အီၤ, စီၤဘၢ်နါဘၤ လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအသးအိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ညီ, စီၤစတ့းဖၣ် လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအသးဒူ, နီၢ်တဘံၤသါ လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအသးဂ့ၤ, နီၢ်လူၤဒံ လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအအဲၣ်ပှၤတမှံၤ ဒီးခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ် လၢအသးတီအဂၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်မူဝဲပူၤကွံာ် ဘူးထီၣ်လၢ အနံၣ် ၂,၀၀၀ ညါ သနာ်က့ ပအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ဒ်အဝဲသ့ၣ်အသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်. (မး ၂၈:၁၉, ၂၀) ပမၤဘၣ်တၢ်မၤ ဒ်အဝဲသ့ၣ်အသိးအဃိ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ဖးဒိၣ်တခါ.
“. . . ပၢၢ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.”—မၤတၢ် ၁:၈
၅. ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် လၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်မူဒါလၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်.
၅ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လီၤ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်မူဒါ ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “ဖဲသးစီဆှံဟဲလီၤလၢ သုလိၤအခါ သုကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤ.” ဒီးအဆဲးတဲဝဲလၢ “သုကကဲထီၣ် ယပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ, လၢယူဒၤ အဟီၣ်ကဝီၤဒီဘ့ၣ်, လၢၡၤမရံအပူၤ ဒီးပၢၢ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.” (မၤတၢ် ၁:၈) အဆိကတၢၢ်န့ၣ် သးစီဆှံမၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ “ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ.” (မၤတၢ် ၁:၁–၈:၃) လၢခံ သးစီဆှံ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲကဒါ အဝဲသ့ၣ် လၢကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ “ယူဒၤ အဟီၣ်ကဝီၤဒီဘ့ၣ်” ဒီးလၢ “ၡၤမရံအပူၤ.” (မၤတၢ် ၈:၄–၁၃:၃) ဝံၤဘျီ အဝဲသ့ၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်“ပၢၢ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.”—မၤတၢ် ၁၃:၄–၂၈:၃၁.
၆, ၇. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ပီးတၢ်လီ အါန့ၢ်ဒံး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢတၢ်မၢဖိအစိၤဒ်လဲၣ်.
၆ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ တၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အလံာ်စီဆှံ တအိၣ်ဒီတဘ့ၣ် ဒ်သိးဒီးပှၤဘၣ်. အဒိ ဖဲ ခ.န ၄၁ မၣ် လံာ်မးသဲ အိၣ်ထီၣ်ဝဲ. မ့မ့ၢ်လံာ်မၤတၢ်န့ၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲ ခ.န ၆၁. ဒီးစီၤပီလူး အလံာ်ပရၢတနီၤန့ၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲ ပှၤကွဲး လံာ်မၤတၢ် တချုးဝံၤဒံးဘၣ်အခါ. ပမ့ၢ်ကွၢ် ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အလံာ်စီဆှံဒီတဘ့ၣ် ဒီးလံာ်လဲၢ်အဂၤ တအိၣ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ကဟ့ၣ်လီၤဝဲ ပှၤလၢအသးအိၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢလံာ်လဲၢ်တဖၣ် တသ့ဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ တချုးလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဲထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ပှၤဖးလံာ်စီဆှံလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ် လၢဘူၣ်ဘျီၣ်အပူၤ. (၂ ကရံၣ် ၃:၁၄-၁၆) ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်သိးတိၢ်ရူးဝဲ လံာ်စီဆှံကန့ၢ် ဒီးတဲပၠးပှၤဂၤကဘၣ်အဂီၢ်.
၇ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပအိၣ်ဒီး ပနီၢ်ကစၢ်လံာ်စီဆှံ ဒီးလံာ်လဲၢ်အဂၤအါမး. ဒီးအခဲအံၤ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဒီးထံကီၢ်အဘ့ၣ် ၂၄၀ ဒီးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢကျိာ်အကလုာ်ကလုာ်.
သးစီဆှံအတၢ်မၤစၢၤ
၈, ၉. (က) သးစီဆှံမၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကမၤဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) ခီဖျိလၢ သးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ မနုၤလဲၣ်.
၈ ဖဲယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်လီၤအပျဲၢ်အဘီၣ်မူဒါလၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ “ဖဲသးစီဆှံဟဲလီၤလၢ သုလိၤအခါ သုကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤ.” ခီဖျိလၢ သးစီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်မၤစၢၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၢ်ဝဲ. ဒီးခီဖျိလၢ သးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ စီၤပ့းတရူး ဒီးစီၤပီလူးန့ၣ် မၤဘျါက့ၤ ပှၤဆူးပှၤဆါ, ဟီထီၣ်ကွံာ် တၢ်ဝံတၢ်နါ လၢပှၤလိၤ ဒီးမၤသမူထီၣ်က့ၤပှၤသံသ့. ဘၣ်ဆၣ် သးစီဆှံမၤစၢၤဝဲ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ တၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ် ကန့ၢ်ဝဲအဂီၢ်. အဃိ တၢ်မၢဖိ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် လၢအဂၤတဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကသ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူထူယိာ်အဂီၢ်.—ယိၤ ၁၇:၃.
၉ ဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် စးထီၣ် “တဲတၢ်လၢ ကျိာ်အဂၤတဖၣ် ဒ်သးစီဆှံ ဒုးတဲအဝဲသ့ၣ် အသိး.” အဃိ အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ ပတဲတၢ်ဘၣ်ဃးဒီး “ကစၢ်ယွၤ အတၢ်လီၤလိၢ်လီၤလးတဖၣ်အဂ့ၢ် လၢပနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်.” (မၤတၢ် ၂:၁-၄, ၁၁) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကစၢ်ယွၤ တမၤဝဲတၢ်လီၤလး ဒ်သိးပကတဲတၢ်လၢ ကျိာ်အကလုာ်ကလုာ် ဒ်လၢညါအသိးလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ သးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ ကတဲာ်ကတီၤဝဲ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် လၢကျိာ်အါမး. အဒိ တလါဘၣ်တလါန့ၣ် ပှၤစဲကျံးထုးထီၣ် တၢးထီခိးတၢ် ဒီးပၢၢ်ထီၣ် မဲးကစံ အိၣ်ဝဲအဘ့ၣ်လၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်, လၢပပှာ်ယဲၤသန့ (ဝဲးပဆဲး) ဒီး jw.org အပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးလံာ်လဲၢ် ဒီးတၢ်ဂီၤမူ လၢကျိာ်တကထိဘျဲၣ်ညါ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ “ကစၢ်ယွၤ အတၢ်လီၤလိၢ်လီၤလးတဖၣ်အဂ့ၢ်” လၢပှၤကိးကလုာ်ဒဲး, ကလုာ်ဒူၣ်ကိးဒူၣ်ဒဲး ဒီးပှၤတဲတၢ်ကျိာ် အကလုာ်ကလုာ်.—လီၣ် ၇:၉.
၁၀. စးထီၣ်လၢ ၁၉၈၉ နံၣ်န့ၣ် ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ကထုးထီၣ်ဝဲမနုၤလဲၣ်.
၁၀ စးထီၣ်လၢ ၁၉၈၉ နံၣ်န့ၣ် ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ ဂုာ်ကျဲးစၢး ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ကထုးထီၣ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံ လၢကျိာ်အကလုာ်ကလုာ်. ဒီးခဲအံၤ အဝဲသ့ၣ်ထုးထီၣ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံ လၢကျိာ် ၂၀၀ ဘျဲၣ် ဒီးစဲကျံးထုးထီၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအဘ့ၣ် အါန့ၢ်ဒံး အကကွဲၢ်တဖၣ်အကကွဲၢ် ဒီးကဆဲးထုးထီၣ်အါထီၣ်ဝဲဒံး. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသး သ့ခီဖျိလၢ သးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ.
၁၁. ပလံာ်ပလဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် မတဂၤသ့ၣ်တဖၣ် ကွဲးကျိာ်ထံဝဲလဲၣ်.
၁၁ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ဖိ အနီၣ်ဂံၢ်လၢအကထိတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ဒီးထံကီၢ် ၁၅၀ ဘျဲၣ်အပူၤ. ပှၤတဖၣ်အံၤ ဟ့ၣ်လီၤအသးဒ်အံၤန့ၣ် ပတကမၢကမၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ သးစီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဃိ ထဲဒၣ် တၢ်ကရၢကရိတခါအံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် “အုၣ်အသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး” လၢယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်, မ့းၡံအၤအဂ့ၢ် ဒီးကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် စးထီၣ်ပၢတၢ်လၢ မူခိၣ်အဂ့ၢ်.—မၤတၢ် ၂၈:၂၃.
၁၂. စီၤပီလူး ဒီးခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဖဲစီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤယူဒၤဖိ ဒီးပှၤကလုာ် အဂၤတဖၣ် လၢအၣ်တံၤအီာ် လၢပံၤစံၤဒံ အပူၤအခါ “ပှၤသးဘျၢလၢ အဂုာ်ကျဲးစၢး ဒ်သိးကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်အဂီၢ် ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ကဲထီၣ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်.” (မၤတၢ် ၁၃:၄၈) စီၤလူၤကၣ် မၤကတၢၢ် လံာ်မၤတၢ် ဒီးတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး စီၤပီလူးအဂ့ၢ်လၢ “အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ ယွၤအဘီမုၢ်အဂ့ၢ် . . . လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ ဒီးတၢ်တြီမၤတံာ်တာ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.” (မၤတၢ် ၂၈:၃၁) စီၤပီလူး လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲလဲၣ်. အလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤန့ၣ် အကဲဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြး အဒိၣ်ကတၢၢ်တခါ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ. ဖဲခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်အမဲာ်ညါဧါ မ့တမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်သူဝဲ ကျိၤကျဲလၢအဂၤတမံၤမံၤဧါန့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤထွဲဝဲ ဒ်သးစီဆှံဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲအသိး.
ပှၤမၤနးမၤဖှီၣ်ပှၤ ဘၣ်ဆၣ် ပတဟ့ၣ်အၡူဘၣ်
၁၃. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ် ဃ့ထုကဖၣ်လဲၣ်.
၁၃ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအခ့အပှၤ လၢညါတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤနးအခါ အဝဲသ့ၣ်ဃ့ ယဟိဝၤယွၤ လၢအကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်သးဒူ. အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီးသးစီဆှံ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါလၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ. (မၤတၢ် ၄:၁၈-၃၁) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤအၢမၤနးန့ၣ် ပကဘၣ်ဃ့ထုကဖၣ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ. (ယၤ ၁:၂-၈) ဒီးမ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအသးစီဆှံ တၢ်မၤစၢၤအဃိ ပဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၢ်ဝဲ. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ, တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်သနာ်က့ အမၤပတုာ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ တန့ၢ်ဘၣ်. ဖဲပတူၢ်ဘၣ် တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်အခါ ပကဘၣ်ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤအသးစီဆှံ, တၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိး ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကဘူၣ်အဂီၢ်.—လူၤ ၁၁:၁၃.
၁၄, ၁၅. (က) ခီဖျိလၢ “တၢ်မၤအၢမၤနးလၢ အဟဲကဲထီၣ်အသး ဖဲစီၤစတ့းဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ” အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်. (ခ) ပှၤဆဲးဘံရံယါဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၄ စီၤစတ့းဖၣ်န့ၣ် တချုးလၢ အဒုၣ်အဒါ မၤသံအီၤဒံးဘၣ်အခါ အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်သးဒူအပူၤ. (မၤတၢ် ၆:၅; ၇:၅၄-၆၀) ဖဲန့ၣ်အခါ တၢ် “မၤနးမၤဖှီၣ် . . . နးမး” စးထီၣ်အသး ဒီးယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်ခဲလၢာ် လီၤပြံလီၤပြါဝဲလၢ ယူဒၤဒီးၡၤမရံ အဟီၣ်ကဝီၤအပူၤ. ဘၣ်ဆၣ် ထဲဒၣ် တၢ်မၢဖိတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်တ့ၢ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်န့ၣ်သနာ်က့ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် တပတုာ်ဝဲဘၣ်. အဒိ စီၤဖံလံးပူးန့ၣ် အလဲၤအိၣ်လၢ ၡၤမရံ ဒီးအဝဲ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ” ပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်လၢ “ခရံာ်အဂ့ၢ်” ဒီးဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်. (မၤတၢ် ၈:၁-၈, ၁၄, ၁၅, ၂၅) တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ “ပှၤလၢ အလီၤပြံလီၤပြါ ခီဖျိလၢ တၢ်မၤအၢမၤနးလၢ အဟဲကဲထီၣ်အသး ဖဲစီၤစတ့းဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤလၢ ဖံၤနံက့ၤ, ကီးကူပြူး ဒီးဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤထဲဒၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အအိၣ်လီၤ. သနာ်က့ ပှၤတနီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အကျါလၢ အဟဲလၢကီးကူပြူး ဒီးဝ့ၢ်ကူၤရ့ၤန့န့ၣ် လဲၤဝဲလၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ် ဒီးတဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤလၢအတဲ ကြံးကျိာ်တဖၣ် ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်သးခုကစီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး.” (မၤတၢ် ၁၁:၁၉, ၂၀) တဘျီတခီၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်မၤအၢမၤနးအဃိ တၢ်သးခုကစီၣ် ရၤလီၤအသးအါထီၣ်.
၁၅ ဖဲစိဘံးယၢး ယူနံၤယၢၤ အစိၤန့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲ ၁၉၅၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအကထိတဖၣ်န့ၣ် ပှၤဖီၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးဆှၢအဝဲသ့ၣ်လၢ ဆဲးဘံရံယါ. ခီဖျိလၢ ပဒိၣ်တဖၣ် ဆှၢပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဖဲန့ၣ်အဃိ တၢ်သးခုကစီၣ် ရၤလီၤအသးဝးဝး. ဒီးတၢ်လီၢ်တဖၣ်န့ၣ် ယံၤဝဲအမံးလာ် ၆,၀၀၀ (၁၀,၀၀၀ ကံလိမံထၢၣ်) အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်ဘၣ်လဲၤလၢ အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် တမ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် လဲၤကတုၤဖဲန့ၣ် အါအါဘၣ်. ခီဖျိလၢ ပဒိၣ်တဖၣ် ဆှၢအဝဲသ့ၣ်အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် လဲၤတုၤလၢ ဆဲးဘံရံယါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ တဲဝဲလၢ “ခီဖျိလၢ ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် ဆှၢဖျိးပှၤဖဲန့ၣ်အဃိ ပှၤဆဲးဘံရံယါဖိလၢ အသူၣ်ဘျၢသးဘျၢလၢ အကထိတဖၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ.”
ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤပှၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်
၁၆, ၁၇. လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒ်လဲၣ်.
၁၆ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် အနီၢ်ကီၢ်. ပမ့ၢ်ကွၢ် စီၤပီလူး ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် သူၣ်လီၤတၢ် ဒီးလူဝဲအထံ “မ့မ့ၢ် ကစၢ်ယွၤန့ၣ် ဒုးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်.” (၁ ကရံၣ် ၃:၅, ၆) လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဃိ တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် အိၣ်ထီၣ်အါမး. အဒိ “ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ ဆဲးရၤလီၤအသး ဒီးယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဆဲးအါထီၣ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ ဒီဒူၣ်” ညါ. (မၤတၢ် ၆:၇) ဒီးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ရၤလီၤသးအဃိ “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိခဲလၢာ်လၢ ယူဒၤအဟီၣ်ကဝီၤ, ကၤလံၤလါ ဒီးၡၤမရံအပူၤန့ၣ် အိၣ်ဘၣ် မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် အဂံၢ်ဆူၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပျံၤယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ သးစီဆှံအအိၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အနီၣ်ဂံၢ်ဒံးယံာ်ဒံးအါထီၣ်ဝဲလီၤ.”—မၤတၢ် ၉:၃၁.
၁၇ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဆူၣ်ဆူၣ်အဃိ ပှၤယူဒၤဖိ ဒီးပှၤလၢအတဲ ကြံးကျိာ်တဖၣ် လၢအအိၣ်လၢ စူၤရံ အၣ်တံၤအီာ်န့ၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်. ထဲန့ၣ်တကးဒံးဘၣ် လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “မ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်အဃိ ပှၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ် ကဲထီၣ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် ဒီးဃၣ်က့ၤ အသးဆူ ကစၢ်အအိၣ်.” (မၤတၢ် ၁၁:၂၁) လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် အိၣ်ထီၣ်လၢဝ့ၢ်အံၤအပူၤ ဒီးတဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါ ရၤလီၤအသး ဒီးပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် အါထီၣ်ဝဲ.” (မၤတၢ် ၁၂:၂၄) တကးဒံးဘၣ် လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ စီၤပီလူး ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤထံဂၤကီၢ်ဂၤဖိတဖၣ် လၢတၢ်သးဆူၣ်ပူၤ အဃိ “ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါန့ၣ် ဆဲးရၤလီၤအသး ဒီးမၤနၢၤတၢ်.”—မၤတၢ် ၁၉:၂၀.
၁၈, ၁၉. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ “ယဟိဝၤယွၤ ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ” ပှၤလဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိ.
၁၈ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ “ယဟိဝၤယွၤ ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ” ပှၤစ့ၢ်ကီး. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤအါဂၤန့ၣ် ကဲထီၣ် ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသး ဒီးဒိးဘျၢထံ. ဒ်စီၤပီလူး ဒီးခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤအသိး ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်တဆိၣ်ဂ့ၤ ဒီးမၤစၢၤပှၤဘၣ်န့ၣ် ပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးပတူၢ်တၢ်မၤအၢမၤနး တကဲဘၣ်. (မၤတၢ် ၁၄:၁၉-၂၁) ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးပှၤ အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်အခါ အကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤ ခီဖျိ “အစုအထူအယိာ်” ထီဘိ. (၅ မိၤ ၃၃:၂၇) ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အမံၤလၢအဒိၣ်အမုၢ်အဃိ အတပာ်တ့ၢ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်နီတဘျီဘၣ်.—၁ မူၤ ၁၂:၂၂; စံး ၉၄:၁၄.
၁၉ ပကကွၢ်အဒိလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟဲရိၤ အဲၢ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဃိ နးစံၤအသုးဖိတဖၣ် ဆှၢအီၤလၢ စဲးစဲၤဟီစဲၤအဃိာ်ပူၤ. ဒီးဖဲ လါမ့ၤ ၁၉၄၂ နံၣ်န့ၣ် ကၠၢမနံၣ်အသုးဖိလဲၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟဲရိၤ အဲၢ် အမါအဲစးအဟံၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် က့ၤကိးဝဲအဖိမုၣ် ဒီးဖီၣ်ဝဲအမါအဲစး. အဝဲသ့ၣ် လဲၤပာ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အဲစး လၢဃိာ်တဘျုးဖျၢၣ်ညါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အဲစး တဲဝဲလၢ “ယအိၣ်ဘၣ်လၢ ကၠၢမနံၣ်အဃိာ်ပူၤ တဘျုးနံၣ်ညါ. ယအိၣ်ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိ လၢအရ့ဒိၣ်တခါ. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤအၢမၤနးသနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကပာ်ပသးမုာ်မုာ်. တချုးလၢ ပှၤဖီၣ်ယၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ယဖးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ အလံာ်ပရၢလၢ အတဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲစ့ၢ်ကီး ဖဲအထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤအၢမၤနး ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ မၤစၢၤအီၤလၢ အကပာ်အသးမုာ်မုာ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယဆိကမိၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ တဲပိၣ်တၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲယထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤအၢမၤနး ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အခါ ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်လၢအတဲဝဲန့ၣ် ဖၣ်ဘၣ်ညါ. ဒီးယလဲၤခီဖျိဘၣ် ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. အဒိ နမ့ၢ်တလဲၤခီဖျိဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ မၤစၢၤနၤ ဒ်န့ၣ် ဘၣ်န့ၣ် နဆိကမိၣ်တဘၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ယၤန့ၣ် ယလဲၤခီဖျိဘၣ် ဒ်သိးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ တဲဝဲနီၢ်ကီၢ်.”
ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး
၂၀. ဖဲစီၤပီလူးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအဃိာ်ပူၤအခါ အဝဲမၤမနုၤလဲၣ် ဒီးအဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတနီၤ အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၂၀ လံာ်မၤတၢ် ကျၢၢ်တံၢ်ဝဲတၢ်ကတိၤ ဒီးတဲဝဲလၢ စီၤပီလူးန့ၣ် အ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ . . . ယွၤအဘီမုၢ်အဂ့ၢ်” လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ. (မၤတၢ် ၂၈:၃၁) ဖဲစီၤပီလူးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအဃိာ်ပူၤအခါ အဝဲလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် တသ့လၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ အဟဲလၢအအိၣ်. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတနီၤန့ၣ် ဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ပူၤ တန့ၢ်ဘၣ်, တနီၤန့ၣ်ဘၣ်အိၣ်လၢ လီၢ်မံခိၣ်, တနီၤန့ၣ်အသးပှၢ်အဃိ ဘၣ်အိၣ်လၢ ဟံၣ်လၢပှၤကွၢ်ထွဲ အဝဲသ့ၣ်, အဂၤတနီၤန့ၣ် အိၣ်တဆူၣ်ဘၣ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါ အကလုာ်ကလုာ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ကစၢ်ယွၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်. အဃိ ပဃ့ထုကဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဒီးဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ပှၤလၢအဝဲသ့ၣ် သိၣ်လိဝဲတဖၣ်န့ၣ် ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်တိာ်ပာ်အဂ့ၢ်.
၂၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဆူၣ်ဆူၣ်လဲၣ်.
၂၁ ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် ပဟးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် ဒီးဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်သ့. အဃိ မ်ပကျဲးစၢး အဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိး ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် “ပၢၢ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.” ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပထံၣ်ဘၣ် “တၢ်ပနီၣ်” လၢအပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အဃိ ပကဘၣ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်. (မး ၂၄:၃-၁၄) ခဲအံၤ တၢ်ဆၢကတီၢ် တအိၣ်အါအါလၢၤဘၣ် အဃိ ပကဘၣ် “မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ကစၢ်အတၢ်မၤအပူၤ ထီဘိ.”—၁ ကရံၣ် ၁၅:၅၈.
၂၂. ဖဲပအိၣ်ခိး ယဟိဝၤယွၤ အမုၢ်နံၤအခါ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤမနုၤလဲၣ်.
၂၂ ဖဲပအိၣ်ခိး “ယဟိဝၤယွၤ အမုၢ်နံၤဖးဒိၣ် လၢအပှဲၤဒီး တၢ်လၤကပီၤ” အခါ ပကအဲၣ်ဒိး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သးဒူ ဒီးတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ. (အ့ ၂:၃၁) တကးဒံးဘၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢအလီၤဂာ်ဒီး ပှၤဘ့းရံၤဖိလၢ အသးအိၣ် “တူၢ်လိာ် ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါလၢ တၢ်သးဆူၣ်အပူၤ.” (မၤတၢ် ၁၇:၁၀, ၁၁) မ်ပကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တုၤလၢအကတၢၢ် ဒီးပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ကုၢ်လၢအဂ့ၤ ဒီးအတီတဂၤဧၢ, နမၤတၢ်ဂ့ၤဒိၣ်မး.” (မး ၂၅:၂၃) ပမ့ၢ်သးဆူၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ဒီးတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုလီၤထူလီၤယိာ် မ့ၢ်လၢပ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး” အဃိ.