၁, ၂. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အါဖျၢၣ်အပူၤ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အိၣ်ဖှိၣ်ဘူးကဝံၤလံလီၤ. အဝဲထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ပှၤမၤတၢ်ဆူၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အကျါတနီၤန့ၣ် အသးပှၢ်ဖးဒိၣ်ညါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ အမၤကိၢ်မၤဂီၤအီၤအိၣ်ဝဲတခါအဃိ အဝဲသံကွၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်ဧၢ မ့ၢ်သုသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢ ကဟံးထီၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤဧါ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဖဲပူၤကွံာ်တဘျီ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟဲအိၣ်သကိးအဝဲသ့ၣ်အခါ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ကဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. လၢခံန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ “ပတမၤဘၣ်အါအါဘၣ်” ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ခဲလၢာ် အၢၣ်လီၤစ့ၢ်ကီးဝဲလီၤ.

^၂ နမ့မ့ၢ်ဘၣ်ဖုး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကစံးဆၢဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကြၢးဟံးန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢ ကဟံးထီၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်အံၤကကီဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

၃. (က) တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပကြၢးသးအိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤ ကသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိကီလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.

^၃ ဒ်နမ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤအသိး နသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လီၤ.a ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ကဂၢၢ်ကျၢၤဝဲဒီး ခါဆူညါ ပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အသီတဖၣ် ကအိၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အတၢ်မၤစၢၤလီၤ. (ဖး ယၡါယၤ ၆၀:၂၂ တက့ၢ်.) လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢနကြၢး “သိၣ်လိပှၤဂၤ” လီၤ. (ဖး ၂ တံၤမသ့း ၂:၂ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် နကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကကီဝဲလီၤ. မ့ၢ်လၢနဘၣ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ နဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးနဘၣ်ဖံးဘၣ်မၤလၢ တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. နဘၣ်ကွၢ်ထွဲစ့ၢ်ကီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ် ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကဘၣ်မၤတၢ်အိၣ်အါမးဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢပကဘၣ်မၤဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ တၢ်မၤလိတခါအံၤအပူၤလီၤ.

ပာ်ဆိတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလၢညါ

၄. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လဲၣ်.

^၄ ပကဟံးန့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢပကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိကီခဲဝဲလဲၣ်. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ‘တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဝဲအဃိ ကဘၣ်မၤအီၤလၢအချ့န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်တသိၣ်လိနဲၣ်လိ အဝဲသ့ၣ်ခဲအံၤသနာ်က့ တဘၣ်ဒိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘၣ်.’ တၢ်ထံၣ်ဒ်န့ၣ်မ့ၢ်အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤန့ၣ် ကလိၣ်ဝဲလၢနကဘၣ်မၤအီၤလၢ အဆိအချ့န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်ထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သ့လီၤ.

၅, ၆. နဟံးန့ၢ် တၢ်အဒိအတဲာ်လၢ ပှၤနီကါဖိအအိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပထိၣ်သတြီၤတၢ်အံၤဒီး တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၅ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိတခါအံၤတက့ၢ်. ပှၤနီကါတဂၤ ဒ်သိးအကါသုတဟးဂီၤတဂ့ၤအဂီၢ် အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆီတလဲဝဲ အကါစဲးအသိ (အ့ကၠ့ဝဲၤ) န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ထၢနုာ်ကါအသိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ဆီတလဲကါစဲးအသိလီၤ. မ့ၢ်လၢသိမ့ၢ်တအိၣ်န့ၣ် ကါလဲၤတၢ်တသ့ဘၣ်အဃိလီၤ. ကဆိကမိၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အတၢ်မၤအါဒိၣ်မး ဒီးမ့ၢ်ဆီတလဲဝဲ ကါစဲးသိလၢခံသနာ်က့သ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်အိၣ်ဝဲ သပှၢ်တၢၢ်လီၤ. ပှၤနီကါအံၤ မ့ၢ်တဆီတလဲဝဲ ကါစဲးအသိဖဲကြၢးဆီတလဲဝဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ် တယံာ်တမီၢ်အကါကဟးဂီၤဝဲလီၤ. လၢခံန့ၣ် ကဘှီထီၣ်အကါအဂီၢ် ကလၢာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး ကျိၣ်စ့အါမးလီၤ. တၢ်အဒိအတဲာ်အံၤ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်.

^၆ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝံၤဆိဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. မ့ၢ်တမၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကဘၣ်ဒိဝဲလီၤ. ဒ်ပှၤနီကါတဂၤ ကဘၣ်ထၢနုာ်ဝဲ ကါအသိတလီၢ်လီၢ်အသိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်ကဘၣ် “မၤလီၤတံၢ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀ nwt) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤ အတၢ်မၤအါလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. တၢ်အံၤလီၤဂာ်လၢ ပှၤနီကါဖိတဂၤလၢ ကြၢးဆီတလဲအကါစဲးသိလံ ဘၣ်ဆၣ်တဆီတလဲဝဲဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်န့ၣ် တယံာ်တမီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ လၢအဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါသ့န့ၣ် ကအိၣ်စှၤတလၢလီၤ.

၇. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီးသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဂၤတဖၣ်န့ၣ် ပကြၢးထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်.

^၇ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်တဂ့ၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အသးအိၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် ဒီးဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်အခ့အပှၤလၢ အကူၣ်တၢ်သ့ ဒီးလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖး ၁ ပ့းတရူး ၄:၁၀ တက့ၢ်.) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အဘျုးအဖှိၣ်ဒ်လဲၣ်.

သူတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့

၈. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ အမၤတၢ်လၢတၢ်လီၢ်လၢလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢအရ့ဒိၣ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “တၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်”)

^၈ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအါဒၣ်လဲာ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အဝဲသ့ၣ်အသးမ့ၢ်ပှၢ်ထီၣ်န့ၣ် မၤတၢ်တမ့ၢ်ကကဲဒ်သိးခဲအံၤဘၣ်လီၤ. (မံကၤ ၆:၈) တကးဘၣ်အမဲာ်ညါ အဝဲသ့ၣ်ကြၢးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ “တၢ်အဆၢအကတီၢ်ဒီး တၢ်ဘၣ်အတီၤ” ဟဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်သ့ ဒီးကကဲထီၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ကမၤဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၉:၁၁, ၁၂; ယၤကိာ် ၄:၁၃, ၁၄) ခီဖျိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သးအိၣ်ဒီးအဲၣ်ဝဲကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဃိ ဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤလိတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၁:၁၇, ၁၈ တက့ၢ်.

၉. တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိအံၤ အရ့ဒိၣ်လၢ ခါဆူညါအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၉ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အသိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိဒ်အံၤတဖၣ် ကဲဘျုးလၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကမၤစၢၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိ လၢကအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီး ကဆဲးတီဒီးယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤအရ့ဒိၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အဆၢကတီၢ် ဒီးကမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ် ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်ဝဲ အဆၢကတီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၈:၁၀-၁၂; မံကၤ ၅:၅, ၆) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ ဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤသ့ၣ်ဧၢ စးထီၣ်လၢမုၢ်နံၤအဝဲအံၤ ဃုတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢနကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.

၁၀. ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၀ ပနၢ်ပၢၢ်လၢနတၢ်မၤတဖၣ်အါဝဲ မ့ၢ်လၢနဘၣ်မၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်မၤ လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်အဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နကဘၣ်ဟံးန့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်တနီၤလၢ တၢ်တဖၣ်န့ၣ်အကျါ ဒီးသူအီၤလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်တက့ၢ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁) နမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်နသူတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤဒီး ခါဆူညါကကဲဘျုးလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ.

ကတဲာ်ကတီၤဆိ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအသး

၁၁. (က) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ ထံကီၢ်အါဘ့ၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဒ်ကတိၤဒိ ၁၅:၂၂ ပာ်ဖျါဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်တဲသကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အဂၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လဲၣ်.

^၁၁ ပူၤကွံာ်တယံာ်ဒံးဘၣ်, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤလၢ အမၤလၢပှဲၤအမူဒါလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်သံကွၢ်အီၤလၢ မ့ၢ်သုမၤအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.b တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်သး တဒ်သိးလိာ်သးသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်အသးလီၤ. တၢ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလၢ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီးလံာ်စီဆှံအံၤ အဘျုးအိၣ်လၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ “ကယဲၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကိးပူၤဒဲး” န့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၄:၁၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်မၤလိခဲအံၤ ဒီးလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တနီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.​—ကတိၤဒိ ၁၅:၂၂.

၁၂. ပှၤသိၣ်လိတၢ်တဂၤ လိၣ်လၢကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၂ အဆိကတၢၢ် ပှၤသိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်တဂၤ ကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအသးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အံၤအရ့ဒိၣ်လဲၣ်. ဖဲပှၤသူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်တၢ်တဂၤ ကဘၣ်ဖျးကဖီထီၣ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ် တချုးလၢအဝဲဖှံလီၤတၢ်ချံတၢ်သၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပှၤသိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်တဂၤ ကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤဝဲ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤအသး တချုးလၢအဝဲသိၣ်လိတၢ်အခါန့ၣ်လီၤ. ပှၤသိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်တဂၤ ကတဲာ်ကတီၤဝဲ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအသးကသ့ဒ်လဲၣ်. အဝဲကွၢ်လိဝဲ ဝံၡမူၤအ့လး အဒိအတဲာ်သ့န့ၣ်လီၤ.

၁၃–၁၅. (က) ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်ဝံၡမူၤအ့လးလၢ အဝဲကမၤတၢ်မနုၤတမံၤလဲၣ်. (ခ) စီၤစီလူး ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါအသီကသ့အဂီၢ် ဝံၡမူၤအ့လးမၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအံၤအခီၣ်ထံးန့ၣ်တက့ၢ်.) (ဂ) ဝံၡမူၤအ့လးအဒိအတဲာ် လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.

^၁၃ ဖဲပူၤကွံာ်အနံၣ် ၃,၀၀ဝ ဘျဲၣ်အခါ ဘၣ်တနံၤယဟိဝၤယွၤ စံးဘၣ်ဝဲဝံၡမူၤအ့လးလၢ “ခဲဂီၤကိာ် အဆၢအကတီၢ်ခဲအံၤဃၣ်ဃၣ်, ယကမၢလီၤပှၤတဂၤလၢ ဘံၣ်ယၤမံၣ်အကီၢ်ဆူနအိၣ် ဒီးနဘၣ်ဖှူအီၤဒ်သိးအကကဲထီၣ် ယပှၤဂီၢ်မုၢ်အံၣ်စရ့လးအခိၣ်” လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၉:၁၅, ၁၆) ဝံၡမူၤအ့လး နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အဝဲတပၢဆှၢဘၣ် အံၣ်စရ့လးလၢၤဘၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးမၢအီၤလၢ ကပာ်ထီၣ်ဝဲပှၤပၢဆှၢတၢ်အသီတဂၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဝံၡမူၤအ့လး ကူၣ်ထီၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါလၢ ကကတဲာ်ကတီၤဝဲ ပှၤတဂၤအံၤ လၢတၢ်မၤအသီအဂီၢ်လီၤ.

^၁၄ လၢခံတနံၤ, ဖဲဝံၡမူၤအ့လး ထံၣ်လိာ်အသးဒီးစီၤစီလူးအခါ ယဟိဝၤယွၤတဲအီၤလၢ “ကွၢ်ကွၢ် ပှၤတဂၤလၢယစံးဘၣ်နၤလၢအဂ့ၢ်လီၤ.” ဝံၡမူၤအ့လး မၤဝဲဒ်အတၢ်ကူၣ်ထီၣ်အသိး တဘျီဃီန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကတိၤတၢ်ဒီးစီၤစီလူးကသ့အဂီၢ်လီၤ. အဝဲကွဲမုာ်ဝဲ စီၤစီလူးဒီးအခ့အပှၤ ဒ်သိးကဟဲအီၣ်သကိးတၢ်ဒီးအီၤ ဒီးဒုးဆ့ၣ်နီၤအဝဲသ့ၣ်လၢ လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ အဂ့ၤကတၢၢ်ဒီး ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ညၣ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၡမူၤအ့လး စံးဝဲ “အီၣ်တက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, လၢယစံးယကိးက့ၤပှၤဂီၢ်မုၢ်လံၤလံၤ တုၤအဆၢအကတီၢ်ဖဲအံၤ အိၣ်ပာ်အသးလၢနဂီၢ်လီၤ.” အီၣ်တၢ်အီၣ်ဝံၤဒီး ကွဲမုာ်ဝဲစီၤစီလူးလၢ ကဟဲဆူအဟံၣ်လီၤ. ဖဲအက့ၤလၢကျဲအခါ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤတဲသကိးတၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် ­ဟဲတုၤလၢ ဝံၡမူၤအ့လးအဟံၣ်အခါ လဲၤထီၣ်ဝဲဆူ ဟံၣ်ခိၣ် ဒီးဝံၡမူၤအ့လး “ကတိၤလိာ်အသးဒီး စီၤစီလူးလၢ ဟံၣ်ခိၣ်အဖီခိၣ်” တုၤလၢအမံတစုလီၤ. လၢခံတနံၤ ဝံၡမူၤအ့လး ဖှူစီၤစီလူးအခိၣ်လၢသိ, နၢမူအီၤ, ဒီးဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤအါမံၤလီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ စီၤစီလူးဟးထီၣ်ဝဲ ဒီးအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ခါဆူညါ တၢ်လၢအကဘၣ်မၤဝဲတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.​—၁ ၡမူၤအ့လး ၉:၁၇-၂၇; ၁၀:၁.

^၁၅ ဝံၡမူၤအ့လး ဒိးဖှူစီၤစီလူးလၢ ကကဲထီၣ် ပှၤပၢဆှၢ ကီၢ်အံၣ်စရလးအဂီၢ်လီၤ. တၢ်ဒိးဖှူတၢ်ဒီး တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢ ကကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် လီၤဆီဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့အါမံၤ လၢဝံၡမူၤအ့လး အတၢ်ကတဲာ်ကတီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤလၢ တၢ်မၤလိတဖၣ်န့ၣ်အကျါလီၤ.

သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်လၢတၢ်သးအိၣ် ဒီးကဲထီၣ်တံၤသကိးလၢအဂ့ၤ

၁၆. (က) ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဃ့ထီၣ်စီၤပၤတဂၤအခါ ဝံၡမူၤအ့လး တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲယဟိဝၤယွၤ မၢအဒိးဖှူစီၤစီလူးအခါ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၆ သးအိၣ်မၤစၢၤတၢ်ဒီး ထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်တဂ့ၤ. ဖဲဝံၡမူၤအ့လး နၢ်ဟူလၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် လီကီဝဲစီၤပၤလၢကပၢအီၤအခါ အဝဲသးအုး ဒီးတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤဂ့ၢ်လိာ်အီၤလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၈:၄-၈) ခီဖျိလၢ ဝံၡမူၤအ့လးတဒိကနၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အတၢ်ဃ့အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်တဲအီၤသၢဘျီညါ ဒ်သိးကဒိကနၣ်ပှၤတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်ဃ့အဂီၢ်လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၈:၇, ၉, ၂၂) ဝံၡမူၤအ့လးသးအုးဝဲဘၣ်ဆၣ် အသးတက့ၣ် ဒီးအသးတထီၣ် ပှၤလၢကထီၣ်အလီၢ်တဂၤန့ၣ်ဘၣ်လီၤ. ဖဲယဟိဝၤယွၤ တဲအီၤလၢကဘၣ်ဒိးဖှူ စီၤစီလူးအခါ အဝဲတထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်. အဝဲဒိကနၣ်ဝဲလၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤ မ့ၢ်လၢအဲၣ်ဝဲယဟိဝၤယွၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

၁၇. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကွၢ်လိဝံၡမူၤအ့လးဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ခုသးခုမနုၤလဲၣ်.

^၁၇ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအါ လၢအကွၢ်လိဝံၡမူၤအ့လး ဒီးသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမးလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၅:၂) ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအသးအိၣ် သိၣ်လိပှၤဂၤ ဒီးတဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ကဘၣ်နီၤလီၤပှၤဂၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢအမ့ၢ် ‘ပှၤမၤစၢၤတၢ်’ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၁:၂၄; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၆) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် သူအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢကမၤစၢၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သးခုဝဲလီၤ.​—မၤတၢ် ၂၀:၃၅.

၁၈, ၁၉. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ ကတဲာ်ကတီၤဆိ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤအသး လၢကတူၢ်လိာ်တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိအဂီၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ တဘၣ်မ့ၢ်ထဲ ပှၤသိၣ်လိတၢ်ဘၣ်, ကဲထီၣ်တံၤသကိးတက့ၢ်. ဖဲဝံၡမူၤအ့လး ထံၣ်ဘၣ်စီၤစီလူးအခါ မ့ၢ်ဒိးဖှူအီၤဒ်စီၤပၤအသိး တဘျီဃီန့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် စီၤစီလူးကကဲထီၣ်စီၤပၤ ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်ကအိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ကပၢဆှၢ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဝံၡမူၤအ့လး ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကကတဲာ်ကတီၤဆိ စီၤစီလူးအသး လၢဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါအသီကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးအဝဲ ဒိးဖှူစီၤစီလူးအခါ အဝဲအီၣ်သကိးတၢ်, ဟးသကိးဒ်သိးသိး, ကတိၤသကိးတၢ်ဖးယံာ် ဒီးအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါဝဲတပူၤဃီလီၤ. ဝံၡမူၤအ့လး ခိးကွၢ်ဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ကဒိးဖှူစီၤစီလူးလၢစီၤပၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

^၁၉ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဒ်န့ၣ်အသိးစ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤန့ၣ် တချုးလၢသိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဂၤအခါ ကဘၣ်ဒီတံၤဒီသကိးဒီးအီၤလၢညါလီၤ. ကကဲထီၣ်တံၤသကိးဒီး ပှၤလၢအကသိၣ်လိဝဲတဂၤအံၤအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်အိၣ်အသးဒီး တၢ်ဆဲးတၢ်လၤအဖီခိၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အိၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤ, အတၢ်မၤမ့ၢ်အါထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ် ကဘၣ်ဃုန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကမၤစၢၤပှၤမၤလိတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒီး ­ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ အရ့ဒိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၁၂:၁၀ တက့ၢ်.) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢအမၤလိတၢ်တဖၣ် ကစံးဘျုးစံးဖှိၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ဒီးအတၢ်ကဟုကယာ်အီၤအဃိလီၤ.

၂၀, ၂၁. (က) ပှၤသိၣ်လိတၢ်လၢအဂ့ၤတဂၤန့ၣ် နကစံးလၢအမ့ၢ် ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂၀ ပှၤသိၣ်လိတၢ်လၢအဂ့ၤတဂၤန့ၣ် ကဘၣ်သးအိၣ်သိၣ်လိပှၤဂၤ တကးဒံးဘၣ် ကဘၣ်အဲၣ် ပှၤလၢအသိၣ်လိဝဲတဂၤလီၤ. (ထိၣ်သတြီၤဒီး ယိၤဟၣ် ၅:၂၀ တက့ၢ်.) တၢ်အံၤဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဟုကယာ်အီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကမၤလိတၢ်ပှဲၤဒီးတၢ်သးအိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်သ့ၣ်ဧၢ သုတဘၣ်မ့ၢ်ထဲပှၤသိၣ်လိတၢ်ဘၣ်, ဂုာ်ကျဲးစၢးကဲထီၣ်အဝဲသ့ၣ် အတံၤသကိးတက့ၢ်.​—ကတိၤဒိ ၁၇:၁၇; ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၅.

^၂၁ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ ကတဲာ်ကတီၤဝဲ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအသးမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် စးထီၣ်သိၣ်လိဝဲသ့လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် သူဝဲကျဲမနုၤတဖၣ်သ့လဲၣ်. တၢ်အံၤကဘၣ်တၢ်တဲသကိးအီၤလၢ တၢ်မၤလိလၢခံတခါအပူၤလီၤ.

၁. (က) ယွၤအခ့အပှၤလၢပျၢၤတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ အဘျုးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်မနုၤလဲၣ်.

ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢပျၢၤတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိန့ၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လီၤ. အဒိ စီၤအၤဘြၣ် ကတဲာ်ကတီၤဝဲ “ပှၤလၢအသိၣ်လိ” ဝဲတဖၣ်ဒီးလဲၤဒုးတၢ်ဒီး မၤပူၤဖျဲးဝဲစီၤလိာ်လၢဒုၣ်ဒါအစုပူၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁၄:၁၄-၁၆) ပှၤသးဝံၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအစိၤန့ၣ် “မၤလိတ့ၢ်” ဝဲလၢကသးဝံၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၅:၇) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပကဘၣ်ဒုး မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး အခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၁-၁၃) ပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ပကစံးထီၣ်ပတြၢၤ ကစၢ်ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိပတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢကစၢ်အမံၤလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၅, ၁၆) ဒ်ယွၤအခ့အပှၤလၢအပူၤကွံာ်တဖၣ်အသိး, ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဒ်သိးပကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးအဂီၢ် ပကဘၣ်တူၢ်လိာ် တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလီၤ. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်မူဒါလၢ ကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၂:၂) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤ ကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် လၢကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်န့ၣ် သူဝဲကျဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

မၤဂၢၢ်ကျၤထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ အတၢ်အဲၣ်ယွၤ

၂. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တချုးသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိဒံးဘၣ်န့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်ဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၂ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤန့ၣ် ပထိၣ်သတြီၤအီၤ ဒီးပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တဂၤသ့လီၤ. ပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တဂၤ တချုးဖှံလီၤတၢ်ချံဒံးဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ထၢနုာ်လီၤဟီၣ်စီ (မၠ့ၤအီစၣ်) ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ်ညၣ်ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ဝဲချ့ချ့လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် တချုးသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အသီတခါဒံးဘၣ်န့ၣ် ကတဲနၢ်ပၢၢ်အီၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လၢ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိကမၤထွဲ တၢ်လၢအဝဲမၤလိဝဲတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.​—၁ တံၤမသ့း ၄:၆.

၃. (က) ကစၢ်ခရံာ် အတၢ်ကတိၤဖဲ မၢ်ကူး ၁၂:၂၉, ၃၀ အပူၤန့ၣ် ပသူအီၤလၢ တၢ်ကတိၤသကိးတၢ်ဒီး ပှၤမၤလိတၢ်ဖိကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် အတၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် ကဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိဒ်လဲၣ်.

^၃ အရ့ဒိၣ်လၢနကနၢ်ပၢၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် ဆီတလဲဝဲ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ အတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအသးတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဘၣ်သံကွၢ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ လၢအဝဲအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ် ဆီတလဲအတၢ်ပညိၣ် လၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤဒ်လဲၣ်. တၢ်သံကွၢ်အံၤ ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကတိၤသကိးဘၣ်ဃး ပမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး မၢ်ကူး ၁၂:၂၉, ၃၀ တက့ၢ်.) နကဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒီးအီၤ ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်အီၤ သးစီဆှံလၢ ကမၤလိတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ နဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်အခါ ကကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ အဝဲကဂုာ်ကျဲးစၢးအါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

၄. (က) ဟ့ၣ်တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤ လၢကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအခါ ကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ပာ်မနုၤလဲၣ်.

^၄ ဖဲနစးထီၣ် သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်အခါ နမ့ၢ်တဲသကိး တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်ကဂ့ၤဝဲလီၤ. တၢ်အံၤကမၤစၢၤအီၤလၢ အဝဲကထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်သးအိၣ်မၤစၢၤတၢ်, တၢ်မၤလၢပှဲၤမူဒါ ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ စီၤပၤ ၁၉:၁၉-၂၁; နဃ့မယၤ ၇:၂; ၁၃:၁၃; မၤတၢ် ၁၈:၂၄-၂၆) ဒ်ဟီၣ်စီမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိကဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်အသိး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကမၤစၢၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ချ့ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤလၢ ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ် လၢအမံၤမ့ၢ် ကၠ့ကလီး စံးဝဲလၢ ဖဲအဝဲသိၣ်လိတၢ်အခါ အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒ်သိး ကမၤစၢၤပှၤမၤလိတၢ်ဖိ လၢကဆၢတဲာ်အသးလၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲ “ယဃုတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကဖးသကိးလံာ်စီဆှံဒ်သိးက ‘အိးထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအမဲာ်’ လၢကထံၣ်ဘၣ် ‘တၢ်လီၤလး’ အါမံၤလၢယွၤအကလုၢ်ကထါအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၈) ကျဲအဂၤတနီၤလၢ ကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအတၢ်အဲၣ်ယွၤန့ၣ် ကမ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ ကပာ်လီၤဖီတၢၣ်တဖၣ်ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ်လၢ ဘၣ်မနုၤကြၢးပာ်လီၤအဂ့ၢ်

၅. (က) တၢ်တဲသကိးဒီးပှၤမၤလိတၢ်ဖိဘၣ်ဃးဒီးဖီတၢၣ်လၢယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ် (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကြၢးသိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ်လဲၣ် (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)

^၅ သံကွၢ်ပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ မ့ၢ်အဝဲပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤမနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲအဖီတၢၣ်မ့ၢ်တအိၣ်နီတမံၤဒံးဘၣ်န့ၣ် မၤစၢၤအီၤဒ်သိး ကပာ်လီၤဝဲဖီတၢၣ်တခါလၢ မၤလၢပှဲၤဝဲကန့ၢ်အဂီၢ်တက့ၢ်. လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ တဲဘၣ်အီၤဘၣ်ဃးဒီးနဖီတၢၣ်လၢအပူၤကွံာ်တခါ ဒီးဖဲနမၤလၢပှဲၤအီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် နသးခုဒိၣ်မးအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ကျဲယိယိဖိဘၣ်ဆၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢပှၤမၤလိတၢ်ဖိအဂီၢ်လီၤ. ဘံးထၢၣ် အိၣ်လၢကီၢ်အၤဖြံၤကၤ လၢအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ဒီး ပှၤလဲၤလၢညါတဂၤစံးဝဲဒၣ် “ဖဲယသးစၢ်ဒံးအခါ ­တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤသံကွၢ်ယၤ ဘၣ်ဃးဒီးယဖီတၢၣ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤယၤလၢယကစးထီၣ်ဆိကမိၣ် ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂ့ၢ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် လၢအတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်အါတဖၣ် တဲဝဲလၢတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်အသးစၢ်ဒံးအဆၢကတီၢ် (ဖဲအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘိထီၣ်အခါ) န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. နဟ့ၣ်အီၤတၢ်မၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤလၢ အကြၢးဒီးအသးအနံၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်မ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကသးစၢၢ်ဆၢလၢအဖီတၢၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်သးပှၢ်ထီၣ်ဒီးကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်မၤတံာ်တာ်ဒၣ်လဲာ်အခါန့ၣ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၁:​၅, ၁၇ တက့ၢ်.a

၆. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၆ ဒ်သိးနကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပှၤမၤလိတၢ်ဖိအသးလၢကမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် တဘၣ်မ့ၢ်ထဲနတဲအီၤ တၢ်လၢအဝဲကဘၣ်မၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. နကဘၣ်တဲနၢ်ပၢၢ်အီၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. သရၣ်ဖးဒိၣ်ယ့ၣ်ၡူး တဲဘၣ်အတၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ကစၢ်တဲနၢ်ပၢၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်ဒိကနၣ် အတၢ်ကတိၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “တၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံယၤလၢကယဲၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢမူခိၣ်, ဒီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, လဲၤဒုးကဲထီၣ်ပှၤကလုာ်တဖၣ်ခဲလၢာ် လၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်တက့ၢ်.” (မးသဲ ၂၈:​၁၈, ၁၉) နကွၢ်လိယ့ၣ်ၡူး အဒိအတဲာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤကသ့ဒ်လဲၣ်

၇, ၈. (က) မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်စံးပတြၢၤပှၤမၤလိတၢ်ဖိန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်. (ဂ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်မနုၤတဖၣ်ကဲဘျုးလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၣ်နၢၣ် “နသိၣ်လိနဲၣ်လိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်သ့ဒ်လဲၣ်”)

^၇ ဖဲနဟ့ၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ မူဒါတမံၤမံၤအခါ ဒုးနဲၣ်အီၤတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢလံာ်စီဆှံပူၤလၢကမၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးအဝဲကနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိတၢ်မၤအံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နဆီၣ်ထွဲအီၤလၢ ကသမံသမိးဝဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လီၤ. အဒိ, နမ့ၢ်မၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ လၢကကွၢ်ထွဲ ဒီးမၤကဆှဲကဆှီကျဲလၢ ပှၤကနုာ်လီၤဆူဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ် နဒုးနဲၣ်အီၤ တံတူး ၂:၁၀ သ့လီၤ. အဝဲမ့ၢ်မၤလၢပှဲၤအမူဒါအံၤန့ၣ် ကထုးန့ၢ်ပှၤသး ဒီးမၤဃံလၤဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲနၢ်ပၢၢ်အီၤတက့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် မၢပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤ ဆိကမိၣ်လၢအမူဒါအံၤ ကကဲဘျုးလၢပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်တဲသကိးဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပသိၣ်လိနဲၣ်လိအီၤဒ်သိး အဝဲကဆိကမိၣ်တၢ်ကဲဘျုးလၢပှၤဂၤအဂီၢ်, ဒီးတမ့ၢ်မၤဝဲလၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအဃိန့ၣ်ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတၢ်မၤန့ၣ်အဘျုးအိၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဃိ အသးခုဝဲဒိၣ်မးလီၤ.

^၈ ဒ်နဟ့ၣ်ကူၣ်အသိး ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤမၤဝဲအဃိ စံးပတြၢၤအီၤတက့ၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ဘၣ်မၤဝဲဒ်အံၤလဲၣ်. ဒ်ထံမၤဒိၣ်ထီၣ် ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသိး နတၢ်စံးပတြၢၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိန့ၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ အဝဲကဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤလီၤ.​—ထိၣ်သတြီၤဒီး မးသဲ ၃:၁၇ တက့ၢ်.

တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂၤတမံၤ

၉. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ထံကီၢ်လၢအထူးတီၤအပူၤထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တနီၤ အတၢ်အိၣ်မူပူၤလဲၣ်.

^၉ ထံကီၢ်လၢအထူးတီၤအပူၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအသးအိၣ် ၂ဝ ဘျဲၣ်တုၤလၢ ၃၀ ဘျဲၣ်လၢအဘျၢထံဝံၤတဖၣ်လၢ ကမၤတၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကကီဒိၣ်မးလီၤ. လၢထံကီၢ်အဘ့ၣ် ၂၀ ဃၣ်ဃၣ်အပူၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်အါတဖၣ်န့ၣ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တနီၤ တဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အါဂၤ စံးဝဲလၢဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤ အသးစၢ်ဒံးအခါ အမိၢ်အပၢ်တဖၣ် တဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ ကပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤဘၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်တနီၤ အဲၣ်ဒိးမၤအါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ အမိၢ်အပၢ်တဖၣ် ဆီၣ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ကပာ်လီၤဖီတၢၣ် လၢအမ့ၢ်တၢ်ဃုတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီ မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤလၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် တပာ်ဝဲလၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူပူၤနီတဘျီဘၣ်.​—မးသဲ ၁၀:၂၄.

၁၀, ၁၁. (က) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ အတၢ်ဆိကမိၣ် ကဆီတလဲအသးအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤစၢၤဝဲကယီကယီကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒ်သိးကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် သူဝဲလံာ်စီဆှံအဆၢမနုၤတဖၣ်သ့လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)

^၁၀ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ အသးမ့ၢ်တအိၣ်မၤအါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးစူၤဒီးဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိး နကဆီတလဲအတၢ်ဆိကမိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ် ဆီတလဲသ့လီၤ. ပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တဂၤန့ၣ် မၤဘျၢထီၣ် အတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိလၢ အက့ၣ်ဝဲတထူၣ် ကယီကယီသ့ဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ကဆီတလဲအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးကဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအဂီၢ် နမၤစၢၤအီၤကယီကယီသ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမၤဒ်န့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးရ့အီၤဒ်နတံၤသကိးတက့ၢ်. ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လိၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အသိး ဆ့ၣ်နီၤတဲသကိး လံာ်စီဆှံတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤစၢၤအီၤလၢ ကဆိကမိၣ်က့ၤ အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၅:၄; ယၡါယၤ ၆:၈; မးသဲ ၆:၂၄, ၃၃; လူၤကၣ် ၉:၅၇-၆၂; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၅၈; ၂ ကရံၣ်သူး ၅:၁၅; ၁၃:၅) သံကွၢ်အီၤတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ ကထုးန့ၢ်အသးဒ်သိးဒီး– ‘ဖဲနဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်နသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအိၣ်အခါ နအၢၣ်လီၤယဟိဝၤယွၤ လၢတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲနဘျၢထံအခါ ကစၢ်ယဟိဝၤယွၤ ကတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်.’ (ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁) ‘ဖဲနဘျၢထံအခါ မုၣ်ကီၤလံၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်.’ (၁ ပ့းတရူး ၅:၈) လံာ်စီဆှံအဆၢဒ်အံၤတဖၣ် အိၣ်ဒီးအစိကမီၤဒီး ဆီတလဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အသးသ့လီၤ.—ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၂ တက့ၢ်.b

ပှၤမၤလိတၢ်ဖိသ့ၣ်ဧၢ,ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးတီတက့ၢ်

၁၂, ၁၃. (က) ဒ်ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤအသိး စီၤအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးမနုၤလဲၣ်. (ခ) စီၤအလံၤၡါ အတၢ်သးတီအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအီၤဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လိၣ်ဘၣ် သုတၢ်မၤစၢၤလီၤ. နမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤကသ့ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးမနုၤ ကမၤစၢၤနၤလဲၣ်. နကထံၣ်တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် ပကတဲသကိး တၢ်မၤအသးဘၣ်ဃး ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ ဝံအလံၤၡါ အတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

^၁၃ ဖဲအပူၤကွံာ်အနံၣ် ၃,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်, ဝံအ့ၤလံယၤ ကွဲမုာ်ဝဲ စီၤအလံၤၡါလၢ ကကဲအပှၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤအလံၤၡါ တူၢ်လိာ်တၢ်ကွဲမုာ်တဘျီဃီ ဒီးမၤတၢ်မၤလၢအပတီၢ်ဖုၣ်လၢ ဝံအ့ၤလံယၤအဂီၢ်လီၤ. (၂ စီၤပၤ ၃:၁၁) ဝံအ့ၤလံယၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ စီၤအလံၤၡါ ဃုနံၣ်ဃၣ်ဃၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ, ဖဲဝံအ့ၤလံယၤ အတၢ်မၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးပူၤ ဘူးကဝံၤအခါ အဝဲစံးဘၣ် စီၤအလံၤၡါလၢ တလိၣ်အဝဲ ကဘၣ်မၤစၢၤအီၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤအလံၤၡါ စံးဘၣ်အီၤသၢဘျီညါလၢ– “ယတလီၤဖးဘၣ်ဒီးနၤဘၣ်.” အဝဲဆၢတဲာ်အသးလၢ ကအိၣ်ဒၣ်လၢ အသရၣ်အကပၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ စီၤအလံၤၡါ အတၢ်သးတီ ခီဖျိဟ့ၣ်အီၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲကစၢ်ယွၤစိာ်ထီၣ် ဝံအ့ၤလံယၤလၢ ကလံၤသဝံးအပူၤန့ၣ်လီၤ.​—၂ စီၤပၤ ၂:၁-၁၂.

၁၄. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ စီၤအလံၤၡါကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိ ကမၤလၢပှဲၤအမူဒါဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

^၁၄ ဒ်ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤအသိး နကွၢ်လိမၤဒိး စီၤအလံၤၡါကသ့ဒ်လဲၣ်. မူဒါလၢပှၤဟ့ၣ်နၤန့ၣ် မ့မ့ၢ်တၢ်လၢအပတီၢ်ဖုၣ်သနာ်က့ တူၢ်လိာ်အီၤတက့ၢ်. နကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢပှၤလၢအသိၣ်လိနၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ. စံးဘျုးအီၤလၢ အသိၣ်လိနၤအဃိ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ် နတၢ်သးအိၣ်မၤလိအါထီၣ်တၢ်လၢအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ် ဖဲနဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအခါ မၤလၢပှဲၤအီၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်တက့ၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. နမ့ၢ်မၤလၢပှဲၤနမူဒါ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နမ့ၢ်ပှၤလၢတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးသူအါထီၣ်နၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.​—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၁:၆; ဖး ၂ တံၤမသ့း ၂:၂ တက့ၢ်.

ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်

၁၅, ၁၆. (က) ဝံအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ အသရၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.) (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဝံအဂၤတဖၣ်နာ်န့ၢ် ဝံအလံၤၡါသ့လဲၣ်.

^၁၅ ဝံအလံၤၡါ အဂ့ၢ်အကျိၤ ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ကဘၣ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်လီၤ. ဝံအ့ၤလံယၤ ဒီးဝံအလံၤၡါ လဲၤအိၣ်သကိးဝဲ ဝံတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရံၤဃိဝံၤဒီး အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ လဲၤတုၤဖဲ ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အကၢၢ်နံၤလီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ “စီၤအ့ၤလံယၤ ဟံးန့ၢ်အယၣ်ဒီး ထူထီၣ်ဝဲဒီး တီၢ်ထံဒီး ထံသ့ၣ်ဖးလီၤအသးဆူအံၤဆူန့ၣ်” လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ ခီဂာ်ဝဲ ယၢ်ဒ့ၣ်ကျိအဃ့ထီအခါန့ၣ် “လဲၤတၢ်ဒီးကတိၤတၢ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအသရၣ် တဲအီၤတဖၣ်န့ၣ် စီၤအလံၤၡါ ကနၣ်ဝဲထံထံ ဒီးမၤလိအါထီၣ်တၢ်လၢအအိၣ်လီၤ. စီၤအလံၤၡါ တဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ညါတၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်. ဝံအ့ၤလံယၤ ဘၣ်တၢ်စိာ်ထီၣ်အီၤလၢ ကလံၤသဝံးဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤအလံၤၡါ က့ၤကဒါက့ၤဆူ ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အနံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတီၢ်ထံ လၢဝံအ့ၤလံယၤအယၣ်ဒီးစံးဝဲ– “ယွၤစီၤအ့ၤလံယၤ အကစၢ်န့ၣ်မ့ၢ်အအိၣ်ဖဲလဲၣ်” ဒီးထံကျိထံသ့ၣ်ဖးကဒီးလီၤ.​—၂ စီၤပၤ ၂:၈-၁၄.

^၁၆ စီၤအလံၤၡါ မၤတၢ်လီၤလးအဆိကတၢၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲဒ်သိးဒီး ဝံအ့ၤလံယၤ မၤဝဲတၢ်လီၤလး လၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါန့ၣ် မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သးစ့ၢ်ကီးဧါ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်. စီၤအလံၤၡါ တဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲကဲထီၣ်ခိၣ်နၢ်လံအဃိ ကဘၣ်မၤတၢ်လၢ အလီၤဆီဒီးဝံအ့ၤလံယၤမၤဝဲန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲမၤဝဲဒ် ဝံအ့ၤလံယၤမၤဝဲအသိးလီၤ. ဝံအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ အသရၣ်အဃိ ဝံအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး နာ်န့ၢ်အီၤလီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂:၁၅) ဝံအလံၤၡါ မၤဝံအတၢ်မၤအနံၣ် ၆၀ ဒီးယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤတၢ်လီၤလးအါန့ၢ်ဒံး ဝံအ့ၤလံယၤလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်.

၁၇. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ကွၢ်လိဝံအလံၤၡါ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲပှၤမၤလိတၢ်ဖိလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၁၇ ဖဲနဒိးန့ၢ်ဘၣ်အါထီၣ်မူဒါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ နတဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ နကဘၣ်မၤကျဲလၢ လီၤဆီန့ၢ်ဒံး လၢညါပှၤမၤတ့ၢ်ကျဲအသိးန့ၣ်ဘၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ဖဲနကဆီတလဲတၢ်တမံၤမံၤအခါန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဃိ မ့တမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအတၢ်နဲၣ်လိအဃိန့ၣ်တက့ၢ်. နတဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီတလဲတဖၣ်ဖဲနသးဘၣ်. ဝံအလံၤၡါ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ ဝံအ့ၤလံယၤ ခီဖျိလၢကွၢ်လိအီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲမၤဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်ကဲအသရၣ် ဒီးဝံအဂၤတဖၣ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး နမ့ၢ်မၤထွဲပှၤလၢအသိၣ်လိနၤတဂၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နပာ်ကဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢနမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ် နာ်န့ၢ်နၤသ့လီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၄:၁၇ တက့ၢ်.) နတၢ်လဲၤခီဖျိမ့ၢ်အါထီၣ်န့ၣ် နကမၤစၢၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢ ကမၤထွဲဝဲတၢ်ဆီတလဲတဖၣ်လၢ ဟဲခီဖျိယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိ ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ကစၢ်ယဟိဝၤ မၤစၢၤဝံအလံၤၡါအသိး ခါဆူညါ ကစၢ်ယဟိဝၤ မၤစၢၤနၤသ့ ဒ်သိးနကမၤတၢ် ဒိၣ်န့ၢ်အါန့ၢ် ပှၤလၢအသိၣ်လိနၤတဖၣ်လီၤ.​—ယိၤဟၣ် ၁၄:၁၂.

၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤလဲၣ်.

^၁၈ ပမုၢ်လၢ်လၢ တၢ်မၤလိတခါအံၤ ဒီးအပူၤကွံာ်တခါ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤအါထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် လၢကဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လီၤ. ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကသးအိၣ်မၤလိတၢ်ဒီး မၤထွဲတၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ် ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီးကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအလီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝး လၢအကဟဲအခါန့ၣ်လီၤ.