မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးပှဲၤဂၤလဲၣ်. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတနီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကမ့ၢ် ပှၤလၢနဃၢၤ, ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးနၤ လၢတၢ်မၤလီၢ်တပူၤဃီ မ့တမ့ၢ်ကမ့ၢ်ပှၤလၢ အထီၣ်ကၠိဒီးနၤတတီၤဃီလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လၢညါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကမ့ၢ်ပှၤကတိၤသကိး လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဒီးနၤလီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပမ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ်လဲၣ်.

ပမ့ၢ်ပှၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤလီၤ. ပဟဲလၢတၢ်အိၣ်အသး အကလုာ်ကလုာ်ဒီး တၢ်အိၣ်မူအပတီၢ် လၢအလီၤဆီလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢပကျါတနီၤန့ၣ် လၢညါအိၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂၤအပူၤလီၤ. ဒီးပှၤအဂၤတနီၤနီၤန့ၣ် တနာ်ဝဲလၢကစၢ်ယွၤအိၣ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ပတချုးကဲထီၣ် ပှၤအုၣ်အသးအခါပဝဲခဲလၢာ် ပဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကဆိကမိၣ်နီၤဖး လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. (မၤတၢ် ၁၇:၁၁) ပအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ် တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ်ဒီး ပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ပဝဲပဃုထၢလၢ ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ကစၢ်ယဟိဝၤယွၤလီၤ.

ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးလၢ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံလီၤ. ဒ်ပှၤဂၤအသိးပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်ဒီး ပနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ခီဖျိလၢပကျဲးစၢးမၤထွဲ လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤကိးနံၤဒဲးအဃိ, ပတၢ်အိၣ်မူဂ့ၤထီၣ်ဝဲလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၈:၁, ၂) လၢတၢ်အံၤအဃိပသးအိၣ်တဲဘၣ်ပှၤဂၤတၢ်လၢအဂ့ၤတဖၣ်လၢ ပမၤလိတ့ၢ်လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်လီၤ.

ပအိၣ်မူမၤထွဲ ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လီၤ. တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု ဒီးတၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲပှၤဂၤလီၤ. တကးဘၣ်အမဲာ်ညါ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဒ်သိး တၢ်တီတၢ်လိၤဒီး တၢ်သးကညီၤလီၤ. လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဂၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်, ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ကဲဘျုးလၢ ပှၤအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ လီၢ်ကဝီၤပူၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်ဃူတၢ်ဖိးဃုာ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလၢ “ယွၤတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤဘၣ် ပှၤကညီဘၣ်.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပဘၣ်တၢ်ကရၢကရိထီၣ်ပှၤလၢ ကလုာ်ဒူၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလၢ တၢ်နာ်တမံၤဃီအပူၤသ့ဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်ပှၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤ သနာ်က့ပမ့ၢ်ပှၤလီၤဆီတကလုာ်လီၤ.—မၤတၢ် ၄:၁၃; ၁၀:၃၄, ၃၅.

• ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးန့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်သးဒီး ပှၤဂၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

• တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး မၤလိတ့ၢ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်လဲၣ်.

ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအသီတခါ အမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲပူၤကွံာ် အနံၣ် ၂,၇၀ဝ ဘျဲၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤအမ့ၢ်အတီ ကိးဝဲအခ့အပှၤတဖၣ်လၢ “ယတၢ်အုၣ်အသး” လီၤ. (ယၡါယၤ ၄၃:၁၀-၁၂) တုၤလီၤလၢ ၁၉၃၁ နံၣ်န့ၣ် ပဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါပှၤလၢ လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတူၢ်လိာ်မံၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလဲၣ်.

မံၤအဝဲအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ကွဲးကူအီၤလၢပျၢၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ် ယွၤအမံၤယဟိဝၤ ပၣ်ဃုာ်ဝဲအဘျီလၢအကထိလီၤ. ပှၤလၢအကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံအါဂၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤယဟိဝၤအလီၢ် ပာ်က့ၤဝဲလၢမံၤလၤသၣ်ကပီၤဒ်သိးဒီး ကစၢ် မ့တမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယွၤအမ့ၢ်အတီ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ် စီၤမိၤၡ့လၢ အနီၢ်ကစၢ်အမံၤ ယဟိဝၤဒီးစံးဝဲလၢ “အန့ၣ်မ့ၢ်ယမံၤ လီၤထူလီၤယိာ်” လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၃:၁၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကစၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်ယွၤလၢအတဒ်သိးဒီး ယွၤလၢအကမၣ်တဖၣ်ဘၣ်လီၤ. ပပာ်ကဖၢလၢပသးလၢ ပတူၢ်လိာ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤစီဆှံအံၤလီၤ.

ပမံၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲပမူဒါလီၤ. လၢပျၢၤလံၤလံၤ ပှၤတီပှၤလိၤလၢအုၣ်အသးဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အိၣ်အါမးလီၤ. ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အံၤ အကျါအဆိကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲစီၤဟ့းဘ့းလးလီၤ. လၢခံန့ၣ် စီၤနိအၤ, စီၤအၤဘြၤဟၣ်, နီၢ်စၤရါ, စီၤမိၤၡ့ , စီၤဒၤဝံး ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်လၢ “ပှၤအုၣ်အသးဂီၢ်မုၢ်” အံၤအကျါလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၄–၁၂:၁) ဒ်ပှၤတဂၤအုၣ်ကီၤဝဲ ပှၤလၢအတၢ်ကမၣ်တအိၣ်တဂၤ ဖဲစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူပူၤအသိး ပဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး ပဆၢတဲာ်ပသးလၢ ပကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဂၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤန့ၣ်လီၤ.

ပကွၢ်လိမၤဒိးယ့ၣ်ၡူးလီၤ. လံာ်စီဆှံကိးဝဲယ့ၣ်ၡူးလၢ “ပှၤအုၣ်အသး အကလုၢ်တီ အတီအလိၤ” လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၃:၁၄) ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ စံးဝဲလၢ ‘ယဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ယွၤအမံၤ’ ဒီး ‘အုၣ်ယသးလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ’ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၇:၂၆; ၁၈:၃၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်နီၢ်နီၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲ ယွၤအမံၤယဟိဝၤဒီး ကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဂၤလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.

• ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် ကိးလီၤက့ၤအမံၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလဲၣ်.

• ယဟိဝၤယွၤအိၣ်ဒီး အပှၤအုၣ်အသး စးထီၣ်လၢအဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်.

• ပှၤအုၣ်အသး အဒိၣ်ကတၢၢ် လၢယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်.

လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်ဝဲလၢ ခရံာ်သံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် သရၣ်အဘျၣ်တဖၣ် ကဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်အကျါဒီး ကသိၣ်လိတၢ်လၢ အတလီၤပလိာ်ဒီး လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၂၀:၂၉, ၃၀) တၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ်အသိး သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဃါဃုာ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိ ဒီးပှၤဘူၣ်ကမၣ်ဘါကမၣ်တၢ်တဖၣ် အတၢ်နာ်အဃိ ခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဘျၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၄:၃, ၄) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် လီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး လံာ်စီဆှံသိၣ်လိတၢ်နီၢ်နီၢ် န့ၣ်ပနာ်န့ၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

တၢ်ဆၢကတီၢ်ဟဲတုၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ. ကစၢ်တဲဆိပာ်ဝဲလၢ ‘တုၤတၢ်ဆၢကတီၢ်အကတၢၢ်န့ၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါနီၢ်နီၢ်ကအါထီၣ်လီၤ.’ (ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၄) ဖဲ ၁၈၇၀ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢအနီၣ်ဂံၢ်စှၤကိာ်ဖိတကရူၢ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂၤ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်န့ၣ် တဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့ဒီးလံာ်စီဆှံ အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိတဖၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လၢကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံလီၤ.

ပိာ်ခွါလၢ အသူၣ်တီသးလိၤတဖၣ်န့ၣ် မၤလိဝဲလံာ်စီဆှံ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. လံာ်စီဆှံကၠိဖိ (လၢခံဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး) လၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးဆူၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤလိအကျဲလၢ ပသူအီၤတုၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကတိၤသကိးဝဲ လံာ်စီဆှံတၢ်ဂ့ၢ်တမံၤဘၣ်တမံၤလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံတဆၢလၢ နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤကီအခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဃုဝဲ လံာ်စီဆှံအဆၢအဂၤတဖၣ်လၢ ကတဲနၢ်ပၢၢ်က့ၤဝဲ လံာ်စီဆှံလၢတၢ်နၢ်ပၢၢ်အီၤကီ တဆၢအံၤအဂီၢ်လီၤ. တုၤအဝဲသ့ၣ်နၢ်ပၢၢ်ထီၣ် အခီပညီလၢ အလီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး လံာ်စီဆှံအဆၢလၢအဂၤတဖၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ကွဲးနီၣ်ဃာ်ဝဲလီၤ. ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်ပျဲဝဲလံာ်စီဆှံ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲကပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤဝဲ အခီပညီအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဃုထံၣ်န့ၢ်က့ၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢဘၣ်ဃး ယွၤအမံၤ, ကစၢ်အဘီအမုၢ်, ကစၢ်အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤကညီ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်, ပှၤသံတ့ၢ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်သး ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိ အဝဲသ့ၣ်ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်စူၢ်ကမၣ်နာ်ကမၣ် ဒီးလုၢ်လၢ် အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၈:၃၁, ၃၂.

ဖဲ ၁၈၇၉ နံၣ်န့ၣ်လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဟဲတုၤဃီၤလံလၢ ကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နံၣ်အဝဲန့ၣ်အတီၢ်ပူၤ, အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤဝဲ တၢးထီခိးတၢ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယဟိဝၤယွၤအဘီအမုၢ် မဲးကစံတုၤလီၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤပနီၤလီၤ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ထံကီၢ် ၂၄၀ ကီၢ်လၢကျိာ် ၇၅၀ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်ညါနီၢ်နီၢ်လၢ အအါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ်ထဲအံၤန့ၣ် လၢညါတအိၣ်နီတဘျီဘၣ်လီၤ.

• ခရံာ်သံဝံၤအလီၢ်ခံ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်.

• လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အိၣ်ဖျါထီၣ်က့ၤဝဲလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ထုးထီၣ်ရၤလီၤဝဲ လံာ်စီဆှံလၢ ပှၤဂၤကွဲးကျိာ်ထံဝဲတဖၣ်ဒီး သူတ့ၢ်ဝဲလၢအနံၣ်အါမးအတီၢ်ပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ကစၢ်ယွၤဘၣ်အသးလၢ ပှၤခဲလၢာ် “ကသ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ” အဃိပဆိကမိၣ်လၢ ပကဘၣ်ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤ လံာ်စီဆှံ ဒ်သိးကကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၂:၃, ၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖဲ ၁၉၅ဝ နံၣ်န့ၣ်ပစးထီၣ်ရၤလီၤ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံa လၢခ့ခါအဲကလံးကျိာ် တကူာ်ဘၣ်တကူာ်လီၤ. လံာ်စီဆှံအံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢကျိာ် ၁၂ဝ ဘျဲၣ်လံလီၤ.

ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤညီလီၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲလိာ်အသးအသိး တၢ်ကတိၤကျိာ်တဖၣ် ဆီတလဲအသးလီၤ. လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံအီၤလၢညါတဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကတိၤလီၤသဒၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကတိၤလၢပျၢၤလၢ ပှၤနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤကီဒီး ပှၤတသူအီၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်န့ၢ်က့ၤ လံာ်စီဆှံလၢတၢ်ကွဲးကူအီၤလၢပျၢၤတဖၣ်လၢ အလီၤတံၢ်ဘူးကဒ်သိးဒီး တၢ်ကွဲးအသးလၢအခီၣ်ထံးအဃိ, ပှၤနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် ဧ့ၤဘြံၤ, အရမ့း, ဒီးကြံးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲ ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံအဆိကတၢၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.

ပလိၣ်ဘၣ်လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤယွၤအကလုၢ်ကထါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. လံာ်စီဆှံန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ ယွၤအသးစီဆှံလီၤ. ဖဲပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်တဖၣ် ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤဝဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တကြၢးဆီတလဲအီၤဘၣ်. ဒီးကြၢးကွဲးကျိာ်ထံက့ၤဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒ်တၢ်ကွဲးအသးလၢအခီၣ်ထံးအသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤလၢအကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံအါတက့ၢ်န့ၣ် တသူဝဲယွၤအမံၤလၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤအံၤလၢလံာ်စီဆှံပူၤဘၣ်.

ပလိၣ်ဘၣ်လံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်လၢ ကမၤလၤကပီၤ ကစၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၂၃:၂) လံာ်စီဆှံတၢ်ကွဲးကူလၢပျၢၤတဖၣ်အပူၤ ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤ အိၣ်ဝဲအဘျီ ၇,၀၀ဝ ဃၣ်ဃၣ် ဒ်တၢ်ဂီၤလၢလာ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိလၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ အပူၤန့ၣ် ယွၤအမံၤယဟိဝၤဘၣ်တၢ်ကွဲးနုာ်က့ၤအီၤ ဒ်လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ကွဲးကူအီၤလၢပျၢၤတဖၣ် အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၃:၁၈) မ့ၢ်လၢတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဃုသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်အါနံၣ်အါလါအဃိ, လံာ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီး ပဖးအီၤမုာ်ဒိၣ်မးလီၤ. လၢနကျိာ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ အိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တအိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤလၢ နကဖးယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်ကထါကိးနံၤဒဲးလီၤ.—ယိၤၡူ ၁:၈; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁:၂, ၃.

• ဘၣ်မနုၤအဃိ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကဘၣ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လဲၣ်.

• ပှၤလၢအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ ယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် ကိးနံၤဒဲး ကြၢးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.