ပှၤအါဂၤ တလဲၤထီၣ်ဘါတၢ်လၢၤဘၣ်. ကမ့ၢ်လၢတထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်သူၣ်မံသးမံ မ့တမ့ၢ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်မူအတၢ်သံကွၢ် လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢအဃိန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ ကြၢးနလဲၤထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လဲၣ်. နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်မနုၤဖဲန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သးခုလၢ ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်ကဟုကယာ်တဖၣ်အကျါ. တၢယၤ ဖှိၣ်နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကရၢကရိထီၣ်အီၤ ဒ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖုဘၣ်တဖုအသိးလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအဂီၢ်, ကမၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ် ဒီးလၢကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤအဂီၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅) ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအံၤအခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်လၢ အိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အမ့ၢ်တံၤသကိးနီၢ်နီၢ်တဖၣ်အကျါလီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၁:၃; ၃ ယိၤဟၣ် ၁၄) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမၤထွဲခရံာ်ဖိလၢ တၢယၤဖှိၣ်နံၣ်အဒိအတဲာ်ဒီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခု ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.

တၢ်မၤလိလၢကမၤထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အိၣ်ဒီးအဘျုး. လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါဒီး ဖိသၣ်ခဲလၢာ် အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဝဲတပူၤဃီလီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီးပမၤထွဲဒ် အဝဲသ့ၣ်အသိးလီၤ. ပှၤသိၣ်လိတၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဖၣ်န့ၣ် သူဝဲလံာ်စီဆှံလၢ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါနီၤဖး လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒီး ပကဘၣ်အိၣ်မူမၤထွဲလၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၃၁:၁၂; နဃ့မယၤ ၈:၈) ပှၤကိးဂၤဒဲးပၣ်ဃုာ်လၢ ကမျၢၢ်တၢ်ကတိၤသကိးတၢ် ဒီးတၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢအပူၤသ့အဃိ မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ် ခရံာ်ဖိတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၃.

ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဘျုးလၢ ပတၢ်နာ်ယွၤဂၢၢ်ကျၢၤအါထီၣ်. တၢ်မၢဖိစီၤပီလူး စံးဘၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖုလၢ “ယသးအိၣ်ထံၣ်ဘၣ်သုဒိၣ်မး . . . , ပတၢ်ထံၣ်လိာ်ပသး ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤတဘျီဃီလၢ သုဂီၢ်ဒီးယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ကမၤစၢၤသု, ဒီးသုတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ကမၤစၢၤယၤန့ၣ်လီၤ.” (ရိမ့ၤ ၁:၁၁, ၁၂, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤ, ပထံၣ်လိာ်ဘၣ်ပသး ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်ဒီး ပှၤစူၢ်တၢ်နာ်တၢ်ကဒဲကဒဲတဖၣ်အံၤအဃိ မၤဆူၣ်ထီၣ်ပတၢ်နာ်ဒီး မၤဂၢၢ်ကျၢၤပတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ပကအိၣ်မူဒ် လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.

ဟဲထီၣ်ကွၢ်ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မီၣ်. တၢ်ပာ်ဖျါလၢထးတဖၣ်အံၤန့ၣ် ဟဲဒီးကွၢ်လၢနနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်နဲတက့ၢ်. ဖဲနလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤကတူၢ်လိာ်မုာ်နၤလၢ သးဒီဖျၢၣ်လီၤ. ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်န့ၣ် ပှၤတထၢတၢ်မၤဘူၣ်နီတဘျီဘၣ်.

• ဖဲပမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အခါန့ၣ် ပမၤထွဲတၢ်မနုၤအဒိအတဲာ်လဲၣ်.

• ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုး ခီဖျိတၢ်လဲၤထီၣ်ခရံာ်ဖိ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.

ပမ့ၢ်ဘၣ်လဲၤခီဂာ် ပှၢ်မုၢ်ကနၢမ့ၢ်ဂ့ၤ, မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ မ့ၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပလဲၤထီၣ်ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်မူတၢ်ကီတၢ်ခဲဒီး ကလီၤဘှံးလီၤတီၤဝဲလၢ တနံၤမုၢ်အတၢ်မၤဝံၤ အလီၢ်ခံသနာ်က့ ဘၣ်မနုၤအဃိအဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးရ့လိာ်အသးဒီး ပှၤလၢအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဒ်သိးဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်အံၤမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤနၢၤ တၢ်အိၣ်မူအတၢ်ကီတၢ်ခဲ. ဖဲစီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ “မ်ပကွၢ်လိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤ” အခါ, အဲၣ်ဒိးစံးဝဲဘၣ်ဃးဒီးပှၤလၢ ပရ့အီၤတဖၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄) တၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ် အခီပညီအိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါလိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပီလူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကဘၣ်သးအိၣ် ပှၤအဂၤလီၤ. ခီဖျိလၢပသ့ၣ်ညါ ခရံာ်ဖိဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂၤတဖၣ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဃိ, ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အကျါတနီၤ မၤနၢၤကွံာ်ဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအဒ်သိးဒီးပှၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤပှၤသ့လၢ ပကမၤနၢၤတၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.

တၢ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးလၢ အဂၢၢ်ကျၢၤ. ပထံၣ်လိာ်ဘၣ်ပသးဒီး ပတံၤသကိးလၢ ပရ့ဒီးအီၤဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်တဖၣ် ဖဲပထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပသူတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိးသိးလၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလၢအဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢပရ့လိာ်သးဒ်အံၤအဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးမနုၤလဲၣ်. မ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ် တဂၤဒီးတဂၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအဃိ မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲ ပတၢ်အဲၣ်လိာ်သးတဂၤဒီးတဂၤလီၤ. မ့ၢ်လၢပအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤအဃိ လၢခံန့ၣ် ဖဲပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢအချ့န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၇:၁၇) မ့ၢ်လၢပရ့လိာ်သးဒီး ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိခဲလၢာ်အဃိ ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ် “အံးက့ၤကွၢ်က့ၤလိာ်အသး ထဲသိးထဲသိးန့ၣ်လီၤ.”—၁ ကရံၣ်သူး ၁၂:၂၅, ၂၆.

ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤလၢ နကဃုထၢနတံၤသကိးလၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအမၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တံၤသကိးတဖၣ်အံၤန့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အကျါလီၤ. ဝံသးစူၤတဘၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်ကမၤတံာ်တာ်နၤလၢ နကရ့လိာ်သးဒီးပှၤ နီတမံၤတဂ့ၤ.

• တၢ်ရ့လိာ်သး လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

• နကဟဲထီၣ် ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဆံးယံာ်လဲၣ်.

ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ တၢယၤဖှိၣ်နံၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သးဝံၣ်, တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်, တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံဒီး ကတိၤသကိးလံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်လီၤ. လုၢ်လၢ်ထူသနူ တပၣ်ဃုာ်လၢအဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤ နီတမံၤဘၣ်. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၂၆) ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်စ့ၢ်ကီး လီၤပလိာ်ဒီး ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ တၢယၤဖှိၣ်နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်န့ၣ် သန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံဒီးအဘျုးအိၣ်. မုၢ်ဃုနံၤ မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဘှံးနံၤန့ၣ်, ပမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ပကနၢ်ဟူဘၣ် လံာ်စီဆှံတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ လၢယံာ်ဝဲ ၃၀ မံးနံးလီၤ. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအံၤ ဒုးနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီးပတၢ်အိၣ်မူ ဒီးဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဝဲခဲလၢာ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကအိးထီၣ်ဖး ပလံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. ပှၤဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝံၤအလီၢ်ခံ, ပမၤလိ “တၢးထီခိးတၢ်” တၢ်မၤလိ လၢယံာ်ဝဲတနၣ်ရံၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဟဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်အီၤလၢ ကပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်ကတိၤသကိး တၢ်ကွဲးဖုၣ်တခါလၢ တၢးထီခိးတၢ် လၢတၢ်မၤလိအပူၤလီၤ. တၢ်ကတိၤသကိးအံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤထွဲလံာ်စီဆှံအတၢ်နဲၣ်လိလၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ၁၁၀,၀၀၀ ဘျဲၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်မၤလိဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤဃီလီၤ.

ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ပကသိၣ်လိတၢ်အဂီၢ်. ပအိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ မုၢ်နံၤအဂၤတနံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ . ဖဲမုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ်န့ၣ် ပမၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသၢခါဒီး အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲလၢ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိ အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဆိကတၢၢ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ကမၤစၢၤပှၤလၢပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢလံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢခံတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါအံၤ ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အဒိ လၢအပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပကဘၣ်တဲသကိးလံာ်စီဆှံဒီး ပှၤဂၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်တဂၤ ကဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒ်သိး ပဖးလံာ်ဒီးကတိၤတၢ်ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၄:၁၃) တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ အိၣ်မူဒ်ခရံာ်ဖိအသိးလီၤ. ဒီးပကတဲသကိးဘၣ်ဃး ပမၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်တဖၣ်လၢ ပစိၤခဲအံၤကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်သံကွၢ်စံးဆၢတဖၣ်လၢ ကမၤအါထီၣ်ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ.

ဖဲနလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အခါ နကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးလၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိလၢ အဂ့ၤအံၤလီၤ.—ယၡါယၤ ၅၄:၁၃.

• လၢယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်န့ၣ် နကနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

• နအဲၣ်ဒိးလဲၤထီၣ် ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်.

မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သး တၢ်ဂီၤလၢလံာ်အံၤအပူၤ စ့ၢ်ကီးဧါ. ဖဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် လဲၤထီၣ်ဝဲ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ကူကၤဝဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကူကၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လဲၣ်.

ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပယူးယီၣ်ပာ်ကဲ ပကစၢ်ယွၤအဃိလီၤ. ကစၢ်ယွၤန့ၣ်တကွၢ်ထဲဒၣ် ပနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤဘၣ်. ကစၢ်ကွၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်လၢပသးပူၤလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၇) ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲပပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပသးလၢ ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်အခါ, ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲကစၢ်ယွၤဒီး ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ် ကဒဲကဒဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်လဲၤထီၣ်ရူလၢ ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အမဲာ်ညါန့ၣ် မ့ၢ်လၢပအဲၣ်ဒိးပာ်ကဲ အလီၢ်အလၤအဃိ တမ့ၢ်လၢပကလဲၤကူကၤ နါစံၣ်နါစိၤဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ပကူပသိးလၢ ပကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပတၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ ယဟိဝၤယွၤလၢ “အစံၣ်ညီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်” ဒီးတၢ်လီၢ်လၢ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၁၈:၂၅.

ပပာ်ဖျါထီၣ်ပတၢ်အိၣ်မူ သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤလီၤ. လံာ်စီဆှံဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢက “ကူတၢ်သိးတၢ် ဖဲအဂ့ၤအဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၂:၉, ၁၀) “ကူတၢ်သိးတၢ်ဖဲအဂ့ၤအဘၣ်” န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ် တၢ်ဟးဆှဲးကူကၤလၢ အတဖျါဆဲးလၤ မ့တမ့ၢ် တဘံၣ်တဘၢလၢ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပှၤအသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤ အခီပညီအိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပတကူတသိးတၢ်ကူတၢ်ကၤလၢအနါစိၤဘၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဒ်အံၤသနာ်က့ ပကဃုထၢတၢ်ကူတၢ်သိးအဂီၢ် ကျဲအဂၤအိၣ်ဒံးဝဲလီၤ. ပတၢ်ကူတၢ်သိးလၢ အဂ့ၤအဘၣ်န့ၣ် “ကယၢကယဲ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤ, ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ” ဒီးကကဲထီၣ်တၢ် “စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ” လီၤ. (တံတူး ၂:၁၀; ၁ ပ့းတရူး ၂:၁၂) ပမ့ၢ်ကူကၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဖဲပထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ကထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသး ဒီးအဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ကသးအိၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ နတၢ်ကူတၢ်သိး လၢအဂ့ၤတအိၣ်ဘၣ်သနာ်က့ တဘၣ်သးဆံးလၢ နကလဲၤထီၣ်ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်တဂ့ၤ. ပကကူကၤကဆှဲကဆှီဒီး ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ် ပတလိၣ်ပှ့ၤတၢ်ကူတၢ်ကၤလၢအပှ့ၤဒိၣ် မ့တမ့ၢ် ကယၢကယဲပသး ဃံဃံလၤလၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

• ဖဲပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအခါ ပတၢ်ကူတၢ်ကၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်.

• ပကဃုထၢ တၢ်ကူတၢ်သိးအကြၢးအဘၣ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်မနုၤတဖၣ် နဲၣ်လိပှၤလဲၣ်.

နမ့ၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤဂၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကဃုသ့ၣ်ညါဆိပာ်စၢၤ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤလိတခါစုာ်စုာ်အဂီၢ်လီၤ. နကဒိးန့ၢ်တၢ်အဘျုးအဖှိၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဂီၢ် နမ့ၢ်ကတဲာ်ကတီၤဆိပာ်စၢၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတချုးနလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ.

ဃုထၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး တၢ်လီၢ်လၢ တၢ်မၤလိအဂီၢ်တက့ၢ်. နကအိၣ်ဒီး တၢ်သးစၢၢ်ဆၢအဂ့ၤကတၢၢ် အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. ဖဲဂီၤခီဂီၤဂီၤ တချုးနစးထီၣ် တနံၤမုၢ်အတၢ်မၤအခါဧါ မ့တမ့ၢ် မုၢ်နၤခီဖိသၣ်တဖၣ် နုာ်လီၤဆူလီၢ်မံပူၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်ဧါ. နမၤလိတၢ်ယံာ်ယံာ် မ့ၢ်တသ့ဒၣ်လဲာ်, နဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ကန့ၢ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ဆၢတဲာ်ပာ်တက့ၢ်. တဘၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်ကမၤတံာ်တာ်နၤနီတမံၤတဂ့ၤ. ဃုထၢတၢ်လီၢ်လၢအဘှ့ၣ်အဘှီၣ်, မၤပံာ် ကွဲၤလ့လိၤ, ကွဲၤထံၣ်ဟူ, ဒီးကွဲၤဒီနၢ်စိာ်စုတဖၣ် ဒ်သိးအသုတကဲထီၣ် တၢ်မၤတံာ်တာ်လၢနဂီၢ်တဂ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်. တချုးဖဲနမၤလိတၢ်အခါ နမ့ၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ နသးကစၢၢ်ဆၢလၢ ယွၤအကလုၢ်ကထါဒီး နတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ကစှၤလီၤဝဲအဂီၢ်လီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇.

တိၤနီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ, ဒီးကတဲာ်ကတီၤလၢ နကဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢအဂီၢ်တက့ၢ်. အဆိကတၢၢ် ကွၢ်ဆိတၢ်ဂ့ၢ်ဒီတခါတက့ၢ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အခိၣ်တီ မ့တမ့ၢ် အဆၢဒိၣ်အခိၣ်တီတက့ၢ်. အခိၣ်တီဖိတခါစုာ်စုာ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်အံၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတက့ၢ်. သမံသမိးကွၢ် တၢ်ဂီၤတဖၣ်ဒီး တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ, ဖးလံာ်တဆၢစုာ်စုာ်, ဒီးကွၢ်ဃုတၢ်သံကွၢ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢတက့ၢ်. ဖးလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤတဖၣ်, ဒီးလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်အံၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. (မၤတၢ် ၁၇:၁၁) ဖဲနထံၣ်န့ၢ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အတၢ်စံးဆၢအခါ, တိၤဃာ်အဖီလာ် မ့တမ့ၢ် မၤနီၣ်ဃာ်အီၤတက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်စံးဆၢတဖၣ် ကအိၣ်တ့ၢ်ဃာ်လၢ နသးပူၤဒီး ဖဲနလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အခါ နကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤလီၤ. လၢခံန့ၣ်, နသးမ့ၢ်အိၣ် နယူာ်ထီၣ်နစုသ့ ဒီးနဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢစှၤဘီလၢ နတၢ်ကတိၤဒၣ်နဲသ့လီၤ.

ခီဖျိတၢ်ဆိကမိၣ်နီၤဖး တၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်လၢ တၢ်ကတိၤသကိးအီၤ ကိးနွံဒဲးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤအဃိ, နတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံကအါထီၣ်လီၤ.—မးသဲ ၁၃:၅၁, ၅၂.

• ဒ်သိးနကကတဲာ်ကတီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် နသုးကျဲၤတၢ်ဆၢကတီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

• နကဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢတခါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ပူၤအဂီၢ် နကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

လၢပျၢၤလံၤလံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်စုာ်စုာ် ကသူတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိးသိးလီၤ. တၢ်အံၤမၤဂ့ၤထီၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယွၤ တကးဘၣ် မၤဂ့ၤထီၣ်စ့ၢ်ကီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်ရ့လိာ်သးန့ၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ပာ်လီၤဆီတၢ်ဆၢကတီၢ် တနွံတဘျီလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိကမၤလိ လံာ်စီဆှံဒ်သိးသိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကတိၤသကိးဝဲလၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤလီၤ. နမ့ၢ်အိၣ်ထဲတဂၤဒၣ်လဲာ်, နသုးကျဲၤတၢ်ဆၢကတီၢ်သ့စ့ၢ်ကီးလၢ နကရ့လိာ်သးဒီးယွၤ ခီဖျိတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤမံၤန့ၣ်လီၤ.

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကသုးဘူးနသးဆူယွၤအအိၣ်လီၤ. “သုးဘူးသုသးဆူယွၤအအိၣ်တက့ၢ်, ဒီးကသုးဘူးအသးဆူသုအိၣ်လီၤ.” (ယၤကိာ် ၄:၈) ပသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်သ့ဖဲ ပမၤလိအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဒီး အတၢ်ဖံးတၢ်မၤခီဖျိလၢ အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်လီၤ. ကျဲလၢအညီတဘိလၢနကစးထီၣ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်နသူတၢ်ဆၢကတီၢ်တနီၤလၢ တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံဒ်သိးသိးလၢ ကလုၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. သုဖးသကိးလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ သ့စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. နနီၤဖးလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်လၢ နဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤစုာ်စုာ်ကဖးဝဲအဂီၢ်ဒီး လံာ်စီဆှံအဆၢလၢအဖးဝဲတဖၣ်အံၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကတိၤသကိးအီၤသ့န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်ကအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်အဂီၢ်လီၤ. မါဒီးဝၤ, မိၢ်ပၢ်လၢအိၣ်ဒီးအဖိတဖၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သး ကဂၢၢ်ကျၢၤအါထီၣ် ခီဖျိလၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိခဲလၢာ် မၤလိသကိးလံာ်စီဆှံအဃိလီၤ. တၢ်အံၤကြၢးမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအမုာ်, ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးကဘၣ်မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲး ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်လၢကကတိၤသကိးဝဲန့ၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဃုထၢတၢ်လၢ ကကဲဘျုးလၢအဖိအဂီၢ် ဒီးလီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး အဖိတဖၣ်အသးအနံၣ်အလါန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် သူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ထုးထီၣ်ဝဲလံာ်လဲၢ်တဖၣ်အပူၤ မ့တမ့ၢ် jw.org အပူၤသ့လီၤ. တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ နဖိတဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်လၢကၠိ ဒီးကဘၣ်လဲၤခီဖျိဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် နကတိၤသကိးသ့လီၤ. ပကွၢ်တၢ်ဂီၤမူအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအမ့ၢ် JW Broadcasting (tv.jw.org) ဝံၤဒီးပတဲသကိးသ့ဝဲလီၤ. နကၠီးလိတၢ်သးဝံၣ်လၢ ပှၤကသးဝံၣ်အီၤဖဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤသ့ဒီး နဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံဝံၤအလီၢ်ခံ နအီၣ်သကိးတၢ်အီၣ်တမံၤမံၤသ့လီၤ.

နဟံၣ်ဖိဃီဖိမ့ၢ်ပာ်လီၤဆီ တၢ်ဆၢကတီၢ်တနွံတဘျီ လၢတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်သကိး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်သိး နဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲး ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလၢ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒီး ကစၢ်ယွၤကဆိၣ်ဂ့ၤနၤလၢ နတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအဃိန့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁:၁-၃.

• ဘၣ်မနုၤအဃိ ပပာ်လီၤဆီတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ်လဲၣ်.

• ဒ်သိးဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ကကဲထီၣ်တၢ်သးခုလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲးအဂီၢ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ်ကမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတဖၣ်အံၤအမဲာ်ပှဲၤဒီး တၢ်နံၤကမှံလဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဟဲထီၣ်ဝဲ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်အံၤအဃိလီၤ. လၢပျၢၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤလိာ်အီၤလၢ ကအိၣ်ဖှိၣ်ဝဲတနံၣ်သၢဘျီလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးပကွၢ်လၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ ပကအိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဘၣ်ဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁၆:၁၆) ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ပမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် သၢဘျီလီၤ. ကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် န့ၣ်အိၣ်ဝဲခံဘျီ ဒီးတဘျီန့ၣ်ဘၣ်တၢ်မၤအီၤတသီလီၤ. မ့မ့ၢ် ကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် န့ၣ်အိၣ်ဝဲတနံၣ်တဘျီဒီး ဘၣ်တၢ်မၤအီၤသၢသီလီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အံၤဒ်လဲၣ်.

တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အံၤ မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်တၢ်ကရၢကရိလီၤ. ဒ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် သးခုလၢစံးထီၣ်ပတြၢၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ” အသိး, ပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးပသးခုဒိၣ်မးလၢ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဘၣ် ကစၢ်ဒ်သိးသိးဖဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၆:၁၂; ၁၁၁:၁) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီလၢ ပကထံၣ်လိာ်ရ့လိာ်ဘၣ်ပသး ဒီးပှၤအုၣ်အသးလၢ အိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂၤ မ့တမ့ၢ် လၢအဟဲလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. မုၢ်ထူၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပအီၣ်သကိးတၢ်အီၣ်ဒ်သိးသိးဖဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အလီၢ်ဒီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကရ့လိာ်မုာ်လိာ်သကိးပသးန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၂:၄၂) ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ ဒုးအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးပ “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခဲလၢာ်” လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၂:၁၇.

တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ကအါထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်တဲနၢ်ပၢၢ်အီၤ လံာ်စီဆှံအဆၢအခီပညီအဃိ အဝဲသ့ၣ် “နၢ်ပၢၢ်” ဘၣ်ဝဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ကတိၤတဖၣ်ဒီး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအဘျုးလီၤ. (နဃ့မယၤ ၈:၈, ၁၂) ပဝဲစ့ၢ်ကီးပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်နဲၣ်လိလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါစုာ်စုာ်န့ၣ် သန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်တမံၤအဖီခိၣ်လီၤ. ခီဖျိတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤလၢ အထုးန့ၢ်ပသး, တၢ်ကစီၣ်ပိာ်ထွဲလိာ်အခံ, ဒီးတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အဒိတဖၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ပမၤယွၤအတၢ်ဘၣ်အသး ကသ့အဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်, ပနၢ်ဟူဘၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲအတၢ်လဲၤခီဖျိလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ တီဒီးကစၢ်ယွၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘၣ်လၢပဂီၢ်လီၤ. ဖဲပလဲၤထီၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ, ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဂဲၤဒိပူလၢ ဘၣ်တၢ်မၤအီၤဒီး တၢ်ကူတၢ်ကၤ ဒ်ပှၤကူကၤအီၤဖဲ လံာ်စီဆှံအစိၤအသိးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလံာ်စီဆှံတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ် ဒ်တၢ်အနီၢ်ကီၢ်အသိးဒီးဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မၤလိလၢအဘျုးအိၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဒိးဘျၢထံ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်ဝဲကိးဘျီဒဲး လၢပှၤလၢကဒိးဘျၢထံတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

• ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုလဲၣ်.

• နမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးမနုၤလဲၣ်.

တချုးဖဲယ့ၣ်ၡူးသံဒံးအခါန့ၣ် စံးတ့ၢ်ဝဲလၢ “ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ, ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ, လၢတၢ်အုၣ်အသးလၢ ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ. တုၤနုၤတစုတၢ်အကတၢၢ်န့ၣ် ကဟဲဘၣ်ဝဲလီၤ.” (မးသဲ ၂၄:၁၄) ဒ်သိးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကသကုၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်မူမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်လီၤ.—လူၤကၣ် ၈:၁.

ပဂုာ်ကျဲးစၢးလဲၤဆူ ပှၤဂၤအဟံၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိအတၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၀:၁၁-၁၃; မၤတၢ် ၅:၄၂; ၂၀:၂၀) လၢတၢယၤဖှိၣ်နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပှၤမၤနီၣ်ဃာ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်လီၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. (မးသဲ ၁၀:၅, ၆; ၂ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၃) ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ, ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤပာ်အီၤ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖုစုာ်စုာ် ဘၣ်တၢ်နီၤလီၤန့ၢ်အီၤ တၢ်လီၢ်လၢ ကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤလၢပှဲၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်မၤလိာ်လၢ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်” န့ၣ်လီၤ.—မၤတၢ် ၁၀:၄၂.

ပဂုာ်ကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤပှၤလၢ ပထံၣ်အီၤလၢတၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးပာ်တ့ၢ်တၢ်အဒိအတဲာ်ခီဖျိ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်လၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါဒ်သိးဒီး ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ မ့တမ့ၢ် ထံပူၤလၢပှၤအါဂၤသူဝဲန့ၣ်လီၤ. (မၢ်ကူး ၄:၁; ယိၤဟၣ် ၄:၅-၁၅) ပဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပတဲလံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဒီးပှၤလၢ ပထံၣ်အီၤလၢကျဲဖီခိၣ်, တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်, ဖီကရၢၢ်ပူၤ, မ့တမ့ၢ် လၢကွဲၤဒီနၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အခါ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤ, ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤ, ပှၤလၢထီၣ်ကၠိဒီးပှၤ ဒီးပဘူးပတံၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိပဂုာ်ကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်အံၤအဃိ ပှၤအကကွဲၢ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အံၤနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ “တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ” အတၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၆:၂.

ယွၤအဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ ကကဲဘျုးလၢ ပှၤကညီအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နအဲၣ်ဒိးတဲဘၣ်ပှၤတဂၤဂၤစ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်မုၢ်လၢ်အတၢ်ကစီၣ်အံၤ တဘၣ်ပာ်ဃာ်အီၤထဲလၢနဂီၢ်တဂ့ၤ. တဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ အဆိအချ့တက့ၢ်.

• ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ “တၢ်သးခုကစီၣ်” မနုၤလဲၣ်.

• ယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အဒိအတဲာ်န့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ပှၤလဲၤလၢညါ” န့ၣ်အါတက့ၢ်အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ပှၤလၢအဃုတၢ်လီၢ်အသီတဖၣ်ဒီး အိးထီၣ်ကျဲလၢ ပှၤဂၤစ့ၢ်ကီးကလဲၤဝဲအဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်ပကိးအီၤလၢ ပှၤလဲၤလၢညါတဂၤသ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢလီၤအီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢ လၢကဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအဂီၢ် ဒီးအိးထီၣ်ကျဲလၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၀:၂၈) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ, ကစၢ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် မၤဒိးအီၤခီဖျိ သူတၢ်ဆၢကတီၢ်အါအါ တသ့ဖဲအသ့လၢ ‘တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ပျဲၢ်ဘီၣ်’ အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) အဝဲသ့ၣ်တနီၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဝဲလၢ ပှၤလဲၤလၢညါတၢ်မၤအပူၤလီၤ.

ပှၤလဲၤလၢညါန့ၣ်မ့ၢ် ပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဖိလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အလၢအပှဲၤ. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးခဲလၢာ်န့ၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤတနီၤသုးကျဲၤဝဲ အတၢ်အိၣ်သးဒီးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒ်သိးကမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါ လၢကဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ အနၣ်ရံၣ် ၇၀ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂီၢ် ကိးလါဒဲးလီၤ. ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဒ်သိးကမၤပှၤလဲၤလၢညါအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်မၤစှၤလီၤ အတၢ်မၤလၢ တၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူ လၢနီၢ်ခိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤ ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ကမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီ လၢကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ အနၣ်ရံၣ် ၁၃ဝ မ့တမ့ၢ် အါန့ၢ် ၁၃၀ ကိးလါဒဲးလီၤ. ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ် သးမံဝဲလၢ တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤ ဒီးနာ်ဝဲလၢယဟိဝၤယွၤကမၤလၢပှဲၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၆:၃၁-၃၃; ၁ တံၤမသ့း ၆:၆-၈) ပှၤတနီၤနီၤမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အလၢအပှဲၤ တန့ၢ်ဘၣ်သနာ်က့ မၤဝဲဒ် ပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲချုးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ် တလါန့ၣ်အနၣ်ရံၣ် ၃၀ မ့တမ့ၢ် ၅၀ န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အဲၣ်ယွၤဒီး ပှၤကညီန့ၣ်ထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ်. ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး, မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤအါဂၤန့ၣ်လိၣ်လၢ ကသ့ၣ်ညါယွၤဒီး ကစၢ်အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ်လီၤ. (မၢ်ကူး ၆:၃၄) ပအိၣ်ဒီးတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တကးဘၣ် ကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အဲၣ်ပှၤလၢပဃၢၤန့ၣ် ထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ်လၢ ကဟ့ၣ်အတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး အဂံၢ်အဘါလၢ ကမၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး ကသ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ. (မးသဲ ၂၂:၃၉; ၁ သ့းစၤလနံ ၂:၈) အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အဘျုးလၢ အတၢ်နာ်ဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်, တၢ်ရ့လိာ်သးဘူးထီၣ်ဒီးကစၢ်ယွၤ, ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်ခုသးခုအါမးလီၤ.—မၤတၢ် ၂၀:၃၅.

• ပှၤလဲၤလၢညါအခီပညီန့ၣ် နကတဲဖျါထီၣ်အီၤ ဒ်လဲၣ်.

• တၢ်လၢအထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပှၤတနီၤလၢ ကမၤပှၤလဲၤလၢညါလၢ ဆၢကတီၢ်အလၢအပှဲၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ လၢနီၢ်သးတခီ ယံာ်တ့ၢ် လံလီၤ. ကၠိတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢ ပှၤလၢအဟ့ၣ်လီၤအသး လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ လၢဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် တၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢကၠိတဖၣ်အံၤ အတၢ်သိၣ်လိအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ် ‘မၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ’ ကသ့အဂီၢ်လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၄:၅.

ပှၤလဲၤလၢညါကၠိ. ပှၤတဂၤဂၤလၢအမၤ ပှၤလဲၤလၢညါ ဘူးကပှဲၤထီၣ်တနံၣ်န့ၣ် ကထီၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤလိကၠိလၢအယံာ်ဝဲဃုသီ လၢဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤအီၤဖဲ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်လၢ အဘူးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤအတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိးကမၤစၢၤ ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ် လၢကဘူးထီၣ်ဒီးယဟိဝၤယွၤ, ကကဲထီၣ်ပှၤသိၣ်လိတၢ်စဲၣ်နီၤ လၢတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤ ကိးသနၢၣ်ဒဲးအပူၤ ဒီးကမၤတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီထီဘိန့ၣ်လီၤ.

ပှၤစိာ်ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဖိအကၠိ. ကၠိလၢအယံာ်ဝဲခံလါအံၤ ဘၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤအီၤလၢ ကသိၣ်လိပှၤလဲၤလၢညါလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အသးအိၣ်ပာ်တ့ၢ်အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်လၢ ကလဲၤမၤတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲ “ကွၢ်ကွၢ်, ယၤလီၤ. မၢလီၤယၤတက့ၢ်” ဒီးကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢအမ့ၢ် ပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ် အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. (ယၡါယၤ ၆:၈; ယိၤဟၣ် ၇:၂၉) အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်လဲၤသုးအသးဆူ တၢ်လီၢ်လၢအယံၤအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဘၣ်မၤဘၣ်လိာ် အတၢ်အိၣ်မူအပတီၢ် ဒ်ပှၤပတီၢ်မုၢ်အသိးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီ ကလီၤဆီဝဲလီၤ. ဒီးကဘၣ်မၤလိသ့အသးလၢ ကျိာ်အသီစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤမၤစၢၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အအိၣ်သဘျ့တဖၣ် ဒီးနီၢ်ဒီမိဝၤတဖၣ်လၢ အသးအိၣ် ၂၃ နံၣ်တုၤ ၆၅ နံၣ်လၢ ကမၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် နီၢ်သးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဖဲ အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအခါ တကးဘၣ်အမဲာ်ညါ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိသူအဝဲသ့ၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ကံးလဧး တၢးထီခိးတၢ်လံာ်စီဆှံကၠိ. လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ်န့ၣ် “ကံးလဧး” အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အုၣ်အသးအပူၣ်” လီၤ. ကံးလဧးကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤဖဲ ၁၉၄၃ နံၣ် ဒီးပှၤ ၈,၀၀၀ ဘျဲၣ်လၢအဖျိထီၣ်ကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဒ်မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ် လၢကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် “ပၢၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်” အဃိတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအိၣ်ထီၣ်အါမး လၢတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအပူၤလီၤ. (မၤတၢ် ၁၃:၄၇) ဖဲပှၤဖျိထီၣ်ကံးလဧးကၠိဖိတဖၣ် လဲၤတုၤအဆိကတၢၢ်ဖဲ ကီၢ်ဖံၣ်ရူအခါ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တအိၣ်နီတဖုဒံးဘၣ်. ခဲအံၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အိၣ်လံ ၁,၀၀၀ ဘျဲၣ်လံန့ၣ်လီၤ. ဖဲမံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်တဖၣ် လဲၤတုၤဖဲကီၢ်ယပၣ်သီသီအခါ ပှၤအုၣ်အသးတပှဲၤထီၣ်အဂၤတဆံဒံးဘၣ်. ခဲအံၤအိၣ်လံ ၂၀၀,၀၀ဝ ဘျဲၣ်လံန့ၣ်လီၤ. ကံးလဧးကၠိန့ၣ် ယံာ်ဝဲယဲၢ်လါ ဒီးပှၤမၤလိဘၣ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. ပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီ, မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်, ပှၤမၤတၢ်လၢဝဲၤတြၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, မ့တမ့ၢ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢကထီၣ်ဝဲ ကၠိအံၤအဂီၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထီၣ်ကၠိအံၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိမၤယုၤလၢ အပတီၢ်ထီ ဒ်သိးကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

• ပှၤလဲၤလၢညါကၠိန့ၣ် အတၢ်တိာ်ပာ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

• ပှၤစိာ်ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဖိအကၠိန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤအီၤလၢ မတၤတဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.