Kutala bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu lenda kufwa dikwela ya beno

Kento ya yandi kwizaka zaba mambu yina yandi vanda bumbila yandi. Yandi kwizaka lomba mulemvo. Yandi zonzaka ti yandi ke vutukila ve yawu. Mpe na mwa ntangu, yandi salaka mambu yina yandi zonzaka. Kasi bamambu kwizaka beba dyaka ntangu yandi vutukilaka kifu yina.

Nge mpe ke na kutanaka kwandi na mambu yayi? Kana ni faso yina, nge me bonga kuzaba ti kutala bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu, ke nyongisaka mingi kento to bakala ya nge. Na yawu, wa’ faso nge lenda bika kifu yayi ya mbala mosi?a

Na disolo yayi, beto ke tala:

• Yina nge me bonga kuzaba

• Yina nge lenda sala

• Kana bakala ya nge ke talaka bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu

Yina nge me bonga kuzaba

Kutala bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu lenda kufwa dikwela. Ya lenda nata mpangi yina ke talaka ve yawu na manyongi, mpe ya lenda kuma mpasi na yandi na kutula ntima na kento to bakala ya yandi.b

Kento yina ke na bakala ke talaka bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu lenda kanisa ti:

• Ba me vuna yandi. Kento mosi na nkumbu ya Sarah me zonza: “Ya vandaka mutindu bakala ya munu vanda sala kinsuza ntangu nyonso.”

• Yandi ke ve ya kulunga. Kento mosi yina bakala ya yandi vandaka na kifu yayi, vanda tala ti yandi ke ve kitoko mpe yandi vandaka na nsoni.

• Yandi lenda tudila dyaka ve bakala ya yandi ntima. Kento mosi na nkumbu ya Helen me zonza: “Ntangu nyonso, mu me kuma ekenge na bamambu nyonso yina yandi ke salaka.”

• Boma ya kulutila. Kento mosi na nkumbu ya Catherine me zonza: “Kifu ya yimbi ya bakala ya munu vanda kwamisa munu mingi.”

● Kanisa na mambu yayi: Biblia ke lombaka na bakala na kuzola kento ya yandi. (Baefeze 5:25) Ya ke kwandi luzolo kana samu na kifu ya yandi ya yimbi bakala bika kento ya yandi kuvanda na makanisi yayi beto me zonzila?

Yina nge lenda sala

Ya ke ve pete na kubika kifu yayi ya kutalaka bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu. Kento mosi na nkumbu ya Stacey me zonza: “Bakala ya munu lendaka kubika kunwa sunga, dyamba mpe malafu. Kasi, yandi ke na nwanaka kaka na kubika kutala bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu.”

Kana nge ke na kutanaka na mambu yayi, bamambu yayi beto ke zonzila lenda sadisa nge na kubika kifu yayi ya mbala mosi.

• Sosa kuzaba samu na yinki ya ke yimbi na kutala bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu. Kifu yayi ke nataka muntu na kukipe kaka bansatu ya yandi mosi, ya ke bebisaka luzolo, kukwikama mpe kifu ya kutulaka ntima, bima yina ke mfunu samu na kuvanda na dikwela ya mbote. Ya ke mpe kukondwa buzitu na Yehova yina salaka makwela.

  Dilongi ya Biblia: “Bantu nyonso fwana kuzitisa makwela.”—Baebre 13:4.

• Kupesa ve foti na bantu ya nkaka. Kuzonza ve ti: ‘Mu ke talaka bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu samu ti kento ya munu ke lakisaka ve munu luzolo ya mingi.’ Ya ke vanda ve mbote kana nge pesa foti na kento ya nge. Kusala mutindu yina lenda vanda mutambu samu na kubwisa dyaka nge ntangu kento ya nge ke sala mambu yina ke sepelisa ve nge.

  Dilongi ya Biblia: “Muntu ni muntu kele ya kutonta ntangu yandi ke vwandaka na bansatu ya yimbi, mpe ke landaka yawu.” —Zaki 1:14.

• Fungula ntima ya nge na kento ya nge mpe zonza matsyeleka. Bakala mosi na nkumbu ya Kevin me zonza: “Bilumbu nyonso munu na kento ya munu ke sololaka na yawu. Mu ke zonzaka na yandi kana bubu yayi mu me lenda kukatula meso na mbala mosi na mantwala ya mambu ya yimbi to kana ya me vanda mpasi. Ni yawu ke nataka yandi na kutala ti mu ke bumbilaka yandi ve mambu.”

  Dilongi ya Biblia: “Beto ke sosaka kaka na kuvwanda na nkadulu ya mbote na mambu nyonso.”—Baebre 13:18.

• Kubika ve kusala keba. Kana nge bika kusala keba, nge lenda vutukila dyaka kifu yayi ata ti ya me sala bamvula mingi yina nge me lenda kubika yawu. Kevin, yina beto me zonzila me zonza: “Ya salaka bamvula 10 yina mu bikaka kifu ya kutala bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu. Ya nataka munu na kukanisa ti mu nungaka kifu yango. Kasi kifu yayi vandaka mutindu kibulu ya yimbi yina vandaka ya kubumbama, mpe vanda vingila dibaku kaka mosi samu na kubasikila munu.”

  Dilongi ya Biblia: “Ni na yawu, muntu yina ke na kanisaka ti yandi ke ya kutelama ngolo, yandi fwana kusala keba samu yandi kubwa ve.”—1 Bakorinto 10:12.

• Kana nsatu ya kutala yawu me kuzwa nge, vingila. Ata ti nge lenda nimina ve bansatu ya yimbi na kukwiza, kasi nge lenda soola na kubwa ve na yawu. Mbala ya nkaka, kana na mbangu nyonso nge me tula makanisi na mambu ya nkaka, bansatu yango lenda luta ya yawu.

  Dilongi ya Biblia: “Muntu nyonso na kati ya beno fwana kuzaba mutindu ya kukutika nzutu ya yandi na busantu mpe na lukumu, na lukoso ve, na nsatu ya ngolo ve ya kuvukisa nzutu.”—1 Batesalonika 4:4, 5.

• Kima bamambu yina lenda sala ti nge kubwa dyaka. Buku mosi (Willpower’s Not Enough) ke zonzaka: “Kana nge me kutana na mambu yina lenda bwisa nge, ya kele mutindu nge me namisa fofolo to allumette. Kana ya me kutana na mwa essence . . . tiya ke baka.”

  Dilongi ya Biblia: ‘Bika ti kima mosi ve ya yimbi kuyala munu.’​—Nkunga 119:133.

• Vanda kaka na kivuvu. Ya lenda baka ntangu mingi, ntangu ya nkaka bamvula mingi, samu kento ya nge banda dyaka kutudila nge ntima. Kasi nge ke lenda, samu ti babakala ya nkaka mpe lendaka.

  Dilongi ya Biblia: “Muntu yina ke na luzolo ke na ntima ya yinda.”—1 Bakorinto 13:4.