“I . . . Nkwa Ntima Nleka”

1-3. Yesu aweyi kakotela muna Yerusaleme? Ekuma akaka basivikila?

O NKANGU muna Yerusaleme uzele ye kiese. Muntu anene okwizanga. Kuna mbazi a mbanza, wantu balungalakene muna nzila. Bazolele tambula muntu ndioyo ye kiese kiawonso. Akaka bevovanga vo yandi ovinga vana kunda kia Kintinu kia Davidi, i Mfumu ofwene mu yala Isaele. Ndonga batwese ndala muna kunkayisa; akaka bayalumwini mvwatu ye tayi ya nti muna nzila keviokela. (Matai 21:7, 8; Yoane 12:12, 13) Nanga ndonga besivikanga e mpila kekotela muna mbanza.

² Akaka nanga mu vingila bena vo kasonga etunda diandi. Kadi bazeye e mfumu zakota muna mbanza y’etunda diawonso. Kasikil’owu, vava Abesalome wa mwana Davidi kayikitula ntinu; wantu 50 balundumuka kuna ntwal’a kalu diandi. (2 Samuele 15:1, 10) Yulio Kaisa wa nyadi a Roma vava kakota muna mbanz’a kintinu kiangolo kia Roma, wakala ye akwa mpungi zayingi kumosi ye nzamba 40 zakala ye mini kuna lunene ye kuna lumonso. Owau, nkangu a Yerusaleme muntu osundidi o nene bevingilanga. E ndonga yabakula yovo lembi bakula, ndioyo i Masia, i muntu anene ona wazinga kala. Vava Ntinu ndioyo wa kusentu kakota muna mbanza, akaka nanga basivika.

³ Ke bamona makalu ko, ngatu alundumuki yovo mvalu yovo nzamba. Yesu kaka bamona ozangamene vana mwan’ebuluku.a Ebuluku mpe kakala ke diavwikwa mvwatu miantalu ko. Kansi alandi a Yesu basia e mvwatu miau vana ntandu a bulu. Ekuma Yesu kakotela muna Yerusaleme kuna lusakalalu wau vo wantu akaka nkangu bakomenenanga mu kubakembela ye nkizi anene?

4. Aweyi wasonama muna Nkand’a Nzambi, una o Masia wa Ntinu kekotela muna Yerusaleme?

4 O Yesu ungunza kalungisa uyikanga vo: “Mona kiese kiayingi, . . . yengoloka, e mwan’ankento a Yerusaleme: o Ntinu aku s’ekwiz’oko wina: wansongi, wina yo luvuluzu; mumbona mpasi kwandi, yo kwendela van’ebuluku.” (Zakariya 9:9) Ungunza wau usonganga vo e Kuswa kia Nzambi, una vo i Masia, okuyisunzula kwa nkangu a Yerusaleme nze Ntinu wasolwa kwa Nzambi. Vana ntandu, e mpila kayisunzulwila nze ntinu ye bulu kasola mu kwendela, kisonganga e fu kia lulembamu kina vo i fu kiambote kia ntim’andi.

5. Ekuma o lulembamu lwa Yesu lutuntilanga wantu? Ekuma dinina diamfunu twatanginina Yesu muna songa fu kiaki?

⁵ O lulembamu lwa Yesu, dimosi muna ulolo wa fu yandi tuyangalelanga yo kututunta. E kiaki i fu kisimbanga e ntima mieto yo kutufila mu vanga diambu. Nze una tumwene muna Kapu kia 2, Yesu “i nzila, i ludi, i moyo mpe.” (Yoane 14:6) Dialudi, muna ulolo wa wantu bazingidi kala ova ntoto, ke vena muntu ko osundidi Yesu wa Mwan’a Nzambi. Kana una vo i wau, Yesu kasonga fu kia lusanu ko, ngatu lulendo yovo kitundidika, kina vo i fu kimwesanga ulolo wa wantu asukama e mpasi. Muna kala alandi a Kristu, tufwete sia ngolo za venga e fu kia lulendo. (Yakobo 4:6) Sungamena vo Yave omenganga e fu kia lulendo. Muna kuma kiaki, diamfunu tuavava tanginina lusakalalu lwa Yesu.

Mbandu Ambote ya Lulembamu

6. Nki i lulembamu? O Yave aweyi kazayila vo Masia nlembami kekala?

⁶ Lulembamu i lusakalalu lwa ntima, kondwa lulendo yovo lusanu. E fu kiaki mu ntima kitukanga yo moneka muna mpova za muntu, muna mavangu ye muna nkal’andi y’akaka. O Yave aweyi kazayila vo Masia nlembami kekala? Wazaya wo kadi Mwan’andi watangininanga mbandu andi ya lulembamu. (Yoane 10:15) Wamona mpe lulembamu lwa Mwan’andi muna mavangu. Mu nkia mpila?

7-9. (a) O Mikaele aweyi kasongela lulembamu vava kazekana yo Satana? (b) Akristu aweyi balenda tanginina Mikaele mu songa lulembamu?

⁷ O nkanda Yuda usonganga e mbandu yambote kasonga Yesu, vava uvovanga vo: ‘Vo i Mikaele, wa mbasi ambuta, una kazekana yo Nkadi ampemba, ofidìdi to kia Mose e mpaka, kakedi ya nkabu za kunzenga nzengo antiangu ko, ovovele kaka vo, O Yave okusemba.’ (Yuda 9) Mikaele i nkumbu akaka ya Yesu, una kayizidi ko ova ntoto ye wau kavutuka kun’ezulu, muna salu kiandi kia Mbasi ambuta yovo mbut’a vu kia mbasi z’ezulu za Yave.b (1 Tesalonika 4:16) Tala e mpila Mikaele kasundila e ntatani zazi yo Satana.

⁸ O nkanda Yuda ke ukutuzayisanga ko dina Satana kazola vanga ye vimbu dia Mose, kansi tulenda kala ye ziku vo Nkadi Ampemba ekani diambi kakala diau muna ntima. Nanga wazola vo e vimbu dia Mose dia sadilwa mu mpila yambi mu nungununa e nsambila ya luvunu. Kana una vo Mikaele wazekana yo Satana mu kuma ki’ekani diandi dia umpumbulu, wasonga mpe e volo. Dialudi vo Satana wafwana kikilu tumbwa, kansi Mikaele muna ntangwa yayina, kakala ye nswa wa ‘kumfundisa’ ko, muna kuma kiaki, wayambula vo e mfundisa yayi yavangwa kaka kwa Yave wa Nzambi. (Yoane 5:22) Nze mbasi ambuta, Mikaele wakala ye wisa. Kansi, kuna lembama kwawonso Yesu wayikulula vana vena Yave, ke mu vava tambula wisa kiakaka ko. Vana ntandu a lulembamu, o Yesu wasonga mpe lusakalalu lwa ntima i sia vo wazayanga e tezo kiandi.

⁹ Vena ye kuma kina o Yuda kavumunwinwa mu soneka e diambu diadi. Diankenda kikilu vo, muna lumbu ya Yuda Akristu akaka ke bakala ye lulembamu ko. Akwa lulendo bakala muna ‘tiangunanga oma balembele zaya.’ (Yuda 10) Ediadi disonganga vo diasazu kikilu kwa yeto asumuki mu songa fu kia lulendo. Kele vo vena ye diambu dibwidi dina ke tubakwidi ko muna nkutakani ya Akristu, yovo diambu dizengelo kwa buka ki’akuluntu, adieyi tuvovanga? Avo tuyivene muna kubakumba yo kubayidimina, wau ka tuzeye mawonso ko, nga ke fu kia lulendo ko tusonganga? Yambula twatanginina Mikaele yovo Yesu, muna lembi fundisanga mambu mana tulembi vaninwa o nswa kwa Nzambi.

10, 11. (a) Nkia diambu di’esivi dina muna luzolo lwambote kasonga Mwan’a Nzambi mu kwiza ova ntoto? (b) Aweyi tulenda tanginina lulembamu lwa Yesu?

¹⁰ Muna kwiza ova ntoto Mwan’a Nzambi lulembamu mpe kasonga. Yindula mana kasisa kun’ezulu. Mbasi ambuta kakala. Wakala se “Diambu,” i sia vo Nkunzi a Yave. (Yoane 1:1-3) Kun’ezulu kazingilanga, ‘kun’ekundilu diavauka yo nkembo’ a Yave. (Yesaya 63:15) Kansi, o Yesu ‘wayisisa nkatu, wabaka mpw’a ntaudi, yo kituka se fwaniswa kia muntu.’ (Filipi 2:7) Yindula dina diavavwanga mu lungisa e salu kiandi ova ntoto. O moyo andi wasiwa muna vumu kia mwenze Nyuda, wanungunuka ngonde vwa yo kituka se nsedi’a muntu. Muna nzo a nsukami wa mvadi-anti kawutukila, i bosi wasansuka nze kimwana-mwana yo kituka se nleke. Kana una vo walunga kakala, muna kileke kiandi walemvokela mase mandi malembi lunga. (Luka 2:40, 51, 52) Nkia mpila lulembamu!

¹¹ Nga tulenda tanginina lulembamu lwa Yesu muna yangalelanga sala e salu ibadikilwanga vo ya sakalala? Kasikil’owu, e salu kieto kia samuna nsangu zambote za Kintinu kilenda moneka vo kia lusakalalu vava o wantu ke betambulwilanga ko, kutuveza yovo kutubangika. (Matai 28:19, 20) Kansi, avo tuzindalala muna salu kiaki, tulenda sadisa mu vuluza mioyo. Kuna diak’esambu, tulongoka mayingi mu kuma kia lulembamu yo landa e ntambi za Mfumu eto Yesu Kristu.

Lulembamu lwa Yesu ova Ntoto

12-14. (a) O Yesu aweyi kasongela lulembamu vava wantu bankembelelanga? (b) O Yesu nkia mpila kakadilanga wa lembama ye akaka? (c) Adieyi disonganga vo o lulembamu lwa Yesu ke lwa kivunina ko yovo lwa mvovo miankatu?

¹² Tuka kuna lubantiku yakuna mfoko a salu kiandi ova ntoto, Yesu watoma zayakana muna lulembamu lwandi. Wasonga lulembamu mu mpila ina kavaninang’o nkembo wawonso kw’eS’andi. Ezak’e ntangwa wantu bakembelelanga Yesu mu kuma kia mpova zandi za ngangu, masivi mandi ma nkuma ye fu yandi yambote. Nkumbu miayingi, Yesu watinanga o nkembo wau yo vana wo kwa Yave.—Maku 10:17, 18; Yoane 7:15, 16.

¹³ Yesu wasonga lulembamu mu mpila ina kakadilanga yo wantu. Kieleka, watoma dio songa vo wayiza ova ntoto ke mu sadilwa ko, kansi mu sadila akaka. (Matai 20:28) Wasonga lulembamu ye ntim’anleka muna nkal’andi yo wantu. Vava alongoki andi bankendelekanga, kabafungilanga makasi ko; wasianga e ngolo za kotesa elongi muna ntima miau. (Matai 26:39-41) Vava ndonga yavunzang’e vundu kiandi kuna beko, kabayinga ko; wakwamanana kubalonga “mambu mayingi.” (Maku 6:30-34) Vava nkento mosi una vo ke mwisi Isaele ko kakwamanana kundodokela vo kawuka mwan’andi ankento, kuna lubantiku wasonga vo kazola wo vanga ko. Kansi, kamfwemena ko; wayambula vo kasonga onene wa lukwikilu lwandi, nze una tumona muna Kapu kia 14.—Matai 15:22-28.

¹⁴ Muna mpila zayingi, Yesu walungisa e mvovo miandi vo: “I nlembami yo ntim’anleka.” (Matai 11:29) O lulembamu lwandi ke lwa kivunina ko, kasongelanga lo mu mvovo miankatu ko. Mu ntima ye ngindu zandi lwatukanga. Ka lukatikisu ko, Yesu wasiang’e ngolo mu longa alongoki andi bakala alembami.

Walonga Alandi Andi mu Kala Alembami

15, 16. O Yesu nkia nswaswani kamona muna fu basonganga ayadi a nza ye fu kina alandi andi bafwete songa?

¹⁵ Antumwa za Yesu ke batanginina nzaki ko e fu kiaki kia lulembamu. Kansi, Yesu ntangwa ke ntangwa wabalonganga kimana bakala alembami. Kasikil’owu, lumbu kimosi Yakobo ye Yoane batuma ngudi au kabalombela e fulu ki’etunda kwa Yesu muna Kintinu kia Nzambi. Kuna lembama kwawonso, Yesu wavutula vo: “Vo i vwanda kuna koko kwame kwalunene, ovo kuna kwamonso, ke diame ko dia vana dio, di’awana kaka bakubikilu dio kw’es’ame.” Au ekumi bawidi wo “bayisawidi” mu kuma kia Yakobo ye Yoane. (Matai 20:20-24) O Yesu aweyi kasingikila diambu diadi?

¹⁶ Kuna lembama kwawonso wabasima vo: “Nuzeye wo vo akuluntu a zula i mikubaboselelanga, e nene miau mpe mina ye wisa muna yau. Omo yeno, ke wau mukala ko: kansi konso on’ozolele kituka se nene vovo nwina, i kala selo kieno: konso ona mpe ozolele kala ntu vovo nwina, i kala selo kieno.” (Matai 20:25-27) Antumwa bamonanga e fu kia lulendo kiakala ye “akuluntu a zula.” Yesu wasonga vo alongoki andi bafwete kala nswaswani ye abangiki awaya. Bafwete kala alembami. Nga ntumwa zabakula ekuma ki’elongi diadi?

17-19. (a) Muna fuku wa lufwa lwandi, nkia mpila ke ilendi vilakanwa ko ina Yesu kalongela ntumwa zandi elongi dia lulembamu? (b) Nki’elongi disundidi o mfunu dia lulembamu kalonga o Yesu vava kakala nze muntu?

¹⁷ Ke diakala dia sazu ko kwa yau. Owau ke nkumbu antete ko ngatu wansuka una o Yesu kabalonga e diambu diadi. Entete, vava batantananga kana nani muna yau osundidi o nene, Yesu wabonga kingyana-ngyana, unsidi vana kati oku vo, nukala nze yingyana-ngyana ke bena ye fu kia lulendo ko, y’eketo y’etunda dina betokanenanga ambuta. (Matai 18:1-4) Kansi, muna fuku wavitila lufwa lwandi, Yesu wamona vo antumwa zandi bakinu ye fu kia lulendo. Ozevo, wabalonga e diambu dina kabalendi vilakana ko. Ozingidi etwaya muna luketo yo sala e salu kia sakalala eki kiasalwanga kwa ntaudi vava mfumu andi katambulanga e nzenza. Yesu wasukula malu ma ntumwa zandi, kumosi ye oma ma Yuda ona wanteka.—Yoane 13:1-11.

¹⁸ Yesu muna kubasadisa babakula mbuta diambu mun’elongi diadi wabavovesa vo: “Inuvene e mbandu.” (Yoane 13:15) Nga elongi diadi diakota muna ntima miau? Muna fuku wauna kaka, vakedi diaka ntantani kana nani osundidi o nene vana bena. (Luka 22:24-27) Kana una vo i wau, Yesu wakala ye luzindalalu lwa kubalonga kuna lulembamu lwawonso. I bosi, wabavana elongi disundidi o mfunu muna mawonso: ‘Kakusakidika, kalemvoka yamuna fwa, musungul’e mfwa muna nti.’ (Filipi 2:8) Yesu kuna zola kwawonso wayisakidika yamuna lufwa yo tumbwa nze kimpumbulu ye ntianguni. Ozevo, muna vangwa yawonso ya Yave, Yesu i wasonga e mbandu yalunga isundidi o mfunu ya lulembamu.

¹⁹ Nanga ediadi i longi diansuka dia lulembamu kalonga Yesu vava kakala nze muntu yo kotesa dio muna ntima mia ntumwa zandi za kwikizi. Nkand’a Nzambi okutuzayisanga vo antumwa muna mvu mialanda basala e salu kiau kuna lembama kwawonso. Adieyi tuvova mu kuma kieto?

Nga Olanda Mbandu a Yesu?

20. Aweyi tulenda zayila vo tw’akwa ntim’anleka?

²⁰ Paulu okutulukisanga vo: “Se nukadi yo nyindu wau, una wakala muna Kristu Yesu.” (Filipi 2:5) Nze Yesu, tufwete kala ye ntim’anleka. Aweyi tulenda zayila vo tu akwa lulembamu? Paulu okutusungamesanga vo, “ke nuvangila diambu mu nswangani ko, ngatu owu wa kumvalala, kansi muna lusakalalu lua ntima, konso muntu okubadika vo nkw’andi umviokele.” (Filipi 2:3) Ozevo, e mvutu za kiuvu kiaki zilenda vaninwa muna mpila tukadilanga y’akaka. Tufwete kubamwenanga vo batuviokele yo kutusunda o mfunu. Nga osadila luludiku lwalu?

21, 22. (a) Ekuma akengi Akristu bafwete kadila alembami? (b) Aweyi tulenda songela vo tuavwata lulembamu?

²¹ Vioka mvu miayingi tuka lufwa lwa Yesu, ntumwa Petelo wasungamena o mfunu wa lulembamu. Petelo walonga akengi Akristu mu sala salu kiau kuna lulembamu, ke mu yala mameme ma Yave ko. (1 Petelo 5:2, 3) O kala ye kiyekwa ke kuma kia songela lulendo ko. Kansi, e kiyekwa kifwete wokesa o mfunu a songa lulembamu. (Luka 12:48) Kieleka, e fu kiaki mfunu kikilu kina ke kw’akuluntu kaka ko, kansi kw’Akristu awonso.

²² Kana una vo kuna lubantiku kazola ko, Petelo kavilakana ko o fuku una Yesu kasukula malu mandi. (Yoane 13:6-10) Petelo wasonekena Akristu vo: “Yeno awonso, nuvwata lusakalalu lua ntima, nwasadiziana.” (1 Petelo 5:5) E mvovo “nuvwata” usonganga una e nsadi kevwatilanga e mvwatu mia salu kia moko. E mvovo wau ukutusungamesanga e ntangwa ina o Yesu kavwata etwaya yo fukama mu sukula malu ma ntumwa zandi. Kele vo tulanda Yesu, konso salu tuvewa kwa Nzambi ke tubadikila kio ko vo luzitu lweto kikulula. O lusakalalu lweto lwa ntima lufwete monekanga kw’awonso, nze yeto tuvwete lo.

23, 24. (a) Ekuma tufwete vengela konso fu kia lulendo? (b) E kapu kilanda nkia ngindu za luvunu kikutusadisa mu singika mu kuma kia lulembamu?

²³ Lulendo luna nze nlongo mia mpondi. Mfwilu miayingi lutwasanga. E fu kiaki kilenda kitula lukau lwa muntu nze má kiakondwa mfunu vana ndose a Nzambi. Kansi, lulembamu lulenda kitula muntu andwelo se wamfunu kikilu kuna kwa Yave. Kele vo tuyima e fu kiaki kiantalu lumbu ke lumbu muna sianga e ngolo za landa e ntambi za Kristu kuna lembama kwawonso, mfutu ambote tutambula. Petelo wasoneka vo: “Dianu vo, nusakalel’o koko kwankuma kwa Nzambi, kanukundidika muna kolo kifwene.” (1 Petelo 5:6) Elo, Yave watundidika Yesu mu kuma kia lusakalalu lwandi. Diau adimosi, Nzambi eto una ye luzolo lwakusenda muna lulembamu lwaku.

²⁴ Diankenda vo, akaka bebanzanga vo o lulembamu sinsu kia lutovoko. E mbandu a Yesu ikutusadisa mu zaya vo e ngindu zazi za luvunu, kadi alembami akwa unkabu. Ediadi i diambu tulongoka muna kapu kilanda.