Yobi Nkwa Luzindalalu ye Ziku
“Nga obadikidi ntaudi ame Yobi? kadi ke vena mosi ofwananini yandi ova nza ko, nkwa ziku yo unsongi, wa mumpumina Nzambi, kavengomokanga muna bi.”—YOBI 1:8.
1, 2. (a) Nkia sumbula yabwila Yobi? (b) Yika una wakala e zingu kia Yobi una kabwidilu sumbula ko.
MUNTU mosi wakala ye mavwa mayingi, nkw’etunda, wakala mpe yo vimpi wambote ye zingu kia nzo kia kiese. I bosi, wabwilwa sumbula tatu mu ndandani. Wavidisa mavwa mandi mawonso. Ke vavioka kolo ko, o wan’andi awonso bavondwa kwa tembwa kiangolo. I bosi, wabakama kimbevo kiampasi kikilu. E nitu andi yawonso yazala yo mavumbu. O muntu ndioyo i Yobi, ona otoma yikwanga mu Nkand’a Nzambi, muna nkanda uyikilwanga e nkumbu andi.—Yobi kapu kia 1 ye kia 2.
2 Yobi wavova kuna lukendalalu lwawonso: “Kele vo nkedi una yakala muna ngonde zavioka.” (Yobi 3:3; 29:2) Nani olembi yindulanga e lumbu yavioka vava kekalanga mu mpasi? O Yobi zingu kiambote kakala kiau, ye wakala nze muntu wataninwanga mu lembi bwa mu vonza. O wantu banzitisanga yo vava luludiku lwandi. (Yobi 29:5-11) Mvwama kakala, kansi kasianga nzimbu va fulu kiantete ko. (Yobi 31:24, 25, 28) Vava kamonanga akento ansona yovo minkondw’ese muna mpasi, Yobi wabasadisanga. (Yobi 29:12-16) Wakala mpe ye kwikizi kuna kwa nkaz’andi.—Yobi 31:1, 9, 11.
3. O Yave aweyi kabadikilanga Yobi?
3 O Yobi nkwa ziku kakala, kadi Nzambi kasambilanga. Yave wavova vo: “Ke vena mosi ofwananini yandi ova nza ko, nkwa ziku yo unsongi, wa mumpumina Nzambi, kavengomokanga muna bi.” (Yobi 1:1, 8) Kansi, kana una vo nkwa ziku kakala, wabwilwa e sumbula yina yantwasila mpasi muna zingu. Mavwa mandi mawonso mavila, unsongi wandi watontwa mu lubangamu ye mpasi kamonanga.
4. O yindul’e mpasi kamona o Yobi aweyi dilenda kutusadisila?
4 Kieleka vo, ke Yobi kaka ko i selo kia Nzambi wabwilwa e sumbula kiantwasila e mpasi. Akristu ayingi o unu bemonanga mpasi nze zina kamona o Yobi. Muna kuma kiaki, vena ye yuvu yole yamfunu tufwete badika: O sungamena mpasi zina kamona o Yobi aweyi zilenda kutusadisila vava tukalanga mu mpasi? E mpasi kamona Yobi aweyi zilenda kutufidila mu songa ngemba kw’akaka bena mu mpasi?
Lutonto lwa Kwikizi ye Ziku
5. Muna mvovo mia Satana, o Yobi nkia kuma kasadilanga Nzambi?
5 Dina diabwila Yobi nswaswani dina yo yeto. Yobi kazaya wo ko vo Nkadi Ampemba wakatikisanga luzolo lwandi lwa sadila Nzambi. Vava ambasi balungalakana kun’ezulu, Yave wayika e fu yambote ya Yobi. Satana wavova vo: ‘Oyandi ye nzo andi ye lekwa yawonso kena yau, nga kuzietese yo lumbu ko e?’ Muna mvovo miami, Satana wasonga vo Yobi kumosi ye selo yakaka ya Nzambi, akw’eloko. Wavova kwa Yave vo: “Lambul’ak’o koko, waviakana yawonso kena yau, ozevo okuyambula vana ndose aku.”—Yobi 1:8-11.
6. O Satana nkia diambu dianene kavaikisa?
6 E diambu kavaikisa o Satana dianene. Satana wakatikisa e mpila ina Yave keyadilanga. Nga Nzambi mu zola keyadilanga o nsema wawonso? Nga wantu mu kuma ki’eloko besadilanga Nzambi, nze una Satana kavova? Wau vo Yave wakala ye ziku muna kwikizi kia selo kiandi, wayambula vo Nkadi Ampemba katonta Yobi. Muna kuma kiaki, Satana watwasa sumbula yayingi kwa Yobi. Vava kalembi sunda muna sumbula yantete kantwasila, Satana wayelesa Yobi kimbevo kiampasi. Nkadi Ampemba wavova vo: “Nkanda mu nkanda, yawonso kena yau o muntu i kevanina muna moyo andi.”—Yobi 2:4.
7. O unu, aweyi e selo ya Nzambi bemwenanga e mpasi nze zina zamona Yobi?
7 Kana una vo Akristu ayingi o unu ke bemonanga mpasi ko nze zina zamona Yobi, mpasi za mpila mu mpila bemonanga. Akaka befwanga mu kuma kia lukwikilu lwau. Ayingi benwananga yo lubangamu yovo mambu ma zingu kia esi nzo. Akaka zingu kia usukami yovo mayela. Kieleka, katulendi vova ko vo Satana otwasanga e mpasi zawonso tumonanga. E mpasi zakaka zilenda kala mu kuma kia vilwa weto yovo mu kuma kia usumuki. (Ngalatia 6:7) Yeto awonso tumonanga e mpasi mu kuma kia sumbula ye ununu. O Nkand’a Nzambi utoma songanga vo o unu, Yave kevanganga masivi ko mu tanina selo yandi mu mpasi zazi.—Kimpovi 9:11.
8. O Satana aweyi kevavilanga sadila mpasi tumonanga?
8 Kana una vo i wau, Satana olenda sadila e mpasi tumonanga mu vava fwasa lukwikilu lweto. Paulu wa ntumwa wayikila ‘lusende muna nitu, vo ntumw’a Satana’ ona ‘wambundanga.’ (2 Korinto 12:7) O lusende lwalu kayika, nanga kimbevo kia nitu nze lembi toma mona yovo diambu diakaka. Kansi, Paulu wabakula vo Satana olenda sadila e mpasi zazi ye nkenda zantwasilanga mu vava fwasa kwikizi ye kiese kiandi. (Ngana 24:10) O unu, Satana olenda fila esi nzo, akundi a sikola yovo mfumu za luyalu mu bangika e selo ya Nzambi.
9. Ekuma e mpasi tumonanga ke zifwete kutusivikisa ko?
9 Aweyi tulenda sundila mpasi zazi? Tufwete zo badikilanga s’elau dia songela zola kweto muna Yave yo songa vo lusakalalu lweto muna kimfumu kiandi, lwasikila. (Yakobo 1:2-4) Kana nkia kuma tulenda mwen’e mpasi, o bakula mfunu wa kala ye kwikizi muna Nzambi, dikutusadisa mu sikila muna mwanda. Petelo wa ntumwa wasonekena Akristu vo: “Azolwa, ke nubanzi ko vo dianzenza, edi dia ntont’a tiya izidi kunutonta, ovo diambu dianzenza dinubwididi.” (1 Petelo 4:12) O Paulu mpe wavova vo: “Awonso, ana bazolele o kala nkal’a vumina Nzambi muna Kristu Yesu, bebangikwa.” (2 Timoteo 3:12) Satana wakinu katikisa kwikizi kia Mbangi za Yave, nze una kavanga kwa Yobi. Elo, Nkand’a Nzambi usonganga vo Satana oluta mwesa nkangu a Nzambi e mpasi mu lumbu yayi yambaninu.—Lusengomono 12:9, 17.
Lembi Bakula ye Malongi Mambi
10. O Yobi nkia diambu kazaya ko?
10 Vena ye diambu tuzeye dina Yobi kazaya ko. O Yobi kazaya ko e kuma kamwenanga e mpasi. Muna lembi bakula, Yobi wavova vo ‘Yave ovananga, Yave mpe okatulanga.’ (Yobi 1:21) Satana nanga wavavanga vo Yobi kayindula vo Nzambi wamwesanga e mpasi.
11. Yika una Yobi kabadikila e mpasi kamonanga.
11 Kana una vo kazola siba Nzambi ko vava o nkaz’andi kamvovesa vo kavanga wo, Yobi wakendalala kikilu. (Yobi 2:9, 10) Yobi edi kayindula: ‘E yimpumbulu zingu kiambote bena kiau ke mu mono ko.’ (Yobi 21:7-9) Wakiyuvula: ‘Ekuma o Nzambi kampanini e tumbu?’ Vakala ye ntangwa yina Yobi kazola vo kafwa kwandi. Wavova vo: “Kele vo wadi kunsweka muna nsi a fwa, yo kundundila kuna sweki, o makasi maku yavana meviluka!”—Yobi 14:13.
12, 13. E mvovo mia akundi atatu a Yobi aweyi miavanga kwa yandi?
12 Yobi wakingulwa kw’akundi atatu nze vika sia vo yandi bayiza ‘didisa yo fiaulwisa.’ (Yobi 2:11) Kansi akundi awaya ‘afiaulwisi ambi.’ (Yobi 16:2) Akundi kavavanga o Yobi i awana balenda kunsadisa muna mpasi kamonanga, kansi akundi atatu awaya bakudikila diaka e mpasi zandi yo kunkendeleka.—Yobi 19:2; 26:2.
13 O Yobi nanga wakiyuvula: ‘Ekuma mfwete mwena mpasi zazi zawonso? Adieyi yavanga?’ Akundi andi mambu mabendomoka bavova. Akundi awaya bavova vo e mpasi kamonanga Yobi, mu kuma kia masumu kavola. Elefaze wayuvula vo: “Nani wavila, wau vo munkondwa kuma?” Wakudikila vo: “Mun’owu mbwene, ana bevata bi yo kuna nsoki, sâla besâla wo.”—Yobi 4:7, 8.
14. Ekuma katufwete vovela nzaki ko vo e mpasi kemonanga muntu, i mu kuma kia fu yandi yambi?
14 Kansi, e mpasi zilenda kutubwila kele vo tukunini mun’owu wa ngindu za nitu ke mu ngindu za mwanda ko. (Ngalatia 6:7, 8) Kansi, omu nza yayi tuzingilanga, e mpasi zilenda kutubwila kana nkutu vo e fu yeto yambote yovo yambi. Vana ntandu, ke dialudi ko vo minkondwa kuma taninwa betaninwanga muna mpasi zawonso. Yesu Kristu, ona “wakondwa nsafu, wavauka mun’asumuki,” wamweswa e mpasi yo fwa vana nti. Yakobo wa ntumwa mpe wavondwa mu nsosolo. (Ayibere 7:26; Mavangu 12:1, 2) E mvovo miabendomoka mia Elefaze y’akundi andi wole miafila Yobi mu vava kilungisa yo sundisa unsongi wandi. O luvunu bavova lwa sia vo Yobi wafwana mona mpasi zazina, nanga luafila Yobi mu katikisa unsongi wa Nzambi.—Yobi 34:5; 35:2.
Vava Lusadisu Muna Ntangw’a Mpasi
15. Nkia nyindu ulenda kutusadisa muna ntangw’a mpasi?
15 Vena ye diambu tulenda longoka muna nona kia Yobi. E sumbula, mayela yovo lubangamu lulenda twasa mpasi zayingi. Tulenda banza vo akaka nanga ke bemonanga mpasi zazi ko. (Nkunga 73:3-12) Ezak’e ntangwa, diambote twakiyuvulanga: ‘Nga zola kwame muna Nzambi kukumfilanga mu kunsadila kana nkutu nkia diambu dimbwididi? Nga nkalanga yo luzolo lwa vana Yave elau dia ‘vana mvutu kwa ndion’okunsembanga?’’ (Ngana 27:11; Matai 22:37) Katufwete yambula ko vo e mvovo miabendomoka mi’akaka miatufila mu katikisa vo S’eto ezulu okutusadisa. Mpangi mosi ankento ona wakala ye kimbevo kilembi sasuka wavova vo: “Nzeye wo vo konso dina kayambwidi o Yave vo diavangama, ndenda dio zizidila. Nzeye wo mpe vo okumpana o nkuma una mvwidi o mfunu mu zizila. Kelembwanga wo vanga ko.”
16. E Diambu dia Nzambi aweyi diasadisila awana bakala mu mpasi?
16 Tuvwidi umbakuzi wafwana mu kuma kia ntambu kesadilanga o Satana, una Yobi kakala wau ko. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Oyeto ke tulembele zaya makani mandi ko.” (2 Korinto 2:11) Vana ntandu, tuvwidi ngangu zafwana zina tufwete sadila. Muna Nkand’a Nzambi, tutanganga tusansu twa akala ye akento akwikizi ana bazizidila mpasi za mpila mu mpila. O Paulu wa ntumwa ona wamona mpasi zayingi, vioka Akristu ayingi, wasoneka vo: “Konso mana mateka sonekwa, masonekenwa muna longwa kweto, muna luzindalalu, yo muna fiauzi wa sono; twakala ye vuvu.” (Roma 15:4) Mpangi mosi kuna nsi a mputu ona wasiwa mu Pelezo mu kuma kia lukwikilu lwandi ekolo kianwananga e Vit’anzole ya Nz’amvimba, wavana madia mandi ma lumbu tatu mu tambula o Nkand’a Nzambi. Wavova vo: “Evangu diadi nluta miayingi diatwasa. Kana una vo nzala yafwanga, yakala ye madia ma mwanda mana mankumikanga kumosi y’akaka muna ntangwa zazina zampasi. Yakinu lunda o Nkand’a Nzambi wauna yamu unu.”
17. Nkia nkubika za Nzambi zilenda kutusadisa mu zizidila e mpasi?
17 Vana ntandu a lufiaulwisu lwa Nkand’a Nzambi, tuvwidi mpe nkanda miayingi misasilanga o Nkand’a Nzambi mikutuvananga luludiku muna sunda e mpasi. Avo tadidi muna índice das Publicações da Torre de Vigia, olenda mona lusansu lwa mpangi mosi wa Nkristu ona wamona mpasi nze zina omonanga. (1 Petelo 5:9) Olenda mpe baka lusadisu avo ozayisi mpasi zaku kw’akuluntu Akristu yovo kwa mpangi zakaka zazikuka muna mwanda. Edi disundidi o mfunu, olenda vwa lusadisu lwa Yave yo mwand’andi avelela muna sambu. Nki kiasadisa Paulu mu zizidila e ‘ntonta’ za Satana? I bund’e vuvu muna nkum’a Nzambi. (2 Korinto 12:9, 10) Paulu wasoneka vo: “Nlenda vanga mawonso muna ndion’okunkùmikanga.”—Filipi 4:13.
18. Aweyi mpangi zeto z’Akristu balenda kutukumikina?
18 Wau vo tuvwidi lusadisu lwafwana, kukadingi ye lukatikisu ko mu vava lo. Muna nkand’a Ngana tutanganga vo: “Ovo ozeza muna lumbu kiampasi, o nkum’aku ukè.” (Ngana 24:10) Nze una e nselele ilenda kosomwena e nzo a nti, o lukendalalu lulenda fwasa kwikizi kia Nkristu. Muna venga vonza kiaki, Yave okutuvananga lusadisu muna mpangi zeto z’Akristu. Mbasi mosi wayiza kwa Yesu yo kunkumika muna fuku una kakangama. (Luka 22:43) Vava kakala muna Pelezo kuna Roma, Paulu ‘watonda Nzambi yo yangalala’ vava ampangi bayiza kunkika kun’Ezandu dia Apiu ye Langu-tatu. (Mavangu 28:15) Mpangi mosi wa ndumba kuna Alemanha osungamenanga lusadisu kavewa vava kafilwa muna salu ya mpasi kuna Ravensbrück. Wavova vo: “Mpangi mosi ankento wansolola vana vau yo toma kuntambula. Mpangi akaka ankento wampana lusadisu lwayingi yo kituka se ngudi ame a mwanda.”
‘Zizidila Mpasi’
19. Nki kiasadisa Yobi mu sunda e ntonta za Satana?
19 Yave wayikila Yobi vo muntu ona ‘osimbininanga ziku kiandi.’ (Yobi 2:3) Kana una vo wakendalala yo lembi bakula e kuma kamwenanga e mpasi, o Yobi kasidi yambula kwikizi kiandi ko. Wavova vo: “Yavana mfwa kikatula ziku kiame oku ngina ko.”—Yobi 27:5.
20. Ekuma luzindalalu lwinina o mfunu?
20 Avo yeto mpe tubakidi nzengo zazi, dikutusadisa mu simbinina kwikizi kieto muna konso mpasi zilenda kutulwakila, kana ntonta yovo lubangamu. Yesu wavova kwa nkutakani yakala muna mbanza Smurena vo: “Kumoni wonga wa mpasi zin’omona ko. O Nkadi Ampemba osi’akaka vovo nwina muna pelezo, nwatontwa; numon’e mpasi za lumbu kumi. Zizila yamu lufwa, yakuvan’e kolow’a moyo.”—Lusengomono 2:10.
21, 22. Nkia zayi ulenda kutufiaulwisa vava tumonanga e mpasi?
21 Omu nza yayi iyalwanga kwa Satana, luzindalalu ye kwikizi kieto mpe kitontwa. Kansi o Yesu watusikidisa vo, avo tukala ye vuvu kiasikila kia kusentu, ke tumona wonga ko. Edi disundidi o mfunu i zizidila mpasi. Paulu wavova vo ‘e mpasi zeto za kolo kiandwelo kaka,’ kansi o ‘nkembo’ yovo nsendo una katusila o Yave ‘wa mvu ya mvu.’ (2 Korinto 4:17, 18) Kana nkutu mpasi za Yobi, za kolo kiandwelo zakala, avo tutezanese zo yo ulolo wa mvu mina kakala ye zingu kia kiese, una kamwene mpasi ko ye mina mialandila mpasi zandi.—Yobi 42:16.
22 Kana una vo i wau, valenda kala ye ntangwa muna zingu kieto ina tumona vo e mpasi zeto ke zina nsuka ko. Mun’elongi dilanda, tubadika dina tulenda longoka muna luzindalalu lwa Yobi. Tuzaya mpe una tulenda kumikina awana bena mu mpasi.
Nkia Mvutu Ovana?
• Nkia diambu dianene kavaikisa o Satana mu kuma kia kwikizi kia Yobi?
• Ekuma e mpasi ke zifwete kutusivikisa ko?
• O Yave aweyi kekutusadisilanga mu zizidila e mpasi?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 15]
O fimpang’e nkanda mieto, mokena y’Akristu azikuka yo samba, dilenda kutusadisa mu zizidila mpasi