Zola Nzambi ona Okuzolanga
“Zola Yave wa Nzambi aku yamuna nsi a ntim’aku yawonso, yo muna fulumwinu kiaku kiawonso, yo muna nyindu aku wawonso.”—MATAI 22:37.
1, 2. Nki kiafila Afarisi mu yuvula kana nkia nkanikinu usundidi o nene?
MUNA lumbu ya Yesu, vavaika kiuvu kiatwasa ntatani vana vena Afarisi. Nkia nsiku waluta o mfunu muna tezo kia 600 za nsiku miakala muna Nsiku a Mose? Nga nsiku wa tambika yimenga? Kadi yimenga yaswaswana batambikanga. Bakelanga yimenga mu lolokwa masumu ye ya vutula matondo kwa Nzambi. Nga zenga wan’amakala i nsiku waluta o mfunu? O nsiku wauna mpe wamfunu wakala, kadi o zengwa kwakala se sinsu ki’ekangu kakang’o Yave ye Abarayama.—Etuku 17:9-13.
2 Kuna diak’e sambu, alundi a nsiku bevovanga vo, wau vo nsiku miawonso kavana o Nzambi miamfunu, kana nkutu mina mimonekanga vo ke miamfunu beni ko, ke diambote ko mu vova vo nsiku owu usundidi nsiku miakaka. Afarisi bayuvula kwa Yesu, nanga mu kumfila kavana mvutu zambi. Mosi muna yau wafinama Yesu yo yuvula vo: “Nkia nkanikinu wanene muna Nsiku?”—Matai 22:34-36.
3. Nkia nkanikinu kayika Yesu vo i wanene?
3 E mvutu kavana o Yesu zamfunu kikilu kwa yeto o unu. Muna mvutu zandi, wayika diambu disundidi o mfunu muna nsambila aludi. Yesu wayika dina diasonama muna Nsiku 6:5 vava kavova vo: “Zola Yave wa Nzambi aku yamuna nsi a ntim’aku yawonso, yo muna fulumwinu kiaku kiawonso, yo muna nyindu aku wawonso. I wau wuwu o nkanikinu anene, wantete mpe.” Kana una vo Afarisi nkanikinu umosi kaka banyuvula, o Yesu wabavana nkanikinu wakaka. Wasadila sono kia Fuka 19:18 vava kavova vo: “Una wezole ufwananini, i wau wuwu, zola nkw’aku, konso un’okuzolela.” O Yesu wasonga vo e nkanikinu miole miami, i misundidi o mfunu muna nsambila aludi. Muna lembi yuvula e mfunu a nsiku miakaka, Yesu wafokola yo vova vo: “Muna nkanikinu miau amiole mumanamenang’o nsiku wawonso, ye ngunza.” (Matai 22:37-40) Mun’elongi diadi tubadika onene wa nkanikinu miole miami. Ekuma tufwete zolela Nzambi? Aweyi tusongelanga o zola kwaku? Aweyi tulenda wokesela o zola muna Nzambi? Diamfunu mu zaya mvutu za yuvu yayi, kadi muna yangidika Yave tufwete kunzola yamuna nsi a ntim’eto wawonso, yo muna fulumwinu yo nyindu eto wawonso.
Mfunu wa Zola
4, 5. (a) Ekuma Afarisi ke basivikila ko mu dina kabavovesa o Yesu? (b) Kuna kwa Nzambi, nkia diambu dilutidi o mfunu ke mu yimenga ko ngatu tukau?
4 E mvutu kavana o Yesu kwa Afarisi, ke zabatokanesa ko ngatu kubasivikisa. Wazaya wo vo zola Nzambi i diambu dilutidi mfunu muna nsambila aludi, kana una vo ndonga ke basonganga o zola kwaku ko. Diakala se fu kiau muna masambilu kia sambanga mu nding’angolo yovo vovolola e sono kia Nsiku 6:4-9, kina kayika o Yesu. Afarisi bavovesa Yesu vo: “E Nlongi, kieleka, otomene vova kiambote vo yandi amosi; ke vena akaka diaka ko, yandi kaka: o kunzola yamuna nsi a ntima yawonso, yo muna zayi wawonso, yo mun’efuka diawonso, yo zola nkw’andi konso owu kekuzolela, i kusundidi tukau twamfutumuki ye yimenga yawonso.”—Maku 12:32, 33.
5 Elo, kanele vo Nsiku walombanga vo nkangu a Nzambi wavana tukau twamfutumuki yo kela yimenga, e diambu dialuta o mfunu kwa Nzambi ke yimenga ko, kansi luzolo lwa ntima lw’awana bavananga yo. E ntietie yavewanga se lukau kwa Nzambi kuna zola ye vumi, yaluta o mfunu ke mu mazunda ma vaka ya mameme ko, yavaninwanga y’ekani diambi. (Mika 6:6-8) Sungamena nkento ansona kamona o Yesu muna tempelo a Yerusaleme. E mbiya zole yovo nzimbu zakete zina kasia muna nkele a tukau, ke zafwana nkutu ko mu sumba ntietie kana yimosi. Kana una vo i wau, o lukau lwaluna lwavaninwa muna ntima mosi kwa Yave lwaluta kunyangidika ke mu ulolo wa tukau twa nzimbu ko zasuva, bavananga amvwama. (Maku 12:41-44) Nkia mpila lukasakeso dia zaya vo o Yave oyangalelanga mawonso tuvanganga, makala manene yovo mandwelo, avo tuvangidi mo kuna zola muna yandi!
6. O Paulu adieyi kasoneka mu kuma kia mfunu wa songa o zola?
6 Muna songa o mfunu wa zola muna nsambila aludi, Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Wavo mvovela muna ndinga za wantu, ye ndinga za mbasi, wau kina yo zola ko, ozevo se i ntaku angenge, ovo kimbalu atietiekele. Ovo ngina yo ungunza, yo zaya mfundu zawonso, yo zayi wawonso; ovo ngina yo lukwikilu luawonso, luna lua yalulwila miongo, wau kina ya zola ko, ozevo ki ma ko. Ovo ndikil’asukami o vwa kwame kwawonso, ovo nyekola to kiame kiayokwa, wau kina ya zola ko, ke dikumpwa mfunu ko.” (1 Korinto 13:1-3) Elo, tufwete songa o zola kele vo tuzolele yangidika Nzambi muna nsambil’eto. Aweyi ozevo tulenda songela zola kweto muna Yave?
Aweyi Tusongelanga Zola Kweto Muna Yave
7, 8. Aweyi tulenda songela o zola kweto muna Yave?
7 Ndonga bekwikilanga vo o zola i diambu dina tumonanga mu ntima, nze una kemonanga toko ozolanga ndumba. Kansi, o zola kwakieleka, ke kuna tumonanga kaka mu ntima ko. Mu mavangu kusongelwanga, ke mpasi ngindu ko. Nkand’a Nzambi uyikilanga zola vo “fu kisundidi kikilu” ye diambu tufwete “tatidila.” (1 Korinto 12:31; 14:1) Akristu bekasakeswanga mu zola, “ke nzol’a vova ko, ngatu ya lubini; ya vanga ye ludi kaka.”—1 Yoane 3:18.
8 O zola Nzambi kukutufilanga mu vanga dina dikunyangidikanga ye kuyisia kun’esambu dia kimfunu kiandi yo vana kio o moko, kana mu mavangu yovo muna mvovo mieto. Kukutufilanga twalembi zola e nza ye mavangu mandi mambi. (1 Yoane 2:15, 16) Awana bezolanga Nzambi bemenganga mbi. (Nkunga 97:10) O zola Nzambi kuvavanga mpe vo twazola akw’eto, nze una tulongoka mun’elongi dilanda. Vana ntandu, divavanga mpe vo twakala alembami. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “I yau yiyi e nzol’a Nzambi, tulunda nkanikinu miandi.”—1 Yoane 5:3.
9. O Yesu aweyi kasongela o zola kwandi muna Nzambi?
9 O Yesu watoma songa kana nki i zola Nzambi. O zola kwamfila mu sisa fulu kiandi kun’ezulu yo kwiza zinga nze muntu ova ntoto. Kwamfila mu kembelela S’andi mu mana kavanga yo longa. O zola kwamfila mu “lemvoka yamuna fwa.” (Filipi 2:8) O lemvo kasonga mu kuma kia zola kwandi, kwaziula e nzila kimana wantu akwikizi bakala nkal’ambote vana ndose a Nzambi. Paulu wasoneka vo: “Muna nganzi a muntu mosi [Adami], ebidi diakituka s’asumuki, i una mpe muna lemvo wa muntu mosi [Yesu Kristu] ebidi dikitukila s’alungi.”—Roma 5:19.
10. Ekuma o zola Nzambi kuvavilanga vo twanlemvokela?
10 Nze Yesu, tusongelanga o zola kweto muna lemvokelanga Nzambi. Yoane wa ntumw’a Yesu wasoneka vo: “I zola kuku, twakangadila muna nkanikinu miandi.” (2 Yoane 6) Awana bezolanga Yave, luludiku lwandi beyangalelanga. Bazeye wo vo ke balendi singika ntambi za yau kibeni ko. Bebundanga e vuvu muna ngangu za Nzambi yo sakalela luludiku lwandi. (Yeremiya 10:23) Bena nze esi Beroya muna tandu kiantete, ana batambulwila e diambu dia Nzambi kuna “mvevo a ntima.” Bakala y’etima dia vanga luzolo lwa Nzambi. (Mavangu 17:11) Bafimpanga e sono mu toma bakula luzolo lwa Nzambi, luna lwabasadisa mu songa o zola muna mavangu.
11. Ayeyi i nsas’a zola Nzambi yamuna nsi a ntim’eto wawonso, fulumwinu yo muna nyindu y’efuka dieto?
11 Nze una kavova o Yesu, muna zola Nzambi, divavanga vo twanzola yamuna nsi a ntim’eto awonso, fulumwinu, nyindu ye ngolo zeto. (Maku 12:30) O zola kwaku mu ntima kutukanga, kufilanga ngindu, zolela ye makani meto mu yangidika Yave. Tuzolanga mpe Nzambi muna fulumwinu kieto. Ke tukunsambilanga mu bubu ko; tuzeye Yave, fu, nsiku ye makani mandi. Tusadilanga nyindu yovo zingu kieto muna kunsadila yo kunkembelela. Tusadilanga mpe fulumwinu ye ngolo zeto mu kunsadila.
Ekuma Tufwete Zolela Yave
12. Ekuma Nzambi kevavilanga vo twanzola?
12 Wau vo Yave ovavanga vo twatanginina e fu yandi, ekiaki i kuma tufwete kunzolela. O Nzambi i nto ye mbandu ampwena ya zola. “Nzambi i zola” u kasoneka Yoane wa ntumwa. (1 Yoane 4:8) O wantu mu fwaniswa kia Nzambi bavangilwa, mu songa o zola. Kieleka, kimfumu kia Yave mu zola kiyadilanga. Ovavanga vo awana keyala, bansadila mu kuma kia nzola bekunzolanga yo yangalela luyalu lwandi lwansongi. O zola mfunu kwina muna kala ye luvuvamu ye ngwizani a vangwa yawonso.
13. (a) Ekuma diavoveswa kw’Aneyisaele vo ‘bazola Yave wa Nzambi’ au? (b) Ekuma dinina diansongi kwa Yave mu vava vo twanzola?
13 Ekuma kiakaka tuzolelanga Yave kadi, tuyangalelanga mana kevanganga mu kuma kieto. Sungamena dina kavova o Yesu kwa Ayuda vo: “Zola Yave wa Nzambi aku.” Ke balongwa ko vo bazola Nzambi ona balembi zaya, ona wabavauka. Bafwana zola Nzambi ndiona wabasonga o zola. O Yave wakala se Nzambi au. Yandi wabavaikisa muna Engipito yo kubakotesa muna Nsi a Nsilu. Wabatanina, kubalunga-lunga, kubazola yo kubasembela kuna unsongi. O unu mpe, o Yave i Nzambi eto, wavana Mwan’andi se lukulu, kimana twavwa moyo a mvu ya mvu. Diansongi kwa Yave mu vava vo twanzola. Tulombwanga twazola Nzambi on’okutuzolanga. Tusonganga o zola kwa Ndiona “wateka kutuzola.”—1 Yoane 4:19.
14. O zola kwa Yave aweyi kufwananene ye nzola kesonganga o se kwa mwana?
14 O zola kwa Yave kuna kwa wantu kulenda tezaniswa ye zola kesonganga se dianzodi kuna kwa wan’andi. Kana una vo asumuki, mase manzodi besalanga kwayingi mu lunga-lunga wan’au. Amase belonganga, kasakesa, sadisa yo semba wan’au kadi bevavanga vo bakala ye kiese yo sikila muna zingu. Mase adieyi bevavanga kwa wan’au? Bevavanga vo o wan’au babazola yo lemvokela malongi bekubavananga muna wete diau. Nga ke diansongi ko kwa S’eto ezulu mu vava vo twayangalela mawonso kevanganga mu kuma kieto?
Zolanga Nzambi
15. Nkia diambu diantete divavwanga muna zola Nzambi?
15 Ke tumonanga Nzambi ko ngatu wa nding’andi. (Yoane 1:18) Ovavanga vo twakala ye ngwizani ambote yo yandi. (Yakobo 4:8) Aweyi tulenda wo vangila? E diambu diantete divavwanga muna zola muntu i teka kunzaya. Kulendi zola muntu ko ona olembi zaya. Yave watuvana Nkand’a Nzambi una vo i Diambu diandi, kimana twanzaya. Ekiaki i kuma o Yave muna nkutakani andi kekutuwondelelanga twatanganga Nkand’a Nzambi ntangwa zawonso. Nkand’a Nzambi ukutulonganga oma ma Nzambi, fu yandi, kiwuntu kiandi ye mpila kekadilanga yo wantu tuka kuna nz’ankulu. Vava tubadikanga mambu mama, o umbakuzi yo zola kweto muna yandi kuwokelanga.—Roma 15:4.
16. O badika e salu kia Yesu ova ntoto aweyi kuwokeselanga zola kweto muna Nzambi?
16 E diambu dilenda kutusadisa mu nungunuka muna zola kweto muna Yave i longoka e zingu ye salu kia Yesu ova ntoto. Yesu watoma tanginina S’andi, ikuma kavovela vo: “Ona wambona, wamona Se.” (Yoane 14:9) E nkenda kasonga o Yesu muna fula mwana amosi wa nkento ansona, nga ke zikutusivikisanga ko? (Luka 7:11-15) Nga ke diakiese ko dia zaya vo Mwan’a Nzambi, ona osundidi onene muna wantu awonso bazingidi kala ova ntoto, wasukula malu m’alongoki andi? (Yoane 13:3-5) Nga ke dikufilanga ko mu zaya vo o Yesu wafinamanga wantu awonso kumosi ye wan’akete, kana una vo nkwa ngangu ye muntu wasunda awonso onene? (Maku 10:13, 14) Vava tubadikanga mambu mama, tukitukanga nze Akristu ana Petelo kasonekena vo: “Wau ke numwene ko [Yesu], nunzolele.” (1 Petelo 1:8) Ekolo zola kweto muna Yesu kunungunukanga e zola kweto mpe muna Yave kunungunuka.
17, 18. Nkia mambu tufwete badika malenda wokesa o zola kweto muna Yave?
17 E mpila yakaka tulenda wokesela zola kweto muna Nzambi, i badika e mambu kavanga kimana twakala yo moyo, nze i lekwa yambote yina ova nza, madia ma mpila mu mpila, akundi ambote, ye ulolo wa mambu makaka mekutuyangidikanga. (Mavangu 14:17) Kele vo tulongokele mayingi mu kuma kia Nzambi eto, tuyangalela o ulolo wa wete yo mvevo andi. Yindula mawete mawonso kevanganga o Yave mu kuma kiaku. Nga kukwikidi ko vo ofwana kunzola?
18 Finama Nzambi muna sambu, i lau diakaka tuvwidi, kadi tuzeye wo vo o ‘Ngwe a sambu’ okutuwa. (Nkunga 65:2) Yave wavana kwa Mwan’andi anzolwa e wisa kia yala yo fundisa. Kansi, elau dia wa e sambu kavana dio kwa muntu ko, kana nkutu kwa Mwan’andi. Nzambi yandi kibeni owanga e sambu yeto. E mpila Yave ketokanenanga mu kuma kieto, yafwana kutufila mu kumfinama.
19. Nkia nsilu mia Yave mikutufinamesanga kwa yandi?
19 Tufinamanga mpe Yave vava tubadikanga mana kevanga kwa wantu kuna sentu. Wasia nsilu vo osukisa mayela, ntantu yo lufwa. (Lusengomono 21:3, 4) Vava wantu bekituka alunga, ke vekala diaka muntu ko omona e mpasi, okendalala, odimbula e vuvu ngatu bwilwa sumbula. Nzala, usukami ye vita ke zikala diaka ko. (Nkunga 46:9; 72:16) O ntoto ukitulwa se paradiso. (Luka 23:43) O Yave ovanga mambu mama ke mu komenwa ko vo kafwete mo vanga, kansi mu kuma kia sia vo okutuzolanga.
20. O Mose adieyi kavova mu kuma kia zola Yave?
20 Tuvwidi kuma yayingi mu zola Nzambi eto yo yambula vo o zola kwaku kwanungunuka. Nga okwamanana siamisa o zola kwaku muna Nzambi yo yambula vo kasingika e ngyenda zaku? Ngeye kwaku ozaya. O Mose wazaya e nluta mitukanga muna kwamanana zola Yave. Wavovesa Aneyisaele vo: ‘Sola moyo wazinga, ongeye ye mbongo aku: muna zola Yave wa Nzambi aku, yo wila nding’andi, yo kuntatidila: kadi yandi i moyo aku, yo nlambuku a lumbu.’—Nsiku 30:19, 20.
Nga Osungamenanga?
• Ekuma dinina mfunu vo twazola Yave?
• Aweyi tulenda songela o zola kweto muna Nzambi?
• Nkia kuma tuvwidi mu zola Yave?
• Aweyi tulenda wokesela o zola muna Nzambi?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 18]
Yave oyangalelanga kikilu o zola tukunsonganga
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 21]
“Ona wambona, wamona Se.” —Yoane 14:9