Yuvu Y’atangi
Nga babu yole y’etadi kaka yakalanga muna nkele ekangu ovo ma yakaka mpe yakala mo?
Vava kiasambulwa e tempelo ya Solomo muna mvu a 1026 vitila Kristu, ‘ke mwakala ma ko muna nkele, nanga babu yole y’etadi kaka ina kasia mo o Mose kuna Korebe, vava kakang’ekangu o Yave yo wan’a Isaele, vava bavaika muna Engipito.’ (2 Tusansu 5:10) Kansi, ke wau kaka ko diakalanga.
“E ngonde ina yetatu tuka wan’a Isaele bavaikila muna Engipito,” baluaka muna makanga ma Sinai. (Luvaiku 19:1, 2) I bosi, o Mose watomboka kuna Mongo a Sinai yo tambula Nsiku wasonama muna babu yole ya matadi. Wavova vo: “Mputukidi, nkulumukini muna mongo, nsidi e babu muna nkele ina yavanga: ina mpe mûna, una kankanikin’o Yave.” (Nsiku 10:5) E nkele katuma o Yave kwa Mose kavanga yo sia mo Nsiku wasonama muna babu ya matadi ya kolo kiandwelo kaka. (Nsiku 10:1) E nkele ekangu ke yamaniswa vangwa ko kuna lubantiku lwa mvu a 1513 vitila Kristu.
Vava bavaika muna Engipito, ke kolo ko, Aneyisaele bayantik’o yidimina mu kuma kia madia. O Yave wabavana mana. (Luvaiku 12:17, 18; 16:1-5) Muna ntangwa yayina o Mose wavovesa Arone vo: “Bonga kinzu, wasia kio nzongo a kome a mana wasia kio vana ndose a Yave, kialundilw’e mbandu zeno. Wauna kakanikina Mose o Yave i kasia kio o Arone vana ndose a umbangi kialundwa.” (Luvaiku 16:33, 34) O Arone wasia e mana muna kinzu ekolo Mose kafokolang’o vanga nkele ekangu yo sia e babu vana ndose a umbangi.
E nkele ekangu ku mfoko a mvu wa 1513 vitila Kristu yatungwa. O nkau a Arone wasiwa muna Nkele ekangu kunima lutelameno lwa Kora ye akaka mpe. O Paulu wa ntumwa wayika vo muna nkele ekangu mwakala ye “kinzu kiawolo kia mana, yo nkau a Arone, una wasavuka, ye babu y’ekangu.”—Ayibere 9:4.
E mana yakala se madia kavana Nzambi kwa Aneyisaele muna mvu 40 vava bakala muna makanga. Vava ‘bayantik’o dia mbongo a nsi’ a nsilu e mana ke yamonekanga diaka ko. (Yosua 5:11, 12) O nkau a Arone wasiwa muna nkele ekangu se sinsu kwa mbandu y’akolami. Ediadi disonganga vo o nkau wakala vana ndose a Umbangi mu mvu miawonso bakala muna makanga. Ozevo, tulenda vova vo, vava Aneyisaele bakota muna Nsi a Nsilu yamu ntangwa yasambulwa e tempelo katunga o Solomo, o nkau a Arone ye kinzu kiawolo kiakatulwa kala muna nkele ekangu.