E Mona-meso Kia Kintinu Kia Nzambi Kilunganene
“Nuvanga kiambote, ovo nusia dio omu matu, nze mini kiminikanga vana tombe.”—2 PETELO 1:19.
1. Nkia nswaswani tumonanga ova nza o unu?
MPASI ye mpasi. Ekiaki i zingu kia nza yayi o unu. Sumbula ye mambu mansoki mu wokela kaka mena. Kana nkutu mabundu ma nza ke melendanga sukisa mpasi zazi ko. Kieleka, mabundu ntangwa zakaka mewokesanga e mpasi muna nungununa ntelameno, kitantu yo luzolo lwa nsi luvambulanga o wantu. Elo, nze una wasonama, e “tombe kin’e bû” kibukikidi o “nkangu.” (Yesaya 60:2) Kana una vo i wau, mazunda ye mazunda ma wantu bena ye vuvu kia kusentu. Ekuma? Ekuma kadi besianga e sungididi muna diambu diasakuka dia Nzambi “nze mini kiminikanga vana tombe.” Beyambulanga vo e “diambu” dia Nzambi diasonama muna Nkand’a Nzambi diafila e ntambi zau. —2 Petelo 1:19.
2. Mun’owu wa unganza wa Daniele mu kuma kia ‘lumbu yambaninu,’ aki nani kaka bevwa umbakuzi wa mwanda?
2 Muna kuma kia ‘lumbu yambaninu,’ Daniele wa ngunza wasoneka vo: ‘Engi belundumuk’oku y’oku, o luzayilu lusaka. Engi bekukianzisa yo kupembesa yo veleleswa; ayimpumbulu bevang’o umpumbulu; ke vekal’on’obakula ko vana ven’ayimpumbulu: alungaladi kaka bebakula.’ (Daniele 12:4, 10) Awana kaka ‘belundumuka’ yovo belongoka e Diambu dia Nzambi ye sungididi kiawonso, belemvokela e nsiku miandi yo sia e ngolo mu vanga luzolo lwandi, i bevwa umbakuzi wa mwanda. —Matai 13:11-15; 1 Yoane 5:20.
3. Nkia ludi babakula alongoki a Nkand’a Nzambi muna mvu wa 1870?
3 Muna mvu wa 1870, una e “lumbu yambaninu” ke yayantikidi ko, Yave wa Nzambi wayantika temesa o ntemo wa “mfundu za kintinu ki’ezulu.” (2 Timoteo 3:1-5; Matai 13:11) Muna ntangwa yayina, nswaswani yo una bakwikilanga o wantu akaka e buka ki’alongoki a Nkand’a Nzambi babakula vo e ngiz’a Kristu ke imoneka mu meso ma wantu ko. Vava keyadikwa kun’ezulu, o Yesu ovutuka, i sia vo nze ntinu ofila e wisa kiandi ova ntoto. E sinsu kayika kibakulwisa alongoki andi vo e nkal’andi muna nkum’a Kintinu iyantikidi. —Matai 24:3-14.
Vava Mona-meso kia Nkituka Kialungana
4. O Yave nkia mpila kekumikinanga lukwikilu lwa selo yandi o unu?
4 E mona-meso kia nkituka kiakala se kini kia nkembo a Kristu muna Kintinu. (Matai 17:1-9) E mona-meso kiaki kiakumika lukwikilu lwa Petelo, Yakobo yo Yoane vava akaka bayambula landa Yesu, kadi kalungisa ko mana babanzanga. Diau adimosi mpe mu lumbu yayi yambaninu, Yave okumikanga lukwikilu lwa selo yandi muna kubasadisa batoma bakula e ndungana ya mona-meso yo ungunza wakaka. Yambula twabadika waka ungunza usiamisanga lukwikilu lweto.
5. Nani i ntetembw’ankielelo? Aweyi ‘kasengomokena’?
5 Muna kuma kia nkituk’a Yesu, Petelo wa ntumwa wasoneka vo: “Tuna mpe ye diambu diasakuka dilutidi o sikila; dina vo, nuvanga kiambote, ovo nusia dio omu matu, nze mini kiminikanga vana tombe, yavana kuki’o kuma, e ntetembw’ankielelo mpe idêk’omo ntima mieno.” (2 Petelo 1:19) E Ntetembw’ankielelo yayi yovo “ntetembwa ankezimi ye nkielelo” i Yesu Kristu. (Lusengomono 22:16) O Yesu ‘wasengomoka’ muna mvu wa 1914 vava e Kintinu kia Nzambi kiayadikwa kun’ezulu yo yantika tandu kiampa. (Lusengomono 11:15) Muna mona-meso kia nkituka, Mose yo Eleya bamoneka vana ndambu andi. Aki nani basunzulanga?
6, 7. Muna nkituka o Mose yo Eleya aki nani basunzulanga? O Nkand’a Nzambi nkia diambu diamfunu keyikanga mu kuma kiau?
6 Wau vo Mose yo Eleya ntwadi bakala muna nkembo a Kristu, e mbangi zole zazi zakwikizi, awana beyala yo Yesu muna Kintinu basunzulanga. O umbakuzi wa sia vo wantu akaka beyala yo Yesu, ngwizani una ye mona-meso kamona Daniele wa ngunza mu kuma kia Masia ona wayadikwa. Daniele wamona ‘mosi nze mwan’a muntu’ wavewa “wisa kiakwele mvu” kwa “Munkulu-nkulu a Lumbu,” Yave wa Nzambi. I bosi, Daniele wasoneka vo: E “kintinu ye wisa yo nene wa yintinu kunansi ezulu diawonso, uvewa kwa nkangu avauki a Mpungu.” (Daniele 7:13, 14, 27) Nkama tanu za mvu vitila e nkituk’a Yesu, Nzambi wasengomona vo “avauki” beyala kumosi yo Kristu.
7 Aki nani i avauki muna mona-meso kia Daniele? Paulu wa ntumwa wavova mu kuma kiau vo: “O mwanda kibeni osianga umbangi kumosi yo mwand’eto, ovo tu wan’a Nzambi: ovo tu wana, tu akw’evwa mpe; tu akw’evwa dia Nzambi, tu akw’evwa kumosi yo Kristu; ovo tumwena yandi e mpasi kumosi, twakembeselwa yandi kumosi.” (Roma 8:16, 17) Avauki awaya i alongoki a Yesu bakuswa muna mwanda. Muna Lusengomono, Yesu wavova vo: “Ndion’osunda, ikunyambula kavwanda yame vana kunda kiame, waun’omono yasunda, yo vwanda yo S’ame vana kunda kiandi.” E 144.000 ma ‘asundi’ awaya beyala e nza yawonso kumosi yo Yesu. —Lusengomono 3:21; 5:9, 10; 14:1, 3, 4; 1 Korinto 15:53.
8. Alongoki akuswa a Yesu aweyi besadilanga e salu nze kina kiasala Mose yo Eleya? Nkia nluta kitwasanga?
8 Ekuma Akristu akuswa basunzulwilwa kwa Mose yo Eleya? Ekuma kadi Akristu awaya ekolo bena ova ntoto, besalanga e salu nze kina kiasala Mose yo Eleya. Kasikil’owu, kana nkutu mu lubangamu, bekwamanananga sala nze Mbangi za Yave. (Yesaya 43:10; Mavangu 8:1-8; Lusengomono 11:2-12) Nze Mose yo Eleya, kuna unkabu wawonso besenzekanga e nsambila ya luvunu yo lukisa akwa ziku basambila kaka Nzambi. (Luvaiku 32:19, 20; Nsiku 4:22-24; 1 Ntinu 18:18-40) Nga salu kiau nluta kitwasanga? Elo. Ke besadisanga kaka mu lungisa e ntalu y’akuswa ko, kansi besadisanga mazunda ye mazunda ma “mameme makaka” mu lemvokela Yesu kuna mvevo. —Yoane 10:16; Lusengomono 7:4.
Kristu Olungisa e Nsund’andi
9. E sono kia Lusengomono 6:2 aweyi kisongelanga una Yesu kena o unu?
9 Ke kolo kiayingi ko kiviokele, o Yesu mpasi muntu kakala vava kamanta muna mwan’ebuluku, owau wakituka se Ntinu ampwena. Osongwanga vo ovwende vana mvalu una vo i sinsu kia vita muna Nkand’a Nzambi. (Ngana 21:31) Muna Lusengomono 6:2 tutanganga vo: “Mbwene mvalu ampembe, ndion’ofongele wo wina yo mfumba; oveno kolowa: wizidi avaika, wizidi asundinge, kasunda mpe.” Vana ntandu, Davidi wa ntozi a nkunga wasoneka mu kuma kia Yesu vo: “O Yave oyalangesa mvwal’a nkum’aku tuka muna Zione: Yala muna mwina mbeni zaku.”—Nkunga 110:2.
10. (a) O Yesu aweyi kasongela e nsund’andi antete? (b) E nsund’antete ya Kristu aweyi yatwasil’e mpasi ova nza yawonso?
10 Yesu wateka songa e nsund’andi vava kayinga atantu andi Satana ye mbasi zandi kun’ezulu yo kubatuba ova ntoto. Wau bazeye vo kolo kiandwelo kaka bena kiau, e mianda miami miambi besonganga makasi mau kwa wantu yo kubamwesa mpasi zayingi. Muna Lusengomono e mpasi zazi zisongelwanga mun’akwa mvalu ntatu. (Lusengomono 6:3-8; 12:7-12) Nze una kazayisa o Yesu muna ungunza usonganga e ‘sinsu ya ngiz’andi ye mbaninu a tandu,’ o manta kwau muna mvalu kutwasa vita, mvengele ye yimbevo yampondi. (Matai 24:3, 7; Luka 21:7-11) Nze nsongo mia nkento owuta, e mpasi zazi zikwamanana wokela yavana Yesu ‘kelungisa e nsund’andi’ vava kefwasa nkubika yawonso ya Satana.a —Matai 24:8.
11. O lusansu lwa nkutakani ya Akristu aweyi lusongelanga e wisa kia luyalu lwa Kristu?
11 E wisa kia kimfumu kia Yesu kimonekanga mpe muna nkutakani ya Akristu. Kikubasadisanga mu lungisa e salu kiau kia samun’e nsangu zambote za Kintinu omu nza yawonso. Kanele vo besiwanga kitantu kwa Babele Anene, kintwadi kia nsambila zawonso za luvunu ova nza, ye kw’ayadi ambi, e salu kia umbangi kikwamanananga mu mpila ina ke kisadilu ko muna lusansu lwa nza. (Lusengomono 17:5, 6) Ekiaki i ziku kiampwena kia luyalu lwa Kristu. —Nkunga 110:3.
12. Ekuma wantu ayingi ke bebakulwilanga e ngiz’a Kristu ko?
12 Diankenda kikilu mu mona vo wantu ayingi, kumosi ye mazunda ye mazunda m’awana bekuyikanga vo Akristu, ke bebakulanga ko e nsas’a mambu mebwanga ova nza. Bevezanga nkutu awana besianga umbangi wa Kintinu kia Nzambi. (2 Petelo 3:3, 4) Ekuma? Ekuma kadi o Satana wabavonda o meso. (2 Korinto 4:3, 4) Kieleka, o Satana wayantika sia awana bekuyikanga vo Akristu muna tombe kia mwanda se vioka mvu miayingi yo kubafila mu bembola e vuvu kiasikila kia Kintinu.
E Vuvu kia Kintinu Kiabembolwa
13. Tombe kia mwanda adieyi kiatwasa?
13 Yesu wazayisa vo, wauna e mbongo ambi imenenanga vana vena masa, avengomoki besinga kota muna nkutakani ya Akristu yo vukumuna ndong’a wantu. (Matai 13:24-30, 36-43; Mavangu 20:29-31; Yuda 4) Oku sentu, Akristu awaya bakitula e nkinzi mia esi zula, mavangu ye malongi mau se m’Akristu. Kasikil’owu, o nkinzi a lumbu kia luwutuku lwa Yesu mu nkinzi mia nsambila a nzambi Mitra ye Saturno watuka. Kansi nki kiafila awana bekuyikanga vo Akristu mu kembelela e nkinzi miami? O nkanda The New Encyclopaedia Britannica (1974) usonganga vo: “Wau vo e vuvu kia ngiz’a Kristu kiasuka muna ngindu zau, bayantika kembela Noele se nkinzi a luwutuku lwa Yesu Kristu.”
14. Malongi ma Orígenes ye Agostinho aweyi mesobelanga e nsas’a Kintinu?
14 Badika diaka e mpila yasobelwa e nsas’a mvovo wa “kintinu.” O nkanda The book of God in 20th-century intepretation uvovanga vo: “Orígenes [Ndongota a tandu kia ntatu] yandi wasoba e nsas’a ‘kintinu’ oku vo e kimfumu kia Nzambi mu ntima kina.” Elongi dia Orígenes akweyi diatuka? Ke diatuka mu Nkand’a Nzambi ko, kansi “mu ngindu za nza diatuka zina vo zaswaswana y’ezi za Yesu ye dibundu diantete.” Muna nkand’andi, The City of God, Agostinho de Hipona (354-430 tandu kieto) wasoneka vo e dibundu i Kintinu kia Nzambi. E ngindu zazi zavana e nzila kwa mabundu ma Kikristu kia Kimpangila mu kota muna mambu ma tuyalu. Bakalanga ye wisa kuna kw’ayadi mu kolo kiayingi, ye mu ngolo bavangilanga wo. —Lusengomono 17:5, 18.
15. E sono kia Ngalatia 6:7 aweyi kilunganenanga muna mabundu mayingi ma Kikristu kia Kimpangila?
15 O unu, e mabundu mevelanga yina bakuna. (Ngalatia 6:7) Mabundu mayingi ke mena diaka ye wisa kw’esi dibundu ko. Ediadi ditoma monekanga kuna nsi za mputu. E zulunalu Christianity Today yasoneka vo: “E nzo za nzambi zakaka kuna Mputu zakangama, zakituka se museus zikingulwanga kwa nzenza.” Diau adimosi mpe divangamanga muna fulu yakaka ya nza. Ediadi nki disonganga mu kuma kia nsambila ya luvunu? Nga zikangama mvimba mu kondwa kwa nzimbu ye asambidi? Adieyi dibwila e nsambil’a ludi?
Kubama mu Kuma kia Lumbu Kianene kia Nzambi
16. Ekuma o wokela kwa kitantu muna Babele Anene dinina o mfunu?
16 Nze una o mwisi yo ntoto ampolo usongelanga e sumbula kia tiya tubukanga munsi a ntoto, o wokela kwa kitantu muna mabundu mu fulu yayingi ya nza kusonganga vo e mbaninu a nsambila za luvunu ifinamene. O Yave ke kolo ko ofila ayadi mu yikana kimana bafwasa Babele Anene wa nkembi. (Lusengomono 17:15-17; 18:21) Nga Akristu akieleka bafwete mwena diambu diadi o wonga ye mambu makaka melandila e “mpasi zayingi”? (Matai 24:21) Ve kikilu! Bekala ye kuma yayingi mu yangalala vava Nzambi kefwasa e yimpumbulu. (Lusengomono 18:20; 19:1, 2) Badika e nona kia mbanza Yerusaleme ye Akristu bazingilanga mo.
17. Ekuma e selo yakwikizi ya Yave balenda kadila ye vuvu muna mbaninu a tandu kiaki?
17 Vava makesa ma Roma mazunga Yerusaleme muna mvu wa 66 wa tandu kieto, Akristu alungalala ke basivika ko ngatu mona wonga. Wau vo alongoki a Nkand’a Nzambi, bazaya ‘vo lufwasu lwandi lufinamene.’ (Luka 21:20) Bazaya mpe vo Nzambi okubaziulwila e nzila betinina muna vuluka. Vava o Nzambi kaziula e nzila, Akristu batina. (Daniele 9:26; Matai 24:15-19; Luka 21:21) Diau adimosi mpe o unu, awana bazeye Nzambi yo lemvokela Mwan’andi, balenda kala ye vuvu muna mbaninu a tandu kiaki. (2 Tesalonika 1:6-9) Kieleka, vava kilwaka e mpasi zayingi, kuna kiese kiawonso bafwete ‘telama yo vumbula ntu, kadi luvevoko lwau lufinamene.’ —Luka 21:28.
18. Adieyi dibwa vava Ngonge ketelamena e selo ya Yave?
18 Babele Anene vava imana fwaswa, o Satana nze Ngonge a Mangonge, otelamena Mbangi za Yave. Otomboka “ng’etuti difukanga nsi,” e makesa ma Ngonge sunda bevava. Ekwe mpasi zikubalwakila! (Yezekele 38:14-16, 18-23) Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Mbwene ezulu diaziuka; mwamoneka, mvalu ampembe, ndiona ofongele wo, on’oyikwanga vo, Nkwa kwikizi, ye ludi . . . Muna nu’andi muvaikidi nsosolo ameno, kasakila wo e zula.” O “Ntinu a ntinu” ndioyo ovuluza e selo yakwikizi ya Yave yo fwasa atantu au awonso. (Lusengomono 19:11-21) Ekwe mpila ifokokela e ndungana a mona-meso kia nkituka!
19. E nsund’a Kristu adieyi ivanga kw’alongoki andi akwikizi? Adieyi bafwete sil’e ngolo mu vanga owau?
19 O Yesu ‘muna lumbu kiakina osivikilwa mun’awana bakwikila.’ (2 Tesalonika 1:10) Nga ozolele kal’entwadi y’awana besonga vumi kwa Mwan’a Nzambi vava kesunda? Avo i wau, kwamanana kumika lukwikilu lwaku yo ‘kubama kadi muna ntangwa ilembi yindulwa ikwiz’o Mwan’a muntu.’ —Matai 24:43, 44.
Lungalala
20. (a) Aweyi tulenda songela vo tuyangalelanga e nkubika kavanga o Nzambi ya “ntaudi akwikizi yo lulungalalu”? (b) Nkia yuvu tufwete kiyuvula?
20 O “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” ntangwa zawonso olukisanga e selo ya Nzambi mu kwamanana lungalala muna mwanda. (Matai 24:45, 46; 1 Tesalonika 5:6) Nga oyangalelanga lulukisu lwalu? Nga osadilanga lo mu zaya mana ofwete sia va fulu kiantete muna zingu kiaku? Ekuma olembi kiyuvulwila: ‘Nga mbakulanga e nsas’a mambu mebwanga ova nza mesonganga vo Mwan’a Nzambi wayala kun’ezulu? Nga mbakulanga vo ke kolo ko otwasa e mfundis’a Nzambi kwa Babele Anene ye nza ya Satana?’
21. Ekuma akaka beyambulwilanga o lungalala muna mwanda? Adieyi bafwete vanga mu nzaki?
21 Akaka mun’awana belungananga ye selo ya Yave o unu beyambulang’o lungalala muna mwanda. Nga mu kuma kia kondwa kwa luzindalalu, nze una alongoki akaka a Yesu bavanga? Nga bevukumunwanga kwa mambu ma zingu, zola mavwa yovo lubangamu? (Matai 13:3-8, 18-23; Luka 21:34-36) Akaka nanga bemonanga vo diampasi mu bakula malongi makaka ma ntaudi akwikizi yo lulungalalu. Avo diadi mpe dikubwilanga, tuwondelele mu longoka Nkand’a Nzambi yo vema kwawonso yo lomba kwa Yave mpasi vo kakumika muna vwa e ngwizani ambote yo yandi. —2 Petelo 3:11-15.
22. O longoka e mona-meso kia nkituka yo ungunza wakaka aweyi kisadisidi?
22 E mona-meso kia nkituka kiasongwa kw’alongoki a Yesu vava bavwanga lukasakeso o mfunu. O unu, e ndungana ya mona-meso kiaki yo ungunza wakaka i diambu diampwena dikutukumikanga. Wau tubakulanga e ludi kia ungunza wau ye mana mebwa kusentu, yambula yeto mpe twavova nze una Yoane wa ntumwa kavova: “Amen: wiza, e Mfumu Yesu.” —Lusengomono 22:20.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a Muna Kingerekia, o mvovo wasekolwa vo “nsongo” mpasi zayingi usonganga. (Matai 24:8, Kingdom interlinear) Ediadi disonganga vo nze nsongo mia wuta, e mpasi za nza wokela ziwokela, zizingila yavana kilwaka e mpasi zayingi.
Nga Osungamenanga?
• Muna mvu wa 1870, e buka ki’alongoki a Nkand’a Nzambi adieyi babakula mu kuma kia ngiz’a Kristu?
• E mona-meso kia nkituka aweyi kilunganenanga?
• E nsund’a Yesu nki yatwasa ova nza ye muna nkutakani ya Akristu?
• Adieyi tufwete vanga mu kala entwadi y’awana bevuluka vava Yesu kelungisa e nsund’andi?
[Foto ina muna lukaya lwa 9]
E mona-meso kilunganene
[Foto ina muna lukaya lwa 10]
Nga ozeye dina diabwa vava Kristu kayantik’o yala?