Tusonga Kwikizi kwa Kristu ye Ntaudi Andi Akwikizi

“Mfumu andi . . . okunsi’e kiyekwa kia salanganu yandi yawonso.”​—⁠MATAI 24:​45-47.

1, 2. (a) Nkand’a Nzambi nani uyikanga ofwete kala Ntu eto? (b) Nkia ziku kisonganga vo Kristu ofilanga nkutakani y’Akristu?

“KE nuyikwa ko vo, ntu: kadi vena y’omosi wa ntu eno, o Kristu.” (Matai 23:​10) Muna mvovo miami, Yesu wasonga kwa alongoki andi vo, ka vena muntu ko ova ntoto ofwete kala ntu au. Ntu mosi kaka w’ezulu bafwete kala yandi, Yesu Kristu. Nzambi wansola mu kala se ntu. Yave ‘wamfula muna mafwa, yo . . . kunkitula se ntu a ma yawonso, muna dibundu, dina vo i to kiandi.’​—⁠Efeso 1:​20-23.

² Wau vo Kristu i “ntu a ma yawonso” y’oma ma nkutakani y’Akristu, una ye wisa muna mawonso mevangamanga muna nkutakani. Ka vena diambu divangama ko muna nkutakani dina kalembi zaya. Omonanga nkal’a kimwanda ya konso buka ki’Akristu yovo nkutakani. E mona-meso kasonga kwa Yoane wa ntumwa kuna mfoko a tandu kiantete, kisonganga e ziku kia diambu diadi. Yesu wavova nkumbu ntanu kwa nkutakani nsambwadi zazina vo, ozeye mavangu mau, fu yau yambote ye lutovoko lwau yo kubavana malongi ye lukasakeso lwafwana. (Lusengomono 2:​2, 9, 13, 19; 3:​1, 8, 15) Tulenda kwikila vo Kristu wazaya mpe nkal’a kimwanda ya nkutakani zakaka za Ásia Menor, kuna Palestina, Asuria, Babele, Ngerekia, Itália ye zakaka mpe. (Mavangu 1:⁠8) Aweyi tulenda vova mu lumbu yeto?

Ntaudi Akwikizi

3. Ekuma Kristu kafwana tezanisinwa ye ntu, vo i nkutakani andi i to?

³ Vava kafuluka, una katombokele ko kwa S’andi kun’ezulu, Yesu wavovesa alongoki andi vo: “E wisa kiawonso ki’ezulu ye nza kiaveno kwa mono.” Wavova mpe: “Tala, ngina yeno e lumbu yawonso, yakuna nsuk’a tandu.” (Matai 28:​18-​20) Okal’aka se Ntu au. Muna nkanda kasonekena Akristu kuna Efeso ye Kolosai, Paulu watezanisa nkutakani ya Akristu ye “to,” kina vo Kristu i Ntu. (Efeso 1:​22, 23; Kolosai 1:​18) O nkanda Bíblia de Cambridge para Escolas e Faculdades uvovanga vo, e ntezanisa yayi ya to ye nkutakani “isonganga vo ke vafwete kala kaka ngwizani ko ye Ntu, kansi, Ntu ufwete fila mpe yikwa yawonso ya to, kadi i yikwa yandi.” Kristu aki nani kesadilanga se yikwa yandi tuka kayadikilwa muna mvu a 1914?​—⁠Daniele 7:​13, 14.

4. Nze una wavovwa muna ungunza wa Malaki, o Yave yo Kristu adieyi bawana vava bakingula e tempelo a mwanda?

⁴ Ungunza wa Malaki wazayisa vo Yave wa “Mfumu,” kumosi ye “nkunzi [andi] ekangu,” Yesu Kristu wa Mwan’andi ona wayadikwa, bekwiza kingula yo fundisa “tempelo” Andi yovo nzo a sambila ya mwanda. E “ntangwa” “lufundisu muna nzo a Nzambi” yayantika muna mvu a 1918.a (Malaki 3:1; 1 Petelo 4:​17) Awana bayikanga vo Nzambi besadilanga, bafimpwa una ufwene. Mabundu ma Kikristu kia Kimpangila mana melonganga malongi mefusulwisanga Nzambi e nsoni tuka kolo yo kal’entwadi muna mponda za wantu muna Vit’Antete ya Nz’amvimba, mabembolwa. E nsadiswa ya Akristu akuswa muna mwanda, batontwa yo kenzwa nze wolo yo lungiswa, bakituka kwa Yave se nkangu ‘utambika tukau muna unsongi.’​—⁠Malaki 3:⁠3.

5. Muna ungunza wa Yesu mu kuma kia “ngiz’andi,” aki nani bawanwa se “ntaudi” akwikizi?

⁵ Muna ungunza wa Malaki, e sinsu kavana Yesu mu sadisa alongoki andi mu zaya e ntangwa ya ‘ngiz’andi, ye mbaninu a tandu,’ yasonga mpe e mpila balenda zayila e buka kia “ntaudi.” Yesu wavova vo: “Nani i ntaudi akwikizi yo lulungalalu, ina isiwa kwa mfumu andi e kiyekwa kia nzo andi, kabavana madia muna ntangw’andi? Nkwa nsambu e ntaudi ina iwanwa kwa mfumu andi vo wau ivanganga, ovo wizidi. Kieleka inusamunwini vo, kakunsi’e kiyekwa kia salanganu yandi yawonso.” (Matai 24:​3, 45-​47) Vava Kristu ‘kayiza’ kingula “ntaudi” muna mvu a 1918, wawana e nsadiswa y’akuswa muna mwanda mu kaya bena Eyingidilu ye nkanda miakaka mu vana “madia” ma mwanda “muna ntangw’andi,” tuka mvu a 1879. Wabatonda nze ntaudi zandi, i bosi, muna mvu a 1919, wabasi’e kiyekwa kia salanganu yandi yawonso.

Belunga-lunganga Salanganu ya Kristu ova Ntoto

6, 7. (a) Nkia nkumbu akaka kasadila Yesu muna yika “ntaudi” andi akwikizi? (b) O Yesu adieyi kazola vova vava kasadila mvovo “selo”?

⁶ Una kayikidi ko e sinsu kia ngiz’andi, kumosi ye “ntaudi” ina yikunsunzula ova ntoto, Yesu wasadila nkumbu akaka mu yika “ntaudi” yayi, yo songa kiyekwa kiandi. Yesu wavova vo: “Nani i selo kiakwikizi yo lulungalalu, kina kisiwa kiyekwa kia nzo andi kwa mfumu, kabavana nkuta muna ntangw’andi? Inusamunwini e kieleka vo kakunsia kiyekwa kia salanganu yandi yawonso.”​—⁠Luka 12:​42, 44.

⁷ Ovava, e ntaudi, selo keyikilwanga. Muna Kingerekia o mvovo wau “mfumu yovo selo kia nzo” uyikanga. E buka kia selo yayi, ke wantu akwa ngangu kaka ko, ana betoma sasilanga Nkand’a Nzambi. Kansi, vana ntandu a vana madia mambote ma mwanda “muna ntangw’andi,” e “selo kiakwikizi” kiasolwa vana vena to kiawonso kia Akristu, yo siwa kiyekwa kia lunga-lunga “salanganu yawonso” ya Kristu ova ntoto. Ayeyi i salanganu yawonso ya Kristu?

8, 9. O ntaudi nkia “salanganu” kasilwa kiyekwa mu lunga-lunga?

⁸ E kiyekwa kia ntaudi, i lunga-lunga e lekwa besadilanga alandi a Kristu mu sal’e salu kiau kia Kikristu, nze evula diasina ye mavula ma Mbangi za Yave muna nsi zakaka kumosi ye fulu yau ya sambila, Maseka ma Kintinu, Maseka ma Lukutakanu Lwampwena mu nz’amvimba. Edi disundidi o mfunu, o ntaudi okubikanga mpe malongi ma longokela Nkand’a Nzambi muna konso lumingu ye malongi ma lukutakanu lwa lumbu kimosi, lwa zunga ye lukutakanu lwa mvivu. Muna tukutakanu twatu, tulongwanga e mpila ilunganenanga ungunza wa Nkand’a Nzambi ye mpila tulenda sadila nsiku mia Nkand’a Nzambi muna zingu kia lumbu ke lumbu.

⁹ E kiyekwa kiakaka kia selo i lunga-lunga e salu kisundidi o mfunu kia samuna “nsangu zazi zambote za kintinu” yo kitula “wantu a zula yawonso s’alongoki.” Ediadi divavanga vo balonga wantu balunda mambu mawonso kakanikina Kristu vo mafwete vangwa muna lumbu yayi yambaninu. (Matai 24:14; 28:​19, 20; Lusengomono 12:​17) E salu kia samun’e nsangu zambote ye longa i kitwasanga “ndong’ayingi” yina iyikamanga e nsadiswa y’akuswa. Ka lukatikisu ko, awaya bena muna buka kia “salanganu” ya Kristu eyi yilungwa-lungwanga kwa ntaudi akwikikizi.​—⁠Lusengomono 7:9; Kangai 2:⁠7.

Selo Yambuta Yisunzulanga Ntaudi Akwikizi

10. Aki nani babakang’e nzengo muna tandu kiantete? Nkia nluta diatwasa muna nkutakani?

¹⁰ E kiyekwa kiakaka kiampwena kia ntaudi akwikizi i baka e nzengo za mpila mu mpila. Muna nkutakani ya tandu kiantete, antumwa ye akuluntu muna Yerusaleme yau basunzulanga buka kia ntaudi. Babakanga e nzengo mun’ewete dia nkutakani yawonso y’Akristu. (Mavangu 15:​1, 2) E nzengo za Selo Yambuta ya tandu kiantete zazayiswanga muna mabundu muna kubasonekena nkanda yovo kubatumina asunzudi ana bakingulanga e nkutakani. Akristu a tandu kiantete bayangalala mu kuma kia luludiku bavewanga, o lusakalalu lwau lwamvevo kwa selo yambuta, lwatwasa kiese ye ungudi.​—⁠Mavangu 15:​22-31; 16:​4, 5; Filipi 2:⁠2.

11. O Kristu nani kesadilanga unu mu fila nkutakani andi? Aweyi tufwete badikila Akristu awaya akuswa?

¹¹ Nze una wakala muna tandu kiantete, o unu mpe buka kiandwelo ki’akengi akuswa muna mwanda, i bena muna Buka kia Selo Yambuta y’alandi a Kristu ova ntoto. Muna “koko [kwandi] kwalunene” kwa nkuma, o Kristu wa Ntu a nkutakani, ofilanga akwikidi awaya ekolo belunga-lungang’e salu kia Kintinu. (Lusengomono 1:​16, 20) Muna lusansu lwa zingu kiandi, Albert Schroeder, mosi muna Selo Yambuta, tuka kolo, ona wafokola zingu kiandi ova ntoto, wasoneka vo: “Aselo Yambuta bekutakananga konso Kietatu, beyantikanga lukutakanu lwau muna sambu mu lomba luludiku lwa mwand’a Yave. Besianga ngolo kimana konso diambu bevova yovo nzengo bebaka zakala ngwizani ye Nkand’a Nzambi.”b Tulenda bunda Akristu awaya akuswa e vuvu. Paulu wa ntumwa wavova mu kuma kiau vo: ‘Nulemvokel’awana ben’e wisa vovo nwina, yo kubasakalela: kadi beyingidilanga muna diambu dia mioyo mieno.’​—⁠Ayibere 13:⁠17.

Tuzitisanga Ntaudi Akwikizi

12, 13. Nkand’a Nzambi nkia kuma keyikanga kifwete kutufila mu zitisa ntaudi akwikizi?

¹² E mbuta kuma tufwete zitisila ntaudi akwikizi i kia sia vo muna vanganga wo, Yesu Kristu wa Mfumu au mpe tuzitisanga. Paulu wasonekena akuswa vo: “Ndion’osuminu, wau kena yo mfumu, i ntaudi a Kristu. Mu ntalu nwasumbilwa.” (1 Korinto 7:​22, 23; Efeso 6:⁠6) Muna kuma kiaki, vava tusakalelanga luludiku lwa ntaudi akwikizi ye Selo Yambuta, Kristu kikilu wa Mfumu au tulemvokelanga. Muna zitisanga awana kesadilanga Kristu mu lunga-lunga e salanganu yandi ova ntoto, i tusongelanga vo ‘tutambulwilanga wo vo Yesu Kristu i Mfumu, muna nkembo a Nzambi w’Ese.’​—⁠Filipi 2:⁠11.

¹³ E kuma kiakaka tufwete zitisila ntaudi akwikizi i kiaki: Akristu akuswa ova ntoto beyikilwanga vo “tempelo,” ina kekalanga o Yave muna “mwanda.” Muna kuma kiaki, oyau ‘avauki.’ (1 Korinto 3:​16, 17; Efeso 2:​19-​22) Kwa tempelo yayi yavauka i kayekeka o Yesu e mbebe ya lunga-lunga salanganu yandi ova ntoto. Ediadi disonganga vo vena ye mambu ye kiyekwa muna nkutakani ya Kikristu kifwete filwa kaka kwa Buka kia Ntaudi awaya. Muna kuma kiaki, awonso muna nkutakani bebadikilanga dio vo se mbebe au ya landa yo lemvokela luludiku lwa ntaudi akwikizi ye Selo Yambuta. Elo, “mameme makaka” bebadikilanga dio s’elau diampwena dia sadisa buka kia ntaudi muna lunga-lunga salanganu ya Mfumu.​—⁠Yoane 10:⁠16.

Tuyikama Ntaudi Akwikizi

14. Nze una kasoneka Yesaya, e mameme makaka aweyi melandilanga ntaudi akwikizi yo sala nze nsadi olembi futwanga?

¹⁴ E mpila mameme makaka mesakalelanga akuswa ya Isaele a mwanda yasakulwa muna ungunza wa Yesaya vo: “I wau wuwu kavovele o Yave, o mfuntu a Engipito, yo mana ma Etiopia, ya Anesaba, akwa ntela, bekwiz’oko wina, bakala baku; bekulanda; muna tuvambu bekwizila: bekuvumbamena, bekudodokela vo, kieleka Nzambi win’omo ngeye; ke vena wakaka ko, ke vena nzambi akaka ko.” (Yesaya 45:​14) O unu kiaki, mameme makaka melandanga ntaudi akuswa ye Selo Yambuta yo lemvokela tuludiku twau. Nze “mfuntu” yovo nsadi olembi futwa, mameme makaka kuna zolela kiawonso besadilanga ngolo ye mavwa mau mu nungununa salu kia samuna nsangu zambote kina Kristu kayekeka kw’alandi andi akuswa ova ntoto.​—⁠Mavangu 1:8; Lusengomono 12:⁠17.

15. O ungunza wa Yesaya 61:​5, 6, aweyi wazayisila e ngwizani ina vana vena mameme makaka ye Isaele ya mwanda?

¹⁵ Mameme makaka meyangalalanga sadila Yave muna mfila buka kia ntaudi ye Selo Yambuta. Mazeye wo vo akuswa i yikwa ya “Isaele a Nzambi.” (Ngalatia 6:​16) Nze “anzenza” ye “antangu” yovo esi nsi zakaka, mameme makaka mekalanga kumosi ye Isaele ya mwanda, yo sala ye kiese kiawonso nze “avati” ye “avangidi a nsinga mia vinyo” muna mfila y’akuswa bena vo “nganga za Yave” ye ‘selo ya Nzambi.’ (Yesaya 61:​5, 6) Besamunanga nsangu zambote za Kintinu kuna vema kwawonso yo kitula wantu a zula yawonso s’alongoki. Bevananga buka kia ntaudi moko mu salu kia vungula ye lunga-lunga wantu bena nze mameme.

16. Nki kifilanga mameme makaka mu vana ntaudi akwikizi yo lulungalalu moko?

¹⁶ Mameme makaka mazeye wo vo nluta miayingi bebakanga muna ngolo kesianga ntaudi akwikizi za kubavana madia ma mwanda muna ntangw’andi. Bazeye wo vo kele vo ke ntaudi akwikizi yo lulungalalu ko, ke badi zaya diambu ko mu kuma kia ludi kina muna Nkand’a Nzambi, y’oma ma kimfumu kia Yave, ye luveleleso lwa nkumbu a Nzambi, ma Kintinu kiandi, y’ezulu ye nz’ampa, nki i moyo, ye nkal’amafwa, nani i Yave, Mwan’andi ye mwand’avelela. Muna songa luyangalalu lwau, mameme makaka mevananga moko ye kwikizi kiawonso kwa “mpangi” z’akuswa za Kristu ova ntoto mu lumbu yayi yambaninu.​—⁠Matai 25:⁠40.

17. E Selo Yambuta nkia diambu bevanganga? Adieyi tulongoka mun’elongi dilanda?

¹⁷ Wau vo lutangu lwau mu kuluka kaka luna, akuswa ke balendi kala muna nkutakani zawonso ko, mu lunga-lunga salanganu ya Kristu. Muna kuma kiaki, Selo Yambuta besolanga wantu muna buka kia ndong’ayingi mu kala se ntu muna mavula, mu kala se akengi amvivu, akengi a zunga ye ntu muna nkutakani za Mbangi za Yave. Nga mpila tukadilanga ye avungudi awaya yisonganga vo tusonganga e kwikizi kieto kwa Kristu ye ntaudi akwikizi? Elongi dilanda disasila e diambu diadi.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Yuvu ya Lufimpu

• Nani i Ntu eto? Adieyi disonganga vo ozayanga mawonso mebwanga muna nkutakani?

• Vava kiakingulwa e “tempelo” aki nani bawanuka nze ntaudi akwikizi ye nkia salanganu bayekekwa mu lunga-lunga?

• Mun’owu wa Nkand’a Nzambi, nkia kuma tufwete vanina ntaudi akwikizi moko ye kwikizi kiawonso?

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 25]

Muna “salanganu” yilungwa-lungwanga kwa “selo,” vena ye mavula, maseka ma Kintinu, nkubika za malongi ma mwanda, salu kia samuna nsangu zambote

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 26]

Mameme makaka mevananga moko kwa buka kia ntaudi akwikizi muna salu kia samuna nsangu zambote