‘Malongi Maku I luyangalalu Lwame’
“Konso mana mateka sonekwa, masonekenwa muna longwa kweto.”—ROMA 15:4.
1. O Yave aweyi kekutulongelanga? Ekuma tuvwilanga mo mfunu?
OYAVE olonganga nkangu andi mu kubasadisa mu sunda e mpasi za lumbu yayi. E maka muna malongi mama tutambulanga mo mun’elongi dia yeto kibeni dia Nkand’a Nzambi yovo vava tukalanga muna tukutakanu tw’Akristu. Mayingi muna mana tutanganga yovo wá ke mampa ko kwa yeto. Makaka nanga twalongoka mo kala. Kansi, wau vo ezak’e ntangwa tulenda vilakana, tuvwidi mfunu wa susumunwa mu kuma kia makani ma Yave ye nsiku ye malongi mandi. Tufwete yangalelanga malongi ma Nzambi, kadi malenda kutusadisa mu sungamena dina diatufila mu zingila ngwizani yo luzolo lwa Nzambi. Ekiaki i kuma ntozi a nkunga kayimbidila Yave vo: ‘O malongi maku i luyangalalu luame.’—Nkunga 119:24.
2, 3. (a) O Yave nkia kuma kalundila lusansu lwa zingu kia nkangu andi ankulu yamu lumbu yeto? (b) Nkia tusansu twa Nkand’a Nzambi tubadika mun’elongi diadi?
2 Kana una vo mvu miayingi miviokele kala tuka diasonamena, e Diambu dia Nzambi diakinu yo nkuma. (Ayibere 4:12) Dikutuzayisanga tusansu twakieleka twa wantu bazinga kuna nz’ankulu. Kanele vo e fu ye ngindu za wantu zasoba tuka tandu kia nkangu ankulu a Nzambi, e mpasi tumonanga o unu, zafwanana ye zina za wantu a tandu yayina. Tusansu twayingi twasonama mu Nkand’a Nzambi muna wete dieto, tusonganga nona ya wantu ana bazolanga Yave yo kunsadila ye kwikizi kiawonso, kana nkutu mu ntangw’a mpasi. Tusansu twakaka tusonganga e fu ina kemenganga o Nzambi. Yave wasonekesa lusansu lwalu lwawonso, lwa wantu ambote yo wantu ambi muna Nkand’andi, mu kutulonga mambu mamfunu. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Konso mana mateka sonekwa, masonekenwa muna longwa kweto, muna luzindalalu, yo muna fiauzi wa sono; twakala ye vuvu.”—Roma 15:4.
3 Yambula twabadika tusansu tutatu twa wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi: lusansu lwa Davidi vava kabangikwa kwa Saulu, lusansu lwa Anania yo Safira yo luna luyikanga fu kiasonga Yosefe vava katontwa kwa nkaz’a Potifa. Mambu mamfunu tulongwanga muna tusansu twatu.
Kwikizi Muna Nkubika za Nzambi
4, 5. (a) Adieyi diabwa vana vena Saulu wa Ntinu yo Davidi? (b) O Davidi adieyi kavanga vava kasiwa kitantu kwa Saulu?
4 Saulu wa ntinu kakala ye kwikizi ko muna Yave ye kafwana diaka yala nkangu a Nzambi ko. Muna kuma kiaki, o Nzambi wambembola yo fila Samuele wa ngunza mu kusa Davidi se ntinu a Isaele. Vava Davidi kasonga ngangu ye kikesa kiandi muna vita yo sanisinwa kwa nkangu, Saulu wayantika kumbadikila se ntantu. Nkumbu miayingi, Saulu wavava kumvonda. Kansi, muna kolo yayina yawonso, o Davidi kafwa ko kadi Yave wakala yandi.—1 Samuele 18:6-12, 25; 19:10, 11.
5 Davidi mvu miayingi kakala nze nyungani. Vava kakalanga y’elau dia vonda Saulu, akundi a Davidi bamvovesanga vo kamvonda kadi Yave oyekwele mbeni a Davidi vana koko kwandi. Kansi, Davidi kazola kumvonda ko. E kwikizi kiandi muna Yave ye zitu wandi muna Saulu wa ntinu akuswa a nkangu a Nzambi, wansima mu lembi kumvonda. Yave wasola Saulu mu kala se ntinu a Isaele. Yave mpe okunkatula vava e ntangwa ifwana. Davidi wazaya dio vo kavewa nswa wa katula Saulu ko. Una kavanga mawonso kalenda muna tina kitantu kia Saulu, Davidi wavova vo: “E nkal’a Yave aka, o Yave okumvonda, yovo e lumbu kiandi kia lufwa kikwiza; yovo kulumuka kuna vita kavondwa. Sabi sabì tu, o Yave aka, yalambul’o koko muna kuswa kia Yave.”—1 Samuele 24:3-15; 26:7-20.
6. Ekuma lusansu lwa Davidi yo Saulu lwinina lwamfunu kwa yeto?
6 Vena ye diambu diamfunu tulenda longoka muna lusansu lwalu. Nga okukiyuvulanga ekuma maka mambu mebwilanga muna nkutakani? Dilenda kala vo mpangi okuvanganga e mbi. Evangu diandi nanga ke sumu dianene ko, kansi kendeleka dikukendelekanga. Adieyi ofwete vanga? Wau vo ozolele song’o zola kwa mpangi aku wa Nkristu ye kwikizi muna Yave, bak’e nzengo za vovana yo muntu uvangidi e mbi y’ekani dia singika e diambu. Kansi, adieyi ovanga kele vo e diambu ke disingamene ko? Avo ovangidi mawonso olenda mu singika diambu, vana dio vana moko ma Yave. I wau kavanga o Davidi.
7. Muna tanginina Davidi, adieyi tufwete vanga vava tukalanga mu mpasi yovo siwa kitantu?
7 Nanga dilenda kala mpe vo mpasi za zingu omonanga yovo siwa kitantu mu kuma kia nsambil’aku. Nanga muna ntangwa yayina kuna ye dina lenda vanga ko. Dilenda kala diampasi mu zizidila, kansi dina kavanga o Davidi vava kabangikwa dituvene elongi diamfunu. E nkunga kasoneka o Davidi, mina se lusansu lwa lukasakeso, ke mu kuma kia sambu kaka ko kasamba kwa Nzambi, kantanina muna makani mambi ma Saulu, kansi mpe mu kuma kia kwikizi kiandi muna Yave y’etima diandi dia tundidika nkumbu a Nzambi. (Nkunga 18:1-6, 25-27, 30-32, 48-50; 57:1-11) Davidi wazindalala songa kwikizi muna Yave, kana una vo Saulu wambangika mu mvu miayingi. Oyeto mpe tufwete zindalala song’e kwikizi muna Yave ye nkubik’andi, kana nkutu nkia mpasi tumonanga yovo mambu mana bekutuvanganga akaka. Tufwete kala ye vuvu vo Yave otomene zaya e mpasi tumonanga.—Nkunga 86:2.
8. Adieyi bavanga Mbangi za Yave kuna Moçambique vava kwikizi kiau muna Yave kiatontwa?
8 Akristu kuna Moçambique basonga mbandu ambote ya zindalala yo songa e kwikizi kwa Yave muna ntangw’a mpasi. Muna mvu a 1984, mavata mau mabakama kwa makesa ma mbeni za luyalu. Makesa mama makutumuna e lekwa yau, bayoka e nzo yo vonda akaka. Diamonekanga vo Akristu awaya ke belenda kuyitanina ko. O nkangu watumwa mu kanga Akristu kimana bakoteswa mu buka ina yanwananga vita yovo yikama e buka yayi mu mpila zakaka. Kuna kwa Mbangi za Yave, evangu diadi ke diakala ngwizani ko yo kuyivaula kwa Nkristu muna mambu ma nza. Ediadi diafungisa makesa o makasi. Tezo kia 30 ma Mbangi za Yave bavondwa muna kolo kiakina. Kansi, kana nkutu mpasi zazina za lufwa ke zalenda fwasa kwikizi kia nkangu a Nzambi ko.a Nze Davidi, bazizidila mpasi yo sunda zo.
Nona ya Lulukisu
9, 10. (a) Aweyi tulenda sadisilwa muna nona ya wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi? (b) Adieyi diakala diambi mun’evangu dia Anania yo Safira?
9 E nona yakaka ya wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi isonganga e fu yina tufwete venga. Kieleka, o Nkand’a Nzambi uvwidi tusansu twayingi twa wantu, kana nkutu vana vena selo ya Nzambi, ana bavanga oma mambi yo vewa e tumbu. (1 Korinto 10:11) Lumosi muna tusansu twatu i lusansu lwa Anania ye Safira, yakala yo nkento bakala muna nkutakani ya Akristu a tandu kiantete muna Yerusaleme.
10 Vava kiavioka Pentikosti ya mvu a 33 wa tandu kia Kristu, diavava vo akwikidi ampa ana bakala muna Yerusaleme basadiswa. Ezaka mpangi muna nkutakani batek’o mavwa mau muna sadisa ana bakala mu mpasi. (Mavangu 2:41-45) Anania yo Safira bateka mpatu au yo twasa kaka ndambu a nzimbu kwa antumwa yo vova vo lukau lwau i nzimbu zawonso batekela e mpatu. Kieleka vo Anania yo Safira bakala yo nswa wa vana e nzimbu zina bazolele, kansi makani mau mambi makala, evangu diau ke diakala diansongi ko. Wantu bazola sivikisa yo moneka vo nzimbu zayingi bavene. Kansi o Petelo wa ntumwa, muna lusadisu lwa mwand’avelela, wasengomona umpuki yo luvunu lwau. Muna kuma kiaki, o Yave wabavonda.—Mavangu 5:1-10.
11, 12. (a) Adieyi tulenda longoka mu kuma kia ziku? (b) O kala e nkala ziku nkia nluta ditwasanga?
11 Yambula o lusansu lwa Anania yo Safira lwakala s’elongi kwa yeto, vava tulwakilwanga kwa ngindu za vuna kimana twatondwa kw’akaka. Tulenda vuna akw’eto wantu, kansi katulendi vuna Yave ko. (Ayibere 4:13) Nkumbu miayingi, o Nkand’a Nzambi ukutulukisanga mu vovanga e ludi muntu yo nkw’andi, kadi akwa luvunu ke bekala ye fulu ko muna nz’ampa ikondwa o vilwa. (Ngana 14:2; Lusengomono 21:8; 22:15) Tufwete sungamena vo Nkadi Ampemba wa Satana i tuku dia luvunu.—Yoane 8:44.
12 O kala nkwa ziku nluta miayingi dikututwasilanga. Emiaka muna nluta miami, i kala ye ntona zambote yo bundw’e vuvu kw’akaka. Nkumbu miayingi, Akristu bebakanga e salu yovo sikila muna salu yau, mu kuma kia ziku kiau. Edi disundidi o mfunu, kala nkwa ziku dikutusadisa mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi wa Mpungu-ngolo.—Nkunga 15:1, 2.
Venga e Zumba
13. O Yosefe nkia ntonta kanwana zau ye adieyi kavanga?
13 Yosefe wa mwan’a Yakobo, watekwa muna ubundu vava kakala ye kimbuta kia mvu 17. O Yosefe nanga yandi mosi kaka kakala muna nzo a Potifa wa mbanda-band’a Engipito, muna kasilwa o meso kwa nkaz’a mfumu andi. O nkento ndioyo wazola vo Yosefe katá yandi e zumba, wau vo mote etoko kakala ye lumbu yawonso wamvovesanga vo: “Leka yame.” O Yosefe kwandá kakala ye yitu yandi, kazayakana kwa muntu ko muna nsi yayina. Nga wafwana kwandi tá zumba yo nkento ndioyo lembi moneka kwa wantu. Kansi, vava o nkaz’a Potifa kansimbinina muna mvwatu, Yosefe watina.—Etuku 37:2, 18-28; 39:1-12.
14, 15. (a) Ekuma lusansu lwa Yosefe lwinina o mfunu kwa yeto? (b) Ekuma mpangi mosi ankento kayangalela landa malongi ma Nzambi?
14 Yosefe kwa mase mavuminanga Nzambi kasanswa, ye wazaya wo vo leka yo nkento una vo ke nkaz’aku ko, vangu diambi. Wayuvula vo: “Nkia mpanga mvang’ediadi diambu diambi-mbi, yasumuka Nzambi?” Yosefe wazaya o nsiku una kavana o Nzambi muna Edene mu kuma kia wantu, wa sia vo, muntu kafwete kala yo nkento yovo yakala dimosi kaka. (Etuku 2:24) E selo ya Nzambi o unu balenda baka nluta muna badikanga dina kavanga o Yosefe vava katontwa. Muna fulu yakaka, o vukana lembi sompa ke kusimwanga ko. Muna kuma kiaki, aleke ana bevenganga kuyisia muna mavangu ma zumba bevezwanga kw’akundi au a sikola. Evangu dia vukana yo muntu una vo ke nkaz’aku ko diasayana vana vena ambuta. Muna kuma kiaki, o lusansu lwa Yosefe luna s’elongi diamfunu kwa yeto. O nsiku a Nzambi wa sia vo o tá zumba i sumu, ke wasoba ko. (Ayibere 13:4) Ayingi ana bavukumunwa mun’evangu dia zumba bazeye e mfwilu ditwasanga. Dilenda twasa nsoni, ntona zayiva, kimpala, yimita ye yimbevo yisambukilwanga muna zumba. Nze una Nkand’a Nzambi ukutulonganga, ndiona otanga e zumba, ‘muna to kiandi kibeni i kesumukinanga.’—1 Korinto 5:9-12; 6:18; Ngana 6:23-29, 32.
15 Jenny,b wa nkento ampumpa una vo Mbangi a Yave, ovwidi kuma kia yangalela malongi ma Nzambi. Kuna salu, nkundi mosi a salu wavavanga tá yandi e zumba. Jenny katambulwilanga ko, kansi o nkundi ndioyo wasakisa kuntokanesa. Jenny wavova vo: “Diampasi diakala muna zizidila venga ta e zumba, kadi ozolwa kw’etoko diambu diambote.” Kansi, wabakula vo muntu ndiona wavavanga vo kankudikila muna lutangu lw’akento ana kaleka yau kala. Vava kamona vo oyantikidi yoya o zizidila, wasamba kwa Yave kimana kansadisa mu kwamanana songa kwikizi muna Yandi. Jenny wavova vo mana kalongokanga muna Nkand’a Nzambi ye nkanda mieto, makala se “malongi mana mansiamisanga mu kwamanana kuyikeba.” Dimosi muna malongi mama i lusansu lwa Yosefe yo nkaz’a Potifa. Jenny wakudikila vo: “Ekolo yasungamenanga e nzola ina izolanga Yave, kiatokananga ko vo nanga nsinga vanga mbi yayi yo sumukina Yave.”
Tulunda Malongi ma Nzambi
16. Aweyi tulenda bakila nluta mia fimpa yo badika tusansu twa wantu beyikwanga mu Nkand’a Nzambi?
16 Yeto awonso tulenda wokesa kiese kieto muna nsiku mia Yave vava tusianga ngolo za bakula e kuma kiasonekenwa tusansu twatu muna Nkand’a Nzambi. Nkia malongi mena mo? Nkia fu ya wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi tufwete tanginina yovo venga? O Nkand’a Nzambi tusansu twa wantu ayingi keyikanga. Awonso ana bezolanga malongi ma Nzambi, balenda bak’e nluta muna kalanga y’etima dia vwa o zayi uvananga moyo kumosi ye malongi tulenda longoka muna nona ya wantu ina Yave kasonekesa mu Nkand’a Nzambi. Nkumbu miayingi, finkanda-nkanda fiafi fivayikisanga malongi meyikanga wantu awaya bena vo tusansu twau twamfunu kwa yeto. Ekuma olembi vaulwila ntangwa mu tanga tusansu twatu?
17. Aweyi obadikilanga malongi ma Yave? Ekuma?
17 Tufwete vutulanga matondo muna zola kesonganga o Yave kw’awana besianga ngolo za vanga luzolo lwandi. Oyeto ke tu wantu alunga ko, nze una wakala mpe akala y’akento beyikwanga muna Nkand’a Nzambi. Kansi, tulenda bak’e nluta miayingi muna tusansu twau twasonama muna Nkand’a Nzambi. Muna lemvokelanga nkanikinu mia Nzambi, tulenda venga oma mambi yo tanginina mbandu ambote y’awana bakangalela muna unsongi. Avo tuvanga wo, tulenda yimbila kumosi yo ntozi a nkunga: ‘Akwa nsambu alundi a malongi [ma Yave], ana bekuntomba ye nsi a ntima. O moyo ame ulundidi malongi maku; nzolele mo kikilu.’—Nkunga 119:2, 167.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a Tala muna Anuário das Testemunhas de Jeová ya mvu a 1996, lukaya lwa 160-162.
b E nkumbu yasobwa.
Nkia Mvutu Ovana?
• Adieyi tulenda longoka muna fu kiasonga Davidi mu kuma kia Saulu?
• Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwa Anania yo Safira?
• Ekuma lusansu lwa Yosefe lwinina mfunu o unu?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 18]
Ekuma o Davidi kazolela vonda Saulu ko?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 19]
Adieyi tulongokele muna lusansu lwa Anania yo Safira?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 20]
Nki kiasadisa Yosefe mu venga e zumba?