Kala Nkwa Ziku Muna Mambu Mawonso

1, 2. Ekuma Yave keyangalelanga vava kemonanga e ngolo tuvanganga mu kala nkal’ambote? Yika e nona.

NGUDI ye mwan’andi a yakala bavaikidi muna vula ditekelwanga lekwa. I bosi, mwana telamene ye nkenda. Vana koko una ye má kia sakanena kina kabongele muna vula dia tekela. Ovilakene ovutula kio yovo yuvula ngw’andi kana vo lenda kio sumba. Oyantikidi dila yo lomba lusadisu kwa ngw’andi. Ngudi umfiaulwisi, i bosi obongele má kiokio kimana kavutula kio yo lomba e ndoloki. Ngudi oyangalele yo kuyisana. Ekuma?

² Mase betoma yangalalanga vava bemonanga wan’au besonganga fu yambote. Diau adimosi mpe kemonanga o S’eto ezulu, “wa Nzambi a ziku.” (Nkunga 31:5) Oyangalalanga vava kemonanga lunungunuku lweto muna mwanda, ye ngolo tuvanganga mu kala nkal’ambote. Wau vo tuzolele kunyangidika yo sikila muna zola kwandi, diambote twalemvokelanga elongi dia Paulu wa ntumwa: “Tuzolele kala nkal’ambote muna mambu mawonso.” (Ayibere 13:18) Yambula twafimpa mambu maya malenda kitula e zingu kia nkal’ambote se kiampasi. I bosi tufimpa e nsambu tulenda tambula muna kala nkal’ambote.

TUKALA AKWA ZIKU YETO KIBENI

3-5. (a) E Diambu dia Nzambi aweyi disongelanga e vonza kia kuyivuna? (b) Adieyi dilenda kutusadisa mu kala ye ziku kwa yeto kibeni?

³ Diampasi dikalanga mu kala ye ziku kwa yeto kibeni. Diasazu kwa yeto wantu alembi lunga mu kivunginika. Kasikil’owu, Yesu wavovesa Akristu muna Laodikia vo, vuna bayivunanga vava bavovanga vo amvwama, kansi ‘asukami, ye mpofo, ye nkonga’ bakala muna kimwanda—mu mpasi kikilu bakala. (Lusengomono 3:17) Mu vonza kiampwena bakala.

⁴ Nanga osungamene mpe elongi dia Yakobo wa nlongoki: ‘O muntu, ovo oyindulanga vo nsambidi a Nzambi wau kalembi bindika lubini luandi, yo vunginika ntim’andi, e nsambil’andi yakondwa o mfunu.’ (Yakobo 1:26) Avo tusadidi lubini lweto mu mpila yambi yo yindula vo Yave lenda tonda nsambil’eto, vunginika tukivunginikanga. E nsambil’eto kwa Yave yavela, yakondwa mfunu. Nki kilenda kutusadisa mu lembi bwa mu vonza kiaki?

⁵ Muna kapu kiakina, Yakobo watezanesa e ludi kia diambu dia Nzambi ye pelo. I bosi, watuwondelela twafimpa nsiku a Nzambi wa ziku yo singika konso diambu divwilu o mfunu. (Tanga Yakobo 1:23-25.) Nkand’a Nzambi ulenda kutusadisa mu kala akwa ziku muna yeto kibeni yo bakula dina tufwete vanga mu singika nzila zeto. (Maniongo ma Yeremiya 3:40; Kangai 1:5) Tulenda lomba mpe kwa Yave muna sambu vo katufimpa yo kutusadisa twabakula konso esumu diampwena tuvangidi yo yambula dio. (Nkunga 139:23, 24) E kondwa ziku, lutovoko, tufwete lo badikilanga nze una S’eto ezulu kebadikilanga lo. Muna Ngana 3:32 tutanganga vo: ‘Yave omenganga abendomoki, kansi ovanganga kikundi ye asongi.’ Yave lenda kutusadisa twayimwena nze una kekutumwenanga. Sungamena dina kavova Paulu: “Tuzolele kala nkal’ambote.” Katulendi kala alunga ko owau, kansi tulenda vanga ngolo mu kala nkal’ambote.

KALA NKWA ZIKU MUNA NZO

6. Awana basompa nkia kuma bafwete kadila akwa ziku muntu yo nkw’andi? Nkia vonza bafwete venga?

⁶ Kala nkwa ziku, i sinsu kifwete zayilwa e nzo z’Akristu. Ozevo, yakala yo nkento bafwete kalanga akwa ziku muntu yo nkw’andi. Mavangu ma safu ke mena fulu ko muna longo lwa Nkristu, nze lengokela muntu akaka moyo, vanga kimakangu ma kinsweki muna Internet yovo tala yo tanga mavangu ma zumba. Vena ye Akristu akaka basompa bevanganga mambu mama yo sweka mo kw’akazi au akondwa kuma. O kuyisia muna mavangu mama i kondwa ziku. Tala mvovo mia Davidi wa Ntinu akwikizi: “Kivwende ya fwafwala ya wantu ko; kikwenda kumosi ye mpuki ko.” (Nkunga 26:4) Avo wasompa, kuvangi diambu ko dina kulenda zayisa ko kwa nkaz’aku!

7, 8. Nkia nona ya Nkand’a Nzambi ilenda sadisa wana bazaya mfunu wakala nkwa ziku?

⁷ Muna longa e fu yambote kwa wan’au, amase bafwete sadilanga nona ya Nkand’a Nzambi. Muna yika e nona y’awana ke bakala nkal’ambote ko, balenda sadila nona kia Akani ona wayiya e lekwa yangani yo sweka evangu diandi; Ngekazi wavova luvunu mu baka nluta mia nzimbu; Yuda wakota Yesu nsoki muna kumvunina mambu yo yiya.—Yosua 6:17-19; 7:11-25; 2 Ntinu 5:14-16, 20-27; Matai 26:14, 15; Yoane 12:6.

⁸ Muna yika nona y’awana bakala akwa ziku, balenda sadila nona kia Yakobo ona wavovesa wan’andi benda vutula nzimbu zawanuka muna madila mau, yo vova vo awana basia zo muna madila nanga vilakana bavilakana; Yefeta ye mwan’andi ankento ona wavovesa o s’andi kalungisa nsilu andi a kumvana se lukau; yo Yesu ona wayisunzula vana ndose a ndonga mu lunganisa ungunza yo tanina akundi andi. (Etuku 43:12; Afundisi 11:30-40; Yoane 18:3-11) E nona yayi yilenda sadisa mase mu solola mambu mamfunu muna Nkand’a Nzambi mana balenda sadila mu longa wan’au o mfunu wakala akwa ziku.

9. Mase nkia fu bafwete venga avo bazolele longa fu ya nkal’ambote kwa wan’au? E fu kiaki ekuma kinina mfunu?

⁹ Amase bafwete songanga mbandu ambote vava belonganga wan’au. Paulu wa ntumwa wayuvula vo: “Ozevo, ongeye olongele muntu akaka, kukulonganga ko e? ongeye otelekanga vo o muntu kayiyi ko, onge yiya kwaku e?” (Roma 2:21) Mase makaka mavwanga besianga muna ngindu za wan’au muna kubalonga o mfunu wakala nkal’ambote, kansi yau kibeni ke besonganga fu yayi ko. Muna vava lungisa luvunu lwau yo yiya lekwa yakete, bevovanga vo: “O muntu vana kesadilanga i vana kedilanga” yovo “O vova luvunu mu mambu makete ke diambi kwandi ko.” Kansi, kavena kuma ko kilenda lungisilwa o wivi ye luvunu, kavena wivi ye luvunu lwakete ko.a (Tanga Luka 16:10.) O wana nzaki bebakulanga e fu kia kivunina, ediadi dilenda fwasa e zingu kiau. (Efeso 6:4) Kansi, vava belongokanga e fu ya nkal’ambote muna mbandu amase mau, balenda kembelela Yave mu nza yayi yambi.—Ngana 22:6.

KALA NKAL’AMBOTE MUNA NKUTAKANI

10. Kanele vo diambote mu mokena mambu ma ziku y’akw’eto akwikidi, nkia fu tufwete venga?

¹⁰ Kalanga vamosi ye mpangi z’Akristu, dilenda kutuvana elau dia songa e fu ya nkal’ambote. Nze una tulongokele muna Kapu kia 12, tufwete kuyikenga twalembi sadila lubini lweto mu mpila yambi, musungula, vana vena mpangi zeto za mwanda. Konso moko, kilenda kwandi kituka se makumbu yovo luvunu. O samun’e diambu ke tuzeye ziku ko, dilenda kutufila mu mwanganesa luvunu. Muna kuma kiaki, diamfunu twabindika lubini lweto. (Ngana 10:19) Kuna diak’e sambu, avo tuzeye e ziku kia diambu, ke sia ko vo tufwete dio zayisa kw’akaka. Kasikil’owu, dilenda kala vo e diambu tuwidi ke tunina dio ye nswa a zaisa ko yovo ke diambote ko mu zayisa dio kw’akaka. (1 Tesalonika 4:11) Akaka muna lungisa e fu kia mokena konso diambu bawidi bekiyikilanga vo akwa ziku, kansi e mpov’eto ifwete kala yambote, yangemba lumbu yawonso.—Tanga Kolosai 4:6.

11, 12. (a) Awana besumukanga aweyi bewokeselanga esumu diau? (b) O Satana nkia ngindu za luvunu ke sayanesanga mu kuma kia masumu? Aweyi tulenda vengela ntambu wau? (c) Aweyi tulenda songela vo tw’akwa ziku muna nkubik’a Yave?

¹¹ Diamfunu twakalanga akwa ziku muna nkal’eto y’awana bevitang’o ntu muna nkutakani. Vena ye awana besumukanga yo wokesa esumu diau muna vava dio sweka yo vova luvunu kw’akuluntu muna nkutakani kele vo babayuvwidi. Wantu awaya bevavanga sadila Yave ye disu ku nsi a lukaya. Kieleka, evangu diadi dilenda kitula muntu se nkwa luvunu muna zingu kiandi kiawonso. (Nkunga 12:2) Akaka ke bezayisanga mawonso ko kw’akuluntu. (Mavangu 5:1-11) E fu kiaki i kwikila muna ngindu za luvunu kenungununanga o Satana.—Tala e babu, “Luvunu lwa Satana mu Kuma kia Masumu Mampwena,” muna lukaya lwa 164-165.

¹² Diamfunu mpe twakala akwa ziku muna nkubik’a Yave vava tuvananga mvutu za yuvu muna nkanda. Kasikil’owu, vava tusonekanga e nsangu za salu kia umbangi, tufwete kebanga kimana twalembi vuna. Diau adimosi mpe, vava tusonekanga e ndomba (petição) za salu tuzolele sala, katufwete vuna ko mu kuma kia mavimpi meto yovo sweka mambu makaka ma zingu kieto.—Tanga Ngana 6:16-19.

13. Aweyi tulenda kadila akwa ziku kele vo kumosi tusalanga y’akweto akwikidi?

¹³ Tufwete kalanga mpe akwa ziku ye mpangi zeto z’akwikidi muna mambu ma kinkita. Ezak’e ntangwa, mpangi zamakala ye zamakento balenda vanga kinkita y’akw’au. Bafwete venganga mokena mambu mama mun’Eseka dia Kintinu yovo muna salu kia umbangi. E diambu diadi dilenda kala vo mfumu a salu ye nsadi andi. Avo mpangi zeto z’Akristu tubakidi mu salu, tufwete kadilanga yau nkal’ambote, yo kubafuta muna ntangwa yasilwa, ye ntalu lwawizana ye nsendo miakaka miasikidiswa muna nsiku. (1 Timoteo 5:18; Yakobo 5:1-4) Kuna diak’e sambu, kele vo mpangi eto wa Nkristu utubakidi mu salu, tufwete vanganga ngolo mu sala e salu kina betela ye mfutu eto. (2 Tesalonika 3:10) Muna kuma kia ungudi weto wa Kikristu, katuvavi ko vo katusianga va fulu kiantete muna lumbu ya vundu, ye vava kevananga nsendo ye malau makaka kw’asadi.—Efeso 6:5-8.

14. Vava Akristu bekubanga e nzimbu mu vanga kinkita, adieyi bafwete vanganga? Ekuma?

¹⁴ Adieyi tuvova kele vo nzimbu twakuba mu vanga kinkita yovo mfuka twadia? O Nkand’a Nzambi uyikanga nkanikinu wamfunu ufwete sadilwa: Soneka ngwizani zawonso! Kasikil’owu, vava Yeremiya kasumba evia, wasoneka nkand’a nsumbwa vana vena ambangi yo bandula wo, i bosi walunda wo. (Yeremiya 32:9-12; tala mpe Etuku 23:16-20.) Vava tuvanganga kinkita y’akw’eto akwikidi, o soneka ngwizani zawonso muna nkanda yo siwa e dimbu kw’ambangi ke disonganga ko vo ke tubundaziananga vuvu ko. Kansi, dilenda kakidila e ntatani, lukendalalu ye mambu makaka malenda twasa mpambani. Akristu ana bevanganga kinkita y’akw’au akwikidi bafwete sungamena vo e ntatani za kinkita ka zifwete fwasa ungudi ye luvuvamu lwa nkutakani ko.b—1 Korinto 6:1-8.

KALA NKWA ZIKU KUNA SALU

15. Yave aweyi kebadikilanga o kondwa e ziku muna kinkita? Akristu aweyi bafwete badikila evangu diadi diwokelanga mwawonso?

¹⁵ Nkristu kafwete songanga kaka nkal’ambote mu nkutakani ko. Paulu wavova vo: ‘Tuzolele kala nkal’ambote muna mambu mawonso.’ (Ayibere 13:18) Mvangi eto ozolele vo twakala nkal’ambote muna mambu ma kinkita. Nkand’a Ngana uyikanga mpila zayingi zisadilwanga balanz’aluvunu. (Ngana 11:1; 20:10, 23) Kuna nz’ankulu, akiti balanza basadilanga mu teza e lekwa. Akiti akondwa unsongi balanz’aluvunu basadilanga mu teka e lekwa yau.c Yave omenganga evangu diadi! Muna sikila muna zola kwandi, tufwete venga konso evangu diakondwa e ziku.

16, 17. Nkia mambu mambi metoma vangamanga omu nza? Akristu akieleka nkia kani bena diau?

¹⁶ Wau vo Satana i nyadi a nza yayi, tumonanga evangu diadi diakondwa e ziku kw’awonso batuzungidi. Lumbu yawonso tulenda tontwa mu lembi kala nkal’ambote. Muna soneka lusansu lwa zingu kiau lulombwanga mu kota muna salu, ndonga bevunanga yo sakisa mambu mu kuma kia salu ina bazeye ye sikola batanga. Vava besonekanga ndomba za kotela mu nsi a kinzenza, nkanda mia mpaku ye nkanda mia tambulwila lusadisu, kele vo sumbula babwididi, ndonga bevananga mvutu za luvunu mu tambula kina bazolele. An’asikola ayingi beyiyanga muna lumbu kia lufimpu yo vuna muna salu ya sikola ya vangila ku nzo. Nanga dina basonekene mu Internet babongele dio, kansi bevunanga vo dia yau kibeni. Vava wantu bekalanga ye ayadi ambi, bezolanga futa e mbabu mu vwa kina bazolele. Tumonanga e fu yayi mu nza eyi tuzingilanga ina vo wantu ayingi “akwa kuzola, minzola-nzimbu, . . . mindembi zola mawete.”—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ Akristu akieleka bena y’ekani dia lembi kuyisia mu mavangu mama. Ezak’e ntangwa diampasi dikalanga mu kala nkal’ambote, kadi awana bevanganga mambu mama ma vilwa bemonekanga nze yau bena ye zingu kiasikila yo baka nluta mu nza. (Nkunga 73:1-8) Elo, Akristu mpasi za zingu bemonanga, kadi bazolele kala nkal’ambote muna “mambu mawonso.” Nga mpasi za nkatu bemonanga? Ve kikilu! Ekuma? Nkia nsambu tulenda baka muna songa fu ya nkal’ambote?

NSAMBU ZA KALA NKWA ZIKU

18. Ekuma dinina mfunu mu zayakana vo u nkwa ziku?

¹⁸ Kavena mambu mayingi ko olenda badikila muna zingu vo mamfunu kikilu avo ke zayakana muna fu kia nkal’ambote ko yo bundwa e vuvu kw’akaka. (Tala e babu, “Nga Isonganga Fu ya Nkal’ambote?” muna lukaya lwa 167.) Sungamena mpe vo konso muntu lenda kivangila kwandi nkumbu ambote. Ke divavanga umbangu ko, yovo mavwa, yovo mpw’ambote ye fulu kiasansukila yovo diambu diakaka dina kulendi vanga ko. Kansi, wantu ayingi ke bekivangilanga nkumbu ambote ko. Akwa nkumbu ambote ke bena ndonga ko. (Mika 7:2) Akaka balenda kuveza mu kuma kia fu kiaku kia nkal’ambote, kansi akaka bekuzitisa, yovo kusenda ye kubunda e vuvu. Mbangi zayingi za Yave, muna songanga fu kia nkal’ambote, babaka nluta miayingi muna mambu ma nzimbu. Vava asadi akondwa ziku bekatulwanga, oyau besikilanga muna salu yau, yovo baka e salu mu nzaki vava kivavwanga asadi akwa ziku.

19. Okala nkal’ambote muna zingu aweyi dilenda kutusadisila mu kala ye ntona zambote kumosi mpe ye ngwizani ambote yo Yave?

¹⁹ Avo diabwila kala yovo ve, vekala ye lumbu o bakula vo e fu kia nkal’ambote nsambu zayingi kitwasanga yo kala ye ntona zambote. Paulu wasoneka vo: “Tutomene wo zaya vo tuna ye ntona zambote.” (Ayibere 13:18) Vana ntandu, Es’eto ezulu ozolanga awana bena ye fu ya nkal’ambote, kalendi vilakana e nkumbu aku ambote ko. (Tanga Nkunga 15:1, 2; Ngana 22:1.) Elo, okala nkal’ambote dilenda kusadisa mu sikila muna zola kwa Nzambi. Kavena nsambu ko zisundidi e zazi. Muna kapu kilanda tufimpa diambu diakaka difwanane ye diadi: Ngindu za Yave mu kuma kia salu.