Ngano makani ma Nzambi mu bungu dia bantu ni me?

1. Ngano makani ma Nzambi mu bungu dia bantu ni me?

NZAMBI makani ma nkatika ma toma me nandi mu bungu dia bantu. Nzambi wasala Adame bakala dia ntete na Eva mukento wa ntete, ngatu babâ ku mbuka yimosi ya toma. Makani ma Nzambi meri: babutana, bayalangasa paradi yina ha mutoto wawansoni mpe bakipa bibulu.​—Mbatukulu 1:28; 2:8, 9, 15; tala note ya 6.

2. (a) Bwe tuzabiri ti Yehova mbo kalungisa makani mandi? (b) Mu ntelo ya Bibila, banani bazinga mankululu ha zulu mutoto?

² Ngano lumbu tie ko mbo tubâ ku paradi? Yehova watâ ti: “Wa ntele . . ., mbo ni yirika wo mpe.” (Izaya 46:9-11; 55:11) Buna bu katele, mbo kayirika mio mi kawaya; ka kwena tima tilendi mu kabakasa ko. Yehova watutela ti, ka “mpamba” ko kasala mutoto. (Izaya 45:18) Nzambi zololo ti bantu babâ ha mutoto. Kâ, ntia mpila bantu bafweti wa bela? Mpe ntangu zikwa bafweti wa bela? Bibila ditele ti: “Bantu ba sungama mbo babiarila mutoto, mpe mbo bazinga mankululu ha zulu mutoto.”​—Mikunga 37:29; Nzabukusu 21:3, 4.

3. Ntia tiyuvu tulendi tiyula bu tumonaka bantu bata bela na bata fwa?

³ Mu ntangu yi, bantu bela babelaka, na fwa bafwaka. Mu nza ya mukaka bantu hondasana bahondasanaka, mpe mizingu miamingi. Kâ Nzambi, ka wayila wo bô ko. Ngano ntia musamu kwa wayôka? Bibila kwa lendi wa tu bangurila.

NZAMBI MBENI YE NANDI

4, 5. (a) Ngano nani wasarila nioka mu zonza kwe Eva? (b) Bwe muntu wa nsungu wulendi bela mwivi?

⁴ Bibila ditele ti Nzambi mbeni ye nandi. Mbeni yango mbazi yena. Nkumbu zandi “Diabulu” mpe “Satana.” Satana wasarila nioka mu zonza kwe Eva ku nsaba ya Edene. (Nzabukusu 12:9; Mbatukulu 3:1) Eva wakwikila ti nioka yeri mu zonzelaka.​—Tala note ya 7.

⁵ Ngano nani wasala Satana? Ngano Nzambi? Kâni! Mu ntangu yeri salaka Nzambi mutoto, mbazi zazingi zabâ ku mazulu. Mosi ya mbazi zango wasoba mpe wayizi bâ Diabulu. (Yobe 38:4, 7) Bwe wulendi bela? Tabongeno tifwani: Ngano bwe muntu wa nsungu wulendi kwizi bâ mwivi? Ka kwena muntu wubutukaka mwivi ko. Kâ, kamana batika mu dienokena tima tiangana, tala ti tatamane mu dienokena tio, mbanzulu zandi za bwivi mbo zikula, mpe mbo kadinga kabaka tima tiango. Bu kalaba tio, weka mwivi.​—Tanga Zaki 1:13-15; tala note ya 8.

6. Ngano bwe mbazi mosi yayizi bela mbeni ya Nzambi?

⁶ Misamu ni mina miaturila mbazi yango. Yehova bu kamana sala Adame na Eva, wabatela babutana mpe “bafulusa mutoto.” (Mbatukulu 1:27, 28) Kampe Mbazi yango yabanza ti: “Kani bantu basambila Yehova, balendi kunsambila.” Bu katatamana mu mabanza mandi, wayizi dienokena nsambululu yi bafweti hanaka kwa kwe Yehova. Wayizi huna Eva, ngatu bantu bamusambila. (Tanga Mbatukulu 3:1-5.) Ntiangu, mbazi yango yayizi bâ Satana mpe Diabulu, mbeni ya Nzambi.

7. (a) Mu bungu dia nti Adame na Eva bafwila? (b) Mu bungu dia nti tununaka mpe tufwaka?

⁷ Adame na Eva bayizi kolama kwe Yehova, ni bayizi dia mbutu yi kabayimina. (Mbatukulu 2:17; 3:6) Bayizi sumuka ha meso ma Yehova. Ha manima bayizi fwa, buna bwa tela wo Yehova. (Mbatukulu 3:17-19) Bala ba Adame na Eva bayizi fwa mpe mu bungu ti masumu ma ba nawu. (Tanga Bisi-Rome 5:12.) Mu bungu dia nti bala ba Adame na Eva bayizi ba na masumu? Mu bakula wo, tabongeno tifwani: Tala ti bibriki (briques) tazolo sala mu mule wa tengama, bibriki biabiansoni bi yirika bia tengama bibâ. Beto mpe “ba tengama” twe ntiana Adame we mule wa tengama. Adame bu kakolama kwe Yehova wayizi sumuka. Adame bu ke tata’eto, ntiangu twe na masumu. Mu bungu ti basumuka twe, ntiangu tununaka mpe tufwaka.​—Bisi-Rome 3:23; tala note ya 9.

8, 9. (a) Ngano Satana, ntia musamu kazolo Adame na Eva bakwikila? (b) Mu bungu dia nti Yehova kalembo hondela Satana, Adame na Eva bu bakolama?

⁸ Satana wabatika bukolo bu kanata Adame na Eva bakolama kwe Yehova. Wasa ti Adame na Eva bakwikila ti Yehova ngungu yena, mfumu ya mbi yena mpe ka zolo â ko babâ mu nsayi. Satana wasingasa ti Adame na Eva bafwanakana mu sola bawu beni mbote na mbi; mpe wavutu singasa ti, bantu ka bena na nsatu Nzambi ko mu bonga nzengolo. Ngano Yehova nti kaketi sa? Ngano bu kaketi honda Satana, Adame na Eva, mbo kaketi songela ti Satana ngungu yena? Kâni!

⁹ Yehova ka honda Satana, Adame na Eva ko, buna bu bakolama. Wabikila bantu ntangu batitwarisa bawu beni, ngatu bamona mu bawu beni ti Yehova kwa zebi mio miyokele bubote mu bungu dia bantu, mpe bazaba ti Satana ngungu kwa yena. Mu timoko tia 11, mbo tuzonzela wo mu bula. Kâ nzengolo ya Adame na Eva, bwe tayamwina? Ngano bubote basa mu kwikila Satana mpe mu kolama kwe Yehova? Yehova wabahana biabiansoni ntiana: luzingu lwa lunga, tibuka tia bela tia toma na salu tia mbote. Kâ Satana, ka sa na kani tima ko mu bungu dia bawu. Tala ti ni nge wabâ, bwe waketi sa?

10. Ntia nsololo ya mfunu tufweti sa beto bansoni?

¹⁰ Mu ntangu yi, beto bansoni, nsololo yeko tufweti sa ntiana Adame na Eva. Nsololo yango yilendi tu nata ku luzingu peleko ku lufwa. Tulendi sola Yehova kabâ mfumu’eto mu songela ti Satana ngungu kwa yena, peleko tulendi sola Satana kaba mfumu’eto. (Mikunga 73:28; tanga Bingana 27:11.) Bantu ka babingi â ko batumamaka kwe Nzambi, mu bungu ti kena mfumu ya nza yi ko. Tala ti Nzambi kena mfumu ya nza yi ko, ngano mfumu ya nza yi ni nani?

NGANO MFUMU YA NZA YI NI NANI?

11, 12. (a) Ngano Satana nti kaketi kabila Yezu? Mpe nti tita tulongesa? (b) Ntia verse zita songela ti Satana mfumu ya nza yi yena?

¹¹ Yezu wazaba nani we mfumu ya nza yi. Lumbu timosi, Satana “wamusongela bimfumu biabiansoni bia nza na nkembo’awu.” Mpe wakanisina Yezu: ‘mbo nikuhana bio, tala ti fukamane mu kunkunda [sambila].’ (Matie 4:8, 9; Like 4:5, 6) Tala ti bimfumu biabiansoni bia ha zulu mutoto ka biena bia Satana ko, ngano mbo kaketi bia mu kabila? Kâni. Buna, bimfumu biabiansoni Satana vwiri bio.

¹² Lendi banza ti: “Bwe Satana kalendi bela mfumu ya nza tala ti, ni Nzambi wasala biabiansoni, mpe ni Yandi we Nkwa Ngolo Zazansoni?” (Nzabukusu 4:11) Wa matieleka ni Yehova we Mvangi. Kâ, Yezu watâ ti Satana ni “Mfumu ya nza.” (Za 12:31; 14:30; 16:11) Ntumwa Paulo watâ ti Satana ni “nzambi ya nza yi.” (2 Bisi-Korente 4:3, 4) Ntumwa Za watsoneka ti: ‘mutoto wawansoni mu lutumu lwa nkwa mbi wena.’​—1 Za 5:19.

NZA YA SATANA BWE YIFUKILA?

13. Mu bungu dia nti twe na nsatu nza ya môna?

¹³ Nza yitomono fuluka mu mbi. Mu nsi zazansoni mizingu, miangu, bungungu. Bantu ngolo zazingi bata sa mu tomesa misamu, kâ ka bata lenda ko. Ntamana, mu muzingu wa Armagedo, Yehova mbo kafukisa nza yi ya mbi mpe mbo kayingasa nza ya môna ye na buderede.​—Nzabukusu 16:14-16; tala note ya 10.

14. (a) Nani Yehova kasola mu bâ mutinu wa Timfumu tiandi? (b) Ngano Bibila nti diatitela mu bungu dia Yezu?

¹⁴ Yehova wasola Yezu ngatu kabâ mutinu wa Timfumu tiandi tia mazulu. Tuka ntama, Bibila diatâ ti Yezu mbo kabâ “Mwana mutinu wa tidzunu,” mpe timfumu tiandi ka tiba na nsuka ko. (Izaya 9:6, 7) Yezu walongesa milongoki miandi mu sambirilaka timfumu tiango mu mpila eyi: ‘Bika timfumu tiaku tizi. Bika luzolo lwaku lwasalama . . . ha mutoto.’ (Matie 6:10) Ntiana bu tulongoka wo mu timoko tia 8, Timfumu tia Nzambi mbo tiyingasa bimfumu biabiansoni bia bantu. (Tanga Daniele 2:44.) Timfumu tio mbo tisobesa mutoto mu paradi.​—Tala note ya 11.

NTAMANA NZA YA MÔNA!

15. Ngano “mutoto wa môna” ni nti?

¹⁵ Bibila ditele ti: “Mazulu ma môna na Mutoto wa môna tuta kela, ku bâ buderede.” (2 Piere 3:13, NWT; Izaya 65:17) Ntangu zakaka Bibila bu dizonzelaka “mutoto,” ni mu zonzela bantu babâka ha mutoto. (Mbatukulu 11:1) “Mutoto wa môna” we na buderede, ni bantu bô batumamaka kwe Nzambi mpe ba kasakumunaka.

16. (a) Ngano ntia kabu dia toma Yehova kahana kwe bantu bô babâ mu nza ya môna? (b) Ngano, nti tufweti sa mu baka luzingu lwa mankululu?

¹⁶ Yezu wakanisina “luzingu lwa mankululu” kwe bantu bô babâ mu nza ya môna. (Marke 10:30) Ngano, nti tufweti sa mu baka luzingu lwa mankululu? Mu zaba, tanga Za 3:16 na Za 17:3. Bwawu bu, tataluzula mio mitele Bibila mu bungu dia luzingu ku paradi ha mutoto.

17, 18. Ngano bwe tuzabiri ti ha mutoto wawansoni mbo ha ba tidzunu, mpe bantu ka bavutu â bâ mu bunkuta ko?

¹⁷ Ka ku vutu â ba mizingu, miangu, na mbi ko. Ka ku vutu â sala muntu wa mbi ko ha mutoto. (Mikunga 37:10, 11) Nzambi mbo “kamanisa mizingu.” (Mikunga 46:9; Izaya 2:4) Mutoto wawansoni mbo wufuluka mu bantu bazololo Nzambi, mpe bamutumamanaka. Mbo ku ba tidzunu tia ntangu zazansoni.​—Mikunga 72:7.

¹⁸ Bantu ka bavutu â ba na bunkuta ko. Bala ba Israele bu beri tumamaka kwe Nzambi, Nzambi keba keri ba kebaka, mpe ka beri â bâ mu bunkuta ko (Levitike 25:18, 19). Ku Paradi, ka tuvutu â ba na bunkuta bwa tima peleko bwa muntu ko. Ntangu zazansoni ka tuvutu â bâ mu bunkuta ko.​—Tanga Izaya 32:18 na Mika 4:4.

19. Mu bungu dia nti tulendi kwikila ti bidia mbo bibâ bianbingi ha mutoto?

¹⁹ Bidia biabingi biba ha mutoto. “Mbutu mbo zifuluka ha zulu mutoto” na tii “ku zulu miongo.” (Mikunga 72:16, NWT) Yehova “Nzambi’eto mbo katusakumuna” mpe ha mutoto mbo ha ba bidia biabingi.​—Mikunga 67:6.

20. Bwe tuzabiri ti mutoto mbo wukwizi bâ paradi?

²⁰ Mutoto wawansoni mbo wukwizi bâ paradi. Bantu mbo baba na nzo za mbote, mpe mbo baba na tupangu twa toma. (Tanga Izaya 65:21-24; Nzabukusu 11:18.) Mutoto wawansoni mbo wubâ wa toma ntiana nsaba ya Edene. Ntangu zazansoni, Yehova mbo katuhana bima bie neto nsatu. Bibila ditele ti ‘[Nzambi], mbo zibula koko kwaku, mpe mbo lungisa nsatu za bivangu biaku biabiansoni bia moyo.’​—Mikunga 145:16.

21. Bwe tuzabiri ti bantu na bibulu mbo babâ mu tidzunu?

²¹ Bantu na bibulu mbo babâ mu tidzunu. Bibulu ka bivutu â sila bantu miangu ko. Bala ba fioti mbo basakana na bibulu bia nsisi, mpe bie na miangu lumbu ti.​—Tanga Izaya 11:6-9; Izaya 65:25.

22. Ngano Yezu nti kasa mu bungu dia bantu bata bela?

²² Bantu ka bavutu â bela ko. Yezu wawasisa bantu babingi bu kabâ ha mutoto. (Matie 9:35; Marke 1:40-42; Za 5:5-9) Yezu, Mutinu wa Timfumu tia Nzambi, mbo kawasisa bantu babansoni. Ka ku vutu â ba muntu ko wutâ ti: “Bela nita bela.”​—Izaya 33:24; 35:5, 6.

23. Ngano Nzambi nti kasa mu bungu dia bantu ba fwa?

²³ Bantu ba fwa mbo bavumbuka. Nzambi tu kanisini ti mbo kavumbula mafunda ma bantu ba fwa. “Mvumbukulu ye kô ya bantu ba sungama na ya bantu balembolo ba sungama.”​—Tanga Za 5:28, 29; Bisalu 24:15.

24. Ngano zololo wabâ ku paradi? Mu bungu dia nti?

²⁴ Beto bansoni nsololo yeko tufweti sa. Tulendi longoka mu zaba Yehova mpe mu tumama kwe Yandi peleko tulendi tituma beto beni. Tala ti tusolele mu tumama kwe Yehova, mbo tuba na luzingu luyôkele bubote. Bakala dimosi, watâ kwe Yezu kamubambukila moyo ha manima ma lufwa lwandi, mpe Yezu wamutela ti: ‘Mbo bâ na meno ku Paradi.’ (Like 23:43) Mu bimoko bita landa, mbo tulongoka misamu miamingi mita tarila Yezu, mpe mbo tulongoka mpila yi kalungisila makani ma Nzambi.