Mikanda mu bungu dia “Mukanda wa lukutakanu lwa Luzingu na tisalu”

Mikanda mu bungu dia Mukanda wa lukutakanu lwa Luzingu na tisalu

3-9 MARS

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 3

Songeleno lukwikulu lweno mu Yehova

ijwbv-F 14 par. 4-5

BINGANA 3: 5, 6—“Kusikirilandi mayela maku”

“Bêno na lukwikulu mu Yehova mu mutima’eno wawansoni.” Mbo tusongelaka ti lukwikulu lwe neto mu Nzambi bu tusaka misamu mu mpila yi kazololo. Tufweti tûlaka lukwikulu lweto mu Nzambi mu mutima’eto wawansoni. Mu Bibila, mutima mbo wuzolo songelaka timuntu tieto. Mu kati mwe na mabanza meto ma mutima na mabanza matutwarisaka. Buna, wuzololo tâ ti tûla lukwikulu lweto mu Nzambi mu mutima’eto wawansoni ka wusukisinaka kwa mu mabanza ma mpamba ko. Kâ nsololo yena yi tusaka mu bungu ti lukwikulu lwe neto ti Mvangi’eto zebi mio mie mia mbote mu bungu dia beto.—Bisi-Rome 12:1.

“Kusikirilandi mayela ma nge beni.” Tufweti bâka na lukwikulu kwe Nzambi mu bungu ti bu twe bantu ba masumu, ka tulendi’â tasikirila mayela meto ko. Tamana sikirila kwa mayela meto peleko tamana bika mabanza meto matutwarisa mu nzengolo zi tubongaka, tulendi kwizi sa nsololo zimoneka za mbote ku mbatukulu kâ mbo zikwizi nata ndandu za zibi ku nsuka. (Bingana 14:12; Yeremi 17:9) Ndwenga za Nzambi ziyôkele ndwenga zeto. (Izaya 55:8, 9) Tamana bika mabanza mandi matutwarisa, luzingu lweto mbo lukwizi toma.—Mikunga 1:1-3; Bingana 2:6-9; 16:20.

ijwbv-F 14 par. 6-7

Bingana 3:5, 6—“Kusikirilandi mayela maku”

“Mu banzila mu nzila zaku zazansoni.” Tufweti zabaka mabanza ma Nzambi mu muna musamu wa mfunu mu luzingu lweto na mu nzengolo za mfunu zi tubongaka. Ni bo tusarilaka bu tumusambilaka katutwarisa na bu tulandaka misamu mi katâka mu Bibila.—Mikunga 25:4; 2 Timote 3:16, 17.

“Yandi mbo kasungika nzila zaku.” Yandi nzila zeto kasungikaka bu katubakisaka mu landa mitieno miandi mia buderede. (Bingana 11:5) Buna mbo wutubakisaka mu lembo bwa mu mitambu mpe mbo tukwizi bâka na luzingu lwa lubote.—Mikunga 19:7, 8; Izaya 48:17, 18.

be-F 76 par. 4

Bêno na mabanza matatamana mu kula

Mu bungu ti misamu miamingi kabwabana na mio mu luzingu lwandi, muntu wulendi kwizi bâ na mabanza ntiana: ‘Musamu wu wa weka kuntûrila. Nzebi ka bwe nisa.’ Ngano mbo mabâ mabanza ma delakana? Bingana 3:7 tu têlele: “Kubândi muntu wa ndwenga ha meso maku.” Misamu mi tubwabanaka na mio mu luzingu milendi tu bakisa mu tomo bakula musamu wututûriri. Kâ tamana bâ ba kula mu timpeve, misamu mio mbo mitubakisa mu zaba ti lusakumu lwa Nzambi lwe neto nsatu mu lenda. Kula kweto mu timpeve ka kusikamanaka ko mu mpila yi tuyirikilaka misamu beto beni, kâ ni mu ntangu yi tudingaka mabanza ma Yehova ngatu matutwarisa mu luzingu lweto. Musamu wo mbo wumonekaka mu ntangu yi tubâka na lukwikulu ti ka kwena tima ko tilendi tûla tala ti Yandi ka heni’â nzila ko, mpe mu ntangu yi tubâka na tindiku tia ngolo na luzolo mu tata’eto.

Bimvwama bia timpeve

w06-F 15/09 17 par. 7

Mabanza ma nguri ma buku dia Bingana

3:3. Tufweti bongelaka mbote ya mutima na tifu tia kangama ntiana bima bia ntalu. Mpe tufweti bia sarilaka ngatu biamoneka ntiana bu monekaka mulunga wa laka. Bifu bio tufweti bia tûlaka mu mutima, ngatu biabâ bifu bia timuntu tieto.

10-16 MARS

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 4

“Kengerela mutima’aku”

w19.01-F 15 par. 4

Mu ntia mpila tulendi kengerela mutima’eto?

⁴ Mu Bingana 4:23, ntêlo ya “mutima” mbo basarilaka yo mu zonzela “timuntu tia ku kati” peleko “mansweki meto.” (Tanga Mikunga 51:6 na note.) Mu mpila yakaka, “mutima” mbo wuzonzelaka mabanza ma mutima, mabanza matutwarisaka na nsatu zeto za ku kati. Wuzololo tâ timuntu tieto tia ku kati, ka tio tio’â ko kwa ti tumonekesaka ha meso ma bantu.

w19.01-F 17 par. 10-11

Bwe tulendi kengerela mutima’eto?

¹⁰ Tala ti tuzololo talenda mu kengerela mutima’eto tufweti bâ na lenda dia swasikisa mitambu mpe tufweti sa manzangu mu yirika mio mifwanane mu tukengerela. Ntêlo ya “kengerela” mu Bingana 4:23 mbo yitubambulaka tisalu tisaka muntu wukengerelaka. Mu ntangu ya mutinu Salomo, bantu beri kengerelaka mu zulu tibaka beri nakaka mpe mu ntangu yi beri monaka mbeni yita pusana mpungi beri sikaka. Tifwani tio mbo titubakisaka mu bakula nti tulendi sa mu lembo bika Satana kabebesa mabanza meto ma mbote.

¹¹ Mu ntangu ya ntama mikengi mia mimvuka, mbo beri salaka tintwari na bantu beri kengerelaka ha mwelo. (2 Sam. 18:24-26) Tintwari, mbo beri saka ti mielo mia mumvuka miabâ mia kangama mu ntangu mbeni yi keri pusanaka. (Neh. 7:1-3) Ngindu’eto yi bayizi longa mu nzila ya Bibila, mbo yisalaka ntiana mukengi, mpe mbo katulwengesaka mu ntangu Satana yi kayêlaka mu bebesa mutima’eto, wuzololo tâ mabanza ma mutima, mabanza matutwarisaka na nsatu zeto za ku kati. Ntangu zazansoni ngindu’eto bu yituzonzelaka, tufweti ya wirikilaka ntiana beto tuta kanga mielo mia mumvuka.

w19.01-F 18 par. 14

Mu ntia mpila lulendi kengerela mutima’eno?

¹⁴ Mu kengerela mutima’eto, tufweti kanga mwelo mu bifu bia bibi, kâ tufweti wa zibula mu bifu bia bibote. Vutueno banza tifwani tia mumvuka. Mukengi mielo keri kangaka mia mumvuka mu kabakasa mbeni mu kota, kâ ntangu zakaka mielo keri zibulaka ngatu bidia na bima biakaka biakota. Tala ti mielo ka beri’â mia zibulaka ko, bantu beri bâka ku mumvuka kûna mbo baketi fwa mu nsatu. Mpila mosi mpe, ntangu zazansoni tufweti zibulaka mutima’eto mu mabanza ma mbote ma Nzambi.

w12-F 1/5 32 par. 2

“Kengerela mutima’aku!”

Mu bungu dia nti tufweti kengerelaka mutima’eto? Nzambi wasa ti mutinu Salomo katsoneka: “Yôka bima biabiansoni kengerela mutima’aku, mu bungu ti luzingu ni mô lufutumukinaka.” (Bingana 4:23) Luzingu lweto lwa lumbu ti na lwa ku bilumbu bia ku matu lusikamane mu mpila ye mutima’eto. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Nzambi mio mie ku mutima kamonaka. (1 Samwele 16:7) Ni “timuntu tieto tia ku kati tiswamaka mu mutima” tisongelaka bwe Yehova katumonaka.—1 Piere 3:4.

Bimvwama bia timpeve

w21.08 8 par. 4

Ngano ba kubama lwena mu kêla Nzambi?

⁴ Bingana 4:18 tu têlele : “nzila ya bantu ba sungama yena ntiana mutsamina wa ntielolo bwisi wukwe kenge malembe-malembe tii bu wukwizi bâ ngolo.” Mabanza mo madelakane na mpila Yehova yi kasongelaka kani diandi kwe kanda diandi malembe-malembe. Kâ verse yo yilendi tarila mpe mpila mukristo yi kakwe kuriri mu luzingu lwandi malembe-malembe mu timpeve. Kula kwa timpeve ka bapusaka ko ko mu ntinu-ntinu. Ntangu kudinganaka. Tamana longoka mpe tamana sarila malongi mo ma tubakaka mu nzila ya Zu dia Nzambi na ya organizasio’andi, mbo tukurisa malembe-malembe timuntu tidelakane na timuntu tia Yezu. Mbo tukula mu luzabu lweto lwa Nzambi. Tataluzula mu ntia mpila Yezu kazonzela musamu wo.

17-23 MARS

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 5

Dioka bunsuza

w00-F 15/7 29 par. 1

Lendi bâ wa verela mu nza ya bunsuza

Mu tingana ti, muntu wukolamanaka Yehova bamufwanakase na “mukento wa nzenza” peleko tiyala. Yandi mu wubakasa muntu, ntêlo ze na luhu ntiana mafuta ma niosi peleko yôka luhu lwa mafuta ma olive kasarilaka. Bu batulombaka mu sa bunsuza, ntêlo za mpila yo basarilaka. Tataluzuleno tifwani tia Amy, secrétaire yimosi ya toma mpe ye na mvula 27. Yandi têle: “Bakala dimosi ku salu weri tomo kunzolo mpe weri vulu kunsikaka. Bubote wusaka bu batuzoloko. Kâ, wa kwa dieri monaka ti kani dia luzolo lwandi dieri kwa dia vukasa nitu na meno. Ka nitibika ko mu bwa mu mutambu’andi.” Ntêlo za bungungu za bunsuza zilendi moneka za zibote tala ti ka tuzebi’â mbi yi zitulumunaka ko. Buna tufweti sarila lenda dieto dia banza.

w00-F 15/7 29 par. 2

Lendi bâ wa verela mu nza ya bunsuza

Misendo mitulumunaka bunsuza milendi bâ nduri yôka muti wa absinthe mpe milendi bâ ntiana mbele ya meno mole: mpasi na lufwa. Bunsuza bulendi tu natina bima bia nduri ntiana: ngindu yisembaka, zimi di tulembolo kekolo na malari matûkaka mu nzila ya tifu tia vukasa nitu. Banzeno’eti mpasi zilendi mona muntu wa kwela mu bungu dia bunsuza bwa bakala diandi peleko mukento’andi. Bunsuza bwa tilumbu timosi bulendi tulumuna mpasi mu mutima zi tulembo zimbakana mu luzingu lweto lwalwansoni. Wa matieleka, bunsuza bwa mbi bwena.

w00-F 15/7 29 par. 5

Lendi bâ wa verela mu nza ya bunsuza

Tufweti bâka mala na bantu batupusaka mu sa bunsuza. Mu bungu dia nti tubahanina nzila mu wâka mikunga miawu mia mibi, mu talaka nsaka zawu zilembolo za mbote peleko porno? (Bingana 6:27; 1 Bisi-Korente 15:33; Bisi-Efeze 5:3-5) Nkatika buzoba bubâ kwe beto mu sarila tifu tia flirt ngatu batuzolo, na mu sarila ndwatulu mpe mpila ya kwafusu yilembolo ya delakana peleko yilembolo na ndilu!—1 Timote 4:8; 1 Piere 3:3, 4.

Bimvwama bia timpeve

w00-F 15/7 29 par. 7

Lendi bâ wa verela mu nza ya bunsuza

Salomo wazonzela misendo mia minene milendi tulumuna bunsuza. Mu kati mwe na bunsuza mu makwela na kondo kwa lukwikulu mpe buzitu mu beto beni. Ngano ka tusarila buzoba ko mu dinga mu lungisa kwa nsatu zeto za bunsuza peleko za muntu wakaka? Ngano tifu tio ka tisongelaka kondo kwa buzitu ko mu beto beni bu tuvukasaka nitu na muntu wu tulembolo bâ ba kwelana?

24-30 MARS

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 6

Nti tulendi longoka mu tinionia?

it-1-F 927 par. 10-928 par. 1

Tinionia

‘Ndwenga za instinct.’ Ndwenga za tinionia ka zena ntiana za bantu ko zitûkaka mu mayela ma mbanzulu, kâ mu instinct ya ba hana Nzambi zitûkaka. Biblia tinionia kazonzelaka ntiana ‘muntu wukubikaka bidia mu tisihu mpe wukutakasaka bima biandi mu mvula.’ (Bin 6:8) Binionia mu mpila zazingi biena, bivulu monekaka ku palestine ni binionia bi batâka nkumbu moissonneuse peleko agricole (Messor semirufus). Binionia bio bidia biabingi bakutakasaka mu tisihu mpe ni bio basarilaka mu mvula mu ntangu bidia bikwizi bâka mpasi mu baka. Ku mbuka zi bayirikaka céreales binionia bio bivulu bâka, mbuka zo zibâka na bidia biabingi. Mvula yamana bolesa bima bi balunda, bawu ku mwini banataka bio mu yumisa bio. Tuzebi mpe ti binionia bio lweka lumenenaka mbutu bitatikaka ngatu zalembo mena mu ntangu yi balunda zo. Tulendi mona mulonga wa binionia bio mu nzila zi bayirikaka bu bakwe yende na mu bibula bia mbutu bi bakwe sisi ha mielo miawu.

Bifu bia mbote bi tulendi landa. Buna, recherche ya nkufi mu binionia yayikiri ngolo mu ndongosolo eyi: “Yenda kwe tinionia, nge tilenga. Taluzula nzila zandi mpe baka ndwenga” (Bin 6:6) Mpila yi kubikilaka binionia bidia mu bungu dia bilumbu bia ku matu ya nzitukulu yena, mpe luvivululu na ngolo zazingi basarilaka mu nata bina bie na dema ntiana nitu ya bawu beni peleko yôka nitu zawu. Mio mi be na lenda basaka mu sa bisalu bia nzitukulu mpe ka bakâlaka manima ko ni bu sa ti babwiri peleko basielomokene mu bulu. Tintwari, mbo basaka ti mazanza mawu mabâ ma tsema. Ndiku zawu bafwilaka tiari mpe bô be ba lwala peleko ba fwatika babakisaka mu kota mu zanza.

w00-F 15/9 26 par. 3-4

Lunda nkumbu ya mbote

Ngano ka tufweti’â zoloko tisalu ko ntiana binionia? Musamu wa mbote wena kwe beto mu sala na luhemo na mu tomesa mpila’eto ya sarila ni bu sa ti ka bata tu taluzula ko. Ni kubâ ku lukolo, ku tisalu peleko mu bima bitariri timpeve, tufweti tomo tihana mu tisalu. Ntiana kwa binionia bibakaka ndandu mu luhemo lwawu mu tisalu, Nzambi zololo ti beto mpe ‘tamona mbote mu tisalu tieto’. (Ekleziaste 3:13, 22; 5:18) Luhemo lweto mu tisalu lulendi tu natina ndandu ntiana nsayi na ngindu ya mbote. —Ekleziaste 5:12.

Mu bakisa tilenga mu yindula, Salomo wasarila biyuvu biole mu mu vumbula. Yandi watâ: “Tii ntia ntangu tatamana mu seka, nge tilenga? Ntia ntangu vumbuka ku tolo twaku?” “Seka kwa fioti, huma fioti, yêla mu kutika moko na mu huma, mpe bumputu bwaku mbo butula ntiana mwivi mpe mpasi zaku ntiana bakala dia kubama mu muzingu.” (Bingana 6:9-11) Mu ntangu tilenga yi kata kwe seke, bumputu mbo bumuturila mu ntinu ntiana mwivi mpe nsatu mbo yimuturila ntiana bakala dikubamane mu muzingu. Musitu wa tilenga mbo wufuluka mu ntinu mu matiti. (Bingana 24:30, 31) Mu ntangu fioti kwa, compagnie ya muntu wo mbo yibwa. Bilumbu bikwa mfumu compagnie katambula tilenga? Ngano mwana lukolo wusarilaka tilenga mu longoka ndongosolo zandi lendi lenda tukulo twandi?

Bimvwama bia timpeve

w00-F 15/9 27 par. 3

Lunda nkumbu ya mbote

Mbi zo za 7 zi bazonzele mwawu mu, mfunu zena mpe zitariri misamu miamiansoni mia mbi. “Meso ma lulendo” na “mutima wukanaka mbi” masumu mena masalamaka mu mabanza. “Ludimi lubutaka bungungu” na “mbangi ya bungungu yitâka bungungu” bitariri masumu mu nzonzolo. “Moko matsamunaka menga ma muntu lembolo zaba musamu” na “malu madiokaka mu yirika mbi mu ntinu” nsalulu za mbi zena. Mpe tima titomo yinaka Yehova mu bima biabiansoni, ni muntu wumonaka nsayi mu tulumuna mbakananu ha kati dia bantu babâka tintwari mu tidzunu. Bu basarila lutangu lwa 6 na 7 mu verse yo, wuzololo tâ ti liste ka yisukini’â ko mu bungu ti nsalulu za mbi za bantu ka zimanisaka ko.

31 MARS–6 AVRIL

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 7

Dioka misamu mikotesaka mu ntontolo

w00-F 15/11 29 par. 5

“Lunda ntumunu mu tatamana mu zinga”

Fenêtre ya sarila Salomo mu taluzula, kampe yeri na grillage ya bisengo yi bayika na dessins mu tomo ya tomesa. Mwini bu walembama, mpimpa bu yakota mu nzila, Salomo mweni ntwenia yimosi ya bakala yalembo bâ na nkengololo. Na kondo kwa mayela peleko na kondo kwa lenda dia swasikisa, yandi ka bâ na ndwenga ko. Ntembe kâni ti yandi wazaba ntia mpila mbuka katûla malu mpe nti biaketi mu turila. Kâ yandi tatamane mu pusana “ku lweka” lwa mukento wo mu nzila ya nzo’andi. Mukento wo ni nani? Yandi nti kata kubika?

w00-F 15/11 30 par. 4-6

“Lunda ntumunu mu tatamana mu zinga”

Bikoba bia mukento wo bieri bia peta. Na butindi bwabwansoni, mukento wo batikiri mu zonza na lukwikulu. Ntêlo zazansoni zi kata sarila ni zi kakubikiri mu leba ntwenia yo ya bakala. Bu katâ ti yandi mukayulu wa tidzunu kasa tilumbu tina mpe ti mpana zandi kalungisa, wasongela ti mu buderede keri mpe ka kondo’â timpeve ko. Mu sa mukayulu wa tidzunu ku tempelo ya Yerusaleme, misunia ma ngombe, farine, na vinu beri sarilaka. (Levitike 19:5, 6; 22:21; Lutangu 15:8-10) Mu bungu ti wô weri saka mukayulu wuna lenda dieri nandi dia dia mukayulu wuna yandi na kanda diandi, mukento wuna wazolo tâ ti bia dia na bia nwa biabingi biabâ mu nzo’andi. Ni mu zolo tâ ti ntwenia yina ntangu ya mbote kaketi yôkesa ku nzo’andi. Mukento wuna wavutu tâ ti yandi waduka kwa mu kwizi mu dinga. Musamu wo wulendi simba mutima wa muntu wo wutambula mu mu kwikila. Mulongoki wumosi wa Bibila watâ: “Wa matieleka ti yandi muntu kayizi dinga bu kaduka. Kâ ngano ni ntwenia yo kwa ya bakala yandi kayizi dinga? Ni muntu kwa wukondolo ndwenga ntiana ntwenia yi ya bakala lendi mu kwikila.”

Bu kamulebele mu mpila’andi ya lwatila, mu ntêlo zandi za mbote za bungungu, mu mpila yi kamusimbila na mu luhu lwa bikoba biandi, mukento wuna wayizi vuta sarila nsunga. Yandi têle: ‘Mfulu’ani ya ntomono yala mavunga, line ya ku Ezipte ya kulere zazingi. Mfulu’ani ya mwengi mire, aloese na sinamone.’ (Bingana 7:16, 17) Buna yandi watomo kubika mfulu’andi na line ya ku Ezipte ya kulere zazingi mpe wasarila mire, aloese, na sinamone ngatu yanuka nsunga ya toma.

Ha manima yandi watâ ‘Yiza, tatinwika luzolo tii mu mpari, tatiyangirika ha timosi munienze ya luzolo.’ Mpila yo ya tikisila ka yeri’â ko kwa mu dia tintwari. Kâ, kani dia vukasa nitu dieri. Kwe ntwenia yo ya bakala, invitasio yo yeri ya nzitukulu mpe ya mbote! Mu tomo mu hana nsatu ya tambula, mukento wuna wavutu tâ: ‘Mu bungu ti bakala diani kena ku nzo ko; mu nzietolo ya yila kayele. Nkutu ya mbongo kaneti. Mpe kakâla ko ntete bu fuluka ngonda.’ (Bingana 7:18-20) Wuzololo tâ ti ntwenia yina ka wafwanana ko kabâ na bunkuta mu bungu ti bakala diandi mala keri, ku nzietolo ya tisalu mpe ka keti’â tikarila ko. Diangana watomo zaba mpila ya lebela ntwenia! “Mulengele na lenda diandi dia wisa. Muwunini mu nzonzolo’andi ya lembama.” (Bingana 7:21) Wufwanane muntu we na ngolo ntiana Yozefe mu bâ na lenda dia telamana invitasio ya mpila yo. (Mbatukulu 39:9, 12) Ngano ntwenia yo, lenda dia mpila yo dieri nandi?

w00-F 15/11 31 par. 2

“Lunda ntumunu mu tatamana mu zinza”

Ntwenia yo ya bakala ka lenda ko mu kala invitasio ya mpila yo. Yandi wayambirika ndwenga zazansoni, mpe walanda mukento wuna ‘ntiana ngombe yi bata kwe honda.’ Ntiana kwa muntu wu bakengi, wulembolo na lenda dia dioka, ntwenia yo mpe bawukiri mu disumu. Ka tamona bunkuta ko tii “dionga mbo dimuwubula masakafulu (poumons),” wuzololo tâ, tii bu kakwizi lwala mputa yimunata ku lufwa. Lufwa lulendi bâ mu tinsuni, wuzololo tâ ti lendi bwabana na malari ma babakilaka mu nzila ya tifu tia vukasa nitu. Kâ lufwa lulendi bêla mpe mu timpeve mu bungu ti “tilundi tiandi wutariri.” Musamu wo wutariri tilundi tiandi tiatiansoni na luzingu lwandi lwalwansoni, mpe disumu dia dinene diena kwe Nzambi. Buna, yandi pusana kata kwe pusane ku bulu dia lufwa ntiana nuni yibawukiri mu mutambu!

Bimvwama bia timpeve

w00-F 15/11 29 par. 1

“Lunda ntumunu mu tatamana mu zinza”

Salomo wavutu tsoneka: ‘Kanga zo [ntumunu zani] mu milembo miaku, tsoneka zo ha zulu meza ya mutima’aku.’ (Bingana 7:3) Mu bungu ti milembo mia mitomo monekaka ha matu ma meso meto mpe mbo tuvulu mia sarilaka mu lungisa makani meto, ndongosolo zi tulendi baka mu ndongokolo ya Bibila peleko mu luzabu lwa Bibila zifweti bâka mu mabanza meto mpe zifweti tu twarisa mu misamu miamiansoni mi tusaka. Tufweti za tsoneka ha meza ya mutima’eto mpe tufweti za yika mu timuntu tieto.

AVRIL 7-13

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 8

Wirikila ndwenga za Yezu

cf-F 131 par. 7

“Tata nzololo”

⁷ Mu verse 22, ndwenga zitêle: “Yehova wakundiyirika ntiana mbatukulu ya nzila zandi, ntiana tima tia ntete mu bima biandi bi kayirika.” Ndwenga zo ka zena kwa ndwenga ko zibâka na muntu, mu bungu ti ndwenga zo ka bayirika zo ko. Ka zena mpe na mbatukulu ko mu bungu ti Yehova, yandi we na ndwenga, kena na mbatukulu ko, tûka muna tûka kazingaka. (Mikunga 90:2) Kâ mwana wa Nzambi, ni muntu wa ntete watoko butuka mu “biabiansoni bia ndiyulukulu.” Yandi yirika bamuyirika; mpe ni tima tia ntete tia yirika Yehova mu bima biabiansoni. (Bisi-Kolose 1:15) Mwana wa Nzambi wabatika mu zinga ntete mutoto na zulu, ntiana butâka wo buku dia Bingana. Mu bungu ti yandi Zu dieri mpe Nzonzi ya Nzambi, yandi wasongela ndwenga za Yehova mu mpila ya lunga.—Za 1:1.

cf-F 131-132 par. 8-9

“Tata nzololo”

⁸ Ngano ntia misamu Mwana keri yirikaka mu ntangu yo yayansoni yayôka ntete kiza ha mutoto? Verse 30 yitusongele ti yandi penepene keri na Nzambi ntiana “tisari tia mbote.” Bwe wuzololo tâ? Bisi-Kolose 1:16 yitêle: “Mu bungu ti mu nzila ya yandi bima biabiansoni biakaka biasalamana, ku mazulu na ha mutoto . . . Bima biabiansoni biasalama mu nzila ya yandi mu bungu dia yandi.” Yehova mvangi’eto, wasarila mwana’andi, tisari tia mbote, mu yirika bima biabiansoni biakaka bia ndiyulukulu—ntiana mbazi, luyalanganu lwa nza, mutoto, bibulu na miti mpe ku nsuka bantu. Bu tutomo tala, bumosi bwe ha kati dia tata na mwana’andi mu tisalu tulendi bwa fwanakasa na bumosi bubâka ha kati dia architecte na muntu wo tungaka nzo. Mu bungu ti muntu wo tungaka nzo mabanza ma mbote ma architecte kalungisaka. Bu tuyitukuku mu bima bia nzitukulu bia mu nza, ni ku architecte yiyôkele bunene tuhanaka nkembo. (Mikunga 19:1) Kâ, tulendi banza mpe mpila Yehova na mwana’andi, “tisari tia mbote,” yi basala ha timosi ntangu yayingi mu nsayi.

⁹ Bantu ba masumu bu basalaka tintwari, ntangu zakaka wulendi bâ mpasi kwe bawu mu wisana. Kâ ka wena buna ko mu Yehova na mwana’andi! Mwana wasala tûka ntama tintwari na tata’andi mpe batutêlele ti yandi watâ: “Ntangu zazansoni ha matu mandi ndieri yangalalaka.” (Bingana 8:30) Wa matieleka, yandi yangalala keri tomo yangalalaka bu keri ha lweka lwa tata’andi mpe mabanza ni mana mpe mabâ na tata’andi. Ntembe kâni ti malembe-malembe mwana wabatika mu bâ ntiana tata’andi bu keri kwe landi bifu biandi bia mbote. Buna, ka tuyitukuku’â ko mu mona ti tindiku ha kati dia tata na mwana tiayizi bâ ngolo! Tulendi tâ ti ni tindiku tio tiyôkele zingila na ngolo mu bindiku biabiansoni bia mu nza.

w09-F 15/4 31 par. 14

Tabongelakeno Yezu ntiana Davide ya nene na Salomo ya nene

¹⁴ Muntu wumosi kwa wabâ na lenda dia yôka ndwenga za Salomo. Ni Yezu Kristo, wu bazonzelaka ntiana “muntu wayôka Salomo.” (Mat. 12:42) Yezu wasarila “nzonzolo ya luzingu lwa mankululu.” (Za 6:68) Mu tifwani, mu tinzonzi ti kasa ha zulu mongo, yandi wazonzela mitieno miakaka miatûka mu bingana bia Salomo. Bima bie kô Salomo kazonzela binataka nsayi kwe bisari bia Yehova. (Bin. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yezu mpe watâ ti nsayi ya matieleka mu bima bia nsambululu ya Yehova yisikamane na mu ndungananu ya makani mandi. Yandi watâ ti: “Kiese kiawu kwe bô ba mputu mu mutima [timpeve], mu bungu ti Timfumu tia mazulu tia bawu tiena.” (Mat. 5:3) Bô basarilaka mitieno midukaka mu ndongosolo za Yezu pusana bapusanaka kwe Yehova, yandi we “titeko tia luzingu.” (Mik. 36:9; Bin. 22:11; Mat. 5:8) Kristo “ndwenga za Nzambi” kasongelaka. (1 Kor. 1:24, 30) Bu ke Mutinu na Masiya, Yezu Kristo “mpeve ya ndwenga” ye nandi. —Iza. 11:2.

Bimvwama bia timpeve

g-F 5/14 16

‘Ndwenga za zita kawula’—Ngano za luta wâ?

▪ Bibila ni “buku diyôkele nsangu mu nza,” ntiana bu singasaka wo The World Book Encyclopedia. “Bayizi dia bangula mbala zazingi mpe mu mazu mamingi yôka mabuku mamansoni.” Bantu balendi baka Bibila dia mukaka peleko dia tibuku mu mazu yôka 2600, buna tulendi tâ ti 90 pourcent ya makanda ma bantu balendi tanga Bibila.

▪ Ndwenga nkatika “tatamana zita tatamana mu kawula mu ngolo” mu mpila yakaka. Tutengi mu Matie 24:14: ‘Mpe nsangu za mbote za Timfumu, mbo basamuna zo ha mutoto wawansoni, mu tâ timbangi kwe makanda mamansoni, mpe buna nsuka mbo yikwiza [nsuka ya nza yi].’

14-20 AVRIL

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 9

Bâ muntu we na ndwenga, kâ kubândi muntu wukalaka malongi

w22.02 9 par. 4

“Wâ misamu mia bantu ba ndwenga”

⁴ Wulendi bâ musamu wa mpasi mu tambula malongi, nsungula bu matûkaka kwe muntu. Tulendi fwema mpe. Mu bungu dia nti? Ni bu sa ti mbo tutambulaka ti bantu ba masumu twena, wulendi bâ musamu wa mpasi mu tambula malongi mu ntangu muntu yi katutêlaka mu soba ndiatulu’eto. (Tanga Ekleziaste 7:9.) Tulendi dinga mu songela ti mpemba ye neto. Tulendi dinga mu zaba mabanza mata tuma muntu wuta tu hana malongi, peleko tulendi fwema mu mpila yi katuhanini mo. Tulendi dinga misamu mia mbi mi kayirikaka, mpe tulendi banza ti: ‘Kena na nswa ko wa kungana malongi! Yandi beni bifu bia mbi bie nandi!’ Mpe tala ti ka tuta yangalala ko mu malongi ma katuheni, ka tukipa mo ko peleko tulendi lomba malongi kwe muntu wakaka mu bungu ti mbo tuta banza ti mbo katâ misamu mu mpila yi tuzololo.

w22.02 12 par. 12-14

“Wâ misamu mia bantu ba ndwenga”

¹² Nti bilendi tu bakisa mu tambula malongi? Tufweti bâ ba kuluka bu tubambukaka ti bantu ba masumu twena, mpe ntangu zakaka mbo tusarilaka buzoba. Ntiana bu tuzonzele wo, Yobe wamwina misamu mu mpila ya mbi. Kâ ha manima, wasoba mpila’andi ya mwina misamu, mpe Yehova wamusakumuna. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yobe wa kuluka weri. Wasongela tifu tia kuluka bu katambula malongi ma mu hana Eliwu, ni bu sa ti Eliwu ntwenia kwa yeri. (Yobe 32:6, 7) Beto mpe tifu tia kuluka mbo titubakisa mu sarila malongi, ni bu tumona ti malongi ka mata tu fwanakana ko peleko muntu wutulongele ntwenia kwa yena na beto. Mukuluntu wumosi ku Canada watâ ti: “Mu bungu ti ka tutimwinaka mu mpila bantu bakaka yi batumwinaka ko, bwe tukwendela ku matu tala ti ka batulongele’â ko?” Beto bansoni nsatu ye neto ya bâ na bifu bie mu mbutu ya mpeve, na ya bâ bisamuni na milongi mia nguria mia mbote.—Tanga Mikunga 141:5.

¹³ Monaka ti malongi mpila yena ya luzolo lwa Nzambi. Yehova bubote bweto kwa kadingaka. (Bin. 4:20-22) Bu katuhanaka malongi mu nzila ya Zu diandi, ya mikanda misikamanaka mu Bibila, peleko ya mpangi ya yela, mbo kasongelaka luzolo lwandi mu beto. Mu mabanza ma Bahebre 12:9, 10, Yehova mbo kasilaka bo ‘mu tu sa bantu ba babote.’

¹⁴ Tûla mabanza maku mu malongi, kâ ka mu mpila ko yi bakuhanini mo. Ntangu zakaka, mbo tumonaka ti malongi ma batuheni ka batuhanini’â mo mu mpila ya mbote ko. Wa matieleka, bantu bahanaka malongi bafweti sarila ngolo mu hana malongi mu mpila yisa ti tatambula mo na nsayi yayansoni. (Nga. 6:1) Kâ tala ti batulongele, mbo wubâ musamu wa mbote tamana tûla mabanza meto mu misamu mi batutêlele—Ni bu sa ti tubenzi ti mu mpila ya mbi batutêlele mio. Tulendi tiyula: ‘Ni bu sa ti mpila yi bakunganini malongi ka nzololo’â yo ko, ngano ka ndendi’â nabakila mo ndandu ko? Ngano ndendi zimbakana fote za muntu wukundongele ngatu nabakila malongi mo ndandu?’ Mbo tusarila ndwenga bu tudinga mu baka ndandu mu malongi ma batuhanaka.—Bin. 15:31.

w01-F 15/5 30 par. 1-2

‘Mu nzila ya ndwenga mbo tuzinga bilumbu biabingi’

Bu bamusembaka, muntu we na ndwenga ka bongelaka nsembolo mpila yimosi ko na muntu wukondolo ndwenga. Salomo têle: “Semba muntu we na ndwenga mpe mbo kakuzolo. Kabana na muntu we na ndwenga, mpe mbo kavutu baka ndwenga.” (Bingana 9:8b, 9a) Muntu we na ndwenga zebi ti “diangana, kwena nsembolo ko yibâka diambu dia nsayi hô nkatika bendo, kâ diambu dia mpasi; kâ, ha manima mbutu ya tidzunu ya buderede yinataka kwe bô ba yilongaka.” (Bahebre 12:11) Ni bu sa ti nsembolo yimonekene ya mbi, mu bungu dia nti tusila munwa ngolo, tala ti tamana tambula mbo tubaka ndwenga?

Salomo vutulu tâ “Longesa muntu wa sungama, mpe mbo kakurisa luzabu lwandi.” (Bingana 9:9b) Ka kwena ndwenga ko peleko mvula zilendi tu kabakasa mu vutu longoka. Musamu wa nsayi wubâka mu mona bantu ba yela batambulaka matieleka ma Bibila na bahanaka luzingu lwawu kwe Yehova! Tufweti sarila ngolo mu lunda nsatu’eto ya longoka na nsatu’eto ya ndinga mu zaba.

w01-F 15/5 30 par. 5

‘Mu nzila ya ndwenga mbo tuzinga bilumbu biabingi’

Musamu wa sarila ngolo mu bâ na ndwenga, beto beni kwa wutariri. Salomo ni wo kazonzela bu katâ ti: “Wamana kwizi bâ na ndwenga, ni nge mona mbote ya ndwenga zo. Wamana kondo mpe ndwenga ni nge kwa bwabana na misendo.” (Bingana 9:12) Muntu wa ndwenga yandi beni kwa bakilaka ndwenga zandi ndandu mpe muntu wukondolo ndwenga yandi beni kwa monaka mpasi. Mu bungu ti mio kwa mi tukunaka tutiaka. Buna tufweti “wirikilaka ndwenga.”—Bingana 2:2.

Bimvwama bia timpeve

w06-F 15/9 17 par. 5

Mabanza ma nguri ma buku dia Bingana

9:17—‘Mamba ma balabiri’ ni nti, mpe mu bungu dia nti me ma ‘toma’? Bibila mbo difwanakasa nsayi ya vukasa nitu ya mukento na bakala be ba kwelana na mamba ma tiozi ma mu bulu. Buna mamba ma balabiri masongese bunsuza mu mansweki. (Bingana 5:15-17) Ma toma mamonikaka kwe bô babanzaka ti ka babamona ko.

21-27 AVRIL

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 10

Bwe tulendi bêla na luzingu lwa nguria nsayi?

w01-F 15/7 25 par. 1-3

‘Tusakumunu twa bantu ba sungama twena’

Muntu wa sungama mu mpila yakaka kabakilaka lusakumunu. ‘Moko ma tilenga mu bumputu manataka, kâ moko ma muntu zololo tisalu vwamisa mavwamisaka. Mwana wusalaka na bunsungu bwabwansoni, bidia kakutakasaka mu tisihu. Kâ mwana wumonaka nsoni, tolo kabwaka mu ntangu ya tia mbutu.’ —Bingana 10:4, 5.

Nzonzolo yo ya mutinu Salomo yitomono tarila bisari mu ntangu ya tia mbutu. Ntangu yo ka yibâka ntangu ya nimba ko, kâ ntangu yibâka ya sarila ngolo mu sala bwabwingi mpe ntangu zazingi mu ntini-ntinu.

Bu kazonzela ntangu ya tia mbutu yitariri bantu, Yezu watâ kwe milongoki miandi: “Tisalu tia tia mbutu tia tinene tiena, kâ bisari ka biena biabingi ko. Buna yawulakeno kwe Mfumu ya tisalu tia tia mbutu mu tambika bisari mu tisalu tiandi tia tia mbutu.” (Matie 9:35-38) Mu mvula 2000, bantu yôka 14 milio bayiza ku lukutakanu lwa mbambukulu ya lufwa lwa Yezu. Wuzololo tâ lutangu yôka zole lwa mbangi za Yehova. Buna, nani kala wo lumbu ti ti misitu mieka mpembe mu bungu dia tisalu tia tia mbutu? (Za 4:35) Bisari bia matieleka bia Yehova kwe mfumu bata tamana mu lomba bisari mpe ngolo bata kwe sariri mu kubika milongoki tintwari na tusambululu. (Matie 28:19, 20) Ngolo zawu Yehova za kata tomo sakumuna! Mu mvula ya tisalu ya 2000, milongoki yôka 280000 miayizi batusu. Bawu mpe ngolo bata sarila mu bâ misamuni mia zu dia Nzambi. Tisalu tia tia mbutu bu tita kwe salame, tufweti bâ mu nsayi bu tukwe yiki moko na ngolo mu tisalu tia kubika milongoki.

w01-F 15/9 24 par. 3-4

Diata mu nzila ya sungama

Salomo wazonzela mfunu ya buderede. Yandi watâ: “Bima bia ntalu bia muntu wa mvwama ni mumvuka’andi wa ngolo. Mpasi za muntu wa bumputu ni bumputu bwandi. Tisalu tia muntu wa sungama ku luzingu tinataka; kâ tisalu tia nkwa mbi ku disumu tinaka.”—Bingana 10:15, 16.

Bimvwama bilendi tu kengerela mu misamu milendi tu turila mu luzingu ntiana kwa mumvuka wa ngolo wuhanaka nkengololo kwe bô babâka ku kati. Bumputu mpe bulendi nata ku mpasi mu ntangu yi tubwabanaka na misamu mi tulembo kekoloko. (Ekleziaste 7:12) Kâ, kampe Salomo musamu wukeri zolo zonzela wutariri ha timosi Bimvwama na Bumputu. Muntu we mvwama lendi bâ na tifu tia tûla lukwikulu mu bimvwama biandi mpe lendi kwizi banza ti bima biandi bia ntalu “bibaka biena bia nkengololo.” (Bin 18:11) Muntu wa mputu lendi wubakana mu banza ti kena na tivuvu ko tia bâ mu nsayi mu bilumbu bita kwiza. Buna, ba bole ka balenda ko mu bâ na nkumbu ya mbote ha meso ma Nzambi.

it-1-F 294

Lusakumunu

Yehova bantu kasakumunaka. “Ni lusakumunu lwa Yehova luvwamisaka, mpe ka luyikaka mpasi ko.” (Bin 10:22) Yehova bô ba katambulaka kasakumunaka bu kabakengerelaka, bu kabavwamisaka na bu kabatwarisaka. Bawu kasakumunaka mpe bu kabahanaka lubakusu mu lenda, mu ntangu yi kalungisaka nsatu zawu na mu ntangu yi kabahanaka bweso bwa bâ mu nsayi.

Bimvwama bia timpeve

w06-F 15/5 30 par. 18

Nsayi ya bô badiatilaka na kwikama kwakwansoni

¹⁸ “Lusakumunu lwa Yehova”: Ni tima tivwamisaka kanda diandi mu timpeve. Mpe lukwikulu lwe neto ti “ka luyikaka mpasi zakaka ko.” (Bingana 10:22) Buna, mu bungu dia nti misamu mia mpasi miturilaka bisari bia kwikama bia Yehova mpe mi ba monesaka mpasi? Misamu mia nguri mitatu mitulumunaka mpasi zeto. (1) Masumu meto. (Mbatukulu 6:5; 8:21; Zaki 1:14, 15) (2) Satana na bademo. (Bisi-Efeze 6:11, 12) (3) Nza yi ya mbi. (Za 15:19) Ni bu sa ti Yehova nzila kahanaka ngatu mpasi za tu turilaka, ka ni yandi’â ko tulumunaka zo. Tuzebi ti, “makabu mamansoni ma mbote na ma lunga ku zulu matûkaka, kwe tata dia mitsamina mia zulu.” (Zaki 1:17) Tusakumunu twa Yehova ka tunataka mpasi zakaka ko.

28 AVRIL–4 MAI

BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI BINGANA 11

Kutândi wo!

w02-F 15/5 26 par. 4

Tifu tia kangama bantu ba sungama titwarisaka

Tifu tia kangama tia bantu ba sungama na nsalulu za mbi za bankwa-mbi nsobolo binataka kwe bantu. Mutinu Salomo watâ: “Mu nzila ya munwa’andi, muntu wukondolo buzitu mu Nzambi mpwana’andi kabwisaka, kâ bantu ba sungama mbo bakuluka mu nzila ya luzabu.” (Bingana 11:9) Nani kala wo lumbu ti ti bungungu, zonzela bantu mu mpila ya mbi, ntêlo za bola na bimoko bilembolo ndandu mpasi bisaka kwe bampangi? Kâ nzonzolo za muntu wa sungama za bunkete zena, za delakana mpe za fuluka mu bizitu. Luzabu mbo lumukûla mu bungu ti tifu tiandi tia kwikama mbo timuhana lenda dia telamana bungungu bwa mbeni zandi.

w02-F 15/5 27 par. 2-3

Tifu tia kangama bantu ba sungama titwarisaka

Bantu balandaka nzila ya sungama mu mumvuka tidzunu na luzingu lwa mbote basingasaka mpe bantu ba bazungirilaka batindisaka. Mu mpila yo, mumvuka mbo wutatamana mu kula na mu vwama. Bantu batolaka bampwana’awu, basarilaka nzonzolo za mbi peleko za bungungu, vwandi batulumunaka, mpasi na tihambula. Musamu wo wa matieleka wena nsungula mu ntangu bantu bo yi babâka na timfumu. Mimvuka mibâka bantu bo mu vwandi na mu bumbaki mibâka. Mpe misamu mitariri mbongo peleko nsalulu za bantu ka mitomaka ko.

Mutieno wuzonzelaka Bingana 11:11 wutariri mpe bisari bia Yehova bivukanaka mu timvuka bibâka ntiana mimvuka. Timvuka tio tibâka na bantu ba timpeve peleko bantu ba kangama, basongelaka tifwani tia mbote, timvuka tio mbo tibâ na bantu be mu nsayi, be na luhemo mpe be na luzolo lutâka Nzambi nsayi. Yehova ni timvuka tio tikulaka mu timpeve kasakumunaka. Ntangu zakaka bantu bakaka balendi batika mu zonza bubi peleko mu tsala mpila yi yôkelaka misamu mu timvuka. Buna, mbo bafwanakanaka na “mudza wa mbi we na poison mpe yilendi yalangana kwe bô balembo bâ ba mbi ku mbatukulu.” (Bahebre 12:15) Vula-vula mbo badingaka mu baka timfumu na mu bâ nsangu. Bawu nsangu bamwangasaka zitâka ti mu timvuka peleko bakuluntu kondo kwa buderede basarilaka, titantu peleko tihambula. Mu nzila ya nzonzolo zawu, balendi nata tihambula mu timvuka. Ngano ka wufwanakane’â ko mu lembo teka kutu mu nzonzolo za mpila yo, na mu sarila ngolo mu kwe bê bantu ba timpeve bu tukwe singase tidzunu na bumosi mu timvuka?

w02-F 15/5 27 par. 5

Tifu tia kwikama bantu ba sungama titwarisaka

Muntu wukondolo mabanza ma delakana na “mutima,” ntia mpasi kalendi tulumuna? Mbo katatamanaka mu bâ na nzonzolo za zibi zimunataka mu bungungu peleko mu bifingu. Bakuluntu bafweti sarila manzangu mu lembo bika ti tifu tio tiayalangana. Muntu wo we na lenda dia swasikisa zebi sola ntangu ya zonza peleko ya kuta. Yandi ka zonzelaka misamu mia mansweki ko, kâ mia kalundaka. Muntu wo wuzonzaka kwakwingi misamu miamingi katulumunaka, ntiangu muntu wubanzaka ntete kazonza mbo kakwizi bâka na “mpeve ya kwikama.” Yandi wa kwikama kabâka kwe bampwana’andi mpe ka zonzelaka misamu mio mia mansweki ko milendi ba kotesa mu ntontolo. Bantu ba mpila yo tusakumunu tubâka mu kati dia timvuka!

Bimvwama bia timpeve

g20.1-F 11, kaku

Bwe tulendi telamana lwaka

“SARILENO NSAYI MU TELAMANA LWAKA LWENO”

“Muntu we na luzolo lwa kwikama mbo wutisaka bubote, kâ wô we na mutima wa ngolo, mbo katimwisaka mpasi.”—BINGANA 11:17.

Mu buku dia Overcoming Stress mwe na tikapu tiena nkumbu “Sarileno nsayi mu telamana lwaka lweno.” Titsoniki tia buku dio, doktere Tim Cantopher wabangula ti tamana bongela bampwana’eto mu mpila ya mbote peleko ya nsayi mbo tukwizi bâ na tikolela tia mbote mpe mbo tubâ mu nsayi. Kâ muntu saka mbi kwe bampwana’andi, yandi mu tiari kabâka mu bungu ti ka zoloko’â ko kabâ penepene na bampwana’andi.

Tulendi dimina mpe tifu tia bâka na lwaka mu ntangu yi tutisaka mbote. Mu tifwani, ka tufweti’â takekoloko misamu mia ngolo ko mu beto beni mi tulembolo na lenda mu sa. Mpe ka tufweti’â tabâka na tifu ko tia tiyambirika peleko tia lembo tizolo na tia kondo lukwikulu kwe beto beni. Yezu Kristo watâ: “Fweti zolo mpwana’aku ntiana nge beni”.—Marke 12:31.