Ko ro nga kʉ ddiro ri

1-2. (a) Ká addudho ko ka ko pori ko ro nga kʉ ddiro kpakpalo na ko bani ná saa na ri? (b) I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?

BBO pli kʉ ná kpakpalo na ko bani ná saa na, ko ka ko mbu ko sese bbú nǎ kʉ bbo jʉdda vʉ ná saa na nari bbai. Nì mai ri kʉ fø ro, ko nzɨ ko bani na ná kpakpalo tso ve ddiro ri. Kodhi ji dhi ra nǎ Baba nzɨ adi ko bani na ná kpakpalo njanja dhé ri, ro ke tsoni ndi si ko tsotso koko ndiro ko ve ri tso d’e. Jidha na Yova pori ndi dzá chi tøni ná ndrŭ dho ɨ: “Ma si ni tsotso koko.”​—Isa. 41:10.

² I lo si loti ngbaribbai ma Yova adi ko tsotso kó (1) ko dho ndi chutso ddá nari ma, (2) kodhó lo tso ndi gba nari ma, (3) ko ronga ndi b’o nari ma, (4) ko iso ndi pɨ nari ma na djo. Yova ko li kpakpa ko churi nari kʉ, ko bani ngbǎ di ná kpakpalo na ma kodhó maisha nǎ ro, ndi nzɨ si ko nga ro vi ri. Føri dho, ko ro nga kʉ ddiro ri.

YOVA ADI CHUTSO DDÁ KO DHO

3-4. Yova ká adi chutso ddá ko dho ngbaribbai? (Zaburi 48:14)

³ Azø Zaburi 48:14. Yova nzá jiri ko ddá chutso ko dho kokoro ri. Njʉ ká ke adi chutso ddá ndi dho madha bbʉ chi ndima tøni ro ná ndrŭ dho ngbaribbai? Fø ke adi rinji Biblia chulu. (Zb. 119:105) Yova adi longaddi ko dho Biblia chulu ndiro ko vʉ lonanga bblo ndirigoti kodhó nyi ma, kodhó ngaddidha ma na é kedhó ri bbai d’e. Biblia ddi ná lo dho ko ngarr ná saa na, kodhó maisha e bblo njʉ ndirigoti ko e ngab’odha na ko si di theinga dho gosi ná saa na.a Loroji na, ke riddi ko di ndrŭ zø nji ndirigoti nzɨ ko di thø li ko thí na, ko é chi krʉ ko nji ná lo kana ndirigoti ko ji ndrŭ ko thí nǎ ro krʉ. (Zb. 37:8; Ebr. 13:18; 1 Pe. 1:22) Fø di ná nyi ko dhǒ nari adi rili ko é bblo gø dhi ndrŭ, bblo dza dhi ndrŭ ndirigoti bblo bbakau.

⁴ Føri kina, Biblia nǎ Yova tilo ko bbai ngʉ bani kpakpalo na ná ndrŭ ma, ko bbai ngʉ ndima mbu ná ndrŭ ma na djo. (1 Ko. 10:13; Yak. 5:17) Fø ndrŭ dhó maisha djo ko di lo zø ndirigoti ko di njínji ri nǎ ro ko ba ná somo na ró, ko si bblonga ba aro kʉ ná chu nǎ. Ya kwanza, ko si richu nari kʉ, kpakpalo na bani maisha nǎ nari nga kʉ ko dhé ri. Nja ndrŭ ma bangʉeni fø di ná kpakpalo na ddi ndirigoti kpa vengʉe ri tso Yova dhó le tsotsokodha na. (1 Pe. 5:9) Ya pili, ko si ko tsotso ka ndi kó ko ve kpakpalo tso ndirigoti ko é hwè na d’e ná lo chu.​—Ro. 15:4.

5. Yova ká adi chutso ddá ko dho ie ma chulu?

⁵ Yova adi chutso ddá ko dho ko lai Wakristo chulu maddi.b Loroji na, bí ina waangalizi wa muzunguko adi kutaniko ronga be ndiro ndima li ko kpakpa d’e. Kpa bbʉ ná hotuba adi kodhó udha li kpakpa ndirigoti føri adi ko tsotso kó ko é ddi ko tso gbani ro. (Mdo. 15:40–16:5) Kutaniko nǎ wazee maddi adi njínji kpakpanga na ndiro ndima kó ko kana nja le ddiro tsotso ndima kana nga é chøchø Yova na d’e. (1 Pe. 5:2, 3) Gø dhi ndrŭ adi longaddi ndima dhi nzø dho Yova kpa ka ndima ji nari ma, ngbaribbai ma kpa ka ndima vʉ lonanga nyodyu na nari ma, kpa é bblo nyi na nari ma na djo. (Mez. 22:6) Ndirigoti dhidhi kiroho nǎ ná Wakristo kʉ ná isɨ ndrŭ adi jadda le-vei tsotso kó ndima dhó bblo kʉ ná loroji ma, njí kpa ka ndima njí na ná shauri ndima bbʉ kpa dho nari ma, kpakpa ndima kpa li nari ma na chulu.​—Tit. 2:3-5.

6. Ko dho ká ringani ko njí ngbá lo ndiro ko ba bblonga Yova dhó chutsoddadha nǎ ro d’e?

⁶ Yova bbʉ kodhó lo u chutsoddadha dho ná ritsi krʉ ndiro ko vʉ lonanga bblo ndirigoti ko é hwè na kodhó maisha nǎ d’e. Ko ká ka ko dhǒ ko nanga jini ngbà ke nji ko dho ná ritsi dho nari ngbaribbai? Mezali 3:5, 6 pori: “Ali ni thí krʉ Yova djo ndirigoti nzɨ li ni thí ni nganga dhó ngaddidha djo.” Njati ko njiri fø ró, “ke si [kodhó] chu nǎ nga ngʉ kpere,” føri na mana kʉ, ke si ko tsotso ko ko nyi bí kʉ ná kpakpalo tso ndirigoti ko é hwè na maisha nǎ. Ko adi mbai po bbo Yova dho ke chu ko bblo ndirigoti ke ji ko bbo pli nari dho, ná føri adi rili ke bbʉ shauri ko dho kodhó lo u ná lo krʉ kana!​—Zb. 32:8.

YOVA ADI KODHÓ LO TSO GBA

7. Yova ká adi kodhó lo tso gba nja ngbá chu nǎ mai? (Wafilipi 4:19)

⁷ Azø Wafilipi 4:19. Yova ko tsotso kó kiroho nǎ nari kina, ke adi ko nji ná kpakpanga ronga lele ndiro ko ba nyo ma, rù ma, didha dhi nga ma na d’e. (Mt. 6:33; 2 Te. 3:12) Ri kʉ bblo ko ddinga ngbaribbai ma ko ka ko ba fø ritsi nari djo. Ro, Yova nzá jiri fø ritsi di ko nanga d’o nga djolu ri. (Mt. 6:25) Ká addudho? Dhonalo kodhi ra nǎ Baba nzɨ bba ko ro kodhó lo u le tsotsokodha ná saa na ri. (Mt. 6:8; Ebr. 13:5) Ke pori ndi si kodhó lo tso gba nì, ná føri ka ndi liri ko li ko thí krʉ ke djo.

8. Daudi dho ká Yova njingʉe ngbá lo?

⁸ Akonja ngbaribbai ma Yova kongʉe Daudi tsotso nari. Daudi ngʉ Sauli nyi ná cho kpari kana, Yova kongʉe ke ma, ndi unakpa ma na tsotso kpadhó lo ungʉe ndiro ndima di shi d’e ná ritsi na. Yova b’o ndima ronga fø cho kpari kana nari djo ndi ngʉ ngaddi ná saa na, Daudi ndingʉeri ɨ: “Ma ngʉe jadda ndirigoti kpadjo ma ngʉ ngó, ro ma nzá d’erie chølo dhi ke le bba nari ro nja ri inga kedzá nzø mukati kó nari ro nja ri.” (Zb. 37:25) Daudi bbai, ni ma ka ni é ngbà ddi ni nja Yova ndi dho bbʉ ndima ná ndrŭ dhó lo tso gba jidha na nari ro.

9. Njʉ ká Yova adi ndidzá ndrŭ dhó lo tso gba ngbaribbai chʉ adi ngaba ná lo dhi saa na? (Anja ji maddi.)

⁹ Yova adi ndidzá ndrŭ dhó lo tso gba chʉ adi ngaba ná lo dhi saa na maddi. Loroji na, karne ya kwanza na ù chingʉe Yerusalemu na ná saa na, njonjo ngalu ngʉe ná Wakristo chongʉe ndima djoi dhó lo ungʉe ná ritsi kpa dho. (Mdo. 11:27-30; Ro. 15:25, 26) Njʉ maddi Mungu dzá ndrŭ e ritsi bbʉdha dhi le thí na. Chʉ adi ngaba ná lo dhi saa na, jidha na Yova adi ndidzá ndrŭ ronga cho kpa bbʉ nyo ma, dda ma, rù ma, dawa ma na fø lo lø ronga ná bba gʉ ndrŭ dho. Dza chi ná kpa adi sa sani ná dza ma, Pidhinga dzá dza ma na ronga thɨ. Ndirigoti nzá ndima rɨni ro, Yova dzá njí dhi ndrŭ adi vivi ndima dhó dza ma, ndima dhi ji ndima ji ná ndrŭ ma na ná ndrŭ li kpakpa Biblia nǎ lo chulu.c

10-11. Borys dhó lo nǎ ro ká ko ba ngbá somo?

¹⁰ Jidha na Yova adi nzá d’e njí njidha tso nga go ndi dho ná ndrŭ dhó lo tso ma gba ddi. Føri bbai, ko adi chu ne ko njí bblolo nzɨ adi njínji Yova dho ná ndrŭ dho maddi. (Gal. 6:10) Fø ko rinji ná saa na, ko ka ko kó kpa tsotso kpa chu lo bbo ko ma, Yova ma na djo. Akotilo Ukraine nǎ darasa nǎ bbonga Borys dhó lo djo di. Nga mai Borys ngʉe Yova dzá Dimu ro, krʉ ddo ró ke ngʉ adi njini bblo ndidhó darasa nǎ Yova dzá Dimu kʉ ná wanafunzi na ndirigoti ke ngʉ adi heshima bbʉ kpa u ná lo dho. Lɨ djotsina, Borys vʉngʉeri ndi nyinga ndi ngʉ di ná nga nǎ ro nga lɨ kʉ ná ngana ná saa na, ko djoi kongʉe ke tsotso bbo. Luti, Borys singʉe Yesu dzá dhe nga nodha dhi nga na. Le-djoi njingʉe ndi dho ná ritsi krʉ djo ndi ngaddi ro, Borys pongʉeri: “Yova dzá Dimu lingʉe ndima dyu bbo ma ro ndirigoti kpa gbangʉe madhó lo tso. Ma mbai po bbo Yova dzá Dimu dho.”

¹¹ Ko maddi ko ka ko dyø kodhi zølo dhi ra nǎ Baba jidha ko dhǒ mahitaji na kʉ ná ndrŭ dho, rié ddikpa na kodhó udha kʉ ná ndrŭ ma inga nga ma ró. (Lu. 6:31, 36) Ko e na ná ngab’odha kʉ, jidha ko dhǒ ndrŭ dho nari si ndrŭ ronga cho ndima jiri ndima chu lo bbo Yova djo ndirigoti ndima ngá njí njidha tso ke dho ddironga ko na. (1 Pe. 2:12) Ro, njati kpa vʉri ndima njínjí Yova dho inga nzá ma ró, ko sie hwè na bbo dhonalo bbʉ le ritsi bbʉ nari nǎ hwè e bbo.​—Mdo. 20:35.

YOVA ADI KO RONGA B’OB’O

12. Yova ká pori ndi si ndidzá ndrŭ ronga b’o ngbaribbai ddi kpa tso gbani ná nga nǎ? (Zaburi 91:1, 2, 14)

¹² Azø Zaburi 91:1, 2, 14. Njʉ, Yova tsoni ndi si ndidzá ndrŭ ronga b’o krʉ ka ndi sa ndima kana kau kpa na ná lo ró. Ke nzɨ si ri ro bba Shetani cho ndidzá ndrŭ tso bbʉbbʉ madha kpa bbʉ ndi dho nari ró ro ri. (Yoh. 17:15) Ndirigoti ko uri u nari kʉ “bbò mbudha dhi saa na,” Yova si ndi tsoni djo ná lo njinji, ke si ko ronga b’o kiroho nǎ ndirigoti kimwili nǎ maddi.​—Ufu. 7:9, 14.

13. Ri ká kʉ ngbá chu nǎ Yova adi ko tsotso kó ddiddiro ri?

¹³ Yova ká adi ko ronga b’o ddiddiro ngbaribbai? Maandiko chulu Yova adi ko tsotso kó ndiro ko chu bblolo ma kana njonjonga chelo na d’e. (Ebr. 5:14) Ko di njínji Mungu dzá lo nǎ kʉ ná kanuni na ró, ko ka ko b’o ko ronga kokoro che ka ndi njí ko kiroho nǎ ndirigoti kimwili nǎ ná ritsi ró. (Zb. 91:4) Føri kina, Yova adi ko ronga b’o kutaniko chulu. (Isa. 32:1, 2) Yova ji ná ndrŭ ndirigoti kedzá kanuni na njínji ná ndrŭ d’e ko ronga tso nari dho, ko adi kpakpanga ba ndirigoti ri adi rili ko tøni che ka ndi njí ko ná lo tso ró.—Mez. 13:20.

14. (a) Krʉ kʉ ná kpakpalo ró ká Yova adi ko ronga b’o nzɨ addudho? (b) Zaburi 9:10 ká ko li kpakpa ngbá lo na? (Anja agʉro le tu nanga ná lo maddi.)

¹⁴ Drrdrr saa na, Yova ngʉ adi ndidzá ndrŭ ronga b’o che ka ndi njí kpa ná lo ró, nì mai ri kʉ fø ro, ke nzɨ ngʉ adi rinji fø krʉ ddo ró ri. Nja saa na “nzá djo ko ddinga ná lo ka ndi ba ko.” (Muh. 9:11) Yova bbangʉeri ndrŭ nzá ndidzá ndrŭ nza ndirigoti ndrŭ ché kpa ché ndiri na ndi dhǒ Shetani kʉ kali ba nari d’e. (Yob. 2:4-6; Mt. 23:34) Njʉ ma fø di ná lo adi njini nì dhé. Nzá mai Yova ka ndi tu ko bani na ná kpakpalo ro, ko uri u nari kʉ, ke nzɨ si ngbà ji ndi ná ndrŭ ro bba ri.d​—Zb. 9:10.

YOVA ADI KO ISO PƗPƗ

15. Sala ma, Mungu dzá lo ma, ko lai Wakristo ma na chulu ká ko iso adi pɨni ngbaribbai? (2 Wakorinto 1:3, 4)

¹⁵ Azø 2 Wakorinto 1:3, 4. Nja saa na, ko thí ka ndi é njedha na bbo, ko nanga ri ka ndi d’od’o inga ko thí ka ndi bʉni bʉ. Njaro ni da bʉ ni thí bʉ ná lo lu, ná ri rili ni mbu ni ddiro kʉ nari bbai. Ngbaribbai ma ni ni mbu ná ri famu ná le ro ká kʉ ddi? Yova adi ni famu nì. Ke nzɨ adi ndi mbu che kpali ko bani na ná kpakpalo dho ri, ro ke adi “ko iso pɨpɨ maddi kodhó mbudha krʉ kana.” Ká ngbaribbai? Ko ko thí nǎ kʉ ná lo krʉ d’ra Yova dho sala chulu ná saa na, ke adi “Mungu dzá ngoi bbʉ ko dho, krʉ kʉ ná lo le famu nari djolu ndi da ro.” (Flp. 4:6, 7) Yova dzá lo ko zø Biblia nǎ ro ná saa na, ko iso maddi adi pɨni pɨ. Ri nǎ, ke adi ngbá ngatsi ma ndi ji ko nari d’ra, ke adi ngbaribbai ma ko ka ko é nyodyu na nari ngaddi ko dho ndirigoti ke adi ngab’odha bbʉ ko dho. Godhé, ko adi le isopɨdha ba njudha dhi ngana, fø ga ko adi kpakpa ka ndi li ko ná lo ba Biblia nǎ ro ndirigoti jiji ko ná le-djoi ma, le-vei ma na dhó ro.

16. Nathan ma, Priscilla ma na dhó lo nǎ ro ká ko ba ngbá somo?

¹⁶ Akonja ngbaribbai ma Yova adi ndrŭ iso pɨ ndirigoti ke adi ndrŭ li kpakpa nari Étas-unis nǎ di ná Nathan ma, Priscilla ma na dhó loroji chulu. Ddikpa cho ro kana, kpa vʉngʉeri ndima tsɨ bbo wahubiri dhó uhitaji ngʉe ná eneo na. Nathan pori, “ko lingʉe ko thí Yova djo ke si ko nji ná kpakpanga ronga lele.” Føro mai, fø lu kpa singʉe ro, kpa bangʉeni afya dhi kpakpalo ma, mbø badha dhi kpakpalo ma na na. Føro, fø dza dhi ndrŭ vʉngʉeri ndima ngʉngʉ fø lu ro, nì mai ri kʉ fø ro, kpa ngʉ bani godhé mbø badha dhi kpakpalo na. Nathan pori, “Ma ngʉ adi ridhu ma tso, Yova ká le ko ronga nzá addudho ko ngʉ riddi nari bbai.” Ke pori ki, “Ma ngʉ adi ridhu ma tso ɨ ma krʉ, ma ká nji chelo ro maddi.” Nì mai ri kʉ fø ro, ddo da nari bbai, Nathan ma, Priscilla ma na rangʉe ri utso d’i nari kʉ, Yova nzá bbangʉe ndima ro ndima dhó lo ungʉe le tsotsokodha ná saa na ri. Nathan pori ki, “Fø kpakpalo dhi saa na, Biblia ngʉngʉe kpakpanga ma, chutsoddadha ma na ngʉ bbʉ ko dho ná ddikpa nyodyu dhi kau bbai.” “Ko adi ko thí li ngbaribbai ma Yova kongʉe ko tsotso fø kpakpalo dhi saa na nari djo, fø kpakpalo djo ko die ko thí li nari rɨngana, ná føri adi ko tayarisha ko si gosi ná saa na si si ná kpakpalo tso ve udha na.”

17. Helga ró dho kʉ ná le-ve ká bangʉe le isopɨdha ngbaribbai? (Anja ji maddi.)

¹⁷ Ko djoi ma, ko vei ma na ka ndima bbʉ nja le isopɨdha maddi ko dho. Ká ngbaribbai? Akotilo Hongrie nǎ di ná Helga dhó loroji djo di. Cho bí kana, le bangʉeni njonjo kpakpalo na, ná føri ngʉ adi rili le mbu ndi nga kʉ ngab’odha na ndirigoti nga na mana kʉ nari bbai. Ro, fø lo djo ndi ngaddi ná saa na, le rangʉe ri utso d’i na ri kʉ, Yova njingʉe njí ndima dhó kutaniko nǎ ndrŭ na ndiro kpa pɨ ndi iso d’e. Le ndiri: “Krʉ ddo ró Yova ngʉ adi ma tsotso kó ke njari madhó kpakpanga kʉ sese kimwili nǎ njí ma, madzá dhe nji ná ddikpa ngba ronga ma b’o nari ma, nja kpakpalo ma na na ma hwini ná saa na. Cho 30 da nari kana, ddikpa cha ma nzá ddi ke bbangʉe ma iso ndi pɨ nari djo ndi tsoni nari ró njí ndi nji nari ro ri. Bí ina, ke adi ma li kpakpa nja ndrŭ dhó kpakpa ka ndi li le ná lo chulu. Bí ina, ma ngʉ adi mesaje ma, karte ma inga ma le ma má na ná lo ma na ba madhó lo ungʉe ri ná saa nganga na.”

18. Nde ko ká ka ko pɨ nja ndrŭ iso ngbaribbai?

¹⁸ Ko kʉ pendeleo na ko dyø kodhi Mungu nja ndrŭ iso ko pɨ nari chulu. Ko ká ka ko njiri fø ngbaribbai? Ko ka ko rr kpa ngatsovedha na, ko ka ko tilo kpa na kpa iso ka ndi pɨ nari bbai ndirigoti ko ka ko kó kpa tsotso kimwili nǎ. (Mez. 3:27) Ko adi kpakpanga nji ko pɨ nza nzani ná krʉ ndrŭ iso, rié nzɨ njínji Mungu dho ná ndrŭ ma ró. Ko lai ndrŭ é njedha na ma, dhe na ma inga d’od’o na ma ró, ko adi kpa ronga be, ko adi kpa rr rr ndirigoti ko adi kpakpa ka ndi li kpa ná lo d’ra kpa dho Biblia nǎ ro. Yova, “krʉ kʉ ná le isopɨdha dhi Mungu” ko dyø ná saa na, ko nzá ka ko kó ko lai Wakristo tsotso ndima ve kpakpalo tso dhé ri, ro ko ka ko kó nzɨ njínji ke dho ná ndrŭ tsotso maddi ndiro kpa jiri ndima chu lo ke djo d’e.​—Mt. 5:16.

KRɄ DDO RÓ YOVA SI KO TSOTSO KOKO

19. Yova ká nji ngbá lo ko dho ndirigoti ko ká ka ko dyø ke ngbaribbai?

¹⁹ Yova adi ngaddi bbo ngbà ji ndi ná ndrŭ krʉ djo. Ke nzɨ adi ko ro bba kpakpalo dhi saa na ri. Ddiddi jidha na kʉ ná gø dhi le adi ngaddi ndidzá ngba djo nari bbai, Yova adi ngaddi ndi dho njínji chi ndima tøni ro ná ndrŭ djo. Ke adi chutso ddá ko dho, ke adi kodhó lo tso gba, ke adi ko ronga b’o ndirigoti ke adi ko iso pɨ. Ko adi kodhi ra nǎ ji dhi Baba dyø nja ndrŭ tsotso ko kó ndirigoti ko kpa li kpakpa kpakpalo na kpa bani ná saa na nari chulu. I dz’ djó, ko ka ko bani kpakpalo na ndirigoti ko ká ko é njedha na, ro ko ka ko uri u nari kʉ, Yova kʉ ko na nì. Ke tsoni ɨ: “Nzɨ nji do dhonalo ma kʉ ni na nì.” (Isa. 41:10) Føri dho, ko ka ko uri u nari kʉ, ko ro nga kʉ ddiro ri.