LONGANEDHA DHI RI 19
DYI 6 Rakpa ronga Yova dzá kadha d’ra
Adyø chi tøni ná malaiká
“Anima Yova, ni kedzá malaiká krʉ.”—ZB. 103:20.
RI NǍ LO
Chi tøni ná malaiká dhó lo nǎ ro ko ka ko ba ná somo.
1-2. (a) Malaiká ká e njonjo ko ró ro ngbá chu nǎ? (b) Nde, ko ká kʉ malaiká na ddiddi ngbá chu nǎ?
YOVA dzá ndrŭ ko kʉ ro, ko adi madha bbʉ ke dho jiji ke ná familia nǎ. Fø familia nǎ kʉ dz’ djolu gble kʉ ná mamilioni kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na ndirigoti malaiká maddi. (Da. 7:9, 10) Njati ko di ngaddi malaiká djo ró, njaro ko adi ngaddi ngbaribbai ma kpa kʉ njonjo ko ró ro nari djo. Loroji na, Yova nongʉe malaiká ndrŭ ndi no nari njí. (Yob. 38:4, 7) Kpa e kpakpanga na bbo ko djolu. Kpa kʉ takatifu ndirigoti chø ko djolu dhonalo ko e nzá kaka ná ndrŭ.—Lu. 9:26.
2 Nì mai malaiká kʉ njonjo ko ró ro ro, nju kodhó lo tso nju kpa na ná chu kʉ bí. Loroji na, malaiká bbai ko ma ka ko dyø Yova dhó sifa ddi. Malaiká bbai, ko le nongʉe lonangavʉdha dhi uhuru na. Malaiká bbai ko e ko ró dho na, kodhó nyi na ndirigoti ko adi njonjo njínji Yova dzá njí kana. Ndirigoti malaiká bbai, ko krʉ dhó lo uri ko má ko no ná ke.—1 Pe. 1:12.
3. Ko ká ka ko ba ngbá somo chi tøni ná malaiká dhó loroji nǎ ro?
3 Ko kʉ malaiká na ddiddi bí kʉ ná chu nǎ nari bbai, kpadhó bblo kʉ ná loroji ka ndi li ko kpakpa. Ndirigoti kpadhó loroji nǎ ro ko ka ko ba bbo na mana kʉ ná bí kʉ ná somo. I lo nǎ, ko si ngbaribbai ma ko ka ko dyø malaiká dhó nyenyenga ma, kpa jirie ndrŭ nari ma, kpadhó ngatsovedha ma, ngbaribbai ma kpa adi kpakpanga nji ndiro kutaniko ra anzi tse ndi tse ro nari ma na nja.
MALAIKÁ E NYENYENGA NA
4. (a) Malaiká ká adi nyenyenga dhǒ ngbaribbai? (b) Malaiká ká e nyenyenga na addudho? (Zaburi 89:7)
4 Chi tøni ná malaiká e nyenyenga na. Ngbà mai kpa chu lo bbo, kpa kʉ kpakpanga na ndirigoti nyodyu na ro, kpa adi ngarr rr dhé Yova dhó lojadha dho. (Zb. 103:20) Ndima dhó njí ndima nji nari kana kpa nzɨ adi ndima ro ngbé ndima nji ná lo djotsina inga ndima dhó kpakpanga dada ndrŭ dhó ri djolu nari dho ri. Kpa adi Mungu nzi ndima tso ná njínji hwè na njati rié nzá ma ndrŭ chu ndima ró dho ri ró.a (Mwa. 32:24, 29; 2 Fa. 19:35) Ndirigoti kpa nzɨ adi riu le bbʉ Yova dho ringani le bbʉ ná madha ndima dho ri. Nde, malaiká ká e nyenyenga na addudho? Dhonalo kpa jirie Yova ndirigoti kpa adi heshima bbʉ bbo ke dho.—Azø Zaburi 89:7.
5. Ddikpa malaika ká dhongʉe nyenyenga ngbaribbai shauri ndi ngʉ bbʉ mutume Yohana dho ná saa na? (Anja ji maddi.)
5 Akonja malaiká e nyenyenga na nari dhǒ ná lo ro di. Cho 96 na Y.G.G., ddikpa nzá ró dho ko chu ná malaika singʉe ké dho le nanga keni ná ddikpa lo dho mutume Yohana dho maono chulu. (Ufu. 1:1) Ké dho le nanga keni ná fø lo Yohana njangʉe ro ká ke njingʉeri ngbǎ? Ke mbungʉeri ndi bbʉ madha malaika dho. Nì mai ri kʉ fø ro, chi tøni ná fø malaika chongʉe ke tso ɨ ndi pongʉeri nari na: “Adi krr! Nzɨ njiri fø! Ma kʉ ni lai njí dhi ke ndirigoti nidhi djona . . . Ama Mungu!” (Ufu. 19:10) Fø malaika ngʉe nyenyenga na bbo! Ke nzá jingʉeri le ma ndi ri. Ke drrngʉe Yohana dhó nganjadha thei Yova Mungu djo. Føri ndi nji nari na, malaika nzá njangʉe Yohana pá ri. Ndirigoti ngbà mai malaika njinjí Yova dho bicha ndirigoti kpakpanga na ndi kʉ Yohana djolu ro, nyenyenga na ke nzingʉe Yohana ndi lai njí dhi ke. Ndirigoti malaika singʉe shauri bbʉ Yohana dho ná saa na, ke nzá njingʉeni ngó ngʉ ná fø mutume na che kʉ ná chu nǎ ri. Føri rɨngana, malaika tingʉe lo ke na hwè na. Ke rangʉe ri utso d’i nari kʉ, Yohana ngʉe heshima na bbo.
Malaika loti nyenyenga na shauri ndi bbʉ Yohana dho ná saa na (Anja paragrafu 5)
6. Ko ká ka ko dyø malaiká dhó nyenyenga ngbaribbai?
6 Ko ká ka ko dyø malaiká dhó nyenyenga ngbaribbai? Malaiká bbai, ko maddi ka ko njí ko dhona le bbʉ ná njí nzá ko ngbe ko ngbe ro ndirigoti nzɨ ko madha ne ko dho ro. (1 Ko. 4:7) Føri kina, ri nzá ngani ko di ko nja mana na pli nja ndrŭ djolu, ko njinjí Yova dho bicha inga ko kʉ na ná pendeleo na nja ndrŭ kʉ nga nari dho ri. Føri dzá lo dho, njati Yova dzá njí kana ko nji ná njí é bí ma ró, ringani ko di nja ndrŭ nja dada ko djolu ri. (Lu. 9:48) Malaiká bbai, ko adi riji ko njínjí nja ndrŭ dho. Ko nzɨ adi riji nja ndrŭ ddiri ko na mana kʉ bbo ndima djolu ri.
7. Ko ká ka ko dhǒ nyenyenga shauri ko bbʉ nja ndrŭ dho ná saa na ngbaribbai?
7 Ko ma ka ko dhǒ nyenyenga ddi shauri ko bbʉ nja ndrŭ dho ná saa na, njati rié ko lai Mukristo inga kodhó ngba ma ró. Nja saa djo, ri adi ngani ko bbʉ nglingli o ná shauri nja ndrŭ dho. Malaika bbʉngʉe shauri bblo kʉ ná chu nǎ Yohana dho nari bbai, ko maddi ko ka ko bbʉ nglingli o ná shauri ndrŭ dho bblo kʉ ná chu nǎ ndiro nzɨ kpa thí bʉni bʉ ró. Njati rié nzɨ ko ko nja nja ndrŭ djolu mana na pli ró, ko ka ko bbʉ Biblia ró dyʉ ndi ná shauri kpa dho zølo na ndirigoti jidha na.—Kol. 4:6.
MALAIKÁ JIRIE NDRŬ JI
8. (a) Luka 15:10 ripo nari bbai, malaiká jirie ndrŭ nari ká kpa adi dhǒ ngbaribbai? (b) Malaiká ká adi ko tsotso kó lod’radha dhi njí kana ngbaribbai? (Anja ri ji maddi.)
8 Malaiká nzɨ adi ndima tu da ndrŭ ró ro ri. Kpa jirie ndrŭ ji. Kpa e hwè na chenga nji ná ke leni ndidhó chenga nǎ ro ndirigoti bbabbae Yova dho ndi njínji nari tso ná ke ngá Yova dho ndi njínji nari tso ki vi ró. Føri goti, kpa e hwè na njati ddikpa ke chu lo Yova djo ndirigoti ke wø ndidhó maisha thika nja ndi njínjí Yova dho d’e ró. (Azø Luka 15:10.) Malaiká adi ko tsotso kó bbo lod’radha dhi njí kana. (Ufu. 14:6) Nzɨ mai malaiká adi ra lod’ra thei nja ndrŭ dho ro, kpa ka ndima ddá chutso lod’ra ná ndrŭ dho ndiro kpa ba ngbà jiri ndima chu lo Yova djo ná ndrŭ d’e. Bbʉbbʉ dhé, ko nzá ka ko pori malaiká adi chutso ddá ko dho ndrŭ krʉ dhi ngana ri. Ro, Yova ka ndi ddá chutso ndirigoti ndi kó ndidzá njí dhi ndrŭ tsotso ndidhó roho takatifu chulu maddi. (Mdo. 16:6, 7) Føro mai, Yova adi ko tsotso kó nì dhé lod’radha dhi njí kana malaiká chulu. Føri dho, njati rié hwè lo-i ko d’ra ró ko ka ko uri u nari kʉ, malaiká sie nì nja ndima kó ko tsotso d’e.—Anja kisanduku “Kpadhó sala goti ngʉngʉe ngʉ.”
Ddikpa dza dhi ndrŭ da ndima thóthi prezatwar na. Malaiká kʉ røna ndirigoti kpa liri le-ve nja njedha na di ba djó ná ddikpa Jadda isɨle. Le nonga nari kʉ, malaiká ka ndima ddá chutso ko dho ndima tsotsokodha ne kiroho nǎ ná ndrŭ dhi ngana. Fø lo cho le ronga ndiro ndi pɨ fø isɨle iso (Anja paragrafu 8)
9. Malaiká jirie ndrŭ ji nari ká ko ka ko dyø ngbaribbai?
9 Malaiká jirie ndrŭ ji nari ká ko ka ko dyø ngbaribbai? Njati ko rr matangazo ddikpa le ngʉngʉ kutaniko nǎ ró, ko e hwè na malaiká bbai. Ko ka ko kó fø le hwè na ndirigoti ko pori le dho nari kʉ, Yova ji le ji ndirigoti ko maddi kʉ hwè na le ngʉ nari dho. (Lu. 15:4-7; 2 Ko. 2:6-8) Føri kina, ko ka ko dyø malaiká ko ko dho ka ná lo nji krʉ lod’radha dhi njí kana nari na. (Muh. 11:6) Malaiká adi ko tsotso ko lod’radha dhi njí kana nari bbai, ko ka ko ne ko djoi ma, ko vei ma na tsotso ko ka ko kó lod’radha dhi njí kana ná chu ro. Loroji na, ko ká ka ko kperi ro nzá ko ra lod’ra wø nga lod’radha tso ná ndrŭ na? Ko ká ka ko kó ngó inga tsutsu ná le-djoi ma, le-vei ma na tsotso ro nzá lod’radha dhi njí kana?
10. Sara dhó lo nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo?
10 Ko ká ka ko njiri ngbǎ njati kodhó hali liri nzɨ ko njinjí bbo Yova dzá njí kana ró? Ko ka ko ba malaiká na ko njínji lod’radha dhi njí kana ná chu ro ngbà dhé. Akonja Inde nǎ Sarab ró dho kʉ ná le-ve dae lu ná lo. B’lo ndi nji painia dzá njí cho 20 kana ro, Sara dhe kongʉe bbo ndirigoti ledhó lo ungʉeri ndi má ra djo dhé. Le thí bʉngʉeni bbo fø lo dho. Kiroho nǎ familia dhó le tsotsokodha ma, Biblia ndi zø nari ma na chulu, dzodzo Sara vengʉe ndidhó nganjadha thika wøwø. Bbʉbbʉ dhé, le dho ringangʉeni ndi thɨ ndidhó lod’radha dhi chu thika ngbà ka ndi gbani ndidhó wø hali na nari bbai. Le nzá ka ndi daeni barua ndidha dho maddi ri nari dho, le ngʉ adi lod’ra telefone chulu. Føri dzá lo dho, le ngʉ adi ndrŭ ronga be telefone chulu ndirigoti fø ndrŭ ngʉ adi ngbà jiri ndima tilo Biblia nǎ lo djo ná nja ndrŭ nga dhǒ le dho. Føri ká bbʉngʉe ngbá matokeo? Sese bi kana dhé, Sara ngangʉe Biblia nǎ longaddidha tso 70 kʉ ná ndrŭ dho. Le nzá ka ndi zøenga fø ndrŭ krʉ na ddiddiro ri nari dho, le kpengʉeri kutaniko nǎ nja ndrŭ di ngazø fø ndrŭ kana nja ndrŭ na. Ledhó wanafunzi kana bí kʉ ná ndrŭ adi sisi njʉ njudha dhi ngana. Sara bbai, ndima dho ka ná lo nji krʉ lod’radha dhi njí kana ná le-djoi ma, le-vei ma na dhi lo dho malaiká e hwè na bbo!
MALAIKÁ E NGATSOVEDHA NA
11. Chi tøni ná malaiká ká adi ngatsovedha dhǒ bbo ngbaribbai?
11 Chi tøni ná malaiká e bblo kʉ ná loroji ngatsovedha kana. Kpa ve che kʉ ná lo ma, nga kʉ chø ná lo ma na tso bicha b’lo. Shetani ma, nja bí kʉ ná malaiká ma na tsangʉe Yova ro nari kpa njangʉe nja. (Mwa. 3:1; 6:1, 2; Yud. 6) Biblia ripo, chi tøni ná ddikpa malaika tso ro kpakpa kʉ ná ddikpa gó tøngʉeni. (Da. 10:13) Føri kina, chi tøni ná malaiká adi rinja Adamu ma, Eva ma na le nongʉe ná nga djó ro, sese dhé kʉ ná ndrŭ adi rivʉ ndima njínjí Yova dho. Nì mai fø lo krʉ kʉ ro, chi tøni ná malaiká adi ra anzi dhé Yova dho ndima njínji klø na ndirigoti hwè na nari na. Kpa churi chu nari kʉ, bblo kʉ ná saa na Yova si nga kʉ chø ná fø lo krʉ tso d’ød’ø.
12. Ko tsotso ká addu ka ndi kó ko ve ngatso d’e?
12 Malaiká dhó ngatsovedha ká ko ka ko dyø ngbaribbai? Malaiká bbai, ko ka ko nja nga kʉ chø ná lo njini nari inga ko ka ko di hwini upinzani tso ró. Ro, ddiddi malaiká bbai ko churi chu nari kʉ, Mungu si nga kʉ chø ná fø lo krʉ tso d’ø ngbà thonga ná saa na. Føri dzá lo dho, chi tøni ná malaiká bbai ko “nzɨ adi bblolo ko nji nari tso ro bba ri.” (Gal. 6:9) Ndirigoti Mungu tsoni ndi ko tsotso koko ndiro ko ve ngatso d’e. (1 Ko. 10:13) Ko ka ko nziri Yova bbʉ ndidhó roho ko dho nja ko ve ngatso ndirigoti ko é hwè na d’e. (Gal. 5:22; Kol. 1:11) Nde, ni ká ka ni njiri ngbǎ njati rié upinzani na ni bani ró? Ali ni thí lu Yova djo ndirigoti nzɨ nji do. Yova si ni tsotso koko dhé ndirigoti ke si kpakpanga bbʉ ni dho.—Ebr. 13:6.
MALAIKÁ ADI RILI KUTANIKO RA ANZI TSE NDI TSE NARI NA
13. Ngatso d’ø ná i ddo na ká malaiká adi pekee kʉ ná ngbá njínji? (Matayo 13:47-49)
13 Ngatso d’ø ná i ddo na, Yova bbʉ pekee kʉ ná njí malaiká dhó. (Azø Matayo 13:47-49.) Mamilioni kʉ dz’ djó krʉ ngalu ná ndrŭ ndima d’yu li hwè lo-i ro. Fø ndrŭ kana nja ndrŭ ndima dhó maisha thika wø nja ndi tso gbani Yova dhó kanuni na d’e ndirigoti kpa njínji ke dho ke jirie nari bbai, ro nja ndrŭ nzɨ adi rinji fø ri. Malaiká dhó bbʉni ná njí kʉ “ndima ndo chelo dhi ndrŭ ma kana nga chølo dhi ndrŭ ro.” Føri na mana kʉ, kpadhó njí kʉ ndima b’o kutaniko ronga ndiro ri má tse ndi tse ro d’e. Føri na mana nga kʉ, bbabba Yova dho ndima njínji nari tso ná ndrŭ ki ka ndima ngʉ nzá ri ndirigoti føri na mana nga kʉ, kutaniko nǎ nga kpakpalo ro ka ndi é ri. Føri bbai ko ka ko uri u nari kʉ, malaiká adi njínji kpakpanga na ndiro kutaniko ra anzi tse ndi tse nari na d’e.
14-15. Malaiká adi riji kutaniko ra anzi tse ndi tse ro ná føri ká ko ka ko dyø ngbaribbai? (Anja ji maddi.)
14 Malaiká adi riji kutaniko ra anzi tse ndi tse ro ná føri ká ko ka ko dyø ngbaribbai? Ringani ko njí ko dho ka ná lo krʉ ndiro kutaniko ra anzi tse ndi tse ro d’e. Ringani ko njí ko dho ka ná lo krʉ ndiro ko b’o ko kana kau ronga Yova na d’e. Føri ko ka ko njí ngbà ji Yova ná kau ko vʉ nari ma, sa ka ndi sa ko kana kau Yova na ná ritsi ko pʉ ko ró ro nari ma na chulu. Fø chu nǎ ko adi rili kutaniko ra anzi tse ndi tse ro. (Zb. 101:3) Føri kina, ko ka ko kó ko djoi ma, ko vei ma na tsotso nja kpa ra anzi chi ndima tøni Yova dho nari na d’e. Loroji na, ko ká ka ko njiri ngbǎ njati ko lai ddikpa Mukristo njí bbò chenga ró? Ko ji ke inga le ji nari dho, ko ka ko pori ke ra loti wazee na, njati ke njiri fø nzá ró, ringani ko ra fø lo d’ra wazee dho. Ko adi riji sa ma kana kau sani Yova na ná Mukristo tsotso koni tse ngbà ri ka ná saa djo!—Yak. 5:14, 15.
15 Njedha dhi lo kʉ, bbò chenga nji ná nja ndrŭ le adi pʉpʉ kutaniko nǎ ro. Fø di ná lo banga ró, ko adi kpa ma na ko ko “tso gba nari tso bbabba.”c (1 Ko. 5:9-13) Fø lo adi kutaniko tsotso kó ndiro ri ra anzi tse ndi tse ro d’e. Pʉ le pʉ kutaniko nǎ ro ná ndrŭ na ko ko tso gba nzɨ ná føri e kpadhi bblonga dho. Njati ko rrnga Yova dho nzɨ ko ko tso gba kpa na nari na ró, fø chu nǎ ko ka ko kó kpa tsotso kpa ra ri utso d’i nari kʉ, ringani ndima ngʉ Yova ro. Føri kina, njati kpa njiri fø ró ko ma, Yova ma, malaiká ma na e hwè na.—Lu. 15:7.
Njati ko lai Mukristo njí bbò chenga ró ká ko ka ko njiri ngbǎ? (Anja paragrafu 14)d
16. Ni ká ka ni dyø malaiká ngbá chu nǎ?
16 Yova bbari ko chu lo malaiká djo ndirigoti ko di njínji kpa ma na ná føri kʉ bbò pendeleo! Akodyø kpadhó bblo sifa, føri kʉ: kpadhó nyenyenga ma, kpa jirie ndrŭ nari ma, kpadhó ngatsovedha ma, kpa adi kutaniko ronga b’o ndi é tse ndi tse ro nari ma na. Njati ko dyø chi tøni ná malaiká ró, ko maddi si ra anzi Yova ko má kedhó familia nǎ cho ró nŭnŭ nari na.
DYI 123 Chi le tøni ro le djøni tengenezo nǎ utaratibu dho nari
b Nja dho thika le wøwø.
c Lo dho chutso ddá ná Baraza nǎ 2024 nǎ rapor ya 2 nǎ le d’raeri nari bbai, njati pʉ le pʉe kutaniko nǎ ro ná ke inga le si njudha dhi ngana ró, muhubiri ka ndi vʉ ndi ká ka ndi bbʉ dʉ kʉ ná zʉdha inga ndi po bblo sidha fø ke inga le dho nari ndidhó zamiri dho Biblia ddi longa nari ró ro.
d RI CHUTI JI NANGA LE TU: Ddikpa le-ve rid’ra ndidzá kau dho le ra loti wazee na. B’lo ddo da ro, ledzá kau nzá rae rid’ra nari dho, le ra rid’ra wazee dho.