Kʼoˆ maˍ ve awˬ lawn
1 Yaˬhoˉvaˬ
Gʼuiˬ sha ve awˬ meh lehˬ Yaˬhoˉvaˬ meh ve yoˬ. Awˬ meh chi ve tcuhˉ kuiˬ lehˬ “yawˇ hpehꞈ tcuh gaˇ ve hkʼe hpehꞈ piˇ gʼa ve yoˬ.” Yaˬhoˉvaˬ kanˇ paˆ uiˍ jaˇ ve Gʼuiˬ sha hpehꞈ leh yawˇ teˇ ceuˬ le le htaꞈ te hpanˍ taˍ ve yoˬ. Yawˇ kanˇ paˆ cawˬ leh yawˇ loˍ ve hkʼe teˇ ceuˬ le le te gʼa ve yoˬ.
Heˍbrehˇ liꞈ hkʼaw Gʼuiˬ sha ve awˬ meh 4 mehˆ bvuhꞈ taˍ ve yoˬ. Laˇhuˍ ve liꞈ mehˆ htaꞈ yehˇ kʼo, YHVH hpehꞈ ve yoˬ. Heˍbrehˇ Liꞈ hpu awˬ piˍ hkʼaw Gʼuiˬ sha ve awˬ meh aˬ laˬ hkʼe 7,000 pawˆ cawˬ taˍ ve yoˬ. Miˬ guiˬ chi hkʼoˆ chaw ceuˬ hkʼa peu˗eˬ Yaˬhoˉvaˬ awˬ meh htaꞈ kuˬ ve teˇ yanˇ maˇ shuˍ daꞈ.
2 Liꞈ hpu “Gʼuiˬ sha dawˇ pawnˍ piˇ ve” liꞈ hpehꞈ ve
Liꞈ hpu lehˬ Gʼuiˬ sha ve tawˇ hkawˇ hpehꞈ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ chaw yaˇ htaꞈ bvuhꞈ tcuh taˍ ve yoˬ. Chi lehˬ kanˉ nyi paˍ awˬ hoˉ yawˇ ve awˬ ceˬ htaꞈ liꞈ bvuhꞈ tcuh ve hkʼa shuˍ yoˬ. Kanˉ nyi paˍ awˬ hoˉ ve dawˇ hkʼaˇ bvuhꞈ taˍ ve yoˬ. Awˬ ceˬ ve dawˇ hkʼaˇ bvuhꞈ taˍ ve maˇ heˆ. Gʼuiˬ sha awˬ ha hpu htaꞈ yehˇ leh chaw yaˇ htaꞈ Liꞈ hpu bvuhꞈ tcuh ve yoˬ. Teˇ pawˆ pawˆ kʼo, Gʼuiˬ sha bvuhꞈ tcuh gaˇ ve hkʼe yawˇ hui bvuhꞈ gʼa tuˬ, zuhꞈ maˆ mawˬ tcuh ve yoˬ.
3 Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ
Chi lehˬ Liꞈ hpu hkʼaw cawˬ ve awˬ tehˬ ve a yeˇ uiˍ ve htaꞈ kʼoˆ maˍ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ teˇ maˬ lehˬ “haiˬ ve chaw teˇ hpaˍ htaꞈ awˬ chawˇ te ve teˇ ceuˬ lehˬ, daꞈ ve awˬ liˇ teˇ hpaˍ htaꞈ te luˬ ve yoˬ.” Kʼoˆ gaˇ ve lehˬ, ngaˬ hui awˬ chawˇ te ve chaw daꞈ hpawˇ leh maˇ daꞈ hpawˇ heuˆ la kuiˬ cawˬ la gʼa ve yoˬ. (1 Kawˇrenˍhtuˆ 15:33) Liꞈ hpu hkʼaw kʼawꞈ kʼoˆ ve, “chaw teˇ gʼaˇ lehˬ, yawˇ awˬ yawˇ sheˍ ve hkʼe yawˇ gʼa gʼeuꞈ tuˬ yoˬ.” Awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ chi maˍ laˇ ve, ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma te ve htawˇ maˇ kʼoˆ, ngaˬ hui te taˍ ve hkʼe gʼa ve yoˬ.—Gaˍlaˍtiˆ 6:7.
4 Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ
Chi lehˬ Gʼuiˬ sha geh laˬ ve awˬ lawn sha tanˇ hpehꞈ ve yoˬ. Gʼuiˬ sha ve a loˍ htaꞈ kʼoˆ maˍ tuˬ, awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ maˍ tuˬ, tawˇ piˇ tuˬ, suhˉ jehˬ tuˬ, tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ htaꞈ Gʼuiˬ sha yehˇ ve yoˬ. Awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ la tuˬ kaꞈ yawˇ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ laiˉ hkawˇ biˇ la peuˬ˗oˬ ve yoˬ.
5 Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ
Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve Liꞈ hpu hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ Yeˍsuˆ awˬ hkʼaw biˇ la peuˬ. “Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ” awˇ ceˍ awˇ fa htaꞈ nyi sheˍ.
▸ Awˬ lawn 2, awˬ tawn 17, awˬ maiˉ
6 Miˬ guiˬ hkʼoˆ Yaˬhoˉvaˬ ve a loˍ
Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ haꞈ ve chaw chehˇ kuiˬ cawˬ tuˬ, Paˍraˍdiˇsuˆ miˬ guiˬ htaꞈ te hpanˍ ve yoˬ. Yawˇ ve a loˍ pa kʼai tuˬ ve maˇ heˆ. Maˇ maw kʼo, haiˬ ve awˬ ceuˬ htaꞈ te luˬ te sheˆ piˇ leh yawˇ ve chaw htaꞈ co co taiˍ taiˍ a shaꞈ teꞈ chehˇ tcuh tuˬ yoˬ.
7 Neˇ haiˬ Saˍtanˍ
Saˍtanˍ lehˬ Gʼuiˬ sha htaꞈ hpfuhˆ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Saˍtanˍ ve awˬ meh tcuhˉ kuiˬ lehˬ “tawˍ daꞈ paˍ” kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, yawˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ tawˍ daꞈ ve yoˬ. Neˇ haiˬ kʼoˆ ve tcuhˉ kuiˬ lehˬ “maˇ shawˍ maˇ caˆ kʼoˆ paˍ” kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Yawˇ Gʼuiˬ sha htaꞈ she piˇ leh chaw yaˇ htaꞈ heˍ ve pa taw, awˬ meh chi ve gʼa ve yoˬ.
8 Mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ
Yaˬhoˉvaˬ miˬ guiˬ htaꞈ maˇ hpanˍ sheˍ htaˇ, mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ htaꞈ te hpanˍ taˍ ve maw jaˇ peuˬ. Yawˇ hui mvuhˇ naw ma hkʼoˆ chehˇ leh awˬ ha lanˬ gʼaˇ hpaˆ cawˬ ve yoˬ. (Daˍyeˍlaˆ 7:10) Mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ teˇ gʼaˇ le le awˬ meh leh te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Gʼuiˬ sha htaꞈ ka tiꞈ yeˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ lehˬ chaw yaˇ yawˇ hui htaꞈ oˉ kʼoˍ maˇ pui tcuh ve yoˬ. Yawˇ hui aˉ yaˇ leh kanˉ laiˉ ceuˬ cawˬ ve yoˬ. Teˇ hpaˍ hpaˍ lehˬ Yaˬhoˉvaˬ ve kʼaw jaw awˬ gʼuˇ suhˍ lo kanˉ te ve yoˬ. Teˇ hpaˍ kʼo, Gʼuiˬ sha tcuh piˇ ve hkʼe yawˇ ve awˬ lawn hto piˇ ve yoˬ. Awˬ nu ve teˇ hpaˍ lehˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve chaw htaꞈ nyi haꞈ shaˉ leh sheh kʼai ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, Gʼuiˬ sha suhˉ jehˬ ve hkʼe awˬ hkʼaˇ suh gʼaꞈ te leh Gʼuiˬ sha ve awˬ lawn hto toˇ ve chaw htaꞈ ga piˇ chehˇ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 34:7; Hpeuꞈ maˍ ve 14:6; 22:8, 9) Awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ kʼo, mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ Yeˍsuˆ geh Aˍmaˍgeˍdonˍ maꞈ hkʼaw gʼa ga bawˆ tuˬ yoˬ.—Hpeuꞈ maˍ ve 16:14, 16; 19:14, 15.
▸ Awˬ lawn 3, awˬ tawn 5; Awˬ lawn 10, awˬ tawn 1
9 Venˇ baˆ
Chi lehˬ te ve dawˇ ve Yaˬhoˉvaˬ ve a loˍ htaꞈ maˇ hawˍ daꞈ. Venˇ baˆ lehˬ ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ meuˆ daꞈ tuˬ te luˬ laˇ gʼa ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, ngaˬ hui shiˍ taˍ ve kaꞈ venˇ baˆ te ve chaw maˇ gʼa hpehꞈ tuˬ, Gʼuiˬ sha ngaˬ hui htaꞈ awˬ liˇ tawˇ hkawˇ leh awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. Awˬ hkuiˉ pui htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ te hpanˍ taˍ ve teˇ ceuˬ le le biˇ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, Aˍdanˍ Eˇvaꞈ Gʼuiˬ sha hkawˇ maˇ na yuˬ leh venˇ baˆ te ve pa taw, maˇ biˇ ve chaw hpehꞈ la ve yoˬ. Yawˇ hui gʼa mawˇ leh suh ve yoˬ. Ngaˬ hui htawˇ yawˇ ve awˬ yaˇ awˬ duˬ hpehꞈ ve pa taw, venˇ baˆ cawˬ la ve yoˬ. Ngaˬ hui kaꞈ gʼa mawˇ leh suh ve yoˬ.
▸ Awˬ lawn 3, awˬ tawn 7; Awˬ lawn 5, awˬ tawn 3
10 Aˍmaˍgeˍdonˍ
Chi lehˬ Gʼuiˬ sha ve maꞈ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ Saˍtanˍ ve miˬ guiˬ leh haiˬ ve hkʼa peu˗eˬ htaꞈ te luˬ tuˬ yoˬ.
▸ Awˬ lawn 3, awˬ tawn 13; Awˬ lawn 8, awˬ tawn 18
11 Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ
Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ lehˬ uˉ peunˍ ve teˇ ceuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Chi lehˬ Yaˬhoˉvaˬ mvuhˇ naw ma hkʼoˆ teh taˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ Jawˇmawˇ te chehˇ ve yoˬ. Awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ, Yaˬhoˉvaˬ mvuhˇ miˬ chi htaꞈ yehˇ leh haiˬ ve hkʼa peu˗eˬ htaꞈ te luˬ piˇ tuˬ yoˬ. Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ chi miˬ guiˬ htaꞈ uˉ peunˍ tuˬ yoˬ.
12 Yeˍsuˆ Hkriꞈ
Gʼuiˬ sha lehˬ Yeˍsuˆ htaꞈ awˉ lawˉ peuˇ te hpanˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ chaw yaˇ hkʼa peu˗eˬ awˬ pon suh tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ miˬ guiˬ hkʼoˆ peu laˇ ve yoˬ. Yeˍsuˆ htaꞈ shu tiˇ pehˍ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ kʼawꞈ teꞈ tu la piˇ ve yoˬ. Chi teˇ hkui, Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ hkʼaw Yeˍsuˆ Jawˇmawˇ te leh mvuhˇ naw ma hkʼoˆ uˉ peunˍ chehˇ ve yoˬ.
13 Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ 70 shinˉ ve awˬ lawn
Meˍsiˉyaꞈ hkʼaˬ htaˆ laˬ tuˬ ve, Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve lehˬ 69 shinˉ tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve B.C.E. 455 hkʼawꞈ htaˇ tanˬ leh C.E. 29 hkʼawꞈ htaˇ peuˬ ve yoˬ.
Awˬ yanˇ chi ve C.E. 29 hkʼawꞈ htaˇ peuˬ ve ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te shiˍ ve le? Neˍhaˍmiˆ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ lo B.C.E. 455 hkʼawꞈ htaˇ gaˬ la leh venˇ chi htaꞈ awˬ suhˉ kʼawꞈ tanˬ te ve yoˬ. Oˇ ve teˇ hkʼawꞈ 69 shinˉ chi awˬ hkuiˉ puiˍ tanˬ ve yoˬ. (Daˍyeˍlaˆ 9:25; Neˍhaˍmiˆ 2:1, 5-8) Awˬ shinˉ kʼoˆ ve lehˬ nanˍ baꞈ 7 htaꞈ dawˇ nawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve hkʼaw 1 shinˉ lehˬ 7 nyi ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve maˇ heˆ, 7 hkʼawꞈ ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ taˍ ve, “teˇ hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ awˬ tan . . . teˇ nyi” hpehꞈ ve yoˬ. (Heh puiˉ hkʼaw 14:34; Yeˍsaˍkeˍlaˆ 4:6) Chi lehˬ 1 shinˉ ve 7 hkʼawꞈ hkʼe taw cawˬ ve yoˬ. 69 shinˉ kʼoˆ ve kʼo, 483 hkʼawꞈ (69 x 7) hkʼe taw cawˬ ve yoˬ. B.C.E. 455 hkʼawꞈ tanˬ gʼaw leh C.E. 29 hkʼawꞈ gaˬ la htaˇ, hkʼa peu˗eˬ 483 hkʼawꞈ cawˬ ve yoˬ. C.E. 29 hkʼawꞈ htaˇ, Yeˍsuˆ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuꞈ leh Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ la ve yoˬ!—Luˉkaꞈ 3:1, 2, 21, 22.
Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve hkʼaw 69 shinˉ kʼoˆ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, awˬ nu ve teˇ shinˉ htaꞈ kaꞈ kʼawꞈ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve lehˬ C.E. 29 hkʼawꞈ tanˬ gʼaw leh C.E. 36 hkʼawꞈ gaˬ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve awˬ hkʼaw lo C.E. 33 hkʼawꞈ htaˇ, Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ shu tiˇ pehˍ ve yoˬ. C.E.36 hkʼawꞈ htaˇ tanˬ leh Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˬ lawn chaw hkʼa peu˗eˬ htaꞈ hto maˍ piˇ ve yoˬ. Yuˇdaꞈ chaw htaꞈ ceh tiˉ hto maˍ piˇ ve maˇ heˆ.—Daˍyeˍlaˆ 9:24-27.
14 Gʼuiˬ sha shehˆ gʼaˇ teˇ to tiˉ
Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, Yaˬhoˉvaˬ lehˬ Hpanˍ shehˍ hpaˇ hpehꞈ leh yawˇ Yeˍsuˆ htaꞈ awˉ lawˉ te hpanˍ ve yoˬ. (Kawˇlawˇsehˇ 1:15, 16) Yeˍsuˆ lehˬ kanˇ paˆ uiˍ jaˇ ve Gʼuiˬ sha hpehꞈ ve maˇ heˆ. Yeˍsuˆ yawˇ Gʼuiˬ sha hkʼa shuˍ uiˍ ve tehꞈ, maˇ kʼoˆ jaw. Yawˇ kʼoˆ ve, “Awˬ pa lehˬ ngaˬ aꞈ kehˉ uiˍ ve yoˬ.” (Yoˇhanˬ 14:28; 1 Kawˇrenˍhtuˆ 15:28) Yaꞈ hkʼaˇ, bon liˇ teˇ hpaˍ maˍ ve Awˬ pa, Yaˇ hpu, awˬ ha hpu shehˆ gʼaˇ teˇ to tiˉ hpehꞈ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw shehˆ gʼaˇ teˇ to kʼoˆ taˍ ve maˇ cawˬ. Chi lehˬ maˍ yaꞈ ve yoˬ.
Daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu lehˬ maˇ dawˇ nyi puiˉ, Gʼuiˬ sha ve kanˇ paˆ hpehꞈ ve yoˬ. Gʼuiˬ sha yawˇ ve a loˍ te biˇ tuˬ, daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu chi htaꞈ yehˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ “daꞈ ve kehˬ ve awˬ ha hpu biˇ la” ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ ve, “chaw ceuˬ hkʼa peu˗eˬ awˬ hkʼoˆ htaꞈ ngaˬ ve awˬ ha hpu ngaˬ ngeuˍ pfuhˍ piˇ tuˬ yoˬ.”—Tcuh yaˇ 2:1-4, 17.
▸ Awˬ lawn 4, awˬ tawn 12; Awˬ lawn 15, awˬ tawn 17
15 Laꞈ ka
Awˬ tehˬ ve Hkriꞈ yaˇ Gʼuiˬ sha htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve awˬ hkʼaw lo, aˬ htoꞈ ma te laꞈ ka htaꞈ maˇ yehˇ ve le?
Laꞈ ka lehˬ aˬ sho˗eˬ htaˇ tanˬ leh maˇ heˆ heˆ ve bon liˇ hkʼaw yehˇ ve yoˬ. Mvuhˇ naw ma miˬ naˆ ma oˉ kʼoˍ pui tuˬ, leh pehꞈ ve tzuhˆ ve hpawˇ lawˇ kiˍ yaˇ ve awˬ liˬ te tuˬ, chaw yaˇ laꞈ ka htaꞈ yehˬ ve yoˬ. Yeˍsuˆ suh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ 300 hkʼawꞈ hkʼa gaˬ, Hkriꞈ yaˇ hui laꞈ ka htaꞈ maˇ yehˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, Roˉmaꞈ ve jawˇ mawˇ Hkawnˍtehnˍtinˍ lehˬ laꞈ ka Hkriꞈ yaˇ ve awˬ heˆ hpehꞈ ve yoˬ tehꞈ te piˇ ve yoˬ. Laꞈ ka Yeˍsuˆ Hkriꞈ htaꞈ maˇ caˉ daꞈ ve htawˇ, Hkriꞈ yaˇ hui yehˇ jaˇ ve yoˬ. Liꞈ kʼoˆ teˇ kʼoˆ kʼoˆ taˍ ve, “laꞈ ka lehˬ Yeˍsuˆ maˇ laˬ sheˍ gʼuˇ suhˍ htaˇ, Hkriꞈ yaˇ maˇ heˆ ve hkʼaw yehˇ ve htaꞈ gʼa mawˬ ve yoˬ.”
Yeˍsuˆ laꞈ ka hkʼoˆ suh ve maˇ heˆ. Heˍlaˍsaˆ liꞈ awˬ hkʼaw lo bvuhꞈ taˍ ve, “laꞈ ka” lehˬ “suhˆ hteˇ˗ehˍ ve,” “suhˆ hkuiˉ daw,” “suhˆ cehˬ” htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Awˬ tehˬ kʼo, Yeˍsuˆ suhˆ hkuiˉ daw hkʼoˆ suh ve yoˬ.
Yaˬhoˉvaˬ lehˬ ngaˬ hui htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve awˬ hkʼaw lo shaˉ hoꞈ maˇ yehˇ tcuh gaˇ.—Tawˆ kʼai ve 20:4, 5; 1 Kawˇrenˍhtuˆ 10:14.
16 Yeˍsuˆ suh ve htaꞈ dawˇ nawˇ tuˬ hpawnˬ daꞈ ve
Yeˍsuˆ yawˇ suh ve htaꞈ dawˇ nawˇ tuˬ te˗o tehꞈ, awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui teˇ hkʼawꞈ le le te ve yoˬ. Niˆsanˍ ha pa 14 nyi Iˉsaˍreˍlaˆ chaw Paˍsaˍhkaˍ pawehˇ te ve awˬ nyi hpehꞈ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ kuiˬ lo hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ gʼuiˬ yehˇ ve lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ to leh awˬ suhˍ htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ kuiˬ lo hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ gʼuiˬ teˇ gʼaˇ le le mehˆ gʼuˇ suhˍ lo chiˇ hpanˍ kʼai ve yoˬ. Mvuhˇ naw ma hkʼoˆ Yeˍsuˆ geh uˉ peunˍ ve chaw hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ gʼuiˬ chi htaꞈ caˇ leh dawˬ ve yoˬ. Miˬ guiˬ hkʼoˆ co co taiˍ taiˍ a shaꞈ dawˇ law ve chaw yawˆ yan ve awˬ hkʼaw lo hpawnˬ daꞈ la leh hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ gʼuiˬ maˇ caˇ maˇ dawˬ ve yoˬ.
17 Awˬ ha ku awˬ tehˬ cawˬ ve laˇ?
Laiˉ gʼaˇ yonˍ ve ngaˬ hui suh peuˬ kʼo, awˬ ha ku hpehꞈ tuˬ yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ lawn chi ve Liꞈ hpu hkʼaw maˇ hawˍ daꞈ. Liꞈ hpu hkʼaw hkʼa tawˍ lehˆ kʼoˆ taˍ ve, “suh peuˬ ve chaw teꞈ chiˉ maˇ shiˍ.” (Cuˇ yiˍ piˇ ve 9:5) Ngaˬ hui ve awˬ to leh dawˇ hkʼaˇ teˇ hpaˍ lehˬ uˉ nawꞈ nehˆ htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui suh ve teˇ yanˇ, awˬ to, dawˇ hkʼaˇ, uˉ nawꞈ nehˆ hkʼa peu˗eˬ kanˉ maˇ kʼawꞈ te gʼa ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve Chiˇ mvuh ve liꞈ 146:4 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe hawˍ daꞈ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo kʼoˆ ve, “yawˇ hui suh˗e ve teˇ yanˇ jeꞈ kʼawꞈ hpehꞈ kʼai leh, yawˇ hui ve dawˇ hkʼaˇ teˇ hpaˍ htawˇ mehˉ kʼai ve yoˬ.” Chi htaꞈ pa taw, chaw suh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ kʼawꞈ teꞈ chehˇ tuˬ awˬ ha ku maˇ cawˬ. Chaw teˇ hpaˍ suh peuˬ ve chaw awˬ ha ku htaꞈ mawˬ ve kʼoˆ ve hkʼaˬ hkʼe le? Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, yawˇ hui mawˬ ve suh peuˬ ve chaw awˬ ha ku maˇ heˆ. Haiˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve awˬ lawn 10 hkʼaw henˇ tuˬ yoˬ.
▸ Awˬ lawn 6, awˬ tawn 5; Awˬ lawn 15, awˬ tawn 17
18 Oˇ htaˇ teˇ co˗e te yaꞈ jaw ve venˇ baˆ leh teˇ pawˆ kʼawꞈ paw la ve
Oˇ htaˇ teˇ co˗e te yaꞈ jaw ve venˇ baˆ lehˬ chi teˇ hkui a shaꞈ htaꞈ heuˆ la ve yoˬ tehꞈ, laiˉ gʼaˇ yonˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ lawn chi ve Liꞈ hpu hkʼaw maˍ ve maˇ hawˍ daꞈ. Aˬ htoꞈ ma pa taw le? Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, Hpanˍ shehˍ hpaˇ Gʼuiˬ sha lehˬ haꞈ pehnˇ ve cawˬ leh hteˇ ve cawˇ ve yoˬ. (Bon maˍ ve 32:4; 1 Yoˇhanˬ 4:8) Aˬ htoꞈ ma venˇ baˆ te jaw ve htaꞈ chaw yaˇ maˇ shiˍ ve htawˇ, Gʼuiˬ sha yawˇ hui htaꞈ ciˍ yanˍ piˇ tuˬ yoˬ. Awˬ lawn chi hpehꞈ kʼai maˇ gʼa. Chi hkʼoˆ kaꞈ, oˇ htaˇ teˇ co˗e te yaꞈ jaw ve lehˬ chi teˇ hkui a shaꞈ htaꞈ heuˆ la gʼa ve kʼo, ngaˬ hui teꞈ chiˉ kaꞈ pa maˇ gʼa. Ngaˬ hui a shaꞈ chi aꞈ kehˉ daꞈ gaˇ ve htawˇ, hkʼaˬ hkʼe taw coˇ caˇ ve kaꞈ teꞈ chiˉ awˬ bon maˇ cawˬ. Gaˍlaˍtiˆ liꞈ 6:7 hkʼaw kʼoˆ ve, “yawˇ awˬ yawˇ sheˍ ve hkʼe yawˇ gʼa gʼeuꞈ tuˬ yoˬ.” Chi htaꞈ pa taw, chi teˇ hkui ngaˬ hui gʼa hpuˇ ve awˬ ceuˬ lehˬ ngaˬ hui ve te hkʼaˇ htaꞈ pa taw yoˬ. Oˇ htaˇ teˇ co˗e te yaꞈ jaw ve venˇ baˆ htaꞈ pa taw, maˇ heˆ.
Chaw teˇ hpaˍ hpaˍ yonˍ ve, chaw yaˇ laiˉ pawˆ gʼa kʼawꞈ paw la ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, a shu teˇ gʼaˇ oˇ htaˇ teˇ co˗e haiˬ ve te ve kʼo, teˇ pawˆ kʼawꞈ paw la htaˇ, yawˇ to nuˇ to shaˆ hpehꞈ la ve yoˬ. Hkʼe te leh, chaw kʼawꞈ paw la gaˇ kʼo, daꞈ ve htaꞈ gʼa te ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi hkʼe dawˇ ve cawˇ˗aw laˇ? Dawˇ nyi sheˍ. Chaw teˇ gʼaˇ kʼawꞈ paw la leh to nuˇ to shaˆ hpehꞈ ve kʼo, yawˇ chaw kʼawꞈ paw la gʼa˗aw laˇ? Maˇ gʼa taˬ. Awˬ lawn kʼo, to nuˇ to shaˆ daꞈ ve htaꞈ maˇ te puiˉ. Chaw yaˇ ceh tiˉ daꞈ ve htaꞈ te puiˉ ve yoˬ. Awˬ tehˬ kʼo, chaw awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ Aˍdanˍ te yaꞈ htaˇ, yawˇ gʼa suh ve yoˬ. Yawˇ gʼa kʼawꞈ paw leh awˬ kaˍ awˬ nu ve chaw maˇ heˆ kʼo to nuˇ to shaˆ hpehꞈ la ve yoˬ tehꞈ Gʼuiˬ sha maˇ kʼoˆ. Yaꞈ hkʼaˇ, Gʼuiˬ sha kʼoˆ ve, “nawˬ htaꞈ jeꞈ yuˬ te taˍ ve pa taw, jeꞈ lo gʼa kʼawꞈ kʼoꞈ˗e tuˬ yoˬ.” (Awˬ hkuiˉ puiˍ liꞈ 3:19) Chi htaꞈ pa taw, Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ maˍ laˇ ve, chaw yaˇ teˇ pawˆ kʼawꞈ paw la ve maˇ cawˬ.
▸ Awˬ lawn 6, awˬ tawn 5; Awˬ lawn 15, awˬ tawn 17
19 Geˍhenˍnaˍ
Geˍhenˍnaˍ lehˬ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ awˬ paˇ lo cawˬ ve awˬ ti hpehꞈ ve yoˬ. Maˇ yehˇ˗oˬ ve mawˇ tuˉ baˬ kuiˬ awˬ ti hpehꞈ ve yoˬ. Yeˍsuˆ awˬ co˗e htaˇ, chaw yaˇ leh to nuˇ to shaˆ awˬ teꞈ teꞈ hkʼaw oˇ kaˬ lo tuˉ baˬ ve shaˉ hkiˆ maˇ cawˬ. Chi htaꞈ pa taw, Geˍhenˍnaˍ lehˬ awˬ ha ku aˬ miˍ buiˬ hpfuh hkʼaw maˇ suh maˇ teꞈ tuꞈ hkanˍ tcuh ve awˬ ti hpehꞈ ve maˇ heˆ. Geˍhenˍnaˍ hkʼaw baˬ keu ve chaw htaꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ ve teˇ yanˇ, mehˉ kʼai ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 5:22; 10:28.
20 Yeˍsuˆ ve bon lawˬ hkawˇ
Chi lehˬ Yeˍsuˆ awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ maˍ piˇ ve bon lawˬ hkawˇ hpehꞈ ve yoˬ. Bon hkʼaˬ hkʼe lawˬ cawˇ ve tehꞈ, Yeˍsuˆ ngaˬ hui htaꞈ maˍ laˇ ve yoˬ.
“Nawˬ ve awˬ meh htaꞈ yawˆ yan te piˇ lawˬ˗oꞈ”
Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve awˬ meh htaꞈ maˇ heˆ heˆ she pfuhˍ ve shiˆ baˬ tuˬ, ngaˬ hui yawˇ geh bon lawˬ ve yoˬ. Oˇ ve hkʼawꞈ nawˉ, mvuhˇ naw ma hkʼoˆ leh miˬ gʼuiˬ hkʼoˆ teˇ gʼaˇ le le yawˇ ve awˬ meh htaꞈ yawˆ yan piˇ tuˬ yoˬ.
“Nawˬ ve mvuhˇ miˬ gaˬ la piˇ˗oˆ”
Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ Saˍtanˍ ve haiˬ ve miˬ guiˬ htaꞈ te luˬ tuˬ, miˬ guiˬ hkʼoˆ uˉ peunˍ tuˬ, Paˍraˍdiˇsuˆ hpehꞈ tcuh tuˬ, ngaˬ hui bon lawˬ ve yoˬ.
“Mvuhˇ naw ma hkʼoˆ lo nawˬ ve a loˍ biˇ ve hkʼe, miˬ guiˬ hkʼoˆ htaꞈ htawˇ biˇ la piˇ˗oˆ”
Yaˬhoˉvaˬ chaw yaˇ htaꞈ te hpanˍ htaˇ, yawˇ lehˬ biˇ jaˇ leh na yuˬ ve chaw yaˇ htaꞈ miˬ guiˬ hkʼoˆ Paˍraˍdiˇsuˆ hkʼaw co co taiˍ taiˍ chehˇ tcuh gaˇ ve yoˬ. Yawˇ ve a loˍ chi htaꞈ biˇ la tuˬ, ngaˬ hui bon lawˬ ve yoˬ.
21 Htaiˍ hkʼawꞈ ve
Chaw yaˇ suh ve leh venˇ baˆ htaꞈ ponˬ tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ htaiˍ hkʼawꞈ ve gu teh taˍ ve yoˬ. Htaiˍ hkʼawꞈ ve lehˬ Aˍdanˍ awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ biˇ jaˇ ve a shaꞈ luˬ kʼai taˍ ve htaꞈ vuiˬ hkʼawꞈ leh chaw yaˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ kʼawꞈ meuˆ daꞈ la gʼa tuˬ, ga laˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ Yeˍsuˆ htaꞈ miˬ guiˬ hkʼoˆ peu laˇ leh venˇ baˆ yaˇ awˬ pon hkanˍ suh ve yoˬ. Yeˍsuˆ htaiˍ hkʼawꞈ laˇ ve pa taw, chaw yaˇ hkʼa peu˗eˬ biˇ jaˇ ve chaw hpehꞈ gʼa leh co co taiˍ taiˍ teꞈ chehˇ gʼa tuˬ yoˬ.
▸ Awˬ lawn 8, awˬ tawn 21; Awˬ lawn 9, awˬ tawn 13
22 1914 hkʼawꞈ lehˬ aˬ htoꞈ ma te a yeˇ uiˍ ve awˬ hkʼawꞈ hpehꞈ ve le?
1914 hkʼawꞈ htaˇ Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ cawˬ la ve yoˬ tehꞈ, Daˍyeˍlaˆ liꞈ kaˇ nanˉ uiˍ 4 hkʼaw cawˬ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ kʼoˆ maˍ laˇ taˍ ve yoˬ.
Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ: Jawˇmawˇ Neˍbuˍhkaˍneˍzaˍ htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ teˇ hkawˇ hpehꞈ la tuˬ ve awˬ heˆ zuhꞈ maˆ mawˬ tcuh ve yoˬ. Suhˆ cehˬ lonˉ teˇ cehˬ htu baˬ taˍ ve htaꞈ Neˍbuˍhkaˍneˍzaˍ mawˬ ve yoˬ. Suhˆ muiˉ daw maˇ uiˍ la tuˬ, “suhˍ hkʼawꞈ hkʼa gaˬ” sho caˆ leh kuiˇ caˆ hpeh taˍ ve yoˬ. Oˇ ve hkʼawꞈ nawˉ, suhˆ cehˬ kʼawꞈ uiˍ la gʼa ve yoˬ.—Daˍyeˍlaˆ 4:1, 10-16.
Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve tcuhˉ kuiˬ hkʼaˬ hkʼe le? Suhˆ cehˬ lehˬ Gʼuiˬ sha uˉ peunˍ ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Iˉsaˍreˍlaˆ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ lehˬ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ chaw laiˉ gʼaˇ htaꞈ jawˇ mawˇ te tcuh ve yoˬ. (1 Raˍsaˍvanˍ 29:23) Yaꞈ hkʼaˇ, jawˇ mawˇ oˇ ve teˇ hpaˍ Gʼuiˬ sha htaꞈ ka tiꞈ maˇ yeˬ ve pa taw, maˇ kʼawꞈ gʼa uˉ peunˍ ve yoˬ. B.C.E. 607 hkʼawꞈ htaˇ, Yeˍruˆsaˍlehnˍ htaꞈ te luˬ piˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, “suhˍ hkʼawꞈ” ve awˬ yanˇ tanˬ ve yoˬ. (2 Jawˇmawˇ 25:1, 8-10; Yeˍsaˍkeˍlaˆ 21:25-27) Hpehꞈ la tuˬ ve htaꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ ve, “buiˇ shaˆ aˉ naˆ chaw hui lehˬ, yawˇ hui ve awˬ yanˇ biˇ la htaˇ hkʼa gaˬ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ htaꞈ naˆ tiˍ taˍ tuˬ yoˬ.” Yawˇ lehˬ Daˍyeˍlaˆ liꞈ hkʼaw cawˬ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ “suhˍ hkʼawꞈ” ve awˬ yanˇ htaꞈ kʼoˆ chehˇ ve yoˬ. (Luˉkaꞈ 21:24) Yeˍsuˆ miˬ guiˬ hkʼoˆ chehˇ htaˇ, “suhˍ hkʼawꞈ” ve awˬ yanˇ peuˬ ve maˇ heˆ. “Suhˍ hkʼawꞈ” peuˬ ve awˬ yanˇ htaˇ, Jawˇmawˇ awˬ suhˉ leuˆ yuˬ tuˬ yoˬ tehꞈ, Yaˬhoˉvaˬ ka tiꞈ te taˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ Jawˇmawˇ te leh uˉ peunˍ htaˇ, miˬ guiˬ hkʼoˆ chehˇ ve Gʼuiˬ sha ve chaw hkʼa peu˗eˬ co co taiˍ taiˍ awˬ bon gʼa tuˬ yoˬ.—Luˉkaꞈ 1:30-33.
“Suhˍ hkʼawꞈ” ve awˬ yanˇ hkʼaˬ ma maw ve le? “Suhˍ hkʼawꞈ” ve awˬ yanˇ lehˬ 2,520 hkʼawꞈ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui B.C.E. 607 hkʼawꞈ htaˇ tanˬ gʼaw ve kʼo, 2,520 hkʼawꞈ cawˬ ve chi C.E. 1914 hkʼawꞈ htaˇ cawˇ la ve yoˬ. Oˇ teˇ hkʼawꞈ mvuhˇ naw ma hkʼoˆ Yaˬhoˉvaˬ Yeˍsuˆ htaꞈ Jawˇmawˇ te tcuh ve yoˬ.
2,520 nanˍ baꞈ chi ve hkʼaˬ kaˬ lo yuˬ laˬ ve le? Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, shehˆ hkʼawꞈ hpaˆ kʼo, 1260 nyi cawˬ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 12:6, 14) Shehˆ hkʼawꞈ hpaˆ ve 2 pun te kʼo, “suhˍ hkʼawꞈ” hpehꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, “suhˍ hkʼawꞈ” 2,520 nyi cawˬ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ taˍ ve, “teˇ hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ awˬ tan . . . teˇ nyi” hpehꞈ ve yoˬ. Hkʼe te leh, 2,520 nyi lehˬ 2,520 hkʼawꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ.—Heh puiˉ hkʼaw 14:34; Yeˍsaˍkeˍlaˆ 4:6.
23 Uiˍ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ Miˆhkeˍlaˆ
“Uiˍ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ” chi teˇ gʼaˇ lehˬ “mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ ve awˬ hoˉ” hpehꞈ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, uiˍ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ lehˬ teˇ gʼaˇ ceh tiˉ cawˬ leh yawˇ Miˆhkeˍlaˆ meh ve yoˬ.—Daˍyeˍlaˆ 12:1; Yuˇdaꞈ 9.
Miˆhkeˍlaˆ lehˬ Gʼuiˬ sha maꞈ moˍ ve awˬ hoˉ hpehꞈ ve yoˬ. Maꞈ mo chi ka tiꞈ yeˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ laiˉ lanˬ gʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ 12:7 hkʼaw kʼoˆ ve, “Miˆhkeˍlaˆ leh yawˇ ve tcuh yaˇ teˇ hpaˍ lehˬ, cawˇ shehˍ ma . . . htaꞈ bawˆ daꞈ ve yoˬ.” Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ hkʼaw kʼoˆ taˍ ve, Gʼuiˬ sha maꞈ moˍ ve awˬ hoˉ lehˬ Yeˍsuˆ hpehꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, Miˆhkeˍlaˆ lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ nu ve teˇ meh hpehꞈ ve yoˬ.—Hpeuꞈ maˍ ve 19:14-16.
24 Awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ
Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ Saˍtanˍ ve miˬ guiˬ htaꞈ te luˬ te sheˆ piˇ tuˬ ve maˇ gaˬ la sheˍ ve awˬ yanˇ hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ awˬ hkʼaw lo miˬ guiˬ hkʼoˆ a yeˇ uiˍ ve awˬ heˆ hpehꞈ tawˆ la tuˬ yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve Liꞈ hpu hkʼaw laiˉ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, “miˬ guiˬ chi leh ve awˬ yanˇ” leh “chaw yaˇ ve Yaˇ hpu kʼawꞈ yaꞈ la” ve awˬ yanˇ hpehꞈ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 24:3, 27, 37) “Awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ” lehˬ 1914 hkʼawꞈ Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ mvuhˇ naw ma hkʼoˆ uˉ peunˍ htaˇ tanˬ leh Aˍmaˍgeˍdonˍ maꞈ Saˍtanˍ ve miˬ guiˬ htaꞈ te luˬ htaˇ leh tuˬ yoˬ.—2 Tiˆmoˉseˍ 3:1; 2 Peˍtruˆ 3:3.
25 Kʼawꞈ teꞈ tu la ve
Suh peuˬ ve chaw htaꞈ Gʼuiˬ sha kʼawꞈ teꞈ tu la piˇ tuˬ yoˬ. Kʼawꞈ teꞈ tu la piˇ ve awˬ lawn Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ taˍ ve 9 pawˆ cawˬ ve yoˬ. Eˇliˇyaꞈ, Eˇliˇshehˇ, Yeˍsuˆ, Peˍtruˆ, Pawˇluꞈ lehˬ suh peuˬ ve chaw htaꞈ teꞈ tu la piˇ jaw ve yoˬ. Yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˇ paˆ gʼa ve pa taw, anˇ tuˬ chi htaꞈ te gʼa ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ka tiꞈ te taˍ ve, awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ “hteˇ ve chaw kaꞈ maˇ hteˇ ve chaw kaꞈ” miˬ guiˬ hkʼoˆ kʼawꞈ teꞈ tu la tuˬ yoˬ. (Tcuh yaˇ 24:15) Chi hkʼoˆ kaꞈ, Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, mvuhˇ naw ma hkʼoˆ teꞈ tu˗e ve chaw kaꞈ cawˬ ve yoˬ. Gʼuiˬ sha leuˆ yuˬ taˍ ve chaw suh ve teˇ yanˇ, kʼawꞈ teꞈ tu la leh mvuhˇ naw ma hkʼoˆ Yeˍsuˆ geh chehˇ tuˬ yoˬ.—Yoˇhanˬ 5:28, 29; 11:25; Hpiˇliˇpiˆ 3:11; Hpeuꞈ maˍ ve 20:5, 6.
26 Mawˉ nyi ve
Mawˉ nyi ve teˇ ceuˬ neˇ htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Chaw yaˇ Gʼuiˬ sha hkawˇ maˇ na yuˬ tuˬ, neˇ hui te ve yoˬ. Chaw suh peuˬ kʼo, awˬ ha ku tawˆ˗e leh kanˇ paˆ cawˬ ve neˇ hpehꞈ la ve yoˬ tehꞈ laiˉ gʼaˇ yonˍ ve pa taw, suh peuˬ ve chaw htaꞈ ca caˉ daꞈ˗e ve yoˬ. Awˬ ha ku teˇ hpaˍ htaꞈ tawˇ yaw gaˇ ve pa taw, yawˇ hui mawˉ paˍ sheˍ paˍ htaꞈ cuˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, awˬ bon daꞈ maˇ daꞈ ve htaꞈ nyi ve, laꞈ hkʼaˇ nyi ve, shaˉ meuˆ ve, chi teˇ hpaˍ neˇ hui htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Suh peuˬ ve chaw htaꞈ awˬ bon te piˇ ve, bon lawˬ feu piˇ ve, suh ve awˬ nyi biˇ ve htaꞈ te ve, leh awˬ nu ve chaw suh kuiˬ lo awˬ liˇ te ve htaꞈ kaꞈ neˇ hui htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Liꞈ kʼoˆ, awˬ han, liꞈ hkawˇ, nehˉ taˍ ve awˬ han laiˉ ceuˬ lehˬ neˇ hui htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Chi teˇ hpaˍ awˬ tawꞈ ma maˇ cawˬ ve ha lehˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ tehꞈ, laiˉ gʼaˇ dawˇ ve yoˬ. Laiˉ gʼaˇ neˇ geh gʼa ve kanˇ paˆ htaꞈ cuˇ ve teˇ yanˇ, awˬ yeꞈ caˆ puiˉ ve naˆ tsuhˇ yehˇ ve yoˬ.—Gaˍlaˍtiˆ 5:20; Hpeuꞈ maˍ ve 21:8.
▸ Awˬ lawn 10, awˬ tawn 10; Awˬ lawn 16, awˬ tawn 4
27 Yaˬhoˉvaˬ uˉ peunˍ ve kanˇ paˆ uiˍ jaˇ mvuh jaˇ
Yaˬhoˉvaˬ lehˬ kanˇ paˆ uiˍ jaˇ ve Gʼuiˬ sha leh mvuhˇ naw ma miˬ naˆ ma Hpanˍ shehˍ hpaˇ hpehꞈ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 15:3) Yawˇ hkʼa peu˗eˬ ve Awˬ shehˍ hpaˇ hpehꞈ leh yawˇ uˉ peunˍ tuˬ a hkaw˗anˬ cawˬ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 24:1; Iˉsaˍyaˆ 40:21-23; Hpeuꞈ maˍ ve 4:11) Yaˬhoˉvaˬ te hpanˍ taˍ ve teˇ ceuˬ le le htaꞈ awˬ liˇ teh piˇ ve yoˬ. Chaw yaˇ htaꞈ uˉ peunˍ paˍ te tcuh tuˬ, yawˇ a hkaw˗anˬ cawˬ ve yoˬ. Yawˇ uˉ peunˍ ve hpawˇ ngaˬ hui chehˇ gaˇ ve kʼo, yawˇ htaꞈ gʼa haꞈ leh yawˇ ve hkawˇ gʼa na yuˬ cawˇ ve yoˬ.—1 Raˍsaˍvanˍ 29:11.
28 Yaˇ te shawˆ ve
Chi lehˬ gʼoˇ peˬ hkʼaw ve yaˇ ehˉ htaꞈ suh tcuh ve tehꞈ, kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Maˇ dawˇ maˇ gaˇ ve awˬ hkʼaw lo suh ve maˇ heˆ. Awˬ tehˬ kʼo, hawˉ hkʼaˆ yaˇ miˇ ve awˬ gʼuiˬ pawnˇ daꞈ ve teˇ yanˇ, yaˇ teˇ gʼaˇ hpehꞈ la peuˬ. Chi htaꞈ pa taw, yaˇ te shawˆ ve lehˬ chaw htaꞈ tiˇ pehˍ ve yoˬ.
29 Awˬ suhˍ keu ve
Chi lehˬ a shu yawˇ awˬ to ve awˬ suhˍ yuˬ tawˆ teh taˍ ve maˇ kʼoˆ, shu ve awˬ suhˍ keu ve maˇ kʼoˆ, naˆ tsuhˇ shehˍ hpaˇ yehˇ leh awˬ to hkʼaw keu ve yoˬ. Awˬ suhˍ hkʼaw cawˬ ve awˬ ceuˬ 4 ceuˬ lehˬ awˬ suhˍ hpaˆshuhˍmaˇ (plasma), awˬ suhˍ nyiˉ ve, awˬ suhˍ hpu ve, hpeˍleˆ (platelets) hpehꞈ ve yoˬ.
30 Maˍ laˇ ve
Liꞈ hpu awˬ hkʼaw lo “maˍ laˇ ve” kʼoˆ ve lehˬ dawˆ maˍ ve htaꞈ ceh tiˉ kʼoˆ gaˇ ve maˇ heˆ. Beˆ maˍ piˇ ve, maˍ piˇ ve, gu piˇ ve htaꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ chaw teˇ gʼaˇ htaꞈ maˍ piˇ ve teˇ yanˇ, yawˇ haiˬ jaˇ ve awˬ ceuˬ maˇ te jaw. (Tawˇ naˉ ve 4:1, 2) Yaˬhoˉvaˬ te maˍ laˇ ve lehˬ awˬ pa awˬ e awˬ pon daꞈ jaˇ ve henˇ yuˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ maˍ laˇ ve htaꞈ awˬ bon cawˬ jaˇ ve pa taw, ngaˬ hui dawˇ cawˇ jaˇ. (Tawˇ naˉ ve 12:1) Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve chaw htaꞈ haꞈ leh te jawˬ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui yaꞈ ve dawˇ hkʼaˇ pa tuˬ, yawˇ awˬ hkʼaˇ suh gʼaꞈ te tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ maˍ piˇ ve yoˬ. Awˬ pa awˬ e yaˇ htaꞈ maˍ piˇ htaˇ, aˬ htoꞈ ma te yaˇ yawˇ hui htaꞈ na yuˬ cawˇ ve tehꞈ yawˇ shiˍ tuˬ, gʼa kʼoˆ maˍ piˇ cawˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, yaˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ la tuˬ, Liꞈ hpu hkʼaw cawˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ haꞈ leh na gʼa tuˬ, awˬ pa awˬ e gʼa kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ.
31 Neˇ hui
Yawˇ hui lehˬ haiˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ hui chaw yaˇ aꞈ kehˉ kanˇ paˆ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui htaꞈ mawˬ maˇ gʼa. Yawˇ hui Gʼuiˬ sha hkawˇ maˇ na yuˬ ve teˇ yanˇ, Gʼuiˬ sha ve canˇ paˍ hpehꞈ la ve yoˬ. (Awˬ hkuiˉ puiˍ 6:2; Yuˇdaꞈ 6) Yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ hpfuhˆ leh Saˍtanˍ hpawˇ chehˇ ve yoˬ.—Bon maˍ ve 32:17; Luˉkaꞈ 8:30; Tcuh yaˇ 16:16; Yaˍkoˆ 2:19.