Vinofunjedhavo i-yo va madhu omari-a a lombwana ororomeleya

1. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela funjedhavo vyongo kumela wa andimuwa oulula?

I-YO othene ninofuneela malangi-o ira nisakulenga vyongo mwazelu. Ninooda fwanya malangi-o enala wa andimuwa avapingoni thitho wa Makristau olimba mwauzimu. Akala malangi-oao univa-idhe ngu ndimuwa oulula, kaninofwanela thuulela ira malangi-o ala mbawale. Yohova unofuna ira nifunjedhenga vyongo kumela wa andimuwao. Aliwa tatokaana ingumi yolapela kwaranya i-yo, vyevyo piiri-idhe ira taidhiwenga vyongo vinjinji, tavwechechenga vyongo thitho takaena zelu.—Yob. 12:12.

2. N’nga ninotapanyan’ni muyofunjedha yei?

² Walelene, Yohova anoo-indi-edha basa alombwana oulula ororomeleya vofuna limbi-a thitho sogolela atwee. Mofwanafwani-a, atoo-indi-edha basa atu ninga Mose, Davide na rumiwi Juwau. Aliwa tatokaana ingumi vahora yo-iyana i-yana thitho vyongo vyaireile vaigumiiwa, vyali vyo-iyana maningi. Vevo ingumiiwa vyadhowa aliwa komoni, aliwa tatoovelela malangi-o azelu waazombwe. Uliothene wa alombwana ororomeleyala, tatoogogomedha funeya okala ovwela Nlungu. Yohova atooiri-a ira madhu azelwala, talembiwe naifunelo yoi tanikami-enga malamboano. Akala nili azombwe venango andimuwa, funjedha malangi-o ala unonikami-a. (Aro. 15:4; 2 Ti. 3:16) Muyofunjedha yei, ninotapanya madhu omari-a aalombwana ararwala na vyevyo vinofunjedhavo i-yo.

“MUNODHA KAANA INGUMI VAHORA YOLAPELA”

3. N’nga Mose airile vyongo viivi vom’labela Nlungu?

³ Mose atom’labela Yohova modhivelela vaingumiyee yothene. Liye ali namaongela, namatonga, osogolela thitho olemba istoriya. Mose anooidhiwa vyongo vinjinji. Liye atoosogolela Aisraeli okumela wu Iguputu thitho atoona Yohova airanga vyongo vyodabwi-a. Yohova atom’indi-edha basa volemba mabukhu 5 oroma a Bibilyani. Salimo 90, na Salimo 91. Vinooneya thitho ira ngu liye alembile bukhu la Yobo.

4. N‘nga Mose avelenle malangi-o waani, n’nga mwasiwa ngwan’ni?

⁴ Anga-anle vang’ono wukwa, ana vyawa 120, Mose atoogumani-a Aisraeli othene nowathuucha vyongo vyothene vyaone aliwa Yohova aairelanga. Enango mwa Aisraeli tangali azombwe, tatoona vizindiyelo vinjinji vyodabwi-a vyevyo Yohova vyairile liye thitho moda mwatongele liye a Iguputu. (Eki. 7:3, 4) Aliwa tatoowenda va bara yofiila ma-inje tangagawaneile thitho tatoona Yohova anonganga magurupu anyakondo a Farao. (Eki. 14:29-31) Yohova atoabarela noasamalela tangali kokolani. (Dot. 8:3, 4) Ee-no anga-adhi vang’ono volowa ilambo yolanyedhiwa, Mose atoona ira yen’ne yali ngari yomari-a ira aalimbi-e Aisraeli.a

5. N’nga madhu omari-a a Mose ofwanyeya va lemba la Dotornomio 30:19, 20 tasikimizeli-edhe n’ni Aisraeli?

⁵ N’nga Mose aongile n’ni? (Muleri Dotornomio 30:19, 20.) Liye atoathuucha Aisraeli ira sogolo liwa lali lapama maningi. Yohova atoaraeli-a ira takaathimo wahora indendai muilambo yolanyedhiwa. Ilambwiyo yali yobaleya maningi thitho yokaana ndimo. Voonga vya ilambwiyo, Mose atoonga ira: “Ilambo yokaana masidadi malukulu apama yoi nyo kamuimangile, yokaana nyumba yodhala vyongo vyo-iyana i-yana vyapama vyoi kamuvilabele basa, visime vyoi kamuvi-umbile thitho maminda auva na miri ya maolivi yoi aidhanle kai nyo.”—Dot. 6: 10, 11.

6. Mwasiwa ngwan’ni Nlungu atoorumeli-a ira atu amaziza enango tagonji-e Aisraeli?

⁶ Mose atoowenjeli-a Aisraeli ira anofwanela vwela malamulo a Yohova naifunelo yoi tadhowenave kala muilambo yobaleiyo. Mose atoolimbi-a Aisraeli ira “tasakule ingumi” vokala ovwela Yohova “nodhowanave kala ororomeleya wa liye.” Aisraeli tatookonda vwela Yohova. Vangavirile hora, Nlungu atoorumeli-a Asuri thitho vasogolovee Ababulo tatoowagonji-a noadhowa Aisraeli wu udhaari.—2 Ma. 17:6-8, 13, 14; 2 Li. 36:15-17, 20.

7. N’nga ninofunjedhavon’ni va madhu a Mose? (Muone thitho iruthiruthi.)

⁷ N’nga ninofunjedhavo n’ni? Ninofunjedhavo ira vwela unovulumucha ingumi. Mofwanafwana na Aisraeli enao ta-adhi vang’ono volowa muilambo yolanyedhiwa, na i-yene thitho ni-adhi vang’ono volowa muilambo inilanyedhile Nlungu. Chineneeva ninoona Yohova achinjanga ilambwila kala paradaizo. (Esa. 35:1; Luk. 23:43) Satana vambo-i na viwanda vyee, anodha kumi-iwavo. (Apk. 20:2, 3) Mareligiau onama katinodha ndimeli-ave atu. (Apk. 17:16) Kavanodha fwanyeya anamatonga onyingalela atu. (Apk. 19:19, 20) Paradaizoni kamunodha fwanyeya mutu o-ovwela. (Sal. 37:10, 11) Wu limburo nlilothene atu anodha a-relanga malamulo olongomana a Yohova enao anolimbi-a vwelano na rendele. Ee-no atu anodha dhivelanangana thitho roromelana. (Esa. 11:9) Ninodedi-edhela vyongo vyapama maningi. Wenjedhela vevo akala ninom’vwela Yohova, ninodha dhowanave kala mu paradaizo modhowa nodhowa.—Sal. 37:29; Ju. 3:16.

8. N’nga yolanyedha ya ingumi yo-omala yam’kami-idhe a-vi misionariyo mwinango? (Yuda 20, 21)

⁸ Hora dhothene nathuulelanga yolanyedha ya Nlungu ya ingumi yo-omala, ninodha kalave ororomeleya wa Yohova masiki nigumanengana nyarwa dhinjinji. (Muleri Yuda 20, 21.) Yolanyedha yei inonikami-a ira nilimbengana vyofooka vi-u. Ifwanafwani-o ndi ya bali mwinango wenuo alaba wu Afrika ninga missionariyo wahora yolapela. Liye atokaana yorucha yalimbanana liye thitho atoonga ira: “Ndatoozindiyela ira yoruchila, inodha ndiimwanani-a dhakaana ingumi yo-omala. Ndatodhilimbi-edha limbanana thitho m’vepha Yohova na rimanga wethene ira andikami-e. Liye atoondikami-a ira ndimali-e yoruchila.”

“VYONGO VINODHA UWENDELANI PAMA”

9. N’nga Davide aguman’nena nyarwa dhiivi vaingumiyee?

⁹ Davide ali mwene wapama thitho ororomeleya wa Yohova. Liye ali oomba, wavichitwa, nyakhondo na namaongela. Davide atoogumanana vyowesedha vinjinji. Wa vyawa vinjinji ingumiyee yali yotawatawa vevo mwene Saul vyafuna liye m’pha. Anga-eliwile kala mwene, Davide atootawa thitho vevo mwanee Abisalomu vyafuna liye m’mwakha umwene. Angalive ira atoogumanana nyarwa dhedhi thitho anoodawi-a vyongo vinango, Davide atookalave ororomeleya wa Nlungu vaingumiyee yothene. Yohova atoonga ira Davide ali “mutu wavarimani [vee].” Ee-no malangi-o a Davide mbokami-a maningi.—May. 13:22; 1 Ma. 15:5.

10. Mwasiwa ngwan’ni Davide atoovelela malangi-o wa mwanee Solomu?

¹⁰ Kathuulelani malangi-o enao Davide am’va-idhe liye Solomu wenuo ali mwene malo mwa liye. Yohova atom’sakula Solomu ira adhowenave limbi-a lambela ochena thitho ira amange kachisi om’titimi-a Nlungu. (1 Li. 22:5) Volaba basali, Solomu atoogumanana nyarwa. N’nga Davide am’va-idhe malangi-o oi a-vi? Dhoweni nioneni.

11. Movwelana na lemba la 1 Mamwene 2:2, 3, n’nga Davide avelenle malangi-o oi a-vi wa Solomu, n’nga vyo-arelavovyee vyali vyoi a-vi? (Muone thitho iruthiruthi.)

¹¹ N’nga Davide aongile n’ni? (Muleri 1 Mamwene 2:2, 3.) Davide atom’mwandela mwanee ira adham’vwela Yohova, vyongo vinodha m’mwendela pama. Thitho wa vyawa vinjinji vyongo vyanom’mwendela pama Solomu. (1 Li. 29:23-25) Liye atoomanga kachisi obaleya thitho atoolemba malemba enango Bibilyani. Madhwee anofwanyeya thitho mumamburo enango amalembani. Liye ali ovweya maningi namwasa oi atokaana zelu na fuma. (1 Ma. 4:34) Mbwenye movwelana na madhu a Yohova, vyongo vingam’mwendele pama Solomu aakale ira atoodhowanave m’vwela Yohova Nlungu. Pyovi-a tangaranga ira, Solomu atooroma lambela milungu yonama. Yohova atoo-iya m’dhiveliwana thitho atoo-iyachi m’va-a zelu dhoi aode tongana atu molongomana.—1 Ma. 11:9, 10; 12:4.

12. N’nga ninofunjedhavon’ni va madhu a Davide?

¹² N’nga ninofunjedhavo n’ni? Vyongo vinoniwendela pama nakala ovwela. (Sal. 1:1-3) Pyaimbarimbari ira Yohova kanilanyedhe niva-a fuma na titimi-o ninga Solomu. Mbwenye nam’vwela, unodha niva-a zelu dhedho dhinanikami-e ira nisakulenga pama vyoira. (San. 2:6, 7; Yak. 1:5) Makhundwee anooda nikami-a vamwasa wa basa, mafunjedho, vyosangalali-a thitho kobiri. Na-arelanga malangi-o a Yohova ninodha kala vauxamwali na liye thitho ninodha kaana ingumi yo-omala. (San. 2:10, 11) Ninooda kaana afwi-u apama. Thitho ninooda fwanya malangi-o enao ananikami-e kaana banja losangalala.

13. N’nga chini yam’kami-idhe Carmen ira vyongo vim’mwendele pama?

¹³ Carmen wenuo unokala Moçambique, athuulela ira funjedha mafunji-edho avadhulu vingam’kami-idhe ira vyongo vim’mwendelenga pama. Liye atoodhowa univerisidadi dhowa mafunjedha vyomangamanga. Liye aongile ira: “Ndanoosangalala na vyongo vyafunjedha miyo, mbwenye vyanoondimalela horanga na kopolo dhanga. Ndakala xikolani romela 7:30 fiyedha 18 hora. Ndanooimwanana fwanyeya vamigumanoni thitho uxamwalanga na Yohova watooroma fooka. Rimani mwanga ndatooroma zindiyela ira ndalabela adhaari ambili.” (Mat. 6:24) Carmen atoolobelela mwasula wa Yohova thitho atoosakasaka mabukhuni mwi-u. Liye aongile ira: “Ndingava-iwile malangi-o na abali olimba mwauzimu thitho m’manga, ndatoosakula kumao univerisidadi noroma urumiwi wa hora dhothene. Ndinoona ira ndatoosakula ira vyongo mwazelu thitho ndinosangalala na vyongo visakunle miyovi.”

14. N’nga likhundo nlukulu la milanyu ya Mose na Davide lali loi a-vi?

¹⁴ Mose na Davide tanom’dhiveliwana Yohova thitho tanoona ira m’vwela kofuneya maningi. Madhwiwa ogomi-edha tatoolimbi-a atu enango ira tasazi-edhenga ifwanafwani-o yiwa yapama, vokalave ororomeleya wa Yohova Nlungu. Aliwa tatoowenjeli-a ira uliwethene unam’iye Yohova, na liyene thitho unom’iya m’dhiveliwana thitho kanodha fwanya maraeli-o aalanyedhile liye. Malangi-o ala mbokami-a thitho malamboano. Vangavirile vyawa vinjinji, rumiwi mwinango wa Yohova atoothonyi-edha ira kala ororomeleya wa Yohova kofuneya maningi.

“YONGO INONDISANGALALI-A MANINGI”

15. N’nga rumiwi Juwau aoni vyongo viivi vaingumiyee?

¹⁵ Juwau ali rumiwi wenuo Yesu wam’dhiveliwana liye maningi. (Mat. 10:2; Ju. 19:26) Liye atoowenda na Yesu muurumiwee thitho atoona vyodabwi-a vyaira liye angali vambo-i vahora yorucha maninigi. Vahora yaphiwa liye atookalavo thitho atoom’mona aveyathi-iwanga. Juwau atoona pingo wa Ikristu uulukulanga fiyedha vevo milanyu yapama “vyalaleeliwa aliwa vailambo yothene yavathi.”—Ako. 1:23.

16. N’nga mbaani akadhi anganyalingana makarta a Juwau?

¹⁶ Komoni wa ingumiyee, Juwau atokaana ngari yolemba madhu ovudheleliwa na Nlungu. Liye atoolemba vyongo vyova-a ifunelo vyofwanyeya va “Apokalipse vyevyo vyavelenle Yesu.” (Apk. 1:1) Atoolemba thitho bukhu la milanyu yapama loidhiweya na dhinalee. Juwau atoolemba thitho makarta mararu ovudheleliwa. Karta yanararu yadhowa wa Kristau mwinango ororomeleya dhinalee Gayo wenuo wam’mona liye ninga mwanee. (3 Ju. 1) Vinooneya ira vahoriyo vatookala atu anjinji enao Juwau aona liye ninga a-imee auzimu. Vyongo vyalembile ndimuwa oululula, vikadhi vilimbi-anga anama-arela a Yesu amalamboano.

17. Movwelana na lemba la 3 Juwau 4, n’nga chini inoiri-a ira mutu akale osangalala?

¹⁷ N’nga Juwau alembile n’ni? (Muleri 3 Juwau 4.) Juwau atoolemba ira mutu unokala osangalala avwelanga Nlungu. Vevo vyalemba liye kartalee laneraru, atu enango tatooroma mwadha milanyu yonama, vyevi vyatooiri-a ira atu pingoni ta-avwelanenga. Mbwenye atu enango tatoodhowanave “wenda muimbarimbarini.” Aliwa tanom’vwela Yohova thitho tatoodhowanave “a-rela malamulwee.” (2 Ju. 4, 6) Makristau ororomeleyala, tanom’sangalali-a Juwau na Yohova.—San. 27:11.

18. N’nga ninofunjedhavon’ni va madhu a Juwau?

¹⁸ N’nga ninofunjedhavo n’ni? Kala ororomeleya unoniiri-a kalanga osangalala. (1 Ju. 5:3) Mwaifwanafwani-o, ninokala osangalala naidhiwa ira ninom’sangalali-a Yohova. Liye unosangalala aniona nikhondanga vyowesedha no-arela makhundo aimbarimbari. (San. 23:15) Angelo naaliwene thitho anosangalala dhulu. (Luk. 15:10) I-yo thitho ninokala osangalala Makristau afwi-u takalangave ororomeleya tagumanana vyowesedha. (2 At. 1:4) Ilambwila yadha nongiwa, ninodha sangalala idhiwa ira natookalave ororomeleya wa Yohova muilambo yotongiwa na Satanila.

19. N’nga rongola mwinango dhinalee Rachel, aongilen’ni vamwasa ofunji-a atu enango imbarimbari? (Muone thitho iruthiruthi.)

¹⁹ Ninokala osangalala maningi nafunji-anga atu enango imbarimbari. Rachel, wenuo unokala Republica Dominicana atoona ira funji-a atu enango vyokuza Nlungu ndi ngari yapereso yavadhulu. Voonga atu enao akadhi liye aafunji-anga, liye aongile ira: “Ndinosangalala maningi ndaona atu anowafunji-a miyo taromanga m’dhiveliwana Yohova, nom’nyindela thitho chinja ingumi yiwa ira tam’sangalali-enga. Ndinoona ira vyothene vikanle miyo ndaafunji-anga pyoyeva maningi ndafwanafwani-edha sangalala unokaana miyo.”

MODA MADHU OMARI-A AALOMBWANA OROROMELEYA MUNONIKAMI-EDHELA ALIWA

20. N’nga ninofwanafwana a-vi na Mose, Davide na Juwau?

²⁰ Mose, Davide na Juwau, tatookaana ingumi yo-iyana maningi na i-yo malamboano. Mbwenye ninofwanafwana naaliwa mu vyongo vinjinji. Mofwanafwani-a, aliwa tanom’labela Nlungu waimbarimbari ninga i-yo. Mofwanafwana na i-yo, ninovepa wa Yohova thitho m’nyindela ira unodha nikami-a noniva-a malangi-o. Ee-no mofwanafwana na aalombwanala, ninororomela ira Yohova unoraeli-a atwee anom’vwela.

21. N’nga atu enao ano-arela malangi-o aalombwana ororomeleya ninga Mose, Davide na Juwau anodha fwanya maraeli-o avi?

²¹ Dhoweni ni-arelengani malangi-o aalombwana oululala thitho nivwelenga malamulo a Yohova. Naira ee-no vyongo vyothene vinoira i-yo, vinodha niwendela pama. Ninodha kaana ingumi “wahora yolapela” venango nionge ira modhowa nodhowa. (Dot. 30:20) Ninodha sangalala voidhiwa ira ninom’sangalali-a Babiu wadhulu wenuo unokwakwaneli-edha vyolanyedhavyee mundhila ya-adedi-edhela i-yo.—Aef. 3:20.