“Oraeli-iwa mbaatu ororomeleya” wa Yohova

1-2. a) N’nga maguverno enango tairile vyoi a-vi volimbana naatu a Yohova, n’nga atu a Yohovao tanoira a-vi? b) Mwasiwa ngwan’ni ninooda kalave osangalala angalive ira ninooni-iwa nyarwa? (Ongani vili vairuthiruthi ni yavakapani.)

VA-EENI basa li-u tokondi-iwa muvilambo vyokwaranya 30 vailambo yothene. Vilambo vinango mwa vyevi, anamatonga atoa-ela perezoni abali naarongoli-u. N’nga aliwa tadawilen’ni? Kavali vyadawile aliwa, Yohova kanoaona ira aliwa tatoodawi-a yongo iliyothene. Vinoira aliwa ndi leri, funjedha Bibilya, wandela atu enango vinororomela aliwa, thitho gumaneya vamigumanoni na Makristau afwiwa. Aliwa katinoira ikundu ya ilambo thitho anokonda volowela vyandale. Angalive ira anamalaba ororomeleya a Nlungwala anoruni-iwa moi e-ni, aliwa anodhowanave kala ororomeleya, vyevyo vinothonyi-edha ira aliwa mbodhivelelab—maningi wa Yohova. Irana vyevi unoakami-a kala osangalala!

² Venango mutoonavo viruthiruthi vya enango mwa Amboni olimba rimala, thitho munoona ira kove dhiwa tosangalala. Aliwa anosangalala namwasa oi anoidhiwa ira Yohova unosangalala naaliwa. (1 Limb. 29:17a) Yesu aongile ira: “Oraeli-iwa mbaatu ale anooni-iwa nyarwa namwasa wa longomano . . . Dhiveliwani, lupani na imwerumweru, namwasa oi yotuva yinyu ndiilukulu.”—Mat. 5:10-12.

IFWANAFWANI-O INASAZI-EDHE I-YO

3. Movwelana na vili valemba la Mayirelo 4:19, 20, n’nga arumiwi tairile a-vi vyaoni-iwa aliwa nyarwa, n’nga mwasiwa ngwan’ni tatooira vyevyo?

³ Vinogumanana abali naarongoli-u pievyo thitho arumiwi vyavilenle aliwa, vyaoni-iwa aliwa nyarwa namwasa olaleela vya Yesu. Mowelelawelela anamatonga a tiribunale nlukulu la Ayuda, “tatoatonga ira ta-iye onga mudhina la Yesu.” (Mayir. 4:18; 5:27, 28, 40) N’nga arumiwao tairile a-vi? (Muleri Mayirelo 4:19, 20.) Aliwa tanoidhiwa ira wenuo aatonga ira talaleelenga waatu novelela umboni wokwakwanela woonga vya Kristu, nguna izo ilukulu kwaranya anamatongao. (Mayir. 10:42) Ee-no voonga malo mwa arumiwao, Pedru na Juwau, molimba rima tatoonga ira tanodhowanave vwela Nlungu a-kala anamatongao thitho katino-iya onga vya Yesu. Veva vyali ninga aliwa taira afuka anamatongao ira, ‘n’nga munothuulela ira atu tanofwanela vwela nyo kwaranya Nlungu?’

4. Ninga mwemo lemba la Mayirelo 5:27-29 munothonyi-edha aliwa, n’nga arumiwi tavelele ifwanafwani-edho yoi a-vi wa Makristau othene aimbarimbari, n’nga ninaasazi-edhe a-vi?

⁴ Arumiwi tatoovelela ifwanafwani-o yapama yeyo ino-arelave Makristau othene aimbarimbari fiyedha va-eni, yeniyo ndi “vwela Nlungu ninga namatonga a-kala atu.” (Muleri Mayirelo 5:27-29.) Tangakomiwile namwasa okalave ororomeleya, arumiwao tatookuma va tiribunale nlukulu la Ayudao “tangali osangalala namwasa oi Nlungu atoaona ira mbofwanela ireliwa iburutu, namwasa wa dhina la Yesu.” Thitho tatoodhowanave laleela!—Mayir. 5:40-42.

5. N’nga ndi vyofuka viivi vyofuneya fwanya vyowakulavyee?

⁵ Ifwanafwani-o ya arumiwala inoiri-a ira nikaena vyofuka vinango. Mwaifwanafwani-o, n’nga vyaodeye a-vi ira aliwa tavwelenga Nlungu a-kala atu, vahora imbo-ive yeniyo aliwa vwelanga lamulo la Nlungu loonga ira “uliothene avwelenga anamatonga andimuwa andimuwa”? (Aroma 13:1) N’nga ninaire a-vi ira “nivwelenga maguverno thitho anamatonga,” ninga mwaongele rumiwi Paulo, thitho kalave ororomeleya wa Nlungu ninga Namatongi-u nlukulu?—Titu 3:1.

“ANAMATONGA ANDIMUWA ANDIMUWA”

6. a) N’nga “anamatonga aandimuwa andimuwa” oongiwa va lemba la Aroma 13:1, mbaani n’nga ninofwanela airangana a-vi vyongo? b) N’nga ndilikundo livi laimbarimbari linokuza anamatonga othene?

⁶ Muleri Aroma 13:1. Va versu leli madhu oi “anamatonga andimuwa andimuwa” anoonga vyaatu ale anotonga maguverno. Makristau tanofwanela vwela anamatonga enala. Anamatongala anokami-a ira ilamboni mwa-akale dodomi-ana, anoonechecha ira atu ano-arela malamulo thitho hora dhinango anovunela atu a Yohova. (Apok. 12:16) Ee-no ninotongiwa ira nivelelenga misoko, niaovenga thitho niava-enga lemezo linofuna aliwa. (Aroma 13:7) Mbwenye anamatongala tatokaana kopolo, namwasa oi Yohova utorumeli-a ira tadhikaena. Yesu atoovwei-a pama likundo leli vevo vafukiwa liye vyofuka na namatonga wau Roma, Pontiyo Pilato. Pilato vyaongile liye ira utokaana kopolo dhooda mthathula venango mvelela ira aphiwe, Yesu am’mwandenle ira: “Kamwakaena kopolo iliyothene va miyo mwa-akonde ava-iwa kumela dhulu.” (Juwau 19:11) Ninga mwali aliwa na Pilato, kopolo dha anamatonga thitho andale othene malamboano dhitokaana madile.

7. N’nga ndi vavyoireya viivi vya-anafwanela i-yo vwela anamatonga, n’nga anamatongala tanofwanela idhiwan’ni?

⁷ Makristau tanovwela maguverno va myasa yeniyo malamulwee ta-anaruni-ana na malamulo a Nlungu. Mbwenye kaninovwela atu akala tatonivepa ira niirena vyongo vinoidanana Nlungu, venango akala tatonikondi-a irana vyongo vinofuna Nlungu. Mwaifwanafwani-o, aliwa anooda funa ira azombwe tavolowe unyakondo nokomanga kondo.c Venango tanooda kondi-a Bibilya na mabukhu oonga vya Bibilya thitho nikondi-a laleela noira migumano. Anamatongala talabi-edhanga basa kopolo dhiwa modaweya ninga oni-a nyarwa anama-arela a Kristu, tanodha wakula wa Nlungu namwasa oi Yohova unoona!—Namal. 5:8.

8. N’nga vali i-yana oi a-vi vari vamadhu oi “andimuwa andimuwa” na madhu oi “ndimuwa waandimuwa,” n’nga idhiwa vyevi unonikami-a a-vi?

⁸ Madhu oi “andimuwa andimuwa” anothapulela “atu avadhulu,” venango atu ana “izo ilukulu.” Mbwenye vyevi kavinothapulela ira atwala “mbavadhulu maningi” venango ira tatokaana “izo ilukulu maningi,” namwasa oi vyevi ndi madhu oi “ndimuwa waandimuwa” vinothapulela aliwa. Angalive ira maguverno anoromoliwa ira “anamatonga andimuwa andimuwa,” vatokala namatonga unango waizo ilukulu maningi wenuo unoromoliwa ira ndimuwa wa andimuwa. Maulendo 4 Bibilyani, Yohova Nlungu unoromoliwa ira, “ndimuwa waandimuwa.”—Dan. 7:18, 22, 25, 27.

“NDIMUWA WAANDIMUWA”

9. N’nga namaongela Danieli aonin’ni masopenyani?

⁹ Namaongela Danieli atoona masopenya enao anothonyi-edha pama ira Yohova ngu ndimuwa maningi kwaranya anamatonga othene. Voroma Danieli atoona vilombo vilukulu 4 vyevyo vinoimelela anamatonga availambo yothene yavathi, ninga Babulo, Mediya na Peresiya, Roma thitho utongi wa Britania na Amerika. (Dan. 7:1-3, 17) Vasogolovee Danieli atoona Yohova Nlungu angakaathidhe va pando wa Umwene mu tiribunalelee dhulu. (Dan. 7:9, 10) Vyaongile namaongela ororomeleyula vasogolovee, vinofwanela kala vyowenjeli-a wa anamatonga a malamboano.

10. Movwelana na lemba la Danieli 7:13, 14, 27, n’nga Yohova uvelenle waani utongi wa vailambo yavathi, n’nga vyevi vinoniwandelan’ni voonga vya liye?

¹⁰ Muleri Danieli 7:13, 14, 27. Nlungu atootukula kopolo dhothene na utongi wana maguverno, nouvelela wa ofwanelela thitho akopolo maningi. N’nga adhivelenle waani? Adhivelele wa “unango ooneya ninga mwana wa mutu” Yesu Kristu thitho “ochena wa ndimuwa waandimuwa” enao ali a 144.000 “anodha tonga modhowa nodhowa.” (Dan. 7:18) Pyooneelatu ira Yohova ngu “Ndimuwa Waandimuwa,” namwasa oi liye ekene nguna kopolo dhooda irana vyevi.

11. N’nga Danieli alembilen’ni vothonyi-edha ira Yohova ngu ndimuwa maningi kwaranya anamatonga othene?

¹¹ Vyaoni Danieli mumasopenya, vinovwelana maningi na vyaongile liye walelene. Danieli aongile ira: “Nlungu wa dhulu unokumi-a mamwene no-ela mamwene.” Liye atoolemba ira: “Wadhuludhulu ngu namatonga wamamwene aatu . . . , liye afuna velela utongi wa mutu uliothene unomva-a.” (Dan. 2:19-21; 4:17) N’nga vatokala hora yeniyo Yohova yakumi-idhe liye Venango e-la anamatonga? Ee!

12. Velelani ifwanafwani-o yothonyi-edha mwemo walelene Yohova mwakumi-edhe liye mamwene mipandoni mwiwa. (Muone iruthiruthi.)

¹² Yohova ukanle athonyi-edhanga ira liye ngundimuwa maningi kwaranya “anamatonga andimuwa andimuwa.” Kathuulelani vifwanafwani-o viraruvi. Farao wau Iguputu anoolabi-a atu a Yohova basa la udhaari, thitho mowelelawelela atookonda athathula. Mbwenye Nlungu atoathathula thitho atombwini-a Farao va Bara yofiila. (Ekis. 14:26-28; Sal. 136:15) Mwene Belisazara wau Babulo atoosakaedha pwando thitho “atoodhigweli-a vamethoni va mbwiye wadhulu” thitho “atootitimi-a milungu yo-okaana basa ya siliva na ya oro” malo momtitimi-a Yohova. (Dan. 5:22, 23) Mbwenye Nlungu atomthithi-a mutu odhigweli-ula. Liye atoopiwa “ma-iyu wenuo” thitho umwenee watooveleliwa wa Amedi na Aperisiya. (Dan. 5:28, 30, 31) Mwene Herode Agiripa oroma wau Pelesitina, atompa rumiwi Tiyago thitho vasogolove ato-ela Perezoni rumiwi Pedru naifunelo yoi ampe baa-i. Mbwenye Yohova atom’mwimwanani-a kwakwaneli-edha ifuneloyee. “Ngelo wa Yohova atomkoma” thitho ongokwa.—Mayir. 12:1-5, 21-23.

13. Velelani ifwanafwani-o ya mwemo Yohova mwagonji-edhe liye anamatonga enao tairile ivwelano.

¹³ Yohova atothonyi-edha thitho ira ngundimuwa maningi kwaranya anamatonga enao tairile ivwelano. Liye atookomela kondo Aisraeli, thitho atoakami-a ira tanonge vwelano wa mamwene 31 Aikanani, thitho ira tagonji-e ikundu ilukulu yailambo yolanyedhiwa. (Yoswa 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Yohova atoogonji-a thitho Mwene Benihadadi vambo-i naanamatonga enango 32 Asiriya enao tawana na Aisraeli.—1 Mam. 20:1, 26-29.

14-15. a) N’nga Mwene Nebokadinezara na Dariyo taongile vyoi a-vi vyokuza utongi wa Yohova? b) N’nga olemba masalimo aongilen’ni vyokuza Yohova naatwee?

¹⁴ Mowelelawelela, Yohova ukanle athonyi-edhanga ira ngu Ndimuwa Waandimuwa! Mwene Nebokadinezara wau Babulo, ‘atoodhigweli-a namwasa okaana kopolo thitho titimi-o lukulu,’ malo morumela ira Yohova ngofwanela titimi-iwa. Nlungu atoomkaani-a mi-ala. Nebokadinezara angailile, atomtitimi-a “wadhuludhulu” thitho atorumela ira “Utongi wa Yohova unodha kalavo dhowa nodhowa.” Atowenjedhela onga ira: “Kavali uliothene unakondi-e dhandhalee.” (Dan. 4:30, 33-35) Vasogolo voi Danieli utogumanana vyowesedhiwa thitho ira Yohova atomvulumucha mulindi la kalamu, Mwene Dariyo atotonga ira: “Atu tangurumelenga noova vamethoni va Nlungu wa Danieli. Voi liye ngu Nlungu wa ingumi, wenuo unodha kalavo modhowa nodhowa, voi umwenee kunodha nongeya thitho utongee unodha kalavo dhowa nodhowa.”—Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27.

¹⁵ Olemba masalimo aongile ira: “Yohova utododomi-a vifunelo vyaatu amaziza enango. Utoimwanani-a mathuulelo a maziza aatu.” Atoowenjedhela voonga ira: “Oraeli-iwa ngu tundu wenuo Nlungwiwa ngu Yohova atu enao aasakunle liye nokala yotuvayee.” (Sal. 33:10, 12) Nitokaana myasa yapama maningi yoniiri-a kalave ororomeleya wa Yohova!

KONDO YOMARI-A

16. N’nga kaninokaikelan’ni voonga vya “nyarwa ilukulu,” n’nga mwasiwa ngwani? (Muone iruthiruthi.)

¹⁶ Nitoleri vikanle Yohova airanga ndulimu. N’nga nidedi-edhele vyoi a-vi sogolou? Kaninokaikela ira Yohova unodha vulumucha anamalabee ororomeleya vahora ya “nyarwa ilukulu.” (Mat. 24:21; Dan. 12:1) Liye unodha ira vyevi vevo vwelano wa vilambo oromoliwa gogi wa magogi munafuna liye dhadhimbinuela anamalaba a Yohova ororomeleya vailambo yothene. Angalive ira vwelanuo wadhathangani-a vilambo vyothene vyokwakwana 193 vyevyo vili mu gulu la Estados Unidos, aliwa katinodha oda libanana na Ndimuwa Waandimuwa na gululee ladhulu! Yohova unolanyedha ira: “Ndinodha dhilemeza, dhicheni-a, noiri-a ira maziza manjinji aatu tandiidhiwe thitho aliwa anodha idhiwa ira miyo ndili Yohova.”—Zakiy. 38:14-16, 23; Sal. 46:10.

17. N’nga Bibilya linoonga ira chini inofuna dhaireela mamwene ailambo yavathi thitho atu anokalave ororomeleya wa Yohova?

¹⁷ Dhimbinuela wa gogi unodha romi-a kondo ya Arumagedo, vevo Yohova vanofuna liye dhanonga “mamwene a ilambo yothene yavathi.” (Apok. 16:14, 16; 19:19-21) Mo-iyana na vyevi “odhongowa rima mbanofuna dhakala vailambo yavathi, thitho o-okaana vyodawa, mbanofuna dha-alamo.”—Sang. 2:21.

NINOFWANELA KALAVE OROROMELEYA

18. N’nga Makristau anjinji aimbarimbari takanle tafunechechanga iran’ni, n’nga mwasiwa ngwan’ni? (Danieli 3:28)

¹⁸ Wa vyawa vinjinji, Makristau takanle tarumelanga ona nyarwa thitho e-la ingumi yiwa vangovini, namwasa omdhiveliwana Yohova ninga namatongiwa lukulu. Aliwa mbororomeleya ninga Aebere araru tavulumuchiwile lindini mo-inda mulo, namwasa okala ororomeleya wa namatonga wa Ndimuwa Waandimuwa.—Muleri Danieli 3:28.

19. N’nga Yohova unodha tonga atwee movwelana nan’ni, n’nga i-yo ninofwanela iran’ni?

¹⁹ Vothonyi-edha funeya okalave ororomeleya wa Nlungu, olemba masalimo Davide aongile ira: “Yohova unodha tonga maziza aatu. Nditongeni Nyo Yohova, movwelana na longomana wanga thitho movwelana na rimanga o-ogawaneya.” (Sal. 7:8) Liye atolemba thitho ira: “Rimanga o-ogawaneya thitho odhongowa undivunele.” (Sal. 25:21) Yongo yofuneya maningi ndi dhowanave kala ororomeleya wa Yohova, masiki nigumanena vyongo vyoi a-vi vaingumi yi-u. Naira e-no ninodhavwa ninga mwemo mwavwenle olemba masalimo wenuo alembile ira: “Oraeli-iwa mbaatu o-odawi-a yongo, . . . atu enao ano-arela ilamulo ya Yohova.”—Sal. 119:1.