Evangeli I Lukelwa ku Bulelwa Pili

“Evangeli i na ni ku bulelwa pili mwa macaba kaufela.”—MAREKA 13:10.

1, 2. Ki ifi nto ye zibahaza Lipaki, mi ki kabakalañi?

KI KABAKALAÑI Lipaki za Jehova ha ba kutaza ka tundamo cwalo? Kaniti luli lu zibahala mwa lifasi kamukana ka bukombwa bwa luna bwa fa nyangela, ibe ku ya fa ndu ni ndu, mwa makululu, kamba mwahal’a ku katana kwa ka ku tand’alelwa. Mwa nako kaufela ye swanela, lwa izibahaza sina Lipaki mi ka butali lwa lika ku fitisa taba ye nde yeo l’u nga ka butuna. Ka buniti fela, lwa kona ku bulela kuli bona bukombwa b’o ki yona nto ye lu zibiwa ka yona!—Makolose 4:6.

² Ha mu nahane fela ka za teñi—muta batu ba bona fa silalanda sa bona sikwata sa banna, basali, ni banana ba ba tinile hande ni mikotana ya bona, ki ufi hañata o’ li ona muhupulo wa bona wa pili? Kana ki wa kuli, ‘Aa, ki bao Makatolika (kamba ba Orthodokisi) ba taha hape!’ kamba ‘Ki bao ba Pentekonta (kamba Mabaptisiti) ba taha hape!’ Batili. Batu b’a ziba kuli bulapeli bo bu cwalo ha bu ezi bukombwa bwa fa ndu ni ndu sina mabasi. Mwendi likwata ze ñwi za bulapeli li mbandulela ba bañwi ba batwi ki “balumiwa” mwa libaka ze ñwi ka butelela fela bwa lilimo ze peli, kono batu-tu fela ba ba li lilama za bona ha ba abani mwa bukombwa bufi kamba bufi bo bu cwalo. Ki Lipaki za Jehova fela ba ba zibahala lifasi kamukana ka cisehelo ya bona ya ku fitisa lushango lwa bona ku ba bañwi ka nako kamukana ye swanela. Mi ba zibahala ka limagazini za bona, za Tora ya ku Libelela ni Awake!—Isaya 43:10-12; Likezo 1:8.

Fapahano ni Ba Bahulu ba Bulapeli ba Krestendomu

3, 4. Ba bahulu ba bulapeli ba Krestendomu hañata ba boniswa cwañi mwa makande?

³ Ka ku ba fapahano ye tuna, lipiho za mwa makande hape ni hape se li bonisize ba bahulu ba bulapeli mwa linaha ze ñwi ba bañata kuli ki ba muzamao o maswe wa tobali ni banana, baputeleli ba ba maswe, ni baipi. Misebezi ya bona ya nama ni mipilelo ya bona ya ku ca kobe ka m’utwa ka nzila ye fitelezi ki lika z’e fa ngandaleza ili ze kona ku bonwa ki mutu kaufela. Muñoli yo muñwi wa lipina ya zibahala hahulu n’a bulezi zeo hande mwa pina ya hae ye na ni toho ya taba ye li “Kana Jesu n’a ka tina Rolex [waci ya gauda ye tula hahulu] fa ku Bonahala kwa Hae kwa fa Televishini?” U buza puzo ye li: “Kana Jesu n’a ka kena mwa litaba za bupolitiki haiba N’a ka kutela fa lifasi-mubu? Ku ba ni lihae la Hae la bubeli mwa Palm Springs [kalulo ye fumile ya silalanda sa California] ni ku lika ku pata ku onyoka kwa Hae?” Ki a swanela cwañi manzwi a Jakobo, a’ li: “Mu pilile mwa lifasi ka ku ikola ze nunile, ni minyaka; mu nunisize lipilu za mina mwa lizazi la pulao.”—Jakobo 5:5; Magalata 5:19-21.

⁴ Muisilingo wa ba bahulu ba bulapeli kwa babusi ba bupolitiki mi mane ni ku ikenya mwa liketisa sina baipapati ba mwa bupolitiki ki nto y’e ba beya fa ngandaleza sina bañoli ni Bafalisi ba mwa lizazi la cwale. Ka nako ye swana, mwa linaha ze cwale ka United States ni Canada, mali a’ mwa lipulukelo za bulapeli a sweli ku kusufala bakeñisa litifo ze pahami za mwa likuta ni likatulo kwa neku la ba bahulu ba bulapeli, ze tiswa ki muzamao wa bona wa buhule kwa banana ni ba ba hulile.—Mateu 23:1-3.

5. Ki kabakalañi ba bahulu ba bulapeli ba Krestendomu ha ba si ka fumaneha ku ba “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso”?

⁵ Ka ku nepahala, Jesu n’a kona ku bulela ku ba bahulu ba bulapeli ba mwa lizazi la hae kuli: “Bumai ki bwa mina, bañoli ni bafalisi, mina baipi! kakuli mu swana sina mabita a’ basizwe busweu, a’ bonahala ku ba a mande kwande, kanti mwahali a tezi masapo a batu ni ze masila kaufela.” Kacwalo, Mulimu h’a si ka fa musebezi wa ku kutaza taba ye nde ku ba bahulu ba bulapeli ba Krestendomu, ibe Makatolika, Maprotesitanti, Ma-Orthodikisi, kamba ba ba si kopano ya bulapeli bwa ka sizo. Ha ba si k’a fumaneha ku ba yena “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ya n’a talusizwe cimo.—Mateu 23:27, 28; 24:45-47.

Ki Kabakalañi Taba ye Nde Ha I Swanelwa ku Kutaziwa Pili?

6. Ki likezahalo lifi z’e li bukaufi ni ku ezahala?

⁶ Mwa taba ya hae ye kwangukile ya taelo ya Jesu ya ku kutaza taba ye nde mwa macaba kamukana, ki Mareka fela a nosi ya itusisa linzwi la “pili.” (Mareka 13:10; mu bapanye Mateu 24:14.) Toloko ya J. B. Phillips i bala kuli: “Kakuli pili mafelelezo a si ka fita kale evangeli i lukelwa ku shaelwa kwa macaba kamukana.” Ku itusiswa kwa linzwi la “pili” ili le li ekeza kwa taluso ya kezo ku bonisa kuli likezahalo ze ñwi li ka ezahala hamulaho wa ku kutaziwa kwa evangeli mwa lifasi kamukana. Zona likezahalo zeo li ka kopanyeleza cwalo ni ñalelwa ye tuna ye sepisizwe ni bubusi bwa Kreste bo bu lukile fahalimw’a lifasi le linca.—Mateu 24:21-31; Sinulo 16:14-16; 21:1-4.

7. Ki kabakalañi Mulimu h’a bata kuli taba ye nde i kutaziwe pili?

⁷ Kacwalo ki kabakalañi Mulimu h’a bata kuli taba ye nde i kutaziwe pili? Libaka li li liñwi ki la kuli ki Mulimu y’a lilato, katulo ye lukile, butali, ni m’ata. Mwa ku talelezwa kwa litaba za Jesu ze ñozwi kwa Mateu 24:14 ni Mareka 13:10, lwa kona ku fumana ponahazo ye makaza ya tona tulemeno twa Jehova t’o. Ha lu tu tatubeñi ka bukuswani ka li kañwi ka ka li kañwi ni ku bona ka mo tu swalisanela ni ku kutaziwa kwa taba ye nde.

Taba ye Nde ni Lilato la Jehova

8. Ku kutaziwa kwa taba ye nde se ku bile cwañi ponahazo ya lilato la Mulimu? (1 Joani 4:7-16)

⁸ Ku kutaza taba ye nde ku bonahaza cwañi lilato la Mulimu? Sa pili, ki kabakala kuli haki lushango lo lu lelezwi fela ku fitiswa kwa mushobo kamba sikwata si li siñwi. Ki taba ye nde ya “macaba kaufela.” Mulimu u lata hahulu lubasi lwa mufuta wa mutu kuli mane n’a lumile Mwan’a hae wa libanda fa lifasi-mubu kuli a t’o ba sitabelo sa tiululo kwa neku la libi za mufuta wa mutu kamukana, isiñi mushobo u li muñwi fela. Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Kakuli Mulimu u latile lifasi hahulu, mane u li file Mwan’a hae wa libanda, kuli mutu ufi kamba ufi ya lumela ku yena a si ke a shwa, kono a be ni bupilo bo bu sa feli. Kakuli Mulimu h’a si ka luma Mwan’a hae mwa lifasi kuli a atule lifasi; kono, kuli lifasi li piliswe ki yena.” (Joani 3:16, 17) Kaniti luli taba ye nde, ili lushango lo lu sepisa lifasi le linca la kozo, swalisano ni katulo ye lukile, ki bupaki bwa lilato la Mulimu.—2 Pitrosi 3:13.

Taba ye Nde ni M’ata a Jehova

9. Ki kabakalañi Jehova h’a si ka itusisa bulapeli bo bu m’ata bwa Krestendomu mwa ku kutaza taba ye nde?

⁹ M’ata a Jehova a bonahezi cwañi ka ku kutaziwa kwa taba ye nde? Ha mu nahanisise ka za se, u itusisize mañi mwa ku peta ona musebezi wo? Kana se i bile likopano ze m’ata ka ku fitisisa za Krestendomu, ze cwale ka Keleke ya Roma Katolika kamba likopano ze zwile mubano za Siprotesitanti? Batili, ku ikenya kwa bona mwa bupolitiki kw’a ba zwisa mwa musebezi w’o. (Joani 15:19; 17:14; Jakobo 4:4) Sifumu sa bona se si ñata ni liswalisano za bona ni susuezo fahalimw’a likwata za likokota za puso ha li si ka tabisa Jehova Mulimu, mi ni zona lituto za bona ze yawami mwa sizo ha li si ka eza cwalo. M’ata a butu h’a si ka tokwahala mwa ku tahisa kuli tato ya Mulimu i petiwe.—Zakaria 4:6.

10. Mulimu u ketile bomañi kuli ba kutaze?

¹⁰ Ku swana sina mwa n’a bulelezi muapositola Paulusi mwa liñolo la hae kwa puteho ya mwa Korinte kuli: “Banabahesu, mu lemuhe ku bizwa kwa mina, kakuli ku mina ba ba na ni butali ka mukwa wa batu, ha ba yo ba bañata; ba ba mata, ha ba yo ba bañata; ba lusika lwa bulena, ha ba yo ba bañata. Kono Mulimu u ketile linto za lifasi ze na ni butanya, kuli a swabise ze butali; mi Mulimu u ketile ze fokola za lifasi, kuli a swabise ze mata; Hape Mulimu u ketile linto za lifasi ze nyenyisa, ni ze kendwa, ni ze siyo mane, kuli ze li teñi cwale, a li eze ze siyo; Kuli ku tokwahale mutu nihaiba a li muñwi ya itumba fapil’a Mulimu.”—1 Makorinte 1:26-29.

11. Ki lisupo lifi ka za Lipaki ze tahisize kuli ba be ba ba ipitezi?

¹¹ Lipaki za Jehova ba na ni lilama ba sikai fela mwa likwata za bona ba ba fumile mi ka buniti luli ha ku na ba ba na ni m’ata a bupolitiki. Buikambuso bwa bona bo bu tezi mwa litaba za bupolitiki bu talusa kuli ha ba koni ku ba ni susuezo ya bupolitiki. Ka ku fapahana, hañata se ba bile bonalimai mwa nyandiso ye maswe ye susuelizwe ki baeteleli ba bulapeli ni ba bupolitiki mwahal’a lilimo ze za mwanda wa bu 20. Niteñi, ku si na taba ni twaniso ye sabisa ye tisizwe fahalimw’a bona ki balateleli ba Nazi, Fascizimu, Komyunizimu, buitati bwa ka sicaba, ni bulapeli bwa buhata, Lipaki za Jehova ha ba kutazi fela taba ye nde mwa lifasi kamukana kono hape se ba ekezehile mwa palo ka nzila ye komokisa.—Isaya 60:22.

12. Ki kabakalañi Lipaki ha se ba kondisize lika?

¹² Ki kakai k’o Lipaki ba bulela kuli ki kona ko ku zwelela ku kondisa lika kwa bona? Jesu n’a sepisize balutiwa ba hae kuli: “Mu ka amuhela mata, Moya o Kenile ha u ka ta ku mina; mi mu ka ba lipaki za ka mwa Jerusalema, ni mwa naha kaufela ya Judea ni ya Samaria, ni ku isa kwa mafelelezo a lifasi.” Kacwalo, ki ifi luli ye ne i k’a ba yona simuluho ya ku kondisa lika kwa bona? Jesu n’a bulezi kuli: “Mu ka amuhela ma’ta, Moya o Kenile ha u ka ta ku mina.” Ka ku swana kacenu, m’ata a’ zwelela ku Mulimu, isiñi buikoneli bwa mutu, ki yona nto ye tuna mwa ku tahisa kuli Lipaki ba kondise lika mwa bukombwa bwa bona bwa mwa lifasi kamukana. Ka ku itusisa ba ba bonahala ku ba bafokoli ka ku fitisisa mwahal’a batu, Mulimu u peta musebezi wa ku fa tuto o mutuna ka ku fitisisa mwa litaba kamukana.—Likezo 1:8; Isaya 54:13.

Taba ye Nde ni Butali bwa Jehova

13. (a) Ki kabakalañi Lipaki ha ba sebeza ka ku itatela ku si na tifo? (b) Jehova se a alabile cwañi nyazo ya Satani?

¹³ Taba ye nde i swelwi ku kutaziwa ki baitateli. Jesu n’a bulezi kuli: “Mu filwe fela, mu fane fela.” (Mateu 10:8) Kacwalo he, ha ku na ni yo mukana wa Lipaki za Jehova ya amuhela tuwelo ka ku sebeleza Mulimu, mi ha ba na tibelelo ye cwalo. Ka buniti fela, mane ha ba na nihaiba likoleke za mali kwa mikopano ya bona. Ka sebelezo ya bona ya buineelo bo bu si na buitati, ba tabile mwa ku fa Mulimu kalabo ku munyazi wa hae, Satani Diabulosi. Sona sibupiwa seo sa kwa moya se si lwanisa Mulimu ka mutomo se si bulezi kuli batu ne ba si ke ba sebeleza Mulimu ka mulelo o si na buitati. Ka butali bwa hae Jehova se a tahisize kalabo ya ngambu kwa nyazo ya Satani—ili Lipaki ba Sikreste ba ba sepahala ba ba kutaza taba ye nde fa ndu ni ndu, mwa makululu, ni ka ku tand’alelwa.—Jobo 1:8-11; 2:3-5; Liproverbia 27:11.

14. “Butali . . . bo bu ne bu patilwe” b’o Paulusi a ama ku bona ki nto mañi?

¹⁴ Bupaki bo buñwi bwa butali bwa Mulimu mwa ku tahisa kuli taba ye nde i kutaziwe ki bwa kuli sepiso ya Mubuso yona ka sibili ki poniso ya butali bwa Mulimu. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Lu bulela kwa batu ba ba petehile; isi butali bwa lifasi le, kamba bwa malena a lifasi le, ba ba ka fela. Kono lu bulela butali bwa Mulimu, bwa likunutu, bo bu ne bu patilwe, butali bw’a n’a lelile pili Mulimu, linako li si ka ba teñi kale, kuli luna lu be ni kanya.” Bona “butali . . . bo bu ne bu patilwe” b’o bu supa kwa nzila ye butali ya Mulimu ya ku felisa petuhelo ye ne i kalisizwe mwa Edeni. Butali bwa yona kunutu ye kenile yeo ne bu sinuzwi ka Jesu Kreste, ili y’a li mutomo kwa taba ye nde ya Mubuso wa Mulimua—1 Makorinte 2:6, 7; Makolose 1:26-28.

Taba ye Nde ni Katulo ye Lukile ya Mulimu

15. Lu ziba cwañi kuli Jehova ki Mulimu wa katulo ye lukile? (Deuteronoma 32:4; Samu 33:5)

¹⁵ Lwa kona ku bona butokwa bwa linzwi la “pili” kwa Mareka 13:10 sihulu ha ku amiwa kwa katulo ye lukile. Jehova ki Mulimu wa katulo ye lukile ye kopani ni lilato le li sishemo. Ka mupolofita wa hae Jeremia u talusa kuli: “Kono ya itumba, a itumbe ka s’a utwisisa, h’a ziba kuli ki Na Muñ’a Bupilo ya sweli ku busa lifasi ka sishemo, ni ka likatulo ni ka ku luka, ku bulela Muñ’a Bupilo.”—Jeremia 9:24.

16. Ne ku kana kwa fiwa cwañi mutala wa kuli katulo ye lukile i tokwa ku fa mamela pili?

¹⁶ Katulo ye lukile ya Jehova i bonisizwe cwañi ka ku ama mwa ku kutaziwa kwa taba ye nde? Ha lu feñi mutala wa seo ka me y’a kazingile liñende le li tabusa ili le li na ni ku ciwa ha ku ka taha bapoti lizazi ha se li cibilikile. Haiba me a siya liñende leo fa tafule ya mwa liapehelo ku si na ku tumusa linzwi ni le li kana kwa bana ba hae ka za nako ye li na ni ku ciwa, ki ifi tengamo ya ka taho ye ba k’a ba ni yona banana? Kaufel’a luna ne lu li banana ka nako ye ñwi! Kanwana ka kañwi ka kanyinyani ka k’a bata ku swala ni ku lupa kwa liñende leo! Cwale haiba me u palezwi ku fa mamela ye swanela, h’a na ku ba ni mutomo o tiile mwa ku fa kalimelo. Kwa lineku le liñwi, haiba a talusa ka ku utwahala kuli liñende li ka ciwa hamulaho baenyi ha se ba fitile mi kacwalo he ha li swanelwi ku nyamatalwa, kacwalo he u file mamela ye utwahala. Haiba ku na ni ku s’a ipeya ku utwa, u na ni tukelo ya k’u nga muhato o tiile ni o lukile.—Liproverbia 29:15.

17. Jehova se a bonisize cwañi katulo ye lukile ka nzila ye ipitezi haisali ku zwiwa ka 1919?

¹⁷ Jehova, ka katulo ya hae ye lukile, h’a na ku tisa muhato wa buatuli kwa neku la muinelo wa linto wo o maswe pili a si k’a fa temuso ye swanela. Kacwalo he, sihulu haisali ku zwiwa ka 1919, ndwa ya lifasi ya pili ha se i tisize “makalelo fela a manyando,” Jehova se a tahisize kuli Lipaki za hae ba ye mwa lifasi-mubu kamukana inze ba kutaza taba ye nde ka cisehelo. (Mateu 24:7, 8, 14) Macaba ka tukelo h’a koni ku talusa kuli h’a zibi ni se si kana ka za temuso yeo ye zwile mubano.

Lifasi Se Li Kwahezwi ka Butuna bo bu Fita Kai?

18. (a) Ki bupaki bufi bo bu li teñi ka za musebezi wa Lipaki mwa likalulo ze kwahule? (b) Ki ifi mitala ye miñwi ye mu ziba ka za yona?

¹⁸ Sisupo se si bonisa buanyu bwa musebezi wo wa tuto wa mwa lifasi kamukana si konwa ku bonwa ku zwelela mwa buka ye bizwa Last Places—A Journey in the North. Musimululi wa yona u talusa kuli ha n’a tatuba limapa za mwa liwate za s’oli se si kwahule sa Foula, ili se siñwi sa lioli ze bizwa Shetland Islands kwa mutulo wa Scotland, limapa zeo ne li bonisa kuli “ku potoloha s’oli mukatumbi ne ku na ni WKS (lisepe ze tibile), RKS (macwe), LDGS (mangungumwa), ni OBS (mikwalelo).” Zona zeo ne li “lemusa mutu y’a li muzamai wa mwa liwate kuli a be kwahule ni sibaka seo. Mezi a Foula ne li sibaka se si lubeta hahulu, ili nto ye ne i tisize kuli s’oli seo si be se si lubeta hahulu kwa bafuluhi, bazamai ba lizazi li li liñwi, mi mane nihaiba sikwata sa Mulena wa Musali sa misebezi ya nyangela, nihaike hakucwalo kwa Lipaki za Jehova—sina ha ne ni fitile fa ku ziba seo hamulaho wa mazazi a sikai.” A zwelapili kuli: “Sina ka mo ba shwashwatela mandamino a mileneñi ye mituna ni Linaha ze sa Zwelapili kuli ba fumane balateleli, kacwalo hape ba kutalize ka za tumelo ya bona mwa s’oli sa Foula se si kwahule.” N’a itumelezi kuli muyahi wa fa silalanda, Andrew, n’a na ni kopi ya Tora ya ku Libelela ye ne i siilwe fa munyako wa hae likweli ze felile. Mi cwale a zwelapili kuli: “Hamulaho wa viki i liñwi ne ni boni kopi ya [Awake! mwa puo ya mwa Denmark] mwa Faeroes [lioli za mwa North Sea] mi hamulaho wa likweli ze peli kopi ya [Tora ya ku Libelela mwa puo ya mwa Denmark] mwa Nuuq, Greenland.” Ki bupaki bo bunde hakalo kwa musebezi wa ka cisehelo wa Lipaki za Jehova mwa likalulo zeo za kwa mutulo!

Ki Sifi Se Si Tahisa kuli Lipaki ba Zwelepili?

19, 20. (a) Ki sifi se si susueza Lipaki za Jehova ku zwelapili ku kutaza? (b) Ki lifi lipuzo ze ka alabiwa hamulaho?

¹⁹ Ka mo ku inezi fela, ku kutaza fa ndu ni ndu kwa batu bao mutu a s’a zibi haki taba ye bunolo, ku si na taba ni kuli mutu n’a kana a bile Paki ka lilimo ze kai. Kacwalo he ki sifi se si tahisa kuli bona Bakreste ba, ba zwelepili? Ki buineelo bwa bona bwa Sikreste ni maikuto a buikalabelo. Paulusi n’a ñozi kuli: “Kakuli niha ni bulela Evangeli, ha ku na se ni ka itumba ka sona, kakuli swanelo i ni tamile; mi ku maiba ku inzi ku na, ha ni sa buleli Evangeli”! Bakreste ba niti ba na ni lushango lo lu tahisa bupilo, kacwalo ba kona cwañi ku ipulukela seo ku ili bona? Sikuka ka sibili sa mulatu wa mali ka ku palelwa ku fa temuso mwa nako ye lubeta ki lona libaka le li ba susueza ku kutaza taba ye nde.—1 Makorinte 9:16; Ezekiele 3:17-21.

²⁰ Kacwalo he, taba ye nde i swelwi ku kutaziwa ka mukwa ufi? Ki ufi mutomo o tahisa kuli Lipaki ba kondise lika? Ki likalulo lifi za bukombwa bwa bona ni kopano ze tusa mwa ku ba zibahaza sina bulapeli bwa niti? Taba ya luna ye tatama i ka alaba zona lipuzo zeo.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

◻ Ki sifi se si fapahanya Lipaki za Jehova ku ba bahulu ba bulapeli?

◻ Ku kutaza ku bonahaza cwañi lilato, m’ata, ni butali bwa Mulimu?

◻ Ku kutaza taba ye nde ku bonahaza cwañi katulo ye lukile ya Mulimu?

◻ Ki sifi se si konisa Lipaki za Jehova ku zwelapili mwa bukombwa bwa bona?

[Maswaniso a fa likepe 23]

Ku si na taba ni kuli batu ba kwahule mo ku fita kai, Lipaki za Jehova ba bata ku fita ku bona