Bukreste bwa Niti Bu Sebeza Ka M’ata!
“Linzwi la Mulena la hula cwalo, la sebeza ka mata.”—LIKEZO 19:20.
1. Mu taluse zwelopili ya Bukreste mwa lilimo za mwanda wa pili.
KA KU nyanyezwa ka m’ata a moya o kenile, Bakreste ba kwa makalelo ba shaela linzwi la Mulimu ka tukufalelo ye ne sa koni ku kokobezwa. Caziba yo muñwi wa litaba za kale n’a ñozi kuli: “Bukreste ne bu hasani ka bubebe bo bu komokisa mwa mubuso wa Maroma. Silimo sa 100 ha si t’o eshanga, mwendi silalo ni silalo se ne si ikabezi museto ni Mediteranea ne si na ni Bakreste ku sona.”
2. Satani n’a likile cwañi ku lwanisa taba ye nde, mi taba yeo ne i kile ya polofitwa cwañi?
2 Satani Diabulosi n’a palezwi ku kutumanisa Bakreste ba kwa makalelo. Kacwalo, a fokolisa m’ata a taba ye nde ka nzila ye ñwi, ili bukwenuheli. Jesu n’a kile a bulela cimo taba yeo mwa nguli ya hae ya za buloto ni mufuka. (Mateu 13:24-30, 36-43) Muapositola Pitrosi ni yena n’a kile a lemusa kuli baluti ba buhata ne ba ka ba teñi mwa puteho ni ku tisa lituto ze sinya. (2 Pitrosi 2:1-3) Muapositola Paulusi ni yena n’a kile a lemusa ka ku nata fa sisupo luli kuli bukwenuheli ne bu ka taha pili lizazi la Jehova li si ka taha kale.—2 Matesalonika 2:1-3.
3. Ne ku ezaheziñi hamulaho wa lifu la baapositola?
3 Hamulaho wa lifu la baapositola, taba ye nde ne i til’o pahamelwa ki lituto za sihedeni ni za mihupulo ya batu. Ka mo ne ku bulelezwi cimo, baluti ba buhata ba kopamisa ni ku silafaza lushango lo lu kenile lwa niti. Hanyinyani-hanyinyani, Bukreste bwa niti bwa fipezwa ki nto ya malikanyiso ye bizwa Krestendomu. Kwa taha sitopa sa ba bahulu ba bulapeli se ne si likile ku tibela batu-tu ku fumana Bibele. Nihaike palo ya be ne ba ipiza kuli ki Bakreste ne i ekezehile, bulapeli bwa bona ne si bo bu kenile. Krestendomu ya hasanela mwa linaha ze ñata mi ya ba kopano ye m’ata ili ye ne i amile hahulu sizo sa kwa Wiko, kono ne i si ka fuyaulwa ki Mulimu kamba ku ba ni moya wa hae.
4. Ki kabakalañi mulelo wa Satani wa ku mbwanjingela mulelo wa Mulimu ha n’o tuntunyize?
4 Nihakulicwalo, mulelo wa Satani wa ku mbwanjingela mulelo wa Jehova n’o tamehile ku tuntunya. Nihaiba mwa mazazi a’ maswe ka ku fitisisa a bukwenuheli, Bukreste bwa niti ne bu sa li teñi ku ba bañwi. Batu be ne ba kopisize Bibele ne ba ikatalize ku i kopisa ka ku nepahala. Kacwalo, Bibele yona ne i si ka cinca, nihaike kuli lushango lwa yona ne lu kopamisizwe ki ba bañata be ne ba ipala kuli ne ba na ni m’ata a ku i luta. Mwa lilimo ze mianda-nda ze felile, bocaziba ba ba cwale ka Jerome ni Tyndale ne ba tolokile ni ku hasanya Linzwi la Mulimu ka bundume. Bolule-lule ba batu ne ba tusizwe ku ziba se siñwi ka za Bibele ni mufuta wa Bukreste, nihaike kuli ne bu li bwa malikanyiso fela.
5. Mupolofita Daniele n’a polofitileñi ka za “zibo”?
5 Kwa mafelelezo, ka mo ne ku bulelezwi cimo mwa buka ya Daniele, ‘zibo ya ekezeha.’ Nto yeo i ezahezi mwa “nako ya maungulo”—yona nako ye lu pila ku yona cwale. (Daniele 12:4) Moya o kenile u tisize kuli ba ba lata niti mwa lifasi kaufela ba fumane zibo ye nepahezi ka za Mulimu wa niti ni mulelo wa hae. Nihaike kuli ne ku bile ni lituto za bukwenuheli ka lilimo ze mianda-nda, linzwi la Mulimu li sa sebeza ka t’ata! Kacenu, taba ye nde i sweli ku shaelwa kai ni kai, ili ku fa batu sepo ya ku pila mwa lifasi le linca le li tabisa hahulu. (Samu 37:11) Cwale ha lu tatubisiseñi zwelopili ya linzwi la Mulimu yeo ya miteñi ye.
Zwelopili ya Linzwi Kacenu
6. Ki lifi liniti ze ne ba utwisisize Baituti ba Bibele 1914 ha i t’o fita?
6 Kwa mafelelezo a bo ma-1800, niti ya Bibele ne i nyangumuzi kakwata ka Baituti ba Bibele, ba ba bizwa Lipaki za Jehova kacenu. Silimo sa 1914 ha si t’o fita, Bibele ne se i pila ku bona. Ne ba utwisisa liniti ze makaza ka za mulelo wa Mulimu. Ne ba susumelizwe hahulu ki lilato la Jehova le ne li mu ezisize ku lumela Mwan’a hae fa lifasi-mubu, ili ku kwalula cwalo nzila ye isa kwa bupilo bo bu sa feli. Hape ne ba fitile fa ku ziba ni ku utwisisa libizo la Mulimu ni butu bwa hae. Hape, ne ba lemuhile kuli “linako za bamacaba” ne se li felile kale, ili ku bonisa kuli nako ya kuli mulonga wa Mubuso wa Mulimu u fuyaule batu ne i li fakaufi. (Luka 21:24) Ki taba kwa bunde! Liniti ze m’ata zeo ne li lukela ku talusezwa mañi ni mañi, ili kai ni kai. Bupilo bwa batu ne bu li mwa kozi!
7. Niti ya Bibele i sebelize cwañi ka m’ata mwa miteñi ye?
7 Jehova n’a fuyauzi kakwata kani ka Bakreste ba ba tozizwe ka moya. Kacenu, palo ya ba ba amuhela Bukreste bwa niti i fitelezi 6 milioni. Linzwi la Mulimu hape li hasani luli, kakuli Lipaki za Jehova ba fumaneha mwa linaha ze 235. Hape, niti ya Bibele i sebelize ka mata, ili ku pahamela litibelo kaufela, ibe za bulapeli kamba ze ñwi kaufela. Bukutazi b’o bwa mwa lifasi kaufela bu ekeza kwa bupaki bo bu sa koni ku haniwa bwa kuli Jesu wa busa.—Mateu 24:3, 14, NW.
8. Ba bañwi ba buleziñi ka za zwelopili ya Lipaki za Jehova?
8 Sina bocaziba ba litaba za kale ha ne ba bulezi fa zwelopili ye komokisa ya Bukreste mwa lilimo za mwanda wa pili, bocaziba ba bañata ba bulezi za zwelopili ya sicaba sa Jehova mwa miteñi ye. Mwa United States, bocaziba ba babeli ne ba kopanezi ku ñola kuli: “Mwa lilimo ze 75 ze felile Lipaki za Jehova ba zwezipili hahulu-hulu ku si na ku yema . . . mi ba zwezipili cwalo mwa lifasi kaufela.” Koranta ya kwa Wiko wa Africa i bulela kuli Lipaki ki “bo buñwi bwa bulapeli bo bu hula ka bubebe mwa lifasi ili bo bu kutekiwa hahulu bo bu bubana mwa macaba kaufela ka ku latelela ka ku tala lituto za Bibele.” Mi koranta ye kumalezi hahulu sizo sa Katolika, ye ne hasanyizwe mwa Yurope, i bulela za “zwelopili ye tuna hahulu ya Lipaki za Jehova.” Ki lika mañi ze tisize zwelopili yeo?
Moya o Kenile Wa Sebeza Kacenu
9. (a) Ki lifi libaka le lituna linzwi la Mulimu ha li li le li sebeza ka m’ata kacenu? (b) Jehova u hohela cwañi batu ku yena?
9 Libaka le lituna linzwi la Mulimu ha li pahami kacenu kikuli moya wa Jehova u sweli ku sebeza ka mata, sina mo ne ku bezi mwa lilimo za mwanda wa pili. Jesu n’a ize: “Ha ku na mutu ya ka ta ku na, konji h’a ka hohiwa ki Ndate ya ni lumile.” (Joani 6:44) Manzwi ao a akaleza kuli Mulimu u hoha ka musa ba lipilu ze sikamezi kwa bunde, ili ku susumeza lipilu. Ka bukutazi bwa Lipaki za hae, Jehova u tisa kuli “bufumu bwa macaba kamukana” bu kene mwa sebelezo ya hae. Bufumu bo ki batu ba fa lifasi-mubu ba baishuwi, ba ba swana sina lingu.—Hagai 2:6, 7.
10. Ki batu ba mifuta mañi ba ba amuhezi linzwi la Mulimu?
10 Kwand’a ku matafaza sicaba sa Mulimu kuli ba fitise linzwi la Mulimu kwa libaka ze kwahule ka ku fitisisa za lifasi-mubu, moya o kenile u susumelize batu ba mifuta kaufela ku amuhela taba ye nde. Kaniti, ba ba amuhezi linzwi la Mulimu ba zwile mwa “masika kaufela, ni mwa lipuo, ni mwa mishobo, ni mwa macaba.” (Sinulo 5:9; 7:9, 10) Ba bañwi ku bona ba fumile mi ba bañwi ki babotana, ba bañwi ba itutile hahulu mi ba bañwi ha ba si ka ituta. Ba bañwi ba amuhezi linzwi ka nako ya ndwa ni nyandiso ye buhali, mi ba bañwi bona ba li amuhezi ka linako za kozo ni ku pila hande. Mwa miuso ya mifuta kaufela, mwa lizo kamukana, ku zwa mwa minganda ya tukufazo ku ya cwalo ni kwa mandu a silena, banna ni basali ba amuhezi taba ye nde.
11. Moya o kenile u sebeza cwañi mwa bupilo bwa batu ba Mulimu, mi ki ifi shutano ye bonwa?
11 Ku si na taba ni ku shobana-shobana ko ku komokisa kwa sicaba sa Mulimu, ba pilisana ka kozo. (Samu 133:1-3) Nto yeo i ekeza kwa bupaki bwa kuli moya o kenile wa sebeza mwa bupilo bwa ba ba sebeleza Mulimu. Moya wa hae ki m’ata a matuna a’ susumeza batu ku eza hande ili a’ konisa batanga ba hae ku beya miselo ya lilato, tabo, kozo, musa, ni mikwa ye miñwi ye minde. (Magalata 5:22, 23) Kacenu lwa iponela hande za n’a bulezi cimo mupolofita Malaki kale-kale k’o, kuli: “Mu ka . . . [lemuha] fo ku fapanezi ya lukile ni ya si ka luka, ya sebeleza Mulimu, ni ya sa mu sebelezi.”—Malaki 3:18.
Linzwi la Mulimu La Sebeza Ka M’ata ka Babeleki Ba Ba Tukufalezwi
12. Lipaki za Jehova ba ikutwa cwañi ka za musebezi wa ku bulela evangeli, mi ba ziba kuli bukutazi bwa bona bu kona ku ngiwa cwañi?
12 Lipaki za Jehova kacenu haki balapeli ba ba nontomana fela. Ba abana ka mafulofulo mwa musebezi wa ku bulela evangeli. Sina Bakreste ba kwa makalelo, ba ifana ka ku lata ku eza tato ya Mulimu, ili ku bata ku tusa ba bañwi ku ituta za lisepiso za Mubuso wa Jehova. Ba sebeza hamoho ni Mulimu mi, ka ku swalisana ni moya o kenile, ba kubukanyeza ba bañwi mwa sebelezo ya Jehova. Ka ku eza cwalo, ba bonisa musa ni lilato la Jehova ku ba ba si balumeli. Mi ba eza cwalo niha ba sa isiwi pilu, niha ba sheununwa, ni ku nyandiswa. Jesu n’a bakanyelize balateleli ba hae m’ungelo o fitana-fitana wa taba ye nde. N’a ize: “Mutanga h’a fiti mulen’a hae. Ha ba ni nyandisize, ba ka mi nyandisa ni mina; haiba ba mamezi linzwi la ka, ba ka mamela ni la mina.”—Joani 15:20.
13. Ki lifi lika ze tondahala mwa Krestendomu ze atile mwahal’a Lipaki za Jehova?
13 Kaniti lwa kona ku susuezwa ka m’o Lipaki za Jehova kacenu ba swanela ni be ne ba amuhezi Bukreste bwa niti mwa lilimo za mwanda wa pili. Nto ye ñwi ye lu lemuha ki shutano ye mwahal’a Lipaki za Jehova ni Krestendomu kacenu. Caziba yo muñwi u liloka cwana hamulaho wa ku ñola ka za tukufalelo ya Bakreste ba kwa makalelo ya ku bulela evangeli: “Haiba muezezo wa keleke wa cwale u sa cinciwi kuli hape musebezi wa ku bulela evangeli u ngiwe ku ba tamo ye tamile Mukreste ni Mukreste ya kolobelizwe, mi u tiiswa ka mupilelo o pahamela wa ba ba si na tumelo, u zibe ha lu na ku zwelapili hahulu.” Zona lika ze tondahala mwa Krestendomu ki zona ze atile mwahal’a Lipaki za Jehova! Tumelo ya bona ki ye pila, ki tumelo ya niti, mi ki tumelo ye tomile fa niti ya Bibele ye ba ikutwa kuli ba tamehile ku i taluseza bote ba ba ka teeleza.—1 Timotea 2:3, 4.
14. Jesu n’a nga cwañi bukombwa bwa hae, mi balutiwa ba hae kacenu ba bonisa moya mañi?
14 Jesu n’a nga bukombwa bwa hae ka butuna hahulu, mi ki yona nto ya n’a tokomela hahulu. N’a bulezi ku Pilato kuli: “Ki sona se ni pepezwi, ni se ni tezi mwa lifasi: kuli ni t’o paka niti.” (Joani 18:37) Batu ba Mulimu ba ikutwa mwa n’a ikutwela Jesu. Ka ku ba ni niti ya mwa Bibele mwa lipilu za bona, ba ikataza ku fumana linzila za ku i bulelela ba bañata-ñata. Ze ñwi za linzila zeo ba li ezize ka butali hahulu.
15. Ba bañwi ba ezize cwañi ka butali mwa ku kutaza taba ye nde?
15 Mwa naha ye ñwi ya kwa Mboela wa America, Lipaki ne ba fuluhanga mwa kanukana ka Nuka ya Amazon kuli ba y’o hasanya niti kwa batu. Kono mikwangalakanyi mwahal’a bayahi ba naha ha ne i tumbukile ka 1995, batu ba ba si masole ne ba hanisizwe ku fuluha mwa kanukana kao. Lipaki ne ba ikatulezi kuli ba ka zwelapili ku lumelanga lihatiso ze tomile fa Bibele ku ba ba tabela, kacwalo ba kala ku kukisanga lushango mwa nukana yeo. Ne ba ñola mañolo ni ku a kopanya ni likopi za limagazini za Tora ya ku Libelela ni Awake! mwa mabotela a pulasitiki a li mukungulu. Kihona ba poseza mabotela mwa nuka. Ne ba ezize nto yeo ka lilimo z’e ne ni licika ku fitela batu-tu fela ba lumelezwa ku fuluhanga mwa nukana yeo hape. Kwa makamba a nuka kaufela, batu ne ba itumezi kwa Lipaki kabakala lihatiso zeo. Musali cwana ya n’a ituta Bibele n’a ba kumbatile inz’a cipita mi a li: “Ne ni hupula kuli ni ka y’o shwa cwalo ni sa mi boni hape. Kono ha ne ni kalile ku amuhela lihatiso mwa mabotela, na ziba kuli ne mu si ka ni libala!” Ba bañwi be ne ba pila kwa likamba la nuka ne ba ize ne ba kuta-kutezi ku bala limagazini zeo. Buñata bwa tundiana ne tu na ni ye ne lu ka li ki ofisi ya poso. Ofisi yeo ne i li fela libuu k’o lika ze n’e cimbauka ne li kubukana ka nakonyana. Ki kona k’o ba ba tabela niti ne ba yanga hañata ku yo bona kamba ku na ni siputela se si kukezi teñi.
16. Ku ba ba ba itukiselize kamita ku sebeza, fokuñwi ku kwalulanga cwañi nzila ya ku tahisa balutiwa?
16 Jehova Mulimu ni mangeloi a hae a’ m’ata ki bona ba ba zamaisa ni ku yemela ku kutazwa kwa taba ye nde. (Sinulo 14:6) Ka ku itukiseza kamita ku sebeza, fokuñwi lu ka na lu telwa ki linako ze si ka libelelwa za ku tahisa balutiwa. Mwa Nairobi, kwa Kenya, basali ba babeli ba ba li Bakreste be ne ba li mwa sebelezo ya mwa simu ne ba felize ku kutaza fa mandu e ne ba filwe ku sebeleza teñi. Hañihañi kalibe cwana a ba atumela ni ku ba bulelela ka mafulofulo kuli: “Ne ni sweli ku lapela kuli ni fumane yo muñwi wa mina.” A kupa hahulu Lipaki bao ku ya ni yena kwa ndu honaf’o kuli ba yo ambolisana, mi tuto ya Bibele ya kaliswa ku yena lona lizazi leo. Ki kabakalañi musali y’o ha n’a atumezi Bakreste ba babeli bani ka ku pakamisa cwalo? Ibat’o ba liviki ze peli kwamulaho, n’a shwezwi ki mbututu ya hae. Kacwalo ha n’a boni mwanana cwana inze a lwezi pampili ye li “Ki Sepo Ifi ya Balatiwa Ba Ba Shwile?” a lakaza hahulu ku i’nga. A kupa mushimani y’o kuli a mu fe yona. Mushimani a itakata, kono a mu bonisa Lipaki be ne ba mu file pampili yeo. Ku si ka fita nako, musali a kala ku zwelapili hande kwa moya mi a kona ku talimana hande ni butuku bwa ku shwelwa ki mwana.
Lilato la Mulimu Li Lukela ku Sebeza Ka M’ata
17-19. Ki lilato le li cwañi l’a bonisize Jehova kwa batu ka tiululo?
17 Zwelopili ya linzwi la Mulimu mwa lifasi kaufela i tamani ni sitabelo sa tiululo sa Kreste Jesu. Sina tiululo, musebezi wa ku kutaza ki poniso ya lilato l’a na ni lona Jehova kwa batu kai ni kai. Muapositola Joani n’a susumelizwe ku ñola kuli: “Mulimu u latile lifasi [batu] hahulu, mane u li file Mwan’a hae wa libanda, kuli mutu ufi kamba ufi ya lumela ku yena a si ke a shwa, kono a be ni bupilo bo bu sa feli.”—Joani 3:16.
18 Mu nahane lilato la n’a bonisize Jehova ha n’a lukisize tiululo. Ka lilimo na lilimo, Mulimu n’a swalisani hahulu ni Mwan’a hae wa libanda ya latwa hahulu, ili “yena makalelo a pupo ya Mulimu.” (Sinulo 3:14, NW) Jesu u lata hahulu-hulu Ndat’ahe, mi Jehova n’a latile Mwan’a hae “pili lifasi li si ka ezwa.” (Joani 14:31; 17:24) Jehova n’a tuhelezi Mwana ya latwa y’o ku shwa ilikuli batu ba kone ku fiwa bupilo bo bu sa feli. Ki lilato le lituna kwa batu!
19 Joani 3:17 i li: “Mulimu h’a si ka luma Mwan’a hae mwa lifasi kuli a atule lifasi; kono, kuli lifasi li piliswe ki yena.” Kacwalo, Jehova n’a lumile Mwan’a hae ku t’o eza musebezi o lilato wa puluso, isi wa katulo kamba nyazo. Taba yeo i lumelelana ni manzwi a Pitrosi a’ li: “[Jehova] h’a lati ba bañwi ha ba ka timela, kono u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka.”—2 Pitrosi 3:9.
20. Puluso i tamani cwañi ni ku kutaza taba ye nde?
20 Ha s’a lukisize mutomo wa ka mulao wa puluso ka ku itombola hahulu, Jehova u bata kuli ba bañata ka mo ku konahalela kaufela ba ituse ka ona. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Mutu ni mutu ya biza Libizo la Mulena u ka piliswa. Kono ba ka biza cwañi ye ba si na tumelo ku yena? Mi ba ka lumela ku yena cwañi, ba si ka utwa za hae? Mi ba ka utwa cwañi, mubuleli h’a li siyo?”—Maroma 10:13, 14.
21. Lu swanela ku ikutwa cwañi ka za kolo ya ku abana mwa musebezi wa ku kutaza?
21 Ki tohonolo kwa butuna ku abana mwa bukutazi ni buluti bwa mwa lifasi kamukana b’o! Haki musebezi o bunolo, kono niteñi Jehova ki ya nyakalala hakalo h’a bona batu ba hae ba pila ka busepahali ka ku ya ka niti ni ku taluseza ba bañwi taba ye nde! Kacwalo, miinelo ya mina niha i li cwañi kamba cwañi, moya wa Mulimu ni lilato le li mwa pilu ya mina li mi susumeze ku abana mwa musebezi w’o. Mi mu hupule kuli ze lu bona ze petiwa mwa lifasi kaufela li paka hande kuli Jehova Mulimu u ka tuha a taleleza sepiso ya hae ya ku tisa “lihalimu le linca, ni lifasi le linca” ze nde-nde ili “mo ku yahile Ku Luka.”—2 Pitrosi 3:13.
Kana Mwa Hupula?
• Ki kabakalañi bukwenuheli ha ne bu si ka kona ku kutumanisa bakutazi ba taba ye nde?
• Linzwi la Mulimu li sebelize cwañi ka m’ata mwa miteñi ya luna?
• Moya wa Mulimu u sebeza ka linzila lifi kacenu?
• Tiululo i tamani cwañi ni ku kutazwa kwa taba ye nde?
[Chati/Siswaniso se si fa likepe 16]
(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)
Zwelopili ya palo ya bashaeli ba Mubuso mwa lilimo za mwanda wa bu 20
Avareji ya palo ya Bahasanyi (ka limilioni)
6.0
5.5
5.0
4.5
4.0
3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
[Maswaniso a fa likepe 15]
JEROME
TYNDALE
GUTENBERG
HUS
[Manzwi a bañi ba siswaniso]
Gutenberg ni Hus: Ku zwa mwa buka ye bizwa The Story of Liberty, 1878.
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Baituti ba Bibele ba nze ba shaela taba ye nde ku bo ma-1920
[Maswaniso a fa likepe 16, 17]
Kai ni kai mwa lifasi, batu ba sweli ku amuhela taba ye nde
[Siswaniso se si fa likepe 18]
Sina sitabelo sa tiululo sa Jesu Kreste, musebezi wa ku kutaza u bonisa hande-nde lilato la Mulimu