Kana Mwa Kona ku yo Sebeleza ko ba Tokwahala Hahulu Bahasanyi ba Mubuso?

“Ne lu pila hande mwa United States kono ne lu bilaezwa ki mupilelo wa ku ndongwama sifumu o ne ba pila ka ona batu mwa silalanda sa luna kuli kwa nalulelule luna ni bana ba luna ba babeli ne lu ka kenelwa ki moya o maswe. Na ni musalaa ka lu kile lwa beleka sina balumiwa, mi hape ne lu bata ku ikola bupilo bo bu cwalo bo bu bunolo kono ili bo bu tabisa.”

BAKEÑISA takazo yeo ye ne ba na ni, bo Ralph ni bo Pam ba ñolela liofisi za mitai li sikai mwa Central America ni South America mwa 1991, kuli ba bata ku yo sebeleza ko ba tokwahala hahulu bahasanyi ba Mubuso. Ofisi ya mutai mwa Mexico ya alaba kuli bahasanyi ba Mubuso ba ba kona ku kutaza kwa batu ba ba bulela puo ya Sikuwa ne ba tokwahala hahulu mwa naha yeo. Mane ofisi yeo ya mutai ne i lemuhile kuli, simu yeo ne i ‘buzwize, i libelezi ku kutulwa.’ (Joa. 4:35) Ku si ka fita nako, bo Ralph ni bo Pam, ni bana ba bona ba bashimani ba ne ba na ni lilimo ze 8 ni 12 ka nako yeo, ba amuhela memo mi ba kala ku itukiseza kuli ba tutele kwa naha yeo.

Sibaka se Situna

Bo Ralph ba talusa kuli: “Pili lu si ka tuta kale mwa United States, mizwale ni likaizeli ba ne ba bata ku lu tusa ba lu bulelela kuli: ‘Ku tutela kwa naha isili ku maswe!’ ‘Cwale mu ka ezañi haiba mu kula?’ ‘Kiñi ze mu yo kutaleza mwa sibaka sa batu ba ba bulela Sikuwa? Batu ba ba bulela Sikuwa ba kwateñi ha ba na ku tabela niti!’ Nihakulicwalo, ne lu tiiselize ku funduka. Esi mane mulelo wa luna wa ku tuta nee si wa ka sipundumukela. Ne lu nahanile ka za ona ka lilimo-limo. Ne lu ambukile likoloti ze nee ka lu ngela nako ye telele ku li lifa, ne lu bulukile mali, mi ne lu ambolisani hañata-ñata sina lubasi ka za matata e lu kona ku yo ipumana ku ona.”

Pili, bo Ralph ni lubasi lwa bona ba potela ofisi ya mutai ya Mexico. Teñi ko, mizwale ba ba bonisa mapa ya naha ya Mexico kaufela mi ba ba bulelela ba li, “Se ki sona sibaka ko mu ka to sebeleza!” Lubasi lo lwa ina mwa tolopo ya San Miguel de Allende, mo ne ku pila batu ba bañata ba ne ba zwa kwa linaha li sili, mi tolopo yeo i inzi likilomita ze 240 kwa mboela-wiko wa Mexico City. Hamulaho wa lilimo ze talu ku zwa fo ba fitela, puteho ya Sikuwa ye na ni bahasanyi ba 19 ya tomiwa mwa tolopo yeo. Nee li yona puteho ya pili ya Sikuwa mwa Mexico—kono musebezi o mutuna ne u sa na ni ku eziwa.

Ku akalezwa kuli ku na ni batu ba ba zwa kwa United States ba 1 milioni ba ba pila mwa Mexico. Hape, ku na ni licaziba ze ñata za naha Mexico ni bana ba likolo ba ba bulela puo ya Sikuwa. Bo Ralph ba talusa kuli: “Ne lu lapezi kuli ku be ni babeleki ba bañata. Hañata ne lu banga ni musiyo wa baenyi mwa ndu ya luna kuli mizwale ni likaizeli ba ne ba tahanga mwa sibaka sa luna ba to ‘twela naha,’ ka mubulelelo o muñwi.”—Num. 13:2.

Ne ba Nolofalize Bupilo Bwa Bona Kuli ba Ekeze Kwa Sebelezo ya Bona

Hañihañi mizwale ni likaizeli ba ne ba bata ku ekeza kwa sebelezo ya bona ba esha. Ku bona bao ne ku na ni bo Bill ni bo Kathy ba ne ba zwa kwa United States. Ne se ba sebelize lilimo ze 25 mwa libaka mo ne ku tokwahala hahulu bahasanyi. Ne ba hupula ku ituta puo ya Spanish, kono milelo ya bona ya cinca ha se ba tutezi mwa tolopo ya Ajijic ye kwa likamba la lisa la Chapala, ili sibaka se sinde ko ba lata ku pila batu ba ba tuhezi misebezi ba ba zwa kwa United States. Bo Bill ba talusa kuli, “Mwa tolopo ya Ajijic ne lu batanga hahulu batu ba ba bulela Sikuwa ba ne ba bata ku ituta niti.” Halaa lilimo ze peli ku zwa fo lu fitela mwa tolopo yeo, bo Bill ni bo Kathy ne ba tabile ku bona puteho ha i tomiwa—yona puteho ya bubeli ya Sikuwa mwa Mexico.

Bo Ken ni bo Joanne ba ne ba zwa kwa Canada ne ba bata ku nolofaza mupilelo wa bona ni ku tanda nako ye ñata mwa musebezi wa Mubuso. Ni bona ba tutela kwa Mexico. Bo Ken ba talusa kuli, “Ne ku lu ngezi nako ye telele ku twaela ku pila mwa tolopo mo ne lu sa koni ku ba ni mezi a futumala, malaiti, kamba ku itusisa luwaile ka mazazi a mañata.” Kono ku kutaza ne ku ba tahiselize tabo. Hañihañi, bo Ken ba ketiwa ku ba mutanga wa bukombwa mi hamulaho wa lilimo ze peli ba ketiwa ku ba maeluda. Kwa makalelo, mwanaa bona wa musizana Britanny ne ku mu belanga taata ku kopana mwa puteho ye nyinyani ya Sikuwa mo ne ku na ni banana ba bañwi ba sikai. Kono, ha saa kalile ku tusa mwa musebezi wa ku yaha Mandu a Mubuso, a ba ni balikani ba bande ba bañata mwa naha kaufela.

Bo Patrick ni bakubona bo Roxanne, ba ne ba zwa kwa Texas, ili sibaka sa mwa United States, ne ba tabile ku utwa kuli ku na ni sibaka se si li bukaufi ko ne ba belekela hahulu balumiwa, ko ku na ni batu ba ba bulela Sikuwa. Bo Patrick ba li, “Ha se lu potile mwa tolopo ya Monterrey, ye kwa mboela-upa wa Mexico, lwa lemuha kuli Jehova naa lu tokwa kuli lu sebeleze mwa sibaka seo.” Mwahalaa mazazi a ketalizoho, ne ba konile ku lekisa ndu ya bona ye nee li mwa Texas ni ku “silela mwa Masedonia,” ka mubulelelo o muñwi. (Lik. 16:9) Ku pila mwa Mexico ne ku li taata, kono mwa lilimo feela ze peli, ne ba tabile ku bona sikwatanyana sa Lipaki ba 17 ha si hula ku ba puteho ya bahasanyi ba 40.

Bo Jeff ni bakubona bo Deb ni bona ne ba nolofalize bupilo bwa bona kuli ba ekeze kwa sebelezo ya bona. Ne ba lekisize ndu ya bona ye tuna mwa United States mi ba tutela mwa fulati ye nyinyani mwa Cancún, tolopo ye ñwi ye li kwa likamba le li kwa upa wa Mexico. Mwa linako za kwamulaho, ne ba twaezi ku kopanelanga mwa muyaho o ne u na ni mishini ye fukisa moya o bata bukaufi ni ndu fo ne ba pila. Cwale ne ba na ni ku zamaya lihora ze 8 kuli ba yo fumaneha kwa mukopano o mutuna wa Sikuwa o ne u ezezwa mwa sibaka si nosi se ne si li fakaufi, mwa sitediyamu se si si na situwa. Kono ne ba tabile hahulu ku bona puteho ya bahasanyi ba ba bato eza 50 ha i tomiwa mwa tolopo ya Cancún.

Mizwale ni likaizeli ba naha Mexico ni bona ba kalisa ku tusa mwa musebezi wa ku kutaza mwa Sikuwa. Ka mutala, bo Rubén ni lubasi lwa bona ha ba utwa kuli mwa San Miguel de Allende ku tomilwe puteho ya pili ya Sikuwa ni kuli naha mukatumbi ya Mexico ne i li sibaka sa ku kutaleza sa puteho yeo, kapili-pili ba kala ku tusa. Ne ba tokwa ku ituta Sikuwa, ku twaela mipilelo ya batu ba bañwi, ni ku zamaya misipili ye mitelele—ye eza likilomita ze 800 ka sunda ni sunda—kuli ba fumanehange kwa mikopano. Bo Rubén ba talusa kuli: “Ne lu tabile ku kutaza kwa batu ba ba zwa kwa linaha li sili ba ba pilile mwa Mexico ka lilimo ze ñata kono ili ba ne ba utwile taba ye nde lwa pili mwa puo ya bona. Ba bañwi ku bona ne ba itumezi ku luna inze ba lotisa ni mioko.” Bo Rubén ni lubasi lwa bona pili ne ba sebelize sina mapaina mwa tolopo ya Guanajuato, ye fahalaa naha ya Mexico, ko ne ba tusize ku toma puteho ya Sikuwa ya bahasanyi ba ba fitelela 30. Kacenu, ba sebelisana ni sikwata sa Sikuwa mwa Irapuato, tolopo ye li bukaufi ni tolopo ya Guanajuato.

Ku Potela Batu ba ba li Taata ku ba Fumana

Kwandaa batu ba ba zwa kwa linaha li sili, ku na ni batu ba bañata ba naha Mexico ba ba ziba ku bulela Sikuwa. Hañata ku taata ku ambola ni bona ka za Mubuso kakuli ba pila mwa libaka za bafumi ili mo babeleki ki bona ba ba kwalulanga likwalo baenyi ha ba ngongota. Kamba haiba bañi ba mandu ki bona ba ba taha kwa sikwalo, ba kana ba sa tabeli ku teeleza kwa lushango lwa luna kakuli ba nahana kuli Lipaki za Jehova ki kakwata ka ka nyinyani ka ka keluhile. Kono, bañi ba mandu ba ba cwalo ha ba potelwa ki Lipaki ze zwa kwa linaha li sili, ba bañwi ba teelezanga.

Mu nyakisise mutala wa Gloria ya pila mwa tolopo ya Querétaro, ye li fahalaa Mexico. U talusa kuli: “Ne ni potezwi ki Lipaki ba ba bulela puo ya Spanish mi ne ni si ka teeleza ku bona. Kono lubasi lwa ka ni balikani ba ka ha ne ba kalile ku ba ni matata, na zwafa hahulu mi na kupa Mulimu kuli a ni tuse ku ziba za ku eza. Hamulahonyana wa ku lapela, musali ya bulela puo ya Sikuwa a taha ku to lu potela. A buza nji mwa ndu ku na ni ya bulela puo ya Sikuwa. Bakeñisa kuli naa zwa kwa naha isili, ne ni bata ku mu ziba hande, mi na mu taluseza kuli na ziba Sikuwa. Musali yo ha nze a ambola, ne ni nahana kuli, ‘Muzwahule yo wa kwa America u batañi mwa silalanda sa luna?’ Kono ne ni kupile Mulimu kuli a ni tuse. Kacwalo na hupula kuli mwendi Mulimu naa alaba tapelo ya ka, ka muzwahule yo.” Gloria a lumela ku ituta Bibele mi a eza zwelopili kapili kuli mane a kolobezwa nihaike kuli naa lwanisizwe ki lubasi lwa hae. Kacenu le, bo Gloria ba sebeza sina paina wa kamita, mi bakubona ni mwanaa bona wa mushimani ni bona ba sebeleza Jehova.

Mupuzo wa ba ba Ekeza Kwa Sebelezo ya Bona

Ku sebeleza ko ba tokwahala hahulu bahasanyi ba Mubuso haki nto ye bunolo, kono ku na ni limbuyoti ki ze ñata. Bo Ralph, ba ba bulezwi kwa makalelo, ba li: “Ne lu itutile Bibele ni batu ba ba zwa kwa Britain, China, Jamaica, Sweden, mane ni ba ba zwa kwa Ghana ba ba na ni mayemo a pahami. Ba bañwi ba baituti ba Bibele bao ne ba kalile sebelezo ya nako kaufela. Ka lilimo-limo, lubasi lwa luna lu iponezi liputeho ze 7 za Sikuwa ha li tomiwa. Bana ba luna ba babeli ba bashimani ne ba kalile ku eza bupaina ni luna, mi cwale se ba sebeleza fa Betele mwa United States.”

Ka nako ya cwale, mwa Mexico se ku na ni liputeho za Sikuwa ze 88 ni likwata ze ñata. Ki sika mañi se si tahisize kekezeho yeo? Batu ba bañata ba ba bulela Sikuwa mwa Mexico ne ba si ka ambola kale ni Lipaki. Ba bañwi ne ba teelelize kakuli ne ba si ka katazwa ki balikani ba ne ba ka ba palelwisa ha ne ba ka ba mwa naha ya habobona. Mi ba bañwi ne ba lumezi ku ituta Bibele kakuli ne ba tuhezi mibeleko mi ne ba na ni nako ya ku ituta. Hape, ibato ba muhasanyi a li muñwi ku ba balalu mwa liputeho za Sikuwa u sebeza sina paina, ili nto ye ekeza kwa tukufalelo ni kulo ya puteho.

Limbuyoti li mi Libelezi

Ku si na ku kakanya batu ba bañata mwa lifasi ba ka teeleza ha ba bulelelwa taba ya Mubuso mwa puo ya habobona. Kacwalo, kwa susueza ku lemuha kuli mizwale ni likaizeli ba bañata—banana ni ba bahulu, makwasha ni ba ba nyalani—ili ba ba bata ku eza ze ñata mwa sebelezo ya Jehova, ba itakaleza ku tutela kwa libaka ko ku tokwahala hahulu bashaeli ba Mubuso. Ki niti kuli ba kana ba kopana ni matata, kono ba banga ni tabo ye tuna ni ku fita ha ba nze ba fumana batu ba lipilu ze sepahala ba ba amuhela lituto za niti za Bibele. Kana mwa kona ku eza licinceho ze ka mi konisa ku tutela kwa sibaka se siñwi sa mwa naha ya mina kamba naha isili mo ku tokwahala hahulu bakutazi ba Mubuso?a (Luka 14:28-30; 1 Makor. 16:9) Haiba ku cwalo, mwa kona ku sepa kuli limbuyoti ze tuna li mi libelezi.

[Litaluso za kwatasi]

[Mbokisi fa likepe 21]

Ba ba Tuhezi Musebezi ba ba Tabile ba Lemuhiwa

Bo Beryl ne ba tutezi kwa Canada ku zwa kwa Britain. Ba yo belekela kwateñi sina muzamaisi wa likampani ze ñata ze mwa linaha ze ñata. Hape ba ba bazulami ba limbongolo ba ba cuukile mi mane ne ba ketilwe ku yo yemela naha ya Canada mwa lipapali za lifasi ka 1980. Ha ba tutela kwa Chapala, mwa Mexico, hamulaho wa ku tuhela mubeleko, bo Beryl ni bakubona hañata ne ba celanga mwa libaka mo ku lekisezwa lico. Ha ne ba lemuhile batu ba ba tuhezi misebezi ba ne ba bulela Sikuwa ba ne ba bonahala ku ba ni tabo, ba itibahaza ku bona mi ba ba buza libaka le ne ba tezi kwa Mexico. Ne ba fumani kuli batu bao ba ne ba canga inze ba tabile hañata ne li Lipaki za Jehova. Bo Beryl ni bakubona ba hupula kuli haiba tabo ni mulelo wa bupilo li fumanwa ka ku ziba Mulimu, ni bona ne ba ka tabela ku mu ziba. Hamulaho wa ku yanga kwa mikopano ya Sikreste ka likweli li sikai, bo Beryl ba lumela ku ituta Bibele. Ka lilimo li sikai, bo Beryl ne ba konile ku sebeza sina paina wa kamita.

[Mbokisi fa likepe 22]

“Lu Tabile ku ba Hamoho ni Bona”

Ba ba tutelanga kwa linaha ko ba tokwahala hahulu bahasanyi ba Mubuso ba itebuhiwa hahulu ki mizwale ba mwa libaka zeo. Ofisi ye ñwi ya mutai kwa Caribbean ne i ñozi kuli: “Mizwale ba kwa linaha li sili ba ba sebeleza kwanu ha ne ba ka funduka, liputeho ne li si ke za tiya sina mo li tiyezi cwana. Lu tabile ku ba hamoho ni bona.”

Linzwi la Mulimu li bulela kuli bana ba basizana ba ba tumisa litaba, ba eza mpi ye tuna.” (Samu 68:11) Kacwalo, ha ku komokisi kuli ku na ni likaizeli ba bañata ba ba si ka nyalwa mwahalaa ba ba sebeleza kwa linaha li sili. Likaizeli bao ba ba na ni moya wa buitomboli ba peta musebezi o mutuna. Ofisi ya mutai ye ñwi ya kwa upa wa lifasi la Europe nee ize: “Mwa liputeho za luna ze ñata, ku na ni likaizeli ba bañata hahulu, mi ka linako ze ñwi palo ya bona i fitanga fa 70 pesenti. Buñata bwa bona ki ba banca mwa niti, kono likaizeli ba makwasha ba ba eza bupaina ili ba ba zwa kwa linaha li sili ba tusa hahulu ka ku luta ba ba sa zo taha mwa niti ba ba cwalo. Lu itebuha hahulu likaizeli bao ba ba zwa kwa linaha li sili!”

Likaizeli bao ba ikutwa cwañi ka za ku sebeleza mwa linaha li sili? Kaizeli yo muñwi ya bizwa Angelica, wa lilimo ze bato eza 35 ya sebelelize kwa linaha li sili ka lilimo ze ñata sina paina ya si ka nyalwa u talusa kuli: “Ki a mañata matata e lu kopananga ni ona. Ha ne ni sebeleza mwa sibaka se siñwi, ka zazi ni zazi ne ni fitanga mwa mikwakwa ya sileze mi ne ni bonanga batu ba ba nyanda hahulu, ili nto ye nee ni utwisanga bumaswe. Kono ne ni tabile ku tusa batu mwa bukombwa. Hape ne ni susuelizwe hahulu ki manzwi a buitebuho a likaizeli ba mwa sibaka seo ba ne ba itumelanga ku na bakeñisa ku to ba tusa. Kaizeli yo muñwi naa ni bulelezi kuli mutala wa ka wa ku taha kwa naha ya habo ku to sebeza sina paina ne u mu susuelize ku kena mwa sebelezo ya nako kaufela.”

Kaizeli yo muñwi ya li paina wa libizo la Sue, wa lilimo za kwa makalelo a ma-50 u li: “Mu tahelwa ki matata, kono ao haa koni ku bapiswa ni limbuyoti ze mu fumana. Bukombwa bwa tabisa luli! Bakeñisa kuli ni tandanga nako ye ñata mwa sebelezo ni likaizeli ba banana, ni ba talusezanga ze ni itutile mwa Bibele ni mwa lihatiso za luna ka mwa ku itiiseza mwa matata. Hañata ba ni bulelelanga kuli mutala wa ka wa ku itiisa ni ku tatulula matata ha ne ni nze ni sebeza ka lilimo ze ñata sina paina wa likwasha u ba tusize ku lemuha kuli ni bona ba kona ku tula matata mwa bupilo bwa bona. Ku tusa likaizeli bao ku ni tahiseza tabo ye tuna hahulu.”

[Mapa ye fa likepe 20]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

MEXICO

Monterrey

Guanajuato

Irapuato

Ajijic

Chapala

Bemba wa Chapala

Monterrey

San Miguel de Allende

Querétaro

MEXICO CITY

Cancún

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Ba bañwi ba tabile kabakala ku kutaza batu ba ba zwa kwa linaha li sili ba ba teeleza kwa taba ye nde lwa pili mwa bupilo bwa bona