Ku Tuhelela Liseli la Luna Inze Li Benya Kamita

¹ Liseli ki nto mañi? Dikishinari i li talusa sina “nto ye konisa ku bona.” Kono luli, ku si na taba ni miezezo ya hae ya sayansi ye zwezipili mwa ku peta lika, mutu h’a zibi ka ku tala kalabo kwa puzo yeo Jehova n’a tahisize ka mo i ñolezwi kwa Jobo 38:24. Kana lwa kona ku ipilela ku si na liseli? Ne lu si ke lwa ba teñi ku si na liseli. Liseli ki la butokwa kwa neku la pono ya kwa mubili, mi Bibele i lu taluseza kuli ka muinelo wa kwa moya, “Mulimu u liseli.” (1 Joa. 1:5) Lu itingile ka ku tala ku Yena y’o ya “lu bonisize liseli.”—Samu 118:27.

² Seo ki sa niti mwa muinelo wa kwa nama kono mane ki se si li cwalo hahulu-hulu mwa muinelo wa kwa moya. Bulapeli bwa buhata se bu yembuluzi buñata-ñata bwa batu, ku ba siya mwa lififi la kwa moya, ba “bubutela limota sina libofu.” (Is. 59:9,10) Ka ku susuezwa ki lilato ni mukekecima wa hae ze sa fitiwi, Jehova ‘u lumela liseli la hae ni niti.’ (Samu 43:3) Batu ba ba eza bolule-lule luli ili ba ba itebuha ba ngile muhato, ku zwa “mwa lififi, ni ku kena mwa liseli la hae le li komokisa.”—1 Pit. 2:9.

³ Jesu Kreste u eza kalulo ye butokwa hahulu mwa ku tisa liseli leo mwa lifasi. N’a ize kuli: “Ni tile mwa lifasi, na ni li liseli, kuli mutu ya lumela ku na, a si ke a ina mwa lififi.” (Joa. 12:46) Nako ya hae kaufela, m’ata, ni za ku itusa ka zona ne li neezwi kwa ku ezisa kuli liseli la niti li zibiwe. N’a faluzi butelele ni bupala bwa naha ya habo yena, inze a kutaza ni ku luta ibat’o ba mwa mileneñi ni minzi kaufela. N’a tiyezi nyandiso ye ne sa kaulehi mwa maneku kaufela, kono n’a siyezi inze a tiile mwa musebezi wa hae wa ku hasanya liseli la niti.

⁴ Jesu n’a isize mamelelo kwa ku keta, ku twaeza, ni ku onga-onga balutiwa, ka ku ba ni sikonkwani se siñwi mwa munahano. Kwa Mateu 5:14-16 lu bala litaelo za hae ku bona kuli: “Mina mu liseli la lifasi. . . . Liseli la mina a li bonise batu cwalo, kuli ba bone misebezi ya mina ye minde, mi ba lumbe Ndat’a mina ya kwa lihalimu.” Sina Jesu, ne ba na ni ku ba “mamonyi mwa lifasi,” ba nze ba hasanya liseli la niti kai ni kai. (Mafil. 2:15) Ne ba ikungezi buikalabelo b’o ka tabo, ka ku bu nga sina mulelo wa bona o’ butokwa hahulu mwa bupilo. Hasamulaho-nyana, Paulusi n’a kona ku bulela kuli taba ye nde ‘ne i bulezwi ku ba ba li teñi kaufela mwatas’a lihalimu.’ (Makolo. 1:23) Puteho kamukana ya Sikreste ne i swalisani mwa ku peta musebezi o mutuna w’o.

⁵ Luna kacenu lu swanela ku itumela bakeñisa kuli lu fitile fa ku ba mwahal’a bao ba ba ‘tobohile misebezi ya lififi.’ (Maro. 13:12, 13) Lu kona ku bonisa buitebuho bwa luna ka ku latelela mutala o bonisizwe ki Jesu ni Bakreste ba ba sepahala kwamulaho k’o. Tokwahalo ya kuli ba bañwi ba utwe niti ki ya ka putako ni ye ipitezi hahulu-hulu cwale ku fita ka nako ifi kaufela ya mwa litaba ze ezahezi za mutu. Ha ku na musebezi o muñwi o kona ku kala ku itikanyeza ni musebezi w’o ka putako ya ona ni lituso za ona za ka nañungelele.

⁶ Lu ka Kona Cwañi ku Benya Sina Mamonyi? Nzila ya pili ya ku tuhela liseli la luna ku benya ki ku abana mwa musebezi wa ku kutaza Mubuso. Liputeho kaufela li na ni litukiso za kamita ze lukisizwe, za ku kutaza mwa likalulo za zona ze filwe. Buñata bo butuna bwa libuka za tahiswa mwa mifuta ye miñata-ñata ni mwa lipuo ze ñata. Tuto ye tuna i fiwa ka mikopano, mi tuso mwa ku twaeza ba bañwi ka butu i fiwa ki bao ba ba na ni yeloseli. Matohonolo a ku abana a kwaluzwi kwa banna, basali, basupali, mane ni banana. Mutu ni mutu mwa puteho u memiwa ku abana ka ku ya ka sipimo seo buikoneli ni miinelo ya hae li mu lumeleza. Likezahalo kaufela za puteho li tomile fa ku kutaza, ka ku ba ni litukiso za ku tusa silama kaufela ku abana ka nzila ye ñwi. Swalisano ye tuna ni puteho ili ya kamita, ki yona nzila ye nde ka ku fitisisa ya ku bona teñi kuli liseli la luna la zwelapili ku benya.

⁷ Lwa kona ku benya mwa miinelo ye ne i si ke ya ama bupaki bwa ka ku bulela. Lwa kona ku hoha mamelelo ya ba bañwi ka bunolo fela ili ka muzamao wa luna. Ki sona seo Pitrosi n’a na hana ha n’a elelize kuli: “Mu be ni muzamao o munde mwahali a bahedeni, kuli . . . ba lemuhe misebezi ya mina ye minde, mi ba lumbe Mulimu.” (1 Pit. 2:12) Buñata ba nga musebezi kamba kopano ka ku ya ka muzamao wa bao ba ba swalisana ni yona. Muta bashalimeli ba lemuha batu ba ba na ni muzamao o kenile, wa busepahali, wa kozo, ni ku mamela mulao, ba nga batu ba ba cwalo sina ba ba fapahana mi ba fita fa kutwisiso ya kuli ba pila ka lipimo ze pahami hahulu-hulu ku fita zeo ze latelelwa ki ba bañata. Kacwalo munna u tuhelela liseli la hae ku benya muta a kuteka ni ku nga ka butuna musal’a hae ka nzila ye lilato; musali u eza kalulo ye swana ka ku kuteka butoho bwa munn’a hae. Bana ba ikemela sina ba ba fapahana muta ba kuteka bashemi ba bona ni ku ambuka muzamao o maswe wa tobali ni ku itusiswa kwa milyani ye kola. Mubeleki ya iyakatitwe za musebezi wa hae, busepahali, ni ku beya ba bañwi mwa munahano u ngiwa hahulu-hulu ka butuna. Ka ku bonisa tona tulemeno t’o twa Sikreste, lu tuhelela liseli la luna ku benya, ili ku babaza mupilelo wa luna ku ba bañwi.

⁸ Ku kutaza ki ku bulela ku ba bañwi ze lu itutile mwa Linzwi la Mulimu. Seo si eziwa fa libulelelo la fa nyangela kamba fa minyako, kono ni kamuta ha si eziwi fela fa likezahalo ze cwalo. Ze lu eza ka zazi ni zazi li lu tahiseza ku kopana ni batu ba bañata. Mu bulelanga hakai ka zazi ku bomuyahwa ni mina ba ba li mabapa? Mutu u ngongotanga fa munyako wa mina hañata cwañi? Ki batu ba ba kai ba ba fapahana bao mu bonananga ni bona ha mu nze mu leka lika, mwa musipili ka mbasi, kamba ha mu sebeza kwa musebezi wa mina wa kwa mubili? Haiba u mutu yo munca kwa sikolo, kana wa kona ku bala palo ya batu ka buñwi bao u bulelanga ku bona ka zazi? Linako ze nde za ku bulela ku ba bañwi ka mo ku inezi fela ha li na maciñekelo. Se mu tokwa fela ku eza ki ku beya mwa munahano mihupulo ye sikai ya mwa Mañolo, mu be ni Bibele ni matrakiti a mañwi fakaufi, mi mu nge muhato wa ku bulela ha mu fumana sibaka.

⁹ Nihaike kuli bupaki bwa ka ku tandalelwa bu bunolo hahulu, ba bañwi ba zinazina ku bu lika. Ne ba kana ba ulumana, ka ku ikolwisa kuli ba maswabi hahulu kamba ku ba ni sabo hahulu ya ku atumela batu ba ba sa zibwi. Ne ba kana ba ikalelwa ka za ku hohela mamelelo ku ili bona kamba ku alabiwa ka buhali. Bao ba ba yeziseli mwa bupaki bwa ku tandalelwa b’a kona ku mi bulelela kuli ki ka siwela fela ze bilaeza li ba teñi. Ba bañwi ki ba ba swana fela sina luna ka mutomo; ba na ni butokwi bo bu swana, ba iyakatwa ze swana, mi ba batela mabasi a bona ni bona ka sibili lika ze swana. Ba bañata hahulu ba ka nga muhato ka musa kwa lumenyo lwa tabo kamba lumela lo lu silikani. Ka ku kalisa, ne mu kana mwa tokwa ku ‘ba ni bundume.’ (1 Mates. 2:2, NW ) Nihakulicwalo, ha mu nze mu zwelapili, mu ka komoka ni ku nyakalaliswa ki ze ka zwa mwateñi.

¹⁰ Lwa Fuyaulwa Ha Lu Tuhelela Liseli la Luna ku Benya: Ki ye mitala ya ze bonwi ze wetulusa ye zwelela mwa bupaki bwa ku tandalelwa: Musali-muhulu wa lilimo ze 55 za buhulu n’a bata ku tula likululu. Motikala ha ne li bukaufi ni ku mu hata, kaizeli a kwaula lizoho la hae ni ku mu yangwela ka ku mu hoha, ni ku bulela kuli: “Shangwe mu tokomele. Lu pila mwa linako za likozi hahulu!” Cwale a talusa libaka linako ha li li ze lubeta hahulu. Musali y’o a buza kuli, “Kana u yo muñwi wa Lipaki za Jehova?” Bakeñisa kuli n’a fumani ye ñwi ya libuka za luna ku muhulwan’a hae wa musali, musali y’o n’a bata ku bonana ni yo muñwi wa Lipaki za Jehova, mi ku kopana k’o ne ku konahalisize seo.

¹¹ Kaizeli yo muñwi n’a kalisize puhisano ni musali mwa muzuzu wa ku libelela ili kwa ofisi ya mualafi. Musali y’o n’a teelelize ka tokomelo ni ku bulela hasamulaho kuli: “Ka linako ze ñata, Lipaki za Jehova se ba kopani ni na; kono haiba nako ye ñwi kwapili ni fita luli fa ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova, ikaba kabakala seo u sa z’o ni bulelela sona. Ku teeleza ku wena ku swana sina ku kalisa ku bona liseli mwa simbwi.”

¹² Kezo ya sishemo i kona ku ba mutano kwa ku tusa ba bañwi ku ituta niti. Ha ne ba kutela kwa hae ku zwa mwa sebelezo ya mwa simu, likaizeli ba babeli ne ba boni musali wa musupali ya n’a bonahala ku kula ha n’a longoka mwa mbasi. Ne ba yemi ni ku buza haiba musali y’o n’a tokwa tuso. N’a ikomokezi hahulu kuli batu ba babeli ba ba sa zibwi ka ku tala ne ba ka iyakatwa za hae kuli mane a ba kolomana kuli a zibe se ne si sulaetisize ponahazo ya sishemo se si cwalo. Seo ne si kwaluzi munyako wa ku fa bupaki. Musali y’o a ba fa keyala ya hae kapili-pili ni ku ba mema ka mufutumala ku yo mu potela. Tuto ne i kalisizwe. Hañihañi musali y’o a kalisa ku fumaneha kwa mikopano mi cwale u abana niti ni ba bañwi.

¹³ Kaizeli yo muñwi wa musupali u nga ka butuna bupaki bwa ku shituka kakusasana fa likamba la fa silalanda. U kopananga ni babeleki ba mwa mandu ba basali, baleli ba bana, bañoli ba mwa lipanga, ni ba bañwi ba ba tambalanga kakusasana fa sibaka se si yalilwe mabala. U zamaisanga lituto za Bibele, inze a inzi fa lipula za mabala. Batu ba sikai ba itutile niti ku zwelela ku yena mi se ba li Lipaki za Jehova cwale.

¹⁴ Kwa musebezi wa hae wa kwa mubili, kaizeli yo muñwi n’a utwile ya beleka ni yena inze a bulela za kopano ya bupolitiki yeo n’a lumela kuli ne i ka tatulula butata bwa lifasi. Kaizeli y’o n’a bulezi ka ku lukuluha, ili ku talusa lisepiso ka za seo Mubuso wa Mulimu u ka si eza. Puhisano yeo ya kwa musebezi ne i isize kwa ku ba ni tuto ya Bibele ya mwa ndu ya kamita, mi kwa nalulelule musali ni munn’a hae ne ba bile Lipaki.

¹⁵ Mu Si Ke Mwa Libala Kuli Mu Paki! Muta Jesu n’a talusize balutiwa ba hae sina “liseli la lifasi,” n’a nyakisisize kuli ne ba na ni ku tusa ba bañwi ku fumana tuso kwa monyehelo ya kwa moya ya Linzwi la Mulimu. Haiba lu sebelisa kelezo ya Jesu, lu ka nga cwañi bukombwa bwa luna?

¹⁶ Ha ba nze ba bata mubeleko, batu ba bañwi ba iketela musebezi wa ka nako ya licika. Ba beya likonkwani ka za butuna bwa nako ni m’ata ao ba ka itusisa kakuli ba itakaleza ku itusisa buñata bwa nako ya bona mwa ku ndongwama misebezi ye ba fumana ku ba ni mupuzo hahulu. Kana lu na ni mubonelo o swana ka za bukombwa bwa luna? Nihaike kuli ne lu kana lwa ikutwa ku tamwa ki swanelo mi mane ni ku itatela ku ba ni nako ye ñwi ya mwa bukombwa, kana licisehelo za luna ze tuna li swanela ku ba ku sili?

¹⁷ Ka ku itemuhela kuli ha ku na nto ye cwale ka Mukreste wa ka nako ya licika, ne lu ezize buineelo bwa luna, ‘ku itoboha,’ ni ku itumelela ku latelela Jesu “kamita.” (Mat. 16:24, NW) Takazo ya luna ki ya ku zwelapili inze lu li ba “ka pilu,” inze lu nga ka butuna sibaka kaufela se si fumaneha ku tuhela liseli la luna inze li benya ilikuli li fite kwa batu k’o ba fumaneha kaufela. (Makol. 3:23, 24) Lu swanela ku hana mikwa ya silifasi, ku bukeleza cisehelo ya luna sina kwa makalelo, ni ku bona teñi kuli liseli la luna li zwelapili ku benya ka ku ngweluka. Ba bañwi ne ba kana ba lumelelize cisehelo ya bona ku kuyuka ni liseli la bona ku ba fela kamonyimonyi, ka ka sa bonahali kwahule-nyana. Ya cwalo n’a kana a tokwa tuso ya ku kutisa cisehelo ye felile ya mwa bukombwa.

¹⁸ Ba bañwi ne ba kana ba wayawaya bakeñisa kuli lushango lwa luna haki lo lu latwa ki ba bañata. Paulusi n’a bulezi kuli lushango ka za Kreste ki “butanya ku ba ba shwa.” (1 Makor. 1:18) Niteñi, ku si na taba ni seo ba bañwi ne ba si bulezi, n’a zibahalize ka m’ata kuli: “Ha ni swabeli Evangeli.” (Maro. 1:16) Ya na ni maswabi u ikutwa ku fokola kamba ku sa swanela. Ku kona ku konahala cwañi kuli lu ikutwe ku swaba muta lu bulela ka za Mubusi ya Pahami ka ku fitisisa wa pupo kamukana ni litukiso ze makaza za tahisize kwa neku la tabo ya luna ya kamita? Ki ku sa nahana ku hupula kuli lu ka ikutwa ku fokola kamba ku sa swanela muta lu bulela liniti zeo ku ba bañwi. Mwa sibaka sa seo, lu swanela ku ikutwa ku susuezwa ku eza zeo lu kona kaufela, ku bonisa buikolwiso bwa luna kuli ha lu “swabiswi ki se siñwi.”—2 Tim. 2:15, NW.

¹⁹ Liseli la niti le li sweli ku benya mwa linaha ku potoloha lifasi-mubu kaufela li fa ka mufutumala sepo ya bupilo bwa kamita mwa lifasi le li nca la paradaisi. Haike lu bonise kuli lu beile mwa lipilu za luna kelezo ya ku tuhela liseli la luna ku benya kamita! Haiba lu eza cwalo, lu ka ba ni libaka la ku nyakalala sina balutiwa ili bao ka zazi ‘ne ba si ka lisela,. . . ku luta batu, ni ku bulela taba ye nde mwa Tempele ni mwa mandu kuli Jesu ki Kreste.’—Lik. 5:42.