TABA YA KUITUTA 7
Mutusiwe Hahulu ki Litaba Zemubala Mwa Bibele
“Zeubala mwateñi libonisañi?”—LUKA 10:26.
PINA 97 Lupila ka Linzwi la Mulimu
ZELUKA ITUTAa
1. Ki lika mañi zebonisa kuli Jesu naanga Mañolo kuba a butokwa?
MUNAHANE feela mone baikutwelanga batu kuteeleza kwa lituto za Jesu. Hañata naaamanga kwa Mañolo Akenile kusina kubala fokuñwi! Mane, mwa manzwi ahae anaabulezi hamulaho wa kukolobezwa ni manzwi amañwi a mafelelezo anaabulezi pili asika shwa kale, Jesu naakutezi kubulela litaba za mwa Mañolo.b (Deut. 8:3; Samu 31:5; Luka 4:4; 23:46) Kuzwa fakolobelezwa kuisa lifu lahae, nekufitile lilimo zetaalu ni licika, mi Jesu hañata naabalanga fa nyangela, kukutela kubulela litaba za mwa Mañolo ni kulitalusa.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.
Mwa bupilo bwahae kaufela, Jesu naabonisize kuli naalata Mañolo mi naaitusisize ona kumuetelela mwa lika kaufela zanaaeza (Mubone paragilafu 2)
2. Jesu hanaanzaa hula, ki lika mañi zene mutusize kuziba hande Mañolo? (Mubone siswaniso sesi fa kava.)
2 Lilimo zeñata pili asika kalisa kale bukombwa bwahae, Jesu naabalanga ni kuutwa Linzwi la Mulimu ka kukuta-kutela. Kusina kukakanya, hanaali kwa ndu naautwanga Maria ni Josefa habakutela kubulela libata za mwa Mañolo zazi ni zazi hane baikambotanga sina lubasi.c (Deut. 6:6, 7) Lwakona kuba ni buikolwiso bwa kuli Jesu naayanga kwa sinagoge ni lubasi lwahae la Sabata ni la Sabata. (Luka 4:16) Teñi koo, ulukela kuba yanaateelezanga ka tokomelo Mañolo hanaabaliwanga. Hamulaho wa nako, Jesu naakalile kubalanga Mañolo Akenile ka ili yena. Kabakaleo, Jesu afita fa kuziba hande Mañolo, naaalata, mi naaitusisize ona kumuetelela mwa lika kaufela zanaaeza. Ka mutala, muhupule zeneezahezi mwa tempele Jesu hanaanani feela lilimo ze 12. Baluti bane baziba hande Mulao wa Mushe ‘nebakomokisizwe ki kutwisiso ya [Jesu] ni likalabo zahae.’—Luka 2:46, 47, 52.
3. Lukanyakisisañi mwa taba ye?
3 Ni luna lukaziba Linzwi la Mulimu ni kulilata haiba lubala Mañolo kamita. Kono ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lutusiwe hahulu ki litaba zelubala? Lwakona kuituta kwa manzwi anaabulezi Jesu kwa batu bane baziba Mulao, kukopanyeleza cwalo ni bañoli, Bafalisi, ni Basaduki. Baeteleli ba bulapeli bao nebabalanga Mañolo hañata, kono litaba zene babalanga nelisa batusi. Jesu naabulezi lika zetaalu zenetahisize kuli baana bao basike batusiwa hahulu ki litaba zene babala mwa Mañolo. Mwa taba ye, lukanyakisisa mo manzwi anaabulelezi baana bao akona kulutuseza kuekeza kwa buikoneli bwaluna bwa (1) kuutwisisa litaba zelubala, (2) kufumana litaba za butokwa za kwa moya, ni (3) kutuhelela Linzwi la Mulimu kulutusa kucinca.
MUBALE KA MULELO WA KULI MUUTWISISE ZEMUBALA
4. Luitutañi kwa Luka 10:25-29 ka za kubala Linzwi la Mulimu?
4 Lubata kuutwisisa litaba zelubala mwa Linzwi la Mulimu. Haiba lusautwisisi zelubala, litaba zeo halina kulutusa hande. Ka mutala, halunyakisiseñi puisano yanaabile ni yona Jesu ni “mutu yomuñwi yanaaziba hande Mulao.” (Mubale Luka 10:25-29.) Muuna yo hanaabuzize Jesu kuli amutaluseze zanaatokwa kueza kuli afumane bupilo bobusa feli, Jesu naaamile kwa Linzwi la Mulimu ka kumubuza kuli: “Kuñozwiñi mwa Mulao? Zeubala mwateñi libonisañi?” Muuna yo naafile kalabo yelukile ka kukutela kubulela litaba za mwa Mañolo ka za kulata Mulimu ni kulata babañwi. (Liv. 19:18; Deut. 6:5) Kono mulemuhe zanaabulezi hasamulaho: “Kanti wahesu luli ki mañi?” Muuna yo naabonisize kuli naasika utwisisa luli litaba zanaabalile. Kabakaleo, naasazibi mwakusebeliseza hande litaba za mwa Mañolo zeo mwa bupilo bwahae.
Lwakona kuba ni buikoneli bwa kuutwisisa litaba zelubala
5. Kulapela ni kubala ka kusamata-mata kukona kulutusa cwañi kuutwisisa zelubala?
5 Lukona kuutwisisa hande Linzwi la Mulimu haiba lulibala ka tokomelo. Ki ze liakalezo zeñwi zekona kumitusa. Mulapele pili musika kalisa kale kubala. Lutokwa kutusiwa ki Jehova kuli luutwisise litaba zelubala mwa Mañolo; kacwalo, lwakona kumukupa kuli alufe moya wahae okenile kuli ulutuse kuisa pilu kwa litaba zelubala. Kihona mukabala ka kusamata-mata. Kueza cwalo kuka mitusa kuutwisisa litaba zemubala. Mwendi mukatusiwa haiba mubala Bibele ka kutumusa kamba kubala inze mulatelela litaba za mwa Bibele zebalilwe. Kueza cwalo kuka mitusa kuli muise hahulu pilu kwa litaba zemubala, ili nto yekatahisa kuli mutusiwe hahulu ki Linzwi la Mulimu. (Josh. 1:8) Hase mufelize kubala, mulapele hape ku Jehova kuitumela ku yena kwa mpo ya Linzwi lahae ni kumukupa kuli amituse kusebelisa litaba zemubalile.
Kuñola lisupo ka bukuswani kukona kumitusa cwañi kuutwisisa ni kuhupula litaba zemubala? (Mubone paragilafu 6)
6. Kuipuza lipuzo ni kuñola lisupo ka bukuswani kukona kumitusa cwañi hamunze mubala Bibele? (Mubone ni siswaniso.)
6 Ki ze liakalezo zeñwi zepeli zeka mitusa kuutwisisa litaba za mwa Bibele. Muipuze lipuzo ka za litaba zemubala. Hamunze mubala taba yeñwi mwa Bibele, muipuze kuli: ‘Ki bo mañi bababulelwa mwa taba ye? Ki mañi yabulela manzwi a? Ubulela ku mañi, mi ki kabakalañi? Taba ye neiezahezi lili mi neiezahalezi kai?’ Kuipuza lipuzo zecwalo kuka mitusa kunahanisisa litaba zemubala ni kulemuha lisupo zetuna mwa taba yeo. Hape, muñole lisupo ka bukuswani hamunze mubala. Haiba muñola litaba zemubala, muka linahanisisa hahulu, mi kueza cwalo kuka mitusa kuliutwisisa hande. Kuñola litaba zemubalile hape kuka mitusa kulihupula. Mwakona kuñola lipuzo, kuñola litaba zemufumani hamulaho wa kueza lipatisiso, kuñola lisupo zetuna ka bukuswani, kuñola momukona kuitusiseza litaba zemubalile, kamba kuñola feela momuikutwela ka za taba yemubalile. Kuñola litaba zecwalo kukona kumitusa kuunga Linzwi la Mulimu sina lushango loluñolezwi mina luli.
7. Ki kalemeno kafi kolutokwa kuba ni kona kuli luutwisise litaba zelubala mwa Bibele, mi ki kabakalañi? (Mateu 24:15)
7 Jesu naatalusize kalemeno ka butokwa kolutokwa kuba ni kona kuli luutwisize litaba zelubala mwa Linzwi la Mulimu, ili temuho. (Mubale Mateu 24:15.) Kuba ni temuho kutalusañi? Kutalusa kuba ni buikoneli bwa kuziba mo taba yeñwi iswalisanela ni taba yeñwi kamba mo taba yeo ishutanela ni taba yeñwi ni kuutwisisa litaba zesika bulelwa ka kunonga. Kuzwa fo, Jesu naabulezi kuli lutokwa kuba ni temuho kuli luzibe likezahalo zetaleleza bupolofita bwa mwa Bibele. Hape lutokwa kuba ni kalemeno kao kuli lutusiwe hahulu ki litaba kaufela zelubala mwa Bibele.
8. Lukona kuba cwañi ni temuho halunze lubala Bibele?
8 Jehova utusanga batanga bahae kuba ni temuho. Kacwalo, mulapele ku yena, mi mumukupe kuli amituse kuba ni kalemeno kao. (Liprov. 2:6) Mukona kubonisa cwañi kuli mubata kuba ni kalemeno kao sina momulapelezi? Munyakisise ka tokomelo litaba zemubala, mi mubone moliswalisanela ni litaba zemuziba. Nto yekona kumitusa kueza cwalo, ki kueza lipatisiso mwa lihatiso zaluna za kuituta ka zona Bibele, inge cwalo mwa Buka ya Lipatisiso ya Lipaki za Jehova. Lihatiso zeo lika mitusa kulemuha taluso ya litaba za mwa Bibele ni kubona momukona kuitusiseza zona mwa bupilo bwamina. (Maheb. 5:14) Kuba ni temuho hamubala Bibele kuka mitusa kuutwisisa hande Mañolo.
MUBALE KA MULELO WA KULI MUFUMANE LITABA ZA BUTOKWA ZA KWA MOYA
9. Ki taba mañi ya butokwa ya mwa Mañolo yene basalumeli Basaduki?
9 Basaduki nebaziba hande hahulu libuka za makalelo zeketalizoho za Mañolo A Siheberu, kono nebasa lumeli litaba za niti za butokwa zenefumaneha mwa libuka zeo zeneñozwi ka kususumezwa ki moya wa Mulimu. Ka mutala, mulemuhe mo Jesu naaalabezi Basaduki hane bamubuzize ka za zuho ya bafu. Naababuzize kuli: “Kana hamusika bala mwa buka ya Mushe, mwa taba ya sicacani sa miutwa, kuli Mulimu naaize ku yena: ‘Ki na Mulimu wa Abrahama ni Mulimu wa Isaka ni Mulimu wa Jakobo’?” (Mare. 12:18, 26) Nihaike kuli Basaduki nebabalile taba yeo hañata-ñata, puzo yanaa babuzize Jesu neibonisize kuli nebasa lumeli taba ya butokwa ya mwa Mañolo, yona tuto ya zuho ya bafu.—Mare. 12:27; Luka 20:38.d
10. Ki lika mañi zeluswanela kuikataza kulemuha halubala Bibele?
10 Luitutañi kwa taba yeo? Halubala Bibele, luswanela kuikataza kulemuha lituto kaufela zeluituta mwa timana yelubala kamba taba yeñwi ya mwa Bibele. Halubati feela kuutwisisa lituto za matatekelo, kono lubata kueza molukonela kaufela kuutwisisa lituto zetungile ni likuka zeluituta zesalemusehi ka bunolo.
11. Ka kuya ka 2 Timotea 3:16, 17, ki lika mañi zekona kumitusa kufumana litaba za butokwa za kwa moya hamubala Bibele?
11 Ki lika mañi zekona kumitusa kufumana litaba za butokwa za kwa moya hamubala Bibele? Halunyakisiseñi zelibulela liñolo la 2 Timotea 3:16, 17. (Mubale.) Liñolo leo libulela kuli “Liñolo kamukana . . . litusa” kwa (1) kuluta, (2) kunyaza, (3) kuotolola lika, ni (4) kukalimela. Mwakona kuituta lituto zeene zeo nihaiba mwa libuka za Bibele zemusa balangi hahulu. Munyakisise taba yemubala mi mulemuhe zei miluta ka za Jehova, mulelo wahae kamba likuka zahae. Mulemuhe moituseza taba yeo kwa kunyaza. Mukona kueza cwalo ka kunyakisisa mo litimana zeo limituseza kulemuha ni kutuhela mikwa yemaswe kamba mibonelo ni mo litaba zeo limituseza kuzwelapili kusepahala ku Jehova. Munyakisise mo taba yemubalile ikona kuitusisezwa kwa kuotolola, kamba kusikulula mubonelo ofosahezi wanaanani ona mutu yomuñwi mwendi yene mukopani ni yena mwa bukombwa. Mi mubone haiba kunani kelezo yemufumana mwa litimana zemubalile yemitusa kuunga lika sina mwaliingela Jehova. Haiba muhupula lituto zeene zeo, mukafumana litaba za butokwa za kwa moya zeka mitusa kuli mutusiwe hahulu ki litaba zemubala mwa Bibele.
MULUMELEZE LITABA ZEMUBALA MWA BIBELE KUMITUSA KUCINCA
12. Ki kabakalañi Jesu hanaabuzize Bafalisi kuli: “Kana hamusika bala?”
12 Jesu hape naabuzize Bafalisi kuli: “Kana hamusika bala?,” kubonisa kuli nebanani mubonelo ofosahezi ka za Mañolo. (Mat. 12:1-7)e Ka nako yeo, Bafalisi nebatamelelize balutiwa ba Jesu kuli nebalobile mulao wa Sabata. Jesu naabaalabile ka kuitusisa mitala yemibeli ya mwa Mañolo ni kukutela kubulela manzwi afumaneha mwa timana yeñwi ya liñolo la Hosea kubonisa kuli Bafalisi nebasa utwisisi libaka mulao wa Sabata hane ufilwe mi nebapalezwi kubonisa sishemo. Ki kabakalañi baana bao hane basika tusiwa ki litaba zene babala mwa Linzwi la Mulimu? Kabakala kuli neba libalanga ka mulelo wa kuli bafumane mafosisa ku babañwi mi nebaikuhumusa. Mubonelo wabona neu bapalelisizwe kuutwisisa litaba zene babala.—Mat. 23:23; Joa. 5:39, 40.
13. Ki mubonelo mañi oluswanela kuba ni ona halubala Bibele, mi ki kabakalañi?
13 Manzwi anaabulezi Jesu aluluta kuli luswanela kuba ni mubonelo omunde halubala Bibele. Ka kukushutana ni Bafalisi, luswanela kuikokobeza ni kutabela kulutiwa. Luswanela ‘kuamuhela ka bunolo linzwi lelicalwa ku luna.’ (Jak. 1:21) Haiba lu batu bababunolo, lukatuhelela Linzwi la Mulimu kucinca butu bwaluna. Lituto zeluituta mwa Bibele ka za sishemo, mukekecima, ni lilato likakona feela kulutusa kucinca haiba luambuka moya wa kubata mafosisa ku babañwi kamba kuba ni buikuhumuso.
Ki lika mañi zekona kulutusa kuziba haiba lutuhelela Linzwi la Mulimu kulutusa kucinca? (Mubone paragilafu 14)f
14. Ki lika mañi zekona kulutusa kuziba haiba lulumeleza litaba zelubala mwa Bibele kulutusa kucinca? (Mubone ni maswaniso.)
14 Moluezeza babañwi kukona kulubonisa haiba lulumeleza Linzwi la Mulimu kulutusa kucinca kamba kutokwa. Bafalisi nebasika lumeleza Linzwi la Mulimu kubafita kwa lipilu, mi kabakaleo, ‘banyaza babasina mulatu.’ (Mat. 12:7) Ka mukwa oswana, moluungela babañwi ni molu baezeza kubonisa haiba lulumeleza Linzwi la Mulimu kulutusa kucinca. Ka mutala, kana hañata lubulelanga lika zebaeza hande babañwi, kamba kana lumatukelanga kubulela mafosisa abona? Kana lubonisanga babañwi sishemo ni kulata kuswalela, kamba lunani moya wa kubata kufumana mafosisa ku babañwi ni kuba ni ndimbelela? Kuipuza lipuzo zeo kuka lutusa kuziba haiba lulumeleza litaba zelubala kulutusa kucinca molunahanela, moluikutwela, ni zelueza.—1 Tim. 4:12, 15; Maheb. 4:12.
KUBALA BIBELE KULUTUSA KUBA NI TABO
15. Jesu naaikutwa cwañi ka za Mañolo Akenile?
15 Jesu naalata Mañolo Akenile, mi liñolo la Samu 40:8 nelipolofitile mwanaaka ikutwela ka za Linzwi la Mulimu, libulela kuli: “Nitabela kueza tato yahao, wena Mulimu waka, mi mulao wahao u mwa pilu yaka.” Kabakaleo, naanani tabo mi naakondisize mwa sebelezo yahae ku Jehova. Ni luna lukaba ni tabo ni kukondisa haiba lubala Linzwi la Mulimu ni kulilata.—Samu 1:1-3.
16. Ki lika mañi zemulela kueza kuli mutusiwe hahulu ki litaba zemubala mwa Linzwi la Mulimu? (Mubone mbokisi yeli, “Manzwi Anaabulezi Jesu Akona Kumitusa Kuutwisisa Litaba Zemubala.”)
16 Haike manzwi anaabulezi Jesu ni mutala wahae lilutuse kuekeza kwa buikoneli bwaluna bwa kubala Bibele. Lukautwisisa hande litaba za mwa Bibele ka kulapela, kubala ka kusamata-mata, kubuza lipuzo, ni kuñola lisupo ka bukuswani. Kuba ni temuho kuka lutusa kunyakisisa ka tokomelo litaba zelubala ka kuitusisa lihatiso zaluna zetomile fa Bibele. Lukaziba hande mwakuitusiseza Mañolo, nihaiba litaba za mwa Bibele zelusa balangi hahulu ka kubata litaba za butokwa za kwa moya mwa mañolo ao. Mi luswanela kutuhelela Linzwi la Mulimu kulutusa kucinca ka kuba ni mubonelo oswanela halu libala. Haiba luikataza kueza lika zeo, lukatusiwa hahulu ki litaba zelubala mwa Bibele mi lukasutelela hahulu ku Jehova.—Samu 119:17, 18; Jak. 4:8.
PINA 95 Liseli Laekezeha
a Kaufelaa luna batanga ba Jehova luezanga molukonela kaufela kubala Linzwi lahae zazi ni zazi. Batu babañwi babañata ni bona babalanga Bibele; niteñi, habautwisisangi litaba zebabala. Batu babañwi nebali cwalo Jesu hanaali fa lifasi. Haiba lunyakisisa zanaabulezi Jesu kwa batu bane babalanga Linzwi la Mulimu, lukaituta zeluswanela kueza kuli lutusiwe hahulu ki litaba zelubala mwa Bibele.
b Ka nako yanaakolobezwa ni kutoziwa ka moya okenile, Jesu naahupuzi kuli naapilile kwa lihalimu pili asika taha kale fa lifasi.—Mat. 3:16.
c Maria naaziba hande Mañolo mi naaamanga ku ona. (Luka 1:46-55) Kubonahala kuli Josefa ni Maria nebasina masheleñi anaaka bakonisa kuba ni likopi zabona za Mañolo. Balukela kuba bane bateelezanga ka tokomelo Linzwi la Mulimu hane libaliwanga kwa sinagoge ilikuli bakone kuhupula litaba zeo hasamulaho.
d Mubone taba yeli, “Mu Sutelele ku Mulimu—‘Ki Mulimu . . . wa Babapila’” ye mwa Tawala ya Mulibeleli ya February 1, 2013.
e Mubone ni Mateu 19:4-6, ili ko Jesu naabuzize Bafalisi puzo yeswana yeo yeli: “Kana hamusika bala?” Nihaike kuli nebabalile taba yenebulela za pupo, nebasika lumela zene iluta taba yeo ka za mubonelo wa Mulimu wa linyalo.
f LITABA ZETALUSA SISWANISO: Ka nako ya mukopano wa puteho kwa Ndu ya Mubuso, yomuñwi wa mizwale babatusanga kwa mulumo ni mavidio ueza mafosisa. Niteñi, hamulaho wa mukopano, mizwale bamubabaza kabakala buikatazo bwaezize kufita kuisa pilu kwa mafosisa anaaezize.