YILWILU YAWAPOSTOLU
1 Eyi Tiyofwilu, mumukanda watachi, nasonekelimu yuma yejima yatachikiliyi Yesu kukoña nikutañisha+ 2 kushika niifuku damutwaliliwu mwiwulu,+ hanyima yakuyinka apostolu atondeliyi nshimbi kuhitila mudi spiritu yajila.+ 3 Hanyima yakukabakana, wadimwekesheli kudi apostolu iku wamumi nawunsahu walala wawuvulu.+ Wena amumweni hadi mafuku 40, nawa wahosheleña nsañu yaWanta waNzambi.+ 4 Hampinji yahanjekeleñayi nawu, wayikonkomweneni nindi: “Bayi mufuma muYerusalemaku,+ ilaña hembelelenuña chuma chakaniniyi Tata,+ chimwatiyili kudi ami; 5 muloña Yowanu wapapatishileña namenji, ilaña enu hakuhita mafuku antesha hohu akuyipapatisha naspiritu yajila.”+
6 Dichi chapompeliwu, amwihwili nawu: “Mwanta, wunakufuntisha wanta kudi Isarela chochenichi?”+ 7 Yena wayilejeli nindi: “Kwiluka mpinji hela yilaaka yashayi Tata muñovu yindi chinayikundami wanyi.+ 8 Ilaña mwakatambula ñovu neyi spiritu yajila yinenzi hadi enu,+ nawa mwakekala ayinsahu+ jami muYerusalema,+ muYudeya nimuSamariya mwejima+ nikwakumina iseki dejima.”+ 9 Chamanishiliyi kuhosha yumiyi, amutwalili mwiwulu iku anakumonaku, ivu damubutili nawa alekeli kumumona.+ 10 Chatalileñawu mwiwulu hayileñayi, hohenohu amayala ayedi avwalili yakuvwala yitooka+ emeni kwakwihi nawena 11 nawa ahosheli nawu: “Enu amayala amuÑaliliya, munemenidi nakutala mwiwulu? Iwu Yesu anafumishiwu kudi enu nakumutwala mwiwulu, wakenza munjila yoyimu neyi chimunamumoni chinakuyayi mwiwulu.”
12 Kuhiñahu, afuntili kuYerusalema+ kufuma kumpidi yatenañawu nawu Mpidi yaNyiolivi, yekala kwakwihi naYerusalema, dilu lwendu hohu lwetejeliwu kwenda hefuku dasabata. 13 Chashikiliwu, ayili mukapeka kahewulu mwashakamineñawu. Mwenomu mwadiña Petulu, Yowanu, Yakoba, Anderi, Fwilipu, Tomasi, Batolomewu, Matewu, Yakoba mwana kaAlafwewu, Shimona wadikita niYudasi mwana kaYakoba.+ 14 Wejima wawu adiña nankeñelu yimu, dichi alombeleña chikupu hamu nawambanda amakwawu+ niMariya mama yaYesu niana kwaYesu.+
15 Munowu mafuku, Petulu wemeni mukachi kawanakwindi (antu* ejima apompeli adiña 120), nawa wahosheli nindi: 16 “Enu amayala, anakwami, chateleleli nsona kushikijewa yaprofweteli spiritu yajila kuhitila mudi Davidi hansañu yaYudasi+ walombweli antu amukwatili Yesu.+ 17 Muloña amuchindilili hamu nanetu+ nawa amutondeli kuzataku iwu mudimu. 18 (Dichi, yeniwu iyala walandili mpata nawufwetu watambwiliyi munjila yabula kuloña,+ chadimbukiliyi chamutu heseki, mujimba windi wabusikili* nawa jamwivumu dindi jejima jasepukili hanji.+ 19 Antu ejima amuYerusalema elukili chumichi, dichi iyi mpata ayiteneneña mwidimi dawu nawu Akeledama, dikwila nawu, “Mpata yaMashi.”) 20 Muloña chasonekewa mumukanda waMasamu nawu, ‘Iluña dindi mwashakamañayi diikali mahembi, bayi mushakama muntuku,’+ nawa ‘Mudimu windi wakwikala mukulumpi awuzati kudi muntu wacheñi.’+ 21 Dichi chatelela hadi amayala endeleña hamu nanetu mpinji yejima yazatileñayi Mwanta Yesu nyidimu yindi* hadiñayi hakachi ketu, 22 kutachikila kuchipapatishu chindi chamupapatishiliwu kudi Yowanu+ kushika nihefuku damufumishiliwu kudi etu nakumutwala mwiwulu,+ wumu hadi awa amayala watela kwikala chinsahu hamu nanetu kutalisha hakusañuka kwindi.”+
23 Dichi ateneni amayala ayedi, Yosefu ateneneñawu nawu Barasaba, ateneneñawu cheñi nawu Yusitu, nimukwawu Matiyasi. 24 Kuhiñahu alombeli nakuhosha nawu: “Eyi Yehova* weluka nyichima yawantu ejima,+ tuleji muntu iwunatondi hadi awa amayala ayedi 25 kulonda asinsi haniwu mudimu niwupostolu, washiliyi Yudasi nakuya kwiluña dindi.”+ 26 Dichi asakwili nachinjikijilu,+ chinjikijilu chaholokeleli hadi Matiyasi nawa amuchindilili* hadi apostolu 11.
2 Chelili ifuku daChawija chaPentekosta+ kanda dimani, atumbanji ejima adiña heluña dimu. 2 Hohenohu mwiwulu mwafumini lushindu neyi lwampepela yinakukunka nañovu, lwatiyakeni mwitala mwejima mwashakaminiwu.+ 3 Amweni madimi amwekeneña neyi nyizuzu yakesi, nawa awa madimi apalañeni, dichi awilili hadi muntu-himuntu, 4 nawa wejima wawu enzeli naspiritu yajila+ chakwila atachikili kuhosha madimi amboka-mboka, kwesekeja nachayikwashiliwu kudi spiritu.+
5 Hayina mpinji, aYudeya amulemesheleña Nzambi afumini kunyuza yejima, ashakamineña muYerusalema.+ 6 Dichi chatiyiliwu ilu lushindu, izaza dawantu dapompeli hamu nawa dahayamini, muloña muntu-himuntu watiyileña atumbanji anakuhosha iwu mwidimi dindi, iwu mwidimi dindi. 7 Chalala, ahayamini nankashi nakuhosha nawu: “Talenu, awa antu ejima anakuhosha, komana hiyaÑaliliyaku?+ 8 Hanu dinu, muloñadi wejima wetu chitunakutiyila iwu mwidimi dindi, iwu mwidimi dindi?* 9 AParatiya, aMediya+ niaElamiti,+ antu ashakamaña muMesopotamiya, muYudeya nimuKapadosiya, amuPontu niamukabeta kaAsiya,+ 10 amuFwirijiya niamuPamfwiliya, amuEjipitu niamumaluña amuLibiya kwakwihi naKireni; aYudeya niantu abalumukili kwikala aYudeya afumini kuRoma,+ 11 aKereta; niaArabiya, tunakuyitiya anakuhosha hanyidimu yaNzambi yañovu mumadimi etu.” 12 Mwamweni, antu ejima ahayamini nankashi, nawa atachikili kudihula mulwawu nawu: “Indi chumichi chinatalishi mudihi?” 13 Ilaña amakwawu ayisupishileña nawu: “Anasheti vinyu yatowala.”*
14 Ilaña Petulu wemeni hamu nawatumbanji 11+ nawa wahosheli nezu datiyakana nindi: “Enu antu amuYudeya ninenu ejima mwashakamaña muYerusalema, ilukenu chumichi nawa tiyililenu nakanañachima kumazu ami inukuhosha. 15 Kafwampi, awa antu hiyanasheti neyi chimunakutoñojokaku, muloña yinu hiora yamuchisatu yefuku.* 16 Kwambukaku, iyi diyi nsañu yahosheleliwu mudi kaprofwetu Yoweli nawu: 17 ‘“Nawa mumafuku akukuminina,” Nzambi nahoshi nindi, “Nakahuñunwina spiritu yami yimu hadi antu ejima, anyanenu awamayala niawambanda akaprofweta, anyikwenzi jenu awamayala akamona yimwenu nawa akulumpi jenu akalota yilota,+ 18 cheñi, mumafuku wenowu, nakahuñunwina spiritu yami yimu nihadi anduñu jami awamayala niawambanda, nawa akaprofweta.+ 19 Nawa nakakoña yihayamisha* mwiwulu, hanu hamaseki nakamwekesha yinjikijilu yamashi nikesi nimavu awishi. 20 Henohu ifuku daYehova* deneni dakuhayamisha kanda dinzi, itena dakabalumuka mwidima nawa kakweji kakabalumuka mashi. 21 Dichi muntu wejima wukutambika hejina daYehova* akamwamwina.”’+
22 “Enu aIsarela, tiyenu mazu ami: Yesu wakuNazareta wadiña muntu wayimwekesheleliwu hatooka kudi Nzambi kuhitila munyidimu yañovu niyihayamisha* niyinjikijilu yakoñeliyi Nzambi hakachi kenu kuhitila mudi yena,+ neyi chimweluka enu aweni. 23 Iwu muntu ahaniniwu kwesekeja nachafuukwiliyi Nzambi ninochu chelukililiyi chadimu,+ mwamupopeleli hamutondu namakasa awantu akoñaña yuma yatama, nawa mwamujahili.+ 24 Ilaña Nzambi wamusañwili+ nakumufumisha muyihuñu yakufwa, muloña kufwa hikwadiña nañovu yakumukakelaku.+ 25 Davidi wahosha kutalisha hadi yena nindi: ‘Natoñojokaña hadi Yehova* mpinji yejima, muloña wudi kuchikasa chami chachidiilu kulonda nibuli kunyinkeshewa. 26 Hamuloña wachumichi, muchima wami watiyili kuwaha nankashi nawa idimi dami dazañaleli chikupu. Dichi ami* nukushakamaña mukuchiñeja; 27 muloña hiwakanshiya* Mwijamu* hela kwiteja weyi washinshika kutokaku.+ 28 Eyi wunanleji njila jawumi; wakaletesha nakekali namuzañalu wasweja kumesu eyi.’+
29 “Enu amayala, anakwami, inakuhosha nakukasunuka kutalisha hadi Davidi mutu wachisaka nami, wafwili nawa amujiikili,+ ijamu dindi dichidi nanetu nikwifuku dalelu. 30 Chineli wadiña kaprofwetu nawa welukili nindi Nzambi wamukanini nindi wumu hadi anyanindi* wakamusha hetanda dindi,+ 31 welukilili chadimu kusañuka kwaKristu nawa wahosheli hachumichi nindi, hamushiyili chisayikila Mwijamu* hela kuleka mujimba windi kutokaku.+ 32 Nzambi wamusañwili iwu Yesu, nawa wejima wetu tudi ayinsahu achumichi.+ 33 Dichi, chineli amulemesheli kuchikasa chaNzambi+ chachidiilu nikutambula spiritu yajila yamukaniniwu kudi Tata,+ nahuñunwini hadi etu spiritu yajila yimunakumona nikutiya. 34 Muloña Davidi hayili mwiwuluku, ilaña wahosheli yomweni nindi, ‘Yehova* wamulejeli Mwanta wami nindi: “Shakamaku kuchikasa chami chachidiilu 35 sampu nelishi dehi ayilumbu jeyi kwikala chitwamu hakudata nyendu yeyi.”’+ 36 Dichi, ejima amwitala daIsarela eluki chikupu nawu iwu Yesu imwajahilili hamutondu,+ Nzambi wamwilishili kwikala Mwanta+ niKristu.”
37 Chatiyiliwu chumichi, atiyili kutama munyichima yawu, nawa amulejeli Petulu niakwawu apostolu nawu: “Enu amayala, anakwetu, twili ñahi?” 38 Petulu wayilejeli nindi: “Balumukenu munyichima+ nawa muntu-himuntu amupapatishi+ mwijina daYesu Kristu kulonda ayanakeni nshidi jenu+ nawa mukutambwila chawaana chaspiritu yajila. 39 Muloña ichi chikaninu+ chanenu nianyanenu niantu ejima adi kwakulehi, ninowu ejima akutambikawu kudi Yehova* Nzambi yetu nindi enzi kudi yena.”+ 40 Nawa wayilejeli wunsahu chikupu namazu amakwawu amavulu nikuyikonkomwena nindi: “Daambulenu kunidi ikiñu datama+ kulonda mwakabuli kujilumuka.” 41 Dichi antu ejima atambwilili izu dindi namuzañalu ayipapatishili,+ nawa hanodu ifuku abombeleliku antu* akushika ku 3,000.+ 42 Nawa atwalekelihu kwovwahila ntañishilu yawapostolu, kudikunda hamu nawu,* kudiila hamu yakuda+ nikulombela hamu.+
43 Mwamweni, antu ejima* atachikili kutiya woma nawa apostolu atachikili kukoña yihayamisha* niyinjikijilu yayivulu.+ 44 Antu ejima etiyili adiña hamu nawa adanzañeneneña yuma yejima, 45 alandishileña maheta+ niyuma yawu nakwinka antu ejima mali, kwesekeja nakukaankila kwamuntu himuntu.+ 46 Nawa apompeleña mutembeli ifuku niifuku nankeñelu yakudinuña hamu, cheñi atwalileña yakuda kumatala ashiyashana nikudiila hamu yakuda yawu namuzañalu wasweja nawa namuchima wumu, 47 nakumushimeka Nzambi nikwikala nawubwambu wawuwahi nawantu ejima. Hampinji yoyimu, hefuku-hefuku, Yehova* watwalekelihu kubombelaku antu ejima amwinineñayi.+
3 Dichi Petulu niYowanu akandukileña nakuya kutembeli hampinji yakulomba, iyi yadiña hiora yamu 9,* 2 nawa kwadiña antu asendeli muntu wadiña nawufwayi wakuvwalika nawu. Hefuku-hefuku amushakamishileña hatembeli kwakwihi nachiisu chateneneñawu nawu Chiisu chaLubanji, kulonda alomba-lombeña yawaana yaluwi kudi antu eñilileña mutembeli. 3 Chamweniyi Petulu niYowanu anakukeña kwiñila mutembeli, watachikili kuyilomba yawaana yaluwi. 4 Ilaña Petulu niYowanu, amushinshikili nakumuleja nawu: “Tutali.” 5 Dichi wayishinshikili nakutoñojoka nindi hekwawu kudi yuma yikumwinkawu. 6 Ilaña Petulu wamulejeli nindi: “Nidana siliva niwuru, chuma chinikweti dichinukukwinka. Mwijina daYesu Kristu wakuNazareta, endaku!”+ 7 Dichi wamukwatili kuchikasa chachidiilu nakumunyamuna.+ Hohenohu nyendu yindi nitupokosu twindi twakoleli;+ 8 nawa chemeniyi,+ watachikili kwenda nawa wayili hamu nawu mutembeli, iku nakwenda nikukiloka nawa nakumushimeka Nzambi. 9 Antu ejima amumweni nakwenda nikumushimeka Nzambi. 10 Nawa amwilukili nawu iwu muntu diyi ona washakamineña haChiisu chaLubanji chatembeli+ nakulomba-lomba yawaana yaluwi, dichi ahayamini nankashi nawa atiyili kuwaha hakumona chuma chamumwekeneni.
11 Henohu iwu muntu wuchidi wakwata kumakasa aPetulu naYowanu, antu ejima enjili lufuchi kudi wena heluña dateneneñawu nawu Ikeeki daSolomoni+ iku anahayami nankashi. 12 Petulu chamweniyi chumichi, wayilejeli antu nindi: “Enu aIsarela, muloñadi chimunahayamini hachumichi, nawa muloñadi chimunakutushinshikila neyi kwiji yetu tunamuleteshi endi muloña wañovu jetu indi kwiji muloña wakwila twamwakamaña Nzambi? 13 Nzambi yaAbarahama, yaIsaka niyaYakoba+ nawa Nzambi yawankakulula jetu, namulemeshi Kambuñindi+ Yesu,+ ona imwahanini+ nikumukaana hamesu aPilatu hela chakwila yena wafuukwilihu kumuumbaku. 14 Enu mwamukaanini ona muntu wajila nawa waloña, mwalombeli nenu ayuumbiliku muntu wadiña mbanji,+ 15 ilaña enu mwajahili Ntwamina Muneni wawumi.+ Hela chochu, Nzambi wamusañwili mudi afu, nawa tudi ayinsahu achumichi.+ 16 Kuhitila mwijina dindi nimuloña wakukuhwelela kwetu mwijina dindi, dichuma chinaleteshi iwu muntu imunakumona nawa imweluka amuuki. Chikuhwelelu chitukweti muloña wayena dichinamukoleshi chikupu neyi chimunakumona wejima wenu. 17 Dichi enu anakwetu, neluki nami mwakoñeli mwenimu muloña wakubula kwiluka,+ neyi cheliliwu anyuuli jenu.+ 18 Ilaña chumichi chadiña mwenimu kulonda Nzambi ashikiji yuma yahosheleliyi chadimu mutunwa twawatuprofwetu ejima nindi, Kristu windi wakakabakana.+
19 “Dichi dinu, balumukenu munyichima yenu,+ mufunti+ kulonda nshidi jenu ajijimañeshi,+ kulonda Yehova yomweni* ayinookeshi 20 nawa atemeshi Kristu wayitondeleliyi, Yesu. 21 Yena watela kutwalekahu kushakama mwiwulu kushika nimpinji yakufuntisha yuma yejima yashimwiniyi Nzambi mutunwa twawatuprofwetu indi ajila akushankulu. 22 Kafwampi, Mosi wahosheli nindi: ‘Yehova* Nzambi yenu wakayitondela kaprofwetu mukachi kawanakwenu wudi neyi ami.+ Dichi mwatela kutiyilila yuma yejima yakayilejañayi.+ 23 Chalala, muntu wejima* wakabula kumutiyilila owu kaProfwetu, akamukisañana chikupu nakumufumisha hakachi kawantu.’+ 24 Nawa atuprofwetu ejima kutachikila hadi Samweli ninowu alondeleli hanyima yindi, wejima wawu aprofweteli kutalisha hanawa mafuku chakadi kuhita mumbadi.+ 25 Enu mudi anyana kawatuprofwetu nianyana kachitiyañenu chatiyañeniyi Nzambi nawankakulula jenu,+ chamulejeliyi Abarahama nindi: ‘Nawa yisaka yejima yahanu hamaseki akayikiswila kuhitila mudi mwaneyi.’*+ 26 Chelili Nzambi natondi dehi Kambuñindi, wasambilili kumutemesha kudi enu+ kulonda ayikiswili nakuyifumisha kuyilwilu yenu yatama hamuntu-hamuntu.”
4 Henohu awa ayedi achidi kuhosha nawantu, atupristu, kapitawu watembeli niaSadusi+ enjili kudi wena. 2 Awa antu ahilili nankashi muloña apostolu adiña nakutañisha antu nawa ashimwinineña nsañu yakusañuka kwaYesu mudi afu+ chakadi kuhita mumbadi.* 3 Dichi ayikwatili nakuyisha mukaleya+ kushika nihefuku dalondelelihu, muloña kwadiña kwela dehi melela. 4 Hela chochu, antu amavulu atiyilili kumpanji etiyili, nawa antu ejima hamu adiña amayala 5,000.+
5 Ifuku dalondelelihu, anyuuli jawu, akulumpi niansoneki apompeli hamu muYerusalema, 6 hadiña niAnasi+ mukulumpi wawatupristu, Kayafwasi,+ Yowanu, Alesanderi niantaña jamukulumpi wawatupristu ejima. 7 Dichi ayimikili aPetulu naYowanu mukachi kawu nakutachika kuyihula nawu: “Munakoñi chumichi nañovu janyi hela mwijina danyi?” 8 Kuhiñahu Petulu wenzeli naspiritu yajila+ wayilejeli nindi:
“Enu anyuuli jawantu ninenu akulumpi, 9 neyi munakukeña dalelu nenu tuyileji chuma chachiwahi chinamumwekeni iwu chifwayi+ nimuntu wunamuuki, 10 wejima wenu niantu ejima amuIsarela ilukenu nenu kuhitila mwijina daYesu Kristu wakuNazareta,+ ona imwajahilili hamutondu+ ilaña asañwiliwu kudi Nzambi mudi afu,+ diwunaleteshi iwu muntu wunemani kumesu enu akoli. 11 Idi didu ‘ilola dimwamweni enu akakutuña nenu damukunkulwayi dinekali ilola dalema damwiwombu dahewulu.’*+ 12 Kubombelahu, wamwinu hiwudi mudi muntu wacheñiku, muloña kwosi ijina dikwawu+ hanu hamaseki datondayi Nzambi mukachi kawantu mutunateli kuwana wamwinuku.”+
13 Dichi chamweniwu aPetulu naYowanu anakuhosha nakuhamuka,* nawa chelukiliwu nawu adiña ataña wanyi* nawa hiyantu hohu kwawu,+ ahayamini. Dichi atachikili kwanuka nawu adiña hamu naYesu.+ 14 Chamutalileñawu iyala okiliwu nemani hamu nawu,+ akañenyi nimazu akuhosha hachumichi.+ 15 Dichi ayilejeli nawu afumi muchota chaSanihedirini* ayi hanji, nawa atachikili kudihujola mulwawu, 16 nawu: “Tuyili ñahi awa amayala?+ Muloña kuhosha hohu chalala, anakoñi chihayamisha cheneni nankashi chinamoniwu antu ejima ashakamaña muYerusalema,+ nawa etu mwakukaanina mwosi. 17 Hakwila iyi nsañu yibuli kutiyakana kudi antu amavulu, tuyitiyishenu woma nakuyileja netu bayi ahosheña cheñi nawantu kuzatisha idi ijinaku.”+
18 Hohenohu ayitambikili nakuyikonkomwena nawu bayi ahosha hela kutañisha kuzatisha ijina daYesuku. 19 Ilaña aPetulu naYowanu ayilejeli nawu: “Sompenu enu aweni neyi chachiwahi kumesu aNzambi kutiyilila enu chatela tutiyilili Nzambi. 20 Ilaña etu kwetu, hitukutwesha kuleka kuhosha yuma yitunamoni nikutiyaku.”+ 21 Dichi hanyima yakuyitiyisha cheñi woma, ayuumbiliku, muloña hiyayiwanini namuloña wakuyikabishilahuku, nawa atiyileña antu woma,+ muloña antu ejima amulemesheleña Nzambi hachuma chamwekeni. 22 Iwu muntu okiliwu muchihayamisha wadiña nayaaka kubadika 40.
23 Hanyima yakuyuumbaku, ayili kudi antu jawu nawa ayilejeli chayililiwu nichayilejeliwu kudi akulumpi jawatupristu niakulumpi. 24 Chatiyiliwu iyi nsañu, adinuñili hamu nakulomba kudi Nzambi nawu:
“Mwanta Wabadika, Yeyi waleñeli iwulu niiseki nikaluñalwiji niyuma yejima yekalamu,+ 25 nawa yeyi wahosheli kuhitila mudi spiritu yajila kuzatisha kanwa kankakulula yetu Davidi,+ kambuñeyi neyi: ‘Muloñadi nyuza chiyazuwilili nawa antu chatoñojokeleleñawu hayuma yamukunkulwayi? 26 Anyanta ahamaseki adiloñesheli nianyuuli apompeli hamu nakumwimakena Yehova* niwindi wawayishewa.’*+ 27 Chalala, wejima wawu ayedi, Herodi niPontusi Pilatu+ hamu nawantu akunyuza niantu jaIsarela apompeli hamu muniwu musumba nakuzuña nakambuñeyi wajila Yesu, iwawayishili.+ 28 Apompeli hamu kulonda eli yuma yiwafuukwileñahu dehi. Yumiyi yamwekeni muloña wukweti ñovu nawa yamwekeni kwesekeja nankeñelu yeyi.+ 29 Ichi dinu eyi Yehova,* tiyaku chinakututiyishawu woma nawa yikwashi anduñu jeyi kulonda atwalekihu kuhosha izu deyi nakuhamuka, 30 hampinji yoyimu wololeña chikasa cheyi nakuuka, iku yinjikijilu niyihayamisha* yinakumwekana+ kuhitila mwijina dakambuñeyi wajila Yesu.”+
31 Nawa chamanishiliwu kulomba nakulemba,* mwiluña mwapompeleliwu mwakankili, wejima wawu enzeli naspiritu yajila+ nawa ahosheleña izu daNzambi nakuhamuka.+
32 Kubombelahu, izaza dawantu etiyili adiña namuchima wumu niwumi wumu,* nawa hikwadiñahu muntu hela wumu wahosheli nindi yuma yaheteliyi yadiña yindi nkawindiku, ilaña adanzañeneneña yuma yejima.+ 33 Nawa apostolu atwalekelihu kushimuna wunsahu wakusañuka kwaMwanta Yesu+ nañovu jasweja nawa wejima wawu ayimwekesheleli luwi lwasweja chikupu. 34 Kafwampi, kwosi niwumu wakaankilili hakachi kawuku,+ muloña antu ejima adiña namaha hela matala alandishileña nakuleta mali ayuma yalandishileñawu, 35 nawa ahanineña owu mali kudi apostolu.+ Apostolu niwena enkeleña muntu-himuntu kwesekeja nakukaankila kwindi.+ 36 Dichi Yosefu ateneneñawu cheñi kudi apostolu nawu Baranaba+ (neyi kudibalumuna daya mukwila nawu, “Mwana kaNkundeji”), kaLevi, wakuKipirosi, 37 wadiña neha, dichi wadilandishili nawa waleteli mali kudi apostolu.+
5 Hela chochu, iyala wejina daAnaniya, hamu nañodindi Safwira, alandishili mpata yawu. 2 Ilaña waswekelihu mali amakwawu nawa ñodindi niyena welukili chumichi, dichi mali ashalilihu wayileteli kudi apostolu.+ 3 Dichi Petulu wahosheli nindi: “Eyi Ananiya, muloñadi chiwunamwitejeli Satana akuleteshi wudimbi+ spiritu yajila+ nakuswekahu mali amakwawu iwunalandishi mpata? 4 Komana oyu mpata hiyadiña yeyi henohu kanda wuyilandishiku? Nawa hanyima yakuyilandisha, komana hiwadiña nawuswa wakuzatisha mali munjila yiwadi kukeña eyi aweniku? Hanu dinu, muloñadi chiwunatoñojokeli chuma chatama ñana mumuchima weyi? Wunadimbi Nzambi, bayi antuku.” 5 Ananiya chatiyiliyi awa mazu, wadimbukili heseki nawa wafwili. Dichi antu ejima atiyili chumichi, atiyili woma nankashi. 6 Kuhiñahu, anyikwenzi awamayala enjili nakumuvuñekela mumahina, nawa amutwalili nakumujiika.
7 Chimwahitili maora kwakwihi naasatu, ñodindi niyena weñilili mukachi chakadi kwiluka chuma chinamwekani. 8 Petulu wamwihwili nindi: “Nleji, komana enu ayedi awa diwu mali ejima imwalandisha mpata?” Safwira waakwili nindi: “Eña, diwowenowu.” 9 Dichi Petulu wamwihwili nindi: “Muloñadi enu ayedi chimwatiyañena kweseka spiritu yaYehova?* Tiyaña! Antu anajiiki nfumweyi adi hachiisu, nineyi nawa anakukutwala hanji.” 10 Hohenohu wadimbukilili kunyendu yaPetulu nawa wafwili. Owu anyikwenzi awamayala cheñililiwu mukachi, amuwanini nafwi dehi, amwidishili hanji nawa amutwalili nakumujiika kwakwihi nanfumwindi. 11 Dichi, chipompelu chejima niantu ejima atiyili iyi yuma yamwekeni, atiyili woma nankashi.
12 Kubombelahu, apostolu atwalekelihu kukoña yinjikijilu niyihayamisha* yayivulu hakachi kawantu;+ nawa wejima wawu abulakeneneña Mwikeeki daSolomoni.+ 13 Mwamweni, antu amakwawu hiyadiña nawulobu wakudibomba nawuku, hela chochu, adiña nakuyihameka chikupu kudi antu. 14 Chaswejeli kubadika, amayala niambanda amavulu etiyili mudi Mwanta, adiña nakuyibombelaku.+ 15 Niantu akata ayileteleña munyikwakwa yamaneni nakuyikamika hatudidi twanyanya nihanyikeka kulonda Petulu chikuhitañayi kwakwihi, mwevulu windi wuhiti hadi antu amakwawu.+ 16 Kwenjileña cheñi mazaza awantu afuminineña munyisumba yadiña kwakwihi naYerusalema, iku anasendi antu akata niadiña nawaspiritu azonda, nawa wejima wawu ayuukileña.
17 Ilaña kapristu muneni wanyamukili hamu nawantu ejima adiñayi nawu, owu alondeleleña ntañishilu yawaSadusi, nawa atiyili ichima chikupu. 18 Dichi akwatili apostolu nakuyisha mukaleya mwashileñawu antu ejima.+ 19 Ilaña nampinji yawufuku, kañelu kaYehova* wenzunwini yenzelu yakukaleya,+ wayidishili hanji nakuyileja nindi: 20 “Yenu mwakemani mutembeli, nawa mutwalekihu kuleja antu mazu ejima akaletesha akekali nawumi wahaya nyaaka.” 21 Chatiyiliwu awa mazu, eñilili mutembeli nampinji yantetemena nawa atachikili kutañisha.
Kapristu muneni niantu adiñayi nawu chashikiliwu, atambikili akaSanihedirini* niizanvu dejima dawakulumpi awanyana kaIsarela, nawa atemesheli atupasu kukaleya kulonda ayi nakusenda apostolu ayileti kudi wena. 22 Ilaña atulama chashikiliwu kwenoku, hiyayiwanini mukaleyaku. Dichi afuntili nakushimuna, 23 nawu: “Tunawani kukaleya kwakukiya* nawa kwakola mbe-e, nianhembi adiña emana hayiisu, ilaña chitwenzununa kukaleya, hitwawanamu muntu hela wumuku.” 24 Dichi, kapitawu watembeli niakulumpi jawatupristu chatiyiliwu awa mazu, akameneni nankashi muloña elukili wanyi yuma yikumwekana. 25 Ilaña muntu wumu wenjili nakuyileja nindi: “Tiyenu! Ana amayala imwasha mukaleya adi mutembeli, anemani nakutañisha antu.” 26 Kuhiñahu, kapitawu wayili hamu nawatulama indi nawa ayileteli, chakadi kuyikanjikija, muloña atiyileña woma nawu akuyasa malola kudi antu.+
27 Dichi, ayileteli nakuyimika kudi akaSanihedirini.* Kuhiñahu, kapristu muneni wayihwili 28 nakuyileja nindi: “Twayikonkomwena netu bayi mutwalekahu kushimwina kuzatisha idi ijinaku,+ ilaña talenu, munenzeshi Yerusalema yejima nantañishilu yenu, nawa munakufwila kuleta mashi aniwu muntu hadi etu.”+ 29 Petulu niakwawu apostolu aakwili nawu: “Nzambi diyi nyuuli wutwatela kwovwahila bayi antuku.+ 30 Nzambi yawankakulula jetu wamusañwili Yesu, imwajahili nakumukudika hamutondu.+ 31 Nzambi wamutuumbakesheli nawa wamushili kuchikasa chindi chachidiilu+ kulonda ekali Ntwamina Muneni+ nawa Chamwinu,+ kulonda akwashi Isarela abalumuki mumuchima nikwanakena nshidi.+ 32 Nawa etu tudi ayinsahu ayumiyi,+ nispiritu yajila+ yinenkiyi Nzambi antu amwovwahilaña nawu diyi nyuuli.”
33 Chatiyiliwu chumichi, chayitapili kumuchima nawa akeñeleña kuyijaha. 34 Ilaña kaFwarisi wumu wejina daGamaleli+ wanyamukili muSanihedirini;* iwu muntu wadiña ntañishi waNshimbi alemesheliwu kudi antu ejima, dichi walejeli antu nindi ayitwali awa amayala hanji hakapinji kantesha. 35 Kuhiñahu wayilejeli nindi: “Enu aIsarela, babalenu nachuma chimunakukeña kuyila awa amayala. 36 Chakutalilahu, kumafuku akunyima, kwadiña muntu wejina daTeyudasa wadimweneña nindi walema nankashi, nawa amayala kwakwihi na 400 eñilili muchipompelu chindi. Ilaña amujahili, dichi antu ejima amulondeleleña ayipalañesheli nawa ajiyili. 37 Kufuma hadi Teyudasa, hahiñili Yudasi wakuÑaliliya mumafuku akudisonekesha, niyena nawa wakokeli antu amulondeleleña. Iwu iyala niyena wanoñeli nawa antu ejima amulondeleleña ayipalañesheli. 38 Dichi kwesekeja naniyi yuma yinakumwekana, inakuyileja nami, bayi muyiluwañesha awa amayalaku, yilekenu. Muloña neyi aka kafuta hela iwu mudimu wunafumi kudi antu, wukufwomoka; 39 ilaña neyi wunafumi kudi Nzambi, himukutwesha kuwufwomonaku.+ Muloña neyi kubabala nehi, mukwikala akakuzuña naNzambi yomweni.”+ 40 Chatiyiliwu awa mazu, ovwahilili mwayifumbiliyi, dichi atambikili apostolu, ayeteli+ nakuyileja chikupu nawu aleki kuhosha kuzatisha ijina daYesu, nawa ayuumbiliku nawu ayeña.
41 Dichi afumini kumesu awakaSanihedirini* iku anazañalali,+ muloña ayilemesheli nanochu chayisawiliwu kukoola ijina dindi. 42 Nawa ifuku niifuku atwalekelihu kutañisha nikushimwina nsañu yayiwahi hadi Kristu Yesu+ mutembeli nikwitala niitala+ chakadi kuleka.
6 Dichi mumafuku wenowu chelili atumbanji hiyakuvulilaku, aYudeya ahosheleña chiGiriki atachikili kutoobela aYudeya ahosheleña chiHeberu, muloña antuluwa jawu awambanda ayikiishileña yakuda yanzañeneñawu yahefuku-hefuku.+ 2 Dichi apostolu 12 atambikili izaza dawatumbanji hamu nakuyileja nawu: “Chachiwahi* wanyi etu kushiya izu daNzambi nakuya nakwanzañana yakuda hajimesa.+ 3 Dichi enu amanakwetu, tondenu amayala 7 mukachi kenu akweti yilwilu yayiwahi,*+ enzala spiritu nimaana+ kulonda tuyitondi akameneña iwu mudimu;+ 4 ilaña etu tukusha maana kukulomba nikumudimu wakushimwina mazu.” 5 Izaza dawantu dejima datiyili kuwaha mwahosheliwu, dichi atondeli Stefwanu, iyala wadiña nachikuhwelelu chakola nawa wenzeli spiritu yajila, niFwilipu+ niPorokorusi niNikanori niTimoni niPamenasi niNikola wakuAntiyoki, wabalumukili nakwikala kaYudeya. 6 Kuhiñahu, ayileteli kudi apostolu nawa hanyima yakulomba, ayinañikili makasa.+
7 Chafuminimu, izu daNzambi datwalekelihu kutaanda+ niatumbanji niwena atwalekelihu kuvulilaku nankashi+ muYerusalema; nawa izaza deneni dawatupristu detiyili.+
8 Dichi Stefwanu, wadiña nawuselewa waNzambi niñovu, wakoñeleña yihayamisha* yamaneni niyinjikijilu yayivulu hakachi kawantu. 9 Ilaña amayala amakwawu amwizanvu dateneneñawu nawu Sinagogi Yawamayala Asubuka hamu nawantu amakwawu akuKireni niAlesanderiya, kushilahu niafumini kuSilisiya nikuAsiya, enjili nakuditaadikisha naStefwanu. 10 Ilaña hiyatwesheli kwimika mushindu maana nispiritu yamukwashileña kuhoshaku.+ 11 Dichi ashinjilili antu mukuswamujoka kulonda ahoshi nawu: “Twamutiya nakuhosha mazu akumusawula Mosi niNzambi.” 12 Asañumwini antu, akulumpi niansoneki, nawa chamuvwakukililiwu, amukwatili nakumutadañesha nakumutwala kudi akaSanihedirini.* 13 Dichi aleteli ayinsahu akutwamba ahosheli nawu: “Iwu muntu natwalekihu kuhosha mazu akusawula idi iluña dajila niNshimbi. 14 Chakutalilahu, twamutiya nakuhosha nindi iwu Yesu wakuNazareta wakasanda idi iluña nawa wakahimpa tushidikilu twatudizishiliyi Mosi.”
15 Nawa chamushinshikiliwu antu ejima ashakamini muSanihedirini,* amweni kumesu indi kunakumwekana neyi kumesu akañelu.
7 Ilaña kapristu muneni wamwihwili nindi: “Komana yumiyi yalala?” 2 Stefwanu waakwili nindi: “Enu amayala, anakwami nawa atata jami, tiyenu. Nzambi wakulema wamwekeni kudi nkakulula yetu Abarahama hadiñayi muMesopotamiya, henohu kanda ayi nakushakama muHarani,+ 3 nawa wamulejeli nindi: ‘Fumaku mwituña deyi nikudi antaña jeyi wuyi mwituña dinukukuleja.’+ 4 Dichi wafumini mwituña dawaKaladeya nakuya nakushakama muHarani. Kwenoku, chelili tata yindi nafwi dehi,+ Nzambi wamulejeli kwinza nakushakama mudinu ituña mumunakushakama.+ 5 Hela chochu, yena hamwinkelihu wuswana wudi wejima mudina ituña hela hakudata mwendu windiku; ilaña wamukanini kumwinka dinu ituña kwikala dindi nawa neyi nafwi dehi, dikashali nawanyanindi,*+ hela chakwila hadiñahu namwanaku. 6 Nawa Nzambi wamulejeli nindi anyanindi* akekala añiinza mwituña dambala nawa nindi akayitwala muwuduñu kudi antu nikuyikabisha hadi yaaka 400.+ 7 Nzambi wahosheli cheñi nindi: ‘Muza wakayikwata wuduñu nakawusompesha+ nawa hanyima yayumiyi, akafuma munodu ituña nawa akanzatila mudimu wajila hanidi iluña.’+
8 “Wamwinkeli cheñi chitiyañenu chakwalama,+ nawa wekalili tata yaIsaka,+ aalamishiliyi hefuku damu 8,+ Isaka wekalili tata* yaYakoba, Yakoba niyena wekalili tata yanyitu* yayisaka 12. 9 Dichi iyi nyitu yayisaka yamutiyilili Yosefu+ ichima nakumulandisha muEjipitu.+ Hela chochu, Nzambi wadiña nindi,+ 10 wamupulwishili muyihuñu yindi yejima, wamutiyileña kuwaha nawa wamwinkeli maana hadiñayi naFwaru mwanta waEjipitu. Dichi Fwaru wamutondeli kulonda ayuuleña Ejipitu niitala dindi dejima.+ 11 Ilaña muEjipitu nimuKenani mwejima mwaholokeli nzala yakapwelendendi, lukadi lwasweja nawa ankakulula jetu hiyatwesheli kuwana yakudaku.+ 12 Yakoba watiyili nawu muEjipitu mudi yakuda, nawa hakusambila watemesheliku ankakulula jetu.+ 13 Chiyafuntiliku kamuchiyedi, Yosefu wadisolweli kudi amanakwindi, nawa chisaka chaYosefu achilukili kudi Fwaru.+ 14 Dichi Yosefu watemesheli mazu, wamutambikili tata yindi Yakoba niantaña jindi ejima amunodu ituña,+ ejima wawu adiña antu* 75.+ 15 Dichi Yakoba wakunkumukili nakuya kuEjipitu+ nawa kwenoku dikwafwililiyi,+ nawa dikwafwilili niankakulula jetu.+ 16 Ayitwalili kuShekemi nawa ayikaamikili mwijamu dalandiliyi Abarahama namali asiliva kudi anyana kaHamori muShekemi.+
17 “Mpinji yakushikija chikaninu chamukaniniwu Abarahama kudi Nzambi chiyaswinineña kwakwihi, antu avulili chikupu muEjipitu, 18 kushika nichikwekalili mwanta wacheñi muEjipitu wabulili kumwiluka Yosefu.+ 19 Iwu mwanta wababeleleli muza wetu nikukanjikija atata jetu nawu akaani nyikeki yawu kulonda yibuli kupuluka.+ 20 Hanoyu mpinji, Mosi niyena wavwalikili nawa wadiña walubanji kumesu aNzambi. Amuhembeleli* mwitala datata yindi tukweji tusatu.+ 21 Ilaña chamushiyiliwu chisayikila,+ mwana kaFwaru wamumbanda wamunoneli nakumuhemba neyi mwanindi.+ 22 Dichi Mosi amudizishili maana ejima awaEjipitu. Kafwampi, wadiña nañovu muyuma yahosheleñayi nimunyidimu yakoñeleñayi.+
23 “Chashikijiliyi yaaka 40, watoñojokeli mumuchima windi* nindi ayi nakuhempula* amanakwindi, anyana kaIsarela.+ 24 Chamweniyi manakwindi wumu anakumukabisha, wamwamwinini nawa wamutendeli owu akabishileñawu nakumujaha mwini Ejipitu. 25 Yena watoñojokeleña nindi amanakwindi akwiluka nawu Nzambi nakuyamwina kuzatisha chikasa chindi, ilaña wena hiyelukili chumichiku. 26 Ifuku dalondelelihu, Mosi wenjili kudi wena hazuñileñawu, wesekeli kuyikwasha mukuwunda, nindi: ‘Enu amayala, mudi amana kwamuntu. Muloñadi chimunakuzuñila?’ 27 Ilaña ona weteleña mukwawu wamushinjikili Mosi nakumuleja nindi: ‘Hinyi wunakutondi kwikala nyuuli nawa nsompeshi yetu? 28 Komana wunakukeña wunjahi neyi chiwajaha mwini Ejipitu haloshi?’ 29 Mosi chatiyiliyi awa mazu, watemukili nakuya nakushakama neyi ñiinza mwituña daMidiyani, omu mwavwalililiyi anyana awamayala ayedi.+
30 “Chimwahitili yaaka 40, kañelu wamwekeni kudi yena hadiñayi mwisaña kuMpidi yaSinayi mumuzuzu wakesi kabutukileña muchiputa chanyiña.+ 31 Mosi chamweniyi chumichi, wahayamini nankashi. Ilaña chaswinineñayi mukamwihi kulonda atali chiwahi, watiyili izu daYehova* nawu: 32 ‘Yami Nzambi yawankakulula jeyi, Nzambi yaAbarahama, yaIsaka niyaYakoba.’+ Hohenohu, Mosi watachikili kuzaala nawa hakeñeli kutalaku cheñiku. 33 Yehova* wamulejeli nindi: ‘Subulaku nkwabilu kunyendu yeyi, muloña heluña hiwunemani, hiiseki dajila. 34 Chalala namoni makabisha anakumona antu jami adi muEjipitu, nawa natiyi chinakwaabawu,+ nasuluki kulonda niyipulwishi. Dichi inzaku, nukukutemesha kuEjipitu.’ 35 Yoweniwu Mosi akaaniniwu nakumuleja nawu: ‘Hinyi wunakutondi kwikala nyuuli nawa nsompeshi?’+ diyi atemesheliwu kudi Nzambi+ nakwikala nyuuli ninkuuli kuhitila mudi kañelu wamwekeni kudi Mosi muchiputa chanyiña. 36 Iwu muntu diyi wayifumishili+ aIsarela muEjipitu, nakukoña yihayamisha* niyinjikijilu muEjipitu+ nihaKaluñalwiji Kachinana+ nimwisaña hadi yaaka 40.+
37 “Iwu diyi Mosi ona walejeli anyana kaIsarela nindi: ‘Nzambi wakayitondela kaprofwetu mukachi kawanakwenu wudi neyi ami.’+ 38 Iwu diyi ona wadiña hakachi kezanvu dawantu dapompeleleña mwisaña; wadiña kwenoku hamu nakañelu+ owu wahosheli nayena+ niankakulula jetu kuMpidi yaSinayi. Watambwilili mazu ajila awumi wahaya nyaaka akutuleja etu.+ 39 Ankakulula jetu akaanini kumwovwahila, ilaña amudiwili+ nawa munyichima yawu afuntili kuEjipitu+ 40 nakumuleja Aroni nawu: ‘Tutuñili anzambi atulomboleña. Muloña tuneluki wanyi chuma chinamumwekeni iwu Mosi watufumishili mwituña daEjipitu.’+ 41 Dichi atuñili mwana kañombi mumafuku wenowu nawa aleteli mulambu nakumulambula nkishi, atachikili kudiluñisha nanyidimu yakumakasa awu.+ 42 Dichi Nzambi wayifutaleleli nawa wayilekeli kulonda azatileña yuma yamwiwulu mudimu wajila,+ neyi chasonekawu mumukanda wawaTuprofwetu nawu: ‘Enu amwitala daIsarela, hadi yaaka 40 yimwadiña mwisaña, mwaketwilileña ami wanyi yimuna nikuleta nyilambu 43 Ilaña enu mwasendeli itenti daMoloki+ nikatumbwa kanzambi Refwana, yifwikija yimwatuñili kulonda mudifukuleñaku. Dichi nakayitwala kwakulehi kubadika Babiloni.’+
44 “Ankakulula jetu adiña netenti dawunsahu mwisaña, kwesekeja nanochu chashimwiniyi Nzambi hamulejeleñayi Mosi nindi akadilemi kwesekeja nanodu damweniyi.+ 45 Nawa ankakulula jetu aditambwili nawa adileteli naYoshuwa mwituña mwashakamineña nyuza,+ oyu yahañiliyi Nzambi hamesu awankakulula jetu.+ Dichi itenti dashakamini kweniku kushika nimumafuku aDavidi. 46 Nzambi wamutiyileña Yoshuwa kuwaha nawa walombeli nindi amwinki kukooleka kwakumukeñela Nzambi yaYakoba iluña hakushakama.+ 47 Hela chochu, Solomoni diyi wamutuñilili itala.+ 48 Ilaña dinu, Mukakubadika Chikupu hashakamaña mumatala akutuña namakasaku,+ neyi chahoshayi kaprofwetu nindi: 49 ‘Yehova* wahosha nindi, iwulu hiitanda dami+ nawa iseki hichitwamu hakudata nyendu yami.+ Hanu dinu, itala damuchidinyi dimukuntuñila? Hela iluña dami dakunookela didi kudihi? 50 Chikasa chami dichaleñeli yuma yejimiyi, hidimuku?’+
51 “Enu amayala achinchika nawa abula kwalama munyichima nimatu, mpinji yejima mwakaanaña spiritu yajila; mwelaña neyi cheliliwu ankakulula jenu.+ 52 Kaprofwetwinyi abulili kukabishawu kudi ankakulula jenu?+ Mwamweni, ajahili antu abidikileñahu dehi kwinza kwamuntu waloña+ imwafukejeleli kudi ayilumbu kulonda amujahi,+ 53 enu mwatambwilili Nshimbi kuhitila mudi añelu+ ilaña himunayihembiku.”
54 Dichi, chatiyiliwu awa mazu, chayitapili kunyichima yawu nawa atachikili kumusumañena kumazewu. 55 Ilaña Stefwanu chenzeliyi naspiritu yajila, watalili mwiwulu nawa wamweni kulema kwaNzambi nikulema kwaYesu iku nemani kuchikasa chaNzambi chachidiilu,+ 56 nawa wahosheli nindi: “Talenu! Namoni mawulu anenzunuki nawa Mwana kamuntu+ nemani kuchikasa chaNzambi chachidiilu.”+ 57 Chatiyiliwu awa mazu, abidikili namazu atiyakana nawa ajikili matu namakasa awu, wejima wawu atemukilili kudi yena. 58 Chelili anamunatili dehi hanji yamusumba, atachikili kumwasa malola.+ Ayinsahu+ amweni chumichi atentekeli yakuvwala yawu yahewulu kunyendu yamukwenzi ateneneñawu nawu Sawulu.+ 59 Stefwanu chamwasileñawu malola, walombeli nindi: “Mwanta Yesu, tambwilaku spiritu yami.” 60 Kuhiñahu, wafukamini hamaseki nakubidika nezu datiyakana nindi: “Yehova,* bayi wuyinka muloña waniyi nshidiku.”+ Chamanishiliyi kuhosha awa mazu, wakaamini mutulu twakufwa.
8 Sawulu niyena wetejeli nindi amujahi Stefwanu.+
Hanodu ifuku, atachikili kukabisha chipompelu chadiña muYerusalema; dichi antu ejima apalañeneni mumaluña amuYudeya nimuSamariya kufumishaku hohu apostolu.+ 2 Ilaña amayala amwakamineña Nzambi amusendeli Stefwanu nakumujiika, nawa amudilili nankashi. 3 Sawulu watachikili kukabisha chipompelu chikupu. Walukukileña itala niitala, nakufumishamu amayala niambanda nakuyitwala mukaleya.+
4 Hela chochu, antu apalañeneni mumaluña ashiyashana, atachikili kushimwina nsañu yayiwahi yezu.+ 5 Fwilipu wakunkumukilili kumusumba waSamariya+ nawa watachikili kuyishimwina antu nsañu yaKristu. 6 Dichi mazaza awantu atiyilileña namuchima wumu kunsañu yashimwineñayi Fwilipu iku anakutiyilila nikumona yihayamisha yakoñeleñayi. 7 Muloña antu amavulu adiña nawaspiritu azonda, awa spiritu abidikileña nezu datiyakana nawa edikileñamu.+ Kubombelahu, antu amavulu adiña nakalepa niayifwayi ayuukili. 8 Dichi antu amuniwu musumba azañaleli nankashi.
9 Muniwu musumba, mwadiña iyala wejina daShimona, henohu yumiyi kanda yimwekani, wahoñeleña nawa wahayamishileña muza wawaSamariya, nakuditena nindi yena walema. 10 Ejima wawu, kutachikila kudi muntu wabula kulema nakushika kudi walema, adiña nakumutiyilila nakanañachima nakuhosha nawu: “Iwu muntu diyi Ñovu jaNzambi, jatenañawu nawu Ñovu Jasweja.” 11 Dichi, amutiyilileña nakanañachima hadi mpinji yayilehi muloña wayihayamishileña nanyidimu yakoñeleñayi yakuhoña. 12 Ilaña, chakuhweleleliwu mazu ahosheliyi Fwilipu, owu washimwinineña nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi+ niyejina daYesu Kristu, amayala niambanda ejima atachikili kuyipapatisha.+ 13 Shimona niyena wetiyili, chamupapatishiliwu, watwalekelihu kwendela hamu naFwilipu;+ nawa wahayamineña hakumona yihayamisha ninyidimu yañovu yakoñeleñayi Fwilipu.
14 Apostolu muYerusalema chatiyiliwu nawu aSamariya anakutambwila izu daNzambi,+ ayitemesheleli aPetulu naYowanu; 15 wenawa akunkumukili nawa ayilombeleliku kulonda atambwili spiritu yajila.+ 16 Muloña achidiña kanda atambwili spiritu yajila, ilaña adiña hohu apapatishewa mwijina daMwanta Yesu.+ 17 Dichi, ayinañikili makasa+ nawa atachikili kutambwila spiritu yajila.
18 Ilaña Shimona chamweniyi nindi apostolu anakwinka antu spiritu yajila kuhitila mukuyinañika makasa, wayinkeli mali, 19 nakuyila nindi: “Nyinkenuhu ninami iwu wuswa kulonda muntu wejima inukunañika makasa atambwili spiritu yajila.” 20 Ilaña Petulu wamulejeli nindi: “Siliva yeyi yikisikili hamu naneyi aweni, muloña eyi wunakutoñojoka neyi watela kutambula chawaana chaNzambi namali.+ 21 Muniyi nsañu, eyi hiwukwetimu mbadi hela mudimuku, muloña muchima weyi woloka wanyi kumesu aNzambi. 22 Dichi balumukaku mumuchima weyi wuleki iku kutama kweyi, mulembeleli Yehova* kulonda neyi chinatwesheki, akwanakeni hayitoñojoka yatama yidi mumuchima weyi, 23 muloña nakumoni nami wudi nawulembi walula* nawa wudi nduñu kuyuma yabula kuloña.” 24 Shimona wayilejeli nindi: “Nlembelelenuku kudi Yehova* kulonda yuma yimunahoshi yibuli kummwekena.”
25 Dichi, chelili anashimwini dehi wunsahu chikupu nikuhosha mazu aYehova,* atachikili kufunta kuYerusalema nawa chayileñawu munjila ashimwinineña nsañu yayiwahi munyikala yayivulu yawaSamariya.+
26 Hela chochu, kañelu kaYehova*+ wamulejeli Fwilipu nindi: “Nyamukaku wuyi kukabeta kakuchidiilu munjila yakunkumuka kufuma kuYerusalema nakuya kuGaza.” (Iyi hinjila yahita muchinkalampata.) 27 Chatiyiliyi awa mazu, wanyamukili nakuya nawa hohenohu wamweni ntuñu mwini Etiyopiya,* iyala wadiña nachifulu muchiyuulu chaKandesi mwanta wamumbanda wawaEtiyopiya, nawa diwahembeleña maheta indi ejima. Wayili kuYerusalema nakudifukula,+ 28 wafuntileña kufuma kwayiliyi iku nashakami mwikalu dindi nawa nakutaña mukanda wakaprofwetu Isaya nezu datiyakana. 29 Dichi, spiritu yamulejeli Fwilipu nawu: “Yaku wuswini kwakwihi nadina ikalu.” 30 Fwilipu watemukili nakuya kwakwihi nanodu ikalu nawa wamutiyili iwu iyala nakutaña mukanda wakaprofwetu Isaya nezu datiyakana, wamwihwili nindi: “Nsañu yiwunakutaña, wunayiluki?”* 31 Yena wamwakwili nindi: “Nateli kuyiluka ñahi chakadi muntu wakunlumbulwila?” Dichi wamulembeleli Fwilipu nindi akandami mwikalu ashakami hamu nindi. 32 Nsañu yamuNsona yatañileñayi yahosheleña nawu: “Amuleteli nakumujaha neyi kwiji mukoku, nawa neyi chamwenañayi mwana kamukoku hakumutewula, niyena haasamaña mukanwa kindiku.+ 33 Hampinji yamutukoleleñawu, akaanini kumumwekeshela wuñanji.+ Hinyi wakashimuna nsañu yekiñu dindi? Muloña wumi windi anawusendi kufuma hanu hamaseki.”+
34 Iwu ntuñu wamulejeli Fwilipu nindi: “Nakulembeleli, nleji, iwu kaprofwetu nakuleja anyi iyi nsañu? Nakuhosha hadi yomweni tahindi hadi antu amakwawu?” 35 Fwilipu watachikili kuhosha, kutachikila naniyi nsona, wamushimwinini nsañu yayiwahi yaYesu. 36 Chayileñawu mumukwakwa, ashikili hadiña menji amavulu, nawa ntuñu wahosheli nindi: “Talaña! Menji awa; chumanyi chikunkañesha kupapatishewa?” 37* —— 38 Hohenohu, owu ntuñu wahosheli nindi emiki ikalu, wejima wawu, Fwilipu ninowu ntuñu akunkumukilili mumenji nawa wamupapatishili. 39 Chafuminiwu mumenji, spiritu yaYehova* yamufumishili Fwilipu swayi-swayi kunodu iluña, nawa ntuñu hamumwenihu Fwilipu cheñiku, ilaña watwalekelihu nalwendu lwindi iku nazañalali. 40 Hela chochu, Fwilipu wayili kuAshidodi, wahitili mwiluña dejima nawa watwalekelihu kushimwina nsañu yayiwahi munyisumba yejima sampu nichashikiliyi kuKesareya.+
9 Ilaña Sawulu wachidiña nandulu yakukabisha atumbanji twaMwanta nawa wayitiyishileña woma nindi wakayijilumuna wejima wawu,+ dichi wayili kudi kapristu muneni 2 nawa wamulombeli nyikanda yakuya nayu kumasinagogi amuDamakasa kulonda akasi antu ejima akuwanayi amunoyu Njila,+ amayala niambanda nakuyileta kuYerusalema.
3 Dichi chayileñayi nakushika kwakwihi naDamakasa, hohenohu chejeji chafumini mwiwulu chamutoñekeleli,+ 4 wadimbukili heseki nawa watiyili izu damulejeli nawu: “Sawulu, Sawulu, muloñadi chiwunakunkabishila?” 5 Yena wamwihwili nindi: “Yeyinyi Mwanta?” Yena waakwili nindi: “Yami Yesu+ iwunakukabisha.+ 6 Ilaña nyamukaku wuyi mumusumba nawa akukuleja yuma yiwatela kwila.” 7 Antu ayileñayi nawu emeni kwanzo-o, atiyileña kezu hohu, ilaña owu wahosheleña hiyamumweniku.+ 8 Kuhiñahu, Sawulu wanyamukili heseki nawa hela chakwila mesu indi adiña nakutona, kwosi chuma chamweneñayiku. Dichi amukwatili kuchikasa nakumutwala muDamakasa. 9 Hadi mafuku asatu kwosi chuma chamweneñayiku,+ nawa hadiileña hela kunwaku.
10 MuDamakasa mwadiña kambanji wejina daAnaniya+ nawa Mwanta wamulejeli muchimwenu nindi: “Ananiya!” Yena waakwili nindi: “Yami onu Mwanta.” 11 Mwanta wamulejeli nindi: “Nyamukaku, yaña mumukwakwa watenañawu nawu Woloka nawa wuyi kwitala daYudasi wihuli akuleji iyala wejina daSawulu wakuTarusa.+ Tiyaña, iwu iyala nakulomba, 12 nawa muchimwenu namoni muntu wejina daAnaniya nakwinza nakwiñila mudiyi nakumunañika makasa kulonda atachiki kumona cheñi.”+ 13 Ilaña Ananiya wahosheli nindi: “Mwanta, natiyi antu amavulu chinakuhoshawu hadi iwu muntu, hayuma yejima yatama yakoñeliyi kudi akakujila eyi muYerusalema. 14 Nawa anamwinki wuswa kudi akulumpi jawatupristu wakukwata* antu ejima anakutambika hejina deyi.”+ 15 Ilaña Mwanta wamulejeli nindi: “Yaña, muloña iwu iyala namutondi+ kulonda ashimuni ijina dami kunyuza,+ kushilahu nikudi anyanta+ nianyana kaIsarela. 16 Muloña nukumuleja chakadi kuhita mumbadi yuma yayivulu yatela kukabakanayi hamuloña wejina dami.”+
17 Dichi Ananiya wayili nakwiñila mwitala nawa wamunañikili makasa nakumuleja nindi: “Sawulu, manakwami, Mwanta Yesu wamwekana kudi eyi munjila hiwenzaña nantemeshi kulonda wutachiki kumona cheñi nawa winzali naspiritu yajila.”+ 18 Hohenohu, hamesu indi hafumini yuma yamwekeneña neyi makalu nawa watachikili kumona cheñi. Kuhiñahu wanyamukili nawa amupapatishili, 19 wadiili yakuda nawa wekalili nañovu.
Washakaminiku mafuku amakwawu nawatumbanji muDamakasa,+ 20 hohenohu watachikili kushimwina mumasinagogi hadi Yesu nindi, iwu diyi Mwana kaNzambi. 21 Ilaña ejima amutiyileña ahayamini nawa ahosheleña nawu: “Iwu muntu hidiyi ona wakabishileña antu amuYerusalema atambikaña hanidi ijinaku?+ Komana henza kunu kulonda yayikwati* nakuyitwala kudi akulumpi jawatupristuku?”+ 22 Ilaña Sawulu, watwalekelihu kwikala nañovu nawa wayihayamishileña aYudeya ashakamineña muDamakasa, chalumbulwileñayi chiwahi nindi iwu diyi Kristu.+
23 Chimwahitili mafuku amavulu, aYudeya akasili kafuta kulonda amujahi.+ 24 Hela chochu, Sawulu welukili kafuta kamukasililiwu. Nawa ahembeleña niyiisu mwaana niwufuku kulonda amujahi. 25 Dichi atumbanji twindi amusendeli nawa nawufuku amuzenzumwinini muchimpaaya* nakumuhanwishila mwipwata dampwembu.+
26 Chashikiliyi muYerusalema,+ wakeñeleña kudibomba nawatumbanji, ilaña wejima wawu amutiyileña woma muloña akuhweleleli wanyi nawu hikambanji. 27 Dichi Baranaba+ wamukwashili Sawulu nawa wamutwalili kudi apostolu, wayilejeli yuma yejima yamumwekeneni munjila, chamumweniyi Mwanta+ ninochu chahosheliyi nindi nichashimwininiyi mwijina daYesu muDamakasa chakadi woma.+ 28 Watwalekelihu kushakama hamu nawu, wahitañeneña* muYerusalema iku wakasunuka nakushimwina mwijina daMwanta chakadi woma. 29 Wahosheleña nikushindulula nawaYudeya ahosheleña chiGiriki, ilaña awa antu akeñeleña kumujaha.+ 30 Anakwindi chelukiliwu chumichi, akunkumukili nakumutwala kuKesareya, kuhiñahu amutemesheli kuTarusa.+
31 Dichi, chipompelu chejima muYudeya nimuÑaliliya nimuSamariya+ chekalili mukuwunda, nawa chadiña nakukolelaku; chichatwalekelihu kumutiya Yehova* woma nikushakama kwesekeja nakukundeja kwaspiritu yajila,+ chasemunwineña.
32 Petulu chahitañeneñayi mumaluña ejima, wakunkumukili nakwinza nikudi akakujila ashakamineña muLida.+ 33 Kwenoku, wawaniniku iyala wejina daEneya wakuminineña dakukaama hakadidi kindi hadi yaaka 8, muloña wadiña wakata kalepa. 34 Petulu wamulejeli nindi: “Eneya, Yesu Kristu nakuuki.+ Nyamukaku nawa aalaku kadidi keyi.”+ Dichi hohenohu wanyamukili. 35 Antu ejima ashakamineña muLida nimuChana chaSharoni chamumweniwu, amwitiyili Mwanta.
36 MuYopa mwadiña kambanji wejina daTabita, daya mukwila nawu, “Dokasi.”* Iwu mumbanda wazatileña nyidimu yayiwahi yayivulu nawa wahanineña yawaana yaluwi. 37 Ilaña mumafuku wenowu, iwu mumbanda wakatili nawa wafwili. Dichi amuwelesheli nakumusha mukapeka kahewulu. 38 Chineli Lida wadiña kwakwihi naYopa, atumbanji chatiyiliwu nawu Petulu wadiña munowu musumba, atemesheli amayala ayedi kudi yena nakumulembelela nawu: “Bayi wulabaku, twaya kunu swayi-swayi.” 39 Hohenohu Petulu wanyamukili nakuya nawu hamu. Chashikiliyi kwenoku, amutwalili mukapeka kahewulu; nawa ambanda antuluwa ejima enjili kudi yena iku anakudila nikumuleja yakuvwala yayivulu ninyinkukumba* yachiminiyi Dokasi hampinji yadiñayi nawu hamu. 40 Dichi Petulu walejeli antu ejima nindi ayi hanji,+ chafukaminiyi, walombeli. Chabalumukililiyi kwadiña chibimbi, wahosheli nindi: “Tabita, hindukaku!” Hohenohu watoneni, chamumweniyi Petulu, wahindukili nakushakama.+ 41 Petulu chamukwatiliyi kuchikasa, wamwimikili nawa watambikili akakujila niambanda antuluwa, wamuhanini kudi wena wamumi.+ 42 Chumichi chatiyakeni muYopa mwejima, nawa antu amavulu etiyili mudi Mwanta.+ 43 Petulu washakamini mafuku amavulu muYopa hamu namukakuloomba yitembi wejina daShimona.+
10 Dichi muKesareya mwadiña iyala wejina daKonelisu, mukulumpi* wamashidika mwizanvu dateneneñawu nawu izanvu* dawaItaliya. 2 Iwu iyala wadiña wadihana nawa wamutiyileña Nzambi woma hamu nachisaka chindi chejima, wahanineña niyawaana yaluwi kudi antu nawa walombeleña nakulemba kudi Nzambi mpinji yejima. 3 Kwakwihi naora yamu 9+ yamwaana,* wamweni namesu kapu muchimwenu kañelu kaNzambi chenjiliyi kudi yena nakumuleja nindi: “Konelisu!” 4 Konelisu wamushinshikili kañelu, iku natiyi woma, nawa wamwihwili nindi: “Chumanyi Mwanta?” Yena wamulejeli nindi: “Kulomba kweyi niyawaana yeyi yaluwi yinashiki kudi Nzambi nawa yinekali yakukwanukilahu.+ 5 Dichi temeshaku amayala ayi kuYopa akatambiki iyala wejina daShimona atenañawu nawu Petulu. 6 Iwu iyala himwenyi wunashikeni kwitala daShimona,* mukakuloomba yitembi wukweti itala didi kuchikumu chakaluñalwiji.” 7 Chelili hohu kañelu wahosheliyi nindi ayi, Konelisu watambikili añamba jindi ayedi nimushidika wamutiyileña Nzambi woma wadiña hakachi kawanhembi jindi, 8 nawa wayilejeli yuma yejima nakuyitemesha kuYopa.
9 Chatwalekelihu nalwendu lwawu hefuku dalondelelihu nawa chashikileñawu kwakwihi namusumba, Petulu wayili hewulu detala nakulomba kwakwihi naora yamu 6.* 10 Ilaña watiyili nzala nankashi nawa wakeñeleña kuda. Haloñesheleñawu yakuda, wamweni chimwenu+ 11 nawa wamweni mwiwulu munenzunuki nichuma chamwekeneña neyi ihina deneni dadiwahi anakuchizenzumwina hamaseki kumawombu achu awana; 12 mukachi kachu mwadiña nyichidi yawanyama ahamaseki ejima akweti nyendu yiwana niasemaña mateta* nituda twamuluzwizu. 13 Kuhiñahu watiyili izu damulejeli nawu: “Petulu, nyamukaku, jahaku wudii!” 14 Ilaña Petulu wahosheli nindi: “Inehi Mwanta, muloña kanda nideñahu dehi yuma yatama nawa yamajilu.”+ 15 Izu damulejeli cheñi kamuchiyedi nawu: “Lekaku kutena yuma yinatookeshiyi Nzambi neyi yatama.” 16 Watiyili idi izu kamuchisatu, nawa hohenohu ichi chuma achisendeli nakuchitwala mwiwulu.
17 Henohu Petulu wuchidi kutoñojoka mwatalishili chimwenu chamweniyi, hohenohu amayala atemesheliyi Konelisu ehwili kulonda ayileji kwadiña itala daShimona nawa emeni kwenoku hachiisu.+ 18 Abidikili nakwihula neyi chakwila Shimona ateneneñawu nawu Petulu washikeneni kwenoku. 19 Iku Petulu wuchidi kutoñojoka hanichi chimwenu, spiritu+ yamulejeli nawu: “Tiyaña! Kudi amayala asatu anakukukeña. 20 Dichi nyamukaku, kunkumukaku wuyi hamu nawu, bayi wujinokaku, muloña nayitemeshi.” 21 Hohenohu Petulu wakunkumukili nakuya kudi owu amayala nakuhosha nindi: “Yami imunakukeña. Munenjilidi kunu?” 22 Wena ahosheli nawu: “Konelisu,+ mukulumpi wamashidika, iyala waloña nawa wamutiyaña Nzambi woma, atenañawu chiwahi kudi muza wejima wawaYudeya, amuleja nshimbi jaNzambi kudi kañelu wajila kulonda akutambiki wuyi kwitala dindi nawa atiyi yuma yiwukuhosha.” 23 Dichi wayiñijili mwitala nawa washakamini nawu.
Chikwachili wanyamukili nakuya nawu, nawa amanakwindi amakwawu amuYopa niwena ayili nindi hamu. 24 Ifuku dalondelelihu, weñilili muKesareya. Dichi Konelisu wadiña nakuyitalila nawa wapompesheli antaña jindi niamabwambu jindi akeñeliyi. 25 Petulu heñililiyi, Konelisu wamukinkililili, wadibukili heseki kunyendu yindi nakudifukula* kudi yena. 26 Ilaña Petulu wamulejeli nindi: “Imanaku; ninami nidi muntu hohu.”+ 27 Chahanjekeleñayi nindi, weñilili mukachi nawa wawanini antu amavulu anapompi hamu. 28 Wayilejeli nindi: “Mweluka chikupu nenu nshimbi hiyeteja kaYudeya kudikunda hela kuswina kwakwihi namuntu wakumuchidi wacheñiku,+ ilaña Nzambi nanleji nindi bayi nitena muntu hela wumu nami watama hela nami wudi namajiluku.+ 29 Dihanafumi ninzi chakadi kujinoka chimwantambika. Dichi dinu, nlejenu chuma chimunantambikili.”
30 Kuhiñahu Konelisu wahosheli nindi: “Chinadiña nakulomba mwitala dami haora yamu 9, kafwampi, hanahiti dehi mafuku awana kufuma hayina ora;* hohenohu namweni muntu wemeni kumbidi yami wavwalili yakuvwala yatoñekeleña chejeji 31 nawa wanlejeli nindi: ‘Konelisu, kulomba kweyi anakutiyi niyawaana yeyi yaluwi anayanuki kudi Nzambi. 32 Dichi, temeshaku antu kuYopa akamutambiki Shimona atenañawu nawu Petulu. Iwu iyala himwenyi wunakushakama mwitala daShimona, mukakuloomba yitembi, washakamaña kuchikumu chakaluñalwiji.’+ 33 Dihafuma hinukukutemeshela antu enzi nakukutambika nawa wuneli chiwahi hakwinza. Dichi wejima wetu tunapompi kumesu aNzambi kulonda tutiyi yuma yejima yinakulejiwu kudi Yehova* nindi wuhoshi.”
34 Petulu chatiyiliyi awa mazu, watachikili kuhosha nindi: “Ichi dinu neluki chikupu nami Nzambi hakweti chaambuku,+ 35 ilaña munyuza yejima, muntu wamutiyaña woma nawa welaña yuma yaloña, amutambwilaña kudi yena.+ 36 Nzambi watemesheli izu kudi anyana kaIsarela nakuyishimwina nsañu yayiwahi yakuwunda+ kuhitila mudi Yesu Kristu—iwu hiMwanta wawantu ejima.+ 37 Enu muneluki nsañu yadiña nakuhoshawu antu muYudeya mwejima, kutachikila muÑaliliya+ hanyima yachipapatishu chashimwinineñayi Yowanu: 38 hadi Yesu wakuNazareta, chamuwayishiliwu kudi Nzambi naspiritu yajila nichamwinkeliwu ñovu,+ nawa wahitañeneña mwituña dejima nakukoña yuma yayiwahi nikuuka antu ejima akabishileñawu kudi Diyabolu,+ muloña Nzambi wadiña nayena.+ 39 Nawa etu tudi ayinsahu ayuma yejima yakoñeliyi mwituña dawaYudeya nimuYerusalema; ilaña wena amujahili kuhitila mukumukudika hamutondu. 40 Hefuku damuchisatu Nzambi wamusañwili+ nawa wamwitejeli kulonda amumoni kudi antu, 41 bayi neyi kudi antu ejimaku, ilaña kudi ayinsahu atondeleliyi Nzambi chadimu, etu twadiili nikunwa nindi hamu hanyima yakumusañula mudi afu.+ 42 Watulejeli cheñi nindi tushimwini kudi antu nikushimuna chikupu wunsahu+ netu iwu diyi atondeliwu kudi Nzambi kwikala nsompeshi wawantu amomi niafu.+ 43 Atuprofwetu ejima ashimunaña wunsahu hadi yena+ nawu, muntu wejima wamukuhwelelaña amwanakenaña nshidi jindi kuhitila mwijina dindi.”+
44 Henohu Petulu wuchidi kuhosha hayumiyi, spiritu yajila yenjili hadi antu ejima atiyilileña izu.+ 45 Nawa akakwitiya* aalama enjili hamu naPetulu ahayamini, muloña spiritu yajila yawaana ayihuñunwinini nihadi antu akunyuza. 46 Muloña ayitiyili anakuhosha mumadimi acheñi nikumutuumbakesha Nzambi.+ Kuhiñahu Petulu wahosheli nindi: 47 “Awa antu anatambuli spiritu yajila neyi chitwayitambwili etu, dichi, hinyi wunateli kuyikañesha kupapatishewa mumenji?”+ 48 Hohenohu wayilejeli nindi ayipapatishi mwijina daYesu Kristu.+ Kuhiñahu amulombeli nawu ashakami nawu cheñi mafuku amakwawu.
11 Kuhiñahu apostolu nianakwawu adiña muYudeya atiyili nawu antu akunyuza anatambwili izu daNzambi. 2 Dichi Petulu chakandukiliyi nakwinza kuYerusalema, antu alemesheli kwalama+ atachikili kumwinka nyiloña,* 3 nakuhosha nawu: “Wayili mwitala dawantu abula kwalama nawa wadiili nawu.” 4 Petulu chatiyiliyi awa mazu, watachikili kuyilumbulwila chiwahi yuma yejima chiyadiña, nindi:
5 “Nadiña mumusumba waYopa nakulomba nawa namweni chimwenu, namweni chuma chamwekeneña neyi ihina deneni dadiwahi anakuchizenzumwina kumawombu achu awana kufuma mwiwulu, nawa chazenzumukilili hadi ami.+ 6 Chinashinshikili mukachi kanichi chuma, namwenimu anyama ahamaseki anyendu yiwana, nianyama amwisaña, nianyama asemaña mateta* nituda twamuluzwizu. 7 Natiyili cheñi izu danlejeli nawu: ‘Petulu, nyamukaku, jahaku wudii!’ 8 Ilaña ami nahosheli nami: ‘Inehi Mwanta, muloña mukanwa kami kanda mwiñileñahu dehi chuma chatama hela chamajiluku.’ 9 Izu dafumini mwiwulu danlejeli cheñi kamuchiyedi nawu: ‘Eyi, lekaku kutena yuma yinatookeshiyi Nzambi neyi yatama.’ 10 Chumichi chamwekeni kamuchisatu, nawa oyu yuma yejima ayisendeli nakuyitwala cheñi mwiwulu. 11 Cheñi hayoyenoyu mpinji, kwadiña amayala asatu emeni kwitala kutwadiña, ayitemesheli kwinza kudi ami kufuma kuKesareya.+ 12 Kuhiñahu spiritu yanlejeli kuya nawu hamu chakadi kujinoka. Nawa awa amanakwami 6 niwena ayili hamu nanami, tweñilili mwitala danowu iyala.
13 “Watulejeli chamweniyi kañelu nemani mwitala dindi nakuhosha nindi: ‘Temeshaku antu kuYopa akamutambiki Shimona atenañawu nawu Petulu,+ 14 nawa wukukuleja yuma yiwatela kwila eyi nichisaka cheyi kulonda ayamwini.’ 15 Ilaña chinatachikili kuhosha, spiritu yajila yaholokeleli hadi wena neyi chiyaholokeleli hadi etu hakusambila.+ 16 Hohenohu naanukili mazu ahosheleñayi Mwanta nindi: ‘Yowanu wapapatishileña mumenji,+ ilaña enu akuyipapatishaña naspiritu yajila.’+ 17 Dichi, neyi Nzambi wayinkeli chawaana chochimu neyi chatwinkeliyi etu etiya mudi Mwanta Yesu Kristu, yaminyi nadi kumukañesha Nzambi?”*+
18 Chatiyiliwu yumiyi, alekeli kumwinka nyiloña,* nawa amulemesheli Nzambi nakuhosha nawu: “Komana Nzambi neteji niantu akunyuza kubalumuka munyichima yawu kulonda amoni wumi.”+
19 Dichi antu apalañeni+ nalukadi muloña wayuma yamumwekeneni Stefwanu, ayili nakushika kuFwenisiya, Kipirosi nikuAntiyoki, ilaña alejeleña hohu aYudeya izu.+ 20 Hela chochu, amayala amakwawu hakachi kawantu afumini kuKipirosi nikuKireni enjili kuAntiyoki nawa atachikili kuhosha nawantu ahosheleña chiGiriki, nakushimwina nsañu yayiwahi yaMwanta Yesu. 21 Kubombelahu, chikasa chaYehova* chadiña nawena, nawa antu amavulu nankashi etiyili nakubalumukila kudi Mwanta.+
22 Mpuhu yawu yashikili kuchipompelu chadiña muYerusalema, dichi atemesheli Baranaba+ kuya nakushika kuAntiyoki. 23 Chashikiliyi nawa chamweniyi luwi lwaNzambi lwasweja, wazañaleli nakutachika kuyikolesha wejima wawu nindi atwalekihu kwikala mudi Mwanta namuchima wejima;+ 24 muloña wadiña muntu wamuwahi, wenzeli naspiritu yajila nawa wadiña nachikuhwelelu. Izaza dawantu amavulu etiyili mudi Mwanta.+ 25 Dichi wayili kuTarusa nakumukeñakeña Sawulu.+ 26 Chamuwaniniyi, wamuleteli kuAntiyoki. Dichi hadi chaaka chamukuma apompeleña hamu muchipompelu nawa adizishili antu amavulu. MuAntiyoki dimwayiteneneniwu atumbanji katachi nawu akaKristu kuhitila muwunlomboli waNzambi.+
27 Mumafuku wenowu, atuprofwetu+ akunkumukili kufuma kuYerusalema nakwinza kuAntiyoki. 28 Wumu hakachi kawu wejina daAgabusi+ wemeni nakuprofweta kuhitila mudi spiritu yajila nindi, nzala yakapwelendendi yinakwinza heseki dejima hashakama antu,+ kafwampi, nzala yeniyi yenjili mumafuku aKaludusa. 29 Dichi atumbanji afuukwilihu hamuntu-hamuntu, kuhana yuma yakutemesha+ kudi anakwawu ashakamineña muYudeya kwesekeja nahakuminini ñovu jawu;+ 30 nawa dicheliliwu, enkeli Baranaba niSawulu+ kulonda atwali kudi akulumpi.
12 Hanoyu mpinji, mwanta Herodi watachikili kukabisha antu amakwawu amuchipompelu.+ 2 Wajahili Yakoba mana kwaYowanu+ nampoku yakabali.+ 3 Chamweniyi nindi chumichi chayitiyishili aYudeya kuwaha, wayili cheñi nakumukwata Petulu. (Chumichi chamwekeni hamafuku aChawija chaMankendi Akadi Iluñi.)+ 4 Wamukwatili nakumusha mukaleya,+ wamuhanini kudi mazanvu awana amashidika akumuhemba, mwizanvu dimu mwadiña mashidika awana, wakeñeleña kumuleta* kudi antu neyi Chipandakenu chinahiti dehi. 5 Dichi Petulu amuhembeleli mukaleya, ilaña chipompelu chadiña nakumulombelaku chikupu kudi Nzambi.+
6 Herodi hadiñayi kwakwihi nakumwidishamu, hawufuku wenowu, Petulu wadiña wakaama hakachi kamashidika ayedi iku anamukasi namaleñi ayedi, nawa anhembi adiña kumbidi yachenzelu nakuhemba kaleya. 7 Ilaña kañelu kaYehova* wemeni kwenoku,+ nawa chejeji chatoñekeli mukapeka kamukaleya. Kañelu chamweteliyi Petulu kukabavu, wamuhindwishili nakumwila nindi: “Hindukaku swayi-swayi!” Hohenohu maleñi aholokeli kumakasa indi.+ 8 Kañelu wamulejeli nindi: “Vwalaku yakuvwala* ninkwabilu jeyi.” Welili mwomwenomu. Nkumininaku wamulejeli nindi: “Vwalaku chakuvwala cheyi chahewulu, wunlondeleña.” 9 Dichi wedikili nawa wamulondeleleña, ilaña welukili wanyi nindi chuma chamwekeneña kuhitila mudi kañelu chadiña chalala. Kafwampi, watoñojokeleña nindi hichimwenu hohu chinakumonayi. 10 Chelili anahiti dehi hadiña nhembi watachi niwamuchiyedi, ashikili hachenzelu chachikuñu chakwidikila kufuma mukaleya nakuya mumusumba nawa ochu chenzelu chenzunukili chacheni. Chelili anediki dehi, endeleli hamu hakapinji kantesha, hohenohu kañelu amushiya nikumushiya. 11 Nawa Petulu chelukiliyi chuma chamwekeneña, wahosheli nindi: “Ichi dinu neluki chikupu nami Yehova* watemesha kañelu kindi nakuñamwina muchikasa chaHerodi nikuyuma yejima yadiña nakukuhwelelawu aYudeya nawu yikummwekena.”+
12 Chelili neluki dehi chumichi, wayili kwitala daMariya mama yaYowanu ateneneñawu nawu Maku,+ kwenoku kwapompeli antu amavulu nawa adiña nakulomba. 13 Chadondomweneniyi hachenzelu chakwiñilila, ñamba wakansi wamumbanda wejina daRoda wenjili nakutala muntu wadondomweneneña. 14 Owu ñamba chatiyiliyi nindi odu izu daPetulu, wazañaleli nankashi chakwila hashinkwili kuchiisuku, ilaña wayili lufuchi mukachi nakushimuna nindi Petulu nemani kuchiisu. 15 Wena amulejeli nawu: “Eyi wunazaluki.” Ilaña yena wakolelelihu nindi diyi. Wena atachikili kuhosha nawu: “Hikañelu kindi.” 16 Petulu watwalekelihu nakudondomwena. Chashinkwiliwu kuchiisu, amumweni nawa ahayamini. 17 Ilaña wayimwenesheli nachikasa nawa wayilejeli chamwidishiliwu kudi Yehova* mukaleya, nawa wahosheli nindi: “Mukamuleji Yakoba+ nianakwami yuma yejimiyi.” Hohenohu wafumini kwenoku nakuya kwiluña dacheñi.
18 Chikwachili, kwadiña ipumba hakachi kawamashidika akeñeleña kwiluka yuma yamumwekeneni Petulu. 19 Dichi Herodi wamwilili keñe-e, ilaña chakañenyiyi kumuwana, wayihujoleli anhembi nakuleja antu nindi ayi nakuyibabesha;+ kuhiñahu, wakunkumukili kufuma kuYudeya nakuya kuKesareya nawa washakaminiku mpinji yayilehi.
20 Herodi wayihililili* nankashi antu amuTira nimuSidoni. Dichi enjili kudi yena nayitoñojoka yimu nawa chelili namushinjili dehi Balasatu, iyala wahembeleña yuma yamwitala* damwanta, afwilileña nawu ekali mukuwunda namwanta muloña yakuda yadiileñawu mwituña dawu yafumineña mwituña daniwu mwanta. 21 Ifuku datondeliwu chidashikili, Herodi wavwalili yakuvwala yawanta nakushakama hachitwamu chakusompela nawa watachikili kuhosha nawantu. 22 Kuhiñahu, antu apompeli atachikili kubidika nawu: “Idi hiizu danzambi, bayi neyi damuntuku!” 23 Hohenohu, kañelu kaYehova* wamuleteleli Herodi yikatu muloña wamulemesheli Nzambi wanyi, kuhiñahu amudiili kudi mavunyi nawa wafwili.
24 Ilaña izu daYehova* datwalekelihu kutaanda nawa antu amavulu etiyileña.+
25 Dichi Baranaba+ naSawulu chamanishiliwu mudimu wakutwala yuma yakukwasha nachu antu muYerusalema,+ afuntili nawa amusendeli niYowanu,+ ateneneñawu cheñi nawu Maku.
13 Dichi muchipompelu chamuAntiyoki mwadiña atuprofwetu niantañishi:+ Baranaba, Simeyona ateneneñawu nawu Nigeri, Lusiyu wakuKireni, Manena atañishiliwu kudi Herodi nyuuli wankambi niSawulu. 2 Chamuzatilileñawu Yehova* nakushakama chakadi kuda, spiritu yajila yahosheli nawu: “Nfumishilenuhu Baranaba niSawulu+ kulonda azati mudimu winnayitambikili.”+ 3 Dichi hanyima yakulomba nikushakama chakadi kuda, ayinañikili makasa nawa ayilejeli nawu ayeña.
4 Awa amayala atemesheliwu kudi spiritu yajila, akunkumukilili kuSelusiya, chafuminiwu kwenoku ayili nambopolu kuKipirosi. 5 Chashikiliwu muSalamisa, atachikili kushimwina izu daNzambi mumasinagogi awaYudeya. Amusendeli niYowanu kulonda ayikalakeleña.*+
6 Chelili anahiti dehi chituutu chejima nakushika kuPafwosi, adibulakeni neyala kaYudeya wejina daBara Yesu wadiña katepa nawa kaprofwetu wakutwamba. 7 Wadiña hamu nanguvulu* Seriji Pawulosi, iyala mukamaana. Iwu iyala wakeñeleña chikupu kutiya izu daNzambi, dichi watambikili Baranaba niSawulu kwinza kudi yena. 8 Ilaña Elimasi katepa (muloña ichi dichi chadibalumunawu ijina dindi) watachikili kuyikañesha, nakufwila kumulekesha nguvulu aleki kukuhwelela. 9 Kuhiñahu, Sawulu ateneneñawu cheñi nawu Pawulu, chenzeliyi naspiritu yajila, wamushinshikili chikupu 10 nakuhosha nindi: “Eyi iyala wenzala wupwapoki niyilwilu yejima yatama, eyi mwana kaDiyabolu,+ eyi chilumbu chayuma yejima yaloña, mpinjinyi yiwakaleka kuheñesha njila jaYehova* jaloña? 11 Tiyaña! Yehova* wukukubabesha, wukwikala mputamesu, wukuleka kumona chejeji hadi mpinji yayilehi.” Hohenohu, hamesu indi helili mbundu nimwidima wasweja, nawa watachikili kukeñakeña muntu watela kumukwata kuchikasa kulonda amulomboli. 12 Nguvulu chamweniyi chuma chamwekeni, wetiyili, muloña wahayamini hayuma yadiziliyi hadi Yehova.*
13 Dichi Pawulu niakwawu afumini nambopolu kuPafwosi nawa ashikili kuPerega muPamfwiliya. Ilaña Yowanu+ wayishiyili kwenoku nakufunta kuYerusalema.+ 14 Hela chochu, wena afumini kuPerega nakwinza kuAntiyoki muPisidiya. Chayiliwu musinagogi+ hefuku daSabata, ashakamini mwenomu. 15 Chamanishiliwu kutañila antu Nshimbi+ nimazu awaTuprofwetu, nlomboli wamusinagogi watemesheli mazu kudi wena nindi: “Enu amayala, anakwetu, neyi mukweti mazu akukolesha nachu antu, yihoshenu.” 16 Dichi Pawulu wemeni, nawa wayimwenesheli nachikasa nakuyileja nindi:
“Enu akwetu, aIsarela ninenu amakwawu mwamutiyaña Nzambi woma, tiyenu. 17 Nzambi yanawa antu aIsarela watondeli ankakulula jetu nawa wayituumbakesheli awa antu hashakamineñawu neyi añiinza mwituña daEjipitu nakuyifumishamu nachikasa chañovu.*+ 18 Nawa womikili nayilwilu yawu mwisaña kwakwihi nayaaka 40.+ 19 Chelili najilumuni dehi antu akunyuza 7 yamwituña daKenani, idi ituña wadanzañeni nawa wadihanini kwikala wuswana wawu.+ 20 Kafwampi, yuma yejimiyi yamwekeni muyaaka 450.
“Hanyima yayumiyi, wayinkeli ansompeshi kushika tuhu nimpinji yakaprofwetu Samweli.+ 21 Chimwahitili mpinji, alombeli nawu ayinki mwanta,+ dichi Nzambi wayinkeli Sawulu mwana kaKishi iyala wakumuchidi waBenjamini,+ wayiyuulili hadi yaaka 40. 22 Chamufumishiliwu hetanda, wayitondeleli Davidi kwikala mwanta+ wawu, owu washimwiniyi wunsahu hadi yena nindi: ‘Nawani Davidi mwana kaYesi,+ iyala innatiyi kuwaha mumuchima wami;+ wakazata yuma yejima yinakeña.’ 23 Kwesekeja nachikaninu chindi, Nzambi namuleteli Isarela chamwinu, Yesu, kufuma mudi anyana* kaniwu iyala.+ 24 Henohu owu kanda ashiki, Yowanu washimwini hatooka kudi antu ejima amuIsarela kulonda apapatishewi, amwekeshi nawu anabalumuki munyichima.+ 25 Ilaña Yowanu chadiñayi kwakwihi nakumanisha mudimu windi, wahosheleña nindi: ‘Munakutoñojoka nenu yaminyi? Hiyami yenaku. Ilaña, tiyenu! Owu wunakwinza hanyima yami ami nashikilimu wanyi kukasununa nyiya yankwabilu jakunyendu yindi.’+
26 “Enu amayala, anakwami, enu anyana kachisaka chaAbarahama niantu amakwawu amutiyaña Nzambi woma, izu daniwu wamwinu anaditemeshi kudi etu.+ 27 Muloña antu amuYerusalema nianyuuli jawu hiyamwilukili iwu muntuku, ilaña chasompesheleñawu, ashikijileña yuma yahosheliwu mumazu awaTuprofwetu,+ oyu yatañañawu nezu datiyakana hasabata-hisabata. 28 Hela chakwila hiyamuwaninihu namuloña wakumujahilahuku,+ amulombeli Pilatu nawu amujahi.+ 29 Nawa chashikijiliwu yuma yejima yasonekeliwu hadi yena, amufumishili hamutondu nawa amukaamikili mwijamu.*+ 30 Ilaña Nzambi wamusañwili mudi afu,+ 31 nawa hadi mafuku amavulu wamwekeneña kudi ana afuminiyi nawu kuÑaliliya nakukanduka nawu kuYerusalema. Awa ichi anekali ayinsahu jindi kudi antu.+
32 “Dichi tunakuyishimwina nsañu yayiwahi yinakuhosha hachikaninu chayikaniniwu ankakulula jetu. 33 Nzambi nachishikiji chikupu hadi etu, anyanawu, kuhitila mukumusañula Yesu;+ neyi chasonekawu mwisamu damuchiyedi nawu: ‘Eyi wudi mwanami; dalelu ami nekali tata yeyi.’+ 34 Nawa chineli wamusañwili mudi afu, hamba kafunta cheñi kukutokaku, Nahoshi muniyi njila nindi: ‘Nakayileja mazu akukeña kwakashinshi kwamukaniniwu Davidi, mazu alala.’*+ 35 Achishimuna cheñi mwisamu dikwawu nawu: ‘Hiwaketeja weyi washinshika kutokaku.’+ 36 Cheñi, Davidi wamuzatilileña Nzambi* mukuhanda kwindi kwejima, nkumininaku wafwili, wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa watokeli.+ 37 Kwambukaku, owu asañwiliwu kudi Nzambi hatokeliku.+
38 “Dichi enu anakwami, ilukenu nenu kuhitila mudi iwu muntu, anayishimwini enu nsañu yakwanakena nshidi.+ 39 Nshimbi jaMosi hijikuyikwasha enu kwikala aloñaku,+ ilaña muloña wakufwa kwaniwu muntu, Nzambi wakatena muntu wejima wukwitiya nindi waloña.+ 40 Dichi, babalenu kulonda yuma yinahoshiwu mumazu awaTuprofwetu yibuli kuyishikena, yakwila nawu: 41 ‘Talenu iwu mudimu, enu akakusupishana, hayamenu nawa noñenu, muloña ami inakukalakala mudimu mumafuku enu, mudimu wumwabula kwiteja hela chakwila muntu wacheñi ayilumbulwilawu chikupu.’”+
42 Chedikileñawu, antu ayilembeleli nawu akahoshi haniyi nsañu haSabata yikalondelahu. 43 Dichi chelili antu apompeli musinagogi ayileji kuya, aYudeya amavulu niantu abalumukili nakwikala aYudeya adifukwileña kudi Nzambi, ayilondeleli aPawulu naBaranaba owu elileña neyi ahosha nanowu antu ayikonkomweneneña nawu atwalekihu kwikala muluwi lwaNzambi lwasweja.+
44 HaSabata yalondelelihu, kwakwihi namusumba wejima apompeli hamu nakutiya izu daYehova.* 45 AYudeya chamweniwu mazaza awantu, atiyili ichima nawa atachikili kutaadika chatama yuma yahosheleñayi Pawulu.+ 46 Kuhiñahu, Pawulu naBaranaba ayilejeli antu chakadi woma nawu: “Chawahili nankashi chasambililiwu kuyileja enu izu daNzambi.+ Chineli munakukaana idi izu nawa munakudisompesha enu aweni nenu himunateleli kutambwila wumi wahaya nyaakaku, tiyenu! ichi dinu tunabalumukili kudi akanyuza.+ 47 Muloña Yehova* natuleji munawa mazu nindi: ‘Nakutondi wiikali chejeji chanyuza, kulonda wiikali wamwinu kunsa jeseki.’”+
48 Antu akunyuza chatiyiliwu awa mazu, atachikili kuzañalala nikulemesha izu daYehova,* nawa antu ejima adiña nanyichima yashinshika yakukeña kwikala nawumi wahaya nyaaka, etiyili. 49 Kubombelahu, izu daYehova* dayileña nakutaanda mwahita ituña dejima. 50 Ilaña aYudeya ashinjilili ambanda adiña alema amutiyileña Nzambi woma niamayala amumusumba adiña alema, nawa atachikili kumukabisha+ Pawulu niBaranaba nawa ayinatilili hanji yañinza jawu. 51 Dichi ayitotomweneni lunkuñu lwakunyendu yawu, kuhiñahu ayili kuIkoniyumu.+ 52 Nawa atumbanji atwalekelihu namuzañalu chikupu+ nikwinzala naspiritu yajila.
14 Pawulu naBaranaba chashikiliwu muIkoniyumu, eñilili musinagogi yawaYudeya nakuhosha munjila yakojejeli izaza dawantu deneni dawaYudeya niaGiriki etiyi. 2 Ilaña aYudeya abulili kwitiya, asañumwini antu* akunyuza kulonda aheli amanakwetu.+ 3 Dichi ashakamini kwenoku mpinji yayilehi nakuhosha nakuhamuka muloña Yehova* wayinkeli wuswa, owu washimwini wunsahu wamazu aluwi lwindi lwasweja kuhitila mukuyiteja akoñeña yinjikijilu niyihayamisha.*+ 4 Hela chochu, izaza dawantu mumusumba dadaambwili; amu akundamini kukabadi kawaYudeya, amakwawu niwena kukabadi kawapostolu. 5 Chakeñeleñawu kuyikabisha nikuyasa malola kudi antu akunyuza niaYudeya hamu nianyuuli jawu,+ 6 ayilejelimu iyi nsañu, dichi atemukilili kunyisumba yaLikoniya, Lisitira niDeribi nikunyikala yadiña mukamwihi.+ 7 Kwenoku atwalekelihu nakushimwina nsañu yayiwahi.
8 MuLisitira mwadiña iyala washakamini hamaseki wadiña chifwayi kunyendu. Wavwalikili chifwayi nawa wadiña kanda endeñahu dehi. 9 Iwu iyala wadiña nakutiyilila chahosheleñayi Pawulu. Pawulu chamushinshikiliyi nawa chamweniyi nindi wadiña nachikuhwelelu nawa nindi watela kukola,+ 10 wamulejeli nezu datiyakana nindi: “Imanaku zululu-u.” Hohenohu iwu iyala wakilokeli nakutachika kwenda.+ 11 Mazaza awantu chamweniwu chuma cheliliyi Pawulu, abidikili nezu datiyakana mwidimi daLikoniya nawu: “Anzambi anabalumuki nakwikala neyi antu nawa anakunkumuki nakwinza kudi etu!”+ 12 Kuhiñahu, atachikili kumutena Baranaba nawu Zewusi, ilaña Pawulu nawu Heremisi, muloña diyi wahosheleña nankashi. 13 Dichi kapristu waZewusi, wadiña natembeli yindi yadiña hawiñililu wamusumba, waleteli añombi ayizamba niyibaaba yankenu kuyiisu nawa wakeñeleña kuhana nyilambu hamu namazaza awantu.
14 Hela chochu, kapostolu Baranaba niPawulu chatiyiliwu iyi nsañu, atabwili yakuvwala yawu nawa alundumukilili mwizaza dawantu nakubidika nawu: 15 “Enu antu, munakukoñeladi yuma yamuchidiwu? Ninetu tudi antu atiyaña neyi chimwatiyaña enu.+ Tunakuyishimwina nsañu yayiwahi kulonda mubalumuki mufumi kuniyi yuma yamukunkulwayi nakubalumukila kudi Nzambi wamumi, waleñeli iwulu niiseki nikaluñalwiji niyuma yejima yekalamu.+ 16 Mumakiñu akunyima, Nzambi wetejeli antu akunyuza yejima kuya munjila jawu,+ 17 hela chochu, hayilekeli chakadi kuyileja wunsahu+ windi wakwila chachiwahiku, wakoñeli yuma yayiwahi nawa wayinkeli nvula niyilaaka yasoñelañamu yakuda+ nakuyikutisha enu nikwinzesha nyichima yenu namuzañalu.”+ 18 Hela chakwila ahosheli yumiyi, chayikalilili nankashi kukaanisha mazaza awantu alambwileña nyilambu kudi wena.
19 Ilaña aYudeya ashikili kufuma kuAntiyoki nikuIkoniyumu, dichi ashinjilili mazaza awantu,+ amwasili Pawulu malola nawa amukokeleli hanji yamusumba nakutoñojoka nawu nafwi.+ 20 Hela chochu, atumbanji chamuwuñiliwu, wahindukili nawa weñilili mumusumba. Hefuku dalondelelihu, yena niBaranaba afumi kuniwu musumba nakuya kuDeribi.+ 21 Chamanishiliwu kushimwina nsañu yayiwahi muniwu musumba nikukwasha antu antesha kwikala atumbanji, afuntili kuLisitira, Ikoniyumu nikuAntiyoki. 22 Kwenoku akolesheleña atumbanji*+ nikuyikonkomwena nawu atwalekihu kukuhwelela nawa ahosheli nawu: “Hakwila twakeñili muWanta waNzambi, twatela kuhita muyihuñu yayivulu.”+ 23 Kubombelahu, ayitondeleli akulumpi muchipompelu nichipompelu,+ alombeli nakushakama chakadi kuda+ nakuyikunjika kudi Yehova* owu etiyiliwu.
24 Kuhiñahu, ahitili muPisidiya nakwinza kuPamfwiliya,+ 25 chamanishiliwu kushimwina mazu muPerega, akunkumukilili kuAtaliya. 26 Kufuma kwenoku, ayili nambopolu kuAntiyoki, oku kwayimwekesheleliyi Nzambi luwi lwindi lwasweja muloña azatili mudimu nakuwumanisha chikupu.+
27 Chashikiliwu nawa hanyima yakwila anapompeshi dehi chipompelu chejima hamu, ayilejeli yuma yayivulu yakoñeliyi Nzambi kuhitila mudi wena, ayilejeli cheñi nawu wenzunwinini akanyuza chenzelu chakuchikuhwelelu.+ 28 Dichi ashakamini mpinji yayilehi nawatumbanji.
15 Dichi amayala amakwawu akunkumukili kufuma kuYudeya nakutachika kutañisha amanakwetu nawu: “Neyi mubula kwalama kwesekeja nakashidikilu kaMosi,+ hiyakayamwinaku.” 2 Ilaña hanyima yakwila aPawulu naBaranaba anambokelimu dehi nanowu antu nikuditaadeka nawu, atondeli Pawulu, Baranaba niantu amakwawu kulonda atwali iyi nsañu* kudi apostolu niakulumpi adiña muYerusalema.+
3 Dichi, chelili chipompelu chinayishinjikijiku dehi chantesha, awa amayala atwalekelihu kuhita muFwenisiya nimuSamariya iku anakuleja antu nsañu yejima yawantu akunyuza chabalumukililiwu kudi Nzambi nawa chaletesheli amanakwawu ejima kuzañalala chikupu. 4 Chashikiliwu muYerusalema, ayitambwilili chachiwahi kudi chipompelu, apostolu nikudi akulumpi, nawa ashimwini yuma yayiwahi yejima yakoñeliyi Nzambi kuhitila mudi wena. 5 Ilaña antu amakwawu abalumukili nakwikala akakwitiya alondeleleña ntañishilu yawaFwarisi, anyamukili muyitwamu yawu nakuhosha nawu: “Mwatela kuyalamisha nikuyileja ahembeña Nshimbi jaMosi.”+
6 Dichi apostolu niakulumpi apompeli hamu kulonda atali haniyi nsañu. 7 Chelili anahanjeki* dehi chikupu haniyi nsañu, Petulu wemeni nakuhosha nindi: “Enu amayala, amanakwami, mweluka chikupu nenu kufuma kunyima, Nzambi wantondeli mukachi ketu kulonda antu akunyuza atiyi izu dansañu yayiwahi nawa etiyi.+ 8 Nzambi weluka chekala nyichima yawantu,+ waheni wunsahu nanochu chayinkeliyi spiritu yajila+ neyi chatwinkeliyi etu. 9 Nawa hamwekesheli chaambu hakachi kanetu nawenaku,+ ilaña watookesheli nyichima yawu nachikuhwelelu.+ 10 Hanu dinu munakumwesekeladi Nzambi nakutwika atumbanji chiteli chalema nankashi+ chakwila hela ankakulula jetu hela etu kutwesha kuchisenda nehi?+ 11 Kwambukaku, etu twakuhwelela netu akatwamwina kuhitila muluwi lwasweja lwaMwanta Yesu+ neyi chakuhwelelawu niwena.”+
12 Hohenohu, izanvu dawantu dejima damweneni nzo-o, nawa atachikili kutiyilila kudi aBaranaba naPawulu chashimwineñawu yinjikijilu niyihayamisha* yayivulu yakoñeliyi Nzambi munyuza kuhitila mudi wena. 13 Chamanishiliwu kuhosha, Yakoba wahosheli nindi: “Enu amayala, anakwami, ntiyililenu. 14 Simeyona+ nalumbululi chiwahi chikupu chabalumukililiyi Nzambi kudi antu akunyuza katachi nakunonamu antu ejina dindi.+ 15 Imu dimu mwaya nimazu awaTuprofwetu neyi chasonekawu nawu: 16 ‘Hanyima yayumiyi, nakafunta kulonda nakanyamuni cheñi itenti* daDavidi daholoka hamaseki, nakawahisha hakisika nakudilema cheñi neyi chidadiña, 17 kulonda antu akashalahu akamukeñakeñi chikupu Yehova,* hamu niantu akunyuza yejima, owu atenañawu nejina dami, ichi dichinahoshiyi Yehova* wunakukoña yumiyi,+ 18 oyu yelukawu kufuma kutachi.’+ 19 Hela chochu, kufuukula* kwami bayi neyi kwakukabisha antu akunyuza anakubalumukila kudi Nzambiku,+ 20 ilaña tuyisonekeli kulonda atondolweleña yuma yinatamishiwu kudi ankishi,+ wuvumbi,*+ anyama akushotomona* nimashi.+ 21 Muloña kufuma tuhu kushankulu, mumusumba nimusumba, mwadiña antu ashimwinineña kuzatisha nyikanda yaMosi, muloña atañileña muniyi nyikanda nezu datiyakana mumasinagogi hasabata-hisabata.”+
22 Kuhiñahu apostolu niakulumpi hamu nichipompelu chejima, afuukwilihu kutemesha amayala atondeliwu mukachi kawu kulonda ayi kuAntiyoki hamu naPawulu niBaranaba; atemesheliku Yudasi ateneneñawu nawu Barasaba niSilasi+ owu alombweleña anakwawu. 23 Asonekeli mukanda nakuwutemesha nanawa amayala nawu:
“Etu apostolu niakulumpi, amanakwenu, tunayimushi enu anakwetu munafumi kunyuza, enu mudi muAntiyoki,+ muSiriya nimuSilisiya. 24 Chineli tunatiyi nawu mukachi ketu mwafuma antu amakwawu enza kudi enu nakuyikabisha namazu ahoshawu,+ nakufwila kuyiluwañesha enu* kulonda muleki kukuhwelela yuma yimwakuhwelela hela chakwila awa antu hitwayileja netu eli mwenomuku, 25 tunaditeji wejima wetu netu tutondi amayala nakuyitemesha kulonda enzi kudi enu hamu nawakwetu itwakeña, aBaranaba naPawulu, 26 amayala anahani mawumi awu kukoola ijina daMwanta wetu Yesu Kristu.+ 27 Dichi, tunakuyitemeshela aYudasi naSilasi kulonda niwena ayileji nsañu jojimu.+ 28 Muloña spiritu yajila+ hamu ninetu, tunafuukulihu kubula kuyishilahu enu chiteli chikwawu, chiña hohu yumiyi yalema: 29 muleki yuma yalambulañawu antu kudi ankishi,+ mashi,+ anyama akushotomona*+ niwuvumbi.*+ Neyi mukuleka chikupu yumiyi, mukwila chiwahi. Mushakameña chachiwahi!”*
30 Dichi awa amayala chayilejeliwu kuya, akunkumukilili kuAntiyoki, kwenoku apompesheli hamu izanvu dawantu dejima nawa ayinkeli iwu mukanda. 31 Chamanishiliwu kutaña iwu mukanda, azañaleli nankashi nanochu chayikolesheliwu. 32 Chineli aYudasi naSilasi niwena adiña atuprofwetu, akolesheli nikukwasha anakwawu nampanji jajivulu.+ 33 Chelili anashakamiku dehi kwenoku mpinji yayilehi, anakwawu ayishiikili awa amayala nawu endi mukuwunda nakufunta kudi owu ayitemesheli. 34* —— 35 Ilaña aPawulu naBaranaba ashakamini muAntiyoki nakutañisha nikushimwina nsañu yayiwahi yezu daYehova* hamu nawantu amakwawu amavulu.
36 Chimwahitili mafuku, Pawulu wamulejeli Baranaba nindi: “Ichi dinu* tuyenu tufunti nakuhempula anakwetu munyisumba yejima mutwashimwinini izu daYehova* kulonda twakatali chinakushakamawu.”+ 37 Baranaba wafwilileña kusenda Yowanu, ateneneñawu nawu Maku.+ 38 Ilaña Pawulu hetejeli nindi amusendi iwu muntu kulonda ayi nindiku, muloña wayishiyili muPamfwiliya nawa wakaanini kuya nawu hamu mumudimu.+ 39 Hamuloña wachumichi, atachikili kutaadeka chikupu chakwila adaambwili nikudaambula; Baranaba+ wasendeli Maku nawa ayili mumbopolu kuKipirosi. 40 Pawulu watondeli Silasi nawa wanyamukili nakuya hanyima yakwila amanakwindi anamulombeliku dehi kudi Yehova* nawu yamumwekesheli luwi lwindi lwasweja.+ 41 Wahitili muSiriya nimuSilisiya nakukolesha yipompelu.
16 Dichi Pawulu washikili kuDeribi nikuLisitira.+ Nawa kambanji wejina daTimotewu+ dikwadiñayi, mwana kamumbanda kaYudeya wetiya ilaña tata yindi wadiña kaGiriki, 2 nawa amuhamekeleña kudi anakwindi muLisitira nimuIkoniyumu. 3 Pawulu wafwilili chikupu kuya hamu naTimotewu halwendu lwindi, dichi wamusendeli nakumwalamisha muloña wawaYudeya adiña munowu maluña,+ muloña antu ejima elukili nawu tata yindi wadiña kaGiriki. 4 Chahitileñawu munyisumba, alejeleña antu nshimbi jakasiliwu apostolu niakulumpi adiña muYerusalema+ nawu ajovwahileña. 5 Dichi, yipompelu yatwalekelihu kwikala nachikuhwelelu chakola nawa antu avulilileñaku hefuku-hefuku.
6 Kubombelahu, ahitili muFwirijiya nimwituña daÑalija,+ muloña spiritu yajila yayikaanishili kuhosha izu daNzambi mukabeta kaAsiya. 7 Cheñi, chakunkumukililiwu kuMisiya, azatili nañovu kulonda ayi kuBitiniya,+ ilaña spiritu yaYesu yayikaanishili. 8 Dichi ahitili kuMisiya* nakukunkumukila kuTirowasi. 9 Nawa nawufuku Pawulu wamweni chimwenu—iyala wakuMasidoniya nemani kwenoku nakumulembelela nindi: “Zambukilaku kuMasidoniya wutukwashiku.” 10 Hohenohu chamweniyi ichi chimwenu, twakeñeleña netu tuyi kuMasidoniya, muloña twatoñojokeli netu Nzambi diyi wunatutambiki kuya nakushimwina nsañu yayiwahi kudi wena.
11 Dichi twafumini kuTirowasi nambopolu nakuya kuSamotirasi chakadi kwimana hakachi, ilaña hefuku dalondelelihu twashikili kuNeyapoli; 12 nawa kufuma kwenoku twayili kuFwilipi,+ musumba wayuulileñawu kudi aRoma, musumba weneni wamunkambi yaMasidoniya. Muniwu musumba twashakaminimu mafuku amavulu. 13 Hefuku daSabata twayili hanji yachiisu kwakwihi nakaloña, kwenoku dikutwatoñojokeleña netu kwadiña iluña kutwatela kulombela nawa twashakamini hamaseki nakutachika kuhanjeka nawambanda apompeli kwenoku. 14 Nawa kwenoku kwadiña nimumbanda wejina daLidiya, mukakulandisha mahina awusombu afumineña mumusumba waTiyatira+ nawa mukakudifukula kudi Nzambi, wadiña nakutiyilila, dichi Yehova* wenzunwini muchima windi chikupu kulonda atiyi yuma yahosheleñayi Pawulu. 15 Lidiya niamwitala dindi chapapatisheweliwu,+ watulembeleli nindi: “Neyi munammoni nenu nashinshika kudi Yehova,* tuyenu mwitala dami mushakami nanami.” Nawa watukanjikijili kuya nindi.
16 Dichi hitwayileña kwiluña dakulombela, atubulakeni kudi ñamba wamumbanda wadiña naspiritu, ndemoni wakuhoña.+ Wayihetesheleña nankashi ankaaka jindi muloña wakushimuna yuma yakumbidi.* 17 Iwu kansi wamumbanda watwalekelihu kumulondela Pawulu ninetu iku nakubidika nindi: “Awa amayala hiyanduñu jaNzambi Mukakubadika Chikupu+ nawa anakuyishimwina enu njila yawamwinu.” 18 Watwalekelihu kwila mwenimu hadi mafuku amavulu. Nkumininaku, Pawulu watiyili kutama nachumichi nawa wamulejeli spiritu nindi: “Nakuleji mwijina daYesu Kristu nami fumaku mudi iwu kansi wamumbanda.” Nawa hohenohu wafuminimu.+
19 Ankaaka janiwu kansi wamumbanda chamweniwu nawu mwawaninineñawu mali munamani,+ ayikwatili aPawulu naSilasi nakuyikokela muchisankanu kudi anyuuli.+ 20 Chayitwaliliwu kudi anyuuli amumusumba, ahosheli nawu: “Awa amayala anakuluwañesha nankashi musumba wetu.+ HiyaYudeya, 21 nawa anakutañisha tushidikilu tutwatela kubula kwila hela kulondela, chineli tudi aRoma.” 22 Dichi izaza dawantu dayilundumukilili, nawa anyuuli amumusumba chatabwiliwu yakuvwala yawu, alejeli antu nawu ayeti natubama.+ 23 Chayeteliwu nankashi, ayuumbilili mukaleya nawa alejeli mukakuhemba kaleya nawu ayihembi chachiwahi kulonda abuli kutemuka.+ 24 Chineli amulejeli ilu lushimbi, wayuumbilili mukaleya kamukachi nawa wahatili nyendu yawu mumpompa.
25 Ilaña kwakwihi nahakachi kawufuku, aPawulu naSilasi alombeleña nikumulemesha Nzambi natumina,+ nawa atuyili* adiña nakutiyilila. 26 Hohenohu kwenjili mutentanshi weneni, chakwila wanyinkesheli yikuku yakaleya. Kubombelahu, yenzelu yejima yashikeneni dakwenzunuka nawa mpompa mwayihatiliwu wejima wawu jasopokeli.+ 27 Mukakuhemba kaleya chahindukiliyi, wamweni yenzelu yakukaleya yenzunuka, dichi waholeli mpoku yindi yakabali nindi adijahi, muloña wamweni nindi atuyili* anatemuki.+ 28 Ilaña Pawulu wabidikili nezu datiyakana nindi: “Bayi wudijahaku, muloña wejima wetu tudi mwomu!” 29 Hohenohu walombeli chimunyi, weñilili lufuchi mukachi nakuzaala nawa wadibukili heseki kunyendu yaPawulu naSilasi. 30 Wayidishili hanji nakuyihula nindi: “Enu akulumpi, yumanyi yinatela kwila kulonda akañamwini?” 31 Wena amwakwili nawu: “Kuhwelelaku mudi Mwanta Yesu nawa akakwamwina eyi hamu niamwitala deyi.”+ 32 Kuhiñahu, amulejeli yena niamwitala dindi ejima izu daYehova.* 33 Dichi wayisendeli hayoyina mpinji yawufuku nakuyikosa hayilonda yawu. Hohenohu, yena niamwitala dindi ejima ayipapatishili.+ 34 Wayileteli mwitala dindi nakuyiloñeshela yakuda kumesa, nawa wazañaleli chikupu hamu nawantu ejima amwitala dindi nanochu chamwitiyiliyi Nzambi.
35 Chikwachili, anyuuli amumusumba atemesheli anhembi nakuhosha nawu: “Yuumbenuku owu amayala.” 36 Mukakuhemba kaleya wamulejeli Pawulu mazu awanhembi nindi: “Anyuuli amumusumba anatemeshi amayala nawu ayuumbiku enu ayedi. Dichi idikenu nawa yenuña mukuwunda.” 37 Ilaña Pawulu wayilejeli nindi: “Atweteleli hamesu awantu chakadi muloña* nakutuumbila mukaleya hela chakwila tudi aRoma.+ Anakukeña atuumbiku mukuswamujoka tahindi? Inehi, chikutwesheka wanyi! Yilejenu awenawu enzi nakutwidishamu.” 38 Anhembi ayili nakushimuna awa mazu kudi anyuuli amumusumba. Awa anyuuli chatiyiliwu nawu awa amayala adiña aRoma,+ atiyili woma. 39 Dichi enjili nakuyilembelela, nawa hanyima yakuyidisha hanji, ayilejeli nawu afumi mumusumba. 40 Ilaña chedikiliwu mukaleya ayili kwitala daLidiya; nawa chamweniwu anakwawu, ayikolesheli+ nawa afuminiku.
17 Kufumahu, ahitili muAmfwipoli nikuApoloniya nawa enjili kuTesalonika+ kwadiña sinagogi yawaYudeya. 2 Dichi kwesekeja nachaaku chaPawulu,+ weñilili mukachi mwadiñawu, nawa hasabata jisatu wahanjekeleña nawu kuzatisha Nsona,+ 3 wayilumbulwilileña nakuyileja kuzatisha nsona nindi, chateleleli Kristu kukabakana+ nikumusañula mudi afu,+ nakuhosha nindi: “Iwu diyi Kristu, iwu Yesu innakuyishimwina.” 4 Chafuminimu, amakwawu hakachi kawu etiyili nawa atachikili kuzatila hamu naPawulu, Silasi+ niaGiriki amavulu adifukwileña kudi Nzambi, kubombelahu niambanda amakwawu alema niwena dicheliliwu.
5 Ilaña aYudeya chatiyiliwu ichima,+ afumbili amayala atama adiña nakuhitañana hachisankanu nawa atuñili izanvu dawakamadombu datachikili kuleta ipumba mumusumba. Dichi alukukili itala daYasoni nakukeñakeñamu aPawulu naSilasi kulonda ayidishi nakuyileta kwizanvu dawakamadombu. 6 Chakañenyiwu kuyiwana, akokañeshelelimu Yasoni nianakwetu amakwawu nakuyitwala kudi anyuuli amusumba, iku anakubidika nawu: “Awa antu analeti kukala heseki hejima, anenzi nikunu,+ 7 nawa Yasoni nayitambwili mwitala dindi. Awa amayala ejima adikañaña nanshimbi jaKesari nawa ahoshaña nawu kudi mwanta mukwawu, Yesu.”+ 8 Izaza dawantu nianyuuli amusumba chatiyiliwu yumiyi, atiyili woma nankashi; 9 nawa Yasoni niantu adiñayi nawu chahaniniwu mali ayilejeliwu kufweta kulonda ayuumbiku, ayuumbiliku nakuyileja nawu ayeña.
10 Hohenohu nawufuku, amanakwetu atemesheli aPawulu naSilasi kuya kuBereya. Chashikiliwu kwenoku, eñilili musinagogi yawaYudeya. 11 Awa akaBereya akeñeleña kudiza nankashi kubadika antu amuTesalonika, muloña wena atambwilili izu namuchima wawu wejima, adiña nakutalatala muNsona hefuku-hefuku nakanañachima kulonda amoni neyi yumiyi yalala hela nehi. 12 Dichi, amavulu hakachi kawu etiyili, kushilahu niambanda aGiriki amakwawu alema niamayala amakawu. 13 Ilaña aYudeya amuTesalonika chatiyiliwu nawu Pawulu nakushimwina mazu aNzambi nimuBereya, ayili kwenoku nakusañumuna mazaza awantu nikuyitiyisha kutama.+ 14 Hohenohu, anakwetu amutemesheli Pawulu kuya kukaluñalwiji,+ ilaña Silasi niTimotewu ashalili kwenoku. 15 Hela chochu, antu amushinjikijileñaku Pawulu amushikijili kuAtenisi, nawa afuntilimu hanyima yakuyileja nawu ayileji aSilasi naTimotewu+ enzi kudi Pawulu swayi-swayi.
16 Pawulu hadiñayi nakuyihembelela muAtenisi, watiyili kutama chamweniyi musumba wunenzali nawankishi. 17 Dichi watachikili kuhanjeka nawaYudeya musinagogi niantu amakwawu adifukwileña kudi Nzambi nawa hefuku-hefuku wahanjekeleña nawantu awanikileña hachisankanu. 18 Ilaña amakwawu alondeleleña ntañishilu yaEpikureya* niZeno* atachikili kumutaadika Pawulu, nawa amakwawu ahosheleña nawu: “Indi iwu sakubobola nakukeña kutulejadi?” Amakwawu niwena nawu: “Nakumwekana neyi himukakushimwina wawanzambi akwacheñi.” Chaletesheli washimwinineña nsañu yayiwahi yaYesu niyakusañuka.+ 19 Dichi amukwatili nakumutwala kudi Areopagasi nakuhosha nawu: “Tuleji twiluki munatalishi iyi ntañishilu yayiha yiwunakutañisha. 20 Muloña eyi wunakutañisha yuma yitwabula kutiyahu dehi, dichi tunakukeña kwiluka munatalishi yumiyi.” 21 Kafwampi, antu ejima akuAtenisi niantu afumini kumatuña acheñi ashakamineña* kwenoku, azatishileña mpinji yawu yakunooka nakuhanjeka hela kutiyilila nsañu yayiha. 22 Dichi Pawulu wemeni mukachi kawaAreopagasi+ nakuhosha nindi:
“Enu amayala amuAtenisi, namoni nami muyuma yejima, munakutiya anzambi woma nankashi* kubadika akwenu ejima.+ 23 Chakutalilahu, chinahitañanaña mumusumba nakushinshika nakanañachima yuma yimwalemeshaña,* nawana nikameña hakusoneka nawu ‘Kudi Nzambi Wabula Kwilukewa.’ Dichi yeniwu imunakudifukulaku chakadi kwiluka, diyi innakuyishimwina. 24 Nzambi waleñeli iseki niyuma yejima yekalahu, yena hakwikala Mwanta wewulu niiseki,+ hashakamaña mumatembeli akutuña namakasa awantu;+ 25 hela kukeña kumuzatila namakasa awantu neyi kwiji nakaankili chumaku,+ muloña yena diyi wenkaña antu ejima wumi+ niyuma yejima. 26 Nawa waleñeli nyuza yejima yawantu kufuma kudi muntu wumu+ kulonda ashakameña hanu hamaseki hejima,+ watoñweli mpinji nikubalula jiñinza mwatela kushakamawu antu,+ 27 kulonda amukeñakeñi Nzambi, hadaha akumupapata nakumuwana,+ kafwampi, yena hekala kwakulehi nanetu ejimaku. 28 Twekala nawumi, twendaña nawa twahandaña muloña wayena, neyi chahoshawu niantu jenu amakwawu akakusoneka nkumbu nawu, ‘Muloña ninetu tudi anyanindi.’
29 “Dichi, chineli tudi anyana kaNzambi,+ bayi tutoñojoka netu Nzambi wekala neyi wuru hela siliva hela ilola, neyi chuma chabazawu nawukalawenu ninamaana awantuku.+ 30 Mwamweni, Nzambi nadiwuli mpinji yawu yakubula kwiluka yuma;+ ilaña ichi nakushimwina kudi antu ejima ashakamaña kumaluña ejima nindi atela kubalumuka munyichima. 31 Muloña Nzambi natondi dehi ifuku dakusompeshelamu antu+ ashakama hamaseki hejima munjila yaloña kuzatisha muntu watondayi nawa antu ejima atela kukuhwelela chikupu idi ifuku dakusompesha muloña namusañuli mudi afu.”+
32 Chatiyiliwu nsañu yakusañuka kwawafu, amakwawu atachikili kumusupisha,+ amakwawu niwena ahosheleña nawu: “Twakatiya cheñi chiwakahosha haniyi nsañu.” 33 Dichi Pawulu wayishiyili, 34 ilaña amayala amakwawu ayili hamu nindi nawa ekalili akakwitiya. Hakachi kawu hadiña Diyonisi, wadiña nsompeshi muchota chaAreopagasi nimumbanda wejina daDamarisi kushilahu niantu amakwawu.
18 Hanyima yayumiyi, wafumini kuAtenisi nakuya kuKorinda. 2 Nawa kwenoku wawaniniku kaYudeya wejina daAkwila,+ wavwalikilili kuPontu nawa dihafuminiyi tuhu kuItaliya hamu nañodindi Prisila, muloña Kaludusa walejeli aYudeya ejima nindi afumi muRoma. Dichi Pawulu wayili nakuyihempula, 3 chineli welukili kuzata mudimu wazatileñawu, washakamini kwitala dawu nawa wazatileña nawu hamu+ muloña elukili mudimu wakuchima matenti. 4 Kwenoku wahanineña mpanji* musinagogi+ hasabata-hisabata+ nawa wayishinjilileña aYudeya niaGiriki.
5 Dichi, aSilasi+ naTimotewu+ chakunkumukililiwu kuMasidoniya, Pawulu watachikili kusha maana chikupu hamudimu wakushimwina izu, nakushimwina kudi aYudeya chikupu nawu Yesu diyi Kristu.+ 6 Ilaña chelili atwalekihu kumudimbulula nikumuhosha kasawuntu, watotomweni yakuvwala yindi+ nakuhosha nindi: “Mashi enu ekali hanyitu yenu.+ Ami hinikweti muloñaku.+ Kufuma dalelu, inakuya kudi antu akunyuza.”+ 7 Dichi wafumini kwenoku* nakuya nakwiñila mwitala deyala wejina daTitiyusa Yusitu, wadifukwileña kudi Nzambi nawa wadiña netala dadinuñili nasinagogi. 8 Ilaña Kirisipu+ owu wadiña nlomboli wamusinagogi wetiyili mudi Mwanta hamu niamwitala dindi ejima. Nawa aKorinda amavulu atiyili chumichi niwena atachikili kwitiya nikupapatishewa. 9 Kubombelahu, Mwanta wamulejeli Pawulu muchimwenu nawufuku nindi: “Bayi wutiya womaku, ilaña twalekakuhu kuhosha nawa bayi wumwenahuku, 10 muloña ami nidi naneyi+ nawa kwosi wukukukatishaku; muloña ami nikweti antu amavulu muniwu musumba.” 11 Dichi washakamini kwenoku chaaka chimu natukweji 6, nakutañisha izu daNzambi mukachi kawu.
12 Hampinji Galiyo yadiñayi nguvulu* waAkaya, aYudeya adinuñili hamu nakumulukuka Pawulu nawa amutwalili kuchitwamu chakusompela, 13 nakuhosha nawu: “Iwu iyala nakushinjila antu nindi adifukuleña kudi Nzambi munjila yaambuka nanshimbi.” 14 Ilaña Pawulu cheliliyi nindi atachiki kuhosha, Galiyo walejeli aYudeya nindi: “Enu aYudeya, neyi iwu iyala wakoña chuma chaheña hela chatama chikupu, nadi kutiyilila nakanañachima chimwadi kuhoshaña. 15 Ilaña neyi hikuditaadikisha kwamazu, majina ninshimbi jenu,+ jimanishenu enu aweni. Ami hinnakukeña kwikala nsompeshi wayumiyiku.” 16 Hohenohu wayipalañesheli kuchitwamu chakusompela. 17 Dichi wejima wawu akwatili Soseteni+ nlomboli wamusinagogi nakutachika kumwetela kwakwihi nachitwamu chakusompela. Ilaña Galiyo hakeñeleña hela chanti kudiñija muniyi nsañuku.
18 Hela chochu, chelili Pawulu nashakamiku dehi mafuku amavulu, wayishalishili anakwindi nawa wayili nambopolu kuSiriya hamu naPrisila niAkwila. Watewilili nsuki yindi muKenikiri+ muloña wasanyikili. 19 Dichi ashikili muEfwesesa nawa wayishiyili mwenomu; ilaña yena weñilili musinagogi nakuhanjeka nawaYudeya.+ 20 Hela chakwila amulembeleleña nawu ashakami nawu mafuku amavulu, yena wakaanini 21 ilaña wayishalishili nakuyileja nindi: “Neyi Yehova* neteji, nakafunta cheñi kudi enu.” Hohenohu wafumini kuEfwesesa nambopolu 22 nawa wakunkumukilili kuKesareya. Kufuma kwenoku, wayili* nakwimusha chipompelu, kuhiñahu wakunkumukilili kuAntiyoki.+
23 Chelili nashakamiku dehi kapinji kantesha, wafuminiku nakuya kumaluña amavulu amwituña daÑalija niFwirijiya+ nakukolesha atumbanji ejima.+
24 Dichi kaYudeya wumu ateneneñawu nawu Apolosi,+ wavwalikilili kuAlesanderiya, washikili muEfwesesa; yeniwu wadiña iyala weluka kuhosha chiwahi nawa welukili chikupu Nsona. 25 Iwu iyala amudizishili* njila yaYehova* nawa spiritu yajila yamukwashili kwikala neyena chikupu, wahosheleña nikutañisha yuma yahosha hadi Yesu munjila yoloka, ilaña welukili hohu nsañu yachipapatishu chaYowanu. 26 Dichi watachikili kuhosha musinagogi chakadi woma, ilaña aPrisila naAkwila+ chamutiyiliwu, amutwalili hambadi nakumulumbulwila chiwahi mwaya njila yaNzambi. 27 Kubombelahu, chineli Apolosi wakeñeleña kuzambukila kuAkaya, anakwetu asonekeleli atumbanji mukanda nakuyikonkomwena nawu amutambwili chiwahi. Dichi, chashikiliyi kwenoku, wayikwashili chikupu antu ekalili akakwitiya muloña waluwi lwaNzambi lwasweja; 28 muloña wayikonkolweli aYudeya chakadi kuyihita mumbadi nindi ntañishilu yawu yakutwamba, dichi wayilejeleña naNsona nindi Yesu diyi Kristu.+
19 Henohu Apolosi+ wuchidi muKorinda, Pawulu wahitili mumaluña adiña kwakulehi nejiya nakukunkumukila kuEfwesesa.+ Kwenoku wawaniniku atumbanji amakwawu 2 nawa wayihwili nindi: “Mwatambwilili spiritu yajila hampinji yimwekalili akakwitiya?”+ Wena amwakwili nawu: “Etu kanda tutiyeñahu dehi nawu kwekala spiritu yajila.” 3 Dichi wayihwili nindi: “Hanu dinu, ayipapatishili muchipapatishwinyi?” Wena aakwili nawu: “Muchipapatishu chaYowanu.”+ 4 Pawulu wahosheli nindi: “Yowanu wapapatishileña nachipapatishu chakumwekesha nawu muntu nabalumuki mumuchima+ kuhitila mukuleja antu nindi akuhweleli mudi owu wadiña nakwinza hanyima yindi,+ dikwila nawu mudi Yesu.” 5 Chatiyiliwu awa mazu, ayipapatishili mwijina daMwanta Yesu. 6 Nawa Pawulu chayinañikiliyi makasa, spiritu yajila yenjili hadi wena,+ dichi atachikili kuhosha nikuprofweta mumadimi amboka-mboka.+ 7 Wejima wawu hamu adiña amayala kwakwihi na 12.
8 Hadi tukweji tusatu, weñilileña musinagogi+ nakuhosha nakuhamuka, nakuhana jimpanji nikuhanjeka nawantu nakuyishinjila hansañu yaWanta waNzambi.+ 9 Ilaña antu amakwawu chakaaniniwu kwitiya* nakusawula Njila+ hamesu awantu, Pawulu wafumini kwadiñawu+ nawa wasendeli atumbanji, hefuku-hefuku wahanineña jimpanji mukapeka keneni kahashikola yaTirunusa. 10 Watañishili haniyi shikola hadi yaaka yiyedi chakwila aYudeya niaGiriki ejima ashakamineña mukabeta kaAsiya, atiyili izu daMwanta.
11 Nawa Nzambi wakoñeleña nyidimu yañovu chikupu kuhitila mudi Pawulu,+ 12 chakwila antu asendeleña yakuvwala niyitambala yamukunkileña Pawulu hamujimba nakuyitwala kudi antu adiña akata,+ nawa akoleleña, niaspiritu atama ayifumineña.+ 13 Ilaña aYudeya amakwawu ahitañeneñamu nakufumisha andemoni niwena esekeli kuzatisha ijina daMwanta Yesu kudi antu adiña nawaspiritu atama; ahosheleña nawu: “Nayikonkomweni mwijina daYesu owu ashimwinañayi Pawulu.”+ 14 Dichi kwadiña anyana awamayala 7 amukulumpi wawatupristu kaYudeya wejina daSeva elileña mwenimu. 15 Ilaña spiritu watama wayihwili nindi: “Ami Yesu namwiluka,+ Pawulu niyena namwiluka,+ hanu dinu enu, yenu anyi?” 16 Hohenohu iyala wadiña naspiritu watama wayimotokeleli, wayibadikili ñovu wejima wawu nawa wayishindili, chakwila atemukili nzekesi munodu itala nawa ayikatishili. 17 Chumichi chatiyakeni kudi antu ejima, aYudeya niaGiriki ashakamineña muEfwesesa; dichi wejima wawu atiyili woma nawa ijina daMwanta Yesu atwalekelihu kudituumbakesha. 18 Nawa amavulu ekalili akakwitiya enjileña nakwiteja nikushimuna yilwilu yawu hatooka. 19 Dichi, antu amavulu owu akoñeleña yuma nawukwashu wawandemoni, apompesheli nyikanda yawu hamu nakuyochela hamesu awantu ejima.+ Nawa chachindiliwu wuseya waniyi nyikanda, washikili yikunku yasiliva 50,000. 20 Izu daYehova* datwalekelihu kutaanda nawa demikileña mushindu chikupu.+
21 Chelili yumiyi yinamwekani dehi, Pawulu wafuukwilihu nindi hanyima yakuhita muMasidoniya+ nimuAkaya, wakaya kuYerusalema.+ Wahosheli nindi: “Neyi nashiki dehi kwenoku, natela kuya nikuRoma.”+ 22 Dichi watemesheli antu ayedi kuMasidoniya adiña nakumukwashaku, aTimotewu+ naErasitusi,+ ilaña yena washalili mukabeta kaAsiya nawa washimbwilimu.
23 Hanoyu mpinji kwavulumukili ipumba dadeni+ kutalisha haNjila.+ 24 Iyala wejina daDemeterusa, muchiji wasiliva, watuñileña tumatembeli twasiliva twaAtemisi, wahetesheli chikupu achiji.+ 25 Wayipompesheli hamu niantu amakwawu azatilileña hayumiyi nawa wahosheli nindi: “Enu amabwambu jami, mweluka chikupu nenu muniwu mudimu dimutunakuhetela. 26 Ichi dinu, munakumona nikutiya iwu Pawulu chinashinjiliyi antu amavulu bayi neyi munu muEfwesesa+ hohuku, ilaña nimukabeta kaAsiya chakwila kunashali hohu kwanti nakukimanisha kejima, nawa anakukuhwelela chinakuyilejayi nindi anzambi akuwumba namakasa hiyanzambiku.+ 27 Kubombelahu, natiyi woma nami antu akutachika kusekesha mudimu wetu, bayi neyi mudimu wetu hohuku, ilaña nitembeli yanzambi wamumbanda walema Atemisi akuyimonaña neyi yamukunkulwayi, nawa antu ejima amukabeta kaAsiya niejima ashakama hamaseki hejima adifukulaña kudi iwu nzambi, akumusawula.” 28 Awa antu chatiyiliwu awa mazu, ahilili chikupu nawa atachikili kubidika nawu: “Muneni yowu Atemisi wawaEfwesesa!”
29 Dichi mumusumba mwejima mwenzeli ipumba nawa antu ejima atemukilili mwitala mwakuhemena yisela, iku anakukokañesha aGayusi naArisitaka+ akuMasidoniya endeleña hamu naPawulu. 30 Hakwila Pawulu, wafwilileña kwiñila mukachi mwadiña antu, ilaña atumbanji amukaanishili. 31 Nianloñeshi amakwawu ayawija niyisela, owu adiña amabwambu jindi, amutemesheleli mazu akumulembelela nawu bayi asha wumi windi hakatoña nakuya munodu itala dakuhemena yiselaku. 32 Kafwampi, antu amu abidikileña nakutena chuma chimu, amakwawu nawa ateneneña chuma chacheñi; muloña izaza dawantu daluwankeni nawa antu amavulu hakachi kawu hiyelukili muloña waweni wapompeleliwu hamuku. 33 Dichi Alesanderi amufumishili mwizaza dawantu, aYudeya amushinjikilili kumbidi, nawa Alesanderi wamwenesheli izaza dawantu nachikasa chindi kulonda yadihakwili yomweni kudi antu. 34 Ilaña chelukiliwu nawu hikaYudeya, wejima wawu atachikili kubidikila hamu hadi maora ayedi nawu: “Muneni yowu Atemisi wawaEfwesesa!”
35 Chelili nsoneki wamusumba namweneshi dehi izaza dawantu nzo-o, wahosheli nindi: “Enu aEfwesesa, hinyi hakachi kawantu wabula kwiluka nindi musumba wawaEfwesesa diwahembaña tembeli yaAtemisi muneni nichifwikija chaholokeli mwiwulu? 36 Chineli kwosi muntu niwumu wunateli kutaadika hayumiyiku, mwatela kuwunda nawa bayi munyakala kwila chumaku. 37 Muloña awa amayala imunaleti kunu eyaña wanyi yuma yamumatembeli nawa hiyasawulaña nzambi yetu wamumbandaku. 38 Dichi neyi Demeterusa+ niachiji asiliva adiyi nawu akweti muloña namuntu wudi wejima, kwekalaña mafuku akusompeshelamu nawa kwekala nianguvulu;* dichi yilekenu enzi kulonda ashimuni nyiloña yinavulumuniwu. 39 Ilaña neyi munakukeñakeña chuma chinabadiki hanichi, atela kusompa kwesekeja namwaya nshimbi. 40 Muloña tudi muwubanji waweni wakutwinka muloña wakudikaña nanfulumendi hayuma yinamwekani dalelu, chineli kwosi yuma yitukushimuna netu diyinaleteshi kwiikali idi izanvu dawakamadombu anapompi hanu.” 41 Chamanishiliyi kuhosha awa mazu, walejeli izaza dawantu nindi diyeña.
20 Ipumba chidamanini, Pawulu watemesheli antu nindi atambiki atumbanji, nawa chelili nayikoleshi dehi nikuyishalisha, watachikili lwendu lwindi lwakuya kuMasidoniya. 2 Chelili nahitañani dehi munowu maluña ejima nakuyikolesha chikupu antu ashakamineña mwenomu, washikili muGirisi. 3 Washakaminimu tukweji tusatu, ilaña chelukiliyi nindi aYudeya+ anamukasili kafuta nawu amujahi hadiñayi kwakwihi nakukandama mbopolu kulonda ayi kuSiriya, wafuukwili kufuntamu nawa wazatishili njila yahita muMasidoniya. 4 Wayili hamu naSopateri mwana kaPirihusi weyala wakuBereya, Arisitaka+ niSekundu wakuTesalonika, Gayusi wakuDeribi, Timotewu+ niTikikusa+ niTirofwimusa+ afumini kukabeta kaAsiya. 5 Awa amayala atwamininiku nawa adiña nakutuhembelela muTirowasi; 6 ilaña mafuku aChawija chaMankendi Akadi Iluñi+ chamaniniwu, twafumini kuFwilipi nambopolu, nawa chimwahitili mafuku atanu twashikili kwadiñawu muTirowasi, kwenoku twashakaminiku mafuku 7.
7 Hefuku datachi mumulungu, chitwapompeli hamu nakuda, Pawulu watachikili kutañisha antu apompeli, muloña welukili nindi ifuku dikalondelahu wakaya; nawa wahosheleña hohu kushika nihakachi kawufuku. 8 Dichi mukapeka kahewulu mutwapompeleli mwadiña hohu manoñu antesha. 9 Mukwenzi wejina daYutikusa washakamini hawindu* hampinji yahosheleñayi Pawulu, walezumukilili mutulu, dichi tulu chitwamuzeyesheli, waholokeli hetala dahewulu damuchisatu nawa amunoneli nafwi dehi. 10 Ilaña Pawulu wakunkumukili hamaseki, wadinatilili hadiñayi nawa wamukumbatili+ nakuhosha nindi: “Lekenu kuleta ipumba, muloña wamumi.”*+ 11 Wafuntili cheñi mukapeka kahewulu nakutachika kuda yakuda.* Watwalekelihu kuhanjeka nawu mpinji yayilehi nichikwachili, kuhiñahu wafuminiku nakuya. 12 Dichi mukwenzi amusendeli wamumi nawa atiyili kuwaha nankashi.
13 Etu twayileñahu dehi kumbopolu nawa twayili kuAsosa kutwayileña nakumusenda Pawulu mumbopolu kwesekeja nachatulejeliyi, muloña yena watulejeli nindi wukuyañahu dehi kwenoku hamaseki. 14 Chatuwaniniyi kuAsosa, twamusendeli mumbopolu nakuya kuMitileni. 15 Hefuku dalondelelihu twafumini kwenoku nambopolu, twashikili muChiyosi, ilaña hefuku dahiñilihu cheñi, twashikili muSamosi, dichi hefuku dikwawu dalondelelihu, twashikili muMiletusa. 16 Pawulu wafuukwilihu kubula kuhita muEfwesesa,+ wakeñeleña wanyi kumba mpinji mukabeta kaAsiya, muloña watemukilileña kuYerusalema+ kulonda neyi chinatwesheki, ashiki kwenoku hefuku daChawija chaPentekosta.
17 Hela chochu, hampinji yadiñayi kuMiletusa, watemesheli mazu kuEfwesesa akutambika akulumpi achipompelu. 18 Chenjiliwu kudi yena, wayilejeli nindi: “Enu mweluka chiwahi chinashakamini nanenu kutachika hefuku datachi dinadatili mukabeta kaAsiya,+ 19 nakumuzatila Mwanta nakudizoza chikupu,+ namadilu nikweseka kunamweni hamuloña watufuta twawaYudeya, 20 nawa hinalekeli kuyileja enu yuma yejima yayiwahi hela kuyitañisha hamesu awantu+ nikwitala niitalaku.+ 21 Ilaña nayishimwinini chikupu aYudeya niaGiriki wunsahu nami abalumuki munyichima+ nakubalumukila kudi Nzambi nikumukuhwelela Mwanta wetu Yesu.+ 22 Ichi dinu tiyenu, kwesekeja nachinakukeña spiritu, inakuya kuYerusalema hela chakwila neluki wanyi yuma yikummwekena kwenoku, 23 ilaña spiritu yajila yinatwalekihu kunleja kakavulu nawu, kaleya nimakabi anakunhembelela musumba nimusumba.+ 24 Hela chochu, hinamonaña wumi wami nami walemaku, chuma chinalemesha nankashi hikumanisha yuma yinatela kwila+ nimudimu wanyinkeliwu kudi Mwanta Yesu, wakushimwina chikupu wunsahu wansañu yayiwahi yaluwi lwaNzambi lwasweja.
25 “Ichi dinu tiyenu! neluki nami hakachi kenu hosi muntu niwumu inashimwinini Wanta wamba kammonahu cheñiku. 26 Dichi nayitambiki mwiikali ayinsahu dalelu nami hinikweti muloña wamashi awantu ejimaku,+ 27 muloña hinnaleki kuyileja enu nkeñelu yejima yaNzambiku.+ 28 Dihembenuña enu aweni+ nimukanka wanyikoku wejima iyayitondelelihu kudi spiritu yajila kwikala akulumpi,+ kulonda mubiñeña chipompelu chaNzambi,+ chalandiliyi namashi aMwanindi.+ 29 Neluki nami chinakafumahu, atuñwidi azuwa akenza nakudibomba nanenu,+ nawa akakabishaña mukanka wanyikoku, 30 nawa amakwawu hakachi kenu akatachika kuhosha yuma yakutwamba kulonda adikokeli atumbanji.+
31 “Dichi tonenuña, nawa ilukenu nenu hadi yaaka yisatu,+ hinalekeli kuyikonkomwena hamuntu-hamuntu mwaana niwufuku namadiluku. 32 Ichi dinu nayikunjiki kudi Nzambi nikwizu dindi daluwi lwasweja, izu dinateli kuyikolesha nikuyinka wuswana hakachi kawantu ejima ajilikawu.+ 33 Ami hinafwililihu siliva hela wuru hela yakuvwala yamuntuku.+ 34 Mweluka enu aweni nenu nazatileña namakasa ami kulonda niikali nayuma yinakaankilileña+ niyakaankilileñawu antu adiña nanami. 35 Ami nayileji muyuma yejima nami mukuzata nañovu neyi chochenichi,+ dimumunateli kukwashila antu azeya nawa mwatela kwanuka mazu aMwanta Yesu, ahosheliyi yomweni nindi: ‘Mukuhana mwekala muzañalu+ chikupu kubadika wekala mukutambwila.’”
36 Chamanishiliyi kuhosha awa mazu, wafukamini hamu nawu hamaseki nakulomba. 37 Dichi wejima wawu adilili nankashi nawa amukumbatili Pawulu* nakumufufwa, 38 muloña atiyili kutama namazu ahosheliyi nindi hiyamba kamumonahu cheñiku.+ Kuhiñahu, amushinjikijili nakushika kumbopolu.
21 Chitwambukili nawu, twakandamini mumbopolu, twayili ndo-o nichitwashikili kuKosi, hefuku dalondelelihu twashikili kuRodi, chitwafumini kwenoku twashikili kuPatara. 2 Chitwawanini mbopolu yazambukilileña kuFwenisiya, twakandamini nakuya. 3 Chitwatachikili kumona chituutu chaKipirosi, twachishiyili kukabadi kakuchimunswa nawa twahitili nambopolu muSiriya nakwimena kuTira, oku kwateleleli kuloñolwelawu yuma yadiña mumbopolu. 4 Twakeñakeñeli atumbanji, twayiwanini nawa twashakamini kwenoku mafuku 7. Ilaña kuhitila mudi spiritu atwalekelihu kumuleja Pawulu nawu bayi adata mwendu muYerusalemaku.+ 5 Dichi mpinji yitwateleleli kushakama kweniku chiyamanini, twafuminiku nakutachika lwendu lwetu, ilaña wejima wawu kushilahu niambanda ninyana atushinjikijiliku nakutushikija hanji yamusumba. Nawa chitwafukamini hamaseki kuchikumu, twalombeli 6 nakudishalisha wumu namukwawu. Kuhiñahu twayili nakukandama mbopolu, wena afuntili kumatala awu.
7 Twamanishili lwendu lwetu lwakufuma kuTira nakushika kuTolemayi nambopolu, twemushili anakwetu nawa twashakamini nawu ifuku dimu. 8 Ifuku dalondelelihu, twayili kuKesareya, nawa tweñilili mwitala daFwilipu mukakushimwina, wadiña hakachi kawamayala 7+ nawa twashakamini nindi. 9 Iwu iyala wadiña nawanyana awambanda awana abula kusumbuka* aprofweteleña.+ 10 Ilaña chitwashakaminiku mafuku amavulu, kaprofwetu wejina daAgabusi,+ wakunkumukili nakwinza kufuma kuYudeya. 11 Dichi wenjili kudi etu nawa wanoneli mushipi waPawulu nakudikasa kunyendu nikumakasa nawa wahosheli nindi: “Spiritu yajila yinahoshi nawu, ‘Ichi dichakamukasawu mwini iwu mushipi kudi aYudeya muYerusalema+ nawa akamuhana mumakasa awantu akunyuza.’”+ 12 Chitwatiyili mwenimu, etu hamu niantu adiñahu twatachikili kumulembelela netu bayi yakanduka kuYerusalemaku. 13 Kuhiñahu Pawulu waakwili nindi: “Muloñadi chimunakudilila nakunzeyesha muyitoñojoka?* Bayi mwakamaku, ami nadiloñeshi kunkasa nikufwila muYerusalema kukoola ijina daMwanta Yesu.”+ 14 Chakaaniniyi, twalekeli kumukañesha* nawa twahosheli netu: “Lekenu nkeñelu yaYehova* yizatiki.”
15 Dichi awa mafuku chamaniniwu, twadiloñesheli nawa twanyamukili nakuya kuYerusalema. 16 Atumbanji amakwawu akuKesareya ayili hamu nanetu, atutwalili kudi Manasoni, kambanji wakusambila wakuKipirosi nawa kwitala dindi dikutwateleleli kushikena. 17 Chitwashikili muYerusalema, anakwetu atutambwilili namuzañalu. 18 Ilaña hefuku dalondelelihu, Pawulu wayili hamu nanetu kudi Yakoba+ nawa akulumpi* ejima adiña kwenoku. 19 Wayimushili nawa watachikili kuyileja yuma yejima yakoñeliyi Nzambi hakachi kanyuza kuhitila mumudimu windi.
20 Chatiyiliwu awa mazu, atachikili kumulemesha Nzambi, ilaña amwilili nawu: “Eyi manakwetu, wunamoni akakwitiya chinavuliwu mudi aYudeya nawa wejima wawu ovwahilaña Nshimbi chikupu.+ 21 Ilaña, anatiyi mbonji hadi eyi nawu wunakutañisha aYudeya ejima mukachi kanyuza neyi adikañeña naNshimbi jaMosi nikuyileja neyi bayi aalamisha anyanawu hela kulondela yaaku yalemeshawu nankashiku.+ 22 Komana dinu tukwila ñahi naniyi nsañu? Chakadi nikujina akutiya nawu wunenzi. 23 Dichi, ilaku mutukukuleja: Tukweti amayala awana asanyikili awenawu. 24 Sendaku awa amayala wuyi nawu, muditookeshi wejima wenu kwesekeja nanshimbi nawa wuyifweteliku kulonda ayitewuli kunyitu yawu. Neyi wukwila mwenimu, antu ejima akwiluka nawu nsañu yinatiyiwu hadi eyi yakutwamba, ilaña akwiluka nawu wukweti yilwilu yayiwahi nawa cheñi nawu wunakwovwahila Nshimbi.+ 25 Kutalisha kudi antu anekali akakwitiya anafumi mukachi kanyuza, tunayisonekeli nakuyitemeshela mutunafuukuli netu, aleki yuma yalambulañawu antu kudi ankishi,+ mashi,+ anyama akushotomona*+ niwuvumbi.”*+
26 Dichi ifuku dalondelelihu, Pawulu wasendeli owu amayala nawa waditookesheli yomweni hamu nawu kwesekeja nanshimbi,+ nawa weñilili mutembeli nakuyileja mpinji yakamana mafuku akuditookesha kwesekeja nanshimbi kulonda kapristu yayilambwili nyilambu yawu hamuntu-hamuntu.
27 Mafuku 7 chadiñawu kwakwihi nakumana, aYudeya akuAsiya chamumweniwu mutembeli, asañumwini izaza dawantu dejima nawa amukwatili 28 nakubidika nawu: “Enu aIsarela, tukwashenu! Iwu iyala diyi wunakutañisha antu ejima kwejima yuma yakusawula antu jetu niNshimbi jetu nidinu iluña. Sweje-e dinu, waleta niaGiriki mutembeli nawa natamishi dinu iluña dajila.”+ 29 Muloña hakusambila amweni Tirofwimusa+ wakuEfwesesa wudi hamu nindi mumusumba nawa atoñojokeli nawu Pawulu diyi wunamuleti mutembeli. 30 Dichi mumusumba mwejima mwadiña ipumba nawa antu enjili hamu lufuchi, amukwatili Pawulu nakumukokañeshela hanji yatembeli, nawa hohenohu yenzelu ayenzeleli. 31 Chakeñeleñawu nawu amujahi, mazu ashikili kudi mukulumpi wezanvu damashidika nawu muYerusalema mwejima mudi ipumba; 32 hohenohu wasendeli mashidika niakulumpi amashidika nakukunkumukila lufuchi kwadiñawu. Chamweniwu mukulumpi muneni wamashidika nimashidika, alekeli kumweta Pawulu.
33 Kuhiñahu, mukulumpi muneni wamashidika waswinini kwakwihi nawa wamukwatili nakumutwala mukaleya, walejeli antu nindi amukasi mumaleñi ayedi;+ kuhiñahu wehwili kulonda yamwiluki iwu muntu niyuma yakoñeliyi. 34 Ilaña amakwawu mwizaza atachikili kubidika nakutena chuma chimu, amakwawu nawa ateneneña chuma chacheñi. Dichi chakañenyiyi kwiluka chuma chacheni chaletesheli muloña wepumba dawantu, wayilejeli antu nindi amutwali muchilombu chamashidika. 35 Ilaña Pawulu chashikiliyi hakukandamina, amusendeli kudi mashidika muloña izaza dazuwili, 36 nawa izaza dawantu datwalekelihu kulondela iku dinakubidika nawu: “Mujahenu!”
37 Chadiñawu kwakwihi nakumutwala Pawulu muchilombu chamashidika, wamwihwili mukulumpi muneni wamashidika nindi: “Akuñiteja nihoshihu?” Yena wahosheli nindi: “Komana wahoshaña chiGiriki? 38 Komana hiyeyi mwini Ejipitu ona wasañumwini antu kumafuku akunyima kulonda adikañi nanfulumendi nikulombola atupondu awamayala 4,000 mwisañaku?” 39 Dichi Pawulu wahosheli nindi: “Kafwampi, ami nidi kaYudeya+ wakuTarusa+ muSilisiya, mwenimbu wamumusumba walema. Dichi nakulembeleli nami, ñiiteji nihoshi nawantu.” 40 Chamwinkeliyi lusesa, Pawulu wakobweli antu nachikasa iku nemani hakukandamina. Antu chamweneniwu, wahosheli nawu mwidimi dachiHeberu+ nindi:
22 “Enu akwetu, anakwami niatata jami, tiyenu chinukudihakwila ami aweni kudi enu.”+ 2 Chatiyiliwu nakuhosha nawu mwidimi dachiHeberu, amweneni chikupu, nawa wayilejeli nindi: 3 “Ami nidi kaYudeya,+ wavwalikilili kuTarusa wamuSilisiya,+ ilaña nadizilili muwowunu musumba kunyendu yaGamaleli,+ andizishili kwesekeja namwaya Nshimbi jovwahilileñawu ankakulula jetu,+ nawa nadiña neyena dakumuzatila Nzambi neyi dimukweti wejima wenu.+ 4 Nakabishileña antu alondeleleña iyi Njila nikuyihana kulonda ayijahi nawa nakasileña amayala niambanda nakuyisha mutuleya,+ 5 kapristu muneni niizanvu dawakulumpi dejima anateli kwikala ayinsahu jami haniyi nsañu yinnakuhosha. Wena diwu anyinkeli ninyikanda yakuya kudi amanakwetu muDamakasa, nawa nayileña nakusenda antu adiña kwenoku nami niyikasi kulonda niyitwali kuYerusalema akayibabeshi.
6 “Ilaña chinashikili kwakwihi naDamakasa, henohu itena hidikushika mwiwulu, hohenohu chejeji chafumini mwiwulu chantoñekeleli,+ 7 nawa nadimbukili heseki, natiyili izu danlejeli nawu: ‘Sawulu, Sawulu, muloñadi chiwunakunkabishila?’ 8 Dichi, ami naakwili nami: ‘Yeyinyi Mwanta?’ Yena wañakwili nindi: ‘Yami Yesu wakuNazareta, iwunakukabisha.’ 9 Amayala adiña nanami amweni hohu chejeji, ilaña hiyatiyili izu damuntu wahosheleña nanamiku. 10 Dichi nahosheli nami: ‘Mwanta, chumanyi chinatela kwila?’ Mwanta wanlejeli nindi: ‘Nyamukaku wuyi muDamakasa nawa mwenomu akukuleja yuma yejima yinakutoñweliwu kwila.’+ 11 Ilaña chineli natwesheleña wanyi kumona chuma hela chimu muloña wachejeji chaswejeli kutoñeka, antu inadiña nawu ankwatili kuchikasa nakuntwala muDamakasa.
12 “Kuhiñahu iyala wejina daAnaniya, iyala wamutiyileña Nzambi woma kwesekeja naNshimbi nawa ateneneñawu chiwahi kudi aYudeya ejima ashakamineña kwenoku, 13 wenjili kudi ami. Wemeni kwakwihi nanami nawa wanlejeli nindi: ‘Sawulu, manakwami, tachikaku kumona cheñi!’ Hohenohu natoneni nawa namumweni.+ 14 Wahosheli nindi: ‘Nzambi yawankakulula jetu nakutondi kulonda wiluki nkeñelu yindi, wumoni windi waloña+ nikutiya izu damukanwa kindi, 15 muloña wukwikala chinsahu chindi kudi antu ejima hayuma yiwunamoni nikutiya.+ 16 Hanu dinu, wunakuhembeleladi? Nyamukaku, yaña akakupapatishi nawa Nzambi wukukwanakena nshidi jeyi,+ muloña wunakutambika hejina daYesu.’+
17 “Ilaña chinafuntili kuYerusalema+ nawa hinalombeleña mutembeli, namweni chimwenu 18 nawa namweni Mwanta nakuhosha nanami nindi: ‘Nyakalaku, fumaku swayi-swayi muYerusalema muloña hiyakwiteja wunsahu weyi wuwukushimuna hadi amiku.’+ 19 Dichi nahosheli nami: ‘Mwanta, awenawu eluka chikupu nawu antu ejima etiyileña mudi eyi, nadiña nakuyisha mukaleya nikuyeta musinagogi nisinagogi;+ 20 nawa hampinji yapwekesheleñawu mashi achinsahu cheyi Stefwanu, nemeni kwakwihi nawa netejeli nikuhemba yakuvwala yahewulu yawantu amujahileña.’+ 21 Ilaña, yena wanlejeli nindi: ‘Yaña, muloña inakukutemesha kunyuza yidi kwakulehi nankashi.’”+
22 Dichi atwalekelihu kumutiyilila nichamanishiliyi kuhosha. Kuhiñahu abidikili nawu: “Iwu muntu mufumishenu hamaseki, muloña watelela hohu kufwa!” 23 Chineli adiña nakubidika, kunatujola yakuvwala yawu yahewulu nikufukula lunkuñu,+ 24 mukulumpi muneni wamashidika wahosheli nindi amuleti Pawulu muchilombu chamashidika nawa amuvupoli yikoti, kulonda yeluki chabidikilileñawu nawu amujahi Pawulu. 25 Ilaña chamutanyikiliwu kulonda amuvupoli yikoti, Pawulu wamwihwili mukulumpi wamashidika wemeni kwakwihi nindi: “Komana nshimbi yeteja kweta mwini Roma* anabuli kufwishawu namuloña?”*+ 26 Mukulumpi wamashidika chatiyiliyi awa mazu, wayili kudi mukulumpi muneni wamashidika nakushimuna iyi nsañu nindi: “Chumanyi chiwunakukeña kwila? Muloña iwu muntu himwini Roma.” 27 Dichi mukulumpi muneni wamashidika wenjili kudi Pawulu nakumwihula nindi: “Nleji, komana eyi wudi mwini Roma?” Yena waakwili nindi: “Eña.” 28 Mukulumpi muneni wamashidika wahosheli nindi: “Ilu lusesa lwakwikala mwini Roma, ami nalulandili namali amavulu.” Pawulu wahosheli nindi: “Ilaña ami lwakuvwalika nalu.”+
29 Hohenohu, owu amayala akeñeleña nawu amubabeshi kulonda yashimuni, amushiyili; nawa mukulumpi muneni wamashidika watiyili woma chelukiliyi nindi wadiña mwini Roma nihamuloña wakumukasa mumaleñi.+
30 Dichi ifuku dalondelelihu, chineli wakeñeleña kwiluka chikupu chuma chaletesheli aYudeya amwinki muloña, wamuumbiliku nawa walejeli akulumpi jawatupristu niakaSanihedirini* ejima kupompa hamu. Kuhiñahu, wamusulwishili Pawulu mwishina nakumwimika mukachi kawu.+
23 Pawulu chayishinshikiliyi chikupu akaSanihedirini,* wahosheli nindi: “Enu amayala, anakwami, nikweti chinleji chamuchima chitooka kumesu aNzambi+ kushika nikwifuku dalelu.” 2 Kapristu muneni Ananiya chatiyiliyi awa mazu, walejeli antu emeni kwakwihi nayena nindi amweti hakanwa. 3 Ilaña Pawulu wamulejeli nindi: “Eyi nfwikiji,* Nzambi wukukweta. Komana eyi wunashakami nakunsompesha kwesekeja naNshimbi nawa hampinji yoyimu wunakufumpa Nshimbi nakuleja antu neyi añeti?” 4 Antu emeni kwakwihi nayena, ahosheli nawu: “Wunakutuka kapristu muneni waNzambi?” 5 Dichi Pawulu wahosheli nindi: “Enu anakwami, hineluka nami hikapristu muneniku. Muloña chasonekewa nawu, ‘Bayi wumuhosha kasawuntu nyuuli wawantu jeyiku.’”+
6 Pawulu chelukiliyi nindi chibalu chimu chawantu chadiña chawaSadusi nawa chikwawu chadiña chawaFwarisi, wabidikili muSanihedirini nindi: “Enu amayala, anakwami, ami nidi kaFwarisi,+ mwana kawaFwarisi. Anakunsompesha hamuloña wakwila nikweti kuchiñeja nami afu amba kasañuka.” 7 Chineli wahosheli mwenimu, hekalili ntaadi hakachi kawaFwarisi niaSadusi nawa izanvu dawantu dadaambwili hakachi. 8 Muloña aSadusi ahoshaña nawu hikwekala kusañuka hela kañelu hela spirituku, ilaña aFwarisi etejaña* nawu jejima jekala kwoku.+ 9 Dichi kwavwakukili ipumba deneni, nawa ansoneki amakwawu awaFwarisi emeni nakutachika kutaadika chikupu nawu: “Hitunamonimu katama mudi iwu muntuku, ilaña neyi spiritu hela kañelu diyi wahosha nindi+—.” 10 Dichi ipumba chidaswejeli nankashi, mukulumpi muneni wamashidika watiyili woma nindi Pawulu akumutabola kudi antu, dichi walejeli mashidika nindi akunkumukiliku kulonda amuhukuli mukachi kawu nakumutwala muchilombu chamashidika.
11 Ilaña wufuku walondelelihu, Mwanta wemeni kwakwihi naPawulu nakumuleja nindi: “Bayi wutiya womaku!+ Watela kushimuna wunsahu nimuRoma neyi chiwunashimuni chikupu wunsahu hadi ami muYerusalema.”+
12 Chikwachili, aYudeya akasili kafuta nakudishiña nawu hiyakuda hela kunwaku, sampu anamujahi Pawulu. 13 Amayala akasili aka kafuta nakudishiña abadikili 40. 14 Awa amayala ayili kudi akulumpi jawatupristu niakulumpi nakuyileja nawu: “Tunadikasi nakudishiña* netu hitukuda chumaku, sampu tunamujahi Pawulu. 15 Dichi enu hamu nawakaSanihedirini,* mwatela kuleja mukulumpi muneni wamashidika nenu yamuleti kudi enu mumwekani neyi munakukeña kushinshika hamuloña windi. Ilaña henohu kanda aswini kwakwihi nanenu, etu tukumujaha.”
16 Hela chochu, mwihwa aPawulu weyala watiyili kafuta kakasileñawu nawu amubelamini, dichi weñilili muchilombu chamashidika nakumulejamu Pawulu. 17 Kuhiñahu, Pawulu watambikili mukulumpi wamashidika wumu nakumuleja nindi: “Mutwali iwu mukwenzi kudi mukulumpi muneni wamashidika, muloña wukweti nsañu yinakukeña kumulejayi.” 18 Dichi, wamutwalili owu mukwenzi kudi mukulumpi muneni wamashidika nawa wahosheli nindi: “Pawulu kayili,* wantambika nakunleja nindi nimuleti iwu mukwenzi kudi eyi muloña wukweti nsañu yinakukeña kukulejayi.” 19 Mukulumpi muneni wamashidika wamukwatili kuchikasa nakumutwala hambadi nawa wamwihwili nindi: “Nsañwinyi yiwunakukeña kunleja?” 20 Yena wamulejeli nindi: “AYudeya anatiyañani nawu akulombi kulonda kumadiki wakamusulwishi Pawulu nakumutwala kuSanihedirini* neyi kwiji anakukeña kwilukilahu nsañu yikwawu hamuloña windi.+ 21 Ilaña eyi, bayi wuyitejaku, muloña amayala akubadika ha 40 anamubelamini Pawulu, nawa anadikasi nakudishiña* nawu hiyakuda hela kunwaku, sampu anamujahi dehi;+ nawa anadimanyeki chikupu, anakuhembelela hohu nawu eyi wuyiteji.” 22 Dichi mukulumpi muneni wamashidika wamulejeli owu mukwenzi nindi ayi chelili namuleji dehi nindi: “Bayi wuleja muntu neyi wunanleji iyi nsañuku.”
23 Dichi watambikili akulumpi amashidika ayedi nakuyileja nindi: “Loñeshenu mashidika 200, niakakwendela hatuwalu 70 niakamayoña 200 kulonda muyi kuKesareya haora yamuchisatu yawafuku.* 24 Cheñi, loñeshenu nituwalu hakwendela Pawulu kulonda mwakamushikiji wamumi kudi nguvulu Felikisi.” 25 Wasonekeli nimukanda nindi:
26 “Ami Kaludusa Lisiya, nakusonekeli iwu mukanda eyi Nguvulu Felikisi Walema Nankashi: Nakwimushi. 27 Owu iyala amukwata kudi aYudeya nawa akeñaña kumujaha, ilaña ami nayaku swayi-swayi namashidika ami nakumupulwisha,+ muloña natiya nawu himwini Roma.+ 28 Nawa chinakeñaña kwiluka chuma chaletesha amwinki muloña, namusulwisha nakumutwala muSanihedirini yawu.*+ 29 Nawana nawu anakumwinka muloña wayuma yinakundami kuNshimbi jawu,+ ilaña hiyamuwanahu namuloña wudi wejima wateleleli kufwilahu hela kumukasilahuku. 30 Ilaña chinanlejiwu kafuta kamukasilawu,+ dihanafumi nimutemeshi kudi eyi swayi-swayi nakuleja antu anamwinki muloña nami amwinkeli muloña hamesu eyi.”
31 Dichi awa mashidika amusendeli Pawulu+ kwesekeja nanochu chayilejeliwu nakumutwala nawufuku kuAntipatira. 32 Ifuku dalondelelihu, alejeli akakwendela hatuwalu nawu ayi nindi, ilaña wena afuntili kuchilombu chamashidika. 33 Akakwendela hatuwalu ashikili muKesareya, ahanini mukanda kudi nguvulu nawa amushikijili Pawulu kudi yena. 34 Dichi nguvulu watañili mukanda nakumwihula kukabeta kwafuminiyi, nawa welukili nindi wafumini kuSilisiya.+ 35 Nguvulu wamulejeli nindi: “Nakatiyilila nakanañachima kumuloña weyi neyi antu anakwinki muloña anashiki dehi.”+ Nawa walejeli mashidika nindi amuhembeli muchipañu chaHerodi.
24 Chimwahitili mafuku atanu, kapristu muneni Ananiya+ wakunkumukilili kuKesareya hamu nawakulumpi amakwawu niihaku wejina daTeritulu, nawa amulejelimu nguvulu+ muloña waPawulu. 2 Chamulejeliwu Teritulu nawu ahoshihu, watachikili kumufwisha Pawulu namuloña nindi:
“Etu tunakushakama mukuwunda muloña waneyi, nawa yuma yinakwenda chiwahi mudinu ituña muloña wamaana eyi akutoñojokela chadimu yuma yakumbidi, 3 mpinji yejima nimumaluña ejima, tuneluki chumichi nawa tunakukusakilila chikupu, eyi Felikisi Wasweja Kulema. 4 Ilaña chakadi kukumanishila mpinji, inakukulembelela nami wuwundishi muchima weyi wututiyilili chantesha. 5 Muloña tunamuwani iwu muntu netu himukakuluwañesha,*+ nakusañumuna aYudeya mwahita iseki dejima kulonda adikañeña nanfulumendi,+ nawa diyi walombolaña izanvu dawantu alondelaña ntañishilu yawaNazareta.+ 6 Wakeñeleña cheñi kujilola tembeli, dichi twamukwatili.+ 7* —— 8 Hampinji yiwukumwihujolaña eyi aweni, wukuditiyila yuma yejimiyi yitunakumwinkelahu muloña.”
9 AYudeya niwena atachikili kwiteja nawu yumiyi yalala. 10 Nguvulu chamulejeliyi Pawulu namutu nindi ahoshi, yena waakwili nindi:
“Chinneluki nami eyi wunazati mudimu wakusompesha muniwu muza yaaka yayivulu, dichi nazañalali hakudihakwila ami aweni kudi eyi.+ 11 Neyi chiwuneluki eyi aweni, kanda hahiti mafuku kubadika 12 kufuma mpinji yinayili nakudifukula muYerusalema;+ 12 nawa hiyanwanini inakutaadika namuntu wudi wejima mutembeli hela kusañumuna izanvu dawantu kulonda dileti ndombu musinagogi hela mumusumba wejimaku. 13 Nawa hiyakutwesha kukuleja yuma yinakunyinkelahu muloñaku. 14 Ilaña ami neteji hamesu eyi nami, muyoyeniyi ntañishilu dimunamuzatilaña Nzambi yawankakulula jami mudimu wajila,+ muloña nakuhwelela yuma yejima yashimunawu muNshimbi niyasonekawu mumazu awaTuprofwetu.+ 15 Nawa nachiñejaña mudi Nzambi neyi chachiñejañawu awa antu, nami kwamba kekala kusañuka+ kwawantu aloña niabula kuloña.+ 16 Hamuloña wachumichi, nafwilaña kwikala nachinleji chamuchima chitooka* kumesu aNzambi niantu.+ 17 Chimwahitili yaaka yayivulu, nenjili nakuhana yawaana yaluwi+ kudi muza wami nikulambula nyilambu. 18 Chinelileña yumiyi, anwanini mutembeli naditookeshi kwesekeja nanshimbi,+ ilaña hikwadiña izaza hela ipumbaku. Kwadiña hohu aYudeya afumini kukabeta kaAsiya, 19 neyi kudi chuma chejima chatama chamweniwu mudi ami, anateli kwinza kudi eyi kulonda anyinki muloña.+ 20 Hela lekaku awa antu adi hanu adihosheli neyi kudihu chuma chatama chanwaniniwu nachu hansompesheleñawu kudi akaSanihedirini,* 21 indi kwiji hamuloña wamazu inabidikili hinemeni mukachi kawu nami: ‘Munakunsompesha dalelu muloña wansañu yakusañuka kwawafu!’”+
22 Ilaña, chineli Felikisi welukili chikupu yikuma yakundama kuniyi Njila,+ watachikili kuyimwenesha nakuhosha nindi: “Nakasompa iyi nsañu yenu neyi Lisiya mukulumpi muneni wamashidika nakunkumuki dehi nakwinza kunu.” 23 Dichi walejeli mukulumpi wamashidika nindi amuhembeña Pawulu mukaleya ilaña watela kwikala wakasunuka nawa bayi akaanishaña amabwambu jindi kwinza nakumukwasha muyuma yinakaankiliyiku.
24 Chimwahitili mafuku, Felikisi wenjili nañodindi Durisila wadiña kaYudeya, dichi watemesheli antu nindi amutambiki Pawulu kulonda yatiyi chikushimunayi yuma yakuhwelelayi mudi Kristu Yesu.+ 25 Ilaña Pawulu chahosheliyi hansañu yakuloña nihansañu yakudiyuula nihawunsompeshi wakenza,+ Felikisi watiyili woma nakuhosha nindi: “Chayinu mpinji yaña, ilaña neyi nekali nampinji nakakutambika cheñi.” 26 Hampinji yoyimu watoñojokeleña nindi Pawulu wukumwinka mali. Hamuloña wachumichi, wamutambikileña kakavulu nakuhanjeka nindi. 27 Ilaña chimwahitili yaaka yiyedi, Felikisi amuswanini kudi Porokiwu Fesitusi; nawa chineli Felikisi wakeñeleña kutiyisha aYudeya kuwaha,+ wamufumishili wanyi Pawulu mukaleya.
25 Fesitusi+ chashikiliyi muYudeya* nawa chekaliliyi nguvulu, mwahitili mafuku asatu, wafumini kuKesareya nakuya kuYerusalema. 2 Akulumpi jawatupristu niamayala alema amuYudeya amulejelimu muloña waPawulu.+ Dichi atachikili kumulembelela Fesitusi nawu 3 ayikwashi, atemeshi mazu kulonda amuleti Pawulu kuYerusalema. Ilaña wena akeñeleña kumubelamina Pawulu kulonda amujahili hanjila.+ 4 Hela chochu, Fesitusi wayilejeli nindi Pawulu atela kumuhembela muKesareya nawa yomweni wakafunta kwenoku katataka. 5 Dichi wahosheli nindi: “Ejima anakulombola hakachi kenu akunkumuki hamu nanami kulonda akamwinki Pawulu muloña neyi chalala nakoñi chuma chatama.”+
6 Chelili nashakami dehi nawu mafuku 8 hela 10, wayili kuKesareya, hefuku dalondelelihu washakamini hachitwamu chakusompela nawa wahosheli nindi amuleti Pawulu mukachi. 7 Cheñililiyi, aYudeya afumini kuYerusalema amunyeñumukili nawa atachikili kumwinka nyiloña yayivulu yamaneni yabulili wunsahu walala.+
8 Ilaña Pawulu wadihakwililiku nindi: “Ami kwami hinnakoñihu muloña wakudikaña naNshimbi jawaYudeya hela tembeli hela Kesariku.”+ 9 Dichi Fesitusi hakufwila kutiyisha aYudeya kuwaha,+ wamwihwili Pawulu nindi: “Wunakukeña wukanduki nakuya kuYerusalema kulonda akakusompesheliku hamesu ami kutalisha hayumiyi?” 10 Ilaña Pawulu wamwakwili nindi: “Ami nemani kuchitwamu chaKesari chakusompela, kwatela kunsompeshelawu. Ami nayikoñihu aYudeya chuma chatama wanyi, neyi chiwuneluki nineyi. 11 Dichi neyi chalala nakoñaña yuma yatama nawa nakoñi chuma chinatela kufwilahu,+ nakaani kufwa wanyi; ilaña neyi awa antu hiyakweti wunsahu walala wuyanakunyinkelahu muloñaku, kwosi muntu wudi nawuswa wakunhana kudi wena kulonda ayitiyishi kuwahaku. Nalombi nami muloña wami awutwali kudi Kesari!”+ 12 Fesitusi chamanishiliyi kuhosha nachota chawakakushakama hampuña, waakwili nindi: “Chineli wunalombi neyi awutwali kudi Kesari; wunakuya kudi Kesari.”
13 Chelili munahiti dehi mafuku, mwanta Agiripa naBerenisi enjili muKesareya nakumwimusha Fesitusi. 14 Chineli ashakamini mafuku amavulu kwenoku, Fesitusi wamulejelimu mwanta muloña waPawulu nindi:
“Kudi iyala* wumu alekeleliwu mukaleya kudi Felikisi, 15 nawa hinadiña muYerusalema, akulumpi jawatupristu niakulumpi jawaYudeya anlejelimu muloña windi,+ nakunlomba nawu nimusompeshi nakumufwisha namuloña. 16 Ilaña ami nayakwili nami, nshimbi yawaRoma hiyeteja kuhana muntu wudi wejima kudi antu anakumwinka muloña kulonda ayitiyishi kuwaha henohu kanda adimoni nawantu anakumwinka muloña kulonda adihakwili hamuloña wunakumwinkawuku.+ 17 Dichi chashikiliwu kunu, hinashintajaliliku, hefuku dalondelelihu, nashakamini hachitwamu chakusompela nawa nalejeli antu nami amuleti iwu iyala mukachi. 18 Antu amwinkeleña muloña chemeniwu, akañenyi kushimuna yuma yatama yinatoñojokeleña nami diyinakoñiyi.+ 19 Adiña hohu nakuditaadikisha nindi hansañu yakudifukula kudi nzambi yawu*+ nihadi muntu wumu wafwili wejina daYesu, owu ateneneñayi Pawulu nindi wuchidi wamumi.+ 20 Chinakañenyi kuwana njila mwakumanishila iyi ntaadi, namwihwili Pawulu neyi chakwila wukukeña kuya kuYerusalema kulonda akamusompesheliku iyi nsañu.+ 21 Ilaña Pawulu chalombeliyi nindi amuhembi mukaleya kulonda muloña windi akawusompi kudi Agusitusi Walemeshewa,*+ nalejeli antu nami amuhembi kushika nimpinji yinakamutemesha kudi Kesari.”
22 Kuhiñahu, Agiripa wamulejeli Fesitusi nindi: “Inakukeña nitiyi ami aweni kudi iwu iyala.”+ Fesitusi wahosheli nindi: “Wakamutiya kumadiki.” 23 Dichi hefuku dalondelelihu, Agiripa niBerenisi eñilili mwitala dakusompela iku anakudivwimba nawa adiña hamu nawakulumpi jamashidika kubombelahu niamayala amumusumba alema; nawa Fesitusi chahosheliyi nindi amuleti Pawulu, amuleteli mukachi. 24 Nawa Fesitusi wahosheli nindi: “Mwanta Agiripa ninenu ejima munapompi hamu nanetu, iwu iyala imunakumona diyi anlombeliwu kudi aYudeya ejima muYerusalema nikunu nakubidika nawu watela kufwa.+ 25 Ilaña ami namweni nami kwosi chuma chakoñeliyi chateleleli kufwilahuku.+ Dichi iwu iyala chalombeliyi nindi muloña windi awutwali kudi Agusitusi Walemeshewa, nafuukwilihu kumutemesha. 26 Ilaña hinikwetihu nsañu yinatela kusoneka hadi iwu muntu kudi Mwanta wamiku. Dihanafumi nimuleti kumesu enu wejima wenu, sweje-e kumesu aneyi Mwanta Agiripa, kulonda hanyima yakutiyilila kumuloña windi, hadaha nukwikalahu nansañu yinatela kusoneka. 27 Muloña ami namoni nami chaluwa kutemesha kayili* chakadi kushimuna nyiloña yinamwinkiwu.”
26 Agiripa+ wamulejeli Pawulu nindi: “Nakwiteji wudihakwili eyi aweni.” Dichi Pawulu wolweli chikasa chindi nakutachika kudihakwilaku yomweni nindi:
2 “Mwanta Agiripa, natiyi kuwaha nankashi hakuñiteja hefuku dalelu kudihakwilaku ami aweni kumesu eyi hayuma yejima yiyanakunyinkelahu muloña kudi aYudeya,+ 3 sweje-e chineli weluka chikupu yaaku niyuma yaditaadikishañawu aYudeya. Dichi, inakukulembelela nami wuntiyilili nakanañachima.
4 “Kuhosha hohu chalala, chihandilu chami chinahandileña kufuma tuhu kuwansi hakachi kamuza wami nimuYerusalema, achiluka chikupu kudi aYudeya ejima+ 5 owu añilukili kunyima, neyi akwiteja, anateli kunhakwilaku nawu nadiña kaFwarisi+ kwesekeja nantañishilu yakudifukula kwetu.+ 6 Ilaña ichi nemani hanu nakunsompesha hamuloña wakuchiñeja yuma yakaniniyi Nzambi ankakulula jetu;+ 7 ichi dichikaninu chochimu chinakuchiñeja nyichidi yetu 12 kushikijewa kuhitila mukuzata chikupu mudimu wajila mwaana niwufuku. Mwanta, iku kuchiñeja dikuyanakunyinkelahu muloña kudi aYudeya.+
8 “Muloñadi enu chimwabulilaña kukuhwelela* nenu Nzambi wasañulaña afu? 9 Ninami natoñojokeleña nami natela kukoña yuma yayivulu yakudikaña nejina daYesu wakuNazareta. 10 Kafwampi, ichi dichinelileña muYerusalema, nashileña antu amavulu ajila mutuleya,+ muloña natambwili lusesa kudi akulumpi jawatupristu;+ nawa chayijahileñawu, ami netejeleña. 11 Chinayibabesheleña kakavulu mumasinagogi ejima, nayikanjikijileña nami ashiyi chikuhwelelu chawu; nawa chineli nayiheleli nankashi, nayili nakuyikabisha nimunyisumba yikwawu nawa.
12 “Ifuku dimu nayileña kuDamakasa muloña akulumpi jawatupristu antemesheli kuya nakwila chuma chochimu, 13 Eyi Mwanta, chinayileña munjila, chelili itena dinashiki dehi mwiwulu, namweni chejeji chafumini mwiwulu chatoñekeli kubadika itena, chejeji chenichi chantoñekeleli hamu nanowu inayileña nawu.+ 14 Dichi wejima wetu chitwadimbukili heseki, natiyili izu danlejeleña muchiHeberu nawu: ‘Sawulu, Sawulu, muloñadi chiwunakunkabishila? Kusobwela nyendu kunyumba* wukudilemeka.’ 15 Ilaña namwihwili nami: ‘Yeyinyi Mwanta?’ Mwanta waakwili nindi: ‘Yami Yesu iwunakukabisha. 16 Hela chochu, imanaku. Ichi dichuma chinaleteshi nimwekani kudi eyi kulonda nikutondi wiikali kambuñami nawa chinsahu chayuma yiwunamoni niyinakakukojeja wakamoni hadi ami.+ 17 Nakakupulwisha kudi awa antu nikudi nyuza, oku kwinnakukutemesha+ 18 kulonda wakatoneshi mesu awu,+ wakayifumishi mumwidima+ nakuyileta muchejeji+ nikufuma kuwuswa waSatana+ nakwinza kudi Nzambi, kulonda akayanakeni nshidi jawu+ nawa akaswani wuswana wakaswana owu ajilikawu muloña wachikuhwelelu chawu mudi ami.’
19 “Dichi Mwanta Agiripa, ami kwami hinadiwili chimwenu chamwiwuluku, 20 ilaña nayili muDamakasa+ nimuYerusalema+ nikumaluña ejima amuYudeya nikunyuza, nakuyileja nami atela kubalumuka munyichima nakubalumukila kudi Nzambi kuhitila mukuzata nyidimu yamwekeshaña kubalumuka mumuchima.+ 21 Ichi dichaletesheli aYudeya ankwati mutembeli nakukeña nawu anjahi.+ 22 Hela chochu, chineli Nzambi nankwashi, natwalekihu kushimuna wunsahu kudi antu alema niabula kulema kushika nikwifuku dalelu, hinayilejaña nsañu yacheñiku chiña hohu yuma yahosheli aTuprofwetu niMosi nawu yakamwekana,+ 23 yakwila nawu Kristu wakakabakana+ nawa chineli diyi akasambila kusañulawu,+ wakashimuna nsañu yachejeji kudi awa antu nikunyuza.”+
24 Dichi Pawulu hahosheleñayi yumiyi kulonda yadihakwiliku yomweni, Fesitusi wahosheli nezu datiyakana nindi: “Pawulu wunazaluki! Kudiza chikupu kunakukuzalwisha!” 25 Ilaña Pawulu wahosheli nindi: “Fesitusi Walema, ami hinazalukaku, ilaña inakuhosha mazu achalala nawa amaana. 26 Kuhosha hohu chalala, iwu mwanta innakuhosha nindi mukukasunuka wayiluka chiwahi iyi nsañu; neluki chikupu nami kwosi chuma hela chimu haniyi yuma chabula kwilukayiku, muloña hikudi chuma hela chimu chakoñeleliwu kumbadiku.+ 27 Mwanta Agiripa, komana wakuhwelela mazu awaTuprofwetu? Neluki nami wakuhwelela.” 28 Ilaña Agiripa wamulejeli Pawulu nindi: “Mukapinji kantesha wukunshinjila niikali mukaKristu.” 29 Pawulu chatiyiliyi awa mazu, wahosheli nindi: “Inakulomba kudi Nzambi nami hela tuhu mukapinji kantesha hela hampinji yayilehi, bayi neyi eyi hohuku ilaña niantu ejima anakuntiya mwifuku dalelu ekali neyi chinidi ami, ilaña chakadi kwikala nanawa maleñi.”
30 Kuhiñahu mwanta, nguvulu, Berenisi niamayala ashakaminiwu nawu hamu emeni. 31 Ilaña chapalañeneñawu, atachikili kuhanjeka mulwawu nawu: “Iwu iyala hanakukoñahu chuma chatelela kufwilahu hela kumukasilahuku.”+ 32 Dichi, Agiripa walejeli Fesitusi nindi: “Iwu iyala neyi chakwila halombeli nindi muloña windi awutwali kudi Kesariku, mutenowu adi kumuumbaku.”+
27 Chamulejeliwu nawu tuyi kuItaliya nambopolu,+ Pawulu niatuyili* amakwawu ayihanini kudi mukulumpi wamashidika wejina daYuliyusi, wamwizanvu daAgusitusi. 2 Chitwakandamini mbopolu yafumineña kuAdamitumi yadiña kwakwihi nakunyamuka nakuya kumaluña ashiyashana akumukulishu wakabeta kaAsiya, twanyamukili nakuya; twadiña hamu naArisitaka+ mwini Masidoniya wakuTesalonika. 3 Ifuku dalondelelihu, twashikili muSidoni nawa Yuliyusi wamutiyilili Pawulu wushona chakwila wamwitejeli kuya kudi amabwambu jindi kulonda amwakameni.
4 Chitwafumini kweniku nambopolu, twahitili kwakwihi nachituutu chaKipirosi chatujikilili kumpepela yafumineña kutwayileña. 5 Kuhiñahu twaketwishili kaluñalwiji kwakwihi naSilisiya niPamfwiliya nawa twashikili kwiluña kwashikenaña mbopolu kuMira muLikiya. 6 Kwenoku mukulumpi wamashidika wawanini mbopolu yafumini kuAlesanderiya yayileña kuItaliya, nawa watukandamishilimu. 7 Chitwendeli nambopolu chovu-chovu hadi mafuku amavulu nakukabakana chikupu, twashikili kuKinidusi. Muloña wampepela yatukañesheleña kutwalekahu nalwendu lwetu, twahitili kwakwihi nachituutu chaKereta kuSalimoni chatujikilili kumpepela. 8 Nawa chitwahitili kumukulishu nambopolu nakukabakana chikupu, twashikili iluña dateneneñawu nawu Menji Awunda,* dadiña kwakwihi namusumba waLaseya.
9 Mwahitili mafuku amavulu nawa haniyi mpinji hakaluñalwiji hatamini nankashi kwendahu, muloña nichidika chakushakama chakadi kuda Chefuku daKubuta haNshidi+ chadiña chahita dehi, dichi Pawulu wayilejeli 10 nindi: “Enu amayala, namoni nami munilu lwendu mukumwekana wubanji nawa tukukisañana yuma yayivulu, bayi neyi yiteli nimbopolu hohuku, ilaña nimawumi etu.” 11 Hela chochu, mukulumpi wamashidika watiyilili mwahosheli mukakwendesha mbopolu nimwini mbopolu, ilaña hamutiyilili Pawuluku. 12 Chelukiliwu nawu heluña hashikenaña jimbopolu hadiña hatama kushakamahu mutukweji twamashika, amavulu akeñeleña nawu afumiku nawa nawu eseki neyi chakwila akutwesha kushika kuFwenisi, heluña daKereta hashikenaña jimbopolu hatalañana nakabeta kakuchimunswa namusela nikabeta kakuchidiilu namusela kulonda ashakamiku mutukweji twamashika.
13 Mpepela yakukabeta kakuchidiilu chiyatachikili kuwunda, atoñojokeli nawu akushika kwayileñawu. Hohenohu, afumishili chikuñu chakwimika nachu mbopolu nakutachika kukulisha chituutu chaKereta kwakwihi nachikumu. 14 Hela chochu, chihahitili kapinji kantesha, kwenjili mpepela yasweja yateneneñawu nawu Yurakwilo.* 15 Mbopolu chayikwatiliwu kudi mpepela yasweja, hiyatwesheli kutalisha kwafumineña mpepelaku, twakuminini dakuyileka nawa mpepela yatulelwili. 16 Dichi twakulishili kachituutu kanyanya kateneneñawu nawu Kawuda katujikilili kumpepela, hela chochu, chatukalilili chikupu hakwila tunoni watu wanyanya* wadiña kuntoñi yambopolu. 17 Chakandamishiliwu owu watu, azatishili nyonji kulonda akasi nakukolesha mbopolu muloña achinini nawu mbopolu yakenda keñila muwusekulula wahaSiritisi,* dichi akokeli nyonji nawa mpepela yatulelwili. 18 Chineli mbopolu ayilelwileña kudi mpepela yasweja, hefuku dalondelelihu, atachikili kunata yuma yadiña mumbopolu kulonda yipeli. 19 Hefuku damuchisatu, anatili yuma yakwendesha nachu mbopolu namakasa awu.
20 Itena nitutumbwa chijabulili kumwekana hadi mafuku amavulu, nawa nvula yampepela yasweja chiyatukañesheleña, twatachikili kujinoka neyi chakwila akutwamwina. 21 Chashakaminiwu mpinji yayilehi chakadi kuda, Pawulu wemeni mukachi kawu nakuhosha nindi: “Enu amayala, neyi mwatiyilili munahosheli nawa neyi mwabulili kufuma kuKereta, mutenowu hitwadi kumona iwu wubanji nikukisañana yumaku.+ 22 Hela chochu, inakuyikonkomwena nami hamukenu, muloña hakachi kenu hosi muntu* wukujimbalaku, chiña mbopolu hohu. 23 Lelu nawufuku kañelu+ kaNzambi inadifukulañaku nawa inazatilaña mudimu wajila wemana kwakwihi nanami 24 nawa wanleja nindi: ‘Pawulu, bayi wutiya womaku. Watela kwimana kumesu aKesari,+ nawa tiyaña, Nzambi nakwinki antu ejima mumakasa eyi iwudi nawu mumbopolu.’ 25 Dichi enu amayala, hamukenu, muloña namukuhweleli Nzambi nami chumichi chikumwekana kwesekeja nachanlejayi kañelu. 26 Hela chochu, akutunatila hachituutu chimu.”+
27 Chiwashikili wufuku wamu 14, mpepela yasweja yatulelwileña haKaluñalwiji kaAdiriya nawa hakachi kawufuku akakwendesha mbopolu atachikili kutoñojoka nawu keña ashiki kumasaña. 28 Chapiminiwu kukunama kwamenji, hakunamini mafatomu 20,* dichi endeliku chantesha, apimini cheñi nawa awanini mafatomu 15.* 29 Nawa chitwatiyili woma netu mbopolu yetu keña yitunati kumalola, azenzumwinini mumenji yikuñu yakwimika nachu mbopolu yiwana yakuntoñi yakunyima nawa akeñeleña nawu kuchi swayi. 30 Ilaña akakwendesha mbopolu chakeñeleñawu kutemuka mumbopolu nawa adiña nakuzenzumwina watu wanyanya hakaluñalwiji neyi kwiji anakuzenzumuna yikuñu yakwimika nachu mbopolu yakuntoñi yakumbidi, 31 Pawulu walejeli mukulumpi wamashidika nimashidika nindi: “Neyi awa amayala akufuma mumbopolu, mukuhanda wanyi.”+ 32 Dichi mashidika aketwili nyonji yakasiliwu nachu watu wanyanya nawa waholokeli.
33 Chikwayileña nakucha, Pawulu wayikonkomweneni ejima kuda yakuda nindi: “Dalelu hiifuku damu 14 dimunashakami nakuhembelela chikupu chakadi kudahu yakuda. 34 Dichi inakuyikolesha nami mudiihu yakuda; kulonda muhandi, muloña kwosi lusuki hela lumu lwakunyitu yenu lukukisikaku.” 35 Hanyima yakuhosha awa mazu, wanoneli dinkendi, wamusakilili Nzambi hamesu awantu ejima, wadihumwini nawa watachikili kuda. 36 Dichi wejima wawu akoleli nawa atachikili kuda yakuda. 37 Wejima wetu twadiña mumbopolu, twadiña antu* 276. 38 Chekutiliwu, anoneli tidiku yadiña mumbopolu nakuyinatila mukaluñalwiji kulonda mbopolu yipeli.+
39 Chikwachili, hiyelukili iluña kwadiñawuku,+ ilaña amweni hamwaaba hadiña wusekulula, nawa esekeli nañovu kulonda emikilihu mbopolu neyi akutwesha. 40 Dichi aketwili nyonji yakasiliwu nachu yikuñu yakwimika nachu mbopolu nakunatila oyu yikuñu mukaluñalwiji, hampinji yoyimu akasunwini ninyonji yakuyilapu yakuteñulula nachu mbopolu, alemeni ihina dakumbidi nakuditalisha kwafuminineña mpepela, nawa ayili kuchikumu. 41 Ilaña chashikiliwu hamwaaba, mbopolu yakakeleleli muwusekulula nawa ntoñi yakumbidi yakakelelelimu mbe-e, hakwila ntoñi yakunyima yatachikili kubaluka muyibalu muloña wamankanda aswejeli.+ 42 Dichi mashidika afuukwilihu kujaha atuyili* kulonda habuli kwikala muntu wukusala nakutemukaku. 43 Ilaña mukulumpi muneni wamashidika hakufwila kumupulwisha Pawulu, wayikañesheli. Walejeli antu akutwesha kusala nindi aduumbili hakaluñalwiji kulonda ashikeñahu dehi kumasaña 44 nawa ashalilihu alondeleli, amakwawu hamapulanga, amakwawu hayibalu yambopolu. Dichi wejima wawu ashikili chiwahi kumasaña.+
28 Chitwashikili chiwahi kumasaña, dihutwelukili netu china chituutu achiteneneña nawu Melita.+ 2 Nawa antu ahosheleña madimi acheñi* atutiyilili luwi* chikupu. Abutwili kesi nawa atutambwilili wejima wetu muloña wanvula yanokeleña nimuloña wamashika. 3 Ilaña Pawulu chelili nakuñujoli dehi nsonsu nakuyisha hakesi, mwafumini kabandayuula muloña weyena nawa kamulamatili hachikasa chindi. 4 Antu ahosheleña idimi dacheñi chamweniwu kapela wawulembi saña alamatilayi hachikasa chindi, atachikili kuhosha mulwawu nawu: “Mwamweni iwu iyala himbanji, hela chakwila napuluki hakaluñalwiji, Wuñanji* hiwamwiteja kutwalekahu kuhandaku.” 5 Dichi Pawulu wamulukumwinini kapela mukesi nawa kwosi chuma chatama chamumwekeneniku. 6 Ilaña atoñojokeleña nawu wukunana hela wukushikena dakufwa. Chahembeleliwu hadi mpinji yayilehi nawa chamweniwu nawu kwosi chuma chatama chinamumwekeniku, ahimpili yitoñojoka yawu nawa atachikili kuhosha nawu wadiña nzambi.
7 Dichi kwakwihi nanidi iluña kwadiña maha eyala walema wadiña nyuuli hanichi chituutu ateneneñawu nawu Pubilusi, watutambwilili nachisambu nawa twashakamini nindi mafuku asatu. 8 Tata yaPubilusi wakaamini mukadidi muloña wakatili mashika nimusoñu wakuhitisha mashi, dichi Pawulu weñilili mwadiñayi, walombeli, wamunañikili makasa nawa wamuukili.+ 9 Hanyima yachumichi, antu ejima adiña akata hachituutu niwena atachikili kwinza kudi yena nawa wayuukili.+ 10 Dichi atulemesheli nakutwinka yawaana yayivulu, nawa chitwadiña kwakwihi nakunyamuka, atuloñeleli mumbopolu yuma yejima yitwakeñeleña.
11 Chimwahitili tukweji tusatu, twakandamini mumbopolu yadiña nachinjikijilu chakusoneka nawu: “Anyana kaZewusi awaMayala.” Iyi mbopolu yafumini kuAlesanderiya nawa yashakamini hanichi chituutu sampu chamanini chilaaka chamashika. 12 Chitwashikili kwiluña kwashikenaña mbopolu kuSirakusa, twashakaminiku mafuku asatu; 13 chitwafumini kweniku, twakulishili kuchikumu nichitwashikili kuRegumi. Chimwahitili ifuku dimu, kwenjili mpepela yafuminini kukabeta kakuchidiilu nawa twashikili kuPuteyoli hefuku damuchiyedi. 14 Twawaniniku anakwetu nawa atulembeleli nawu tushakami nawu mafuku 7, kuhiñahu twayili kuRoma. 15 Anakwetu kweniku chatiyiliwu nawu tunakwinza, enjili nakutukinkilila, afuminini kuChisankanu chaApiyusi nikuMatala Asatu Awenyi. Pawulu chayimweniyi, wamusakilili Nzambi nawa wahamukili.+ 16 Chitweñilili muRoma, Pawulu amwitejeli kushakama nkawindi iku anakumuhemba kudi mashidika.
17 Hela chochu, chimwahitili mafuku asatu, watambikili amayala awaYudeya adiña alema. Chapompeliwu hamu, wayilejeli nindi: “Enu amayala, amanakwami, hela chakwila kwosi chuma chinnakoñi chakutamisha antu hela tushidikilu twawankakulula jetuku,+ muYerusalema anhanini neyi kayili* mumakasa awaRoma.+ 18 Hanyima yakutiyilila kumuloña wami,+ akeñeleña kuñuumbaku, muloña hiyanwaninihu namuloña wakunjahilahuku.+ 19 Ilaña aYudeya chakaaniniwu, nalombeli nami muloña wami awutwali kudi Kesari,+ bayi neyi nakeñeleña nami nifwishi muza wami namuloñaku. 20 Dichaletesheli nilombi nami niyimoni nawa nihanjeki nenu, anankasi awa maleñi muloña wakuchiñeja kwaIsarela.”+ 21 Wena amulejeli nawu: “Etu hitunatambwilihu nyikanda kudi aYudeya kutalisha hadi eyiku, nawa hakachi kawamanakwetu afumini kwenoku hosi niwumu wunatuleji hela kushimuna chuma chatama hadi eyiku. 22 Ilaña tunatoñojoki netu chikuwaha tutiyi yitoñojoka yeyi, muloña tuneluki chikupu netu iyi ntañishilu+ anakuyitena chatama kwejima.”+
23 Dichi atondeli ifuku dakubulakana nindi nawa haniyi mpinji enjili amavulu nankashi kwiluña kwashikeneniyi. Wayilumbulwilili iyi nsañu kufuma ntetemena kushika nimelela nakushimuna chikupu wunsahu haWanta waNzambi, nakuyishinjila nsañu yaYesu+ muNshimbi jaMosi+ nimumazu awaTuprofwetu.+ 24 Amakwawu atachikili kwiteja nsañu yahosheliyi, amakwawu akaanini. 25 Chineli ambokelelimu wumu namukwawu, atachikili kupalañana, nawa Pawulu wahosheli awa mazu nindi:
“Spiritu yajila yahosheli chiwahi kudi ankakulula jenu mumazu akaprofwetu Isaya, 26 nawu, ‘Yaku kudi awa antu wuyileji neyi: “Kutiya mwakatiya, ilaña himwakelukaku, kutala mwakatala, ilaña himwakamonaku.+ 27 Muloña nyichima yanawa antu yinachinchiki, nawa anatiyi namatu awu chakadi kwilahu chuma, nawa anajiki mesu awu kulonda abuli kumona namesu awu nikutiya namatu awu nakwiluka muchatalisha mumuchima wawu kulonda abalumuki niyuuki.”’+ 28 Dichi ilukenu nenu iwu wamwinu wunafumi kudi Nzambi anawutemeshi kunyuza;+ chalala akawutiyilila chikupu.”+ 29* ——
30 Dichi washakaminiku yaaka yiyedi mwitala dakusonkela,+ nawa antu ejima enjileña kudi yena wayitambwilileña chiwahi, 31 nakuyishimwina Wanta waNzambi nikuyitañisha nsañu yaMwanta Yesu Kristu iku wakasunuka chikupu hakuhosha,*+ chakadi chuma chakumukañesha.
Hela “izaza.”
Hela “wabusikili hakachi.”
MuchiGiriki, “yeñilileñayi nikwidika.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “amubombeleliku,” dikwila nawu, amumweneña neyi chamweneñawu akwawu 11.
Hela “iwu mwidimi dindi dachisemwa?”
Hela “vinyu yayiha.”
Dikwila nawu, kwakwihi na 9:00.
Hela “nakahana yimwenu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “niyimwenu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
MuchiGiriki, “mujimba wami.”
Hela “kashiya wumi wami.”
Hela “Hedesi,” dikwila nawu, ijamu dawantu ejima. Talenu Kulumbulula.
MuchiGiriki, “mwanindi wakuvwalika kumbunda yindi.”
Hela “Hedesi,” dikwila nawu, ijamu dawantu ejima. Talenu Kulumbulula.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “mawumi.”
Hela “kwanzañana yuma nawakwawu.”
Hela “mawumi ejima.”
Hela “yimwenu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Dikwila nawu, kuma 15:00.
MuchiGiriki, “kumesu aYehova.” Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “wumi wejima.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
Hela “nsañu yakusañuka mudi afu kutalisha hadi Yesu.”
MuchiGiriki, “mutu wewombu.”
Hela “chakadi woma.”
Dikwila nawu, hiyatañili mashikola awaRabiku; ichi hichinatalishi mukwila nawu adiña ajimba kutañaku.
Hela “muChota Cheneni chawaYudeya.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “Kristu windi.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “yimwenu.”
Hela “chalombeliwu chikupu.”
Talenu Kulumbulula.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “yimwenu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “kwakupata.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
MuchiGiriki, “Chakuzañalesha.”
Hela “amayala 7 ashimunañawu chachiwahi kudi antu.”
Hela “yimwenu.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
Hela hekwawu, “welili chuma chochimu kudi.”
Hela “ankakulula.”
Hela “mawumi.”
Hela “Amukulishilili.”
Hela “wafuukwili.”
Hela “nakutala.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “yimwenu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
MuchiGiriki, “ndulu yakulula.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “chilolu wamuchota.”
Hela “wunayitiyi?”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
MuchiGiriki, “wakukasa; wakuhata mumpompa.”
MuchiGiriki, “kulonda yayilomboli iku akukasa.”
Hela “mubasiketi.”
MuchiGiriki, “weñilileña nikwidika.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Ijina dachiGiriki daDokasi niijina dachiAramayiki daTabita, ejima atalisha mukwila nawu, “Mbaala.”
Hela “niyakuvwala yahewulu.”
Hela “kapitawu,” walombweleña mashidika 100.
Hela “kohoti,” izanvu damashidika 600 awaRoma.
Dikwila nawu, kwakwihi na 15:00.
Hela “anatambwiliwu kudi Shimona.”
Dikwila nawu, kwakwihi na 12:00.
Hela “yuma yakalabaña.”
Hela “nakudibuka.”
Dikwila nawu, kwakwihi na 15:00.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “ashinshika.”
Hela “kumutaadikisha.”
Hela “yuma yakalabaña.”
Hela “kwimana munjila yaNzambi.”
MuchiGiriki, “amwenenihu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “kumuleta nakumusompesha.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “Dimanyeki.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “ndombu.”
MuchiGiriki, “kapeka mwakukaama mwanta.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “nkwashi.”
Nguvulu waRoma wakabeta. Talenu Kulumbulula.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
MuchiGiriki, “chikasa chakunyamuna.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
Hela “mwijamu dachanukishu.”
Hela “akuhwelelewa; ashindamenewa.”
Hela “welili nkeñelu yaNzambi.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “mawumi awantu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “yimwenu.”
Hela “mawumi awatumbanji.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “ntaadi.”
Hela “anataadeki nankashi.”
Hela “yimwenu.”
Hela “chisolu; itala.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “yitoñojoka.”
MuchiGiriki, poneya. Talenu Kulumbulula.
Hela “kanyama kanajahiwu chakadi kuvwisha mashi.”
Hela “mawumi enu.”
Hela “kanyama kanajahiwu chakadi kuvwisha mashi.”
MuchiGiriki, poneya. Talenu Kulumbulula.
Hela “Mushalihu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela hekwawu, “nañovu jejima.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “muMisiya.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “wakuhoña jakumbidi.”
Antu akasawu mukaleya.
Antu akasawu mukaleya.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “kutusompesha.”
Talenu Kulumbulula.
Talenu Kulumbulula.
Hela “ahempwileña.”
Hela “mudi akakwitiya chikupu.”
Hela “yimwadifukulañaku.”
Hela “wahanjekeleña nawu.”
Dikwila nawu, kusinagogi.
Nguvulu waRoma wakabeta. Talenu Kulumbulula.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hadaha kuYerusalema.
Hela “amudizishili hakanwa.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “chatwalekelihu kudikaña nikubula kwitiya.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Nguvulu waRoma wakabeta. Talenu Kulumbulula.
Hela “hanjanina.”
Hela “muloña wumi windi wudi mudi yena.”
MuchiGiriki, “wahumwini dinkendi.”
MuchiGiriki, “kudimbukila hanshiñu yaPawulu.”
MuchiGiriki, “ajiki.” Awa hiyambanda abula kukaamahu dehi nawamayala.
Hela “mumuchima.”
MuchiGiriki, “twamwenenihu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Akulumpi atalaña chipompelu.
Hela “kanyama kanajahiwu chakadi kuvwisha mashi.”
MuchiGiriki, poneya. Talenu Kulumbulula.
Hela “mwenimbu wamuRoma.”
Hela “kusompeshawu.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “akaChota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “mbañu yakupenta nawulombu wutooka.”
Hela “ahoshaña hatooka.”
Hela “kusanyika.”
Hela “niakaChota Cheneni chawaYudeya.”
Muntu akasawu mukaleya.
Hela “kuChota Cheneni chawaYudeya.”
Hela “kusanyika.”
Dikwila nawu, kwakwihi na 21:00.
Hela “muChota chawu Cheneni chawaYudeya.”
Hela “Mukakuleta yikonkojola.” MuchiGiriki, “chipupu.”
Hela “chakadi muloña.”
Hela “Chota Cheneni chawaYudeya.”
MuchiGiriki, “mukabeta.”
Hela “kayili.”
Hela “kudifukula kwawu.”
Nkumbu yamwanta waRoma.
Muntu akasawu mukaleya.
MuchiGiriki, “kusompa.”
Iwu mumba wadiña wakubiña nachu yimuna.
Antu akasawu mukaleya.
Idi dadiña iluña hashikeneneña maatu.
Dikwila nawu, mpepela yakukabeta kakuchimunswa namusela.
Watu wanyanya wazatishileñawu kupulwishilamu antu.
Talenu Kulumbulula.
Hela “wumi.”
Kwakwihi namamita 36. Talenu Nsañu Jikwawu B14.
Kwakwihi namamita 27. Talenu Nsañu Jikwawu B14
Hela “mawumi.”
Antu akasawu mukaleya.
Hela “enimbu.”
Hela “luwi lwamwekeshañawu antu.”
Izu dachiGiriki dakwila nawu Dike, hadaha datalisha kudi nzambi wamumbanda wekala nawuñanji wakutenda hela wuñanji wabulaña kumwekana.
Muntu akasawu mukaleya.
Hela “chakadi woma.”4