KUDI AROMA
1 Ami Pawulu, nduñu yaKristu Yesu atambikawu kwikala kapostolu, atondawu kulonda nishimwini nsañu yayiwahi yaNzambi,+ 2 yakaniniyi Nzambi muNsona Yajila kuhitila mudi atuprofwetu twindi, 3 yahosha hadi Mwanindi, wavwalikili mumujimba wawuntu kufuma mudi anyana* kaDavidi.+ 4 Ilaña muloña wañovu yaspiritu yajila, amuteneni nawu Mwana kaNzambi+ chamusañwiliwu mudi afu,+ chalala diyi Yesu Kristu Mwanta wetu. 5 Kuhitila mudi yena, atumwekesheleli luwi lwasweja nikutwinka mudimu wawupostolu+ nankeñelu yakwila nawu nyuza yejima+ yimwovwahileña hakwikala nachikuhwelelu muloña wejina dindi, 6 munyuza munayitambikiwu ninenu kulonda mwiikali antu jaYesu Kristu, 7 nayisonekeli enu ejima mudi muRoma akeñawu kudi Nzambi, enu atambikawu kwikala akakujila:
Luwi lwasweja nikuwunda kwafumaña kudi Tata yetu Nzambi nikudi Mwanta Yesu Kristu kwiikali nanenu.
8 Chatachi, inakumusakilila Nzambi yami kuhitila mudi Yesu Kristu kutalisha hadi enu ejima, muloña chikuhwelelu chenu anakuchihoshahu mwahita kaayi kejima. 9 Muloña Nzambi inakalakelaña mudimu wajila namuchima wami wejima hakushimwina nsañu yayiwahi yahosha hadi Mwanindi, diyi chinsahu chami weluka nindi mpinji yejima nayitenaña mukulomba kwami chakadi kuleka,+ 10 nakulembelela nami neyi chinatwesheki, nakenza kudi enu neyi Nzambi neteji. 11 Muloña inakufwila chikupu kuyimona, nakayinki yawaana yakuspiritu kulonda mwakakoli mbe-e; 12 hela nami twakadikoleshi,+ muntu-himuntu nachikuhwelelu chamukwawu, chenwenu nichamami.
13 Ilaña enu anakwami inakukeña mwiluki nenu, kakavulu nafwilaña kwinza kudi enu, ilaña ankañeshaña kushika nikulelu, kulonda mukachi kenu nimwena nakawanimu nyikaabu neyi yidi dehi nanyuza yikwawu. 14 Nidi namukudi kudi aGiriki nikudi añiinza,* kudi akamaana nikudi abula maana; 15 dichi inakufwila kwinza nakushimwina nsañu yayiwahi nikudi enu mudi muRoma.+ 16 Muloña hinnakutiya nsonyi nansañu yayiwahiku;+ kafwampi, hiñovu yaNzambi yakwamwina nachu muntu wejima wukweti chikuhwelelu,+ kutachikila kudi kaYudeya+ kushika nikudi kaGiriki.+ 17 Muloña dimu munakusolokela kuloña kwaNzambi nachikuhwelelu nihamuloña wachikuhwelelu,+ neyi chasonekawu nawu: “Ilaña muntu waloña wakahanda muloña wachikuhwelelu.”+
18 Muloña Nzambi mwiwulu nakumwekesha kuzuwa+ kwindi kudi antu ejima abulaña kumwovwahila niabula kuloña elaña yuma yatama yakañeshaña antu kwiluka chalala,+ 19 muloña chuma chatela kwilukawu antu hadi Nzambi chinakumwekena mukachi kawu, muloña Nzambi wachimwekesheli kudi wena.+ 20 Yilwilu yindi yabulaña kumwekana, yekala hatooka kufuma tuhu mpinji yaleñeliyi iseki kuya nikumbidi, muloña yamwekenaña muyuma yaleñayi+ niñovu jindi jahaya nyaaka+ niwuNzambi+ windi kulonda abuli mwakuleyela. 21 Muloña hela chakwila amwilukili Nzambi, hiyamulemesheli nawu diyi Nzambi hela kumusakililaku, ilaña abalumukili nakwikala nayitoñojoka yamukunkulwayi, ninyichima yawu yakadi maana yeyilili.+ 22 Hela chakwila adimweneña nawu hiyakamaana, abalumukili ayisupi 23 nawa abalumwini kulema kwaNzambi wabulaña kutoka kwikala neyi chifwanisha chamuntu watokaña, tuda, niyileñaleña yikweti nyendu yiwana niyasemaña mateta.*+
24 Dichi, kwesekeja nakufwila kwanyichima yawu, Nzambi wayihanini kuyuma yawuzondu, kulonda nyijimba yawu yisawuki mukachi kawu. 25 Ahimpili chalala chaNzambi namakudi nawa adifukwileña nikukalakela yileñaleña mudimu wajila chatela akalakeli Nleñi, atuumbakeshañawu haya nyaaka. Ameni. 26 Dichakojejeli Nzambi ayileki ekali nampwila yatama yakwila wuvumbi,+ muloña ambanda adiña mukachi kawu alekeli kwila kwesekeja namwayileñeleliwu;+ 27 amayala niwena alekeli kukaama nawambanda kwesekeja namwayileñeleliwu, ilaña afwilileña chikupu kukaama mulwawu, amayala nawakwawu amayala,+ nakwila yuma yawuzondu nakutambwila wufwetu wawu wayitelela, kwesekeja nanshidi jawu.+
28 Neyi chabuliliwu kuchimona nawu chatelela kumwiluka Nzambi, Nzambi wayihanini kuyitoñojoka yawu yatama, kulonda akoñeña yuma yabula kutelela.+ 29 Nawa adiña nakukoña yuma yejima, yabula kuloña,+ yatama, lwisu,+ yilwilu yatama, kusweja ichima,+ kujaha antu,+ yikonkojola, kudimbana,+ muchima wakuyandisha akwawu,+ akamatuñu, 30 akakutwambila akwawu,+ akakumuhela Nzambi, akakasawuntu, akakudivwimba, akakudinka wanta, akakukasa tufuta twatama, abulaña kwovwahila anvwali,+ 31 akakubula kwiluka mwalumbulukila yuma,+ akakufumpa yitiyañenu, abula kukeñañana nawa akadi luwi. 32 Hela chakwila awa antu eluka chikupu nshimbi jaloña jaNzambi, jakwila nawu antu ejima akoñaña yumiyi atela kufwa,+ wena hiyakuminaña dakukoña yumiyiku, ilaña etejaña niantu ayikoñaña.
2 Dichi, eyi muntu, hela wudi muntu wamuchidinyi,+ neyi wusompesha hiwudi nahakudiyiñishilaku; muloña neyi wusompesha mukwenu, wunakudifwisha eyi aweni namuloña, muloña nineyi wunakusompesha wakoñaña yuma yoyimu.+ 2 Ichi tuneluki netu Nzambi wasompeshaña kwesekeja nachalala nawa wahishaña namuloña antu akoñaña yuma yamuchidiwu.
3 Eyi muntu, chiwasompeshaña antu elaña yumiyi, henohu nineyi diyiwelaña, wunakutoñojoka neyi wakapuluka kuwunsompeshi waNzambi? 4 Hela komana wadiwulaña luwi lwindi+ lwasweja,+ nichabulañayi kuzuwayi swayi+ nikudiwunjika kwindi, muloña wakwila eyi hiweluka neyi Nzambi muluwi lwindi nakukeña nindi wubalumuki mumuchimaku, tahindi?+ 5 Ilaña hamuloña wakuchinchika kweyi nikubula kubalumuka mumuchima weyi, wunakudilumbikila eyi aweni kuzuwa kwaNzambi kwakamwekeshayi hefuku dawunsompeshi windi waloña.+ 6 Nawa muntu-himuntu wakamufweta kwesekeja nanyidimu+ yindi: 7 antu akeñakeñaña kuloña, kulema nikalemesha nikubula kutoka,+ wakayinka wumi wahaya nyaaka muloña wakuumika mumudimu wawuwahi; 8 ilaña akantaadi nawa adikañaña nachalala nakukoña yuma yabula kuloña, kuzuwa kwakayishikena.+ 9 Muntu* wejima welaña yuma yatama wakamona lukadi niyihuñu, kutachikila kudi kaYudeya nakushika kudi kaGiriki; 10 ilaña kudi muntu wejima welaña yuma yayiwahi, kwakekala kulema, kalemesha nikuwunda, kutachikila kudi kaYudeya+ nakushika kudi kaGiriki.+ 11 Muloña Nzambi wukweti chaambu wanyi.+
12 Antu ejima avulumwini chakadi nshimbi, akajilumuka chakadi nshimbi;+ ilaña antu ejima avulumwini munshimbi, akayisompesha nanshimbi.+ 13 Muloña antu atiyaña nshimbi hidiwu aloña kumesu aNzambiku, chiña elaña mwaya nshimbi diwu akatenawu kuloña.+ 14 Muloña neyi antu akunyuza, abula nshimbi,+ akoñaña yuma kwesekeja nanshimbi, awa antu, hela hiyakweti nshimbiku, akweti nshimbi munyichima yawu. 15 Diwu amwekeshaña nawu nsañu yidi munshimbi ayisoneka munyichima yawu, iku yinleji yawu yinakuyisompesha, nawa yitoñojoka yawu yayinkaña nyiloña hela kuyiyiñisha. 16 Chumichi chakekalaku hefuku dakasompeshayi Nzambi yuma yakujinda yawantu kuhitila mudi Kristu Yesu,+ kwesekeja nansañu yayiwahi yinashimwinaña.
17 Dichi dinu neyi akutenaña nawu wudi kaYudeya,+ wakuhwelela munshimbi, wadisambilaña mudi Nzambi, 18 weluka nkeñelu yindi, wakuhwelela yuma yasweja kuwaha muloña akudizisha* yuma yamuNshimbi,+ 19 weluka chikupu neyi wudi nlomboli yawamputamesu, chejeji chawantu adi mumwidima, 20 mukakwolola antu abula maana, ntañishi yawanyana anyanya, nawa wudi nachikuku chakwiluka nichachalala muNshimbi, 21 dichi eyi watañishaña mukwenu, waditañishaña eyi aweni?+ Eyi welaña neyi, “Bayi wiyaku,”+ eyi weyaña? 22 Eyi wahoshaña neyi, “Bayi wila wujilaku,”+ eyi welaña wujila? Eyi wahela ankishi, komana wabuwaña yuma yamutembeli? 23 Eyi wadisambilaña munshimbi, komana wamudiwulaña Nzambi nanochu chiwafumpaña Nshimbi tahindi? 24 Muloña “ijina daNzambi anakudisawula mukachi kanyuza muloña wanenu” neyi chasonekawu.+
25 Kafwampi, kwalama+ kunateli kwikala hohu kwalema neyi wovwahila nshimbi;+ ilaña neyi wudi mukakufumpa nshimbi, kwalama kweyi kunabalumuki wudima. 26 Dichi, neyi chidima+ ovwahila yuma yaloña yakeñekaña yamuNshimbi, akumumonaña nawu waalama hela chakwila hichidima, hidimuku?+ 27 Nawa chidima kumujimba, wovwahilaña Nshimbi, wukukusompesha eyi wafumpaña nshimbi hela chakwila wudi nanshimbi jasonekawu nawa waalama. 28 Muloña hikaYudeya wahanjiku,+ nawa kwalama bayi neyi hichuma chahanji, hamujimbaku.+ 29 Ilaña hikaYudeya mukachi,+ nawa kwalama kwindi kwamumuchima+ kuhitila mudi spiritu, bayi munshimbi jakusonekaku.+ Muntu wamuchidiwu amuhamekaña kudi Nzambi bayi antuku.+
3 Hanu dinu, kwikala kaYudeya kwawahila hadihi? Hela kwalama kwawahila hadihi? 2 Mudi kuwaha kwakuvulu nankashi. Chatachi, ayishilili mazu ajila aNzambi.+ 3 Hanu dinu chinateli kwikala ñahi? Neyi amakwawu adana chikuhwelelu, komana kubula kukuhwelela kwawu kukumanisha kashinshi kaNzambi? 4 Inehi! Hela chakwila antu ejima anateli kwikala namakudi,+ Nzambi ekali walala,+ neyi chasonekawu nawu: “Kulonda akumoni nawu waloña namazu eyi nawa abuli kukufwisha namuloña hampinji yinakukusompeshawu.”+ 5 Hela chochu, tukuhosha netudi neyi kubula kuloña kwetu kumwekesha kuloña kwaNzambi? Neyi Nzambi amwekesha kuzuwa kwindi, komana tukuhosha netu waloña wanyi? (Inakuhosha neyi chahoshañawu antu.) 6 Inehi! Neyi chiikala mwenimu, hanu dinu Nzambi wakasompesha ñahi kaayi?+
7 Ilaña neyi makudi ami analeteshi chalala chaNzambi achiluki chikupu nakumuletela kulema, muloñadi chinakunsompeshelawu ninami nawu nidi mukanshidi? 8 Nawa, tukukañenyadi kuhosha neyi chatutwambilañawu antu amakwawu nawu etu twahoshaña netu, “Twilenu yuma yatama kulonda yuma yayiwahi yimwekani”? Kusompesha kwakayisompeshawu kwakekala kwawuñanji.+
9 Tukuhosha netudi? Komana etu tunayibadiki? Inehi! Muloña tunahoshi dehi netu aYudeya niaGiriki wejima wawu hiyakanshidi;+ 10 neyi chasonekawu nawu: “Kwosi muntu waloña niwumuku;+ 11 kwosi muntu wudi nakashinshiku; kwosi muntu wamukeñakeñaña Nzambiku. 12 Antu ejima anasenuki dehi, wejima wawu anekali amukunkulwayi; kwosi muntu wamwekeshaña luwi, hela wumuku.”+ 13 “Mudiwu wawu hiijamu dachashi; anadimbani namadimi awu.”+ “Kunyivumbu yawu kudi wulembi watupela.”+ 14 “Nawa kanwa kawu kanenzali namashiñu nimazu atama.”+ 15 “Nyendu yawu yanyakalaña kuya nakupwekesha mashi.”+ 16 “Munjila jawu mwekala kujilumuka niyihuñu, 17 nawa hiyeluka njila yakuwundaku.”+ 18 “Hiyamutiyaña Nzambi womaku.”+
19 Ichi tuneluki netu, yuma yejima yahoshaña Nshimbi, yalejaña antu adi muNshimbi kulonda tunwa twawantu ejima atumweneshihu nikaayi kejima kekali namuloña wakukibabeshelahu kudi Nzambi.+ 20 Dichi, kwosi muntu* akatenawu kuloña kumesu indi muloña wanyidimu yanshimbiku,+ muloña nshimbi diyi yatuleñelaña twiluki chekala nshidi.+
21 Ilaña kuloña kwaNzambi kunasoloki hatooka+ chakadi nshimbi, neyi chahoshawu muNshimbi nimumazu awaTuprofwetu,+ 22 mwamweni, antu anateli kwikala aloña kudi Nzambi neyi amukuhwelela Yesu Kristu, antu ejima akweti chikuhwelelu. Muloña Nzambi hakweti chaambuku.+ 23 Muloña antu ejima anavulumuni nawa anakañanyi kushika mukulema kwaNzambi,+ 24 nawa hakuyitena nawu aloña hichawaana hohu+ muloña waluwi lwindi lwasweja+ kuhitila mukuyikuula nefutu danyiloña dahaniniyi Kristu Yesu.+ 25 Nzambi wamuhanini ekali mulambu wefutu dakubuta hanshidi*+ yawantu akuhwelelaña mumashi indi.+ Welili chumichi kulonda amwekeshi kuloña kwindi, muloña Nzambi mukudiwunjika kwindi, wanakeneneña nshidi yavulumwiniwu kushankulu. 26 Welili chumichi kulonda amwekeshi kuloña kwindi+ makonu, ekali waloña nihampinji yinakutenayi kuloña muntu wakuhwelela mudi Yesu.+
27 Hanu dinu, muntu watela kudisambila hanka? Hosi. Kuhitila mulushimbinyi? Lwanyidimu tahindi?+ Inehi, kuhitila mulushimbi lwachikuhwelelu. 28 Muloña tweluka netu muntu amutenaña kuloña muloña wakwikala nachikuhwelelu, bayi nanyidimu yamunshimbiku.+ 29 Hela, komana hiNzambi yawaYudeya hohu+ tahindi? Komana hiNzambi yawantu akunyuza+ cheñiku? Eña, wekala cheñi wawantu akunyuza.+ 30 Chineli Nzambi wekala wumu,+ wakatena akakwalama kuloña+ muloña wachikuhwelelu chawu, ayidima niwena wakayitena kuloña+ muloña wachikuhwelelu chawu. 31 Komana, etu twafumishañahu nshimbi muloña wachikuhwelelu chetu? Inehi! Etu twakoleshaña nshimbi.+
4 Chineli chidi mwenimu, hanu dinu tukuhosha netu yumanyi yawanininimu nkakulula yetu Abarahama kumujimba? 2 Chakutalilahu, neyi Abarahama amuteneni nawu waloña muloña wanyidimu yindi, wadi kwikala nahakudisambila, ilaña bayi kudi Nzambiku. 3 Komana nsona yahosha nawudi? “Abarahama wamukuhweleleli Yehova* nawa amuteneni nawu waloña.”+ 4 Ilaña muntu wazataña, nfwetu yindi hiyayitenaña nawu luwi lwaswejaku, ilaña hichuma chatela kumufwetawu.* 5 Hakwila muntu wabulaña kuzata ilaña wakuhwelela Owu watenaña antu abulaña kumwakama Nzambi nindi aloña, chikuhwelelu chindi dichaleteshaña amumoneña nawu waloña.+ 6 Neyi chahoshayi niDavidi hamuzañalu watiyañayi muntu atenañawu kuloña kudi Nzambi chakadi nyidimu nindi: 7 “Adi namuzañalu wowu antu ananakeniwu yiluwa yawu yatama nawa anabutiliwu* dehi hanshidi jawu; 8 wudi namuzañalu yowu muntu akabula kusompeshawu kudi Yehova* hanshidi+ yindi.”
9 Komana antu atiyaña iwu muzañalu chiña aalama hohu tahindi niantu abula kwalama?+ Muloña twahoshaña netu: “Abarahama amuteneni nawu waloña muloña wachikuhwelelu.”+ 10 Hanu dinu, mpinjinyi yamuteneniwu nawu waloña? Hadiñayi waalama tahindi hachidiñayi chidima? Wadiña kanda aalami, ilaña wadiña chidima. 11 Nawa watambwilili chinjikijilu,+—dikwila nawu, kwalama —kwikala chilamiku* chamwekesheleña nawu wadiña waloña muloña wachikuhwelelu chadiñayi nachu hachidiñayi chidima, kulonda ekali tata yawantu ejima abula kwalama akweti chikuhwelelu+ hakwila ayiteni nawu aloña; 12 kulonda ekali tata yawanyana aalama, bayi neyi kudi owu ovwahilaña hohu nshimbi yakwalamaku, ilaña nikudi antu endaña chaloña nakwimbujola chikuhwelelu chadiña natata yetu Abarahama+ hachidiñayi chidima.
13 Muloña Abarahama hela anyanindi* hiyayikanini chikaninu chakuswana kaayi+ kuhitila mukulondela nshimbiku, ilaña kuhitila mukuloña kwindi muloña wachikuhwelelu+ chadiñayi nachu. 14 Muloña neyi antu ovwahilaña nshimbi hiyanswana, chikuhwelelu chikwikala chamukunkulwayi nichikaninu chikwikala chamukunkulwayi. 15 Kuhosha hohu chalala, Nshimbi yaletaña kuzuwa,+ ilaña hanabuli nshimbi, hekalaña kufumpa nshimbi wanyi.+
16 Abarahama amukanini chikaninu muloña wachikuhwelelu chindi, nawa chumichi chamwekesheleña luwi lwaNzambi lwasweja.+ Dichi anyanindi*+ niwena ayikanini ichi chikaninu. Hiyakanini antu ovwahilili Nshimbi hohuku, ilaña niantu akweti chikuhwelelu neyi chaAbarahama, tata yetu wejima wetu.+ 17 (Ichi chidi neyi chasonekawu nawu: “Nakutondi wiikali tata yanyuza yayivulu.”)+ Chumichi chamwekeneni hamesu aNzambi akuhweleleliyi, wakojejaña afu kwikala amomi nawa washimunaña yuma yabulaku neyi kwiji yidi kwoku.* 18 Hela chakwila hikwadiña yuma yadi kumuletesha ekali nakuchiñejaku, wakuhweleleli nindi wakekala tata yanyuza yayivulu kwesekeja nachashimwiniwu nawu: “Ichi dichakekala nianyaneyi.”*+ 19 Hela chakwila hazeyeli muchikuhweleluku, wamweneña mujimba windi neyi kwiji wunafwi dehi (chineli wadiña nayaaka 100),+ welukili cheñi nindi ivumu daSara nidena dadiña dafwa.*+ 20 Ilaña muloña wachikaninu chaNzambi, hazeyeli muchikuhweleluku, ilaña wekalili nañovu muloña wachikuhwelelu chindi, nakumulemesha Nzambi 21 nawa welukili chikupu nindi Nzambi wakashikija munakaniyi.+ 22 Dichi, “amuteneni nawu waloña.”+
23 Hela chochu, izu dakwila nawu, “amuteneni” hiyadisonekeli muloña wayena hohuku,+ 24 ilaña nihamuloña wanetu akatenawu nawu twaloña, muloña twakuhwelela mudi Owu wamusañwili Yesu Mwanta wetu mudi afu.+ 25 Amuhanini muloña wayiluwa yetu+ nawa amusañwili kulonda atuteni nawu twaloña.+
5 Dichi, chineli anatuteni nawu twaloña muloña wachikuhwelelu,+ twikalenu mukuwunda* naNzambi kuhitila mudi Mwanta wetu Yesu Kristu,+ 2 nawa muloña wakukuhwelela mudi yena, njila yinatushinkukili yakutambwilamu luwi lwasweja, lutunakutambwila chayinu mpinji,+ nawa tuzañalalenu* muloña wakuchiñeja kwakutambwila kulema kwaNzambi. 3 Bayi munichi hohuku, ilaña tuzañalalenuña* nihitunakumona lukadi,+ chineli tweluka netu lukadi lwatukwashaña kuumika;+ 4 kuumika nikwena kwaleteshaña atutiyi kuwaha,+ kututiya kuwaha nikwena kwaleteshaña tuchiñejeña,+ 5 nawa kuchiñeja kwaletaña nsonyi wanyi;+ muloña kukeña kwaNzambi anakuhuñunwini munyichima yetu kuhitila mudi spiritu yajila, yatwinkeliwu.+
6 Muloña, hampinji yitwachidiña azeya,+ Kristu wafwilili antu abulaña kumwakama Nzambi hampinji yatoñweliwu. 7 Muloña muntu kwila afwila muntu waloña nehi; hela chochu, hekwawu muntu nateli kufwila muntu wamuwahi. 8 Ilaña Nzambi wamwekesheli kukeña kwindi hadi etu, muloña hampinji yitwadiña akanshidi, Kristu watufwilili.+ 9 Sweje-e dinu, chineli anatuteni nawu twaloña muloña wamashi indi,+ akatwamwina kukuzuwa kuhitila mudi yena.+ 10 Muloña neyi hampinji yitwadiña ayilumbu atukundamishili cheñi kudi Nzambi nakufwa kwaMwanindi,+ ilaña ichi chinatukundamishiwu dehi, dikwila nawu wakatwamwina chikupu nawumi windi. 11 Bayi munichi hohuku, ilaña tunakuzañalela nimudi Nzambi kuhitila mudi Mwanta wetu Yesu Kristu, mutunekalili cheñi nawubwambu wawuwahi.+
12 Dichi, neyi cheñilili nshidi mukaayi kuhitila mudi muntu wumu nikufwa kuhitila munshidi,+ dichi kufwa nikwena kwataandili kudi antu ejima muloña wejima wawu avulumwini+—. 13 Muloña nshidi yadiña mukaayi henohu Nshimbi kanda, ilaña kwosi muntu enkañawu muloña wanshidi hakadi nshimbiku.+ 14 Hela chochu, kufwa kwayuulili neyi mwanta kutachikila kudi Adama nakushika kudi Mosi, kushilahu niantu abulili kuvulumuna neyi chavulumwiniyi Adama, chinfwana chanowu wadiña nakwinza.+
15 Ilaña chawaana chidi neyi nshidi wanyi. Muloña neyi nshidi yamuntu wumu yaletesheli amavulu kufwa, dikwila nawu luwi lwaNzambi lwasweja nichawaana chindi, chataandili* chikupu kudi antu ejima kuhitila muluwi lwasweja lwamuntu wumu, yowu Yesu Kristu.+ 16 Cheñi nawa, ichi chawaana hichinesekani nayuma yafumini munshidi yakoñeli muntu wumuku.+ Muloña wunsompeshi wakuvulumuna kwamuntu wumu waletesheli antu kuyifwisha namuloña,+ ilaña chawaana chenjili hanyima yakuvulumuna kwawantu amavulu, chaletesheli ayiteni nawu aloña.+ 17 Muloña neyi hamuloña wanshidi yakoñeli muntu wumu, kufwa kwayuulili neyi mwanta kuhitila mudi owu muntu,+ dikwila nawu owu atambwilaña luwi lwasweja chikupu nichawaana chakuloña,+ akayuula neyi anyanta+ muwumi kuhitila mudi muntu wumu, yowu Yesu Kristu!+
18 Dichi, neyi chafwishiliwu namuloña antu ejima nanshidi yakoñeli muntu wumu,+ munjila yoyimu, kuhitila mumudimu wumu waloña, antu ejima+ ayitenaña nawu aloña kulonda akekali nawumi.+ 19 Muloña neyi chekalili antu amavulu akanshidi muloña wakudikaña kwamuntu wumu,+ munjila yoyimu, antu amavulu akekala aloña muloña wakwovwahila kwamuntu wumu.+ 20 Dichi Nshimbi jekaliliku kulonda yiluwa yisweji. Ilaña kwaswejeli nshidi,+ dikwaswejeli niluwi lwasweja nawa. 21 Muloñadi? Kulonda neyi chayuulili nshidi neyi mwanta hamu nakufwa,+ munjila yoyimu, niluwi lwasweja lunakuyuula neyi mwanta mukuloña kunakulombola antu kuwumi wahaya nyaaka mudi Mwanta wetu Yesu Kristu.+
6 Hanu dinu, tukuhosha netudi? Komana tukutwalekahu munshidi kulonda luwi lwasweja luvuli tahindi? 2 Inehi! Chineli tunafwi dehi kunshidi,+ hanu dinu tukutwalekahu ñahi munshidi?+ 3 Hela, komana himweluka nenu wejima wetu apapatishiliwu mudi Kristu Yesu,+ atupapatishili mukufwa kwindiku?+ 4 Dichi, atujiikili hamu nindi kuhitila muchipapatishu chetu mukufwa kwindi,+ kulonda neyi chamusañwiliwu Kristu mudi afu mukulema kwaTata yindi, ninetu nawa twatela kuhanda chihandilu chachiha.+ 5 Neyi tudinuña nindi hamu mukufwa kwindi,+ dikwila nawu tukadinuña nindi hamu nimukusañuka kwindi.+ 6 Muloña tuneluki netu wuntu wetu wawukulu awupopeleli hamu nayena+ hamutondu kulonda mujimba wetu wanshidi wiikali wakadi ñovu,+ kulonda tubuli kutwalekahu kwikala anduñu anshidi.+ 7 Muloña muntu wunafwi, nasubuki* dehi kunshidi jindi.
8 Kubombelahu, neyi tunafwili hamu naKristu, tunakuhweleli netu twakashakamaña cheñi nindi. 9 Muloña tuneluki netu Kristu, chineli amusañula dehi mudi afu,+ wakafwa cheñi wanyi;+ kufwa hikukweti cheñi wanta hadi yenaku. 10 Muloña kufwa kwafwiliyi, wafwili kulonda afumishihu nshidi kamu hohu kunahu,+ ilaña chihandilu chahandañayi, wamuhandilaña Nzambi. 11 Chochimu ninenu nawa, mudimoneña enu aweni nenu mwafwa dehi kunshidi, ilaña mwamuhandilaña Nzambi kuhitila mudi Kristu Yesu.+
12 Dichi, bayi mwiteja nshidi yitwalekihu kuyiyuula neyi mwanta munyijimba yenu yafwaña+ kulonda mwovwahileña muyinakukeñaku. 13 Nawa bayi mutwalekahu kuhana nyijimba* yenu kunshidi kulonda yiikali yitwa yakubula kuloñaku, ilaña dihanenu enu aweni kudi Nzambi neyi antu amomi anafumi mudi afu, nawa hanenu nyijimba* yenu kudi Nzambi kulonda yiikali yitwa yakuloña.+ 14 Muloña nshidi bayi yiikala nawanta hadi enuku, muloña mudi muluwi lwasweja+ bayi munshimbiku.+
15 Dichi tukuhosha netudi? Komana tunateli kukoña nshidi muloña wakwila tudi muluwi lwasweja+ bayi munshimbiku? Inehi! 16 Mweluka wanyi nenu neyi mudihana kudi muntu nenu mukwikala anduñu ovwahila, munekali dehi anduñu anowu imunakwovwahila,+ anduñu anshidi+ yatwalaña kukufwa+ hela anduñu akwovwahila kwatwalaña kukuloñaku? 17 Ilaña tunamusakilili Nzambi muloña hela chakwila mwadiñahu dehi anduñu anshidi, ichi munovwahili namuchima wenu wejima ntañishilu yayinkeliyi Nzambi. 18 Chalala, chineli ayisubwili kufuma kunshidi,+ mwekalili anduñu akuloña.+ 19 Inakuhosha neyi chahoshañawu antu muloña wakuzeya kwanyijimba yenu; muloña neyi chimwahanini yiidi yenu yiikali anduñu jawuzondu nijakutama kwatwalaña kukukoña yuma yatama, ichi hanenu yiidi yenu yiikali anduñu jakuloña kulonda muzati nyidimu yajila.+ 20 Muloña chimwadiña anduñu anshidi, himwadiña nakulondela kuloñaku.
21 Hanu dinu, nyikaabu yamuchidinyi yimwasoñeleña hayina mpinji? Yuma yinakuyitiyisha nsonyi hayinu mpinji. Muloña kukuma kwayumoyu hikufwa.+ 22 Hela chochu, chineli ayisubwili kunshidi nakwikala anduñu jaNzambi, munakusoña nyikaabu munjila yakujila,+ nawa nkumininaku, hiwumi wahaya nyaaka.+ 23 Muloña wufwetu wanshidi, hikufwa,+ ilaña chawaana chahanañayi Nzambi, hiwumi wahaya nyaaka+ mudi Kristu Yesu Mwanta wetu.+
7 Enu anakwami, dikwila nawu mweluka wanyi (muloña ami inakuhosha nawantu eluka nshimbi) nenu, Nshimbi yikweti wanta hadi muntu wuchidi wamumiku, tahindi? 2 Chakutalilahu, kwesekeja nanshimbi, mumbanda wasumbuka wakasika kudi nfumwindi hachidiyi nfumwindi wamumi; ilaña neyi nfumwindi afwa, nakasunuki kulushimbi lwanfumwindi.+ 3 Dichi dinu, hampinji yichidiyi nfumwindi wamumi, neyi asumbuka kudi iyala wacheñi,+ akumutena nawu hichivumbi. Ilaña neyi nfumwindi afwa, nakasunuki kulushimbi lwanfumwindi, dichi neyi asumbuka kudi iyala wacheñi,+ akumutena nawu chivumbi wanyi.
4 Dichi, enu anakwami, ninenu mwafwili kuNshimbi kuhitila mumulambu waKristu, kulonda mwiikali antu amuntu wacheñi,+ owu asañwiliwu mudi afu,+ kulonda tusoñeña nyikaabu kudi Nzambi.+ 5 Muloña hampinji yitwachidiña nakufwila yuma yakumujimba, iku kufwila yuma yanshidi kwasolweliwu kudi Nshimbi, kwadiña nakuzata munyijimba* yetu kulonda yisoñeña nyikaabu yakufwa.+ 6 Ilaña ichi anatukasununi dehi kuNshimbi,+ muloña tunafwi dehi kuyuma yatukañesheleña, kulonda twiikali anduñu munjila yayiha naspiritu,+ bayi munjila yayikulu nanshimbi jasonekawuku.+
7 Hanu dinu, tukuhosha netudi? Komana Nshimbi hinshidi? Inehi! Kuhosha hohu chalala, chakadi Nshimbi,+ mutenowu nadi kwiluka nshidi wanyi. Chakutalilahu, neyi Nshimbi yahosheli wanyi nawu: “Bayi wikala nalwisuku,”+ mutenowu lwisu nadi kulwiluka wanyi. 8 Muloña wanshimbi, nshidi yawanini njila yakunletesha niikali nalwisu lwayuma yashiyashana, ilaña chikwabulili nshimbi, nshidi yafwili.+ 9 Kafwampi, nadiña wamumi chakubula nshimbi. Ilaña nshimbi chiyenjili, nshidi yahandili cheñi, ilaña ami nafwili.+ 10 Nawa nshimbi jateleleli kutwala kuwumi,+ najimweni nami jakutwala kukufwa. 11 Muloña wanshimbi, nshidi yawanini njila yakundimbilamu nawa yanjahili. 12 Dichi Nshimbi yekala yajila, nawa yuma yahoshawu munshimbi yajila, yaloña nawa yayiwahi.+
13 Hanu dinu, komana chuma chachiwahi dichankojejeli kufwa tahindi? Inehi! Ilaña nshidi diyi, kulonda yimwekeshi nawu diyinnakojeji kufwa kuhitila muyuma yayiwahi,+ kulonda nshidi yisweji chikupu kuhitila munshimbi.+ 14 Muloña tweluka netu Nshimbi yekala yakuspiritu; ilaña ami nidi wakumujimba, alandishawu dehi kunshidi.+ 15 Muloña chuma chinakoñaña, hinachilukañaku. Muloña chuma chinafwilaña kukoña, hinachikoñañaku, ilaña chuma chinahela, dichinakoñaña. 16 Hela chochu, neyi nakoñaña chuma chinabulaña kufwila, neteji nami Nshimbi yayiwahi. 17 Ilaña hiyami wunakuchikoñaku, nshidi yashakama mudi ami, diyinakuchikoña.+ 18 Muloña neluka nami mudi ami, dikwila nawu, mumujimba wami, mwekala chuma chachiwahi wanyi; muloña nafwilaña kukoña chuma chachiwahi, ilaña hinikweti ñovu yakuchikoñaku.+ 19 Muloña hinakoñaña chuma chachiwahi chinafwilañaku, ilaña chuma chatama chinabulaña kufwila, dichinakoñaña. 20 Dichi, neyi nakoñaña chuma chinabulaña kufwila, dikwila nawu, hiyami wunakuchikoñaku, ilaña nshidi yidi mudi ami, diyinakuchikoña.
21 Dichi, kudi ilu lushimbi lwanyuulaña lwakwila nawu: Neyi nifwila nami nikoñi chuma chaloña, chuma chatama dichenzaña mudi ami.+ 22 Nazañalalaña chikupu nanshimbi jaNzambi mumuchima wami,+ 23 ilaña namoni lushimbi lukwawu mumujimba* wami lunakuzuña nalushimbi lwamuyitoñojoka yami+ nakuntwala muwunkoli walushimbi lwanshidi+ ludi mumujimba* wami. 24 Yayo-o, ami nshona! Hinyi wukuñamwina kuniwu mujimba wunakuntwala kuniku kufwa? 25 Namusakilili Nzambi kuhitila mudi Yesu Kristu Mwanta wetu! Dichi dinu, muyitoñojoka yami, nidi nduñu wanshimbi jaNzambi, ilaña kumujimba wami, nidi nduñu walushimbi lwanshidi.+
8 Dichi, antu ejima adikunda naKristu Yesu, hiyakweti hakuyinkela muloñaku. 2 Muloña lushimbi lwaspiritu lwahanaña wumi kuhitila mudi Kristu Yesu, lunayisubuli+ kulushimbi lwanshidi nilwakufwa. 3 Chuma chakañenyi Nshimbi kukoña+ muloña wakuzeya+ kwamujimba, Nzambi wachikoñeli nanochu chatemesheliyi Mwanindi+ muchifwanisha chamujimba wanshidi+ kulonda afumishihu nshidi nakufwisha mujimba wanshidi namuloña, 4 kulonda yuma yaloña yahosha Nshimbi yishikijewi kuhitila mudi etu+ twendaña kwesekeja naspiritu,+ bayi kwesekeja nakufwila kwakumujimbaku. 5 Antu endaña kwesekeja nakufwila kwakumujimba,+ atoñojokaña hayuma yakumujimba, ilaña antu endaña kwesekeja naspiritu, atoñojokaña hayuma yakuspiritu.+ 6 Muloña kutoñojoka hayuma yakumujimba, kwatwalaña kukufwa,+ ilaña kutoñojoka hayuma yakuspiritu, kwatwalaña kuwumi nikukuwunda;+ 7 muloña kutoñojoka hayuma yakumujimba kwaletaña nkunyi naNzambi,+ muloña mujimba hiwovwahilaña nshimbi jaNzambiku, nawa hiwukutwesha kwovwahilaku. 8 Dichi antu endaña kwesekeja nakufwila kwakumujimba, hiyanateli kumutiyisha Nzambi kuwahaku.
9 Hela chochu, neyi chalala spiritu yaNzambi yashakamaña mudi enu, dikwila nawu, mwendeña kwesekeja naspiritu+ bayi nakufwila kwakumujimbaku. Ilaña neyi muntu wudana spiritu yaKristu, dikwila nawu owu muntu windi wanyi. 10 Ilaña neyi Kristu wadikunda nanenu,+ mujimba wenu wafwa muloña wanshidi, ilaña spiritu yayumi muloña wakuloña. 11 Dichi, neyi spiritu yanowu wamusañwili Yesu yekala mudi enu, owu wamusañwili Kristu Yesu mudi afu,+ wakelisha ninyijimba yenu yafwaña yakekali yayumi+ kuhitila mudi spiritu yindi yekala mudi enu.
12 Dichi, enu anakwetu, hiyanatuleji kushakama kwesekeja nakufwila kwakumujimba nakwila yuma yafwilaña mujimbaku;+ 13 muloña neyi mukwendaña kwesekeja nakufwila kwakumujimba, chalala mwakafwa; ilaña neyi mujaha+ yilwilu yamujimba naspiritu, mwakekala nawumi.+ 14 Muloña antu ejima alombolañawu kudi spiritu yaNzambi, chalala hiyanyana kaNzambi.+ 15 Muloña himwatambwilili spiritu yawuduñu yakuyitiyisha cheñi womaku, ilaña mwatambwilili spiritu yakwikala anyana, spiritu yatuleteshaña tubidikeña netu: “Aba,* Tata!”+ 16 Spiritu yayeni yashimunaña wunsahu hamu naspiritu yetu+ nawu tudi anyana kaNzambi.+ 17 Dichi neyi tudi anyana, dikwila nawu, tudi cheñi answana, answana aNzambi, ilaña answana+ akuswana hamu naKristu, chakala hohu tukabakena hamu nindi,+ kulonda ninetu akatulemesheli hamu nindi.+
18 Muloña namoni nami makabi itunakumona yinu mpinji hiyanesekani nakulema kwakasololayi Nzambi kuhitila mudi etuku.+ 19 Muloña yileñaleña yinakutalila chikupu mpinji yakayimwekeshawu anyana kaNzambi.+ 20 Muloña yileñaleña ayibalumwini nakwikala yamukunkulwayi,+ bayi nankeñelu yayuku, ilaña kuhitila mudi owu wayibalumwini, muloña wakuchiñeja 21 kwakwila nawu, yileñaleña niyena akayisubula+ kuwuduñu wakutoka nakwikala mukusubuka kwakulema kwawanyana kaNzambi. 22 Muloña tuneluki netu yileñaleña yejima yinakwaaba nikukabakana nanyisoñu kushika nikulelu. 23 Bayi neyi yileñaleña hohuku, ilaña ninetu tukweti nyikaabu yatachi, dikwila nawu spiritu, tunakwaaba+ hitunakutalila chikupu mpinji yakatwilishawu kwikala anyana,+ nakutusubula kunyijimba yetu kuhitila mwifutu danyiloña. 24 Muloña atwamwinini muniku kuchiñeja; kuchiñeja kwamwekanaña hikuchiñeja wanyi, muloña neyi muntu amona chuma, komana wachichiñejaña? 25 Ilaña neyi tunakuchiñeja+ chuma chitunabuli kumona,+ twachitalilaña chikupu nakuumika.+
26 Munjila yoyimu, spiritu niyena yatukwashaña mutwazeyazeyaña;+ muloña kukala kudi kwakwila nawu hitwelukaña chikupu yuma yitwatela kulombaku, ilaña spiritu yatulembelelañaku hitunakwaaba chakadi kuhosha. 27 Ilaña owu wasandujolaña munyichima+ weluka mwatalisha spiritu, muloña yinakulembelelaku akakujila kwesekeja nankeñelu yaNzambi.
28 Tweluka netu Nzambi wakojejaña nyidimu yindi yejima kwendela hamu, kulonda chiyiwahili antu amukeña Nzambi, owu atambikawu kwesekeja nankeñelu yindi;+ 29 muloña antu asambilili kwilukayi, cheñi wayitondeleli chadimu ekali chifwanisha chaMwanindi,+ kulonda ekali wedi+ hadi anakwindi amavulu.+ 30 Kubombelahu, antu atondeleliyi chadimu,+ diwu cheñi atambikiliyi;+ nawa antu atambikiliyi, diwu ateneniyi cheñi nindi aloña.+ Nkumininaku, antu ateneniyi nindi aloña, diwu cheñi alemesheliyi.+
31 Hanu dinu, tukuhosha netudi hayumiyi? Neyi Nzambi wudi nanetu, hinyi wukutwimakena?+ 32 Neyi chakwila hakañesheli Mwanindiku ilaña wamuhanini kukoola wejima wetu,+ dichi wukukañanya ñahi, hamu nayena, kutwinka yuma yikwawu yejima mukukasunuka? 33 Hinyi wukuyinka muloña antu atondayi Nzambi?+ Nzambi Yomweni diyi wayitenaña nindi aloña.+ 34 Hinyi wukuyifwisha namuloña? Kristu Yesu diyi wafwili, kubadika hachumichi, diyi asañwiliwu, owu wudi kuchikasa chaNzambi chachidiilu+ nawa diyi watulembelelañaku.+
35 Hinyi wukutwambula kukukeña kwaKristu?+ Lukadi tahindi, chineñi tahindi, ikabisha tahindi, nzala tahindi, wuvu tahindi, wubanji tahindi, indi kwiji mpoku yakabali tahindi?+ 36 Neyi chasonekawu nawu: “Anakutujaha mpinji yejima muloña waneyi; anakutumona neyi anyikoku anakukeña kujahawu.”+ 37 Hela chochu, muyuma yejimiyi tunakwimika mushindu chikupu+ kuhitila mudi yena watukeñeli. 38 Muloña ami neluki chikupu nami hela kufwa, hela wumi, hela añelu, hela nfulumendi, hela yuma yidiku chayinu mpinji, hela yuma yakenza, hela ñovu,+ 39 hela kuleha, hela kukunama, hela chuma chejima chaleñawu, hijinateli kutwambula kukukeña kwaNzambi kwekala mudi Kristu Yesu Mwanta wetuku.
9 Inakuhosha chalala mudi Kristu; inakutwamba wanyi, muloña chinleji chami chamuchima chinakwiteja mudi spiritu yajila, 2 nawu nikweti chineñi cheneni nikukata kwabulaña kumana mumuchima wami. 3 Muloña ami aweni nafwilaña nami añambuli kudi Kristu neyi muntu ashiñawu kukoola anakwami, antaña jami akumujimba, 4 owu ekala aIsarela. Wena ayilishili ekali anyana+ nawa atambwilili kulema, yitiyañenu,+ Nshimbi,+ mudimu wajila+ niyikaninu.+ 5 Mudi wena dimwadiña niankakulula+ nawa dimwavwalikilili niKristu kumujimba. + Nzambi wabadika yuma yejima, amushimeki haya nyaaka. Ameni.
6 Hela chochu, bayi neyi chinayi mukwila nawu izu daNzambi dinakañanyiku. Muloña bayi neyi ejima afumaña mudi Isarela “hiyaIsarelaku.”+ 7 Cheñi, bayi neyi wejima wawu hiyanyana muloña wakwila hiyanyana* kaAbarahamaku;+ ilaña, “Antu akatenawu nawu anyaneyi* akafuma mudi Isaka.”+ 8 Dikwila nawu, bayi neyi anyana akumujimba ejima hiyanyana kaNzambi chikupuku,+ chiña anyana avwalika muloña wachikaninu+ diwu atenañawu nawu anyana.* 9 Muloña izu dachikaninu dadiña ñana: “Hayoyinu mpinji nakenza nawa Sara wakavwala mwana weyala.”+ 10 Bayi neyi hayoyina mpinji hohuku, ilaña dichichadiña nikudi Rabeka hemitiliyi ivumu dawampamba kudi iyala wumu, nkakulula yetu Isaka;+ 11 muloña hachidiñawu kanda avwaliki nawa kanda akoñihu chuma chachiwahi hela chatama, kulonda nkeñelu yaNzambi yakutonda yibuli kushindamena hanyidimu, ilaña hadi Owu watambikaña, 12 Rabeka amulejeli nawu: “Mukulumpi wakekala nduñu yakansi.”+ 13 Neyi chasonekawu nawu: “Nakeñeliku Yakoba, ilaña Esawu namuheleli.”+
14 Tukuhosha dinu netudi? Komana Nzambi waheñeshaña wuñanji? Inehi!+ 15 Muloña wamulejeli Mosi nindi: “Nakatiyila luwi muntu wejima inakatiyila luwi, nawa nakatiyila wushona muntu wejima inakatiyila wushona.”+ 16 Dichi, hichashindamena hakufwila kwamuntu hela hakudikita kwindiku,* ilaña chashindamena hadi Nzambi wukweti luwi.+ 17 Muloña nsona yahosha hadi Fwaru nawu: “Muloña wachumichi nakuleki wutwalekihu kuhanda: kulonda nimwekeshi ñovu jami kuhitila mudi eyi nikukojeja ijina dami adiluki mwahita iseki dejima.”+ 18 Dichi, watiyilaña luwi wejima anakukeña kutiyilayi luwi, ilaña wejima akeñañayi nindi yachinchiki muchima, wamuchinchikishaña.+
19 Dichi wukuñihula neyi: “Muloñadi chinatwalekelihu kukeñakeña nyiloña? Hinyi wunateli kukañesha nkeñelu yindi?” 20 Indi eyi muntu, yeyinyi wunakumujinoka Nzambi?+ Komana chuma chawumbawu chalejaña wachiwumbili nawu: “Muloñadi chiwanwumbilili ñana?”+ 21 Komana kañemi hakweti wuswa handambu+ wakuwumbamu chuma chimu chakuzatisha kumudimu walema, chikwawu nawa chakuzatisha kumudimu wabula kulema kuchikanka chandambu chochimuku? 22 Hela chakwila Nzambi wakeñeleña kumwekesha kuzuwa kwindi hadi antu atama nikukojeja ñovu jindi ajiluki, wadiwunjikili chikupu nawantu adiña neyi yuma yakeñeleña kuletelayi kuzuwa kwindi nawa yatelela kujilumuka. 23 Nawa chadi kwikala ñahi neyi welili mwenimu kulonda amwekeshi kuvula kwakulema kwindi hayuma yakeñeleña kutiyilayi luwi,+ yaloñesheleliyi chadimu nindi yakekali yakulema, 24 dikwila nawu etu, atambikiliyi bayi neyi kufuma mudi aYudeya hohuku, ilaña nimukachi kanyuza?+ 25 Chidi neyi chahosheliyi cheñi muHoseya nindi: “Antu abula kwikala antu jami,+ nakayitena nami ‘antu jami,’ nimumbanda abulili kukeñawu nakamutena nami, ‘wakeñewa’;+ 26 nawa kwiluña kwayilejeleliwu nawu, ‘Enu mudi antu jami wanyi,’ dikwakayitenenawu nawu ‘anyana kaNzambi wamumi.’”+
27 Kubombelahu, Isaya wabidikili kutalisha hadi aIsarela nindi: “Hela chakwila kuvula kwawanyana kaIsarela kwakekala neyi wusekulula wakukaluñalwiji, antu ashalahu diwu hohu akamwinawu.+ 28 Muloña Yehova* wakahituluka munyiloña hamaseki, wakayikunkulula nakuyiketula swayi-swayi.”+ 29 Cheñi, neyi chahosheleliyi chadimu Isaya nindi: “Neyi Yehova* wamazaza wabulili kutushila anyana,* twadi kwikala neyi Sodoma, nawa twadi kufwana Gomora.”+
30 Tukuhosha dinu netudi? Tukuhosha netu antu akunyuza, hela chakwila hiyafwilaña kwikala aloñaku,+ ekalili aloña muloña wachikuhwelelu;+ 31 ilaña aIsarela hela chakwila afwilileña lushimbi lwakuloña, ilu lushimbi aluwanini wanyi. 32 Muloñadi? Muloña alufwilileña nanyidimu, bayi nachikuhweleluku. Dichi ahukeni “kwilola dakuhukesha”;+ 33 neyi chasonekawu nawu: “Talenu! Inakwaala muZiyona ilola+ dakuhukesha niilola dakudimbwisha nachu, ilaña muntu wukukuhwelela munidi ilola, hiyakamutiyisha nsonyiku.”+
10 Enu anakwami, nafwilaña mumuchima wami nikulomba nakuyilembelaku aIsarela kudi Nzambi nami ayamwini.+ 2 Muloña nashimunaña wunsahu hadi wena nami akweti iyena dakumuzatila Nzambi,+ ilaña bayi kwesekeja nakwiluka kwalalaku. 3 Hamuloña wakubula kwiluka kuloña kwaNzambi+ nakukeña kuloña kwawu aweni,+ hiyovwahilili kuloña kwaNzambiku.+ 4 Muloña Kristu diyi kukuma kwaNshimbi,+ kulonda muntu wejima wakuhwelela ekali waloña.+
5 Muloña Mosi wasonekeli hakuloña kwamuNshimbi nindi: “Muntu wahembaña Nshimbi wakahanda muloña wakuyihemba.”+ 6 Ilaña kuloña kwenzaña muloña wakukuhwelela, Nsona yahosha nawu: “Bayi wuhosha mumuchima weyi neyi,+ ‘Hinyi wukuya mwiwulu?’+ dikwila nawu, nakumuleta Kristu hamaseki, 7 hela neyi, ‘Hinyi wukukunkumukila mwikela?’+ dikwila nawu, nakumufumisha Kristu mudi afuku.” 8 Hanu yahosha nawudi? Yahosha nawu: “Izu didi kwakwihi naneyi, didi mukanwa keyi nimumuchima weyi”;+ dikwila nawu, “izu” dachikuhwelelu ditunakushimwina. 9 Muloña neyi wukuhosha hatooka nakanwa keyi neyi Yesu diyi Mwanta,+ nikukuhwelela mumuchima weyi neyi Nzambi wamusañwili mudi afu, akakwamwina. 10 Muloña namuchima, muntu wakuhwelelaña nakwikala waloña, ilaña nakanwa washimunaña hatooka+ kulonda amoni wamwinu.
11 Muloña nsona yahosha nawu: “Kwosi muntu wamukuhwelela akatiyishawu nsonyiku.”+ 12 Muloña hosi chaambu hadi kaYudeya nakaGirikiku.+ Wejima wawu Mwanta wawu yowumu, owu wakiswilaña* nkisu jajivulu ejima amutambikaña. 13 Muloña “muntu wejima wukutambika hejina daYehova* akamwamwina.”+ 14 Ilaña, akumutambika ñahi neyi wena kumukuhwelela nehi? Nawa, akumukuhwelela ñahi abulahu dehi kutiya? Nawa cheñi, akutiya ñahi chakadi muntu wakuyishimwina? 15 Nawa akushimwina ñahi chakadi kuyitemesha?+ Neyi chasonekawu nawu: “Olubanji lukweti nyendu yanowu ashimwinaña nsañu yayiwahi yayuma yayiwahi!”+
16 Hela chochu, wejima wawu ovwahilili nsañu yayiwahi wanyi. Muloña Isaya wahosheli nindi: “Yehova,* hinyi wunakuhweleli muchuma chatiyiliyi kudi etu?”*+ 17 Dichi, chikuhwelelu chenzaña hanyima yakutiya chuma.+ Nawa muntu wukutiya chuma neyi kudi wunakuhosha nsañu yahosha hadi Kristu. 18 Ilaña nukwihula nami, Atiyili mazu wanyi tahindi? Inehi, kafwampi, “lushindu lwawu lwatiyakeni mwahita iseki dejima, nawa mazu awu atiyakeni kwakumina iseki dejima mwashakamawu antu.”+ 19 Ilaña nukwihula nami, aIsarela elukili wanyi tahindi?+ Hakusambila Mosi wahosheli nindi: “Nakayitiyisha enu mukawu kuzatisha antu abula kwikala muza; nakayizuwisha chikupu namuza wasupa.”+ 20 Ilaña Isaya wahamukili nakuhosha nindi: “Anwanini kudi antu abulileña kunkeñakeña;+ añilukili kudi antu abulileña kwihula hadi ami.”+ 21 Ilaña wahosheli hadi Isarela nindi: “Mwaana wejima, nolweleli makasa ami antu adikañaña nawa achinchika nyichima.”+
11 Nukwihula nami, Nzambi wayikaanini antu jindi tahindi?+ Inehi! Muloña ninami nidi kaIsarela, mwana* kaAbarahama, wakumuchidi waBenjamini. 2 Nzambi wayikaanini wanyi antu jindi asambilili kwilukayi.+ Komana mweluka wanyi chahosha nsona hadi Elija, hampinji yayilembeleleliku aIsarela kudi Nzambi? Wahosheli nindi, 3 “Yehova,* atuprofwetu tweyi anayijahi, anasandi dehi tumeña tweyi, yami hohu wunashalihu nawa ichi dinu anakukeña kujaha ninami.”*+ 4 Ilaña Nzambi wamulejeli nindidi? Wamulejeli nindi, “Nashali nawamayala 7,000 anabuli kumufukamina Bayali.”+ 5 Dichi munjila yoyimu, nihayinu mpinji, kudi ashalahu+ atondayi kuhitila muluwi lwasweja. 6 Dichi, neyi ayitondeli naluwi lwasweja,+ dikwila nawu hiyayitondeli nanyidimuku;+ neyi nehi, luwi lwasweja hilwadi kwikala luwi lwaswejaku.
7 Tukuhosha netudi dinu? Chuma chakeñeleñayi chikupu Isarela wachitambwili wanyi, ilaña atondewa diwu achitambwili.+ Ashalilihu yitoñojoka yawu ayiluwañesheli,+ 8 neyi chasonekawu nawu: “Nzambi nayikaamiki tulu twatweni twakuspiritu,+ nayinki mesu abulaña kumona nimatu abulaña kutiya, kushika nikwifuku dalelu.”+ 9 Davidi niyena wahosheli nindi: “Mesa yawu yiikali ikoña, muhetu, chuma chakuhukanaku nichakuyiletela makabi. 10 Mesu awu eyili bwi-i kulonda akañanyi kumona, nawa mpinji yejima yizembamisheña nyima jawu.”+
11 Dichi nukwihula nami, Ahukeni nakudimbuka chikupu tahindi? Inehi! Ilaña chineli avulumwini nawa antu akunyuza ayamwina, chumichi chayitiyishaña mukawu.+ 12 Dichi neyi kuvulumuna kwawu kwaheteshaña kaayi nawa kukeha kwawu kwaheteshaña antu akunyuza,+ dikwila nawu neyi awanina chikupu maheta akasweja kuvula!
13 Ichi dinu, inakuhosha nanenu antu akunyuza. Chineli ami nidi kapostolu kunyuza,+ nalemeshaña* mudimu wami+ 14 kulonda nimoni neyi nateli kutiyisha antu jami* mukawu nikwamwina amakwawu mukachi kawu. 15 Muloña neyi kuyinata+ kwanuñañesheli cheñi kaayi naNzambi, hanu dinu chakekala ñahi chakayifuntishawu? Chakekala neyi anayisañuli mudi afu. 16 Kubombelahu, neyi chibalu chachikanka chinalambuliwu kulonda chiikali nyikaabu yatachi chajila, dikwila nawu nichikanka chejima chajila; nawa neyi muji wajila, dikwila nawu ninyitayi niyena yajila.
17 Hela chochu, neyi nyitayi yimu ayikunkulaku nawa eyi, hela chakwila wudi muolivi wamwisaña anakunuñili hakachi kayu nawa wunaheteli kunyiji yamuolivi, 18 bayi wudivwimba* nanyitayiku. Muloña neyi wukudivwimba nayu,*+ anukaku neyi hiyeyi wakoleshaña mujiku, ilaña muji diwu wakukoleshaña. 19 Dichi wukuhosha neyi: “Nyitayi ayikunkwiliku kulonda anuñiku ami.”+ 20 Omu diimu! Chineli adiña nachikuhwelelu wanyi, ayikunkwiliku,+ ilaña eyi wunatwalekihu kuhanda muloña wachikuhwelelu.+ Bayi wudivwimbaku, ilaña ikalaku nawoma. 21 Muloña neyi Nzambi halekeli nyitayi yayeniku, dikwila nawu nineyi hakakulekaku. 22 Dichi, toñojokaku chekala luwi lwaNzambi+ nikuzuwa kwindi. Antu adimbukaña+ amonaña kuzuwa kwindi, ilaña eyi Nzambi nakukutiyila luwi, chakala hohu wutwalekihu kushakama muluwi lwindi; neyi nehi, nineyi akakukunkulaku. 23 Niwena nawa, neyi ekala nachikuhwelelu, akayinuñaku,+ muloña Nzambi nateli kuyinuñaku cheñi. 24 Muloña neyi akukunkwili kumutondu wamuolivi wamwisaña wadimenena waweni nawa akunuñili kumutondu wamuolivi wakudima mwitempa, dikwila nawu chikwikala chaswayi iyi nyitayi yayeni kuyinuña cheñi kumutondu wayu wamuolivi.
25 Enu anakwami, muloña hinnakukeña nami mubuli kwiluka iyi yuma yajila yakujindaku,+ kulonda mubuli kudimona nenu mukweti maana: AIsarela amakwawu akutwalekahu nakukaana kushika nimpinji yakawanina chikupu antu akunyuza, 26 nawa dichakamwinawu niaIsarela ejima.+ Neyi chasonekawu nawu: “Nkuuli* wakafuma muZiyona+ nawa wakaletesha anyana kaYakoba kuleka yilwilu yawu yatama. 27 Nawa ichi dichitiyañenu chami nawena,+ neyi nafumishihu dehi nshidi jawu.”+ 28 Chalala, kutalisha kunsañu yayiwahi, wena anekali ayilumbu muloña wanenu; ilaña kutalisha kukutonda kwaNzambi, wena anayikeñi muloña wawankakulula jawu.+ 29 Muloña Nzambi hakaditoñesha hayawaana yindi yahanañayi nikutambika kwatambikañayiku. 30 Neyi chimwabulili kumwovwahila Nzambi kunyima,+ ilaña ichi nayitiyili luwi+ muloña wakubula kwovwahila kwawu,+ 31 dichi awa niwena hiyanovwahili naluwi lunayitiyiliwu enuku, kulonda niwena ayitiyili luwi. 32 Muloña Nzambi neteji antu ejima kwikala anduñu abulaña kwovwahila+ kulonda atiyili luwi antu ejima.+
33 Ochavula maheta aNzambi! Maana indi niyuma yelukayi ochiyakunama! Wunsompeshi windi ochiwakala kuwiluka nawa njila jindi ochijakala kujilondela! 34 Muloña, “hinyi wuneluki yitoñojoka yaYehova,* hela hinyi wunekali mukakumuleja maana?”+ 35 Hela, “hinyi wunatachikilihu kumwinka chuma kulonda yena amufuntishili?”+ 36 Muloña yuma yejima yafumaña kudi yena, yekalaku muloña wayena nawa yekalilaku muloña wayena. Kulema kwiikali kudi yena haya nyaaka. Ameni.
12 Dichi, enu anakwami, inakuyilembelela nawushona waNzambi nami, hanenu nyijimba yenu+ yiikali mulambu wamumi, wajila+ nawa wetejawu kudi Nzambi, mudimu wajila wakuzata nawuswa wenu wakutoñojoka.+ 2 Nawa lekenu kwiteja yuma yamunshakaminu yamakonu* yiyibalumuni, ilaña balumukenu nakuhimpa yitoñojoka yenu*+ kulonda mwiluki+ nkeñelu yaNzambi yayiwahi, yetejayi nawa yawanina chikupu.
3 Muloña kuhitila muluwi lwasweja lwantiyililiwu, inakuleja muntu-himuntu hakachi kenu nami, bayi atoñojoka nindi walema kubadika chekalayiku,+ ilaña atoñojokeña kwesekeja nachekalayi kushindamena hachikuhwelelu chamwinkawu* kudi Nzambi.+ 4 Muloña neyi chekala mujimba wetu nayiidi yayivulu,+ ilaña yiidi yejima hiyakalakalaña mudimu wowumuku, 5 dichitwekala ninetu, hela tudi amavulu, tudi mujimba wumu mudi Kristu, ilaña hamuntu-hamuntu tudi yiidi yadinuña kudi wumu namukwawu.+ 6 Chineli tukweti yawaana yamboka-mboka kwesekeja naluwi lwasweja lwatutiyilawu,+ neyi hiwuprofwetu, tuprofwetenu kwesekeja nachikuhwelelu chitukweti; 7 hela neyi himudimu, tushi muchima kuniwu mudimu; hela muntu watañishaña, ashiku maana kukutañisha kwindi;+ 8 hela muntu wakoleshaña,* atwalekihu nakukolesha;*+ muntu wahanaña, ahaneña* namuchima wumu;+ muntu walombolaña,* alomboleña namuchima wumu;*+ muntu watiyilaña antu luwi, atiyileña antu luwi namuzañalu.+
9 Kukeña kwenu kwiikali kwakadi wunfwikiji.+ Helenu yuma yatama;+ kakelenu kuyuma yayiwahi. 10 Mukukeña anakwenu, dikeñenuña chikupu wumu namukwawu. Mukumwekesha kalemesha kudi wumu namukwawu, tachikilenuñahu.+ 11 Ikalenu adikita,* bayi ankopiku.*+ Itejenu spiritu yajila+ yiyikojeji mwiikali neyena. Mukalakelenuña Yehova.+ 12 Zañalelenuña mukuchiñeja. Umikenu himunakumona lukadi.+ Lombenuña chakadi kuzeya.+ 13 Yinkenuñahu akakujila yuma yinakaankiliwu.+ Ikalenuña nachisambu mpinji yejima.+ 14 Kiswilenuña antu ayikabishaña;+ kiswilenuña bayi mushiñanaku.+ 15 Zañalelenuña hamu nanowu anakuzañalala; dilenuña nanowu anakudila. 16 Monenuña akwenu neyi chimwadimonaña enu aweni; bayi mwikala nayilwilu* yakudinka wantaku, ilaña, ikalenu nayilwilu yakudizoza.+ Bayi mudimona enu aweni nenu mukweti maanaku.+
17 Bayi mufuntisha katama nakatama kudi muntu hela wumuku.+ Ilenuña yuma yamonañawu antu ejima nawu yayiwahi. 18 Neyi chinatwesheki, ikalenu mukuwunda nawantu ejima+ kwesekeja nahanakumini ñovu jenu. 19 Enu akwetu inakeña, bayi muditendaku, ilaña mulekelenu Nzambi amwekeshi kuzuwa+ kwindi; muloña chasonekewa nawu: “‘Yami mukakutenda; nakayifweta,’ dichinahoshiyi Yehova.”*+ 20 Ilaña “neyi chilumbu cheyi natiyi nzala, mwinki yakuda; neyi natiyi mpwila, mwinki yuma yakunwa; muloña neyi mukwila mwenimu, mukumulumbikila makala akesi hamutu windi.”*+ 21 Bayi mwiteja kutama kuyimiki mushinduku, ilaña imikenuña kutama mushindu nayuma yayiwahi.+
13 Muntu* wejima ovwahileña akweti wuswa wabadika,+ muloña kwosi wuswa wadinjilaña waweni chakubula kuwiteja kudi Nzambiku;+ akawuswa ejima adiku, Nzambi diyi wayiteja kwikalaku.+ 2 Dichi, muntu wukudikaña nawakawuswa, nakudikaña nantanjikilu yaNzambi; antu ejima anakudikaña naniyi ntanjikilu akayisompesha. 3 Muloña awa anyuuli, hiyekalilaku kulonda ayitiyeña woma kudi antu akoñaña yuma yayiwahiku, chiña akoñaña yuma yatama.+ Komana wunakukeña wubuleña kutiya woma akawuswa tahindi? Twalekakuhu kukoña yuma yayiwahi+ nawa akukuhamekaña; 4 muloña hiyañamba jaNzambi kulonda akukwasheña. Ilaña neyi wunakukoña chuma chatama, yitiyeña woma, muloña hiyasendaña mpoku yakabali chamukunkulwayiku. Hiyañamba jaNzambi, aditendaña kulonda azuwili* muntu wunakukoña yuma yatama.
5 Dichi, chalema chikupu enu kwovwahila, bayi neyi muloña wakuzuwaku, ilaña nimuloña wachinleji chenu chamuchima.+ 6 Dichimwahaninaña ninyisonku; muloña hiyañamba jaNzambi akalakelaña antu. 7 Yinkenu antu ejima yuma yayitelela; watelela musonku, mwinkenu musonku;+ watelela mulambu, mwinkenu mulambu; watelela kumutiya woma, mutiyenu woma;+ watelela kumulemesha, mulemeshenu.+
8 Bayi mwikala namukudi kudi muntu hela wumuku, chiña kudikeña wumu namukwawu;+ muloña muntu wakeña mukwawu muntu nashikiji nshimbi.+ 9 Muloña Nshimbi yahosha nawu, “Bayi wila wujilaku,+ bayi wujaha muntuku,+ bayi wiyaku,+ bayi wikala nalwisuku,”+ nawa neyi kudi nshimbi jikwawu, jejima jahwila munawa mazu akwila nawu: “Watela kukeña mukwenu neyi chiwadikeña eyi aweni.”+ 10 Dichi, muntu wukweti kukeña hamukoñaña mukwawu chatamaku,+ muloña kukeña dikwashikijaña nshimbi.+
11 Nawa, ilenuña chumichi muloña enu muneluki chilaaka, nenu himpinji yenu yakuhinduka mutulu,+ muloña ichi wamwinu wetu wunaswini dehi kwakwihi kubadika hampinji yitwetiyili. 12 Wufuku hiwukuya nakucha; mwaana wunaswini dehi kwakwihi. Dichi, tulekenu nyidimu yamumwidima,+ tuvwalenu yitwa yachejeji.+ 13 Twendeña chiwahi+ neyi namwaana, bayi kudiñija muyidika yatama* nikushetaku, bayi kudiñija muyilwilu yawuvumbi nimuyilwilu yawukapwa nsonyiku,*+ bayi kudiñija muyikonkojola nikwikala nechimaku.+ 14 Ilaña mwimbujolenuña* Mwanta Yesu Kristu,+ nawa bayi mutoñojokelaña chadimu kwila yuma yafwilaña mujimbaku.+
14 Tambwilenu muntu wabula kukola muchikuhwelelu,+ ilaña bayi mumusompesha hamuloña wakushiyashana kwayitoñojokaku.* 2 Muntu wumu wukweti chikuhwelelu chakuda yuma yejima, ilaña muntu wazeya, wadaña hohu kwamafu. 3 Muntu wadaña, bayi adiwula muntu wabulaña kudaku, nawa muntu wabulaña kuda, bayi asompesha muntu wadañaku,+ muloña Nzambi namutambwili. 4 Yeyinyi mwaka wusompeshi ñamba yamuntu wacheñi?+ Hela emani hela adimbuki,+ hinsañu yankaaka yindi yomweni. Mwamweni, akamwimika, muloña Yehova* nateli kumwimika.
5 Muntu wumu wamonaña nindi ifuku dimu dabadika dikwawu;+ mukwawu wamonaña nindi ifuku dimu desekana namafuku amakwawu ejima;+ muntu-himuntu eteji chikupu nindi chuma chakuhwelelayi chalala. 6 Muntu wamonaña ifuku nindi dalema, wadilemeshaña muloña waYehova.* Nawa muntu wadaña, wadaña muloña waYehova,* muloña wamusakililaña Nzambi;+ nawa muntu wabulaña kuda, wabulaña kuda muloña waYehova,* ilaña wamusakililaña Nzambi.+ 7 Kafwampi, kwosi niwumu hakachi ketu wadihandilaña yomweniku,+ nawa kwosi muntu wadifwilaña yomweniku. 8 Muloña neyi tunakuhanda, tunakuhanda hamuloña waYehova,*+ nawa neyi tunafwi, tunafwi muloña waYehova.* Dichi neyi tunakuhanda hela tunafwi, tudi antu jaYehova.*+ 9 Muloña yumiyi diyakojejeli Kristu kufwa nikwikala nawumi cheñi, kulonda ekali Mwanta wawafu niamomi.+
10 Hanu dinu, muloñadi chiwasompeshelaña manakweyi?+ Hela muloñadi chiwadiwilaña manakweyi? Muloña wonsu wetu twakemana kumbidi yachitwamu chakusompela chaNzambi.+ 11 Muloña chasonekewa nawu: “Yehova* nahoshi nindi, ‘Kwesekeja nachinahanda ami,+ manuñu ejima akafukama kudi ami, nimadimi ejima akeluka chikupu nawu yami Nzambi.’”+ 12 Dichi, wonsu wetu twakalumbulula kudi Nzambi+ mutwelaña hamuntu-hamuntu.
13 Dichi, tulekenu kudisompesha wumu namukwawu,+ ilaña tuzatenu nañovu kulonda tubuli kusha chuma chakumuhukesha manakwetu+ hela chakumukañesha. 14 Neluka nawa nakuhweleli chikupu mudi Mwanta Yesu nami, kwosi chuma chekalaña chamajilu chacheniku;+ chiña hohu neyi muntu achimona yomweni nindi chamajilu, kudi yena chamajilu. 15 Muloña neyi manakweyi nahukani* muloña wayakuda yeyi, dikwila nawu wunakwenda kwesekeja nakukeña wanyi.+ Bayi wukisañana muntu afwililiwu kudi Kristu nayakuda yeyiku.+ 16 Dichi, bayi muletesha chuma chachiwahi chimwelaña achiteni kutamaku. 17 Muloña Wanta waNzambi hiwatalisha mukuda nikunwaku,+ ilaña mukuloña, kuwunda nimuzañalu kuhitila mudi spiritu yajila. 18 Muloña muntu wakalakelaña Kristu muniyi njila, diyi etejawu kudi Nzambi nawa amutiyaña kuwaha kudi antu.
19 Dichi dinu, tufwileña yuma yaletaña kuwunda+ niyuma yatuleñelaña kudikolesha wumu namukwawu.+ 20 Lekenu kukisañana mudimu waNzambi hamuloña wayakuda.+ Chalala, yuma yejima yitooka, ilaña chatama neyi muntu ada yakuda yikuhukesha akwawu.+ 21 Chikuwaha kubula kuda mbiji hela kunwa vinyu hela kukoña chuma chidi chejima chikumuhukesha manakweyi.+ 22 Chikuhwelelu chiwukweti, ikalaku nachu eyi aweni kudi Nzambi. Wukweti muzañalu yowu muntu wabulaña kudisompesha yomweni nayuma yamonañayi nindi yidi chiwahi. 23 Ilaña neyi nakujinoka, nawa ada, dikwila nawu nadifwishi dehi namuloña, muloña nadii chakadi chikuhwelelu. Kuhosha hohu chalala, chuma chejima chikwilayi muntu chakadi chikuhwelelu, hinshidi.
15 Hela chochu, etu twakola muchikuhwelelu, twatela kukwasha abula kukola omiki kuzeyazeya kwawu+ nikubula kuditiyisha etu aweni kuwaha.+ 2 Wejima wetu hamuntu-hamuntu tuyilileña akwetu yuma yayiwahi kulonda tuyikolesheña.+ 3 Muloña niKristu haditiyishileña yomweni kuwahaku,+ ilaña neyi chasonekawu nawu: “Kasawuntu kanowu akusawulaña kanenzi hadi ami.”+ 4 Muloña yuma yejima yasonekeliwu kunyima, ayisonekeli kulonda etu tudiziliku,+ kulonda mukuumika kwetu+ nimukukundeja kwamuNsona, twiikali nakuchiñeja.+ 5 Dichi, Nzambi watukwashaña kuumika nawa watukundejaña, ayikwashi mwiikali nayitoñojoka yoyimu neyi yadiña naKristu Yesu, 6 kulonda wejima wenu munuñañani hamu nezu* dimu,+ mumulemeshi Nzambi, Tata yaMwanta wetu Yesu Kristu.
7 Dichi, ditambwilenuña* wumu namukwawu+ neyi chayitambwililiwu kudi Kristu,+ kulonda amulemesheña Nzambi. 8 Muloña inakuyileja nami Kristu wekalili mukakukalakela antu aalama+ muloña wachalala chaNzambi, kulonda akoleshi yikaninu yakaniniyi Nzambi ankakulula jawu, yalala,+ 9 nawa nyuza yimulemeshi Nzambi haluwi lwindi.+ Neyi chasonekawu nawu: “Dichinakakutuumbakeshela hatooka mukachi kanyuza, nawa nakemba tumina twakushimeka ijina deyi.”+ 10 Wahosha cheñi nindi: “Enu nyuza, zañalalenu hamu nawantu jindi.”+ 11 Cheñi nindi: “Mushimekenu Yehova,* enu nyuza yejima, niantu ejima amushimeki.”+ 12 Isaya niyena wahosheli nindi: “Kwakenza muji waYesi,+ wakenza nakuyuula nyuza;+ nawa nyuza yakakuhwelela mudi yena.”+ 13 Nzambi wahanaña kuchiñeja ayinzeshi namuzañalu wasweja nikuwunda nanochu chimunamukuhweleli, kulonda kuchiñeja kwenu kusweji* chikupu nañovu yaspiritu yajila.+
14 Ami neluki chikupu hadi enu anakwami nami, ninenu munenzali nakuwaha kwejima, munenzali nakwiluka kwejima nawa munateli kudifumba* wumu namukwawu. 15 Hela chochu, nayisonekeli chakadi kuyihita mumbadi hayuma yimu, kulonda niyanukishiku cheñi, muloña waluwi lwasweja lwantiyilayi Nzambi 16 kulonda niikali ñamba yaKristu Yesu kunyuza.+ Inakuzata mudimu wajila wakushimwina nsañu yayiwahi yaNzambi,+ kulonda iyi nyuza yiikali nyilambu yetejawu, yajilikawu naspiritu yajila.
17 Dichi, kudi chinakuletesha nidituumbakesheleña mudi Kristu Yesu hayuma yahosha hadi Nzambi. 18 Muloña hinukutwesha kulusuka nakuhosha hachuma chidi chejimaku, chiña hohu chineliyi Kristu kuhitila mudi ami, kulonda nyuza yovwahili namazu ami ninyidimu yami, 19 nañovu yayinjikijilu niyihayamisha,*+ ninañovu yaspiritu yaNzambi, kulonda nishimwini chikupu nsañu yayiwahi yahosha hadi Kristu,+ kufuma kuYerusalema nakunyeñumuka kushika nikuIlirikumi. 20 Muloña wachumichi, nafuukwilihu chikupu kubula kushimwina nsañu yayiwahi kumaluña kwelukiliwu dehi ijina daKristu, kulonda nibuli kutuña hachikuku chamuntu wacheñi; 21 ilaña, neyi chasonekawu nawu: “Antu abulili kutiya mpuhu yindi, akamona, nawa antu anabuli kutiya, akatiyishisha.”+
22 Ichi dichuma chikwawu chankaanishilileñawu kakavulu kwinza kudi enu. 23 Ilaña ichi kwosi iluña dinnabuli kushimwina munawa maluñaku, nawa hadi yaaka yayivulu* nafwilaña chikupu kwinza kudi enu. 24 Dichi, neyi nayi dehi kuSipeni, nakuhweleli nami nakadimona nenu nawa mwakanshinjikijaku chanti kwenoku neyi nashakami dehi nenu kapinji kantesha. 25 Ilaña katatakichi, inakukeña kuya kuYerusalema nakukalakela akakujila.+ 26 Muloña owu adi muMasidoniya nimuAkaya, atiyaña kuwaha kuhana yuma yawu yiikali yawaana yakukwasha atuzweñi adi hakachi kawakakujila muYerusalema.+ 27 Diimu, atiyaña kuwaha kwila mwenimu, nawa cheñi adiña nanyikudi kudi wena; muloña neyi akakujila anenkihu nyuza yuma yawu yakuspiritu, dikwila nawu nyuza niyena yatela kuyinkahu yuma yawu yakumujimba.+ 28 Dichi, neyi namanishi dehi kuzata iwu mudimu nawa nayitwalili niniyi yawaana* yawu yejima, nakahita kudi enu hakuya kuSipeni. 29 Kubombelahu, neluki nami chinakenza kudi enu, nakayiletela nkisu jajivulu kufuma kudi Kristu.
30 Dichi enu anakwami, inakuyilembelela mudi Mwanta wetu Yesu Kristu nimukukeña kwenzaña muloña waspiritu nami, munlombeleñaku chikupu kudi Nzambi neyi chinnakwila ami aweni,+ 31 kulonda nakapuluki+ kudi antu amuYudeya abula kwitiya nawa mudimu wami wakuzatila antu adi muYerusalema, akawutambwili chachiwahi kudi akakujila,+ 32 kulonda neyi Nzambi neteji, nakenzi kudi enu namuzañalu nawa twakadikoleshi wumu namukwawu. 33 Dichi Nzambi wahanaña kuwunda ekali nanenu ejima.+ Ameni.
16 Nasoneki nakumulumbulula* muheletu Fwibi kudi enu, mukakukalakala wamuchipompelu chamuKenikiri,+ 2 kulonda mumutambwili chiwahi mudi Mwanta munjila yatelela akakujila nikumukwasha muyuma yejima yikukaankilayi,+ muloña niyena nakwashi antu amavulu, kushilahu ninami.
3 Muñimushiliku aPrisika naAkwila,+ akakukalakala hamu nanami mudi Kristu Yesu, 4 owu anashi wumi wawu muwubanji kukoola ami,*+ bayi neyi yami hohu wunakuyisakililaku, ilaña niyipompelu yejima yawakanyuza. 5 Cheñi, mwimushi nichipompelu chidi mwitala dawu.+ Mwimushi niEpenetu inakeña, wudi hakachi kawantu asambilili kwikala atumbanji twaKristu muAsiya. 6 Mwimushi Mariya, wunayikalakeli nañovu. 7 Mwimushi aAndironiku naYuniya, antaña jami+ nawa akwetu atuyili,* amayala elukawu chikupu kudi apostolu nawa anadikundi naKristu yaaka yayivulu kubadika ami.
8 Muñimushiliku Ampiliyasu, inakeña mudi Mwanta. 9 Mwimushi Uribani, mukakukalakala hamu nanetu mudi Kristu, niSitakisi inakeña. 10 Mwimushi Apelesi, washinshika mudi Kristu. Mwimushi antu amwitala daArisitobolu. 11 Mwimushi Herodiyoni, ntaña yami. Mwimushi antu amwitala daNarakisu adi mudi Mwanta. 12 Mwimushi aTirifwena naTirifwosa, ambanda anakukalakala nañovu mudi Mwanta. Mwimushi Perisa, itwakeña, muloña nakalakali nañovu mudi Mwanta. 13 Mwimushi Rufusa, muntu atondawu mudi Mwanta, nimama yindi nawa mama yami ninami. 14 Mwimushi Asinkiritu, Fwelegona, Heremisi, Patiroba, Heremasi, nianakwetu adiwu nawu. 15 Mwimushi aFwilologu naYuliya, niNereyusi namuhelindi, niOlimpasa, niakakujila ejima adiwu nawu. 16 Mudimushi wumu namukwawu nakudifufwa kwajila. Yipompelu yejima yaKristu yinayimushi.
17 Ichi inakuyilembelela enu anakwami nami, mubabali nawantu aletaña chaambu niyuma yakuhukesha nachu yinaambuki nayuma yimunadizi, nawa yitondolwelenuña.+ 18 Muloña antu amuchidiwu hiyanduñu, bayi neyi aMwanta wetu Kristuku, ilaña amavumu awu, nawa nanhoshelu yawu yakudimbeka nimazu awu amwovu akulambisha, adimbekaña nyichima yawantu abula kubabala. 19 Kwovwahila kwenu kunamwekani kudi antu ejima, dichi nazañalali muloña wanenu. Ilaña inakukeña nami kuyuma yayiwahi mwiikali namaana, ilaña kuyuma yatama mwiikali abula kuyiluka.+ 20 Nzambi wahanaña kuwunda, katataka yamuchiki Satana+ mwishina danyendu yenu. Luwi lwasweja lwaMwanta wetu Yesu lwiikali nanenu.
21 Anayimushi kudi Timotewu mukakukalakala hamu nanami, nikudi antaña jami+ aLusiyu naYasoni niSosipata.
22 Ami Teretiyu, wunasoneki wunu mukanda, nayimushi mudi Mwanta.
23 Anayimushi kudi Gayusi,+ wunantambwili ami nichipompelu chejima. Anayimushi kudi Erasitusi mukakuhemba mali* amusumba nikudi manakwindi Kwotusi. 24* ——
25 Ichi dinu kudi Yena wunateli kuyikolesha kwesekeja nansañu yayiwahi yinashimwinaña ninsañu yahosha hadi Yesu Kristu, kwesekeja nakusolola kwayuma yajila yakujinda,+ yinajindiwu hadi yaaka yayivulu 26 ilaña ichi anayimwekeshi* nawa anayiluki kudi nyuza yejima kuhitila muNsona jawuprofwetu kwesekeja nalushimbi lwaNzambi wahaya nyaaka, kulonda nyuza yejima yikuhweleli nawa yimwovwahileña; 27 kudi Nzambi, wekala namaana kankawindi,+ kwiikali kulema kuhitila mudi Yesu Kristu haya nyaaka. Ameni.
MuchiGiriki, “mbutu.”
Hela “antu abula kwikala aGiriki.”
Hela “yuma yakalabaña.”
Hela “Wumi wamuntu.”
Hela “akudizisha hakanwa.”
MuchiGiriki, “mujimba.”
Hela “wakujima nshidi; wakunuñañesha.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “himukudi.”
Hela “ananakeniwu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “wunsahu.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
Hela hekwawu, “kukojeja yuma yabula kwikalaku, yiikaliku.”
Hela “mbutu.”
Hela “dawunshinta.”
Hela hekwawu, “tukweti kuwunda.”
Hela hekwawu, “twazañalalaña.”
Hela hekwawu, “twazañalalaña.”
Hela “chaswejeli.”
Hela “anamuumbiku; anamwanakeni.”
MuchiGiriki, “yiidi.”
MuchiGiriki, “yiidi.”
MuchiGiriki, “muyiidi.”
MuchiGiriki, “muyiidi.”
MuchiGiriki, “muyiidi.”
Hiizu dachiHeberu hela dachiAramayiki daya mukwila nawu, “Eyi Tata!”
MuchiGiriki, “mbutu.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
MuchiGiriki, “mbutu.”
MuchiGiriki, “bayi neyi hadi muntu wafwilaña hela hadi muntu watemukañaku.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
MuchiGiriki, “mbutu.”
Hela “wahanaña.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “munsañu yitwashimwini.”
MuchiGiriki, “lubutu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “wumi wami.”
Hela “natoheshaña.”
MuchiGiriki, “mujimba wami.”
Hela “kudinka wanta.”
Hela “wudinka wanta.”
Hela “Chamwinu.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “yanyaaka yinu.” Talenu Kulumbulula.
Hela “mukudishinshika enu aweni.”
Hela “chamwanzañenawu.”
Hela “wakonkomwenaña.”
Hela “nakukonkomwena.”
Hela “ahaneña yawaana.”
Hela “watwamininaña.”
Hela “nakashinshi.”
Hela “ashinshika; neyena.”
Hela “bayi muzata mudimu wenu nawudiku.”
Hela “nayitoñojoka.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Dikwila nawu, kumwovwahisha muntu nikufwomona kuchinchika kwindi.
Hela “Wumi.”
Hela “ababeshi.”
Yidika mwabombela yilwilu yakadi kudiyuula.
MuchiGiriki, aselegeya hiizu dalumbulula yuma yayivulu. Talenu Kulumbulula.
MuchiGiriki, “muvwalenu.”
Hela hekwawu, “wakudihujola mumuchimaku.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “nakisiki.”
MuchiGiriki, “nakanwa.”
Hela “ditejenuña.”
Talenu Nsañu Jikwawu A5.
Hela “kuvuli.”
Hela “kudileja.”
Hela “niyimwenu.”
Hela hekwawu, “yikwawu.”
MuchiGiriki, “nyikaabu.”
Hela “nakumuhameka”
Hela “wumi wami.”
Antu akasawu mukaleya.
Hela “ñamba wamali.”
Hela “anayisololi.”