Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • “Mwanta wakuKabeta kakuChimunswa” muMafuku akuKuminina
    Kaposhi Kakutalila (Kakudiza)—2020 | May
    • CHIBAABA CHAKUDIZA 19

      “Mwanta wakuKabeta kakuChimunswa” muMafuku akuKuminina

      “Hampinji yakukuminina mwanta wakukabeta kakuchidiilu wakamulotokela nanjita; mwanta wakukabeta kakuchimunswa.”​—DAN. 11:40.

      KAMINA 150 Mukeñenu Nzambi Kulonda Mwakahandi

      NSAÑU YIDI MUCHIBAABAa

      1. Wuprofwetu wamuBayibolu watukwashaña kwilukadi?

      YUMANYI yikukeña kuyimwekena antu jaYehova katataka? Tunateli kwiluka ñakwilu. Wuprofwetu wamuBayibolu watukwashaña kwiluka yuma yakatumwekena wejima wetu. Wuprofwetu wumu watukwashaña kwiluka yuma yamba kela jinfulumendi jasweja ñovu jahamaseki. Wuprofwetu weniwu wekala haDanyeli kapetulu 11, wasololaña nsañu yajinfulumendi jiyedi jadizuñishaña, mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu. Chibalu cheneni chaniwu wuprofwetu chashikijewa dehi, dichi twatela kukuhwelela netu nichibalu chikwawu chaniwu wuprofwetu chikashikijewa.

      2. Neyi chanamwekeshiwu haKutachika 3:15 niChimwekeshu 11:7, 12:17, yumanyi yitwatela kwanuka neyi tunakudiza hawuprofwetu waDanyeli?

      2 Hakwila twiluki mwatalisha wuprofwetu wudi muDanyeli kapetulu 11, twatela kwanukaña netu wahoshaña hadi anlomboli nijinfulumendi jakabishahu dehi hela jinakukabisha antu jaNzambi. Hela chakwila ambuña aNzambi ekala antesha neyi tuyesekeja kukuvula kwawantu ejima mukaayi, ayimakena chikupu. Muloñadi? Muloña Satana nikaayi kindi afwilaña kulukuka antu amukalakelaña Yehova niYesu. (Tañenu Kutachika 3:15 niChimwekeshu 11:7; 12:17.) Kubombelahu, wuprofwetu waDanyeli watela kuditeja nawuprofwetu wukwawu waMwizu daNzambi. Mwamweni, tunateli kutiyishisha mwatalisha wuprofwetu waDanyeli neyi tuwesekeja nansañu yikwawu yamuBayibolu.

      3. Yumanyi yitukuhanjeka muchinu chibaaba nimuchinalondelihu?

      3 Chineli tuneluki yikuma iyi, ichi dinu tuhanjekenu haDanyeli 11:25-39. Tukwiluka wadiña mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu kufuma mu 1870 nakushika mu 1991, nimuloña waweni wutwatela kuhimpila ntiyishilu yetu hanichi chibalu chawuprofwetu. Muchibaaba chinalondelihu tukahanjeka haDanyeli 11:40–12:1, nawa tukahimpa ntiyishilu yetu hanichi chibalu chawuprofwetu chichamwekeshaña mpinji yakufuma mu 1991 nakushika haAmagedoni. Chimukudizaña haniyi yibaaba yiyedi chikuwaha neyi mukushinshika chati yinakwila nawu “Anyanta Ayedi anaKudizuñañesha muMafuku Akukuminina.” Chatachi, twatela kwiluka anyanta ayedi anateniwu muniwu wuprofwetu.

      KWILUKA MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA NIWAKUKABETA KAKUCHIDILU

      4. Yumanyi yisatu yinateli kutukwasha kwiluka mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu?

      4 Nkumbu yakwila nawu “mwanta wakukabeta kakuchimunswa” niyakwila nawu “mwanta wakukabeta kachidiilu” hakusambila ayizatishileña hakutena mawanta añovu amuIsarela, wanta wadiña kuchimunswa nimwanta wakuchidiilu. Tunahoshelidi muniyi njila? Talenu chahosheliyi kañelu waleteli nsañu kudi Danyeli nindi: “Nenzi dehi nikuleji, kulonda wiluki yakamona muza wenu kumafuku akukuminina.” (Dan. 10:14) Muza wawaIsarela akumujimba diwu wadiña antu jaNzambi kushika tuhu nihaPentekosta 33 C.E. Kufuma tuhu hanidi ifuku, Yehova watondeli atumbanji twaYesu ashinshika kwikala antu jindi. Dichi, chibalu cheneni chawuprofwetu waDanyeli kapetulu 11 hichakundama kudi aIsarela akumujimbaku, ilaña kudi atumbanji twaKristu. (Yilw. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Ñal. 6:15, 16) Nawa anyuuli amboka-mboka ekalili mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu hampinji jashiyashana. Hela chochu, awa anyanta adiña nakwila yuma yoyimu yashimunawu muniwu wuprofwetu. Chatachi, anyanta adiña nakukabisha antu jaNzambi munjila jajivulu. Chamuchiyedi, chakabishileñawu antu jaNzambi chamwekesheli nawu amuhela Nzambi walala, Yehova. Nawa chamuchisatu awanyanta ayedi añovu adizuñishili.

      5. Kufuma muyaaka nkulakaji yamuchiyedi nakushika kumakumishilu a 1800, kwadiñahu mwanta wakukabeta kakuchimunswa hela kakuchidiilu? Lumbululenu

      5 Mpinji yimu muyaaka nkulakaji yamuchiyedi, muchipompelu chawakwaKristu mweñilili akwaKristu akutwamba amavulu, atañishileña ntañishilu yakutwamba nakusweka chalala chaMwizu daNzambi. Kufuma hayina mpinji nakushika tuhu kumakumishilu ayaaka yamuma 1800, hikwadiñahu kuloñesha kwaNzambi hamasekiku. AkwaKristu akutwamba atandili neyi matahu muchipompelu chakwila chakalili kwiluka akwaKristu alala. (Mat. 13:36-43) Muloñadi ichi chikuma chichalemena? Chikumichi chamwekeshaña nawu nsañu yitwatañaña hadi mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu yinakundami wanyi kudi anyuuli hela mawanta añovu adiñaku kufuma muyaaka nkulakaji yamuchiyedi nakushika kuchikunku chayaaka yamuma 1800. Hikwadiñahu kuloñesha kwawantu jaNzambi kwateleleli kulukukawuku.b Hela chochu, twatela kukuhwelela netu mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu ekaliliku cheñi kumakumishilu ayaaka yamuma 1800. Tuneluki ñahi?

      6. Mpinjinyi yekaliliwu cheñi antu jaNzambi nakuloñesha? Lumbululenu.

      6 Kufuma mu 1870 antu jaNzambi atachikili kwikala nakuloñesha. Munichi chaaka, Charles T. Russell nialundanindi atuñili izanvu dakudiza Bayibolu. Manakwetu Russell nialunda nindi azatili neyi ntemesha wuyashimwineñahu dehi nawu ‘wakaloñeshañahu dehi njila’ henohu Wanta wawuMesiya kanda wutachiki kuyuula. (Mal. 3:1) Haniyi mpinji kwadiña cheñi kuloñesha kwawantu jaNzambi. Komana hayina mpinji kwadiñahu nfulumendi yasweja ñovu mukaayi kejima yadi kukabisha ambuña aNzambi? Shinshikenu yikuma yinalondelihu.

      MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIDIILU HINYI?

      7. Hinyi wadiña mwanta wakukabeta kakuchidiilu kufuma mu 1870 nakushika kuNjita yaKaayi Yatachi?

      7 Kwakwihi na 1870 nfulumendi yaBritain yayuulili matuña amavulu mukaayi kejima nawa yadiña namashidika asweja ñovu. Iwu wanta wemeneneñaku kaluseñu kanyanya kashindili jinseñu jisatu, dikwila nawu France, Spain, niNetherlands. (Dan. 7:7, 8) Nawa nfulumendi yaBritain yekalili mwanta wakukabeta kakuchidiilu kushika nikuNjita yaKaayi Yatachi. Haniyi mpinji, ituña daUnited States of America dekalili namaheta chikupu kubadika matuña ejima nawa datachikili kuzatila hamu netuña daBritain.

      8. Hinyi wekala mwanta wakukabeta kakuchidiilu mumafuku akukuminina?

      8 Hampinji yikwadiña Njita Yakaayi Yatachi, ituña daUnited States niBritain atachikili kuzuñila hamu nawa ekalili namashidika asweja ñovu. Hayina mpinji, Britain niAmerica chadibombeliwu hamu enjili nakwikala Anglo-America Wanta waÑovu Wakaayi. Neyi chashimwineñahu dehi Danyeli, iwu mwanta wekalili “nanjita yindi yeneni nankashi yasweja ñovu.” (Dan. 11:25) Mumafuku akukuminina ejima Anglo-America diyi mwanta wakukabeta kakuchidiilu.c Hanu dinu mwanta wakukabeta kakuchimunswa hinyi?

      Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi muWuprofwetu wamuBayibolu

      Mwanta wakukabeta kakuchidiilu, Anglo-America Wanta Wañovu waKaayi, amulumbulula munjila jamboka-mboka muwuprofwetu washiyashana wamuBayibolu. Amulumbulula nawu . . .

      • Madatilu ela aha chikuñu aha ndambu.

        madachilu ela aha iwumba aha chikuñu (Dan. 2:41-43)

      • Mutu wakanyama chisumi wudi nanseñu. Hakachi kanseñu jindi hanameni kaluseñu kanyanya kakweti mesu nikanwa.

        nseñu yameneni hamutu wakanyama wakutiyisha woma (Dan. 7:7, 8)

      • Kanyama wamwisaña chisumi wudi nanseñu 10 ninyitu 7.

        luseñu lwamu 7 lwakanyama chisumi wamwisaña (Chim. 13:1)

      • Kanyama chisumi wudi nanseñu jiyedi.

        kanyama wudi nanseñu jiyedi (Chim. 13:11-15)

      • Matala anfulumendi anakwimenaku Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi.

        “kaprofwetu wakutwamba” (Chim. 19:20)

      MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA HINYI?

      9. Mwanta wakukabeta kakuchimunswa wekaliliku mpinjinyi, nawa Danyeli 11:25 yashikijeweli ñahi?

      9 Hanyima yakwila manakwetu Russell nialunda nindi anatuñi dehi izanvu dawatudizi aBayibolu mu 1871 kwekalili mwanta wakukabeta kakuchimunswa. Munichi chaaka Otto Von Bismarck wanuñañesheli matuña amavulu nawa ekalili ituña dimu dañovu daGermany. Mwanta Wilhelm I wekalili mwanta watachi muGerman, nawa wamutondeli Bismarck kwikala nlomboli wamuniwu Wanta.d Chimwahitili yaaka, ituña daGermany datachikili kuyuula matuña amakwawu muAfrica niakuKaluñalwiji kaPacific nawa desekeli kwikala nañovu kubadika Britain. (Tañenu Danyeli 11:25.) Wanta waGerman wekalili nawamashidika añovu nawa wekalili wanta wañovu wamuchiyedi mukaayi. Ituña daGermany dazatishili mashidika adu hakuzuña njita yakaayi yatachi.

      10. Indi Danyeli 11:25b, 26 yashikijeweli ñahi?

      10 Danyeli washimwineñahu dehi chikamwekena Wanta waGerman nimashidika indi. Wuprofwetu wahosha nawu mwanta wakukabeta kakuchimunswa “hakemanaku.” Muloñadi? “Muloña akamufuukwila yifuukula yatama. Eña, akadya yakudya yindi diwu akamukotola.” (Dan. 11:25b, 26a) Mumafuku aDanyeli, antu adileña “kudya kwamwanta” mwabombeleli ayilolu emeneña “kumesu amwanta.” (Dan. 1:5) Iwu wuprofwetu wateneneña anyi? Wateneneña antu alema chikupu adiña muNfulumendi yaGerman, akulumpi jawamashidika, niantu amakwawu azatilileña hamu namwanta azeyesheli chiyuulu chatachi chaGerman nawa chiyuulu chachiha chatachikili muGermany.e Wuprofwetu hiwashimwini chikazeya wanta waGerman hohuku, ilaña niyuma yikamwekana chiwakazuña njita namwanta wakukabeta kakuchidiilu. Kutalisha hadi mwanta wakukabeta kakuchimunswa, wuprofwetu wahosha nawu: “Ninjita yindi yakasumpoka; amavulu akadimboka afwa dehi.” (Dan. 11:26b) Neyi chashimwineñahu dehi, munjita yakaayi yatachi amashidika awaGerman ‘asumpokeli’ nawa amavulu ‘adimbokeli nakufwa.’ Muchihandilu chawantu chejima iyi diyi njita yajahili antu amavulu.

      11. Yumanyi yelili mwanta wakukabeta kakuchimunswa ni mwanta wakukabeta kakuchidiilu?

      11 Kutalisha kumpinji yakutwala kuNjita Yakaayi Yatachi, Danyeli 11:27, 28 yahosha nawu mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu “akahosha yuma yakutwamba kumesa yawu yimu.” Yahosha cheñi nawu mwanta wakukabeta kakuchimunswa wakaheta “maheta amavulu.” Chumichi dichamwekeni. Nfulumendi yaGerman niyaBritain yatiyañeni kuleta kuwunda, hela chochu ichi chitiyañenu chamwekeni nawu chadiña chakutwamba chelili njita yitachiki mu 1914. Henohu 1914 kanda, ituña daGermany daheteli chikupu nawa didadiña ituña damuchiyedi kuheta mukaayi. Nawa hakushikija wuprofwetu waDanyeli 11:29 ni chikunku chavasi 30, ituña daGermany dazuñili namwanta wakukabeta kakuchidiilu ilaña adishindili.

      ANYANTA ANAKUKABISHA ANTU JANZAMBI

      12. Chumanyi chelili mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu hanjita yakaayi yatachi?

      12 Kufuma tuhu mu 1914, awa anyanta ayedi anatwalekihu kuzuña nikukabisha chikupu antu jaNzambi. Chakutalilahu, hanjita yakaayi yatachi, nfulumendi yaGerman niyaBritain yakabishili ambuña aNzambi akaanineña kwiñila wushidika. Nawa nfulumendi ya U.S. yombilili mukaleya amanakwetu adiña nakulombola mudimu wakushimwina. Idi ikabisha dashikijili wuprofwetu wekala haChimwekeshu 11:7-10.

      13. Chumanyi chelili mwanta wakukabeta kakuchimunswa muyaaka yamuma 1930 nihampinji yanjita yakaayi yamuchiyedi?

      13 Muyaaka yamuma 1930 sweje-e hampinji yanjita yakaayi yamuchiyedi mwanta wakukabeta kakuchimunswa wakabishili antu jaNzambi chakadi kuyitiyila luwi. Chelili nfulumendi yaNazi yitachiki kuyula muGermany, Hitler niantu jindi alekesheli mudimu wawantu jaNzambi. Awa akwakudimbulula ajahili antu jaNzambi akushika ku 1,500 nawa makombakaji ayitwalili muchilombu chakuyandishila. Kaprofwetu Danyeli washimwineñahu dehi yumiyi. Mwanta wakukabeta kakuchimunswa ‘wajiloleli malala’ nawa “[wafumishili] mulambu wakushita wahefuku hefuku” kuhitila mukulekesha ambuña aNzambi kushimeka ijina daYehova hatooka. (Dan. 11:30b, 31a) Nlomboli yawu Hitler, wasanyikili kujiyisha antu jaNzambi muGermany.

      MWANTA WAMUHA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA

      14. Hinyi wenjili nakwikala mwanta wakukabeta kakuchimunswa hanyima yanjita yakaayi yamuchiyedi? Lumbululenu.

      14 Hanyima yanjita yakaayi yamuchiyedi, nfulumendi yaSoviet Union yatachikili kuyuula matuña amavulu ayuulileñawu kudi Germany nawa yekalili mwanta wakukabeta kakuchimunswa wamuha. Kufwana nfulumendi yaNazi, nfulumendi yaSoviet Union niyena yaheleli nikukabisha antu adifukwileña kudi Nzambi walala nakubula kudiñija munsañu jamatuña nachiyuulu.

      15. Yumanyi yeliliyi mwanta wakukabeta kakuchimunswa chamanini Njita Yakaayi Yamuchiyedi?

      15 Hashimbwili wanyi kufuma hamanini Njita Yakaayi Yamuchiyedi, nfulumendi yaSoviet Union nimatuña ayikwashileñaku, alukukili nikukabisha antu jaNzambi. Kwesekeja nawuprofwetu wekala haChimwekeshu 12:15-17, iwu mwanta walekesheli mudimu wetu wakushimwina nawa watwalili makombakaji awantu jaYehova muwunkoli. Kufuma tuhu hatachikili mafuku akukuminina mwanta wakukabeta kakuchimunswa natwalekihu kukabisha antu jaNzambi, ilaña nakañanyi kulekesha mudimu wawu.f

      16. Indi Nfulumendi yaSoviet Union yashikijili ñahi wuprofwetu wekala haDanyeli 11:37-39?

      16 Tañenu Danyeli 11:37-39. Hakushikijewa kwaniwu wuprofwetu, mwanta wakukabeta kakuchimunswa washili wanyi “muchima kudi Nzambi yawankakulula jindi.” Welili ñahi mwenimu? Nfulumendi yaSoviet Union yafwilileña kujiyisha nikutambula wuswa wakudifukula wajinsakililu. Hakwila yili mwenimu, nfulumendi yaSoviet Union yashiliku lushimbi mu 1918 lwaletesheli atachiki kutañisha mumashikola nawu hikwekala Nzambiku. Mwanta wakukabeta kakuchimunswa walemesheli ñahi “mukishi wampwembu jakuhata”? Nfulumendi yaSoviet Union yombili mali amavulu chikupu hakudizisha amashidika nikutuña makombakaji ayitwa yanjita kulonda yikali nañovu chikupu. Mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu atuñili yitwa yanjita yayivulu yañovu chikupu yinateli kujaha mabiliyoni awantu!

      ANYANTA ANADINUÑI

      17. “Chishimashima chaleteshaña mahembi” hichumanyi?

      17 Mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu anazatili hamu kwila chuma chimu; ‘kushaku chishimashima chaleteshaña mahembi.’ (Dan. 11:31) Ichi “chishimashima” hiUnited Nations.

      18. Muloñadi United Nations chayitenenawu nawu “chishimashima”?

      18 Mutayi waUnited Nations awutena nawu “chishimashima” muloña wahoshaña nawu wunateli kuleta kuwunda mukaayi, chuma chinateli kuletawu hohu kudi Wanta waNzambi. Nawa wuprofwetu wahosha hadi ichi chishimashima nawu “chaleteshaña mahembi” muloña mutayi waUnited Nations diwu wakajilumuna nsakililu yakutwamba yejima. Talenu chati yinakwila nawu “Anyanta Ayedi anaKudizuñañesha Mumpinji yaKukuminina.”

      MULOÑADI CHITWATELA KWILUKILA IYI NSAÑU YAKUNYAAKA?

      19-20. (a) Muloñadi chitwatela kwilukila iyi nsañu yakunyaaka? (b) Lwihwinyi lutwakahanjekahu muchibaaba chinalondelihu?

      19 Twatela kwiluka iyi nsañu muloña yinamwekeshi hatooka nawu kufuma mu 1870 nakushika mu 1991 wuprofwetu waDanyeli wahosha hadi mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu wunashikijewi. Dichi twatela kukuhwelela netu niwuprofwetu wunashali niwena wukashikijewa.

      20 Mu 1991, nfulumendi yaSoviet Union yajiyili. Dichi hinyi mwanta wakukabeta kakuchimunswa makonu? Chibaaba chinalondelihu chikakula ilu lwihu.

      MUKWAKULA NENUDI?

      • Yumanyi yisatu yinatukwashi kwiluka “mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu”?

      • Kufuma mu 1870 nakushika mu 1991, hinyi wadiña mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu?

      • Muloñadi chitwatela kwilukila iyi nsañu yakunyaaka?

      KAMINA 128 Tuumiki kushika nikunsa

      a Tunakumona wunsahu wunakumwekesha wuprofwetu waDanyeli kutalisha hadi “mwanta wakukabeta kakuchimunswa” nihadi “mwanta wakukabeta kakuchidiilu” chiwunatwalekihu kushikijewa. Tuneluki ñahi chumichi? Muloñadi chitwatela kwilukila nsañu yaniwu wuprofwetu?

      b Neyi chitunalumbululi, hitunateli kuhosha netu Mwanta waweniRoma Aurelian (270-275 C.E.) diyi “mwanta wakukabeta kakuchimunswa” hela Mwanta wamumbanda Zenobia (267-272 C.E.) netu diyi “mwanta wakukabeta kakuchidiiluku.” Iku kulumbulula kunahimpi ntiyishilu yetu yidi mukapetulu 13 ni14 kamukanda waAngweniko ku Kusesema kwa kwa Daniele! waCibemba.

      c Talenu chikasha chinakwila nawu “Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi muWuprofwetu wamuBayibolu.”

      d Mu 1890, Kaiser Wilhelm II wamufumishili Bismarck muchiyuulu.

      e Kudi yuma yayivulu yeliliwu yaletesheli wanta wawu kuzeya. Chakutalilahu alekeli kumukwasha kaiser, ashimwini nsañu yakajindilu kanjita yawu nihazeyelawu nawa amufumishili kaiser hawanta.

      f Neyi chinamwekeshiwu haDanyeli 11:34, akwaKristu ashakamineña mumatuña ayuulileñawu kudi mwanta wakukabeta kakuchimunswa ekaliliku mukuwunda hakapinji kanti. Chakutalilahu, chumichi chamwekeni chelili nfulumendi yaSoviet Union yijiyi mu 1991.

  • Hinyi “Mwanta wakuKabeta kakuChimunswa” Makonu?
    Kaposhi Kakutalila (Kakudiza)—2020 | May
    • CHIBAABA CHAKUDIZA 20

      Hinyi “Mwanta wakuKabeta kakuChimunswa” Makonu?

      “Jakamukuma, kwosi niniwu wakamukwashaku.”​—DAN. 11:45.

      KAMINA 95 Chejeji Chinakutoñeka

      NSAÑU YIDI MUCHIBAABAa

      1-2. Yumanyi yitukuhanjekahu muchinu chibaaba?

      TUKWETI wunsahu wawuvulu makonu wunakumwekesha nawu tunakushakama kumakumishilu amafuku akukuminina. Katataka Yehova niYesu ajilumuni nfulumendi jadikañaña naWanta. Henohu chumichi kanda chimwekani mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu akutwalekahu kudizuñañesha mulwawu nikukabisha antu jaNzambi.

      2 Muchinu chibaaba tukuhanjeka hawuprofwetu wudi haDanyeli 11:40–12:1. Tukwiluka mwanta wakukabeta kakuchimunswa wudiku makonu nimuloña waweni wutwatela kwikalila nachikuhwelelu nihampinji yitukamona makabi kumbidi.

      MWANTA WAMUHA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA

      3-4. Hinyi wunakwimenaku mwanta wakukabeta kakuchimunswa? Lumbululenu.

      3 Chelili chiyuulu chaSoviet Union chijiyi mu1991, antu jaNzambi mumaluña amavulu adiluñishili “kukwasha kwantesha,” dikwila nawu ekalili asubuka. (Dan. 11:34) Chafuminimu, atachikili kushimwina chakadi ikañesha nawa hashimbwili wanyi akwakushimwina avulili mumatuña mwayuulileñawu kudi Soviet Union. Nkumininaku, ituña daRussia nimatuña azataña hamu nadu ekalili mwanta wakukabeta kakuchimunswa. Neyi chitwadizili muchibaaba chinafumihu, hakwila nfulumendi yikali mwanta wakukabeta kakuchimunswa hela kakuchidiilu, yatela kwila yumiyi: (1) kukabisha antu jaNzambi, (2) kumwekesha muyilwilu yawu nawu amuhela Yehova niantu jindi (3) nawa atela kudizuñañesha mulwawu.

      4 Talenu chinaleteshi tuhoshi netu ituña daRussia nimatuña azatilaña hamu nadu anakwimenaku mwanta wakukabeta kakuchimunswa. (1) Anakulukuka antu jaNzambi, kulekesha mudimu wakushimwina nikukabisha amanakwetu niahela ashakamaña mumatuña ayuulañawu. (2) Iyi yilwilu yinakumwekesha nawu amuhela Yehova niantu jindi. (3) Anatwalekihu kudilwisha namwanta wakukabeta kakuchidiilu, Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi. Tushinshikenu ituña daRussia nimatuña azatilaña hamu nadu chinekaliliwu mwanta wakukabeta kakuchimunswa.

      MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA NIMWANTA WAKUKABETA KAKUCHIDIILU ANATWALEKIHU KUDILWISHA

      5. Mpinjinyi yashimunawu haDanyeli 11:40-43, nawa yumanyi yinakumwekana haniyi mpinji?

      5 Tañenu Danyeli 11:40-43. Ichi chibalu chawuprofwetu chinakuhosha hamafuku akukuminina. Chinu chibalu chinahoshi hadi mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu anakudizuñañesha. Neyi chashimwineñahu dehi Danyeli, mumafuku akukuminina mwanta wakukabeta kakuchimunswa wakamulotokela mwanta wakukabeta kakuchidiilu “nanjita.”—Dan. 11:40.

      6. Wunsahwinyi wunakumwekesha nawu awa anyanta ayedi anadizuñañeshi?

      6 Mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu anatwalekihu kudizuñañesha kulonda amoni watela kwikala mwanta wañovu wakaayi. Chakutalilahu, talenu yuma yamwekeni hanyima yaNjita Yakaayi Yamuchiyedi chelili Soviet Union nimatuña azatileña nindi atachiki kuyuula matuña amavulu muEurope. Chaletesheli mwanta wakukabeta kakuchidiilu kutiyañana namatuña amakwawu kubomba mashidika awu nakutuña mutayi atenañawu nawu NATO. Mwanta wakukabeta kakuchimunswa natwalekihu kudibecha namwanta wakukabeta kakuchidiilu kuhitila mukutuña yitwa yanjita. Cheñi, mwanta wakukabeta kakuchimunswa wamuzuñishaña mukwawu kuhitila mukukwashaku ayilumbu jindi muAfrica, Asia niLatin America. Hadi yaaka yinafumihu, ituña daRussia nimatuña azataña nadu anayi mpuhu mwahita kaayi. Anazuñi cheñi namwanta wakukabeta kakuchidiilu kuzatisha makompiyuta. Awa anyanta anaditwambili wumu namukwawu nawu anazatishi maprogiramu ahakompiyuta kulonda ajimbeshi maheta nikuluwañesha nfulumendi yawakwawu. Nawa neyi chashimwineñahu dehi Danyeli, mwanta wakukabeta kakuchimunswa natwalekihu kulukuka antu jaNzambi.—Dan. 11:41.

      MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA NEÑILI “MWITUÑA DALUBANJI”

      7. ‘Ituña dalubanji’ hichumanyi?

      7 Danyeli 11:41 yahosha nawu mwanta wakukabeta kakuchimunswa wakeñila “mwituña dalubanji.” Ituñanyi denidi? Kushankulu ituña daIsarela adilukili nawu hituña “dalubanji lwamatuña ejima.” (Ezek. 20:6) Ilaña chuma chaletesheli idi ituña kwikala dalubanji himuloña wakwila dimwadiña kudifukula kwalala. Kufuma tuhu haPentekosta 33 C.E., idi ‘ituña’ dekala dachifwikija, muloña antu jaYehova anatandi mumatuña amboka-mboka mwahita iseki. Hela chochu, idi ‘ituña dalubanji’ makonu dinakwimenaku mudimu waWanta wazatañawu antu jaYehova munabombeli kudifukula kudi Yehova kuhitila mukupompa nikushimwina.

      8. Mwanta wakukabeta kakuchimunswa neñili ñahi “mwituña dalubanji”?

      8 Munanu mafuku akuminina mwanta wakukabeta kakuchimunswa natwalekihu kwiñila “mwituña dalubanji” kapampa kakavulu. Chakutalilahu, chelili nfulumendi yaNazi muGermany yikali mwanta wakukabeta kakuchimunswa, sweje-e hanjita yakaayi yamuchiyedi, iwu mwanta weñilili “mwituña dalubanji” kuhitila mukukabisha nikujaha antu jaNzambi. Hanyima yaNjita Yakaayi Yamuchiyedi chelili nfulumendi yaSoviet Union yikali mwanta wakukabeta kakuchimunswa, iwu mwanta niyena weñilili “mwituña dalubanji” kuhitila mukuyikabisha antu jaNzambi nikuyitwala muwunkoli.

      9. Muyaaka yantesha yinafumihu, Russia nimatuña azataña nindi aneñili ñahi “mwituña dalubanji”?

      9 Muyaaka yantesha yinafumihu, nfulumendi yaRussia nimatuña azatañayi nawu aneñili “mwituña dalubanji.” Munjilanyi? Mu 2017, iwu mwanta wakukabeta kakuchimunswa walekesheli mudimu wawantu jaYehova nikumbila amanakwetu niahela amakwawu mukaleya. Walekesheli cheñi nyikanda yetu, kushilahu tuhu niBayibolu yaNew World Translation. Kubombelahu, watambwili kasanji ketu kamutayi kamuRussia, Matala aWanta niMatala Akupompelamu Kupompa Kwamaneni. Hanyima yayumiyi, mu 2018 Izanvu Dalombolaña dahosheli nawu Russia nimatuña azataña nindi diyi mwanta wakukabeta kakuchimunswa. Hela chakwila, antu jaYehova anakuyikabisha chikupu kudiyi nfulumendi, hiyadiñijaña munsañu jamatuña nachiyuulu kulonda ahimpi nfulumendiku. Ilaña, alondelaña kufumba kwamuBayibolu kwakulombelaku “niantu ejima akweti yifulu yalema” sweje-e neyi anakufuukula yuma yinakundami hawuswa wetu wakudifukula.—1 Tim. 2:1, 2.

      KOMANA MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA WAKAMUSHINDA MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIDIILU?

      10. Komana mwanta wakukabeta kakuchimunswa wakamushinda mwanta wakukabeta kakuchidiilu? Lumbululenu.

      10 Wuprofwetu wudi haDanyeli 11:40-45 wunahoshi nankashi hayuma yikela mwanta wakukabeta kakuchimunswa. Komana chinayi mukwila nawu wakamushinda mwanta wakukabeta kakuchidiilu? Inehi. Mwanta wakukabeta kakuchidiilu wukatwalekahu kwikala ‘wamumi’ kushika nimpinji yakajilumunayi Yehova niYesu nfulumendi jawantu haAmagedoni. (Chim. 19:20) Tuneluki ñahi mwenimu? Shinshikenu wuprofwetu waDanyeli niwamuChimwekeshu chiwunamwekeshi chumichi.

      Ilola dinafumi kumpidi nakweta kumadatilu amukishi weneni wachikuñu.

      HaAmagedoni, Wanta waNzambi wunesekejiwu nelola, wakajilumuna jinfulumendi jejima jawantu, jinakwimenaku mukishi weneni (Talenu paragilafu 11)

      11. Danyeli 2:43-45 yamwekeshañadi? (Talenu mwevulu wudi hakava.)

      11 Tañenu Danyeli 2:43-45. Kaprofwetu Danyeli washimwini nfulumendi jawantu jinakabishi antu jaNzambi. Anayilumbululi neyi yiidi yamukishi weneni wachikuñu. Nfulumendi yawantu yakukumishaku anayimwekeshi nawu himadatilu amukishi akutuña nachikuñu chadibomba newumba. Awa madatilu emenañaku Anglo-America Wanta waÑovu Wakaayi. Iwu wuprofwetu wunamwekeshi nawu Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi wakayuulaña nichakenza Wanta waNzambi nakujilumuna nfulumendi jawantu.

      12. Mutu wamu 7 wakanyama wamwisaña chisumi nakwimenaku chumanyi, nawa kwiluka chumichi kwalemenadi?

      12 Kapostolu Yowanu niyena walumbulula mawanta añovu mukaayi anakabishi antu jaYehova. Muwuprofwetu waYowanu iji nfulumendi jinakwimenaku kanyama wamwisaña chisumi wanyitu 7. Mutu wamu 7 waniwu kanyama chisumi wemenañaku Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi. Chumichi chalema muloña iwu kanyama hiyanamumwekeshihu nawu nameni mutu wukwawuku. Mutu wamu 7 waniwu kanyama chisumi nakuyuula nihampinji yanenziyi Kristu nanjita yindi yamwiwulu nakujilumuna iwu mutu nikanyama wejima.b—Chim. 13:1, 2; 17:13, 14.

      CHUMANYI CHIKELAYI MWANTA WAKUKABETA KAKUCHIMUNSWA?

      13-14. “Gogi wamwituña daMagogi” hinyi, nawa chumanyi chinateli kuletesha yakalukuki antu jaNzambi?

      13 Wuprofwetu waEzekeli watukwashaña kwiluka yuma yinateli kumwekana mumafuku akukuminina amwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu. Chinamwekani neyi wuprofwetu wudi haEzekeli 38:10-23; Danyeli 2:43-45; 11:44–12:1; niChimwekeshu 16:13-16, 21 wunakuhosha yuma yoyimu, neyi dimu wunatalishi, twatela kukuhwelela yuma yinalondelihu kumwekana.

      14 Hanyima yakwila lukadi lweneni lunatachiki, “anyanta ahanu hamaseki hejima” akadibomba. (Chim. 16:13, 14; 19:19) Iku kudibomba akutenaña muNsona nawu “Gogi wamwituña daMagogi.” (Ezek. 38:2) Iku kudibomba kwanyuza kwakalukuka antu jaNzambi nakufwila kuyijiyisha chikupu. Chumanyi chakaletesha kuyilukuka? Kapostolu Yowanu washimwineñahu dehi haniyi mpinji nindi nvula yamalola yeneni yakanokela hadi ayilumbu jaNzambi. Iyi nvula yamalola yeneni yachifwikija hadaha hinsañu yawunsompeshi yikashimwinañawu antu jaYehova. Hadaha iyi nsañu diyakaletesha Gogi waMagogi kulukuka antu jaNzambi nakukeña kuyijiyisha heseki dejima.—Chim. 16:21.

      15-16. (a) Danyeli 11:44, 45 yatela yinakuhosha hayumanyi? (b) Chumanyi chikamumwekena mwanta wakukabeta kakuchimunswa niGogi waMagogi?

      15 Iyi nsañu yawunsompeshi nikulukuka kwawayilumbu jaNzambi hadaha diyuma yashimunawu haDanyeli 11:44, 45. (Tañenu.) Henaha, Danyeli nahoshi nindi “nsañu jakumusela nijakukabeta kakuchimunswa” jinakumwakamisha mwanta wakukabeta kakuchimunswa nawa nakuya “nakulendumuka.” Mwanta wakukabeta kakuchimunswa nakukeña nindi “akajilumuni chikupu antu amavulu.” Chinamwekani neyi “antu amavulu” hiyantu jaYehova.c Hadaha haniyi nsañu Danyeli nakulumbulula chakayilukukawu antu jaNzambi.

      16 Iku kulukuka kwamwanta wakukabeta kakuchimunswa hamu najinfulumendi jamukaayi, kwakaletesha Yehova yakazuwi nankashi nikuleta njita yaAmagedoni. (Chim. 16:14, 16) Haniyi mpinji, mwanta wakukabeta kakuchimunswa hamu nanyuza yejima akemenañaku Gogi waMagogi, akayijilumuna nawa “kwosi niniwu wakamukwashaku.”—Dan. 11:45.

      Yesu wudi hakawalu katooka nawa nadiloñeshi kwasa nyivu. Añelu amakwawu adi hatuwalu tutooka nawa anakwati mpoku yakabali.

      Hanjita yaAmagedoni Yesu Kristu nimashidika indi akajilumuna kaayi kaSatana nawa wakamwina antu jindi (Talenu paragilafu 17)

      17. Indi Mikeli “kalamba muneni” anashimuniwu haDanyeli 12:1 diyinyi, nawa chumanyi chelañayi?

      17 Vasi yinalondelihu muDanyeli yinashimuni nsañu yikwawu chakamujilumunawu mwanta wakukabeta kakuchimunswa nijinfulumendi jejima nichikatupulwishawu. (Tañenu Danyeli 12:1.) Iyi vasi yinatalishi mudihi? Mikeli didu ijina dikwawu daMwanta wetu wunakuyuula, Kristu Yesu. Natwalekihu ‘kwimenaku’ antu jaNzambi kufuma tuhu mu 1914 hatachikili Wanta windi kuyuula mwiwulu. Kumbidi ‘wakemana,’ hela kujilumuna ayilumbu jindi haAmagedoni. Iyi njita diyakekala chuma chakukumishaku chatenayi Danyeli nindi “mpinji yayihuñu” yakadi kumonañahu dehi. Wuprofwetu waYowanu wudi haChimwekeshu washimuna mpinji yakutwala kuniyi njita nawu “[lukadi] lwasweja.”—Chim. 6:2; 7:14.

      KOMANA IJINA DENU DIKEKALA ‘DAKUSONEKA MUMUKANDA’?

      18. Muloñadi chitwatela kubulila kwakama nayuma yikamwekana kumbidi?

      18 Hitwatela kwakama nayuma yikamwekana kumbidiku muloña Danyeli niYowanu anamwekeshi hatooka nawu ejima amukalakelaña Yehova niYesu akapuluka halukadi lwasweja. Danyeli wahosheli nindi antu akapuluka majinawu akekala “anayisoneki mumukanda.” (Dan. 12:1) Yumanyi yitwatela kwila hakwila nawu majina etu ayisoneki muniwu mukanda? Twatela kumwekesha hatooka netu twamukuhwelela Yesu, Mwana kaMukoku waNzambi. (Yow. 1:29) Twatela kudihana kudi Nzambi nikupapatishewa. (1 Pet. 3:21) Twatela kukwasha Wanta waNzambi kuhitila mukudikita chikupu kukwasha antu amakwawu kumwiluka Yehova.

      19. Yumanyi yitwatela kwila chayinu mpinji, nawa muloñadi?

      19 Yinu diyi mpinji yakumukuhwelela chikupu Yehova nikuloñesha kwindi mudi ambuñindi ashinshika. Ayinu diyi mpinji yakukwashaku Wanta waNzambi. Neyi twila mwenimu, tukapuluka hakajilumunañawu mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu kudi Wanta waNzambi.

      MUKWAKULA NENUDI?

      • Hinyi “mwanta wakukabeta kakuchimunswa” makonu?

      • Mwanta wakukabeta kakuchimunswa neñili ñahi “mwituña dalubanji”?

      • Yumanyi yikamumwekena mwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu?

      KAMINA 149 Kamina kaKushinda

      a Hinyi “mwanta wakukabeta kakuchimunswa” makonu? Nawa akamujilumuna ñahi? Ñakwilu yanawa malwihu yikukolesha chikuhwelelu chetu nikutukwasha kudiloñesha nayuma yikamwekana kumbidi.

      b Neyi munakukeña nsañu yayivulu yaDanyeli 2:36-45 niChimwekeshu 13:1, 2, talenu Kaposhi Kakutalila kaJune 15, 2012, mafu 7-19.

      c Neyi munakukeña nsañu yikwawu, talenu Kaposhi Kakutalila kaMay 15, 2015 mafu 29-30.

  • Anyanta Ayedi anaKudizuñañesha Mumpinji yaKukuminina
    Kaposhi Kakutalila (Kakudiza)—2020 | May
    • Anyanta Ayedi anaKudizuñañesha Mumpinji yaKukuminina

      Anyanta Ayedi anaKudizuñañesha muMafuku Akukuminina Wuprofwetu wudi haniyi chati wunashimuni yuma yamwekeneña hampinji yoyimu. Wuprofwetu wejima wunakumwekesha nawu tunakushakama ‘mumpinji yakukuminina.’—Dan. 12:4.

      A chart showing prophecies and the identity of the king of the north and king of the south from 1870 through present day.
      • Chart 1 of 4, showing overlapping prophecies in the time of the end and covering from about 1870 through 1918. The years from 1914 onward are identified as the time of the end. Prophecy 1: A seven-headed wild beast whose appearance predates the earliest date on the chart. During World War I, the beast’s seventh head is wounded. From 1917 onward, the seventh head is healed and the wild beast recovers. Prophecy 2: The king of the north is identifiable in 1871, and the king of the south is identifiable in 1870. The king of the north reappears in 1871 as Germany. The king of the south is initially identified as Great Britain, but in 1917 is replaced by the Anglo-American World Power. Prophecy 3: Starting in the 1870’s, Charles T. Russell and his associates are identified as the ‘messenger.’ In the early 1880’s, ‘Zion’s Watch Tower’ encourages its readers to preach the good news. Prophecy 4: From 1914 onward, the harvest. The weeds are separated from the wheat. Prophecy 5: From 1917 onward, the feet of iron and clay emerge. Also depicted: World events from 1914 through 1918, World War I. Events affecting Jehovah’s people: From 1914 through 1918, Bible Students in Britain and Germany are imprisoned. In 1918, brothers from headquarters in the United States are imprisoned.
        Prophecy 1.

        Nsona Chim. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

        Wuprofwetu “Kanyama wamwisaña chisumi” nayuuli kaayi hadi yaaka yayivulu. Mumafuku akukuminina, mutu windi wamu 7 anawukatishi. Kuhiñahu iwu mutu wunakoli nawa “antu ejima ahamaseki” alondeleleña owu kanyama. Satana wazatishaña iwu kanyama “[kulwa] njita nawanyana kanowu mumbanda ashalilihu.”

        Kushikijewa Hanyima yadibaji, nfulumendi yawantu yadikañaña naYehova yinayuuli muchidi wamuntu. Chimwahitili yaaka kubadika ha 3,000, haNjita yaKaayi Yatachi nfulumendi yaBritain yazeyeli. Yekalili cheñi nañovu chelili yidibombi naUnited States. Sweje-e mumafuku akukuminina, Satana nakuzatisha jinfulumendi jejima kukabisha nachu antu jaNzambi.

      • Prophecy 2.

        Nsona Dan. 11:25-45

        Wuprofwetu kudizuñañesha hakachi kamwanta wakukabeta kakuchimunswa nimwanta wakukabeta kakuchidiilu mumpinji yakukuminina.

        Kushikijewa Germany naAnglo-America azuñili. Mu 1945 nfulumendi yaSoviet Union nimatuña azatileña nadu ekalili mwanta wakukabeta kakuchimunswa. Mu 1991, nfulumendi yaSoviet Union yajiyili, mukuhita kwampinji nfulumendi yaRussia nimatuña ayikwashaña anekali mwanta wakukabeta kakuchimunswa.

      • Prophecy 3.

        Nsona Isa. 61:1; Mal. 3:1; Luka 4:18

        Wuprofwetu Yehova natemeshi “ntemesha” yindi kulonda ‘yaloñesheñahu dehi njila’ henohu Wanta wawuMesiya kanda wushiki. Idi izanvu dinatachiki ‘kushimwina nsañu yayiwahi kudi atuzweñi.’

        Kushikijewa Kufuma muma 1870 manakwetu, C. T. Russell nialunda nindi azatili nañovu kulonda afuntishi ntañishilu yalala yamuBayibolu. Mu 1881, atachikili kukonkomwena nawu ambuña aNzambi atela kushimwina. Asonekeli yibaaba yidi neyi “Akwakushimwina Ikombakaji Anakukeñeka” nichinakwila nawu “Anayiwayishi Kulonda Ashimwini.”

      • Prophecy 4.

        Nsona Mat. 13:24-30, 36-43

        Wuprofwetu Chilumbu wakuwili matahu mwiha datidiku nawa matahu ayilekeli kulonda akulili hamu natidiku sampu mpinji yakumuna; nkumininaku matahu ayambwili natidiku.

        Kushikijewa Kufuma kumakumishilu ayaaka yamuma 1800, atachikili kumona chaambu hakachi kawakwaKristu alala nawakwaKristu akutwamba. Mumpinji yakukuminina, akwaKristu alala anayipompeshi nikuyambula nawakwaKristu akutwamba.

      • Prophecy 5.

        Nsona Dan. 2:31-33, 41-43

        Wuprofwetu Madachilu ela aha iwumba aha chikuñu amukishi wakutuña nayikuñu yamboka-mboka.

        Kushikijewa Iwumba dinakwimenaku matuña ayulañawu kudi Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi. Muloña wakwila awa matuña amutadikishaña, iwu wanta wakañanyaña kuzatisha ñovu yindi chikupu.

      • Chart 2 of 4, showing overlapping prophecies in the time of the end and covering from about 1919 through 1945. The king of the north is identified as Germany until 1945. The king of the south is identified as the Anglo-American World Power. Prophecy 6: In 1919, anointed Christians are gathered into the restored congregation. From 1919 onward, the preaching work intensifies and continues. Prophecy 7: In 1920, the League of Nations is founded and continues until the start of World War II. Also depicted: Prophecy 1, the seven-headed wild beast, continues. Prophecy 5, the feet of iron and clay, continues. World events from 1939 through 1945, World War II. Events affecting Jehovah’s people: In Germany from 1933 through 1945, over 11,000 Witnesses are imprisoned. In Britain from 1939 through 1945, nearly 1,600 Witnesses are imprisoned. In the United States from 1940 through 1944, over 2,500 mob attacks against Witnesses.
        Prophecy 6.

        Nsona Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20

        Wuprofwetu “Tidiku” anayipompeshi nakuyisha “munkalaña” nawa “nduñu wamaana nikashinshi” anamutondi kuhemba “amwitala.” Mudimu wakushimwina “nsañu . . . yayiwahi yaWanta” wunatachiki kuzatika “mwahita iseki dejima mwashakamawu antu.”

        Kushikijewa Mu 1919 nduñu wakashinshi amutondeli kulonda yakameneña antu jaNzambi. Kufuma hayina mpinji, Atudizi aBayibolu atachikili kushimwina nankashi. Makonu, aYinsahu jaYehova anakushimwina mumatuña akubadika ha 200 nawa anedishi nyikanda yashindamena haBayibolu mumadimi akubadika ha 1,000.

      • Prophecy 7.

        Nsona Dan. 12:11; Chim. 13:11, 14, 15

        Wuprofwetu Kanyama wamwisaña wanseñu jiyedi diyi walejaña antu ahamaseki nindi “aleñi chifwikija chakanyama wamwisaña chisumi” nawa wonenaña “muuya muchifwikija.”

        Kushikijewa Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi diyi waletesheli atuñi mutayi waLeague of Nations. Iwu mutayi awukwashaña kudi matuña amakwawu. Nkumininaku mwanta wakukabeta kakuchimunswa wadibombeli muniwu mutayi waLeague, kufuma mu 1926-1933. Kufwana mutayi waUnited Nations (UN), mutayi waLeague awukuhweleleli nawu wunateli kuleta kuwunda, henohu Wanta waNzambi hohu diwunateli kuleta kuwunda.

      • Chart 3 of 4, showing overlapping prophecies in the time of the end and covering the time from 1945 through 1991. The king of the north is identified as the Soviet Union and its allies until 1991, and thereafter as Russia and its allies. The king of the south is identified as the Anglo-American World Power. Prophecy 8: A mushroom cloud from an atomic bomb, signifying the vast ruin caused by the Anglo-American World Power. Prophecy 9: The United Nations is founded in 1945, replacing the League of Nations. Also depicted: Prophecy 1, the seven-headed wild beast, continues. Prophecy 5, the feet of iron and clay, continues. Prophecy 6, in 1945 over 156,000 publishers. In 1991, over 4,278,000 publishers. Events affecting Jehovah’s people: In the Soviet Union from 1945 through the 1950’s, thousands of Witnesses were deported to Siberia.
        Prophecy 8.

        Nsona Dan. 8:23, 24

        Wuprofwetu Mwanta wazuwa kumesu “wakakisañanaña chakuhayamisha.”

        Kushikijewa Anglo-America Wanta waÑovu waKaayi wakisañeni chikupu. Chakutalilahu, haNjita Yakaayi Yamuchiyedi, ituña daUnited States dakisañeni antu amavulu chikupu chidaholweli matendanzumbu ayedi hadi ayilumbu jawu.

      • Prophecy 9.

        Nsona Dan. 11:31; Chim. 17:3, 7-11, 16

        Wuprofwetu Kanyama chisumi “wuchinana nge-e” nakufuma mwikela nawa diyi mwanta wamu 8. Nseñu jindi 10 jinakisañani “chivumbi” nawa nkumininaku kanyama chisumi anamukisañani. Mukanda waDanyeli wamuteneni iwu mwanta nindi “chishimashima chaleteshaña mahembi.”

        Kushikijewa Mutayi waLeague of Nations anawujiyishi haNjita yaKaayi yaMuchiyedi. Hanyima yanjita, ‘anashiku’ mutayi waUN. Kufwana mutayi waLeague, mutayi waUN anawukuhweleli chikupu nawu wukuleta kuwunda henohu Wanta waNzambi hohu diwunateli kuleta kuwunda. Mutayi waUN wukalukuka jinsakililu.

      • Chart 4 of 4, showing overlapping prophecies in the time of the end and covering present day through Armageddon. The king of the north is identified as Russia and its allies. The king of the south is identified as the Anglo-American World Power. Prophecy 10: World leaders proclaim ‘peace and security.’ Thereafter, the great tribulation begins. Prophecy 11: The nations attack false religious institutions. Prophecy 12: The world’s governments attack God’s people. The remaining anointed ones are gathered to heaven. Prophecy 13: Armageddon. The one seated on a white horse completes his conquest. The seven-headed wild beast is destroyed; the giant image is crushed at its feet of iron and clay. Also depicted: Prophecy 1, the seven-headed wild beast, continues until Armageddon. Prophecy 5, the feet of iron and clay, continues until Armageddon. Prophecy 6, today over 8,580,000 publishers. Events affecting Jehovah’s people: In 2017, Russian authorities imprison Witnesses and confiscate branch buildings.
        Prophecies 10 and 11.

        Nsona 1 Tes. 5:3; Chim. 17:16

        Wuprofwetu Nyunza yikabidika nawu “kuwunda nikukiñewa” nawa “nseñu 10 nikanyama wamwisaña chisumi” jikamulukuka “chivumbi.” Kuhiñahu, kujilumuka kwakashikena nyuza.

        Kushikijewa Nyuza yakahosha nawu analeti kuwunda nikukiñewa. Kuhiñawu matuña ekala mumutayi waUN akajilumuna nsakililu yakutwamba yejima. Iyi diyi mpinji yakatachika lukadi lwasweja. Ilu lukadi lwakamana hanyima yakujilumuna kaayi kaSatana haAmagedoni.

      • Prophecy 12.

        Nsona Ezek. 38:11, 14-17; Mat. 24:31

        Wuprofwetu Gogi wakalukuka antu jaNzambi. Nkumininaku añelu akapompesha “atondewa.”

        Kushikijewa Mwanta wakukabeta kakuchimunswa kuzatila hamu najinfulumendi jamukaayi, analukuki antu jaNzambi. Chikatachika iku kulukuka, awayishewa achidi hanu hamaseki akayipompeshela mwiwulu.

      • Prophecy 13.

        Nsona Ezek. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Chim. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

        Wuprofwetu “Washakamini hanaka kawalu” “katooka” namanishi “kwimika mushindu kwindi” kuhitila mukumujilumuna Gog nimashidika indi. “Kanyama wamwisaña chisumi” anamumbili “mwijiya dakesi kabutukaña” nawa chifwikija anachikisañani.

        Kushikijewa Yesu mwanta wawanta waNzambi wunakuyuula nenzi nakwamwina antu jaNzambi. Yena hamu nawa 144,000 akayuula nindi kushilahu nimashidika awañelu akajilumuna kudibomba kwanyuza, Satana nijinfulumendi jejima jamukaayi.

Lunda Publications (2006-2025)
Fumenumu
Iñulenu
  • Lunda
  • Inkenuhu akwenu
  • Hakusetiñila
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Nshimbi Jakulondela
  • Nshimbi Jakujinda
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Iñulenu
Inkenuhu akwenu