Kan Rochan Hlu—I Tân Eng Awmzia Nge A Neih?
“Ka pa voh bîkte u, lo kal ula khawvêl siam ṭantirh ata in tâna ram buatsaih chu chang rawh u.”—MATTHAIA 25:34.
1. Mite’n eng rochan nge an neih?
MI TIN hian rochan an nei ṭheuh va. Ṭhenkhat tân an rochan chu hausakna a ni thei a. Ṭhenkhatte rochan erawh chu retheihna mai a ni thei bawk. Ṭhenkhatah chuan, chhuan hmasate chuan an thil tawn emaw, an thil hriat emawte avângin hnam hrang huatna nasa tak chu an thlahte lakah an hlân chhâwng bawk a ni. Amaherawhchu, kan zaa rochan inang kan neih a awm. Chu chu mihring hmasa ber Adama aṭanga kan rochun sual chu a ni. Chu kan sual rochun chuan a tâwpah chuan thihnaah min hruai ta a ni.—Thuhriltu 9:2, 10; Rom 5:12.
2, 3. Atîrin Jehova’n Adama leh Evi thlahte tân eng rochan nge a siam a, engvângin nge an dawn tâk loh?
2 Hmangaihnaa khat kan Pa vâna mi Jehova chuan atîr chuan thil danglam tak mihringte a rochun a—Paradis-a ṭha famkima chatuan nunna chu. Kan nu leh pa hmasa Adama leh Evi chu sual nei lo, nun ṭha famkima bul ṭantîr an ni a. Pathian Jehova chuan he Lei hi thilthlâwnpêk angin mihringte hnênah a pe a ni. (Sâm 115:16) He lei pumpui lo awm dân tûr entîr nân Eden huan chu a siam a; tin, hna thawh tûr ropui leh phûrawm tak a pe bawk a ni. Fate nei a, he lei leh a chhûnga thlai zawng zawngte, leh rannung zawng zawngte enkawl a, khawvêl pum hi paradis-a siam tûra tih an ni. (Genesis 1:28; 2:8, 9, 15) An fate pawh he hnaah hian ṭanpuina an pe ve tûr a ni. Fate hnêna hlan chhâwn theih ro ṭha tak a va ni êm!
3 Amaherawhchu, chûng thil zawng zawngte chên tûr chuan, Adam leh Evi leh an fate chuan Pathian nêna inlaichînna ṭha an nei tûr a ni a. Jehova hmangaih leh a thu zawm an bâ a ni. Mahse, Adama leh Evi chuan Pathian thilpêkte chu an hlut lo va, a thupêkte chu an zâwm lo va. Tichuan, Pathian ruahmansak an Paradis in leh an hmabâk ropui tak chu an chân ta a ni. Chuvângin, an fate hnênah chûng thil ṭhate chu an rochun thei ta lo a ni.—Genesis 2:16, 17; 3:1-24.
4. Engtin nge Adama hlauh hnu ro chu kan chan leh theih?
4 Mahse, Adama’n a hlauh tâk rochan chu an thlahte’n an dawn leh theih nân Jehova chuan zahngai takin ruahmanna a siam a. Engtin nge a siam? Pathian hun ruat a thlen chuan a Fapa, Isua Krista ngei mai chuan, Adama thlahte tân a hring nun chu a rawn hlân a. Chu mi hmang chuan Krista chuan an zain a lei leh a ni. Mahse, chu rochan chu an nei nghâl thei lo va. Pathian pawmtlâk an nih a ngai a; chu chu Isua sual thawina hlu taka rinna lantîrna leh chu rinna chu thuâwihnaa lantîrna hmangin an chang thei a ni. (Johana 3:16, 36; 1 Timothea 2:5, 6; Hebrai 2:9; 5:9) I nun dân hian chu ruahmanna chu i hlutzia a lantîr em?
Abrahama Kaltlanga Hlan Chhâwn Ro Chu
5. Abrahama chuan Jehova nêna an inlaichînna a hlutzia engtin nge a lantîr?
5 He lei atâna a thiltum a thawhin, Jehova chuan Abrahama chu a dâwr bîk a. Chu mi rinawm chu a ram chhuahsan a, Pathian ngeiin a entîr ram lam pan tûrin a hrilh a ni. Abrahama chuan lâwm takin a zâwm a. Chu hmun a thlen hnu chuan, Jehova chuan Abrahama hnênah chu ram chu aman a chang lo vang a, a thlahte rochan a nih tûr thu a hrilh ta zâwk a ni. (Genesis 12:1, 2, 7) Engtin nge Abrahama’n a chhânlêt? A thlahte’n an ro an chan theih nân khawi hmunah pawh Jehova kaihhruai dân ang anga a rawng bâwl chu a inhuam a. Tichuan, Abrahama chuan a mikhualna ramah chuan, a thih thleng, kum 100 chhûng chu Jehova rawng a bâwl a ni. (Genesis 12:4, 25:8-10) Nangmah ni ta la, chutiang chuan i ti ang em? Jehova chuan Abrahama chu ka “ṭhian” tiin a ko hial a ni.—Isaia 41:8.
6. (a) A fapa hlan a inhuamna hmangin Abrahama chuan eng nge a entîr? (b) Eng ro hlu tak nge Abrahama’n a thlahte hnêna a hlan chhâwn theih?
6 Abrahama chuan a fapa hmangaih êm êm, Isaaka a neih nân kum rei tak a nghâk a. Naupang chu a lo tlangvâl chuan, Jehova chuan hâlral thil hlana hlân tûrin Abrahama chu a hrilh ta tlat mai a. Pathian ngeiin tlanna pe tûra a Fapa a pêk tûrzia entîrna a ni dâwn tih Abrahama chuan a hre thiam hauh lo; mahse, Jehova vântirhkohvin a dan ngai khawpin thu a zâwm a ni. (Genesis 22:9-14) Jehova chuan Abrahama hnêna a thutiam chu Isaaka kal tlangin a thleng famkim ang tih a lo sawi diam tawh a. Chuvângin, tûn hmain la ti ngai miah lo mah se, a ṭûl phawt chuan Pathianin Isaaka chu thihna ata a kaitho thei tih Abrahama chuan a ring nghet tlat a ni. (Genesis 17:15-18; Hebrai 11:17-19) Abrahama chuan a fapa ngei pawh a ui loh avângin Jehova chuan: “I thlahah chuan khawvêla chi tin an la intithawveng ang,” tiin a puanghchuak hial a ni. (Genesis 22:15-18, NW) Hei hian Genesis 3:15-a Chi thlah a sawi chhandamtu Messia chu Abrahama thlah aṭangin a lo awm ang tih a târ lang a ni. Hlan chhâwn tûr ro hlu chu a va ni êm!
7. Abrahama te, Isaaka te, leh Jakoba ten an rochan an hlutzia engtin nge an lantîr?
7 Abrahama chuan chutih laia Jehova thiltih pawimawhna chu a hre lo va; a fapa Isaaka pawhin a hre lo va, ‘thutiam hmunkhat rochunpuitu’ a tupa, Jakoba pawhin a hre hek lo. Mahse, Jehova rin ngamna an nei vek ringawt mai a ni. Chu rama khaw lal tumah an bêl lo, lalram ṭha zâwk chu an nghah tlat avângin—“khua lungphûmte nei mi, Pathian rêlbâwl leh siam chu.” (Hebrai 11:8-10, 13-16) Mahse, Abrahama thlah zawng zawngte chuan amah kal tlanga rochan theih hlutna chu an hlut chuang lo.
An Rochan Hmusittu Mi Ṭhenkhatte
8. Engtin nge Esauva khân, a rochan hlutna a hlut loh tih a lantîr?
8 Isaaka fapa upa ber Esauva chuan fatîr a nihna chu a hlut lo va. Thil thianghlimte a hlut lo a ni. Ni khat chu, a rilṭâm êm êm avângin Isauva chuan a fatîr nihna chu a unaupa Jakoba hnênah a hralh ta mai a. Eng atân nge a hralh? Dailuah chhum kawi leh chhangin a hralh a nih kha! (Genesis 25:29-34; Hebrai 12:14-17) Abrahama hnêna Pathian thutiamte lo thlen famkimna tûr hnam chu Israela tia a hming a thlâksak Jakoba thlahte kal tlanga famkim tûr a lo ni ta a ni. Chu rochan chuan an tân eng chanvo hlu nge a pêk?
9. An thlarau lam rochan avângin, Jakoba, a nih loh leh Israela thlahte chuan eng chhanchhuahna nge an tawn?
9 Ṭam thlâk chhûngin, Jakoba leh a chhûngte chu Aigupta ramah an pêm a. Chutah chuan an lo pung a, an lo tam ta êm êm a; mahse, chutah chuan bâwi an lo ni ta bawk a ni. Mahsela, Jehova chuan Abrahama hnêna a thuthlun chu a theihnghilh chuang lo. Pathian hun ruatah chuan, Israel fate chu khuahkhirhna ata a chhanchhuak a, Abrahama hnêna a lo tiam tawh “hnutetui leh khawizu luanna ramah” hruai a tum thu a hrilh a ni.—Exodus 3:7, 8; Genesis 15:18-21.
10. Sinai Tlângah khân, Israel fate rochan nêna inkaihhnawih eng hmasâwnna nasa tak nge thlen belh?
10 Israel fate’n Ram Tiam an pan laiin, Jehova chuan Sinai Tlângah a ko khâwm a. An hnênah chuan: “Ka thu in ngaihthlâk tak zet a, ka thuthlung hi in pawm chuan khawvêl hnam zawng zawng zîngah hian ka tân ro thlan bîk in ni ang: khawvêl pum pui hi ka ta a ni si a: tichuan ka tân puithiam chi, hnam thianghlim in ni ang,” tiin a hrilh a ni. (Exodus 19:5, 6) Mipuiin an pawm tlân tâkah chuan Jehova chuan a Dân a pe ta a—mi dang nêna a la tih ngai loh thil chu.—Sâm 147:19, 20.
11. Israel fate thlarau lam rochana tel thil hlu dang ṭhenkhat chu eng nge ni?
11 Chu hnam thar chuan thlarau lam rochan ṭha a va nei êm! Pathian dik awm chhun an bia a. Aigupta aṭangin a hruai chhuak a, Sinai Tlânga Dân a pêk laia thil thleng mak takte mit ngeiin an hmu bawk a. An rochan chu zâwlneite kaltlanga “Pathian thu” an dawn belhte khân a tiphuisui zêl bawk a. (Rom 3:1, 2) A thuhretute ni tûra Jehova ruat an ni bawk a ni. (Isaia 43:10-12) Chi thlah Messia chu an hnam zînga lo piang tûr a ni a. Dân thupêk chuan amah a kawhhmuh a, a finfiah ang a; tin, amah an mamawh chhan hre thiam tûrin a ṭanpui bawk tûr a ni. (Galatia 3:19, 24) Chu mai bâkah, chu Chi thlah Messia nêna puithiam chi leh hnam thianghlim nih theihna chanvo hlu pêk an ni bawk ang.—Rom 9:4, 5.
12. Ram Tiamah chuan lût mah se, Israelhote chuan eng nge an chân a, engvâng nge?
12 A thutiam ang chuan, Jehova chuan Israel fate chu Ram Tiamah chuan a hruai ta ngei a. Mahse, a hnua tirhkoh Paula’n a hrilhfiah dânin, rinna an tlâkchham avângin, chu ram chu ‘chawlhna hmun’ a tling thei ta lo a ni. Adama leh Evi siam zawh aṭanga inṭan Pathian chawlhna ni chu an hre lo va, a tum nêna inmila an thawh loh avângin ‘Pathian chawlhnaah’ chuan an lût ta lo a ni.—Hebrai 4:3-10.
13. An thlarau lam rochan an hlut loh avângin Israel hnamte’n eng nge an chân?
13 Tisa lam Israelte chuan Messia van lam Lalrama puithiam chi leh hnam thianghlimte anga a thawhpui tûra mi mamawh zât chu an tlin thei tûr a ni a. Mahse, an rochan hlu tak mai chu an hlut loh avângin, Messia a lo kal khân tisa lam Israel mi tlêm tê chauhvin an pawm ta a. Chuvângin, puithiam chi zîngah chuan mi tlêm tê chauh an tel thei ta a ni. Tichuan, Lalram chu tisa lam Israel mite hnên ata lâk sakin, “rah chhuah tûr hnam hnênah pêk” a ni ta a ni. (Matthaia 21:43) Chûng hnamte chu tute nge ni?
Vâna Rochan Chu
14, 15. (a) Isua thih hnuah, engtin nge hnamte chu Abrahama “thlah” hmangin mal an insâwm ṭan? (b) “Pathian Israel” mite rochan chu eng nge ni?
14 Chu Lalram pêk hnam chu “Pathian Israel,” thlarau lam Israel, Isua Krista zuitu thlarauva hrin mi 144,000-te hmanga din a ni. (Galatia 6:16; Thu Puan 5:9, 10; 14:1-3) Mi 144,000 zînga ṭhenkhat chu Juda dik tak an ni a, a tam zâwk chu Gentail hnam an ni. Hetiang hian Jehova’n Abrahama hnêna a tiam, a “thlah” kaltlanga hnam tin mal sâwm an nih tûr thu chu a thleng famkim ṭan a ni. (Tirhkohte 3:25, 26; Galatia 3:8, 9) Chu mi thlen famkim ṭannaah chuan, chu hnam chu thlarau thianghlima hriak thih a ni a; tin, Isua Krista unaute an nih theih nân Pathian Jehova’n tharau lam faah a pawm ta bawk a ni. Tichuan, anni pawh chu, chu mi “thlah” zawmpuitute an lo ni ve ta a ni.—Galatia 3:28, 29.
15 A thih hmain Isua chuan chu hnam thar zînga mi lo ni tûr Juda hnamte hnênah chuan a thisena tihngheh tûr thuthlung thar chu a hmêlhriattîr a. Chu inthawinaa rinna an neih dân azirin, chu thuthlunga lâk luhte chu “chatuan atân a tifamkim” dâwn a ni. (Hebrai 10:14-18) “Thiam chang” an ni thei tawh a, an sualte ngaihdam a ni a ni tawh a ni. (1 Kor. 6:11) Chutiang chuan Adama sual hma ang kha an ni ta a ni. Nimahsela, chûng mite chu lei paradis-a awm tûr an ni lo. Isua’n an tân vânah hmun a siam tûr thu a sawi avângin. (Johana 14:2, 3) ‘Rochan vâna an tâna khêk chu’ an hmuhna tûrin an lei lam beiseina chu an hlân a ni. (1 Petera 1:4) Chutah chuan eng nge an tih ang? An tih tûr chu hetiangin Isuan a sawi a ni: “Ram ka ruatsak che u a ni,” tiin.—Luka 22:29, 30.
16. Kristian hriak thihte tân eng rawngbâwlna chanvo ropui tak nge awm?
16 Thil tam tak an tih tûrte zîngah, Krista rawngbâwlpui tûrte chuan vân aṭangin he lei Jehova lalchungnunna dodâlna zawng zawngte tibo tûrin an ṭanpui dâwn a ni. (Thu Puan 2:26, 27) Abrahama thlarau lam chi thlah zawmpuitute an nih angin, hnam tina mite nun ṭha famkima mal sâwmnaah an tel ang. (Rom 8:17-21) An rochan chu a va hlu êm!—Ephesi 1:16-18.
17. Kristian hriak thihte’n he khawvêla an awm chhûng hian eng rochan nge an neih?
17 Mahse, Isua hnungzuitu hriak thihte rochan zawng zawng chu nakin hun atân vek a ni lo. Isua chuan Pathian dik awmchhun Jehova chu hre tûrin anni chu thiam takin a ṭanpui a. (Matthaia 11:27; Johana 17:3, 26) Thu leh entîrna nên ‘Jehovaa rinna nghah’ tih awmzia leh a thu zawmnain a huamte a zirtîr bawk. (Hebrai 2:13; 5:7-9) Pathian thiltum chungchânga hriatna dik chu anmahni a kawltîr a; tin, thlarau thianghlimin a hriat thiamtîr lehzual ang tih a tiam bawk a. (Johana 14:24-26) An rilru leh thinlungah Pathian Lalram pawimawhzia a tuh nghet tlat a ni. (Matthaia 6:10, 33) Tin, Jerusalem te, Judai ram te, Samari ram te, leh khawvêl hmun hrang hrangah a thu hriattîr tûrin hna a pe bawk a ni—Matthaia 24:14; 28:19, 20; Tirhkohte 1:8.
Mipui Tam Takte Tâna Rochan Hlu
18. Abrahama “thlah” kaltlanga hnam tinte an la intihthawven tûr thu Jehova thutiam chu eng kawngin nge tûn laiah a thlen famkim?
18 Thlarau lam Israel, Lalram ro luahtu “pâwl tlêmte” chu thlan kim an nih tawh a. (Luka 12:32) Kum sâwmbi engemaw zât chhûng hian Jehova chuan hnam tin zînga mipui tam takte lâkkhâwmna chu a ngaihven hle tawh a ni. Chuvângin, Jehova’n Abrahama hnênah a “thlah” kal tlangin hnam zawng zawng an la intihthawveng ang tia a tiam chu nasa takin a thleng famkim tawh a ni. Hlimawm takin, chûng malsâwmte pawh chuan Jehova hnênah a rawngbâwlna thianghlim chu an hlân a, an chhandamna chu Pathian Berâm No, Isua Kristaah a innghat a ni tih an pawm a ni. (Thu Puan 7:9, 10) Chu pâwl hlim tak zînga tel tûra zahngai taka Jehova sâwmna chu i pawm tawh em?
19. Tûna malsâwmna dawng hnamte chuan eng rochan nge an beisei?
19 Pâwl tlêmte zînga tel lote hnênah Jehova’n eng rochan hlu tak nge a pêk? Vân lam rochan chu a ni hauh lo. Adama’n a thlahte hnêna a pêk chhawn tûr, zâwi zâwia leilung luah khat tûr paradis-a chatuan nun ṭha famkim chu a ni. Chu paradis chu ‘thihna te, lungngaihna te, ṭahna te, leh natnate awm leh ngai tawh lohna’ khawvêl a ni ang. (Thu Puan 21:4) Chuvângin, Pathian thâwk khum Thuin: “Lalpa chu ring la, thil ṭha ti rawh; he ramah hian awm la, rinawmna ûm zêl rawh. LALPA chungah chuan lâwm bawk rawh; tichuan i thinlung duhzâwngte chu a pe ang che. Rei lo tê achinah mi suaksual chu a awm tawh dâwn si lo. . . . Thuhnuairawlhte erawh chuan ram hi an luah ang a: remna chênin an hmuingîl ang. Mi felte chuan ram hi an luah ang a, a chhûngah hian kumkhuain an awm ang,” a tih hi i hnêna sawi a ni.—Sâm 37:3, 4, 10, 11, 29.
20. Engtin nge ‘berâm dangte’n’ Kristian hriak thihte thlarau lam rochan tam tak an chan ve?
20 Isua “berâm dangte” chuan vân lam Lalram awpna hnuaia awm he leiah rochan an nei ve a. (Johana 10:16) Vânah lâwn dâwn lo mah se, hriak thihte thlarau lam rochan tam tak chu pêk an ni ve a ni. Pathian Thu-a awm thutiam hlu tak takte hriat thiamna chu hriak thih pâwl, “bawi rinawm, fing tak” kaltlangin an nei a ni. (Matthaia 24:45-47; 25:34) Hriak thihte leh berâm dangte chuan Pathian dik awm chhun Jehova chu an hria a, chibai an bûk tlâng a. (Johana 17:20, 21) Isua sual thawina hlutna avângin Pathian hnênah lâwmthu an sawi tlâng a ni. Berâm vêngtu pakhat, Isua Krista hnuaiah rawng an bâwl tlâng bawk. (Johana 10:16) Khawvêl pum pui inunaunaah an tel a. Jehova Thuhretu leh a Lalram hriattîrtu nihna chanvo chu an nei tlâng bawk a ni. Ni e, Jehova chhiahhlawh inpumpêk a, baptisma chang tawh i nih chuan, hêng zawng zawngte hi i thlarau lam rochanah chuan a tel vek a ni.
21, 22. Kan zâin kan thlarau lam rochan kan hlutzia engtin nge kan lantîr theih?
21 He thlarau lam rochan hi i tân engti fakauvin nge a hlut? Pathian duhzâwng chu i nuna thil pawimawh ber nihtîr thei tûrin i hlut tâwk em? Chu mi târ lan nân, Kristian kohhran inkhawmna zawng zawnga tel kim vek tûra a inawpna pâwl leh a Thu-in min fuihna chu i zâwm em? (Hebrai 10:24, 25) Chu chu harsatna i nei chung pawha Pathian rawng i bâwl chhunzawm hrâm hrâm thei tûr khawpin i tân a hlu em? Chu mi i hlutna chu, a tida thei tûr thlêmna engpawh dang thei tûr khawpin a châk tâwk em?
22 Pathian min pêk thlarau lam rochan chu kan zain i hlut ang u. Kan hmaa lo thleng tûr Paradis chu thlîr tlatin, Jehova’n thlarau lam chanvo tûna min pêkah hian i tel kim ang u. Jehova nêna kan inlaichînnaah kan nun nghat tlatin, Pathian min pêk rochan kan hlutzia chiang takin kan lantîr thei a ni. “Aw Lalber, ka Pathian, ka chawimawi ang chia: i hming hi kumkhaw tlaitluanin ka fak ang,” titute zîngah hian i tel ve ang u.—Sâm 145:1.
Engtin Nge I Hrilhfiah Ang?
• Adama kha Pathian lakah lo rinawm ta se, eng thlarau lam rochan nge min hlan chhâwn ang?
• Abrahama thlahte’n an thlarau lam rochan chu engtin nge an cheibâwl?
• Krista hnungzuitu hriak thihte rochanah eng nge tel?
• Mipui tam takte rochan chu eng nge ni a, an hlut tak zetzia engtin nge an lantîr theih?
[Phêk 18-naa milem]
Abrahama thlahte’n rochan hlu tak neih theihna thutiam an chang
[Phêk 21-naa milemte]
I thlarau lam rochan chu i hlut em?