Jehova Inawpna Pâwl Nêna Pheikhai Rual Zêlin
“Remna Pathian . . . khân . . . a duhzâwng ti tûrin thil ṭha tinrêng kawngah tifamkim che u rawh se.”—HEBRAI 13:20, 21.
1. Khawvêlah mi eng zât nge awm a, sakhaw mi leh sa anga chhiar eng zât nge awm?
KUM 1999 khân, khawvêla mihring awm zât chu tlûklehdingâwn ruk a tling ta reng mai! The World Almanac lehkhabu chuan chûng zînga mi 1,165,000,000 chu Mosolman an ni a; 1,030,000,000 chu Roman Katholic an ni a; 762,000,000 chu Hindu an ni a; 354,000,000 chu Buddhist an ni a; 316,000,000 chu Protestant niin, 214,000,000 chu Orthodox mi leh sate an ni tih a târ lang.
2. Tûn lai sakhuate dinhmun chungchâng eng nge a sawi theih?
2 Tûn laia sakhaw pâwl inṭhenna leh buaina awmte kan thlîr hian, hêng mi maktaduai tam takte hian Pathian duhzâwng an ti em? An ti lo. “Pathian chu buaina Pathian a ni lo va, remna pathian a ni zâwk si a.” (1 Korinth 14:33) Kawng leh lamah chuan, Jehova chhiahhlawhte khawvêl pum huap inunauna chu eng nge ni ve? (1 Petera 2:17) Thil chhui chianna chuan ‘anni chu remna Pathianin a duhzâwng ti tûrin thil ṭha tinrêng kawngah a tifamkim a ni’ tih a finfiah a ni.—Hebrai 13:20, 21.
3. C.E. 33, Pentikost ni khân Jerusalemah eng thil nge thleng a, engvânga thleng nge ni?
3 Jehova Thuhretute tam lam chu Pathian duhsakna an dawnzia tehna a ni lo va, chu chuan Jehova thinlung pawh a khawih hek lo. Israel hnam chu hnam dang aia ‘an tam avângin’ anni chu a thlang lo bawk. Dik takin, anni chu hnam zawng zawng zînga hnam “tlêm ber” an ni. (Deuteronomy 7:7) Nimahsela, an rinawm lohna avângin C.E. 33, Pentikost nîah Jehova chuan Israel hnam a duhsakna chu Isua Krista zuitu Kristian kohhran din thar hlimte hnênah a sawn ta a ni. Anni chu Jehova thlarau thianghlima hriak thih an ni a, Pathian leh Krista chungchâng thutak chu taima takin mi dangte hnênah an puang chhuak a ni.—Tirhkohte 2:41, 42.
Hmasâwn Rengna
4. Engvângin nge Kristian hmasate chuan hma an sâwn reng i tih theih?
4 Kum zabi pakhatna chhûng khân, Kristiante chuan hma an sâwn reng a, bial tharte an hawng a, zirtîrte an siam a; tin, Pathian thil tumte hriatthiamna nasa zâwk an neih belh zêl bawk a ni. Kristian hmasate chuan Pathian thâwk khum lehkhate hmanga puan chhuah thlarau lam êng nên an pheikhai an tirual a. Tirhkohte tlawhna chuan anmahni a tiphûr a, an rawngbâwlna an hlen theih phah a ni. Chu mi chanchin chu Kristian Grik Pathian Lehkha Thu-ah ṭha taka chhinchhiah a ni.—Tirhkohte 10:21, 22; 13:46, 47; 2 Timothea 1:13; 4:5; Hebrai 6:1-3; 2 Petera 3:17, 18.
5. Engvângin nge tûn laia Pathian inawpna pâwl chuan hma a sâwn a, engvângin nge chu mi pâwl nên pheikhai kan tihrual ang?
5 Kum zabi pakhatnaa Kristiante ang bawkin, tûn laia Jehova Thuhretute chu tlêm tê aṭangin an rawn pung chho va. (Zakaria 4:8-10) Kum zabi 19-na tâwp lam aṭangin, Jehova thlarau chu a inawpna pâwlah a awm tih finfiahna chiang tak a awm a ni. Mihring thiltihtheihnaa innghat lo va, thlarau thianghlim kaihhruainaa kan innghah zâwk avângin, Pathian Lehkha Thu hriatthiamna leh Pathian duhzâwng tihna kawngah chuan hma kan sâwn zêl bawk. (Zakaria 4:6) Tûnah chuan, “ni hnuhnûngahte” kan awm tawh avângin, tûn hma zawng aiin Jehova inawpna pâwl hmasâwn zêl nêna pheikhai rual a pawimawh tak zet a ni. (2 Timothea 3:1-5) Chutianga kan tihna chuan, kan beiseina a tinung reng a; din tawh Pathian Ram chanchin chu he kalhmangte tâwp hmaa hril thei tûrin min ṭanpui a ni.—Matthaia 24:3-14.
6, 7. Jehova inawpna pâwl hma sâwnna eng kawng pathum nge kan ngaihtuah dâwn?
6 Kan zîngah hian kum 1920, 30, leh 40 chho bâwr vêl aṭanga Jehova inawpna pâwl zâwm ṭan kan awm a. Chutih lai chuan, kan zîngah tuin nge tûn lai huna hma sâwnna leh punna nasa tak a lo thleng ang tih chu ngaihtuah pha ang? Kan tûn lai huna thil thleng pawimawh takte chu han ngaihtuah teh! Jehova’n a theocratic inawpna kaltlanga a kaihhruai, mite hmanga a thil tihte ngaihtuah chu a nihlawhthlâk hle a ni.
7 Hmân lai mi, Davida’n Jehova thilmak tihte a ngaihtuah châng chuan a thinlung a khawih ṭhîn hle a. Ani chuan Pathian thilmak tihte chu “hriattîrin hril dâwn ila, chhiar sên rual a ni lo vang,” a ti hial a ni. (Sâm 40:5) Keini pawhin kan tlin lo, kan huna Jehova thiltih fak tlâk leh ropui tak takte chu kan hril sêng lo a ni. Amaherawhchu, Jehova inawpna pâwl hmasâwnna kawng pathumte chu i han thlûr bîk ang u: (1) thlarau lama ên zualna, (2) rawngbâwlna hma sâwn zêl leh zauh zêlna, leh (3) a hun taka inawpna pâwl inenkawl dân siamremna te chu.
Thlarau Lam Êng Avânga Lâwmna
8. Thufingte 4:18 nêna inremin, thlarau lam êng chuan Lalram chungchâng eng nge min ngaihtuahtîr thei?
8 Thlarau lam êngin hma a sâwn dân chungchângah, Thufingte 4:18-a thu chu a dik tak zet a ni. Chu chuan: “Mi felte kawng erawh chu chhûn ên lai tak pawha êng zual deuh deuh, êng fîm tak ang a ni,” a ti a. Thlarau lam êng êngzual zêl kan nei thei chu kan va lâwm êm! Kum 1919-a Cedar Piont, Ohio-a inkhâwmpuiah chuan, Pathian Lalram chu sawi uar ber a ni. Jehova chuan Lalram chu a hming tihthianghlim nân leh a lalchungnunna thiamchantîr nân a hmang a ni. Dik takin, thlarau lam êng chuan Bible-a târ lan Jehova thil tum, a Fapa awpna Lalram hmanga a hming tihthianghlimna thu, Genesis aṭanga Thu Puan thlenga mi chu min ngaihtuahtîr thei a ni. Chutah chuan felna ngainatute tân beisei tûr ropui tak a awm a ni.—Matthaia 12:18, 21.
9, 10. Kum 1920 chho bâwr vêlah, Lalram chungchâng leh pâwl inkalh pahnih chungchâng eng nge kan hriat a, chu chu eng angin nge a ṭangkai?
9 Kum 1922, Cedar Point-a inkhâwmpuinaa thusawitu ber Unau J. F. Rutherford-a chuan, Pathian mite chu “Lal leh a lalram chu puang rawh u, puang rawh u, puang rawh u,” tiin a fuih a. “Hnam Pianna” tih thuziak awmna March 1, 1925 chhuak Vênnainsâng (English) chuan 1914-a Pathian Lalram din a nih tûr thu hrilh lâwkna chungchâng thlarau lam hriatthiamna a keng tel a. Tin, 1920 chho bâwr vêl khân, chiang taka hmuh theih leh thliarhran theih pâwl pahnih, Jehova leh Setana inawpna pâwl a awm tih hriatchhuah a ni bawk. Indona chu an inkârah a awm a, Jehova inawpna pâwl nêna pheikhai kan tihrual zêl chauhvin hnehtu pâwlah kan tel thei ang.
10 Chutiang thlarau lam êngte chuan engtin nge min ṭanpui? Pathian Lalram leh chu mia Lal Isua Krista chu khawvêla mi an nih loh avângin, keini pawh he khawvêla mi kan ni thei lo. Khawvêl ata inlâkhranna hmangin thutak lamah kan awm tih kan lantîr a ni. (Johana 18:37) Buaina tam takin he kalhmang suaksual hi a chîmbuai reng tih kan hmuh hian, Setana inawpna pâwla kan awm lo hi a va lâwmawm tak êm! Tin, Jehova inawpna pâwla thlarau lam humhimna ṭha tak kan nei hi kan va nihlawh êm!
11. Kum 1931-ah Pathian mite chuan Pathian Lehkha Thu-a awm eng hming nge an put tâk?
11 Kum 1931-a neih Columbus, Ohio-a inkhâwmpuiah chuan Isaia 43:10-12-a thu awm hi a nihna tûr takah hman a lo ni ta a. Bible Zirlaite chuan he chhinchhiah hranna hming, Jehova Thuhretute tih an pu ta a ni. Chhandam an nih theih nâna Pathian hming an lam theihna tûra mi dangte hnêna a hming hriattîr chu chanvo ropui a va ni êm!—Sâm 83:18; Rom 10:13.
12. Kum 1935-ah mipui tam tak chungchânga eng thlarau lam ênna nge pêk a nih?
12 Kum 1930 chho bâwr vêl hma lamah chuan Pathian mite chuan an nakin nun beiseina chu engemaw ti takin an chiang lo va. Vân lam nun ring chung siin, Bible zirtîrna aṭanga an hriat, lei paradis chuan an rilru a kuai hle bawk a ni. Tichuan, kum 1935, Washington, D.C. inkhâwmpuiah chuan Thu Puan bung 7-a mipui tam tak emaw, mipui nasa tak emawte chu lei lam beiseina nei pâwl an nih thu hriat chhuah a lo ni ta a. Chuta ṭang chuan, mipui nasa tak lâk khâwmna chuan chak takin hma lam a pan reng a ni. “Mipui tam tak” nihna kan hriatthiam theih avângin kan lâwm hle lo maw? Mipui tam tak hnam tina mi te, chi tina mi te, leh ṭawng tina mi te an lo kal khâwmna hian, Jehova inawpna pâwl nên pheikhai tirual sauh sauh tûrin min chêttîr a ni.
13. Kum 1941, St. Louis inkhâwmpuiah eng thu buai lian ber nge sawi a nih?
13 Mihringte ngaihven ber tûr thu buai lian ber chu kum 1941, St. Louis, Missouri inkhâwmpuiah sawi a ni a. Chu chu lei leh vâna lalchungnunna thu buai a ni. Chu thu buai chu chinfel vat tûr a ni a, chu mi chinfelna tûr ni ropui tak leh râpthlâk tak chu a lo thleng thuai ang! Tin, kum 1941-a thu buai pawimawh dang chu rinawmna chungchâng nêna inkaihhnawih thil a ni a. Rinawmna chu Pathian lalchungnunna thu buaia kan ṭanhmun kan lantîr theihna a ni.
14. Kum 1950-a khawvêl pum huap inkhâwmpuinaah Isaia 32:1, 2-a lalte chungchângah eng nge hriat fiah a nih?
14 Kum 1950-a khawvêl pum huap inkhâwmpui, New York khawpuia neihah chuan Isaia 32:1, 2-a lal chu chiang taka hriat fiah a lo ni ta a. Unau Fredrick Franz-a’n chu mi chanchin leh kan zingah lei thara lal ni tûrte an awm tih a hrilhfiahna chuan mi a tiphûr hle a ni. Chu inkhâwmpui leh a hnua inkhâwmpui neihahte chuan thlarau lam êng tam tak a êng chhuak a ni. (Sâm 97:11) Kan kawng chu “chhûn ên lai tak pawha êng zual deuh deuh, êng fîm tak ang” a nih avângin kan va lâwm tak êm!
Kan Rawngbâwlnaa Hma Sâwnna
15, 16. (a) Kum 1920 leh 1930 chho bâwr vêl khân, engtin nge kan rawngbâwlna kawngah hma kan sâwn? (b) Tûn hnai kum sâwmbi-ahte hian, eng thu leh hla chhuahte hian nge Kristian rawngbâwlna chu tiphuisui?
15 Jehova inawpna pâwl hma sâwnna kawng pahnihna chu kan hna pui ber—Lalram thuhrilhna leh zirtîr siamnaah a ni. (Matthaia 28:19, 20; Marka 13:10) He hna thawh zawh nân, inawpna pâwl chuan kan rawngbâwlna tihzauh a pawimawhzia min hrilh reng a. Kum 1922 khân, thuhrilh rawngbâwlnaa tel tûrin Kristian zawng zawngte chu fuih an ni a. Thutak hriattîrna kawnga chanvo neih theihna tûra mahni êng ên chhuahtîr chu mi mal mawhphurhna a ni. (Matthaia 5:14-16) Kum 1927 khân, Chawlhni chu thlawhhma rawngbâwlna hun atâna dah tûra hma lâk a lo ni ta a. February 1940 aṭangin Vênnainsâng leh Consolation (tûna Awake!) magazine-te kawtthlêr leh sum dâwnna biala sem chhuak, Thuhretute hmuh tûr an tam hle tawh a ni.
16 Kum 1937-ah chuan Model Study booklet chu neih ṭan a ni a, chu chuan mi dangte Bible thutak zirpui theih nâna tlawhkîr a pawimawhzia chu a sawi uar a ni. Chu mi hnu kumahte chuan Bible zirtîrna lam chu nasa taka thawh a ni a. Hêng rawngbawlna chi hrang hrang tiphuisuitu chu 1946-a chhuah “Let God Be True” tih leh 1968-a Chatuanna Nunna Hruaitu Thutak tih lehkhabu te a ni. Tûnah chuan Chatuan Nunnaa Hruaitu Hriatna tih lehkhabu kan hmang a ni. Chûng lehkhabu-ahte chuan zirtîr siam nâna ṭûl lungphum ṭha tak tak a awm a ni.
Pâwl Inenkawl Dân Siamremna Nêna Pheikhai Rualin
17. Isaia 60:17 nêna inmilin, engtin nge Jehova inawpna pâwl chuan hma a sâwn?
17 Jehova inawpna pâwl hma sâwnna a pathumna chu pâwl inenkawl dân siamremna lamah a ni. Isaia 60:17 sawi angin, Jehova chuan: “Dâr aiah rangkachak ka rawn la ang a, thîr aiah pawh tangkarua ka rawn la ang, thing aiah pawh dâr, lung aiah pawh thîr: thlamuanna chu i hotuah ka ruat bawk ang a, felna chu nangmah phûttuah ka ruat ang,” tiin min tiam a ni. He hrilh lâwkna nêna inmilin, rawngbâwlna leh berâmte enkawlna tiphuisui zâwk tûrin hma lâk a ni tawh.
18, 19. Pâwl inenkawl dân siamremna eng nge awm?
18 Kum 1919-ah Society chuan thlawhhma rawngbâwlna enkawl tûrin kohhran tinah rawngbâwlna kaihruaitu pakhat zêl a ruat a ni. Chu chuan thlawhhma rawngbâwlna a tiphuisui hle a ni. Kum 1932 aṭangin upate leh hotute thlanna chu tihtâwp a ni a, chu chu mipui duhthlanna hmanga rorêlna kan kalsanna a ni. Inthlâkthlengna pawimawh tak dang pakhat chu kum 1938-ah neih a ni a, kohhrana rawngbâwltu zawng zawng chu thlan ni tawh lovin, ruat a ni tawh a; chu chu Kristian kohhran hmasate inrêlbawl dân leh theocratic inruat dân nên pawh a inrem zâwk a ni. (Tirhkohte 14:23; 1 Timothea 4:14) Kum 1972-ah chuan Kristian hmasate tih angin, hotute leh kohhranho rawngbâwltute chu rawngbâwl tûra ruat an lo ni a. Mi pakhat chauh kohhran hotua ṭan ai chuan, Philippi 1:1 leh Bible châng danga târ lan angin, hotu ni tûra thlarau lama tlingte chu upaho an lo ni ta a ni.—Tirhkohte 20:28; Ephesi 4:11, 12.
19 Tichuan, 1975-ah Pathian inawpna pâwl khawvêl pum huap rawngbâwlna enkawl tûr Governing Body committee ruahmanna thar hman ṭan a ni. Chu bâkah, an awmna ram ṭheuhva rawngbâwlna enkawl tûrin Branch Committee-te ruat an ni. Chuta ṭang chuan, ‘thil pawimawh zualte hriat chian theih’ nân headquarter-te leh branch-tea rawngbâwlna chu tihsamkhai tum a ni. (Phil. 1:9, 10) Krista hnuaia berâm vêngtute mawphurhnaah hian chanchin ṭha hrilhnaa hma hruai te, kohhrana ṭha taka zirtîr te, leh Pathian berâmte ṭha taka enkawl te a tel vek a ni.—1 Timothea 4:16; Hebrai 13:7; 1 Petera 5:2, 3.
Thatho Taka Isua Hruaina
20. Jehova inawpna pâwl nêna pheikhai rual tûr chuan, Isua dinhmun chungchâng eng nge kan hriat ngai?
20 Jehova inawpna pâwl nêna pheikhai rual zêl tûr chuan tûn laia “kohhranho lû” ni tûra Isua Krista chanvo, Pathian pêk chu kan pawm a ngai a ni. (Ephesi 5:22, 23) Isaia 55:4-a thu: “Ngai teh, ani chu mi tin tân hretuah ka ruat a, mi tin tân hruaitu leh hotuah ka ruat a ni,” tih pawh hi chhinchhiah tlâk tak a ni bawk. Isua chuan kaihhruai dân kawng a hre chiang a. Tin, a berâmte a hria a, an nungphung pawh a hre bawk a ni. Dik takin, Asia Minor-a kohhran pasarihte a enfiah khân, vawi nga lai chu ‘I thiltihte ka hria,’ tih ṭawngkauchheh a hmang a ni. (Thu Puan 2:2, 19; 3:1, 8, 15) Isua chuan, a Pa Jehohva ang bawkin kan mamawhte a hre bawk. Ani chuan ṭawngṭai dân a zirtîr hmain heti hian a sawi a ni: “In dîl hmain in Pa chuan engte nge in mamawh tih a hre reng si a” tiin.—Matthaia 6:8.
21. Isua kaihhruaina chu Kristian kohhranah engtin nge a lan chhuah?
21 Engtin nge Isua kaihhruaina chu a lan chhuah? A lan chhuah dân kawng khat chu, Kristian hotu, ‘mihringte hênah thilpêkte’ kaltlangin a ni. (Ephesi 4:8) Thu Puan 1:16 chuan hriak thih hotute chu a kut ding lam, a thununna hnuaia awm angin a sawi a. Tûn laiah Isua chuan upate tâna ruahmanna chu a kaihruai a ni: chutiang mite chu vân lam beiseina neite emaw, lei lam beiseina neite emaw pawh ni se. Thuziak hmasaa hrilhfiah tawh angin, Pathian Lehkha Thu-in a phûtte milin, anni chu thlarau thianghlima ruat an ni. (1 Timothea 3:1-7; Tita 1:5-9) Kum zabi pakhatnaah chuan, Jerusalema upahote chuan governing body an din a, chu chuan kohhran leh Lalram thuhrilhna chu a enkawl a ni. Chutiang chu tûn laia Jehova inawpna pâwlah hman a ni.
Pheikhai Tirual Rawh!
22. Eng ṭanpuina nge Governing Body-in a pêk?
22 Lei lam Lalram ro zawng zawng chu Governing Body-in aiawhin “bawi rinawm, fing tak,” chu kawltîr a ni a. (Matthaia 24:45-47) Governing Body ngaih pawimawh ber chu Kristian kohhran tâna thlarau lam zirtîrna leh kaihhruaina pêk hi a ni. (Tirhkohte 6:1-6) Mahse, leilung chhiatnain unaute a nghawng chângin Governing Body chuan dân phal pâwl pakhat emaw, a aia tam emaw chu ṭanpuina te, Kingdom Hall leh an chênna in siam ṭha tûr emaw, sa ṭha tûr emawa hma la tûrin an tîr ṭhîn. Kristian tute emaw chuan harsatna emaw, tihduhdahna emaw lo tuar ta se, thlarau lama tihchak nân hma lâk a ni a. Tin, “hun khirh tak kârah” pawh thuhrilh rawngbâwlna hma sâwn zêl tûrin theih tâwp chhuah a ni.—2 Timothea 4:1, 2.
23, 24. A mite chungah eng pawh lo thleng mah se, Jehova’n eng nge a pêk reng a, eng nge kan tum tlat tûr chu ni?
23 A mite chungah eng pawh lo thleng se, Jehova chuan thlarau lam chaw leh kaihhruaina a pe reng ṭhîn. Pathian chuan hma sâwn zêl theihna tûr leh theocratic inawpna pâwl insiamremna a awm zêl theihna tûrin mawhphurhna nei unaute hnênah finna leh hriatthiam theihna a pe a ni. (Deuteronomy 34:9; Ephesi 1:16, 17) Kan zirtîr siamna leh khawvêl puma kan rawngbâwlna hlen chhuah nân Jehova’n kan mamawh chu a phuhru tak zet a ni.—2 Timothea 4:5.
24 Jehova chuan a mi rinawmte chu a kalsan dâwn lo tih kan ring tlat a ni. Lo thleng tûr “hrehawmna nasa tak” lak ata anni chu a chhanchhuak ang. (Thu Puan 7:9-14; Sâm 94:14; 2 Petera 2:9) Atîra kan neih rinngamna chu a tâwp thlenga vawn reng nachhan tûr kan nei a ni. (Heb. 3:14) Chuvângin, Jehova inawpna pâwl nêna pheikhai rual zêl i tum nghet ṭheuh vang u. (w01 1/15)
Engtin Nge I Chhân Dâwn?
• Engvângin nge Jehova inawpna pâwl chuan hma lam a pan zêl kan tih theih?
• Pathian mite chuan thlarau lama ên zualna an nei tih fiahna eng nge awm?
• Kristian rawngbâwlna kawngah eng ang hma sâwnna nge awm?
• Jehova chhiahhlawhte zîngah a hun taka inawpna pâwl inenkawl dân siamremna eng nge neih a nih?
[Phêk 25-naa milem]
Davida angin, Jehova thilmak tihte chu kan hril sêng lo