Thil Ṭha Tih Ning Suh
Thil ṭha tih i ning suh ang u; kan inthlahdah loh zawngin a hun takah chuan kan seng dâwn si a.”—GALATIA 6:9.
1, 2. (a) Pathian rawng bâwl tûrin engvângin nge chhelna a ngaih? (b) Engtin nge Abrahama’n chhelna a lantîr a, chu chuan eng ti tûrin nge a ṭanpui?
JEHOVA Thuhretute kan ni a, Pathian duhzâwng tih hi nuam kan ti a. Zirtîr nihna “nghâwngkawl” bâtin chawlh hahdamna kan hmu bawk. (Matthaia 11:29) Nimahsela, Krista nêna Jehova rawng bâwl chu a awlai reng lo. Tirhkoh Paula chuan a Kristian puite a fuihnaah hei hi a sawi chiang hle: “Pathian duhzâwng in tih hnuin thiltiam chu in hmuh theih nân chhelna in ngai asin,” tiin. (Hebrai 10:36) Pathian rawng bâwl chu a harsat theih avângin chhelna a ngai a ni.
2 Abrahama nun kawng chuan, chu chu a târ lang tak zet a. Ani chuan duhthlan tûr harsa tak tak leh dinhmun lungngaih thlâk tak takte chu vawi tam tak a tawng a ni. Ur khawpui nuam tak chhuahsan tûra thupêk chu harsatna inṭanna chauh a ni a. A hnu rei vak lovah chuan ṭâm te, ṭhenawmte huat te, a nupui chân lek lekna te, a mi leh sa ngei ṭhenkhatte huatna te, leh indona râpthlâk takte a tuar a ni. Chu aia fiahna nasa pawh a lo la thleng dâwn cheu va. Nimahsela, Abrahama chuan thil ṭha tih a ning ngai lo. A hun lai chuan tûn laia kan neih angin Pathian Lehkhabu Thianghlim pum pui a nei lo tih i ngaihtuah chuan hei hi a chhinchhiah tlâk êm êm a ni. Nimahsela, “Nang leh hmeichhia hi ka indotîr ang che u a, i thlahte leh a thlahte pawh ka la indotîr bawk ang,” tia Pathian thu sawi lâwk hmasa ber hi a hriat ngei a rinawm. (Genesis 3:15) Abrahama chu Chi Thlah lo chhuahna tûr a nih avângin, Setana hmêlma bul ber a ni tlat a. He mi thudik hriatthiamna hian a fiahna tawnte chu hlim chunga tuar chhuak tûrin Abrahama chu a ṭanpui a ni tih chu rinhlelh chhan tûr a awm lo.
3. (a) Engvângin nge tûn laia Jehova mite’n tihduhdahnate an beisei ang? (b) Galatia 6:9 hian eng fuihna nge min pêk?
3 Tûn laia Jehova mite pawh hian tihduhdahna an beisei bawk tûr a ni. (1 Petera 1:6, 7) Tihah chuan, Thu Puan 12:17 chuan Setana’n hriak thih la bângte a ‘do’ tih min hrilh a. “Berâm dangte” chu hriak thihte nên an inzawm tlat avângin, Setana thinrimna tawngtu tûrte an ni ve a ni. (Johana 10:16) Kristiante chuan an vântlâng rawngbâwlnaa dodâlna an tawh bâkah, an mi mal nunah pawh nêksâwrna nasa tak an tâwk mai thei bawk. Paula chuan: “Thil ṭha tih i ning suh ang u; kan inthlahdah loh zawngin a hun takah chuan kan seng dâwn si a,” tiin min fuih a ni. (Galatia 6:9) Ni e, Setana chuan kan rinna tihchhiat tum tlat mah se, amah dodâlin kan ding tlat tûr a ni a, rinnaah kan nghet tlat tûr a ni. (1 Petera 5:8, 9) Kan rinawmna chuan eng rah nge a chhuah theih? Jakoba 1:2, 3 chuan: “Ka unaute u, in rinna fiahna chuan chhelna a siam tih hriain, thlêmna tinrêng in tawh hunin lâwmna hlîrah ngai rawh u,” tiin a hrilhfiah a ni.
Hmaichhana Beihna
4. Pathian mite rinawmna tichhe tûrin, Setana’n hmaichhana beihna chu engtin nge a hman?
4 Abrahama nun kawng chuan tûn laia Kristian te tawrh tûr “thlêmna tinrêng” a entîr chiang hle. Entîr nân, Abrahama chuan Sinar aṭanga rûntute chu a beihlêt a ngai a. (Genesis 14:11-16) Tiduhdahna chu hmaichhana beihna anga Setana’n a hmang zêl pawh hi thil mak a ni lo. Khawvêl Indopui II-na hnu aṭang chuan ram tam takah chuan Jehova Thuhretute Kristian zirtîr rawngbâwlna chu sawrkârin a khapbet a. Kum 2001 Yearbook of Jehovah’s Witnessess chuan Angola rama Kristiante’n an hmêlmate kut aṭanga an tawrh tharum thawhnate a târ lang a. Chutiang rama awm kan unaute chuan Jehova rinchhan tlatin, nghet takin an awm a, an bânsan chuang lo! Anni chuan tharum leh hel lama chhâng lêt lovin, fing thiam taka thuhrilh rawngbâwlna chhunzawm zêlin an chhâng lêt zâwk a ni.—Matthaia 24:14.
5. Kristian ṭhalaite chu engtin nge school-a tihduhdah an nih theih?
5 Amaherawhchu, tihduhdahnaah hian tharum thawhna a tel kher chuang lo. Abrahama chuan a tâwpah fapa pahnih—Ismaela leh Isaaka—neiin malsâwmna a dawng a. Genesis 21:8-12 chuan ṭum khat chu Ismaela’n Isaaka chu “a nuihsan” tih min hrilh a ni. Galatia mite hnêna lehkha a thawnnaah, Paula chuan chu Ismaela thiltih chu naupang infiamna mai a ni lo tih a târ lang a, Ismaela chuan Isaaka a tiduhdah tia a sawi avângin! (Galatia 4:29) School kalpuite nuihzatbûrna leh min dodâltute min deusawhna chu tihduhdahna kan ti thei a ni. Kristian tleirâwl Ryan-a chuan a school ṭhiante laka tihduhdahna a tawrh dân heti hian a sawi: “School kal nân leh haw nân minute 15 bus-a chuan a ngai a; ṭhiante’n min deusawh reng ṭhin avângin chu mi chhûng chu dâr kâr engemaw zâta rei niin ka hre ṭhîn. An cigarette ṭanna meitalha an tihsat lehkha chilh khâwmna thîr kawm sain min dep ṭhîn.” tiin. Engvângin nge chutianga a chunga an nunrâwn le? “Theocratic zirtîrnate chuan kan school-a naupang dang zawng zawngte laka danglam bîkah min siam vâng a ni,” a ti. Chutichung pawh chuan, a nu leh pate ṭanpuina nên Ryan-a chuan rinawm takin a tuar chhuak thei a ni. Ṭhalaite u, in ṭhiante diriamnate chuan a tilunghnual che u em? Tilunghnual ngai che u suh se! Rinawm taka in tuar chhuah chuan: “Miin keimah avânga an hau che u a, an tihduhdah che u a, dâwta sual tinrênga an hêk hunah che u, in eng a la thâwl ang,” tia Isua thusawi thlen famkimna hi in tawng dâwn a ni.—Matthaia 5:11.
Nî Tin Lungkhamnate
6. Tûn laia Kristiante inkâra inlaichînna chu eng thilte’n nge tichhe thei?
6 Tûn laia harsatna kan tawm tam berte zîngah chuan nî tina lungkhamna kan tawnte a tel a. Abrahama chuan a ran pute leh a vahpa Lota ran pute inkâra thilthleng avânga a rilru hahnate a tawrh chhuah a ngai a. (Genesis 13:5-7) Chutiang bawkin, tûn laiah pawh inngeih lohnate leh inîtsîkna te chuan inzawmna a tichhiain, kohhran remna pawh a tiderthâwng hial thei a ni. “Inîtsîkna leh inelna awmnaah chuan buaina leh thiltihsualna tinrêng a awm ṭhîn.” (Jakoba 3:16) Chuvângin, Abrahama anga chapona aia remna dah hmasak zêl leh, mi dangte ṭhatna zawn zâwk zêl chu kan tân a va pawimawh êm!—1 Korinth 13:5; Jakoba 3:17.
7. (a) Mi a Kristianpuiin a rilru a tihnat chuan eng nge a tih ang? (b) Abrahama khân mi dangte nêna inlaichînna ṭha siamna kawngah entawn tûr ṭha engtin nge a siam?
7 Kan rinpuite’n dik lo taka min cheibâwl nia kan hriat chuan remna siam chu a harsa ngei mai. Thufingte 12:18 chuan: “Khandaih chhun anga na taka mi chhun thu sawi an awm,” a ti. Sawi mai mai pawh ni se, fîmkhur lo tak thu sawi chuan rilru natna thûk tak a siam thei a. Tin, sawichhiat emaw, râwng taka rêl emaw nia kan inhriat phei chuan kan tuar na lehzual a ni. (Sâm 6:6, 7) Mahse, chûng rilru natnate avâng mai chuan Kristian chuan thil ṭha tih a ningin, a bânsan thei lo! Chutiang dinhmunah i ding a nih chuan, i pawi sawitu chu ṭha taka biain, thil awmdân siam ṭha tûrin hma la ang che. (Matthaia 5:23, 24; Ephesi 4:26) Chu mi chu ngaidam duh ang che. (Kolossa 3:13) Inhuatna kan tih reh chuan, keimahni rilru leh kan unaute nêna kan inlaichînna chu kan siam ṭha dâwn a ni. Abrahama chuan Lota laka huatna a neih mai theihte chu a chhinchhiah reng lo. Lota leh a chhûngte humhim tûrin a che nghâl zâwk a ni!—Genesis 14:12-16.
Fiahna Kan Insiamchawpte
8. (a) Engtin nge Kristiante chuan ‘anmahni leh anmahni lungngaihna tam taka an inchhun tlang chuk theih’? (b) Engvângin nge Abrahama khân khawvêl thilte a âwm tâwka thlîr dân a thiam?
8 A dik tak chuan, fiahna ṭhenkhat chu kan insiamchawp mai a ni. Entîr nân, Isua chuan a hnungzuitute chu hetiang hian thu a pe a: “Leia sûlrûl leh tuiêkin a ei chhiatnaah, rûkruten an reh pawha an rûknaah hian, in tân rote khâwl khâwm suh u,” tiin. (Matthaia 6:19) Chuti chung chuan, unau ṭhenkhatte chuan Lalram ngaihtuahna aia sum leh pai dah hmasain, “anmahni leh anmahni lungngaihna tam takin an inchhun tlang ta chuk a.” (1 Timothea 6:9, 10) Abrahama chuan Pathian a tih lâwm nân khawvêl thila nawmsakna chu a hlân phal a. “Rinnain ram tiamah khân mi rama châm ang maiin a lo châm ta reng a, thutiam hmunkhat a rochunpui tûr Isaaka leh Jakobate nên chuan puan inahte an awm a; khua lungphûmte nei mi, Pathian rêlbâwl leh siam chu a nghâk reng si a.” (Hebrai 11:9, 10) “Khua” lo la awm tûr, a nih loh leh Pathian sawrkâr a rinna chuan hausaknaa innghat lo tûrin Abrahama chu a ṭanpui a ni. Chutianga tih ve chu a finthlâk dâwn lâwm ni?
9, 10. (a) Engtin nge challan duhna chuan fiahna a siam theih? (b) Engtin nge tûn laia unaupain “tê ber” anga a inngaih ang?
9 Hei hi han ngaihtuah leh la. Bible chuan he kaihhruaina khauh tak hi min pe: “Mi, engmah ni si lovin, mi lian deuhva a inruat chuan a inbum chawp mai a ni,” tiin. (Galatia 6:3) Chu bâkah, ‘elrel leh inngaihhlut avânga engmah ti lova, inngaitlâwm taka ti zâwk’ tûra fuih kan ni bawk. (Philippi 2:3) Ṭhenkhat chuan he thurâwn zâwm lovin, anmahni leh anmahni chungah fiahna an inthlentîr ṭhîn. “Hna ṭha” thawh duh vâng ni lova, mi challang nih an duh avângin, kohhrana chanvo engemaw an chan loh chuan an lunghnualin, an lungawi lo mai ṭhîn.—1 Timothea 3:1.
10 Abrahama chuan ‘inngaihhlut tâwk aliama inngaihhlut lohna’ kawngah entawn tûr ṭha tak a siam a ni. (Rom 12:3) Melkisedeka’n a tawh pawh khân, Abrahama chu Pathian duhsakna a dawn avângin a intichungnung chuang lo va. Chutih ahnêkin, Melkisedeka chu sâwma pakhat pein, a puithiam nihna sâng tak chu a pawm a ni. (Hebrai 7:4-7) Chutiang bawkin tûn laia Kristiante pawh hian challan duh lo va, “tê ber” anga inngaih chu kan duh tûr a ni. (Luka 9:48) Kohhrana hruaitute’n chanvo engemaw i chan âwm tak an chantîr loh che chuan, i mizia emaw, i thil enkawl dân emawah hmasâwn i ngaihna laite hre tûrin ngun takin inenfiah ang che. Chanvo i chân tâk chunga thinrim lovin, i chanvo neih lai—mi dangte Jehova hre tûra ṭanpui theihna chanvo—kha a ṭangkai thei ang berin hmang zâwk ang che. Ni e, “Pathian kut chak tak hnuaiah chuan intihnuai,” ang che.—1 Petera 5:6.
Thil Hmuh Theih Lohte Rinna
11, 12. (a) Engvângin nge kohhrana mi ṭhenkhatte’n hmanhmawh thlâk a ni tih an hriatna chu an hlauh ṭhin? (b) Pathian thutiam rinnaa nun nghahna kawngah Abrahama’n engtin nge entawn tûr ṭha tak a siam?
11 Fiahna dang ni leh thei chu, he khawvêl kalhmang suaksual tâwpna hi muang deuh nia a lang hi a ni. 2 Petera 3:11, 12 sawi angin, Kristiante chu “Pathian ni lo thlen hun tûr chu beisei,” tûr an ni a. Nimahsela, mi tam tak chuan kum engemaw zât, ṭhenkhat phei chuan kum sâwmbi engemaw zât lai he “nî” hi an lo nghâk tawh a. Chuvângin, ṭhenkhat chu an beidawng hmanin, hmanhmawh thlâk a ni tih an hriatna chu an hlauh ta a ni.
12 Abrahama entîrna siam hi han ngaihtuah leh teh. A dam chhûngin a thleng famkim dâwn lo tih hre reng chung pawhin a nun chu Pathian thutiam a rinnaah a nghat a ni. A fapa Isaaka puitlin thleng chuan a dam ngei mai a. Mahse, a thlahte “vâna arsi zât” emaw, “tuifinriat kama ṭiau vaivut” zât emaw ni tûr chuan kum zabi engemaw zât a ral a ngai a ni. (Genesis 22:17) Nimahsela, Abrahama chu a thinrim lo va, a lunghnual hek lo. Chuvângin, tirhkoh Paula chuan Abrahama leh thlahtu dangte chu: “Chûng zawng zawngte chu rinna neiin an thi ta a, thiltiamte chu chang lovin; nimahsela chûng chu hla tak aṭanga hmuin chibai an lo bûk tawh a, leiah hian mikhual leh khualzin mai an ni tih an inhriattîr tawh bawk a,” tiin a ziak a ni.—Hebrai 11:13.
13. (a) Tûn laia Kristiante hi eng angin nge “mikhual” mai an nih? (b) Engvângin nge Jehova’n he thilte tâwpna hi a thlentîr dâwn?
13 Abrahama mahin ‘hla taka’ lo thleng famkim tûr thutiamah a nun a nghah chuan, keini tûn laia mite chuan kan nghat êm êm zâwk tûr a ni, chûng thutiamte thlen famkimna chu kan hnaih tawh hle si a! Abrahama angin, Setana khawvêlah hian “mikhual” mai anga inngaiin, mahni nawmsip bâwlna nun kawng chu kan hnâwl tûr a ni. “Thil zawng zawng tâwpna” chu a hnai mai ni lovin, lo thleng tawh mai tûrin kan duh a ni. (1 Petera 4:7) Hrisêl lohna nasa tak kan nei pawh a ni thei a. A nih loh leh sum leh pai harsatna chuan min tihrehawm viau pawh a ni thei bawk. Nimahsela, Jehova chuan tâwpna chu dinhmun lungngaih thlâk tak aṭanga min chhanhim nân mai ni lovin, a hming tihthianghlim nân a rawn thlentîr dâwn tih kan hre reng tûr a ni. (Ezekiela 36:23; Matthaia 6:9, 10) Keimahni remchân hunah ni lovin, Jehova thil tumte tihhlawhtlin nâna hun ṭha berah tâwpna chu a lo thleng ang.
14. Engtin nge Pathian dawhtheihna chu tûn laia Kristiante’n an ṭangkaipui?
14 Tin, “mi ṭhenkhatin muanga an ruat angin Lalpa chu a thutiam kawngah chuan a muang lo ve; tuma boral duh lova, mi zawng zawng lo sim duhin, nangmahni lamah a dawhthtei a ni zâwk” tih hre reng bawk ang che. (2 Petera 3:9) Pathian chu “nangmahni”—Kristian kohhran mite—“lamah a dawhthei” tih hi chhinchhiah teh. Kan zînga ṭhenkhat chuan “bawlhhlawh kai lo leh sawisêlbovin, thlamuang taka awm a hmuh theih nân” inthlâkthleng leh insiamṭhat nân hun an duh rei deuh a nih hmêl hle. (2 Petera 3:14) Chuvângin, Pathianin dawhtheihna a lantîr avâng chuan kan lâwm hle dâwn lâwm ni?
Harsatna Kârah Hlimna Hmuin
15. Engtin nge Isua khân fiahna a tuar reng chung pawhin a hlimna a hlauh loh a, amah entawn chu tûn laia Kristiante’n engtin nge an hlâwkpui?
15 Abrahama nun kawng chuan tûn laia Kristiante hi thil tam tak min zirtîr a. Ani chuan rinna chang ni lo, dawhtheihna te, finna te, huaisenna te, leh mahni hma sial lo hmangaihna te a lantîr a ni. Jehova chibai bûkna chu a nunah a dah pawimawh ber a ni. Amaherawhchu, kan tâna entawn tûr ṭha ber chu Isua Krista entawn tûr siam a ni tih hi hriat reng tûr a ni. Ani pawhin fiahna leh thlêmna tam tak a tâwk a, chuti chung chuan a hlimna chu a hlauh ngai lo. Eng nge a chhan? A hma lama beiseina awm chu a thlîr tlat vâng a ni. (Hebrai 12:2, 3) Chuvângin, Paula chu heti hian a ṭawngṭai a: “Chhelna leh thlamuanna Pathian chuan Krista Isua sawi angin rilru hmunkhat pu tawnin awmtîr che u rawh se,” tiin. (Rom 15:5, 6) Rilru put hmang dik tak kan neih chuan, Setana’n harsatna engkim min siam mah se, hlimna kan nei thei a ni.
16. Harsatna nasa takin min tlâkbuak hunah chuan eng nge kan tih theih?
16 Harsatna nasa takin a tlâkbuak che chuan, Jehova chuan Abrahama a hmangaih ang chiahin nang pawh a hmangaih che tih inhrilh ṭhîn la. Ani chuan hlawhtling tûrin a duh che a ni. (Philippi 1:6) Jehova chu rinchhan tlat la, “in tuar theih tâwk aliam chu thlêmna in tawh a phal lo vang; in tuar theihna tûrin thlêmna rualin tlân chhuahna kawng a siam nghâl zâwk ang,” tih ring nghet tlat ang che. (1 Korinth 10:13) Nî tinin Pathian Thu chhiar ziah ang che. (Sâm 1:2) Chhelna dîlin Jehova hnênah ṭawngṭai fan fan rawh. (Philippi 4:6) Ani chuan ‘a dîltute chu thlarau thianghlim a pe dâwn’ a ni. (Luka 11:13) Jehova’n thlarau lam châwmna a ruahman, kan Bible ṭanchhan thu leh hla chhuahte hi hmang ṭangkai la. Unaute ṭanpuina zawng bawk ang che. (1 Petera 2:17) Rinawm takin Kristian inkhâwmnaah tel zat zat ang che, chutah chuan chhel nâna i mamawh fuihnate i hmu dâwn nia. (Hebrai 10:24, 25) I chhelna chuan Pathian pawm tlâk a nihtîr dâwn che tih leh i rinawmna chuan a thinlung a tilâwm dâwn tih i rinnaah chuan lâwm rawh.—Thufingte 27:11; Rom 5:3-5.
17. Engvângin nge tûn laia Kristiante chu lungngaihna hnuaia an tlâwm loh?
17 Abrahama chu Pathianin “ṭhian” anga a hmangaih a ni a. (Jakoba 2:23) Chuti chung chuan a nun chu rilru hahthlâk tak tak fiahnate leh hrehawmnatein a khat tlat a ni. Chuvângin, he “ni hnuhnûngahte” hian Kristiante chuan chutianga hrehawmna chu kan beisei thei a ni. A nihna takah phei chuan “mi sual leh tihdertute erawh chu mi bum leh buma awmin an sual zual deuh deuh ang,” tih Bible chuan min hrilh lâwk a ni. (2 Timothea 3:1, 13) Tichuan, lungngaihna hnuaia tlâwm mai ai chuan, hêng nêksâwrna kan tawnte hi Setana kalhmang suak sual tak tâwpna a hnaih tawhzia chhinchhiahna a ni tih i hre zâwk ang u. Mahse, Isua chuan “a tâwp thlenga tuar peih apiang chu chu mi ngei chu chhandamin a awm ang,” tiin min hriatnawntîr a ni. (Matthaia 24:13) Chuvângin, ‘thil ṭha tih chu ning suh’ ang che! Abrahama entawn la, “rinna leh nghah peih vânga thutiamte rochung tawhte,” zînga mi ni ve ang che.—Hebrai 6:12. (w01 8/15)
I Chhinchhiah Em?
• Engvângin nge tûn laia Jehova mite’n fiahna leh hrehawmna an beisei?
• Eng kawngin nge Setana’n hmaichhana beihna a hman?
• Kristiante inkâra mi mal buaina hi eng anga tihfel tûr nge ni?
• Engtin nge chapona leh inngaihhlutnain fiahna a siam theih?
• Pathian thutiamte thlen famkim hun nghah chungchângah eng kawngin nge Abrahama’n entîrna ṭha tak a siam?
[Phêk 31-naa milem]
Abrahama hun lai chuan Pathian thutiamte thlen famkimna chu ‘hla takah’ a awm a; mahse, chutah chuan a nun chu a nghat tlat