Vênnainsâng ONLINE LIBRARY
Vênnainsâng
ONLINE LIBRARY
Mizo
Ṭ
  • â
  • ê
  • î
  • û
  • ṭ
  • Ṭ
  • BIBLE
  • THU LEH HLA CHHUAHTE
  • INKHAWMTE
  • w02 2/1 p. 8-12
  • Pathian Hmangaihte Zînga Mi I Ni Em?

I thlanah hian video a awm lo.

A pawi lutuk, he video hi a load theih loh.

  • Pathian Hmangaihte Zînga Mi I Ni Em?
  • Vênnainsâng Jehova Lalram Puan Chhuahna—2002
  • Thupuitête
  • Thu Thuhmun
  • Isua Hmangaihna Entawn Tlâk Chu Zir Rawh
  • Thupêk Thar Zâwm Rawh
  • Inlaichînna Roh Hle Tûr Chu
  • “Khawvêla Mi In Ni Si Lo”
  • Pa leh Fapa Hmangaihnaah Chuan Awm Reng Rawh
  • Jehova’n Tun Laiah Eng Nge Min Phût?
    Vênnainsâng Jehova Lalram Puan Chhuahna—1999
  • “Zirtîr Isuan A Hmangaiha” Hnên Aṭanga Kan Zir Theihte
    Vênnainsâng Jehova Lalram Puan Chhuahna (Zir Tûr)—2021
  • “Huai Takin Awm Rawh U! Keiin Khawvêl Ka Ngam Ta”
    Vênnainsâng Jehova Lalram Puan Chhuahna—2003
  • Hriatrengna Inkhâwma Kan Tel Chhan
    Vênnainsâng Jehova Lalram Puan Chhuahna (Zir Tûr)—2022
Vênnainsâng Jehova Lalram Puan Chhuahna—2002
w02 2/1 p. 8-12

Pathian Hmangaihte Zînga Mi I Ni Em?

“Tupawh ka thupêkte neia zâwm chu mi hmangaihtu a ni; tupawh mi hmangaih chu ka Pain a hmangaih ang.”​—JOHANA 14:21.

1, 2. (a) Engtin nge Jehova’n mihringte a hmangaihzia a lantîr? (b) C.E. 33, Nisan 14 zânah Isua’n eng nge a tih ṭan?

JEHOVA chuan mihring a siamte hi a hmangaih êm êm a. Khawvêl mihring zawng zawngte hi “a hmangaih êm êm a, chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tupawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zâwk nân.” (Johana 3:16) Krista thih Hriatrengna hun a lo hnaih hian, Kristian dikte chuan Jehova’n “min hmangaih a, kan sualte thupha chawina ni tûrin a Fapa a rawn tîr,” a ni tih hi an ngaihtuah ngun lehzual tûr a ni.​—1 Johana 4:10.

2 C.E. 33, Nisan 14 zân khân, Isua leh a tirhkoh 12-te chu Israel mite Aigupta ram ata an chhuah hriatrengna Kalhlen Kût hmang tûrin Jerusalema pindan chungnung pakhatah an kal khâwm a. (Matthaia 26:​17-20) He Judate kût hi a hmanpui zawhah, Isua chuan Juda Iskariota chu an zîng ata a hnawt chhuak a; tichuan, Kristiante hman ṭhin Krista thih Hriatrengna lo ni tûr, zanriah chu a kîlpui ṭan ta a ni.a A taksa leh a thisen entîr nân chhang dawidim telh loh leh uain hmangin, Isua chuan a tirhkoh la bâng 11-te chu remna chawhlui a kîlpui a. Chanchin Ṭha Ziak Hmasa Pathum ziaktu, Matthaia te, Marka te, leh Luka te, leh tirhkoh Paula, “Lalpa Zanriah” tia phuahtu te hian a tihzawm dân kimchang takin an ziak a ni.​—1 Korinth 11:20; Matthaia 26:​26-28; Marka 14:​22-25; Luka 22:​19, 20.

3. Eng kawng pawimawh takin nge pindan chungnunga a zirtîrte nêna Isua hun hnuhnûng hman chungchâng tirhkoh Johana ziak chu a dangte lakah a danglam?

3 Mak tak maiin, tirhkoh Johana chuan chhang leh uain sem thu a ziak hauh lo. A chhan ni thei âwm anga lang chu a hming chawia Chanchin Ṭha a ziah lai (C.E. 98 vêl) hian, chhang leh uain sem vêl chu Kristian hmasate’n an lo hman ṭhin tawh vâng a nih a rinawm. (1 Korinth 11:​23-26) Nimahsela, Isua’n A thih Hriatrengna a ṭan hma leh a zawh chiaha a thiltih leh thusawite chu Johana chauh hian Pathian thâwk khumin min hrilh a ni. He chanchin chipchiar tak hian Johana Chanchin Ṭha bung nga lai a awh a ni. Chûng chuan Pathian hmangaih zâwng mite chu fiah takin a târ lang. Tûnah chuan Johana bung 13 aṭanga 17 hi lo bihchiang ta ila.

Isua Hmangaihna Entawn Tlâk Chu Zir Rawh

4. (a) Engtin nge Isua’n Hriatrengna a neih ṭan laia a zirtîrte nêna an inhmuhna thupui chu Johana chuan a sawi uar? (b) Jehova’n Isua a hmangaih chhan pawimawh tak pakhat chu eng nge ni?

4 Isua’n a hnungzuite a ṭhen dâwna a fuihna thu awmna hêng Bible bungahte hian hmangaihna chu a thupui ber a ni a. “Hmangaihna” sawina thumal chi hrang hrang chu vawi 31 lai a lang a ni. Isua’n a Pa, Jehova leh a zirtîrte a hmangaih nasatzia chu hêng Bible bungte aia a lanchian zâwkna a awm lo rêng rêng. Isua’n Jehova a hmangaihzia chu a nun chanchin ziakna Chanchin Ṭha zawng zawngah hmuh theih a ni a; mahse, Johana chuahvin a ruh lang râwta Isua thusawi: “Pa ka hmangaih” tih ṭawngkam hi a ziak lang ni. (Johana 14:31) Isua chuan Jehova pawhin amah a hmangaih thu leh a hmangaih chhan pawh a sawi bawk: “Pain mi hmangaih ang bawkin kei pawhin ka hmangaih che u hi; ka hmangaihin awm reng rawh u. Nangnin ka thupêkte in zawm chuan ka hmangaihin in awm reng ang; keiin ka Pa thupêkte ka zâwm a, a hmangaihin ka awm reng ang bawk hian,” tiin. (Johana 15:​9, 10) Ni e, Jehova chuan a Fapain a thu a âwih tlat avângin a hmangaih a ni. Isua Krista hnung zuitu zawng zawngte tâna zir tûr ṭha a va ni êm!

5. Isua’n engtin nge a zirtîrte a hmangaihzia a lantîr?

5 Isua’n a hnungzuite a hmangaih nasatzia chu a tirhkohte nêna an inkawm hnuhnung ber chungchâng Johana ziak inṭan tirhnaah sawi uar a ni nghâl pang a. Johana chuan heti hian a ziak: “Kalhlên Kût hmain Isuan he khawvêl hi chhuahsana Pa hnêna a kal hun a thleng tawh tih a hria a, amaha mi khawvêla awm a hmangaih ṭhinte chu a tâwp thleng pawhin a hmangaih reng a,” tiin. (Johana 13:1) Chu zân chhinchhiah tlâk tak maiah chuan, hmangaih taka mi dangte rawng bâwlsak chungchângah theihnghilh theih loh tûr thil a tihhmuh a. An ke a silsak a ni. Chu a thiltih chu tupawhin Isua leh a unaute tâna tihsak an duh tûr thil a ni a; mahse, an hreh tlat si. Isua chuan chu hna tlâwm tak chu thawkin, a zirtîrte hnênah chuan: “Kei Lalpa leh Zirtîrtu mahin in ke ka sil chuan nangni pawhin in ke in insilsak tûr a ni. In chunga ka tih ang hian nangni pawhin in tih vena tûrin ka tihhmuh che u a ni si a,” tiin a hrilh a ni. (Johana 13:​14, 15) Chuvângin, Kristian dikte chuan an unaute rawng bâwlsak chu an duhin, an châk tûr a ni.​—Matthaia 20:​26, 27; Johana 13::17.

Thupêk Thar Zâwm Rawh

6, 7. (a) Hriatrengna hman ṭanna chungchângah eng thil pawimawh chipchiar tak nge Johana chuan a pêk? (b) Eng thupêk thar nge Isua’n a zirtîrte a pêk a, eng nge a thar a nihna?

6 Nisan 14 zâna pindan chungnunga thil thleng Johana ziak chu, Juda Iscariota a chhuah thu chiang taka ziak lanna awmchhun a ni. (Johana 13:​21-30) Chanchin Ṭha ziakte remkhâwmna chuan he phiarrutu a kal bo hnuah chauh Isua’n A thih Hriatrengna chu a hmanpui ṭan tih a târ lang. Chutah, a tirhkoh rinawmte chu engkim a hrilh ta a, an inṭhen dâwn avângin, fuihna leh kaihhruaina a pe a ni. Hriatrengnaa tel tûra kan inbuatsaih hian, chu mi ṭuma Isua thusawite chu kan ngaihven hle tûr a ni a, Pathian hmangaihte zînga mi nih kan duh avângin kan ngaihven lehzual tûr a ni.

7 A thih Hriatrengna an hman ṭan hnua Isua kaihhruaina pêk hmasak ber chu thil thar a ni. Hetiang hian a sawi: “Thupêk thar ka pêk che u hi, inhmangaih ula; keiin ka hmangaih ang che u hian nangni pawh inhmangaih ula. In inhmangaih chuan mi zawng zawngin ka zirtîrte in ni tih chu miah chuan an hria ang,” tiin. (Johana 13:​34, 35) He thupêkah hian eng nge thar? Chu mi hnu lawkah chuan, Isua chuan thil awmdân chu hetiangin a sawi fiah a ni: “Hei hi ka thupêk a ni, keiin ka hmangaih che u ang bawkin nangni inhmangaih ula. Mihringin a ṭhian aia a nun a paih aliama hmangaihna nasa zâwk tuman an nei lo,” tiin. (Johana 15:​12, 13) Mosia Dân chuan Israel mite chu ‘mahni an inhmangaih anga an ṭhenawmte hmangaih tûrin’ thu a pê a. (Leviticus 19:18) Mahse, Isua thupêk chuan a huam thui zâwk a ni. Kristiante chu Krista’n anmahni a hmangaih anga inhmangaih tawn a, an unaute tâna an nun chân pawh an inhuam tûr a ni.

8. (a) Mahni inphat hmangaihnaah eng nge tel? (b) Engtin nge tûn laia Jehova Thuhretute chuan mahni inphat hmangaihna chu an lantîr?

8 Hriatrengna hun hi a mi mal leh a kohhran zâwnga Kristian chhinchhiahna chiang tak​—Krista neih ang hmangaihna​—kan neih leh neih loh inenfiah hun a ni. Chutiang mahni inphat hmangaihna chuan Kristianin a unaute phatsan aia mahni nunna ngei chân inhuamna a kâwk thei a, chutiang nih châng pawh a awm tawh rêng a ni. Mahse, a tam zâwkah chuan, kan unaute leh mi dangte ṭanpui nân leh rawng bâwlsak nâna mahni hmakhua ṭhatna tûr chân inhuam hi a ni zâwk fo. He mi kawngah hian tirhkoh Paula chu entawn tlâk tak a ni. (2 Korinth 12:15; Philippi 2:17) Jehova Thuhretute chu khawvêl pumpuiah mahni inphatna rilru nei, an unaute leh ṭhenawmte ṭanpui duh leh mite hnêna Bible thutak zirtîr tûra thawk rimte anga hriat hlawh tak an ni.b​—Galatia 6::10.

Inlaichînna Roh Hle Tûr Chu

9. Pathian leh a Fapa nêna kan inlaichînna hlu tak vawng reng tûrin, eng nge lâwm taka kan tih?

9 Kan tân chuan Jehova leh a Fapa, Isua Krista hmangaih nih tluka hlu engmah a awm lo. Nimahsela, chutiang hmangaihna nei tûr leh dawng tûr chuan, thil engemaw kan tih a ngai a ni. A zirtîrte nêna a zân hman hnuhnûng ber khân, Isua chuan: “Tupawh ka thupêkte neia zâwm chu mi hmangaihtu a ni; tupawh mi hmangaih chu ka Pain a hmangaih ang, kei pawhin ani chu ka hmangaih ang a, a hnênah ka inlâr ang,” a ti. (Johana 14:21) Pathian leh a Fapa nêna kan inlaichînna chu kan roh êm avângin, a thupêkte chu lâwm takin kan zâwm a ni. Chu a thupêkah chuan mahni inphat hmangaihna lantîr tûra thupêk thar leh “mi hnêna tlângaupui leh hriattîr” tûra kaihthawh a nih hnua Krista thupêk a tel bawk a, chanchin ṭha pawm duhtu zawng zawngte “zirtîrahte siam” pawh a tel bawk a ni.​—Tirhkohte 10:​42, NW; Matthaia 28:​19, 20.

10. Hriak thih te leh “berâm dang” te tân eng inlaichînna hlu tak nge awm?

10 Zân reh lamah chuan, tirhkoh rinawm Juda (Thaddaia) zawhna chhângin Isua chuan: “Miin mi hmangaih chuan ka thu a zâwm ang a; ka Pain ani chu a hmangaih ang a, a hnênah kan lo kal ang a, a hnênah kan awm reng ang,” a ti a. (Johana 14:​22, 23) Leia an awm lai ngei pawhin, vâna Krista rorêlpui tûra koh, hriak thih Kristiante chuan Jehova leh a Fapa nêna inlaichînna hnai bîk tak chu an nei a ni. (Johana 15:15; 16:27; 17:22; Hebrai 3:1; 1 Johana 3:​2, 24) Mahse, an ṭhian “berâm dang,” he leia chatuana nun beiseina neite pawhin thu an âwih phawt chuan an “vêngtu pakhat,” Isua Krista leh an Pathian, Jehova nên inlaichînna hlu tak an nei ve tho a ni.​—Johana 10:16; Sâm 15:​1-5; 25:14.

“Khawvêla Mi In Ni Si Lo”

11. Eng vaukhânna pawimawh tak nge Isua’n a zirtîrte a pêk?

11 A thih hmaa a zirtîr rinawmte nêna an inkawmna hnuhnûng ber khân Isua chuan vaukhânna pawimawh tak a pe a ni: Pathian hmangaihna dawngtu chu khawvêlin a haw dâwn tih chu. Hetiang hian a puang a ni: “Khawvêlin a huat che u chuan, a huat hma che u pawhin keimah mi hua tih in hria e. Nangni khawvêla mi ni ula, khawvêlin anmahni mi a hmangaih tûr; khawvêla mi in ni si lo va, khawvêla mi ka thlan chhuah zâwk che u avâng hian khawvêlin a hua che u a ni e. ‘Bâwih a pu aiin a ropui lo,’ tih thu ka hrilh tawh che u kha hre reng rawh u. Annin kei mi tihduhdah tawh chuan nangni pawh an tiduhdah ang che u; ka thu an zawm tawh chuan nangni thu pawh an zâwm ang,” tiin.​—Johana 15:​18-20.

12. (a) Engvângin nge Isua’n a zirtîrte chu khawvêlin a huat tûr thu a hrilh? (b) Hriatrengna hun a lo hnaih deuh deuh hian eng thil nge kan vaia ngaihtuah atâna ṭha?

12 Isua chuan a tirhkoh 11-te leh anmahni hnua Kristian dik zawng zawngte chu khawvêl huat an hlawh avânga lunghnuala an bânsan mai loh nân hêng vaukhânna thute hi a pe a ni. “Tihlungnihlohva in awm lohna tûrin hêng hi in hnênah ka sawi tawh hi. Inkhâwmna inahte an hnawntîr ang che u a; a ni, tupawh a tihlum tûr che u apiangin Pathian chungah thil ṭha tiin an inhria ang, chutiang hun chu a thleng dâwn. Chûng thil chu an ti ang, Pa leh kei min hriat loh avângin,” tiin a belhchhah bawk. (Johana 16:​1-3) Bible hrilhfiahna pakhat chuan heta thumal ‘tilungnilova awm’ tih awmzia chu “miin a rin tûr leh a thu a âwih tûr ngawih ngawih chu rinhlelhtîr ṭana, kalsantîr; tlûkchhiattîr,” tihna a ni a ti. Hriatrengna hman hun tûr kan hnaih deuh deuh hian, tûn hma leh tûn laia mi rinawmte nun kawng chu ngaihtuah ṭheuhvin, fiahna hnuaia an nghehzia entawn tûr ṭha takte chu kan entawn ṭheuh tûr a ni. Dodâlna emaw, tihduhdahna emaw chuan Jehova leh Isua kalsantîr che suh se, anmahni rinchhan leh an thu zawm chu tum nghet tlat zâwk ang che.

13. Isua’n a Pa hnênah a hnungzuitute tân eng nge a dîl?

13 Jerusalem pindan chungnung a chhuahsan hmaa a khârna ṭawngṭaina a neihah Isua chuan a Pa hnênah tihian a sawi a: “I thu an hnênah ka pe ta e; tin, khawvêlin anni chu an hua a, khawvêla mi an nih loh avângin, kei khawvêla mi ka ni lo ang bawk hian. Nangin anni chu khawvêl ata i lâk chhuah tûra ngên ka ni lo va, mi sual lakah chuan i hum tûr ka ti zâwk a ni. Anni chu khawvêla mi an ni lo, kei khawvêla mi ka ni lo ang bawk hian,” tiin. (Johana 17:​14-16) Jehova chuan a hmangaihte chu khawvêl ata an inlâkhrannaa anmahni tichak tûrin a vêng reng a ni tih kan chiang thei a ni.​—Isaia 40:​29-31.

Pa leh Fapa Hmangaihnaah Chuan Awm Reng Rawh

14, 15. (a) ‘Grêp suak’ nêna in ang lo takin, Isua chu eng nên nge a intehkhin? (b) “Grêp hrui taktak” “pêngte” chu tute nge ni?

14 Nisan ni 14 zâna a zirtîr mi rinawmte nêna an inkawmnaah Isua chu ‘grêp suak’ Israel mi rinawm lote ang ni lo vin, “grêp hrui taktak” nên a intehkhin a ni: “Kei grêp hrui taktak ka ni, ka Pa a huan enkawltu a ni,” tiin. (Johana 15:1) Chu mi hma kum zabi engemaw zâtah, amah phatsantute hnêna Jehova thu chhuak chu zâwlnei Jeremia chuan: “Grêp ṭha tak ka phun che a, eng tiziaa inleta, ka tân grêp suaka lo chang ta nge i nih?” tiin a lo ziak diam tawh a ni. (Jeremia 2:21) Zâwlnei Hosea pawhin hetiang hian a ziak: “Israel chu grêp hrui ṭâwng tak a ni a, atân rah a chhuah a; . . . rilru pahnih a nei,” tiin.​—Hosea 10:​1, 2, NW.

15 Biakna dik rah chhuah ai chuan, Israel chu a lo kal pêng ta a, atân rah a lo chhuah ta zâwk a ni. A zirtîrte nêna an inkawm hnuhnun ber hun a lo thlen hma ni thumniah Isua chuan Juda hruaitu vêrvêkte chu heti hian a hrilh a: “Pathian ram chu in hnên ata lâksak a ni ang a, a rah chhuah tûr hnam hnênah pêk a ni ang,” tiin. (Matthaia 21:43) Chu hnam thar chu “Pathian Israelte,” hriak thih Kristian mi 144,000-te an ni a, anni chu “grêp hrui taktak,” Isua Krista “pêngte” tia tehkhin an ni.​—Galatia 6:16; Johana 15:5; Thu Puan 14:​1, 3.

16. Isua’n a zirtîr rinawm 11-te chu eng ti tûrin nge a fuih a, he tâwpna huna mi rinawm la bângte chungchâng eng nge kan sawi theih?

16 Isua chuan pindan chungnunga a kianga awm a zirtîr 11-te hnênah: “Ka zawmpui pêng rah lo apiang a paih ṭhîn a; a rah apiang a tithianghlim ṭhîn, a rah tam leh zual nân. Keimahah awm reng rawh u, kei pawh nangmahniah ka awm reng ang. Pêng chu grêp hruia a awm reng loh chuan amahin a rah thei lo ang bawkin, nangni pawh keimahah in awm reng loh chuan in rah thei lo vang,” tiin a hrilh a ni. (Johana 15:​2, 4) Tûn laia Jehova mite chanchin chuan Krista hriak thih la bângte chu an Hotu, Isua Kristaah an awm reng tih a târ lang chiang hle a ni. (Ephesi 5:23) Anni chuan tlenfai leh tihthianghlimna chu an pawm a. (Malakia 3:​2, 3) Kum 1919 aṭang khân, Lalram rah chu a chuang a liamin an chhuah a, atîrah chuan hriak thih Kristian dangte an rah chhuak phawt a; tin, 1935 aṭang chuan an thawhpui “mipui tam tak” an rah chhuak leh a, anni chu an pung reng a ni.​—Thu Puan 7:9; Isaia 60:​4, 8-11.

17, 18. (a) Isua thusawi eng hian nge hriak thihte leh berâm dangte chu Jehova hmangaiha awm reng tûra ṭanpui? (b) Engtin nge Hriatrengnaa inkhâwmna chuan min ṭanpui ang?

17 He Isua thu sawi zawm hi hriak thih Kristian zawng zawngte leh an thawhpui dangte tân a ni: “He mi avângin ka Pa chu chawimawiin a awm ṭhîn, tam taka in rah hian; chutichuan ka zirtîrte in ni ang. Pain mi hmangaih ang bawkin kei pawhin ka hmangaih che u hi; ka hmangaihin awm reng rawh u. Nangnin ka thupêkte in zawm chuan ka hmangaihin in awm reng ang; keiin ka Pa thupêkte ka zâwm a, a hmangaihin ka awm reng ang bawk hian,” tih hi.​—Johana 15:​8-10.

18 Kan za hian Pathian hmangaiha awm reng kan duh a, chu kan duhna chuan rah tam tak chhuah tûrin min chêttîr a ni. Hei hi “ram chanchin ṭha” hrilh theihna hun remchâng zawn rengna hmangin kan ti a ni. (Matthaia 24:14) Chu bâkah, kan mi mal nuna “thlarau rah” lantîr tumin theihtâwp kan chhuah bawk. (Galatia 5:​22, 23) Krista thih Hriatrengnaa telna chuan he mi chungchânga kan tum ruhna chu a tichak lehzual ang: Pathian leh Krista min hmangaihna nasatzia hriatnawntîr kan nih dâwn avângin.​—2 Korinth 5:​14, 15.

19. Thuziak dawtlehah eng ṭanpuina dang nge kan sawiho dâwn?

19 Hriatrengna a hmanpui zawhah Isua chuan a hnungzui rinawmte chu a Pain, “thlamuantu, thlarau thianghlim” a pêk tûr thu a tiam a ni. (Johana 14:26) Chu thlarau chuan hriak thihte leh berâm dangte chu Jehova hmangaiha a awmtîr reng dân chu a dawtleha thuziakah kan hmu ang. (w02 2/1)

[Footnote-te]

a Bible calendar aṭanga chhût chuan, kum 2002 atâna Nisan 14 chu March 28, Ninganî, ni tlâk rualin a inṭan a ni. Chu mi tlai chuan, khawvêl pum puia Jehova Thuhretute chu Lalpa Isua Krista thih Hriatrengna hun hmang tûrin an kalkhâwm ang.

b Jehova Thuhretute chhuah Jehovah’s Witnesses​—Proclaimers of God’s Kingdom, tih lehkhabu bung 19 leh 32-na en rawh.

Ennawnna Zawhnate

• Hmangaih taka rawng inbâwlsakna chungchângah Isua’n a zirtîrte chu eng zir tûr ṭha tak nge a pêk?

• Hriatrengna hun hi eng chungchânga mahni inenfiahna hun nge ni?

• Khawvêlin min huat tûr leh mi tihduhdah tûr chungchânga Isua vaukhânna avâng hian engvângin nge kan lungnihloh loh vang?

• “Grêp hrui taktak” chu tunge ni? Tute nge “a pêngte” chu ni a, an lakah eng nge beisei a nih?

[Phêk 9-naa milem]

Isua chuan a tirhkohte chu rawng inbâwlsakna kawngah entawn tûr ropui tak a pe

[Phêk 10-naa milemte]

Krista zirtîrte chuan mahni hmasial lo hmangaihna lantîr tûra a thupêk chu an zâwm

    Mizo Thu leh Hla Chhuahte (1990-2025)
    Chhuahna
    Luhna
    • Mizo
    • Share
    • I Duh Dânte
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Hman Dân Tûr
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Luhna
    Share