Jehova Felnaah Chuan Lâwm Rawh
“Felna leh zahngaihna zuitute chuan nunna te, felna te, chawimawinate an hmu ang.”—THUFINGTE 21:21.
1. Tûn laia mite nun phung engin nge rah râpthlâk tak a chhuah?
“MI NGAIHA kawng dik ni âwm taka lang, a tâwp chu thihna kawng ni si a awm.” (Thufingte 16:25) He Bible thufing hian tûn laia mi tam zâwkte kawng zawh chu a va sawifiah chiang êm! A tlângpui thuin, mite chuan an ngaiha thil dik tih chauh chu an vei a, mi dangte mamawh bulpuite thlengin an ngaihthah ṭhak a ni. (Thufingte 21:2) An chênna ram dân leh tehkhâwngte chu ṭawngkam maiin an zâwm a, palzût theihna hun remchâng an zawng reng a ni. Chuvângin, mipuite chu an kehchhia a, a ngaihna hre lovin, an buai phah ta rêng a ni.—2 Timothea 3:1-5.
2. Mihringte ṭhatna tûrin eng nge neih vat ngai?
2 Kan ṭhatna tûrin—leh mi zawng zawngte remna leh himna tûrin—dân leh tehkhâwng dik, mi tin pawm duh leh zawm duh tûr chu kan neih vat a ngai a ni. Eng anga mi fing leh fel pawh ni se, mihring siam dân leh tehkhâwngte chuan chu mamawh chu a phuhru thei lo tih a chiang hle. (Jeremia 10:23; Rom 3:10, 23) Mi tinte pawm duh leh zawm duh tehkhâwng chu a awm a nih chuan, khawi aṭanga hmuh theih nge ni a, eng ang nge ni ang? Chu aia zawhna pawimawh zâwk chu, Chutiang tehkhâwng chu a awm chuan, i pawm thlap ang em?
Tehkhâwng Fel Hmuchhuakin
3. Tunge mi zawng zawng tâna pawm tlâk leh ṭangkai tehkhâwng siam tûra tling ber ni a, engvâng nge?
3 Mi zawng zawng tâna pawm tlâk leh ṭangkai tûr tehkhâwng hmu tûr chuan, chi te, hnam nunphung te, leh politics inthliarna te chunga lêng leh mihringte nakin hun hriat lohna leh chak lohnain a thunun ve loh tuemaw kan pan a ngai a ni. Chiang takin, a tling awmchhun chu Siamtu engkimtithei, Pathian Jehova chauh a ni a, ani chuan: “Vân khi lei aia a sâng zâwk angin, ka awm dânte hi in awm dânte aiin a sâng zâwk si a, ka ngaihtuahte pawh hi in ngaihtuahte aiin a sâng zâwk bawk a ni” tiin a puang a ni. (Isaia 55:9) Chu bâkah, Bible chuan Jehova chu “Pathian rinawm, khawlohna nei lo, fel leh ṭha a ni,” tiin a sawi. (Deuteronomy 32:4) Bible bu pum puiah hian ‘Jehova chu a fel’ tih ṭawngkauchheh hi kan hmu thluah a ni. (Exodus 9:27; 2 Chronicles 12:6; Sâm 11:7; 129:4; Ṭah Hla 1:18) Ni e, tehkhâwng ṭha ber min pe tûrin Jehova chu kan beisei thei a ni; ani chu a rinawm a, a dikin, a fel si a.
4. Eng nge “felna” tih thumal awmzia chu?
4 Mi tam zâwk chuan mi dangte aia fel zâwk emaw, thianghlim zâwk emawa inngaite chu an duh lo va, an sawichhe hial a; chutiang mite chu mi chunga lêng nia inngai, a nih loh leh vêrvêk taka sakhaw ngaihsak mite nêna thuhmunah an dah a ni. Nimahsela, Bible hman dânin felna chu dik, ngîl, ṭha; thiam lohna nei lo, sualna nei lo; Pathian dân mila nung emaw, nungchang ṭha tehkhâwngte pawm emaw; dik tak emaw, fel tak emawa thil ti tihna a ni. Chutiang nihna ṭha tak nei dân leh tehkhâwngahte chuan i lâwm dâwn lo’m ni?
5. Bible-a târ lan felna nihphung hi hrilhfiah rawh.
5 Felna mize chungchângah Encyclopaedia Judaica chuan: “Felna chu tak nei lo rinthu mai mai a ni lo va, inlaichînna zawng zawnga thil dik leh fel tihnaah a innghat zâwk,” tiin a sawi. Entîr nân, Pathian felna chu amaha awm emaw, a mizia thianghlimna leh faina ang chi emaw a ni lo. Kawng dik leh fel hmanga a nihna a târ lanna hi a ni zâwk mah a ni. Jehova chu thianghlim leh sual kai lo a nih avângin, a thiltih apiang leh amah aṭanga thil chhuak rêng rêng chu a fel a tih theih ang. Bible sawi angin, “LALPA chu a awm dân zawng zawngah a felin, a thiltih zawng zawngah mi khawngaih thei tak a ni ṭhîn.”—Sâm 145:17.
6. Paula chuan a hun laia Juda mi, ring lotu ṭhenkhatte chungchâng eng nge a sawi a, engvâng nge?
6 Tirhkoh Paula chuan Rom khuaa Kristiante hnêna lehkha a thawnnaah he thu hi a sawi uar hle a. Juda mi, ringtu ni lo ṭhenkhate chungchâng chu hetiang hian a ziak a ni: “Pathian felna hre lovin, anmahni felna tihngheh tumin, Pathian felnaah an intulût si lo,” tiin. (Rom 10:3) Engvângin nge Paula chuan chûng mite chu ‘Pathian felna hre lo’ anga a sawi? Pathian tehkhâwng fel, Dân Thupêk chu zirtîr an ni lo vem ni? Zirtîr chu an ni ngei alâwm. Mahse, an zînga a tam zâwk chuan felna chu mi dangte nêna an indâwrna kawnga anmahni kaihruaitu tûr tehkhâwng anga thlîr aiin, sakhaw dânte fîmkhur tak leh rim taka zawmna hmanga neih theih mi mal ṭhatna ringawtah an ngai a ni. Isua hun laia sakhaw hruaitute ang bawkin, dikna leh felna awmzia dik tak chu an hre lo a ni.—Matthaia 23:23-28.
7. Engtin nge Jehova felna chu târ lan a nih?
7 Chu mi nêna inkalh chiah maiin, Jehova felna chu târ lan a ni a, a thiltih zawng zawngah chiang takin a lang a ni. A felna chuan duhthu rênga thil sual titute ngaihzam mai phal lo mah se, chu chuan ani chu Pathian ngainatawm lo leh thilphût ngah, hlauhawm leh hnaih loh tûrah a siam chuang lo. Chutih ahnêkin, a felna thiltih chuan mihringte’n amah an pan theihna tûr leh an sualna sawhkhâwk râpthlâk takte lak aṭanga chhandam an nih theihna tûr chu a siam zâwk a ni. Chuvângin, Jehova chuan “Pathian fel leh chhandamtu” tia koh chu a phu hliah hliah a ni.—Isaia 45:21.
Felna leh Chhandamna
8, 9. Eng kawngin nge Dân chuan Pathian felzia a târ lan?
8 Pathian felna leh hmangaihna avânga a thiltih chhandamna inkungkaih dân hre thiam tûr chuan, Mosia hmanga Israel hnam hnêna Dân a pêk hi ngaihtuah ang che. Chu a Dân pêk chu a fel a ni tih rinhlelhna tûr a awm lo. Mosia chuan a thusawi hnuhnûng berah chuan Israel mite chu: “Heti taka fel, dânte leh rorêlte, tûna in hmaa ka zam zawng zawng ang dân nei hi hnam ropui dang tunge awm ve?” tiin, Dân thupêk felzia a hriatnawntîr a ni. (Deuteronomy 4:8) Kum zabi engemaw zât hnuah, Israel Lal Davida pawhin: “LALPA rorêlnate chu a tak a, a fel vêl vek a ni,” tiin a sawi bawk.—Sâm 19:9.
9 Jehova chuan Dân hmangin thil dik leh dik lo chungchânga a tehkhâwng ṭha famkimte chu a tichiang hle a. Dân thu chuan Israel mite chu sakhuana chungchângah chauh ni lo va, sumdâwnna lama indâwrna chungchâng te, nupa inlaichînna chungchâng te, ei leh in leh zun ram thliar chungchâng te, leh rorêl dân chungchâng tea Israel mite nun dân tûr thlengin a sawikim êm êm a ni. Tin, Dân chuan a bawhchhetute tawrh tûr a hremna pawh a keng tel a, ṭhenkhatah phei chuan a hremna chu thihna a ni nghe nghe a ni.a Mahse, Dân thupêka Pathian thil phût felte chu tûn lai mi tam takte sawi angin mipuite tâna khirh leh zawm hahthlâk tak, an zalenna leh hlimna rûkbosaktu a ni em?
10. Jehova hmangaihtute’n a dân chu engtin nge an ngaih?
10 Jehova hmangaihtute chu a dân leh thupêk felte chungah chuan an lâwm thei êm êm a. Entîr nân, Lal Davida chuan kan hriat tawh angin Jehova dânte chu a dikin a fel tia a pawm mai bâkah, chu dânte chu a ngainain a lâwm êm êm bawk a ni. Jehova dânte leh a rorêlnate chungchâng thu-ah chuan hetiang hian a ziak a: “Chûng chu rangkachak aia duhawm zâwk a ni a, a ni, rangkachak thianghlim tam tak ai pawhin: khawizû leh khawithlâr aiin a thlum zâwk bawk a ni. Chu lo pawh chu chûng chuan i chhiahhlawh hi zilhin ka awm ṭhîn a: chûng zawm chu lâwmman nasa tak neihna a ni ṭhîn,” tiin.—Sâm 19:7, 10, 11.
11. Engtin nge Dân chu “Krista hnên lama min kaihruaitu” a lo nih?
11 Kum zabi engemaw zât hnuah Paula chuan Dân hlut lehzualna chu a sawi chhuak a. Galatia mite hnêna lehkha a thawnnaah: “Chutichuan rinna avânga thiam [“felna,” NW] kan chan theihna tûrin Dân chu Krista hnên lama min kaihruaitu a lo ni a,” tiin a ziak a ni. (Galatia 3:24) Paula hun lai chuan kaihruaitu chu chhûngkaw hung taka awmpui emaw, chhiahhlawh emaw a ni a. Naupangte vênhim leh school-a hruai chu a hna a ni. Chutiang bawkin, Dân chuan Israel mite chu an vêla hnamte sakhaw chîn dânte leh nungchang bawlhhlawh takte lak ata a vênghim a ni. (Deuteronomy 18:9-13; Galatia 3:23) Chu bâkah, Dân chuan Israel mite chu an sualzia a hriatnawntîrin, ngaihdamna leh chhandamna an mamawhzia a hriattîr bawk a ni. (Galatia 3:19) Ran hmanga inthawina chuan tlanna inthawina an mamawhzia a hriattîr a; tin, Messia hriat theih dân tûr entîrna a lo siam a ni. (Hebrai 10:1, 11, 12) Chuvângin, Jehova chuan Dân hmanga a felna a lantîrin, mipuite ṭhatna tûr leh an chatuan chhandamna tûr ngaihtuah chungin a ti a ni.
Pathianin Fela A Chhiarte
12. Israel mite khân fîmkhur taka Dân an zawmna aṭangin eng nge an neih theih?
12 Jehova Dân pêk chu kawng engkima a fel vêl vek avângin, an zawm phawt chuan Israel mite chuan Pathian hmaah mi fel nihna an nei thei a ni. Mosia chuan Israel mite chu Ram Tiama an luh hma lawk khân hetiang hian a hrilh a: “A thu min pêk anga LALPA hmaa a thupêk zawng zawng zâwm tûra kan fîmkhur chuan kan tân damna [“felna,” NW] a ni dâwn a ni,” tiin. (Deuteronomy 6:25) Chu bâkah, Jehova chuan: “Ka dân leh ka rorêlte chu in zâwm tûr a ni: chu chu miin a tih chuan a nun phah ang: Kei hi LALPA chu ka ni,” tiin a tiam a ni.—Leviticus 18:5; Rom 10:5.
13. Dân felte zâwm tûra a mite a phût avângin Jehova chu a dik lo vem? Sawifiah rawh.
13 Lungchhiatthlâk tak maiin, Israelte chuan “LALPA hmaa a thupêk zawng zawng” chu an zâwm ta lo va, malsâwmna an dawn tûr pawh an chân ta a. Pathian Dân chu a ṭhat famkim a, anmahni erawh an famkim loh avângin, Pathian thupêk zawng zawng chu an zâwm thei lo a ni. Hei hi Pathian chu a dik lo emaw, a fel lo emaw tihna a ni em? Ni lo ve. Paula chuan: “Engnge kan sawi tâk ang le? Pathianah chuan fel lohna a awm em ni? Hnai lo ve,” tiin a ziak a ni. (Rom 9:14) Dik tak chuan, Dân pêk hma leh pêk hnu lama mite chu ṭha famkim lo leh sual an ni chung pawhin Pathianin felah a ruat a ni. Chûng Pathian ṭihtute zîngah chuan Nova te, Abrahama te, Joba te, Rahabi te, leh Daniela te an tel a ni. (Genesis 7:1; 15:6; Joba 1:1; Ezekiela 14:14; Jakoba 2:25) A nih leh, eng ṭanchhanin nge hêng mite hi Pathianin fela a ruat?
14. Bible-in mihringte “fel” tia a sawi hian eng a tihna nge?
14 Bible-in mihringte hi “fel” tia a sawi hian, sualna nei lo leh ṭha famkim an ni a tihna a ni lo va. Pathian leh mihringte hmaa a tihtûr a hlen tihna zâwk a ni. Entîr nân, Nova chu “mi fel tak” tih leh ‘a dam rualpuite zînga sawisêlbo’ tia koh a ni, ‘Pathianin a hnêna thu a pêk zawng zawng ang ngeia a tih’ avângin. (Genesis 6:9, 22; Malakia 3:18) Baptistu Johana nu leh pa Zakaria leh Elizabethi te pawh, “Pathian mithmuhin fel takin an awm a, sawisêlbovin Lalpa thupêk leh a dân zawng zawng zâwmin an awm ṭhîn.” (Luka 1:6) Tin, Israel mi ni lo, Itali sipai za hotu, Kornelia pawh “mi fel tak, Pathian ṭih” mi a ni bawk.—Tirhkohte 10:22.
15. Felna hi eng nên nge a inzawm tlat?
15 Chu bâkah, mihring felna hi chu miin Pathian thil phût a tihna ringawt a ni lo va, thinlung chhûng—Jehova leh a thutiamte rinna leh hmangaihna leh chu mi avânga lâwmna—nên a inzawm tlat a ni. Pathian Lehkha Thu chuan Abrahama chuan “LALPA chu a ring a; tichuan ani chuan chu chu a felnaah a ruatsak ta a,” a ti. (Genesis 15:6) Abrahama chuan Pathian awm a ring mai ni lovin, “thlah” chungchânga a thutiam pawh a ring bawk a ni. (Genesis 3:15; 12:2; 15:5; 22:18) Chutiang rinna leh rinna mila thiltihte avângin Jehova chuan Abrahama leh mi rinawm dangte chu a kâwm theiin, ṭha famkim lo mah nise mal a sâwm thei a ni.—Sâm 36:10; Rom 4:20-22.
16. Tlanna rinnain eng nge a rah chhuah?
16 A tâwpah chuan, mihringte felna chu Isua Krista tlanna inthawina rinnaah a innghat tlat a ni. Kum zabi pakhatnaa Kristiante chungchâng chu Paula chuan hetiang hian a ziak a: “Chûng ringtute chu, Krista Isuaa tlanna awm avâng chuan, a khawngaihnain athlâwna thiam chantîrin an awm a,” tiin. (Rom 3:24) Hetah hian Paula chuan van lam Lalrama Krista roluahpui tûra thlante chungchâng a sawi a ni. Mahse, Isua tlanna inthawina chuan mi dang maktaduai tam takte tân Pathian hmaa fel nih theihna kawng a hawng bawk. Tirhkoh Johana chuan inlârnaah “mipui tam tak tuma chhiarsên loh, . . . puan vâr sina . . . lalṭhutphah hmaah leh Berâm No hmaa ding” a hmu a. Puan vâr chuan ‘an puante Berâm No thisena sua an tihvâr’ avânga Pathian hmaa thianghlim leh fel an nihna a entîr a ni.—Thu Puan 7:9, 14.
Jehova Felnaah Chuan Lâwm Rawh
17. Felna ûmna kawngah hma eng nge lâk tûr?
17 Jehova chuan hmangaihna avângin a Fapa, Isua Krista chu a mithmuha mihringte an fel theih nân pe mah se, chu felna chu neih nghâl mai theih a ni lo. Fel ni tûr chuan miin tlanna chungah rinna a lantîr tûr a ni a, a nunphung chu Pathian duhzâwng nên a inmil tûr a ni bawk a, Jehova hnênah a inpumpêk tûr a ni a, chu chu tuia baptisma channa hmangin a lantîr tûr a ni. Tin, felna leh thlarau lam mize dangte chu a ûm zêl tûr a ni. Timothea, Kristian baptisma chang tawh, van lam kohna chang chu Paula’n hetiang hian a fuih a: “Felna te, Pathian ngaihsakna te, rinna te, hmangaihna te, dawhtheihna te, thuhnuairawlhna te ûm zêl rawh,” tiin. (1 Timothea 6:11; 2 Timothea 2:22) Isua pawhin: “A ram leh a felna chu zawng hmasa zâwk rawh u,” tia a sawi khân beih chhunzawm zêl a pawimawhzia a sawi uar a ni. Pathian Lalram malsâwmna zawngin kan thawk rim hle a ni thei a; chutiang bawk chuan Jehova felna kawng ûm zêl tûrin kan thawk rim bawk em?—Matthaia 6:33.
18. (a) Engvângin nge felna ûm zêl chu a awlsam loh? (b) Lota entîrna aṭangin eng nge kan zir theih?
18 Felna ûm chu thil awlsam zawng a ni lo. A chhan chu kan za hian ṭha famkim lo kan ni a, fel lohna lam tihduhna kan neih tlat vâng a ni. (Isaia 64:6) Chu mai bâkah, Jehova kawng fel ngai pawimawh lote hualvêlin kan awm a. Kan dinhmun chu khawpui suaksual Sodoma chêng Lota dinhmun nên a inang hle a ni. Tirhkoh Petera chuan Jehova’n chhiatna lo thleng mai tûr lak ata Lota chhandam ṭha a tih chhan chu hetiang hian a sawi a: “Lota, mi fel, mi sualte awm dân hur tak avânga lungngai êm êma chu a chhandam ta a,” tiin. (2 Petera 2:7, 8) Chuvângin, mi tinte chu: ‘Kan vêla nungchang bawlhhlawhna ka hmuhte hi a rûkin ka ngai thei em? Hêng intihhlimna leh infiamna lâr tak, tharum thawhna ni site hi ka tân thil ninawm mai a ni em? Nge, Lota angin hêng fel lohnate hian min tilungngai êm êm zâwk?’ tia inzâwt âwm kan ni.
19. Pathian felnaah kan lâwm chuan eng malsâwmna nge kan ta ni thei?
19 He hun hlauhawm leh innghahna tlâk lovah hian, Jehova felnaa lâwm chu himna leh invênhimna bul a ni. “LALPA, i puan inah chuan tunge lo mikhual ang? I tlâng thianghlimah chuan tunge lo awm ang?” tih zawhna chu Lal Davida chuan: “Dik taka awma, fel taka tia, a rilrua thutak sawi mi chu” tiin a chhâng a ni. (Sâm 15:1, 2) Pathian felna ûm zêlna leh chu mi chunga lâwmna hmangin, amah nêna kan inlaichînna ṭha kan vawng thei a, a duhsakna leh malsâwmna kan dawng chhunzawm thei a ni. Chuvângin, kan nun chu nun lungawithlâk tak, nun zahawm tak, leh nun thlamuanthlâk tak a ni. Pathian Thu chuan: “Felna leh zahngaihna zuitute chuan nunna te, felna te, chawimawinate an hmu ang,” a ti. (Thufingte 21:21) Chu bâkah, kan thiltih zawng zawnga fel tuma theihtâwp chhuaha kan beihna chuan mi mal inlaichînna hlimawm tak leh thlarau lam leh rilru lam nun hmasâwnna a thlen a ni. Fakna hla phuahtu chuan: “Rorêlna vawng ṭhate chu an eng a thâwl e, englai pawha fel taka titu nên,” tiin a puang chhuak a ni.—Sâm 106:3. (w02 6/1)
[Footnote]
a Mosia Dânin thil a huapzauzia chipchiar tak hriat nân, Jehova Thuhretute chhuah Insight on the Scriptures volume 2, phêk 214-20-a thuziak, “Some Features of the Law Covenant,” tih en ang che.
I Hrilhfiah Thei Em?
• Eng nge ni felna chu?
• Engtin nge chhandamna chu Pathian felna nên a inkungkaih?
• Eng ṭanchhanin nge Pathianin mihringte hi fela a ruat?
• Engtin nge Jehova felnaah chuan lâwmna kan neih theih?
[Phêk 11-naa milemte]
Lal Davida chuan Pathian dânte ngainatna tak tak a lantîr
[Phêk 12-naa milemte]
Nova te, Abrahama te, Zakaria leh Elizabethi te, leh Kornelia te chu Pathianin felah a ruat. A chhan i hria em?