Pathian Aṭanga Chhuak Thuneihnaah Rinawm Takin Intulût Rawh
“LALPA chu kan rorêltu a ni a, LALPA chu dân min petu a ni a, LALPA chu kan lal a ni.”—ISAIA 33:22.
1. Engin nge hmân lai Israel chu hnam dangte zînga tidanglam bîk tlat?
ISRAEL hnam chu B.C.E. 1513-ah a lo piang a. Chutih lai chuan khawpui a nei lo va, ram a nei lo va, lal hmuh theih lah a nei hek lo. A khua leh tuite chu sal tâng chhuak hlim an ni. Nimahsela, chu hnam thar chu kawng dangin a danglam bîk cheu a ni. Pathian Jehova chu hmuh theih loh a rorêltu, Dân petu, leh a Lal a ni. (Exodus 19:5, 6; Isaia 33:22) Hnam dang engmahin chutiangin a inchhâl thei tlat lo!
2. Israel inawp dân chungchângah eng zawhna nge lo chhuak a, engvângin nge chu mi chhânna chu kan tâna a pawimawh êm êm?
2 Pathian Jehova chu ruahman felna leh remna Pathian a nih kawp avângin, ro a rêlna hnam apiang chu inruahman fel thlap tûrin kan beisei thei a. (1 Korinth 14:33) Chu chiah chu Israel awm dân a ni. Mahse, engtin nge lei lama hmuh theih inawpna pâwl chu hmuh theih loh Pathianin a kaihhruai theih? Jehova’n hmân lai hnam a awp dân ngaihtuah a, a bîk takin Israel mite a dâwr dân chuan Pathian aṭanga chhuak thuneihnaa rinawm taka intukluh a pawimawhzia a târ lan dân chhinchhiah chu a manhla hle dâwn a ni.
Hmân Lai Israel Awp A Nih Dân
3. Eng ruahmanna chhawr tlâk tak nge Jehova’n a mite kaihhruai nân a siam?
3 Jehova chu hmuh theih loh Israel Lal ni mah se, hmuh theih a aiawhtu ni tûrin mi rinawmte a thlang a. Hotute, chhûngkaw puipate, leh mite zirtîrtu tûr leh rorêlsaktu tûr upate an awm a ni. (Exodus 18:25, 26; Deuteronomy 1:15) Nimahsela, chûng mawhphurhna neitute chuan Pathian kaihhruaina tel lovin hriatthiam theihna leh hriatthiamna sual thei lo hmangin ro an rêl thei tûrah kan ngai tûr a ni lo. Mi ṭha famkim lo an ni a, an Pathian chibai bûkpuite thinlung chu an hre thei lo a ni. Chutichung chuan, Pathian ṭih mi rorêltute chuan an rinpuite hnênah zilhna thu ṭangkai tak an pe thei a ni, chu an zilhna thu chuan Jehova Dân a ṭanchhan tlat avângin.—Deuteronomy 19:15; Sâm 119:97-100.
4. Eng rilru put hmangte nge Israel rorêltu rinawmte’n an pumpelh tûr ni a, engvâng nge?
4 Nimahsela, rorêltu ni tûr chuan Dân hriat mai a tâwk lo. Ṭha famkim lo an nih avângin, upate chu an rorêlna tikalsual thei thilte—mahni hmasialna te, thleibîk neihna te, leh duhâmna te—lak ata an inkhuahkhirh tlat tûr a ni. Mosia chuan an hnênah: “Rorêlnaah thlei bîk in nei tûr a ni lo; mi tê leh mi lian ang rengin in ngaihthlâksak tûr a ni; tumah in hlau tûr a ni lo; rorêlna chu Pathian ta a ni si a,” tiin a hrilh a ni. Ni e, Israel rorêltute chuan Pathian tân ro an rêl a ni. Chanvo ropui a va ni êm!—Deuteronomy 1:16, 17.
5. Rorêltute a ruat mai bâkah, Jehova’n a mite enkawl nân ruahmanna dang eng nge a siam?
5 Jehova chuan a mite thlarau lam mamawh enkawl nân ruahmanna dang a siam bawk a. Ram Tiam an thlen hma aṭang rêngin, Pathian chibai bûkna hmun tûr, biak bûk sa tûrin thu a pe a. Dân thupêk zirtîr tûr te, inthawina ran hlân tûr te, leh zîng leh tlaia englo rimtui hâl tûr tein puithiamho a ruat bawk a. Tin, Pathian chuan Mosia u, Arona chu Israel puithiam lû hmasa berah a ruat a, a fate chu amah puibâwm tûrin a ruat bawk a ni.—Exodus 28:1; Number 3:10; 2 Chronicles 13:10, 11.
6, 7. (a) Levia puithiamte leh puithiam ni lote inlaichîn dân kha eng nge ni? (b) Levi-hovin hna chi hrang hrang an thawhna aṭangin eng nge kan zir theih? (Kolossa 3:23)
6 Mihring maktaduai engemaw zâtte thlarau lam mamawh enkawl chu thil hautak a ni a, puithiamte lah chu an tlêm hle si a. Chuvângin, Levia chite zînga mi dangte’n an ṭanpui nân ruahmanna siam a ni leh a. Jehova chuan Mosia hnênah: “Levi-hote chu Arona leh a fapate hnênah i hlân ang a: Israela thlahte pualah a hnêna hlan an ni,” tiin a hrilh a ni.—Number 3:9, 39.
7 Levi-hote chu fel taka ruahman an ni a. Chhûngkaw pathum ang zêla ṭhen hrang an ni—Gerson-ho thlahte, Kohatha thlahte, Meraria thlahte tiin. Anni chuan thawh tûr an nei hrang ṭheuh va. (Number 3:14-17, 23-37) Hna thawh ṭhenkhat chu a dang aia pawimawh zâwkin a lang mai thei; mahse, an pawimawh ṭheuh a ni. Kohatha thlah Levi-hote chuan an hna thawh avângin thuthlung bâwm thianghlim leh biak bûk bungruate chu an hnaih reng a ngai a. Mahse, Kohatha thlah an ni emaw ni lo emaw, Levi-ho zawng zawngte chuan chanvo ropui tak an chelh vek a ni. (Number 1:51, 53) Lungchhiat thlâk takin an zînga ṭhenkhat chuan an chanvo chu an hlut lo va. Pathian aṭanga chhuak thuneihnaa rinawm taka intukluh aiin, an chanvovah an lungâwi lo va, chapona te, tum sânna te, leh thîkna rilru te an lo nei ta zâwk a ni. Chûng zînga pakhat chu Levia mi Kora hi a ni.
“Puithiam Nihna In La Zâwn Cheu?”
8. (a) Kora chu tunge? (b) Puithiam nihna mihringte thlîr dân aṭanga Kora thlîr ṭantîrtu ni âwma lang chu eng nge ni?
8 Kora chu Levia chhûngkaw puipa a ni lo va, Kohatha thlahte chhûngkaw puipa lah a ni hek lo. (Number 3:30, 32) Nimahsela, Israelte zînga hotu zahkai tak a ni. Kora hian Arona leh a fapate kiangah hna a thawk a nih a rinawm. (Number 4:18, 19) Chûng mite ṭhat famkim lohna a han hmuh chuan, Kora chuan: ‘Hêng puithiamte hi mi ṭha famkim lo an ni chiang si a, an laka intulût tûra beisei ka la ni ta dah a! Hmân lawk khân Arona’n rangkachak bâwng no a siam a. Kha bâwng no biakna khân kan mite chu milem biaknaah a hruailût kha a ni a. Tûnah lah, Arona, Mosia unaupa chu puithiam lal berah a ṭang ta si! Induhsakna a va ni êm! Arona fapa, Nadaba leh Ahihua te lah eng nge an nih? An rawngbâwlna chanvo hlu tak chu nasa taka an hmuhsit avângin Jehova’n a tiboral a nih kha!’ tiin a ngaihtuah a ni mai thei.a (Exodus 32:1-5; Leviticus 10:1, 2) Kora ngaihtuahna chu eng pawh ni se la, puithiam nihna chu mihringte thlîr dân aṭangin a thlîr ṭan tih chu a chiang hle. Chu chuan Mosia leh Arona, leh Jehova chungah a heltîr ta a ni.—1 Samuela 15:23; Jakoba 1:14, 15.
9, 10. Kora leh a helpuite chuan Mosia chungchângah eng puhna nge an neih a, engvângin nge chutianga ti lo tûr an nih?
9 Mi challang tak a nih avângin, Kora tân chuan amah ang rilru pute a lama lâkkhâwm chu thil harsa a ni lo. Amah leh a thurualpui Dathana leh Abirama te chuan an ngaih dân ṭâwmpui mi 250—hotu hlîr—an khâwm a. An za chuan Mosia leh Arona chu an pan a, an hnênah: “In induh êm mai, mipuite chu an thianghlim ṭheuh si a, LALPA pawh an zîngah a awm si a; eng vângin nge LALPA mipui pungkhâwmho chunga in indah chungnun bîk?” an ti a.—Number 16:1-3.
10 Chûng hel hmangte chuan an thil hriatte avângin Mosia thuneihna chu cho lo tûr an ni a. A hma lawkah, Arona leh Miriami chuan Mosia thuneihna an lo cho tawh a. Anni pawhin Kora chhût dân thovin an chhût a nih kha! Number 12:1, 2 sawi dânin anni chuan: “Mosia hnênah chauh hian em ni LALPAN thu a sawi bîk? Keini hnênah pawh hian a sawi ve lo vem ni?” an ti a. An thusawi chu Jehova’n a lo ngaithla reng a. Ani chuan hruaitu atâna a thlan chu a hriattîr theih nân, Mosia, Arona, leh Miriami chu inbiakna puan ina lo kal tûrin thu a pe a. Chutah Jehova chuan fiah tak maiin: “In zîngah hian zâwlnei in awm chuan amah chu kei LALPA hi inlârnain ka inhriattîr ang a, mang lamah ka bia ang. Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka chhûngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm [“ka chhûngkaw thu zawng zawng ka kawltîr,” NW] a ni,” tiin a hrilh a ni. Chu mi hnu chuan, Jehova chuan Miriami chu rei lo te chhûng phâr hri a veitîr ta a ni.—Number 12:4-7, 10.
11. Engtin nge Mosia chuan Kora chungchâng thu a hmachhawn?
11 Kora leh a lama ṭangte chuan chu thil thleng chu an hre ngei ang a. Chuvângin, an helna chu thiam chantîr theih a ni lo. Chutichung pawh chuan, Mosia chuan zaidam takin hrilhfiah a tum a ni. An chanvo hlut tûrin hetiang hian a fuih a ni: ‘Israelte Pathianin amah hnaih tûra Israel mipuite zîng ata a tihhran che u hi thil tê thamah in ngai em ni?’ tiin. Chu chu “thil tê tham” a ni hauh lo! Levi-ho chuan chanvo tam tak an neisa reng a. Eng dang nge an la duh theih ang? Mosia thu sawi belh: “Puithiam nihna in la zawn cheu?” tih chuan an thinlunga an ngaihtuahte a hailang a ni.b (Number 12:3; 16:9, 10) Engtin nge chu Pathian aṭanga chhuak thuneihna laka helna chu Jehova’n a chhân lêt?
Israel Rorêltu A Inrawlh
12. Israelte’n Pathian nêna inlaichînna ṭha an neih chhunzawm zêl leh zêl loh chu engah nge a innghah?
12 Jehova’n Israel mite hnêna Dân a pêk khân, thu an âwih phawt chuan “hnam thianghlim” an ni ang a, Jehova ruahmanna an pawm chhûng chu hnam thianghlim an nih reng tûr thu a hrilh a ni. (Exodus 19:5, 6) Tûnah chuan alang apauva helna a awm zêl tâk avângin, Israel Rorêltu leh Dânpetu inrawlh a hun ta! Mosia chuan Kora hnênah: “Naktûkah nang leh i mi pungkhâwmho, nang nên, anni nên, Arona nên LALPA hmaah lo awm rawh u; tin, an mei lâkna keng ṭheuh sela, rimtui phul sela, LALPA hmaah mei lâkna ṭheuh, mei lâkna 250 chu rawn keng rawh se; nang leh Arona pawhin in mei lâkna keng ve ve rawh u,” a ti a.—Number 16:16, 17.
13. (a) Engvângin nge Jehova hmaa rimtui hlan chu helhmangte tân chapona a nih? (b) Engtin nge Jehova’n chûng helhmangte chu a tih?
13 Pathian Dânin a sawi ang chuan, puithiamte chauhvin rimtui an hlân thei a. Puithiam ni lo Levia thlahte hnêna Jehova hmaa rimtui hlân tûra a tirhna hrim hrim pawh chuan chûng helhote rilru chu a tiharh tûr a ni a. (Exodus 30:7; Number 4:16) Mahse, Kora leh a lama ṭangte rilru chu a tiharh chuang lo! A tûkah chuan Kora chuan “mipui zawng zawng chu anmahni [Mosia leh Arona] dodâlin inbiakna puan in kawngkaah chuan a awm khâwmtîr a.” Thuziak chuan: “LALPAN Mosia leh Arona chu a bia a, ‘Hêng mipui zîng ata hi inthiarfihlîm rawh u, ka rawn tihboral thut theih nân,’” a tih thu min hrilh a ni. Mahse, Mosia leh Arona chuan mipuite nunna chu zuahsak tûrin an ngên a. Jehova chuan an ngenna chu a pawmsak a. Kora leh a mipuite chungah chuan, “LALPA aṭangin mei lo chhuak a, rimtui hlântu mi zahnih leh sawmnga te chu a rawn kânghlum ta a.”—Number 16:19-22, 35.c
14. Engvângin nge Jehova’n Israel pungkhâwmho chungah phuba a lâk?
14 Mak tak maiin, Jehova’n hel hmangte a tih dân hmutu Israelte chuan engmah an zir chhuak chuang lo. “A tûkah chuan, ‘LALPA mite in tihlum a ni,’ tiin Israela thlah mipui zawng zawng chu Mosia leh Arona chungah an phunnawi a.” Israel mite chu phiarrutute lamah an ṭang tlat mai le! Atâwp atâwpah chuan Jehova dawhtheihna chuan a vâwrtâwp a thleng ta. Tumahin—Mosia leh Arona tak ngial pawhin—mipuite tân an ngensak thei ta lo. Jehova chuan thuâwih lote chungah chuan hri a lêntîr a, “Kora chungchâng thua thite tiam lovin hri-a thi zawng zawng chu sîngkhat leh sângli leh zasarih an ni.”—Number 16:41-49.
15. (a) Israel mite khân hreh hauh lova Mosia leh Arona hruaina pawm chhan tûr eng nge an neih? (b) He thu hian Jehova chungchâng eng nge a zirtîr che?
15 Chûng boral ta zawng zawngte chuan chu mi chungchâng thu ngaihtuah ngun sela chuan awlsam têa boral lo thei an ni a. Hêng zawhna: ‘Tute nge mahni nunna thâpa Pharaoa hmaa ding kha? Tute’n nge Israelte zalêntîr tûra ngên? Israelte chhanchhuah an nih hnuah, Horeb Tlânga hmaichhana Pathian vântirhkoh be tûra koh kha tunge ni?’ tihte hi inzâwt âwm an ni. Chiang takin, Mosia leh Arona chanchin chhinchhiah tlâk tak chuan Jehova laka an rinawm nghehzia leh mipuiho an hmangaihzia a târ lang chiang êm êm a ni. (Exodus 10:28; 19:24; 24:12-15) Helhmangte tihboral chu Jehova châk zâwng a ni lo. Amaherawhchu, mipui chu an hel chhunzawm zêl dâwn nia a lan tâkah chuan, a che ta vat mai a ni. (Ezekiela 33:11) Hêng zawng zawngte hian tûn laiah kan tân awmze thûk tak a nei a ni. Engvângin nge?
Tûn Laia Hmanrua Hriatchhuahna
16. (a) Kum zabi pakhatnaa Judate khân eng finfiahna avângin nge Isua chu Jehova aiawha a nihzia ring âwm tak an nih? (b) Engvângin nge Jehova chuan Levia-ho puithiam nihna chu a thlâk thleng a, eng hmang hian nge a thlâk thleng?
16 Tûn laiah hian Jehova chu hmuh theih lohva an Rorêltu, Dânpetu, leh an Lal atâna nei “hnam” thar a awm a. (Matthaia 21:43) Chu “hnam” chu C.E. kum zabi pakhatnaah a lo piang ṭan a ni. Chutih hun lai chuan Mosia hun laia biak bûk chu Jerusalema biak in mawi taka thlâk a ni tawh a, chutah chuan Levia mite’n rawng an la bâwl reng a ni. (Luka 1:5, 8, 9) Nimahsela, C.E. 29 kumah chuan biak in dang, thlarau lam biak in chu a lo ding a, chutah chuan Isua Krista chu Puithiam Lalber a ni thung a. (Hebrai 9:9, 11) Pathian aṭanga chhuak thuneihna chungchângah zawhna a lo chhuak leh ta a ni. Chu “hnam” thar hruai tûr chuan Jehova chuan tunge a hman dâwn? Isua chuan Pathian laka a rinawm ngheh pumhlûmzia chu a lantîr a. Mite a hmangaih bawk a. Thilmak tam tak a ti bawk a ni. Nimahsela, an thlahtu luhlul takte ang chiahin, Levi-ho zînga a tam zâwk chuan Isua chu an hnâwl a. (Matthaia 26:63-68; Tirhkohte 4:5, 6, 18; 5:17) A tâwpah chuan, Jehova chuan Levia-ho puithiam nihna chu a dang daih, lal puithiamho hmangin a thlâkthleng ta a. Chu lal puithiamho chu tûn thlengin an la awm zui zêl a ni.
17. (a) Tûn laia lal puithiamho chu tute hmanga din nge ni? (b) Engtin nge Jehova’n lal puithiamho chu a hman?
17 Tûn laia lal puithiamho chu tute nge ni? Tirhkoh Petera chuan Pathian thâwk khuma a ziah a lehkha thawn pakhatnaah a chhânna a ziak a ni. Krista taksa pêng hriak thihte hnênah Petera chuan: “Thim ata chhuaka, a êng mak taka lût tûra kotu che u ṭhatna chu in entîr theih nân nangni zawng chi thlan, lal puithiamho, hnam thianghlim, Pathian mite ngei in ni si a,” tiin a ziak a ni. (1 Petera 2:9) Hêng thute aṭang hian “lal puithiamho” chu Petera’n “hnam thianghlim” a tih, Isua hniakhnung zuitu hriak thihte hi an ni tih a chiang hle a ni. Anni chu Jehova’n a mite zirtîrna leh thlarau lama kaihhruaina pêk nân hmanruaah a hmang a ni.—Matthaia 24:45-47.
18. Upate leh lal puithiamho inkârah eng inzawmna nge awm?
18 Lal puithiamho aiawhtute chu upate an ni leh a, anni chuan khawvêl puma Jehova mite kohhranah mawhphurhna neiin rawng an bâwl a. Hriak thih an ni emaw, ni lo emaw pawh ni se, chûng mite chuan kan zah leh thinlung zawng zawnga kan ṭanpui an phu vek a ni. Engvâng nge? A chhan chu Jehova’n a thlarau thianghlim hmanga chûng upate chu a ruat vâng a ni. (Hebrai 13:7, 17) Chu chu engtin nge a nih theih?
19. Eng kawngin nge upate chu thlarau thianghlima ruat an nih?
19 Hêng upate hian Pathian thlarauvin a phût, a Thua târ lan thil phûtte chu an tlin a. (1 Timothea 3:1-7; Tita 1:5-9) Chuvângin, anni chu thlarau thianghlima ruat a tih theih a ni. (Tirhkohte 20:28) Upate chuan Pathian Thu chu an hre hneh hle tûr a ni a. Anmahni ruattu Rorêltu Sâng Ber angin, upate chuan rorêlnaa thleibîk nei anga lanna thlengin an haw tlat tûr a ni.—Deuteronomy 10:17, 18.
20. Upa thawk rim takte chungchângah eng nge i ngaihhlut?
20 An thuneihna el aiin, chûng kan upa thawkrimte chu kan va ngaihlu tak êm! Rinawm taka kum sâwmbi tam tak chuang chhûng rawng an bâwlna chuan anmahni min rinchhantîr a ni. Anni chuan kohhran inkhâwm nân taima takin an inpuahchah a, inkhâwm an kaihruai a, “Ram chanchin ṭha” hrilhnaah min thawhpui a; tin, kan mamawh hunah Pathian Lehkha Thu anga kaihhruaina min pe a ni. (Matthaia 24:14; Hebrai 10:23, 25; 1 Petera 5:2) Kan dam loh chângin min kan a, kan khawhar chângin min thlamuan bawk. Rinawm tak leh mahni hma sialna nei hauh lovin Lalram hmakhua tûr chu an ngaihtuah a ni. Jehova thlarau chu an chungah a awm a; a pawmna an nei a ni.—Galatia 5:22, 23.
21. Upate chuan eng nge an hriat reng tûr ni a, engvângin nge?
21 Upate chu ṭha famkim an ni bîk lo va. An tlin lohna hre rengin, Pathian pêk ‘an chante,’ chungah chuan intihlal an tum lo. ‘An unaute lâwmna ṭanpuitu’ angah an inngai zâwk a ni. (1 Petera 5:3; 2 Korinth 1:24) Inngaitlâwm tak leh thawk rim tak upate chuan Jehova an hmangaih a; amah an entawn nasat poh leh kohhranah an ṭangkai lehzual dâwn tih an hria a ni. Chu chu rilrua vawng rengin, Pathian mizia hmangaihna te, zahngaihna te, leh dawhtheihnate chu neih tumin an bei hrâm hrâm a ni.
22. Engtin nge Kora chanchin ennawnna chuan hmuh theih Jehova inawpna pâwl i rinna chu a tihchak?
22 Hmuh theih lova kan chunga Rorêltu atâna Jehova, Puithiam Lalber atâna Isua Krista, zirtîrtu atâna lal puithiamho, leh thurâwn petu atâna Kristian upate kan nei chu kan va nihlawh êm! Mihringte kaihhruai pâwl engmah chu ṭha famkim thei lo mah se, Pathian aṭanga chhuak thuneihnaa lâwm taka intulût kan rinpuite nêna Pathian rawng kan bâwlho thei chu a va lâwmawm êm! (w02 8/1)
[Footnote-te]
a Arona fapa pahnih dang, Eleazara leh Ithamara te chu Jehova rawng an bâwlnaah entawn tlâk an ni.—Leviticus 10:6.
b Kora helpui Dathana leh Abirama te chu Reubena thlah an ni a. Chutiang mi an nih avângin, puithiam nihna chu an ît a nih a rinawm lo. Mosia hruaina an huat avâng leh chutih thleng thlenga an beisei Ram Tiam an la luah theih loh vâng a nih a rinawm.—Number 16:12-14.
c Hmasâng pipute hun lai chuan, chhûngkaw tina lû ber chuan, Pathian hmaah a nupui leh a fate ai a awh a, inthawinate pawh an tân a hlân ṭhîn. (Genesis 8:20; 46:1; Joba 1:5) Nimahsela, Dân thupêk a awm tâkah chuan, Jehova chuan Arona chhûngkuaa mipate chu puithiamah a ruat a, anmahni kaltlang chauhva thilhlante chu hlan tûr a ni. Chu mi chungchânga ruahmanna thar chu hêng helhmang mi 250 te hian an zâwm duh lo a nih hmêl hle.
Eng Nge I Zir?
• Israel mite enkawl nân eng ruahmanna nge Jehova’n duhsak taka a siam?
• Engvângin nge Mosia leh Arona chunga Kora helna chu thiam chantîr theih a nih loh?
• Jehova’n hel hmangte a dâwr dân aṭangin eng nge kan zir theih?
• Engtin nge tûn laiah Jehova ruahmanna chunga kan lâwmzia kan lantîr theih?
[Phêk 9-naa milem]
Jehova rawngbâwlnaa i chanvo neih apiang chu i hlut em?
[Phêk 10-naa milem]
“Eng vângin nge LALPA mipui pungkhâwmho chunga in indah chungnun bîk?”
[Phêk 11-naa milem]
Upate chuan lal puithiamho ai an awh