Lei Lama Isua Chhûngte Hnên Aṭanga Inzirin
ISUA kum 30 a niha baptisma a chan thlenga a chênpui a chhûngte chungchâng eng nge hriat i neih? Chanchin Ṭha ziakte hian eng nge min hrilh? A chhûngte chanchin bih chianna aṭangin eng nge kan zir theih? Hêng zawhnate chhânna hi i hlâwkpui thei a ni.
Isua chu chhûngkaw hausa tak aṭanga lo piang a ni em? Faa pawmtu, a pa Josefa chu thingrem siama ei zawng mi a ni. Chu chu hna hahthlâk tak a ni a, thingphêk tûr thing kihte a ngai fo a ni. Isua a pian hnu ni 40 vêla a nu leh pa Jerusalema an kal khân, Dânin a phût angin inthawina thilhlan an han hlân a. Dânin a phût ang chiah berâm leh pârva emaw, ṭhuro emaw chu an hlân kawp em? Hlân kawp lo. Chutiang chu an tlin lo niin a lang. Mahse, Dân chuan mi retheite tân ruahmanna a siam a. Chu ruahmanna ang chuan, Josefa leh Mari chuan “ṭhuro tuak khat emaw, pârva no tuak khat emaw” an hlân a ni. Ran mantlâwm tak an thlan dânah mi hausa an ni lo tih a hriat theih a ni.—Luka 2:22-24; Leviticus 12:6, 8.
Isua Krista, mi zawng zawnga Rorêltu tûr chu mi rethei, nî tin ei chawp zawn ngai chhûngkua aṭangin a lo piang a ni tih i hre thei a. Faa pawmtu a pa ang chiahin, thingremsiamtu a rawn ni chho a ni. (Matthaia 13:55; Marka 6:3) Isua chu vânah thlarau thil siam thiltithei tak niin, “hausa mah sela” keimahni avângin ‘a lo rethei ta’ tih Bible chuan a sawi a. Dinhmun hniam zâwk mihring nihna pawmin, mi vântlâng chhûngkuaah a lo seilian a ni. (2 Korinth 8:9; Philippi 2:5-11; Hebrai 2:9) Isua chu mi hausa chhûngkuaah a lo piang lo va, chu chuan mi ṭhenkhat chu amah nêl tûrin a ṭanpui mai thei a ni. A dinhmun emaw, a nihna emaw chuan mite a titîm lo va. A zirtîrnate, a mize duhawm takte, leh a thiltih ropui tak takte chu an ngaihlu thei a ni. (Matthaia 7:28, 29; 9:19-33; 11:28, 29) Hetianga mi narân chhûngkuaa Isua a piantîrnaah hian, Pathian Jehova finzia chu kan hmu thei a ni.
Tûnah chuan Isua chhûngkaw zînga mite chanchin ngaihtuahin, an hnên aṭanga kan zir theihte lo en ang u.
Josefa—Mi Fel
Josefa’n a nupui hual chu “an inpâwl hmain” a rai tih a hriat khân, Mari a hmangaihna leh nungchang bawlhhlawhna anga a lan avânga a huatna chu a inchai buai ngei ang. Thil awm dân zawng zawng chu a pasal tûr a nih anga, nula thianghlim a nih beisei tûra dikna a neih tikhawlhkhamtu ni berin a lang tlat a ni. Chutih hun lai chuan, pasal hual lai nei chu a nupui ang hiala ngaih tawh an ni ṭhîn si a. Ngun taka a inngaihtuah hnuah, Josefa chuan Mari chu uirê anga lunga denhlum a nih loh nân a rûk têa ṭhen chu a tum ta a ni.—Matthaia 1:18; Deuteronomy 22:23, 24.
Chutah Josefa mumangah vântirhkoh a rawn inlâr a, heti hian a rawn hrilh ta a ni: “I nupui hual Mari chu neih hlau suh; a naupai chu thlarau thianghlim laka mi a ni asin. Fapa a hring ang a, a hmingah ISUA i sa ang: ani chuan a mite chu an thil tihsual lakah a chhandam dâwn si a,” tiin. Chutianga Pathian kaihhruaina a dawn tâkah chuan, Josefa chuan a zâwm nghâl a, Mari chu a in lamah a hruai haw ta a.—Matthaia 1:20-24.
Chutianga thutlûkna a siam avâng chuan, chu mi fel leh rinawm chu Jehova’n zâwlnei Isaia hmanga: “Ngai teh u, nula thianghlim pakhat a rai ang a, fapa a hring ang a, a hmingah Immanuela a sa ang,” tia a lo sawi tawh thlen famkimnaah a tel theih phah a ni. (Isaia 7:14) Josefa chu thlarau mi tak a ni ngei mai a, Mari fatîr chu ama fapa a ni dâwn lo tih hre reng chung pawha Messia fapaa pawmtu nih theihna chanvo hlu tak a neih avângin a lâwm hle a ni.
Josefa chuan Mari chu a fapa a hrin hma loh chuan a pâwl miah lo va. (Matthaia 1:25) Innei thar chauh tân chuan, chutianga insûm chu thil harsa tak a ni ngei ang; mahse, naute Pa tak hriatsualna a awm an duh loh vâng a ni ngei ang. Insûm theihna lama entawn tûr ṭha a va ni êm! Josefa chuan thlarau lam thilte chu a tisa châkna aiin a dah pawimawh zâwk a ni.
Josefa chuan a fa pawm enkawl chhoh dân chungchângah ṭum li ngawt vântirhkoh kaihhruaina a dawng a. Chûngte zînga vawithum chu naupang enkawl seilenna tûr hmun chungchângah a ni. Chûng kaihhruainate zawm vat chu naupang dam khawchhuah nân a ṭûl a. Chûng zawng zawngah chuan Josefa chu a che nghâl vat zêl a, naupang chu Aigupta rama hruai hmasain, Israelah a rawn hruaikîr leh a ni. Chu chuan naupang Isua chu Heroda’n mipa nausên a suatna lakah a humhim a ni. Tin, Josefa thuâwihna chuan Messia chungchânga hrilh lâwk thute a thlen famkimtîr bawk.—Matthaia 2:13-23.
Josefa chuan Isua chu amah a inenkawl theih nân eizawnna thil a zirtîr a. Chuvângin, Isua chu “thingrem siamtu fapa” tih mai ni lovin, “thingrem siamtu” tia hriat pawh a ni bawk a ni. (Matthaia 13:55; Marka 6:3) Tirhkoh Paula chuan Isua chu “keimahni anga kawng tinrênga thlêmna tâwk tawh” a nih thu a ziak a. He thilah hian a chhûngte enkawl nâna hahthlâk taka hna thawh pawh a tel ngei ang.—Hebrai 4:15.
A tâwpah chuan, biakna dik atâna Josefa inpêkzia chu Kristian Grik Pathian Lehkha Thua (Thuthlung Thara) a chanchin a lanna hnuhnûng berah kan hmu a ni. Josefa chuan Kalhlên Kût hmang tûrin a chhûngkua chu Jerusalem-ah a hruai a. Chuta kal tûr chuan mipa chauh phût an ni nâ a, Josefa chuan “kum tinin” a chhûngkua chu Jerusalem-ah a hruai ziah a ni. Nazareth aṭanga Jerusalema kal tûr chuan kilometer 100 vêl kea an kal a ngaih avângin, a inpêkna a nasa hle a ni. Mahse, Bible-a târ lan a nih ṭum chuan Isua chu an zîng ata a kal hrang a ni. Ani chu Pathian biak inah ṭhuin, Dân zirtîrtute thu ngaithla leh zawhnate zâwtin an va hmu a. Kum 12 mi chauh mah ni se, Isua chuan finna leh Pathian Thu hriatna nasa tak a neihzia a târ lang a ni. He thilthleng aṭang hian, Isua nu leh pate chuan amah an zirtîr ṭhat dân leh thlarau lam thil ngaina tûra an enkawl dân kan hmu thei a ni. (Luka 2:41-50) Chu mi hnuah Josefa chungchâng Bible-in a sawi lan tawh loh avângin, chu mi hnu rei vak lovah a boral a nih ngei a rinawm.
Ni e, Josefa chu mi fel, a chhûngte thlarau lam leh tisa lam ṭha taka enkawltu a ni ngei mai. Josefa angin, tûn laia kan tâna Pathian duhzâwngte i hriain, i nunah thlarau lam thil i dah hmasa ve em? (1 Timothea 2:4, 5) Pathian Thua târ lan Pathian thusawite chu duh taka zâwmin, Josefa angin intukluhna i lantîr em? I fate’n mi dangte nêna thlarau lam thil awmze nei taka an titi theih nân anni chu i zirtîr em?
Mari—Pathian Chhiahhlawh Mahni Hma Sial Lo Tak
Isua nu, Mari chu Pathian chhiahhlawh ṭha chungchuang a ni a. Vântirhkoh Gabriela’n fapa a hrin tûr thu a hrilh chuan, mak a ti êm êm a ni. Nula hnahkhat a ni a, ‘mipa a nei lo’ a ni. A nau hrin tûr chu thlarau thianghlim fa a ni tih a hriat chuan, inngaitlâwm taka pawmin heti hian a ti a: “Ngai teh, Lalpa bawinu ka ni, i thu ang zêlin ka chungah thleng rawh se,” tiin. (Luka 1:30-38) Ani chuan thlarau lam chanvo a hlut êm avângin, a thu tlûknain a thlen theih harsatna engpawh chu tawrh a inhuam a ni.
Chu thu a pawmna chuan hmeichhia a nihna angin a nun pum pui chu a nghawng rêng a. Inthenfai nâna Jerusalema a han kal chuan, Pathian ngaihsak tak, Sumeona chuan: “Nanga thinlung pawh ngûnhnâmin a la chhun tlang ang,” tiin a lo hrilh a. (Luka 2:25-35) A lan dânin, ani chuan mi tam takin Isua an hnâwl a, a tâwpa nghaisakna bana an khenbeh lai a hmuh huna Mari rilru nat dân tûr a sawina a nih ngei a rinawm.
Isua chu a lo ṭhang lian zêl a, a nuna thil thleng zawng zawng chu Mari chuan “a rilruin a ngaihtuah a, a vawng reng a.” (Luka 2:19, 51) Josefa ang bawkin, ani pawh thlarau mi tak a ni a, hrilh lâwk thute thlen famkimna thilthlengte leh thute chu a chhinchhiah zêl a ni. Vântirhkoh Gabriela’n a hnêna: “Ani chu mi lian a la ni ang a, Chungnungbera Fapa an ti ang; Lal Pathianin a hnênah a thlahtu Davida ṭhutphah chu a pe ang a; Jakoba thlahte chungah chatuanin a lal ang a, a ramin kin ni a nei lo vang,” tih a sawi chu a rilruah a châm reng ngei ang. (Luka 1:32, 33) Ni e, Messia nu nihna chanvo chu a ngai pawimawh hle a ni.
Thlarau lama Mari nihna chu mak tak maia rai ve tho, a laizâwnnu Elizabeth-i a tlawh ṭum khân a lang leh a. A han hmuh veleh Mari chuan Jehova a fak a, Pathian Thu a ngainatzia a târ lang a ni. 1 Samuela bung 2-a chhinchhiah Hanni ṭawngṭaina thute la chhâwngin, Hebrai Pathian Lehkha Thu (Thuthlung Hlui) aṭanga thu dangte pawh a telh bawk a ni. Chutianga Pathian Lehkha Thu a hriatna chuan, Pathian laka inpe leh Pathian ṭih nu naupawm nih a tlinzia a târ lang a ni. A fapa thlarau lama enkawlnaah chuan Josefa chu a ṭanpui ngei ang.—Genesis 30:13; 1 Samuela 2:1-10; Malakia 3:12; Luka 1:46-55.
Mari chuan a fapa chu Messia a nih a ring nghet tlat a, chu chu Isua a thih hnuah pawh a reh chuang lo. Isua kaihthawh a nih hnu lawkah pawh, ani chu tirhkohte nêna ṭawngṭaia awm zirtîr rinawmte zîngah a tel a ni. (Tirhkohte 1:13, 14) Ani chu a fapa duh tak nghaisakna bana a thi lai hmuh hrehawm tak a tawrh hunah pawh a rinawm tlat a ni.
Mari chanchin zirna hi engtin nge i hlâwkpui theih? Eng anga inpêk pawh ngai mah se, Pathian rawngbâwl theihna chanvo chu i pawm em? Tûn laia he chanvo pawimawhzia hi i ngaihtuah em? Isua thu sawi lâwkte chu tûn laia thilthlengte nêna khaikhinin, ‘rilruin i ngaihtuahin, i vawng reng’ em? (Matthaia, bung 24 leh 25; Marka, bung 13; Luka, bung 21) Pathian Thu hriat bel lamah Mari chu i entawnin, titinaah i hmang fo em? A zirtîr i nih avânga rilru hrehawmna tawrh a ngaih pawhin, Isua chu i ring reng tho vang em?
Isua Unaute—Inthlâkthleng Hi Thil Theih A Ni
Isua a thih hnu thleng chuan a unaute chuan amah an ring lo ni âwm tak a ni a. Chuvâng chu a ni ngei ang, nghaisakna bana a thih laia an awm ve loh chhan leh a nu pawh tirhkoh Johana enkawl tûra a tih chhan chu. Isua chhûngte chuan amah an ngaisâng lo va, ṭum khat pawh: “A â a nih chu le,” an ti hial a ni. (Marka 3:21) Isua chu ring lo mi chhûngte nei a nih avângin, tûn laia ring lo mi chhûng khat neite chuan an rinna avânga chhûngte nuihsawh an tawrh dân chu Isua’n a hriatthiampui tih an ring tlat thei a ni.
Mahse, Isua a thawhleh hnu chuan, a unaute chuan amah an ring ṭan ta a nih hmêl a. Anni chu C.E. 33 Pentikost hmaa Jerusalema inhmukhâwm a, tirhkohte nêna ṭhahnemngai taka ṭawngṭaite zîngah an tel a ni. (Tirhkohte 1:14) An nu hmun pa hrang unaupa thawhlehna chuan a zirtîrte lo ni tûr khawpin an thinlung a thlâkthleng a ni tih a chiang hle. Chuvângin, kan rinna min ṭawmpui lo chhûngte lakah kan beidawng ngai tûr a ni lo.
Isua nu hmun pa hrang unaupa, a fâla a inlârna Jakoba chu Kristian kohhrana chanvo ropui tak nei angin Bible chuan a sawi a. Ani chuan a Kristianpuite hnênah Pathian thâwk khumin lehkha a thawn a, an rinna vawng tlat tûrin a fuih hlawm a ni. (Tirhkohte 15:6-29; 1 Korinth 15:7; Galatia 1:18, 19; 2:9; Jakoba 1:1) A nu hmun pa hrang unau dang Juda pawhin a rinpuite hnênah Pathian thâwk khumin rinna lama ṭhahnemngai taka bei tûra fuihna lehkha a thawn bawk. (Juda 1) Jakoba leh Juda te chuan an Kristianpuite an hmin theih nân, Isua nêna tisa lama an inunau dân an sawi lang miah lo hi thil chhinchhiah tlâk tak a ni. An hnên aṭanga kan zir theih inngaihtlâwmna lama zir tûr ṭha a va ni êm!
A nih leh, Isua chhûngkua aṭanga kan thil zir ṭhenkhatte chu engte nge ni? Hêng a hnuaia kan târ lan kawngtea kan lantîr theih inpêkna chu kan zir a ni: (1) Pathian duhzâwng târ lanah rinawm taka intulûtin, chutianga tih avânga harsatna lo awm zawng zawng tuar chhuak rawh. (2) Inpêk nasat hle a ngaih hunah pawh, thlarau lam thil dah hmasa ber rawh. (3) Pathian Lehkha Thu nêna inmilin i fate zirtîr rawh. (4) I rinna ṭâwmpui lo i chhûngte chungah i beiseina tibo ngai suh. (5) Kristian kohhrana mi langsâr deuh tuemaw nêna in inchhûngkhatna chu chapopui suh. Ni e, Isua chhûngkaw chanchin zirna chuan amah min hnaihtîr sawt a, Jehova’n Isua naupan chhûng zawng enkawl tûra mi narân chhûngkua a thlan avânga kan lâwmna chu a tipung a ni. (w03 12/15)
[Phêk 4, 5-naa milemte]
Josefa chuan Mari chu nupuiah a nei a, Messia chungchâng hrilh lâwkna thlen famkimnaah a tel phah
[Phêk 6-naa milemte]
Josefa leh Mari chuan an fate chu thlarau lam thil leh hna thawh pawimawhzia an zirtîr
[Phêk 7-naa milemte]
Thlarau lam thil ngaisâng chhûngkua aṭanga seilian mah ni se, a unaute chuan a thih thlengin Isua an ring lo
[Phêk 8-naa milemte]
Isua nu hmun pa hrang unau Jakoba leh Juda chuan an Kristianpuite an fuih