“I Dân Hi Ka Va Ngaina Em!”
“Aw, i dân hi ka va ngaina êm! Nilênga ka ngaihtuah ṭhin a ni.”—SAM 119:97.
1, 2. (a) Thlarau thâwk khuma Sâm 119-na ziaktu chuan eng dinhmun nge a hmachhawn? (b) Engtin nge a chhân lêt a, engvângin nge?
SAM 119-na ziaktu chuan fiahna nasa tak a tâwk a. Pathian dân pawisa lo hmêlma chapo takte chuan an nuihzatin, an sawichhia a ni. Mi liante chu a chung thu ngaihtuahin an inrâwn a, amah an tiduhdah a. Mi suaksualte hualvêla awmin, a nunna ngei pawh a derthâwng a. Hêng zawng zawng hian a nun chu ‘lungngaih avânga tuiralin’ a siam a ni. (Sâm 119:9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161) He fiahna a hmachhawn chung pawh hian, fakna hla phuahtu chu: “Aw, i dân hi ka va ngaina êm! Nilênga ka ngaihtuah ṭhin a ni,” tiin a zai a ni.—Sâm 119:97.
2 “Engtin nge fakna hla phuahtu tân Pathian dân chu thlamuanna leh inhnemna hnâr a nih theih?” tiin i inzâwt thei a. Amah chhawmdâwltu chu Jehova’n a ngaihsak tih a rin tlatna chu a ni. Hmêlmate’n a chungah harsatna an thlentîr chung pawhin, Pathian dân pêk zawm a hlâwkzia a hriatna chuan fakna hla phuahtu chu a tilâwm a ni. Jehova’n ngilnei takin a dâwr tih a hria a. Chu bâkah, Pathian dân kaihhruaina zawmna chuan fakna hla phuahtu chu a hmêlmate aiin a tifing a, chu chuan a nunna hial pawh a vênghim bawk a. Dân zawmna chuan remna leh chhia leh ṭha hriatna ṭha a pe bawk.—Sâm 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.
3. Engvângin nge tûn laiah Kristiante tân Pathian tehnate mila nun chu a harsat?
3 Tûn laia Pathian chhiahhlawh ṭhenkhat pawhin an rinna fiahna nasa tak chu an tâwk ve a. Fakna hla phuahtu angin nun chân theihna dinhmun hlauhawmah kan ding lo pawh a ni thei; mahse, “hun khirh takte” kârah erawh chuan kan nung a ni. Nî tina kan tawn mi tam takte chuan thlarau lam thilte ngainatna an nei lo va—an thiltum chu mahni hmasial leh hausak hi a ni, an rilru put hmang chu a chapovin, zahpah rêng an nei lo. (2 Timothea 3:1-5) Kristian tleirâwlte chuan an nungchang lama an rinawmna fiahtu thilte chu an tâwk reng a. Chutiang dinhmunah chuan Jehova leh thil dik kan hmangaihna vawn reng chu a harsa thei a ni. Engtin nge kan invênhim theih?
4. Engtin nge fakna hla phuahtu chuan Pathian dân a hlutzia a târ lan a, Kristiante’n chutiang chuan an ti ve tûr a ni em?
4 Nêksâwrna a tawhte tuar zo tûra fakna hla phuahtu ṭanpuitu chu, lâwmna thinlung nêna Pathian dân tih tak zeta zir nân leh chhût ngun nâna hun a inpêkna hi a ni. Chutiang kawng chuan Pathian dân chu a lo ngaina ta a. Sâm 119-naa a châng awm zawng zawng deuhthaw chuan Jehova dân pêk hmêlhmang ṭhenkhat chu a târ lang a ni.a Tûn laia Kristiante chu hmân lai Israelte hnêna Pathian pêk Mosia Dân hnuaiah an awm lo va. (Kolossa 2:14) Amaherawhchu, Dânin a sawi thu bulte chu a la hlu reng a ni. Hêng thu bulte hi fakna hla phuahtu tân thlamuanna a ni a, chutiang bawkin Pathian chhiahhlawh tûn lai nun harsatna hmachhawntute tân thlamuanna a ni thei bawk.
5. Mosia Dân hmêlhmang engte nge kan ngaihtuah dâwn?
5 Tûnah chuan Mosia Dân hmêlhmang pathum: Sabbath ruahmanna te, buhṭo zawn theihna te, leh awhna laka invêng tûra thupêk te aṭanga chakna kan dawn theihte chu ilo en ang u. Kan huna harsatna leh nêksâwrnate hmachhawn thei tûr chuan hêng dânte phêna thu bul awmte hriatthiam a pawimawhzia chu a hmêlhmang tinte aṭang hian kan hmu ang.
Kan Thlarau Lam Mamawh Chu Phuhruin
6. Mihring zawng zawng hian thil mamawh bulpui eng nge an neih?
6 Mihringte chu thil mamawh tam tak neia siam an ni a. Entîr nân, mi chuan hrisêlna ṭha nei reng tûr chuan ei tûr, in tûr, leh chênna tûrte a neih a ngai a. Mahse, a “thlarau lam mamawh” a ngaihsak bawk tûr a ni. A ngaihsak loh chuan a hlim tak tak lo vang. (Matthaia 5:3, New World Translation) Jehova chuan he pianpui mamawh phuhrûk hi a ngaih pawimawh êm avângin, a mite chu an nî tin thiltihte chawlhsana thlarau lam thilte ngaihsak nâna chawlhkâr khata ni khat pumhlûm pe tûrin thu a pe a ni.
7, 8. (a) Engtin nge Pathianin Sabbath leh ni dangte chu a thliar hran? (b) Sabbath chuan eng thiltum nge a neih?
7 Sabbath ruahmanna chuan thlarau lam thilte ûm a pawimawhzia a târ lang a ni. Bible-a “sabbath” tihna thu mal chu thlalêra manna pêk chungchâng nêna inkûngkaih thilah a lang hmasa ber a. Israelte chu mak taka pêk chhang ni ruk chhûng chhar tûra hrilh an ni a. Ni sarih nîah chuan engmah pêk an nih dâwn loh avângin, a ni ruk nîah “ni hnih tla tâwk tûr chhang” chu an chhar tûr a ni. Ni sarih nî chu “LALPA tâna chawlhni thianghlim,” a nih loh leh Sabbath ni a ni ang a, chu mi ni chuan mi tin chu mahni hmun ṭheuhvah an awm tûr a ni. (Exodus 16:13-30) Thu Sâwm Pêk zînga pakhat chuan Sabbath nîin eng mah thawh tûr a nih loh thu a sawi. Ni thianghlim a ni a, chu mi nî serh lotu chu tihhlum tûr a ni.—Exodus 20:8-11; Number 15:32-36.
8 Jehova’n a mite tisa lam leh thlarau lam ṭhatna tûr a ngaihsakzia chu Sabbath dân chuan a târ lang a. Isua chuan: “Chawlhni hi mihring tâna siam a ni,” tih a sawi. (Marka 2:27) Hei hian Israelte chu a chawlhtîr mai bâkah, anmahni Siamtu hnaih theihna leh hmangaihna lantîr theihna hun remchâng a pe bawk a ni. (Deuteronomy 5:12) Chu ni chu thlarau lam thil ngaihsak nân chauhva pum pêk a ni a. Chu chuan chhûngkuaa chibai bûk te, ṭawngṭai te, leh Pathian Dân ngun taka chhût te a huam tel a ni. Chu ruahmanna chuan Israelte chu hausak ûm nâna an hun leh tha leh zung zawng zawng hman ralna lakah a vênghim a. Sabbath chuan an nuna pawimawh ber chu Jehova nêna an inlaichînna a ni tih a hriatnawntîr bawk. Isua chuan: “Mihring hi chhang chauhvin an nung lo vang a, Pathian kaa thu tin chhuakin an nung zâwk ang,” tia sawiin chu thu bul thlâkthleng theih loh chu a sawi chhâwng a ni.—Matthaia 4:4.
9. Sabbath ruahmanna chuan Kristiante tân zir tûr eng nge a pêk?
9 Pathian mite chu dârkâr 24 chhûng sabbath a ngial a ngana serh tûra phût ni tawh lo mah se, Sabbath ruahmanna chu thilthleng ngaihven tlâk satliah mai erawh a ni lo. (Kolossa 2:16) Chu chu keini pawhin thlarau lam thiltihte kan dah pawimawh ve tûr a ni tih min hriattîrtu a ni lâwm ni? Kan chibai bûkna nêna inkûngkaih thiltihte chu hausakna leh intihhlimna ûmnain a dîp tûr a ni lo. (Hebrai 4:9, 10) Chuvângin: “Ka nunah eng nge ka dah pawimawh ber? Bible zir te, ṭawngṭai te, Kristian inkhâwma tel te, leh Ram chanchin ṭha hrilh te chu ka dah pawimawh em? A nih loh leh chûng thiltihte chu thil dangte’n a dîp ral zâwk em?” ti tein kan inzâwt thei a ni. Kan nuna thlarau lam thil kan dah hmasak phawt chuan, Jehova’n kan thlâkchham dâwn loh thu min tiam a ni.—Matthaia 6:24-33.
10. Engtin nge thlarau lam thil atâna hun pêk chu kan hlâwkpui theih?
10 Bible leh Bible ṭanchhan thu leh hlate zir nân leh, chûng thute ngun taka ngaihtuah nâna hun kan sênte chuan Jehova hnaih lehzual tûrin min ṭanpui thei a. (Jakoba 4:8) Kum 40 vêl kal ta aṭanga Bible zir nâna hun insiam rengtu Susan-i chuan, atîrah chuan a tuiawm lêm lo va, a ninawm zâwk mah niin a sawi. Mahse, a chhiar tam poh leh nuam a ti tawlh tawlh mai a. Tûnah chuan chhan engemaw vânga a ṭhulh a ngaih hunah a lunghnual hle a ni. “Bible zirna chuan Jehova hre tûr leh Pa anga thlîr tûrin min ṭanpui a. Ka rinchhan theiin, amahah ka innghat thei a, ṭawngṭaia pan nuam ka ti. Jehova’n a chhiahhlawhte a hmangaihzia, keimah min ngaihsakna, leh min ṭanpui dânte hmuh chu a ropui tak zet a ni,” a ti. Keini pawhin kan thlarau lam mamawhte ngaihsak rengna aṭanga kan hmuh theih hlimna chu a va ropui tak êm!
Buhṭo Zawn Chungchânga Pathian Dân
11. Buhṭo zawn phalna dân chuan engtin nge hna a thawh?
11 Pathianin a mite ṭhatna tûr a ngaihtuahzia a lanna Mosia Dân hmêlhmang pahnihna chu buhṭo zawn phalna dân a ni a. Jehova chuan Israel lo neituin thlai a seng hunah, a sengtute’n an hmaihte chu mi retheite chhar phalsak tûrin thu a pe a. Lo neitute chuan vau fêmte thlengin an seng zo vek tûr a ni lo va, grêp leh oliv ṭote chu an seng leh tûr a ni hek lo. Lova buhphal an khâwm hmaihte pawh an chhar lêt leh tûr a ni lo bawk. Hei hi retheite, an zînga ram dang mi chêngte, fahrahte, leh hmeithaite tâna ruahmanna duhawm tak a ni. Buhṭo zawn chu a hahthlâk ngei mai; mahse, hah taka an thawhna chuan kutdawh nih a pumpelhtîr a ni.—Leviticus 19:9, 10; Deuteronomy 24:19-22; Sâm 37:25.
12. Buhṭo zawn theihna dân chuan lo neitute hnênah eng hun remchâng nge a pêk?
12 Buhṭo zawn theihna dân chuan lo neitute’n retheite tâna thlai an hnutchhiah zât tûr chiah a bithliah lo va. An vau fêma buh seng loh an dah zau leh zau loh chu anmahni thu tlûkna siam tûr a ni. He buhṭo zawn theihna ruahmanna hian thilphal a zirtîr a. “Tlachhamte khawngaihtu chuan [a Siamtu] a châwimâwi” avângin, hei hian lo neitute chu buh seng tûr Petu chunga an lâwmzia lantîr theihna hun remchâng a pe a ni. (Thufingte 14:31) Boaza chuan chutiang chuan a ti a. A lova buhṭo zawng hmeithai Ruthi chuan buhṭo chhar tûr ṭhahnem tâwk tak a neih theih nân ruahmanna a siamsak a. Jehova chuan Boaza thilphalna chu nasa takin a rûl lêt a ni.—Ruthi 2:15, 16; 4:21, 22; Thufingte 19:17.
13. Hmân laia buhṭo zawn theihna dân chuan eng nge min zirtîr?
13 Buhṭo zawn theihna dân phêna thu bul awm chu a inthlâk dang lam lo. Jehova chuan a chhiahhlawhte chu a bîk takin mi retheite laka thilphal tûrin a beisei a. Kan thilphal poh leh, malsâwmna kan dawng tam sauh dâwn a ni. Isua chuan: “Pe rawh u, chutichuan pêkin in awm ang, ṭhahnemngai taka teh a, beng muk a, sawi muk a, liam zawih zawihin, in mal chungah an pe ang che u. In tehna ngai bawkin an tehsak leh dâwn si che u a,” a ti.—Luka 6:38.
14, 15. Engtin nge thilphalna kan lantîr theih a, chu chuan mahni leh kan ṭanpuite chungah hlâwkna eng nge a pêk theih?
14 Tirhkoh Paula chuan, ‘thil ṭha ti tûr leh chu chu rinnaa chhûngte zînga mite chunga ti deuh ber’ tûrin min fuih a ni. (Galatia 6:10) Chuvângin, kan Kristianpuite chuan an rinna fiahna an tawh apiangin, thlarau lam ṭanpuina an dawn leh dawn loh kan ngaihsak ngei a ngai a ni. Mahse, entîr nân, Kingdom Hall pan tûr emaw, bazarsak tûr emaw ang chi a taka ṭanpuina hi an mamawh thei bawk ang em? Fuih tûra va tlawh emaw, ṭanpuina emaw duh mai thei tar, dam lo, a nih loh leh pâwn chhuak thei lo tuemaw in kohhranah an awm em? Chutiang ṭanpui ngaite hriat kan tum chuan an ṭawngṭaina chhân nân Jehova chuan min hmang thei ang. Inngaihsak tawn chu Kristiante tih tûr a nih rual rualin, a ṭanpuitu pawhin a hlâwkpui ve a ni. Kan chibai bûkpuite hnêna hmangaihna dik tak lantîr chu Jehova lawm min hlawhtîrtu a ni a, hlimna nasa tak leh lungawina thûk tak lo chhuahna hnâr a ni bawk.—Thufingte 15:29.
15 Kristiante’n mahni hmasial lo rilru put hmang an lantîrna kawng pawimawh tak dang leh pakhat chu, Pathian thiltum chungchâng sawi tûra an hun leh an tha leh zung hman hi a ni a. (Matthaia 28:19, 20) Jehova hnêna inpumpêk tûra mi dangte a ṭanpui avânga hlimna neitu chuan Isua thu: “Englo lâk aiin pêkin lukhâwng a nei zâwk,” tih a dikzia chu a takin a tawng a ni.—Tirhkohte 20:35.
Awhna Lakah Invêng Rawh
16, 17. Thu Sâwm Pêka a hnuhnûng ber chuan eng nge a khap a, engvângin nge?
16 Tûna kan ngaihtuah tûr Israelte hnêna Pathian Dân pêk hmêlhmang pathumna chu awhna khaptu, Thu Sâwm Pêk zînga a hnuhnûng ber hi a ni. Dân chuan: “I vêngte chhûngte chu i awt tûr a ni lo va, i vêngte nupui chu i awt tûr a ni lo, a bâwihpa emaw, a bâwihnu emaw, a bâwngpa emaw, a sabengtung emaw, i vêngte ta rêng rêng chu engmah i awt tûr a ni lo,” a ti. (Exodus 20:17) Mihring tumahin mi rilru an hriat theih loh avângin, chutiang thupêk chu an kengkawh thei lo. Amaherawhchu, chu thupêk chuan Pathian pêk Dân chu mihring dân engpawh aiin a chawisâng a. Chu chuan Israel mi tinte chu rilru ngaihtuahna hre theitu Jehova lakah chanchin sawi an ba tih a hriattîr a ni. (1 Samuela 16:7) Chu bâkah, he thupêk hian thiltih ṭha lo tam takte lo chhuahna bul ber chu a hai lang a ni.—Jakoba 1:14.
17 Awhna laka invêng tûra thupêk hian, Pathian mite chu hausak âtchilhna te, duhâmna te, leh an dinhmun chungchânga phunnawina te a pumpelhtîr a. Chu chuan rûkru tûr emaw, nungchang bawlhhlawha inhnamhnawih tûr emawa thlêmna lakah a vênghim bawk. Kan thil duh tak nei mi hausa emaw, kei mahni aia kawng engemaw taka hlawhtling zâwk emaw chu an awm reng dâwn a. Chutiang dinhmuna kan ngaihtuahnate kan thunun loh chuan, kan hlim lovin, mi dangte chu kan thîk thei a ni. Bible chuan awhna chu Pathian “duh lohzâwng rilru” târ lanna niin a sawi. Awhna neih loh hi kan tân a ṭha zâwk fê a ni.—Rom 1:28-30.
18. Khawvêlah hian eng thlarau nge hluar a, chu chuan nghawng ṭha lo eng nge a neih theih?
18 Tûn lai khawvêl thlarau chuan hausak âtchilhna leh inelna rilru put hmangte chu a chawisâng a. Thil fakmawina hmangin sumdâwnna chuan thil thar neih châkna chu a chawk chhuak a, chûng thilte kan neih loh chuan kan hlim thei dâwn lo tih ngaih dân a pe fo ṭhîn a ni. Chu tak chu a ni, Jehova Dânin a dem rilru put hmang chu. Chutiang bawk rilru put hmang dang chu engpawh huama khawvêla challan châkna leh sum leh pai khâwlkhâwm chu a ni. Tirhkoh Paula chuan: “Hausak tumte chu thlêmnaah te, thangah te, âtthlâk leh tikhawlo thei duhna tam takah te an tlu lût ṭhîn, chûng duhnate chuan chhiatna leh boralnaah chuan mite a tipil ṭhîn. Tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni si a; chu chu ṭhenkhatten an awt a, rinna chu an kal bosan a, anmahni leh anmahni lungngaihna tam takin an inchhun tlang ta chuk a,” tiin a vaukhân a ni.—1 Timothea 6:9, 10.
19, 20. (a) Jehova dân ngainatu tân chuan, eng thilte nge hlu tak zet? (b) A dawta thuziaka kan ngaihtuah ho tûr chu eng nge ni?
19 Pathian dân ngainatute chuan hausak âtchilhna rilru put hmang hlauhawmna chu an hria a, chu mi ata chu vênhim an ni. Entîr nân fakna hla phuahtu chu Jehova hnênah: “I thuhriattîr lamah chuan ka thinlung hi thlêktîr ang che, duhâmna lamah ni lovin. Rangkachak leh tangka sâng tam tak ai chuan i kâa dân chhuak chu ka tân a ṭha zâwk e,” tiin a ṭawngṭai a. (Sâm 119:36, 72) Hêng thute dikzia rin tlatna hian hausak âtchilhna te, duhâmna te, leh kan nuna lungawi lohna thang te pumpelh nâna thil ṭûl inbûk tâwkna nei tûrin min ṭanpui ang. Sum leh pai khâwlkhâwmna ni lovin, “Pathian ngaihsakna” chu hlâwkna nasa tak a ni.—1 Timothea 6:6.
20 Hmân lai Israelte hnêna Jehova pêk Dân phêna thu bul awmte chu Mosia hnêna Jehova’n chu Dân a pêk lai ang chiahin, kan hun khirh takah hian a la hlu reng a. Chûng thu bulte chu kan nunpui tam poh leh kan hlut zualin, kan lo hmangaih ang a, kan lo hlim zual dâwn a ni. Dân chuan kan tâna zir tûr thil hlu tam tak a vawng ṭha a, chûng zir tûrte hlutzia chu Bible hun laia mite nun leh an thiltawnte hian a târ lang a ni. Chûng zînga ṭhenkhat chu a dawta thuziakah ngaihtuah a ni ang. (w06 6/15)
[Footnote]
a He hla châng 176 zînga châng 4 tih chauh lo chuan Jehova thupêkte, rorêlnate, dân te, thununna thute, thuruatte, thuhriattîrte, thute, a nih loh leh kawngte chu a sawi lang a ni.
Engtin Nge I Chhân Ang?
• Engvângin nge Sâm 119-na ziaktu hian Jehova dân chu a ngainat?
• Sabbath ruahmanna aṭangin eng nge Kristiante’n an zir theih?
• Pathian pêk buhṭo zawn theihna dâna thil hlu la ni reng chu eng nge ni?
• Engtin nge awhna laka invêng tûra thupêk chuan min vênhim?
[Phêk 13-naa milem]
Sabbath dânin eng nge a sawi uar?
[Phêk 15-naa milem]
Buhṭo zawn theihna dân chuan eng nge min zirtîr?