Naupangte U, Jehova Rawngbâwl Chu Thlang Rawh U
“Vawiinah hian tu rawng nge in bâwl dâwn thlang mai rawh u.”—JOSUA 24:15.
1, 2. Kristianna ramin baptisma chantîrna dik lo eng nge a chîn?
“KRISTA an hriat theih hunah [naupangte] chu Kristian ni rawh se.” Ziaktu Tertullian-a chuan hêng thute hi C.E. kum zabi hnihna tâwp dâwn hnaihah khân a lo ziak a. Ani chuan a hun laia Kristianna kal pêngin chîn ṭhana a neih nausên baptisma chantîr chu a dodâl a ni. Church Father Augustine-a chuan Tertullian-a leh Bible thu chu kalhin, baptisma channa chuan atîra sual bawlhhlawh a lâk bo thu leh baptisma chang lova thi nausênte chu hremhmuna an kal thu a sawi a. Chu thurin chuan nausên baptisma chantîrna chu a pian chhuahtîr a ni.
2 Kristianna ram kohhran lian tam tak chuan nausên baptisma chantîr chu an la chîng reng a. Chu bâkah, Kristiana inchhâl rama rorêltute leh sakhaw hruaitute chuan mihring chanchin tluanchhuakah an ram lâka mi “milem betute” chu tihluihnain baptisma an chantîr ṭhîn a ni. Mahse, nausên baptisma chantîr leh tihluihnaa baptisma inchantîrna chuan Bible thu a ṭanchhan lo.
Tûn Laiah Inpumpêk Sâa Piang An Awm Lo
3, 4. Pathian hnêna inpumpêk nu leh pa nei naupangte chu duh thua inpumpêk tûrin engin nge ṭanpui thei?
3 Bible chuan nu emaw, pa emaw chauh Kristian rinawm pawh ni se, Pathian ngaihah chuan an fa la naupangte chu an thianghlim tih a târ lang a. (1 Korinth 7:14) Chu chuan naupangte chu Jehova chhiahhlawh inpumpêkah a siam em? Siam lo ve. Amaherawhchu, Jehova hnêna inpumpêk nu leh pate enkawl naupangte chuan duh thua Jehova hnêna inpumpêktîr thei zirtîrna chu an dawng a ni. Lal fing Solomona chuan: “Ka fapa, i pa thupêk chu zâwm la, i nu zirtîrna chu hawisan suh. . . . I vah vêlin a hruai ang chia, i mut hunin a vêng ang chea i thawh hunin a bia ang che. Thupêk chu khâwnvâr a ni a, dân chu êng a ni si a; tin, zirtîrna zilhhauna chu nunna kawng a ni,” tiin a ziak a ni.—Thufingte 6:20-23.
4 Zawm a nih phawt chuan Kristian nu leh pate kaihhruaina chu naupangte tân vêngtu a ni thei a ni. Solomona chuan: “Fapa fingin pa lâwm a siam a, fapa â erawh chu nu rihna a ni.” “Ka fapa, ngaithla la, fing la, kawngah chuan i thinlung hruai rawh,” a ti bawk. (Thufingte 10:1; 23:19) A ni, nu leh pate zirtîrna hlâwkpui tûr chuan, naupangte chuan thurâwn, zilhna, leh thununna pawm chu an inhuam tûr a ni. Fing sain in piang lo va; mahse, in “fing” theiin, duh thuin “nunna kawng” in zawh thei a ni.
Naupangte Enkawlnaah Eng Nge Tel?
5. Paula chuan naupangte leh pate hnênah eng thurâwn nge a pêk?
5 Tirhkoh Paula chuan: “Naupangte u, Lalpaah chuan in nu leh in pate thu zâwm rawh u; chu chu thil dik a ni si a. ‘I nu leh i pa chawimawi rawh,’ chu chu thupêk tiam nei hmasa ber a ni. ‘Chutichuan i tân a ṭha ang a, leiah hian i dam rei bawk ang.’ Tin, nangni pate u, in fate tithinur suh ula, Lalpa thununnaah leh zilhnaah chuan enkawl zâwk rawh u,” tiin a ziak a ni.—Ephesi 6:1-4.
6, 7. Jehova ‘zilhnaa’ naupangte enkawlnaah eng nge tel a, engvângin nge chu chu nu leh pate’n âwm ang lo takin an fate an thunun tihna a nih loh?
6 Kristian nu leh pate’n an fate chu ‘Lalpa thununna leh zilhnaa an enkawl’ hian, âwm ang lo takin an thunun tihna a ni em? Ni lo ve. Nu leh pate’n dik leh ṭangkai nia an hriatte chu an fate an zirtîr avângin tuin nge sawisêl thei tehlul ang? Pathian awm ring lo mite chu an fate hnêna Pathian a awm loh thu an zirtîr avânga sawisêl an ni si lo. Roman Katholik-te chuan an fate chu Katholik rinna zirtîr hi an mawhphurhna niin an ngai a, chutianga an zirtîr avângin sawisêl an ni ngai meuh lo. Chutiang bawkin, Jehova Thuhretute’n an fate chu thutak bul pui leh nungchang lama thu bulte chungchânga Jehova ngaih dân an zirtîr hian, anni chu an fate rilru thunun tlat anga puh tûr an ni bîk lo.
7 Theological Dictionary of the New Testament lehkhabu sawi dânin, Mizo Bible-in Ephesi 6:4-a “zilhna” tia a lehlin atîra ziak Grik ṭawng chuan “rilru siam ṭhatna tûr, thil sual tihdikna tûr, Pathian lama rilru put hmang tihhmasâwnna tûr zawngtu” thil tih dân phung chu a kâwk a ni. A nih leh, naupang chuan ṭhiante nêksâwrna—ṭhiante tih dân zui ve duhna—avângin nu leh pate zirtîrna chu pawh duh lo ta se engtin nge ni ang? Tunge thil ṭha lo lama nêksâwrtu nia puh theih ni dâwn? Nu leh pate nge a ṭhiante? Ṭhiankawmte chuan naupang chu ruihhlo hmang tûr te, a hlei hluaka zu in tûr te, a nih loh leh nungchang bawlhhlawh taka khawsa tûr tein nêksâwr ta se, a ngaih dân thlâkthleng tûr leh chûng nungchang hlauhawm tak sawhkhâwkte hre thiam tûra nu leh pate’n an thunun avângin anni chu sawisêl tûr an ni em?
8. Timothea Kristian ni tûra hminnaah chuan eng nge tel?
8 Tirhkoh Paula chuan, naupang Timothea hnênah: “Tu hnêna zir nge i nih leh, Krista Isuaa rinna awm avâng chuan chhandamna hmu khawpa tifing thei che Lehkha Thianghlimte chu i naupan têt ata hre tawh i ni tih hriain, i thil zir leh i thil hriat chianahte chuan awm reng rawh,” tiin a ziak a. (2 Timothea 3:14, 15) Timothea naupan têt aṭangin, a nu leh a pite chuan Pathian Lehkha Thute ṭanchhanin Pathian rinna tûr lungphûm nghet tak chu an phûm a. (Tirhkohte 16:1; 2 Timothea 1:5) A hnua Kristian an lo nih chuan, Timothea chu ni ve tûrin an tilui lo, Pathian thu hriatna ṭanchhan chhût dân ṭha tak hmangin an hmin, a nih loh leh ‘hre chiang’ tûrin an ṭanpui zâwk a ni.
Jehova’n Duh Thlang Tûrin A Sâwm Che
9. (a) Engtin nge Jehova chuan keini mihringte hi min chawimawi a, eng atân nge? (b) Engtin nge Pathian Fapa mal neih chhun chuan zalên taka duh thlan theihna a neih chu a hman?
9 Jehova chuan keini mihringte hi khâwl anga mahnia thu tlûkna siam thei lo, duan sa ang chauhva thiltithei tûrin min siam thei reng a. Mahse, chutianga min siam ai chuan zalên taka duh thlan theihna min pe zâwk a ni. Kan Pathian chuan duhrêng vânga intukluhna chu a duh a. A thil siam keini mihring apui apangte hian amah kan hmangaihna avânga a rawng kan bâwl chu a duh tak zet a ni. Hmangaihna avânga intukluhna kawnga entawn tlâk ber chu Pathian Fapa mal neih chhun hi a ni a, a chungchângah Jehova chuan: “Hei hi ka Fapa duh tak, ka lawm êm êma chu a ni,” a ti a ni. (Matthaia 3:17) He Fapa piang hmasa ber hian a pa hnênah: “Aw ka Pathian, i duhzâwng tih hi ka lâwmzâwng tak a ni; a ni, i dân thu chu ka thinlungah a awm reng e,” tiin a sawi.—Sâm 40:8; Hebrai 10:9, 10.
10. Jehova pawm tlâka rawngbâwlna nghahchhan ber chu eng nge ni?
10 Jehova chuan a Fapa kaihhruaina hnuaia a rawngbâwltute lakah chuan chutiang bawk intukluhna chu a beisei a. Hrilh lâwknain, fakna hla phuahtu chu: “I mite chu i thiltihtheihna nîah chuan mahni duh thuin an inpe ṭhîn: thianghlim mawinaah, zîng pum chhûng aṭangin, i tleirâwl daifîm chu i nei a,” tiin a zai a ni. (Sâm 110:3) Jehova inawpna pâwl pumhlûm, lei lam leh vân lam pêngte chuan Pathian duhzâwnga intukluhna ṭanchhanin hna a thawk a ni.
11. Inpumpêk nu leh pate enkawl naupangte hmaah duh thlan tûr eng nge dah a nih?
11 Chuvângin nangni naupangte u, in nu leh pate leh kohhrana Kristian upate hian baptisma chang tûrin an tilui dâwn lo che u tih in hriatthiam a ngai a ni. Jehova rawngbâwl duhna chu nangmahni aṭanga lo chhuak tûr a ni. Hmân lai mi Josua chuan Israelte hnênah: “[Jehova] chu ṭih ula, tih tak zet leh dik takin a rawng chu bâwl ula . . . Vawiinah hian tu rawng nge in bâwl dâwn thlang mai rawh u,” a ti. (Josua 24:14-22) Chutiang bawkin, Jehova hnêna inpumpêkna leh a duhzâwng ti tûra inpêkna chu i remtihnaa tih a ni ngei tûr a ni.
I Mawhphurhna Chu Pawm Rawh
12. (a) Nu leh pate’n an fate an zirtîr theih laiin, eng nge an tihsak theih loh? (b) Eng hunah nge naupang chuan duh thlanna a siamte chungah Jehova hmaa mawh a phurh ṭan?
12 Nangni naupangte hi nu leh pate rinawmnain a vênhim theih tawh loh hun chu a lo thleng a. (1 Korinth 7:14) Zirtîr Jakoba chuan: “Tupawh thil ṭha tih tûr hriaa ti si lo chu a tân sual a ni,” tih a ziak a ni. (Jakoba 4:17) Nu leh pate chuan an fate tân Pathian rawng an bâwlsak thei lo va, fate lahin an nu leh pate tân Pathian rawng an bâwlsak thei hek lo. (Ezekiela 18:20) Jehova leh a thiltumte chu i hre tawh em? I thil zirte hre thiam tûr leh amah nêna mi mal inlaichînna nei ṭan thei tûr khawpin i puitling tâwk tawh em? Chuti a nih chuan, Pathianin a rawngbâwl thlang thei tawh tûrah a ruat che tia thutâwp siam chu a âwm viau lo maw?
13. Eng zawhnate nge baptisma la chang lo naupang chu a inzawh chian ang?
13 Pathian ngaihsak nu leh pate enkawla awm, Kristian inkhâwmnaa tel tawh, leh Lalram chanchin ṭha hrilhna kawng pawha tel hial tawh baptisma la chang lo naupang i ni em? I nih chuan, heti hian inzâwt chiang rawh: ‘Engvângin nge hêng hi ka tih? Inkhâwmna leh thu hrilhnaa ka tel chhan chu ka nu leh pate’n min tihluih vâng nge ni a, Jehova tihlâwm ka duh vâng zâwk?’ ti tein. “Pathian duhzâwng, a ṭha leh lâwm tlâk leh, ṭhat famkim chu” eng nge a nih nangmah ngeiin i fiah tawh em?—Rom 12:2.
Engah Nge Baptisma Chan Hun Tûr I Sawn Hlat Ang?
14. Bible entîrna engte hian nge baptisma channa tûr sawn hlat lutuk a ngai lo tih târ lang?
14 “Baptisma channa tûr engin nge mi dâl kher?” Chanchin ṭha hriltu Philipa hnêna he zawhna zâwttu Ethiopia mi hian Isua chu Messia a nih a hre zo chiah a. Mahse, ani chuan Kristian kohhran zînga mi anga Jehova rawng a bâwl tawh tûr thu tlâng hriata târ lan nân hun dang a nghah kher a ngai lo tih hre chhuak tûr khawpin Pathian Lehkha Thu hriatthiamna a nei a, chutianga a tihna chuan hlimna nasa tak a neihtîr a ni. (Tirhkohte 8:26-39) Chutiang bawkin, ‘Paula thusawi zâwm tûra’ a thinlung hawngtu Ludi chuan a chhûngte nên lam chuan ‘baptisma an chang’ nghâl a ni. (Tirhkohte 16:14, 15) Tin, Philippi khuaa tân in vêngtu chuan Paula leh Sila te’n ‘a hnêna Jehova thu an sawi’ chu a ngaithla a, “ani leh a chhûngte zawng zawng chuan baptisma an chang ta nghâl a.” (Tirhkohte 16:25-34) Chuvângin, Jehova leh a thiltum chungchâng hriatna bul pui i neih a, a duhzâwng tih duhna dik tak i neih bawk a; tin, kohhranah hming ṭha i neih a, inkhâwmnaa i tel ziah bawk a, Lalram thu hrilhnaa i tel bawk chuan, engah nge baptisma i chan hun tûr chu i sawn hlat ang?—Matthaia 28:19, 20.
15, 16. (a) Ngaihtuahna dik lo eng hian nge naupang ṭhenkhat chu baptisma chang lo tûra dâl mai thei? (b) Engtin nge inpumpêkna leh baptisma channa chuan naupangte chu a humhim theih?
15 Baptisma i chan hreh chhan chu, thil dik lo i tih palh avânga mawh phurh i hlauh vâng a ni thei ang em? Chu mi vâng a nih chuan, hei hi ngaihtuah rawh: Engtik nî emawa i chêtsual theih avâng ringawtin motor khalh phalna chu i dîl duh lo ang em? I dîl duh lo hauh lo vang! Chutiang bawkin i tlin phawt chuan baptisma i chang hreh tûr a ni lo. A nihna takah chuan, Jehova hnêna i nun i pumpêk tawha a duhzâwng tih i remtih tawh chuan, thil sual tih chu theihtâwp chhuaha do tûrin nasa taka chêttîr i ni ang. (Philippi 4:13) Naupangte u, baptisma chan hun tûr in sawn hlat avângin mawhphurhna pumpelhah in ngai lo hrâm ang che u. Mawhphurhna la thei khawpa in upat tawh chuan, baptisma in chang tawh emaw, la chang lo emaw pawh ni ula, in thiltihah hian Jehova chungah mawh in phur a ni.—Rom 14:11, 12.
16 Khawvêl hmun tina Thuhretu tam takte chuan an naupan laia baptisma chang tûra an thu tlûkna siamin anmahni chu nasa takin a ṭanpui niin an hria a. Entîrna atân Europe Khawthlang lama awm kum 23 mi hi han hmang ta ila. Ani chuan kum 13 mi a niha baptisma a channain “tleirâwl châknate” hneha awm lo tûra a fîmkhurtîr lehzual thu a sawi a. (2 Timothea 2:22) A naupan lai aṭangin, hunbi kima rawngbâwl tûrin thu tlûkna a siam a. Tûnah hian, Jehova Thuhretute branch office pakhatah hlim takin rawng a bâwl a ni. Nangmah ngei pawh tiamin Jehova rawngbâwl thlang naupangte chu malsâwmna nasa takin a hmuak reng a ni.
17. Eng thilahte hian nge ‘Jehova duhzâwng’ hriat chhoh zêl a ngaih?
17 Inpumpêkna leh baptisma channa chu kan thiltih engkima Jehova duhzâwng kan ngaihtuah telna nun kawng inṭanna a ni a. Kan inpumpêkna hlennaah chuan ‘hun lei’ pawh a tel a ni. Engtin nge kan lei? Thil ho mai mai atâna kan hun hman tûrte chu Bible urhsûn taka zir nân te, inkhâwm ziah nân te, leh “ram chanchin ṭha” hrilh nân tea hmangin kan lei thei a ni. (Ephesi 5:15, 16; Matthaia 24:14) Jehova hnêna kan inpumpêkna leh a duhzâwng tih kan duhna chuan, hun âwl kan hman dân te, kan ei leh in dân te, leh rimawi kan ngaihthlâk te tiamin kan nun kawng engkim chungah nghawng ṭha a nei a ni. Engah nge chatuana i neih theih tûr hun âwl hman dân ṭha chu i thlan loh vang? Thuhretu naupang hlim thei tak sâng tam takte chuan ‘Jehova duhzâwng’ nêna inkalh lo intihhlimna ṭha tam tak a awm tih an hrilh thei ang che.—Ephesi 5:17- 19.
“I Hnênah Kan Kal Ve Dâwn E”
18. Eng zawhna nge naupangte’n mahni leh mahni an inzawh ngai?
18 Jehova chuan B.C.E. 1513 aṭanga C.E. 33, Pentikost thlengin, leiah hian amah betu tûr leh a thuhretu ni tûr hnam pakhat a nei a. (Isaia 43:12) Israel naupangte chu, chu hnamah chuan an lo piang a. Pentikost aṭangin, Jehova chuan leiah hian “hnam” thar a nei a, chu chu “ama hming pu” thlarau lam Israel chu a ni. (1 Petera 2:9, 10; Tirhkohte 15:14; Galatia 6:16) Tirhkoh Paula chuan Krista’n “chi thlan bîk, thil ṭha tiha ṭhahnemngai” tûr mi a thlan thu a sawi a. (Tita 2:14) Chûng mite awmna hmun chungchânga mahni tâna thutâwp siam tûrin nangni naupangte hian duh inthlang thei a ni. Tûn laia tute hi nge Bible thu bulte mila nung a, Jehova tâna Thuhretu rinawm ni bawk a, a Lalram chu mihringte beisei tûr awmchhun anga puangtu “hnam fel thutak zâwmtu” chu? (Isaia 26:2-4) Kristianna ram kohhrante leh sakhaw dangte thiltih chu bih chiangin, an nungchang chu Bible-in Pathian chhiahhlawh dikte chunga a beisei nungchang nên khaikhin rawh.
19. Khawvêla mi maktaduai tam takte chuan eng nge an rin tlat?
19 Naupang tam tak pawh tiamin khawvêla mi maktaduai tam takte chuan Jehova Thuhretute zînga hriak thih a la bângte chu kan sawi tâk “hnam fel” zînga mi an nih an ring tlat a. Anni chuan hêng thlarau lam Israelte hnênah hian: “I hnênah Pathian a awm tih kan hriat avângin i hnênah kan kal ve dâwn e,” an ti a ni. (Zakaria 8:23) Nangni naupangte hian Pathian mite zînga awm in thlan chu kan beiseiin kan duh tak zet a, chutianga in awm chuan ‘nunna chu in thlang’—Jehova khawvêl thara chatuana nun chu in thlang—a ni ang.—Deuteronomy 30:15-20; 2 Petera 3:11-13. (w06 7/1)
Ennawn Nân
• Naupang enkawlnaah eng nge tel?
• Eng ang rawngbâwlna nge Jehova tân pawm tlâk?
• Inpumpêk nu leh pate enkawl naupangte hmaah duh thlan tûr eng nge awm?
• Engvângin nge baptisma chan hun tûr chu ṭûl lo taka kan sawn hlat loh vang?
[Phêk 28-naa milemte]
Tu thu nge i ngaihthlâk dâwn?
[Phêk 29-naa milem]
Engtin nge inpumpêkna leh baptisma channa chu i tân invênhimna a nih theih?
[Phêk 30-naa milem]
Baptisma chang lo tûrin engin nge dâl che?