Kaihhruaina Ṭha—Khawiah Nge Kan Hmuh Theih Ang?
“CHHUNG tin hian puipa tu emaw tal an nei ṭheuh si a; engkim puipa erawh chu Pathian a ni.” (Hebrai 3:4; Thu Puan 4:11) Min Siamtu a nih vângin, Pathian dik Jehova chuan ‘kan taksa siam dân hi a hre’ chiang hle a. (Sâm 103:14) Kan tlin tâwk leh mamawhte pawh a hre vek bawk a ni. Tin, hmangaihna Pathian a nih bawk avângin, chûng kan mamawhte min phuhrûksak chu a duh a ni. (Sâm 145:16; 1 Johana 4:8) Chu kan mamawhte zîngah chuan kaihhruaina ṭha chu hmaih theih a ni lo.
Zâwlnei Isaia hmangin, Jehova chuan: “Ngai teh, ani chu mi tin tân hretuah ka ruat a, mi tin tân hruaitu leh hotuah ka ruat a ni,” a ti. (Isaia 55:4) Inkaihhruaina lama tûn lai harsatna tihven nân chuan he Hruaitu—Engkimtitheia ruata—chu tu nge ni tih hriat leh a hruaina pawm a ngai a ni. A nih chuan, chu Hruaitu leh Hotu sawi lâwk chu tu nge ni? Hruaitu nih a tlinnate chu eng nge ni? Khawiah nge min hruai ang? A hruaina hlâwkpui tûr chuan eng nge kan tih ngai?
Thutiam Hruaitu A Lo Thleng
Kum 2,500 vêl kalta khân, vântirhkoh Gabriela chu Daniela hnênah inlârin, a hnênah: “Jerusalem tung ding leh sa ṭha tûra thupêk a chhuah aṭanga hriakthiha, lal a lo awm thlengin hapta sarih a ni ang, tih hre fiah thiam ang che: tin, hapta sawmruk leh pahnihah kawtthlêr leh lei rût te nên siam a ni ang, hun buaithlâk takahte pawh,” tiin a hrilh a ni.—Daniela 9:25.
Vântirhkoh chuan Daniela hnênah Jehova Hruaitu thlan lo thlen hun tûr chu chiang takin a hrilh a. “Hriakthiha, lal,” a nih loh leh Hruaitu chu Jerusalem sak ṭhat lehna thupêk chhuah a nih hun, B.C.E. 455 aṭanga chhiara hapta 69, a nih loh leh kum 483 tâwp lama lo thleng tûr a ni.a (Nehemia 2:1-8) Chu hun tâwpah chuan eng nge lo thleng ta? Chanchin Ṭha ziaktu Luka chuan: “Tiberia Kaisara a lal achin kum sâwm leh kum nga kumah Pontia Pilata chu Judai Ram awptu a ni a, Heroda chu Galili ram lal a ni a [C.E. 29], . . . thlalêrah Zakaria fapa Johana hnênah chuan Pathian thu a lo thleng a. Tin, ani chu Jordan lui kam vêl ram tinah a kal a, thil tihsual ngaihdam nân simna baptisma thu a hril zêl a,” tiin a ziak a ni. Chutih lai chuan Hruaitu Messia chu “miten an beisei a.” (Luka 3:1-3, 15) Mite chu Johana hnênah lo kal hlawm mah se la, ani chu Hruaitu lo thleng tûra chu a ni lo.
Tichuan, C.E. 29, October thla vêlah chuan Nazareth Isua chu Johana hnênah baptisma chang tûrin a lo kal a. Tin, Johana’n a thu hetiangin a hriattîr a: “Thlarau chu ṭhuro angin vân aṭanga chhuk ka hmu a, a chungah a fu reng a. Amah chu ka hre si lo va, nimahsela tuia baptis tûra mi tîrtu khân ka hnênah, ‘Tu chungah pawh thlarau zuk fua a chunga awm reng i hmuh apiang, amah chu thlarau thianghlima baptistu tûr chu a ni ang’ mi ti a. Chu chu ka hmu tawh a, he mi hi Pathian Fapa a ni tih ka hriattîr tawh,” tiin. (Johana 1:23-34) Baptisma a chan khân Isua chu hriak thih Hruaitu—Messia, a nih loh leh Krista—chu a lo ni ta a ni.
Ni e, ‘mi tin tâna hruaitu leh hotua ruat’ chu Isua Krista ngei chu a ni. Hruaitu a nih angin a mizia kan enchian chuan, a hruaina chuan tûn laia hruaitu ṭha ber ni tûra tlin ngai thilte chu a khûm chiang hle tih kan hre nghâl thei a ni.
Messia—Hruaitu Ṭha Ber
Hruaitu ṭha chuan kaihhruaina fel tak a pe ṭhîn a, a enkawlna hnuaia awmte chu hlawhtling taka harsatna an sutkian theih nân tumruhna leh theihna nei tûrin a ṭanpui ṭhîn. ‘Hei hi kum zabi 21-naa hruaitu hlawhtling nih nân a pawimawh a ni’ tiin 21st Century Leadership: Dialogues With 100 Top Leaders tih lehkhabu chuan a sawi. Isua chuan a thu ngaithlatute chu an nî tin dinhmunte hmachhawn thei tûrin a va buatsaih ṭha tehrêng êm! A thusawi hmingthang ber—Tlâng Chunga Thusawi—hi han ngaihtuah lawk teh. Thurâwn ṭangkai leh ṭha tam tak a pêkte chu Matthaia bung 5 aṭanga bung 7-naah hian chhinchhiah a ni.
Entîr nân, intihthiam lohna chungchânga Isua thurâwn hi lo ngaihtuah ta ila. Hetiang hian a sawi: “Chutichuan, maichâm bula i thilpêk i hlan lai ngeia i unauvin i chungah lungnih lohna a nei tih i hriat chhuah leh chuan, chuta maichâm hmaah chuan i thil pêk chu hnutchhiah la, kal langin i unau rem zet la, chu mi hnuah chuan i thilpêk chu rawn hlân rawh,” tiin. (Matthaia 5:23, 24) Mi dangte nêna inremna tûra hma lâk chu a ngai pawimawh ber a ni—Mosia Dânin a phût anga Jerusalem biak in maichâma thilpêk hlan ang chi, sakhaw serh leh sângte ai pawhin. Chutiang a nih loh chuan chibai bûkna chu Pathian pawm tlâk a ni lo. Isua fuihna thu chu kum zabi tam tak kaltaa a ṭangkai ang khân, tûn lai atân pawh a ṭangkai a ni.
Isua chuan a thu ngaithlatute chu nungchang bawlhhlawhna thang pumpelh tûrin a ṭanpui bawk a. Heti hian anni chu a fuih: “‘I uirê tûr a ni lo’ an ti tih in hre tawh. Kei erawh chuan, tupawh ngaih châka hmeichhe melh apiang chu, a thinlungah a uirê tawh reng a ni tih ka hrilh a che u,” tiin. (Matthaia 5:27, 28) Vaukhânna ṭha a va ni êm! Engvângin nge uirêna min thlen thei thil chu ngaih pawh kan ngaihtuah ṭan ang ni? Isua’n inngaihna leh uirêna te hi thinlung aṭanga lo chhuak a ni a ti. (Matthaia 15:18, 19) Chuvângin kan thinlung vênṭhat chu a finthlâk a ni.—Thufingte 4:23.
Tlâng Chunga Thusawiah chuan hmêlmate hmangaih chungchângah te, thilphal chungchângah te, sum leh pai leh thlarau lam thil thlîr dân dik neih chungchângah te, leh thil dang dang chungchângah te pawh thurâwn ṭha tak tak a tel bawk a ni. (Matthaia 5:43-47; 6:1-4, 19-21, 24-34) Isua chuan a thu ngaithlatute chu ṭawngṭai dân zirtîrin Pathian ṭanpuina zawn dân a zirtîr bawk a ni. (Matthaia 6:9-13) Hruaitu Messia chuan a hnungzuite chu mihringte harsatna tlânglâwn deuh deuhte chu hmachhawn thei tûrin a tichakin, a buatsaih reng a ni.
Isua chuan Tlâng Chunga a Thusawiah chuan hêng ṭawngkam “an ti tih in hre tawh” emaw, “tih a nih in hria e” emaw, “an ti bawk” emaw hmang hian vawi ruk lai thu a sawi a; mahse, “kei erawh chuan ka hrilh a che u” tiin ngaih dân dang a sawi leh zêl a ni. (Matthaia 5:21, 22, 27, 28, 31-34, 38, 39, 43, 44) Chu ṭawngkam chuan a thu ngaithlatute chu Pharisaite thurochhiah anga nungin, thil tih dân bîk an nei tih a târ lang a. Mahse, tûnah Isua chuan kawng dang—Mosia Dân nihna tak tak lantîrtu chu—a hrilh ta a ni. Chutiang chuan Isua chuan thil a thlâk danglam a; mahse, a hnungzuitute pawm awlsam tûr zâwngin a thlâk a ni. Ni e, Isua chuan mite chu an thlarau lam leh rilru lama inthlâk danglamna nasa tak siam tûrin a chêttîr a ni. Chu chu hruaitu dik chhinchhiahna a ni.
Inruahmanna zirlaibu pakhat chuan chutianga inthlâk danglamna awmtîr chu a harsatzia hetiangin a sawi a: “Inthlâk danglamna awmtîrtu [hruaitu] chuan chhiattâwkte ṭanpuitu anga mite khawngaihna te, rilru lam zir mi anga thil hriat thiamtheihna te, intlansiak mi anga chhelna te, bulldog ui anga huaisenna te, sakhaw thil avânga mahnia khawsa hrang mi anga mahnia inkaihhruai theihna te, mi thianghlim anga dawhtheihna te a neih a ngai a. Chutiang mizia zawng zawng nei chung pawhin, a hlawhtling ngei ang tih a la sawi theih loh,” tiin.
“Hruaitute Mizia A Pawimawh Em?” tih thupui hmanga thuziak chuan “Hruaitute chu an hnungzuitute khawsa se an duh angin anmahni pawh an khawsa tûr a ni,” a ti. Ni e, hruaitu ṭha chu a zirtîr angin a nung ṭhîn. Chu chu Isua Kristaah chuan a va dik tak êm! Ani chuan a bula khawsate chu inngaitlâwm tûra a zirtîr mai ni lovin, an ke silsakin inngaihtlâwmna kawnga an entawn tûr a siam a ni. (Johana 13:5-15) A zirtîrte chu Pathian Ram chanchin ṭha puang chhuak tûrin a tîr mai ni lovin, amah ngeiin chu hna chu nasa takin a thawk a ni. (Matthaia 4:18-25; Luka 8:1-3; 9:1-6; 10:1-24; Johana 10:40-42) Tin, kaihhruaina zawm chungchângah pawh Isua chuan entawn tûr a siam bawk. “Fapain mahniin engmah a ti thei lo, Pa thiltih a hmuh chauh lo chu,” tiin a chungchâng thu a sawi a ni.—Johana 5:19.
Isua thusawi leh thiltih kan ngaihtuah tâkte chuan Hruaitu ṭha ber a nihzia chiang takin a târ lang a ni. Dik tak chuan, mihring siam hruaitu ṭha tehna zawng zawng chu a khûm vek a ni. Isua chu a ṭha famkim a. A thih a, a thawhleh hnuah chuan thi thei lo nun changin, chatuanin a nung ta a ni. (1 Petera 3:18; Thu Puan 1:13-18) Chu chu mihring zînga hruaitu tuin nge tluk thei teh lul ang?
Eng Nge Kan Tih Ang?
Pathian Rama rorêltu Lal a nih angin, Hruaitu Messia chuan thuawih mihringte chu malsâwmnain a vûr dâwn a ni. Chu mi chungchâng chu Pathian Lehkha Thu chuan: “Tuite hian tuifinriat a khuh reng angin, leilung hi LALPA hriatnain a khat zo vek dâwn a ni.” (Isaia 11:9) “Thuhnuairawlhte erawh chuan ram hi an luah ang a: remna chênin an hmuingîl ang.” (Sâm 37:11) “Mi tinte chu an grêp hrui hnuaiah leh an theipui kûng hnuaiah an ṭhu zâwk ang a; tuman an tihlau lo vang.” (Mika 4:4) “Pathian ngei chu an hnênah a awm ang a, an Pathian a ni bawk ang; an mit ata mittui zawng zawng a hrufai ang a; thihna a awm leh tawh lo vang a, lungngaih te, ṭah te, nat te pawh a awm leh tawh hek lo vang; thil hmasate chu a ral ta,” tiin min tiam a ni.—Thu Puan 21:3, 4.
Tûn lai khawvêl hian inkaihhruaina lamah harsatna a tâwk mêk a. Isua Krista erawh chuan mi inngaitlâwmte chu Pathian Jehova chibai bûknaa thuâwih mihringte an inpumkhatna leh ṭhat famkim lam an pan deuh deuhna remna khawvêl tharah chuan a hruai mêk a ni. Chuvângin, Pathian dik leh a Hruaitu ruat hre tûra hun pêk leh chu hriatna mila chêt chu a va pawimawh tak êm!—Johana 17:3.
Mi kan ngaihsânzia lantîr theihna kawng ṭha ber pakhat chu amah entawn hi a ni. Chuti a nih chuan, mihring chanchina Hruaitu ropui ber, Isua Krista chu entawn kan tum tûr a ni lâwm ni? Engtin nge kan entawn theih ang? A hruaina kan pawmna chuan kan nunah eng rah nge a chhuah ang? Hêng zawhnate hi zir tûr thuziak hnuhnûng ber pahnihah sawiho a ni ang. (w02 3/15)
[Footnote]
a Pay Attention to Daniel’s Prophecy!, tih bu Jehova Thuhretute chhuah phêk 186-92 en rawh.
[Phêk 4-naa milem]
Daniela chuan Pathian Hruaitu thlan lo lan tûr thu a lo hrilh lâwk
[Phêk 7-naa milemte]
Isua zirtîrna chuan mite chu an nuna harsatnate hmachhawn thei tûrin a buatsaih
[Phêk 7-naa milem]
Isua chuan thuâwih mihringte chu remna khawvêl tharah a hruai lût dâwn