‘Hetiang Rêngin Miin Thu An Sawi Ngai Lo’

“An zain amah an fak a, a kam chhuak khawngaih thute chu mak an ti hle a.”​—LUKA 4:22.

1, 2. (a) Engvângin nge Isua man tûra an tirh tiangkengtute kha kut ruaka an lo kîr? (b) Isua zirtîrnain tiangkengtute rilru chauh a hneh lo tih engin nge lantîr?

TIANGKENGTUTE chu an hnaah an hlawhchham chiang hle. Anni chu Isua Krista man tûra tirh an ni a; mahse, kut ruakin an lo kîr leh tlat. Puithiam lalte leh Pharisaite chuan: “Engati nge in rawn hruai loh?” tiin an chhuahchhâl a. A ni, engah nge tiangkengtute chuan a ṭan pawh lo ṭang eih lo tûr chu an man mai loh le? Tiangkengtute chuan: “Sawtiang rêngin miin thu an sawi ngai lo,” tiin an chhâng a ni. Isua thu zirtîr chuan an rilru a hneh êm avângin, chutiang mi ṭha chu an man thei ngang lo a ni.a​—Johana 7:​32, 45, 46.

² Chûng tiangkengtute chauh chu Isua zirtîrnain an rilru a hnehte an ni lo. Bible chuan a ṭawngkam chhuak ngaithla tûr ringawta mipui tam tak an lo kalkhâwm thu min hrilh a ni. Ama khuaa mi ngei ngeite pawhin “a kam chhuak khawngaih thute chu” mak an ti hle a. (Luka 4:22) Galili Tuipui kama mipui kalkhâwmho hnênah chuan vawi khat aia tam lawng aṭangin thu a sawi a. (Marka 3:9; 4:1; Luka 5:​1-3) Ṭum khat phei chu, “mipui tam tak” chu chaw tak ngial pawh ei lovin a hnênah ni engemaw zât an awm hial a ni.​—Marka 8:​1, 2.

3. Isua chu zirtîrtu langsâr tak a nih chhan bul ber eng nge ni?

³ Engin nge Isua chu zirtîrtu langsâr tak nihtîr? A nihtîrtu bul ber chu hmangaihna a ni.b Isua chuan a thutak hriattîr chu a hmangaih a; tin, a thutak zirtîr mite pawh a hmangaih bawk a ni. Chu bâkah, Isua chuan mite zirtîr dân a thiam hle bawk. Tûn ṭuma chhuak zir tûr thuziakah hian, zirtîr dân ṭangkai tak a hman ṭhenkhat leh chûngte kan entawn ve theih dân kan sawiho ang.

Tluangtlam Leh Fiah Tak

4, 5. (a) Engvângin nge Isua’n a zirtîrnaah ṭawngkam hriatthiam awl tak a hman a, chutianga a tih chungchânga thil chhinchiah tlâk tak chu eng nge ni? (b) Engtin nge Tlâng Chunga Thusawi chu tluangtlam taka Isua zirtîrna lama entawn tûr a nih?

⁴ Lehkha thiam takte chuan an thu ngaithlatute hriatthiam phâk bâk ṭawngkam an hmang ṭhîn a. Mahse, mi dangte hriatthiam tûra kan sawi si loh chuan, engtin nge kan hriatna chu an hlâwkpui theih ang? Zirtîrtu a nih angin, Isua chuan mi dangte hriatthiam phâk loh khawpa sâng ṭawngkam a hmang ngai lo. Ṭawngkam chi hrang hrang hman tûr a ngah tûrzia chu han ngaihtuah teh. Chutichung chuan, hriatna nei zau hle mah se, amah inngaihtuah lovin, a thu ngaithlatute a ngaihtuah zâwk ṭhîn a. An zînga mi tam tak chu “lehkha thiam lo, mi mâwl tak an ni” tih a hria a ni. (Tirhkohte 4:13) Chuvângin, chutiang mite hriat thiam tûr ṭawngkam chu a hmang a. A ṭawngkamte chu tluangtlam hle mah se, a thutak fûn chu a ril hle thung a ni.

⁵ Entîr nân, Matthaia 5:​3–7:​27-a chhinchhiah, Tlâng Chunga Thusawi hi ngaihtuah teh. Chu thusawi sawi zawh nân Isua chuan minute 20 vêl chauh a hmang mai thei a. Mahse, a zirtîrnate chu a thûk êm êm a, uirêna te, inṭhenna te, leh sum leh pai ngainatna te ang chi a lo chhuahna bul thlengin a sawi a ni. (Matthaia 5:​27-32; 6:​19-34) Nimahsela, ṭawngkam hriat harsa emaw, sâng lutuk emaw a awm lo. Tihah chuan, naupang tak ngial pawhin a hriatthiam loh tûr ṭawngkam a hmang tlat lo va! Chuvângin, a thusawi zawha mipuiin “mak an ti hle” pawh kha a mak lo ve! Chûng mipuite zîngah chuan lo neitute, berâm vêngtute, leh sangha mantute pawh an tel ngei a rinawm.​—Matthaia 7:28.

6. Isua ṭawngkam chhuakte chu tluangtlam tak; mahse, awmze nei tak a nihzia entîrna pakhat pe rawh.

⁶ Isua chuan thu hlâwm khat tâwi tê tête leh fiah tak hmangin thu tluangtlam tak leh awmze nei tak a sawi ṭhîn a. Entîrna ṭhenkhat hi lo ngaihtuah ta la: “Tuman hotu pahnih rawng an bâwl kawp thei lo; . . . Pathian leh sum rawng in bâwl kawp thei lo ve.” “Sawisêl suh u, sawisêla in awm loh nân.” “Anmahni chu an rahah in hre mai ang.” “Mi chakte chuan dâktawr an ngai lo va, mi bawrhsâwmte zâwkin an ngai a ni.” “Khandaih ruaitute zawng zawng chu khandaih vêkah an thi dâwn si a.” “Kaisara thilte chu kaisara hnênah pe ula, Pathian thilte chu Pathian hnênah pe ta che u.” “Englo lâk aiin pêkin lukhâwng a nei zâwk,” tihte hi.c (Matthaia 6:​24; 7:​1, 20; 9:​12; 26:52; Marka 12:17; Tirhkohte 20:35) Tûn thlengin, Isua’n hêng thute a sawi aṭanga kum 2,000 dâwnah pawh, hêng thusawi thiltithei takte hi hriat a la ni reng a ni.

Zawhnate Hmangin

7. Engvângin nge Isua’n zawhna a zawh ṭhin?

⁷ Isua chuan zawhnate chu chhinchhiah tlâk khawpin a hmang a. A thu ngaithlatute hnêna tlang taka hrilh mai hian hun a duh tlêm zâwk hunah pawh zawhna a zâwt fo ṭhîn. A nih leh, engati nge zawhna a zawh? A châng chuan, amah dodâltute rilru hai lan nân zawhna mi chhuntlang thei tak takte a zâwt a, anni chu a tingâwi ṭhîn a. (Matthaia 12:​24-30; 21:​23-27; 22:​41-46) Nimahsela, vawi tam tak chu, thutak hrilhfiah nân te, a thu ngaithlatute’n an rilru vei zâwng an sawichhuah nân te, a zirtîrte ngaihtuahna chawhthawh nân leh sâwizawi nân te zawhna a zâwt ṭhîn bawk. Tirhkoh Petera telna entîrna pahnih i lo bihchiang ang u.

8, 9. Biak in chhiah pêk chungchânga thutâwp dik tak siam thei tûra Petera ṭanpuitu atân engtin nge Isua’n zawhnate a hman?

⁸ A hmasain, chhiah khawntute’n Isua’n biak in chhiah a pêk leh pêk loh Petera an zawh ṭum kha han ngaihtuah lêt teh.d Ngaihtuah chiang mang lova thiltih châng nei ṭhîn Petera chuan “Pe ve ṭhîn e,” a lo ti mai a. Nimahsela, chu mi hnu lawk chuan Isua’n heti hian a chhûtpui a ni: “‘Simon, engtin nge i ngaih? Leia lalten chhiah emaw, sum neih man emaw, tu lakah nge an lâk ṭhin? an fate lakah nge, mi hrang lakah?’ tiin. . . . Tin, Petera’n: ‘Mi hrang lakah,’ a tih veleh, Isuan a hnênah, ‘Chuti a nih si chuan fate chu an âwl a ni ang chu,’” a ti a. (Matthaia 17:​24-27) Isua zawhna zawh chhan chu Petera chuan a man chiang ngei ang. Engvângin nge?

⁹ Isua hun lai chuan, lal chhûngkaw zînga mite chu chhiah âwl an ni a. Chuvângin, biak ina an biak ber, vân Lalbera Fapa neih chhun Isua chuan chhiah a pêk a ngai lo a ni. Hetah hian a chhânna dik tak hrilh tlâng nghâl mai lovin, Petera’n thu tlûkna dik tak a siam theih nân​—a nih loh leh thu sawi chhuah hmaa fîmkhur taka ngaihtuah a pawimawhzia hre thiam tûra ṭanpui nân​—Isua chuan zawhnate chu hlawhtling tak, dam tak siin a hmang tih hi chhinchhiah ang che.

10, 11. C.E. 33, Kalhlên Kût zâna Petera’n pa pakhat beng a sahthlâk ṭum khân, Isua’n engtin nge a chhân lêt a, chu chuan engtin nge zawhna hlutna a hriatthiamzia a lantîr?

¹⁰ Entîrna pahnihna chu C.E. 33, Kalhlên Kût zâna Isua man tuma mipui an rawn punkhâwm laia thilthleng chungchângah a ni a. Zirtîrte chuan amah chhan nâna an beih lêt ve tûr leh tûr loh an zâwt a. (Luka 22:49) A chhânna pawh nghâk lovin, Petera chuan pa pakhat beng chu a sâtthla ta mai a (Petera chuan chu aia nasa zâwka hliam a tum pawh a ni mai thei). Petera chuan a pu duhzâwng kalhin thil a ti a ni; Isua chu inmantîr tûrin a inpeih thlap si a. Engtin nge Isua’n a chhân lêt? Engtik lai pawha zaidam reng a ni bawk a, tûnah pawh Petera chu zawhna pathum a zâwt a: “Pain no kei mi pêk hi ka in lo vang em ni?” “Tûnah pawh vântirhkoh sângruk hmun sâwm leh hmun hnih aia tam zâwk mi rawn tirhsak tûrin ka Pa hnênah ngên thei lovin mi ring em ni le? Nimahsela ngên ang ila, engtin nge Pathian Lehkha Thu​—hetianga a lo awm tûr thu hi​—a thlen theih ang le?” tiin.​—Johana 18:11; Matthaia 26:​52-54.

¹¹ Chu mi chungchâng chu han ngaihtuah lawk ta la. Mipui thinrimin an hual ṭhup mai Isua chuan a thih hun a hnai tawh tih leh a Pa hming thiam chantîrna leh mihringte chhandamna chu a kovah a innghat tih a hre tlat a. Chuti chung pawh chuan, Petera rilrua thutak pawimawh tak tuhngheh nâna zawhna zâwt tûrin hun a la insiam ta tho a ni. Isua’n zawhna hlutzia a hre chiang tih a lang chiang hle a ni lâwm ni?

Thu Uarna Fiah Tak

12, 13. (a) Thu uarna chu eng nge ni? (b) Engtin nge Isua’n kan unaute dik lohna chhe tê sawisêl ṭhin âtthlâkzia sawi uar nân thu uarna a hman?

¹² Isua chuan a rawngbâwlnaah zirtîr dân hmanraw ṭangkai tak dang​—thu uarna​—chu a hmang bawk a. Hei hi thil nihphung sawi pawimawh nâna tum rêng vânga a nihna bâka thil sawi hi a ni. Thu uarna hmangin, Isua chuan theihnghilh har tak tûr suangtuahna mitthla a siam a. Entîrna ṭhenkhat lo ngaihtuah ta ila.

¹³ Tlâng Chunga a Thusawiah mi dang ‘sawisêl loh’ a pawimawhzia a sawi uar khân, Isua chuan: “Engatinge mahni mita khanchhuk awm chu ngaihtuah si lovin, i unau mita hmawlh tê tak tê awm chu i hmuh ni?” a ti a. (Matthaia 7:​1-3) Thil awm dân chu mitthlain i hmu thiam em? Mi sawisêl hrât hrim hrim chuan a unau “mita” hmawlh tê tak tê lâk chhuahsak a tum a. Sawisêl hrât chuan a unau chu rorêlna pawm tlâk hlân tûra khaw hmu fiah tâwk lovah a puh a ni. Mahse, rorêlna pawm tlâk hlân tûra ama rorêl theihna mit ngei chu “khanchhuk” hmanga tihchhiat a ni si. Keimahni ngei pawhin dik lohna kan neih mai theih laia kan unaute dik lohna chhe tê sawisêl ṭhin âtthlâkzia sawina thu uarna chhinchhiah tlâk chu a va ni êm!

14. Engvângin nge Isua thusawi thosi thlifîm a, sanghâwngsei lem si chungchâng chu thu uarna thiltithei tak a nih?

¹⁴ Hun dangah pawh, Isua chuan Pharisaite chu “hruaitu mitdel, thosi thlifaia sanghâwngsei lem si ṭhînte,” tiin a dem a. (Matthaia 23:24) Hei hi a bîk takin thu uarna hmanna thiltithei tak a ni. Engvângin nge? Thosi te tak tê leh Isua thu sawi ngaithlatute ramsa hriat zînga a lian ber, sanghâwngsei tehkhinna chuan a ngaithlatute beng a verh hle a ni. Sanghâwngsei pângngai pakhat rih lam leh thosi maktaduai sawmsarih rih lam a intluk nia chhût a ni tlat a! Chu bâkah, Pharisaite chuan an uain in tûr pawh puanin an thlifai ṭhîn tih Isua chuan a hre bawk a. Chûng a kip a kâwia dân zâwmtute chuan thosi lem palh a, an dân anga an bawlhhlawh loh nân chutiang chuan an thlifai ṭhîn a ni. Nimahsela, sa ei thiang lo sanghâwngsei chu an lem angin a sawi theih a ni. (Leviticus 11:​4, 21-24) Isua sawi tum chu a lang chiang hle. Pharisaite chuan Dânin a phûtte zînga a tê ber pawh chipchiar takin an zâwm a; mahse, dân thu pawimawh zâwk​—“felna te, khawngaihna te, rinawmna”​—te chu an ngaihthah si. (Matthaia 23:23) An nihna tak chu Isua’n a va han hai lang chiang êm!

15. Isua’n thu uarna hmanga a thu zirtîr ṭhenkhatte kha engte nge?

¹⁵ A rawng bâwl hun chhûng zawngin Isua chuan thu uarna a hmang fo va. Entîrna ṭhenkhat lo ngaihtuah ta ila. Tlâng sawntîr thei hial ‘anṭam mu fangkhat ang rinna’​—Isua chuan rinna chhe tê pawhin thil a tihpuitlin tam theihzia chu aia fiah lehzuala sawi dân a hmu kher lo vang. (Matthaia 17:20) Sanghâwngsei hrawl tak hriau benga thil tlang tum​—chu chuan mi hausa tân sum leh pai âtchilhna nun kawng ûm reng chunga Pathian rawng bâwl a harsat tûrzia a va tehkhin chiang êm! (Matthaia 19:24) Isua tehkhin thu sawi chiang takte leh thu tlêm tê hmanga hlawhtling taka thu a sawi theihna chu mak i ti hle lo maw?

Hnial Rual Loh Chhût Dân Dik

16. Isua chuan a rilru chaknate chu eng kawngin nge a hman ṭhin?

¹⁶ Ngaithtuahna ṭha famkim nei a ni bawk a, Isua chu chhût dân dik taka mite thil chhûtpui dân a thiam hle a. Chuti chung chuan, a thiamna chu a hmang dik lo ngai lo. A zirtîrnaah chuan, a rilru chaknate chu thutak tihhmasâwn nân a hmang tlat reng a. A châng chuan, sakhaw lama amah dodâltute puhna dik lo takte hnial nân chhût dân dik thiltithei tak takte a hmang ṭhîn a. Vawi tam tak chu a zirtîrte thil pawimawh tak zirtîr nân a hmang bawk a ni. Isua’n chhût dân dik a hman thiamzia lo en ta lawk ila.

17, 18. Pharaisaite puhna dik lo hnial nân eng chhût dân dik nge Isua’n a hman?

¹⁷ Isua’n mitdel leh ṭawngthei lo ramhuai man pakhat a tihdam ṭum kha ngaihtuah ta la. A tihdamzia an hriat veleh Pharisaite chuan: “He mi hian ramhuai lal Beelzebula [Setana] avâng lo chuan ramhuaite a hnawt chhuak lo vang,” an ti a. Pharisaite chuan Setana ramhuaite hnawt chhuak tûr chuan mihringte aia chungnung thiltihtheihna a ngai tih an hriatzia chhinchhiah ang che. Nimahsela, mite chuan Isua an rin loh nân, a thiltihtheihna chu Setana hnêna mi niin an puh ta daih a ni. An thil sawi chu a nihna tûr ang taka an chhût dik lohzia târ langin, Isua chuan: “Khawii ram pawh mahni indo apiang an boral ṭhîn; khawii khua pawh, chhûng khat pawh, mahni indo apiang an ding khawchhuak lo vang. Tin, Setanan Setana vêk a hnawhchhuah chuan mahni indo a ni ang asin; a ram chu engtin nge a din chhuah ang le?” tiin a chhâng lêt a. (Matthaia 12:​22-26) Isua chuan, a nihna takah chuan: ‘In sawi anga Setana mi hman ni a, Setana thiltih ka ṭhiat a nih chuan, Setana chuan ama tâna ṭha tûr kalhin hna a thawk tihna a ni ang a, a tlu chhe thuai dâwn asin’ a tihna a ni. Chhût dân dik thiltithei tak a ni lâwm ni?

¹⁸ Tichuan, heti hian a chhûtpui leh a. Ani chuan Pharisaite zînga ṭhenkhatin ramhuai an hnawtchhuak bawk tih a hria a. Chuvângin, zawhna tluangtlam tak, anmahni tibuai rap thei si chu hetiang hian a zâwt lêt ta a: “Kei Beelzebula avânga ramhuaite hnawt chhuak ṭhîn ka lo nih chuan, in faten tu vângin nge an lo hnawh chhuah ṭhin le?” tiin. (Matthaia 12:27) Isua hnialna chu a nihna takah chuan: ‘Setana thiltihtheihna hmanga ramhuai hnawtchhuak ka nih chuan, in zirtîrte pawhin chu mi hmang vêka hnawt chhuak an ni ngei ang,’ tihna a ni. Pharisaite chuan eng nge an sawi theih ang le? An zirtîrte’n Setana thiltihtheihna hnuaia thilti anga puhna chu an pawm ngai hauh lo vang. Isua chuan hnial rual loh chhût dân dik hmangin amah an puhna chu thil âtthlâk takah a chantîr a ni.

19, 20. (a) Eng anga mi tichak thei tûr zâwngin nge Isua’n chhût dân dik a hman? (b) Engtin nge Isua’n ‘a nasat zâwk tûrzia’ chhût dân chu ṭawngṭai dân zirtîr tûra a zirtîrte ngenna a chhân lêtnaah khân a hman?

¹⁹ Amah dotute an ngawih nâna chhût dân dik a hman mai bâkah, Isua chuan Jehova chungchâng thudik mi tichak thei leh duhawm tak zirtîr nân chhût dân dik tak leh mite hmin thei tak hnialnate pawh a hmang bawk a. Vawi tam tak chu, ‘a nasat zâwk tûrzia’ chhût dân tih theih tûr chu hmangin, a thu ngaithlatute chu thutak an hriatsate rin tlatna nei chho tûrin a ṭanpui a ni. Entîrna pahnih chauh i lo en ang u.

²⁰ A zirtîrte’n ṭawngṭai dân zirtîr tûra an ngena a chhân lêtnaah, Isua chuan mi pakhatin a ṭhian hnêna a ‘dîl ngut ngut avânga’ a tâwp a tâwpa a duhzâwng a pêk tâk chungchâng tehkhin thu a sawi a. Chu bâkah, nu leh pain an fate hnêna “thil ṭha pêk” an duhzia a sawi bawk a ni. Tichuan: “Nangni mi sual mahin in fate thil ṭha pêk nachâng in hriat chuan, in Pa vâna mi chuan a dîltute chu thlarau thianghlim a va pe dâwn êm!” tiin a tlip ta a. (Luka 11:​1-13) Isua sawi pawimawh ber chu thil inangah ni lovin, thil inkalh takah a innghat zâwk a ni. Ṭhian mi ṭanpui hreh tak pawh a tâwp a tâwpa a ṭhenawm mamawh phuhru tûra hmin theih a nih a, nu leh pa ṭha famkim lote pawhin an fate mamawh an phuhrûksak chuan, hmangaihnaa khat kan Pa vâna mi chuan inngaitlâwm taka a hnêna ṭawngṭai ṭhîn, a chhiahhlawh rinawmte hnênah chuan thlarau thianghlim chu a ve pe nasa zâwk dâwn êm!

21, 22. (a) Khawvêl thilte lungkhamna hmachhawn dân chungchâng thurâwn a pêknaah, eng chhût dân nge Isua’n a hman? (b) Isua zirtîr dân phung thlêm azâwng kan ennawn hnuah, eng thutâwp nge kan siam?

²¹ Isua chuan khawvêl thilte lungkhamna hmachhawn dân chungchâng fuihna thu a pêk pawh khân, chutiang bawk chhût dân chu a hmang a. Heti hian a sawi: “Choâkte hi ngaihtuah rawh u, buh an tuh hek lo, an ât hek lo, zêm te, buh in te pawh an nei lo; nimahsela Pathianin a châwm si a; nangni chu savate ai chuan in hlut zâwkzia mai chu! Tûktinpâr ṭhanzia hi ngaihtuah rawh u; hna an thawk lo, la pawh an kai hek lo . . . Chutichuan ram hnim, vawiin anga nung, atûka thuka tuah leh mai tûr mah, Pathianin chuti kauva a chei chuan, aw, nangni rin tlêm te u, chu mi ai chuan silhfên a va pe dâwn che u êm!” tiin. (Luka 12:​24, 27, 28) Ni e, Jehova chuan savate leh pangpârte mah a enkawl chuan, a chhiahhlawhte chu a va enkawl nasa lehzual dâwn êm! Chutiang thil chhût dân dam tak, thiltithei hle si chuan Isua thu ngaithlatute thinlung chu a khawih ngei ang le.

²² Isua zirtîr dân tlêm tê kan ennawn hnu hian, amah man tuma kal, kut ruaka lo kîrleh tiangkengtute thusawi: “Sawtiang rêngin miin thu an sawi ngai lo,” tih hi a nihna bâka sawina a ni lo tih kan hre nghâl thei a ni. Mahse, a zirtîr dân phunga Isua hriat hlawhna ber chu tehkhin thu a hmanna hi a ni. Engvângin nge tehkhin thu a hman? Engin nge a tehkhin thu chu tihlawhtling êm êm? Hêng zawhnate hi a dawta thuziakah sawikhâwm a ni ang. (w02 9/1)

[Footnote-te]

I La Hria Em?

• Eng thilte’n nge Isua’n tluangtlam tak leh fiah taka a zirtîrzia lantîr?

• Engvângin nge Isua’n a zirtîrnaah zawhnate a hman?

• Thu uarna chu eng nge ni a, engtin nge Isua’n he zirtîr dân phung hi a hman?

• Engtin nge Isua’n chhût dân dik chu Jehova chungchâng thudik duhawm tak a zirtîrte zirtîr nân a hman?

[Phêk 9-naa milem]

Isua chuan mi narânte hriatthiam theih tûr ṭawngkam a hmang