I Nun Tihlawhtling Rawh!
‘Mi suaksualte remruat anga awm ngai lo chu a eng a thâwl e. A thiltih apiang chu a hmuingîl zêl ang.’—SAM 1:1, 3.
1. (a) Khawvêla ṭhalai tam takte chuan hlawhtlinna chu engtin nge an thlîr? (b) Engtin nge Bible-in mi hlawhtling chungchâng a sawi?
HLAWHTLINNA—he thumal hian i tân eng awmzia nge a neih? “Ka thiltum pawimawh ber chu sumdâwng hlawhtling nih a ni,” tiin, râwlthar pakhat chuan a sawi a. Hmeichhe tleirâwl pakhat chuan: “Ka châk ber chu chhûngkaw hlim neih hi a ni,” a ti bawk. Mahse, hmeichhe tleirâwl dang pakhat erawh chuan: “Ka duhthusâm chu in leh lo ṭha tak neih te, motor ṭha tak neih te a ni a . . . ka inngaihtuah lutuk a ni ber mai,” a ti thung. A harsatna chu pawisa emaw, chhûngkua emaw, sum lâk luh theihna hna tak ngial pawh hi hlawhtlinna dik tehna a ni lo chu a ni. Sâm 1:1-3-ah chuan: ‘Mi suaksualte remruat anga awm ngai lo chu a eng a thâwl e. A lâwmna chu LALPA dânah a ni zâwk a; . . . A thiltih apiang chu a hmuingîl zêl ang,” tih kan chhiar a ni.
2. Hlawhtlinna dik tak chu khawiah nge hmuh a nih a, chu mi neihna kawng awmchhun chu eng nge ni?
2 Hetah hian Bible chuan mihring tuma pêk theih loh thil engemaw a tiam a ni—hlawhtlinna dik tak chu! Mahse, hei hi sum leh pai neihna chungchâng sawina a ni lo. Bible vêk chuan: “Tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni si a,” tiin, a vaukhân a ni. (1 Timothea 6:10) Hlâwhtlinna dik tak chu Pathian tihlâwmnaah hmuh theih a ni—Jehova dân zawmna pawh tiamin. Hei chauh hian lungawina dik leh hlimna dik tak a thlen thei a ni! Jehova dân hnuaia awm leh tih tûr hrilh nih ringawt hi a duhawm lo a ni mai thei. Chutichung pawhin, Isua’n: “Mahni thlarau lam mamawh ngaihven mite chu an eng a thâwl e,” tiin, a sawi a ni. (Matthaia 5:3, NW) I hria emaw, hre lo emaw pawh ni se, thlarau lam mamawh neia siam i ni—Pathian hriat mamawhna thûk tak leh a thiltumte hriat thiamna tiamin. Chuvângin, chûng mamawhte chu i phuhrûk a, “Jehova dân” i zawm chauhvin hlimna dik chu i nei thei ang.
Pathian Dân Kan Mamawh Chhan
3. Engvângin nge Jehova chu ‘kan ke pên hruaitîr’ kan châk ang?
3 Zâwlnei Jeremia chuan: “Aw LALPA, mihring awm dân chu, mahni thu mai a ni lo tih ka hre ta: tungchhova kal mihringah hian, a pheikhai hruai tûr a awm lo,” tiin, a ziak a ni. (Jeremia 10:23) Naupang an ni emaw, upa an ni emaw hei hi mi zawng zawng tân a dik a ni. Kan pheikhai hruai tûrin finna te, thiltawn te, leh hriatna te kan tlachham mai ni lo vin; chutiang ti tûr chuan dikna kan nei lo hrim hrim a ni. Thu Puan 4:10, 11-ah Bible chuan: “Nang, kan Lalpa leh kan Pathian, ropuina te, chawimawina te, thiltihtheihna te chu hmu tlâk i ni e; nangin engkim i siam a, i duh avânga awm leh siam a ni bawk si a,” tiin, a sawi a. Min Siamtu a nih angin, Jehova chu “nunna tuikhur” a ni. (Sâm 36:9) Chutiang a nih avângin, ani chuan kan nun kan hman dân tûr chu mi dang zawng aiin a hre zâwk hle a ni. Chuvângin, kan hlimna min rawksak tûr ni lovin, kan ṭhatna tûra min ṭanpui zâwk tûrin dân a siam a ni. (Isaia 48:17) Pathian dân i ngaihthah chuan, hlawhchham tûrin nangmah leh nangmah i insiam tihna a ni ang.
4. Engvângin nge ṭhalai tam takte’n an nun an tihchhiat?
4 Entîr nân, engvângin nge ṭhalai tam takte’n an nun chu damdawi te, inphalraina te, leh thil ṭha lo chi hrang hranga an tih chhiat tih i ngaihtuah ngai em? Sâm 36:1, 2 chuan: “Mi suaksual bawhchhiatna chuan ka thinlung chhûngah hian thu a sawi a, ‘A mithmuhah Pathian hlauhna rêng rêng a awm lo’ tiin. ‘Ka khawlohna an hmu chhuak lo vang, an haw hlei lo vang e,’ tiin, mahni mithmuhah mahni vêk a infak chawp sî ṭhîn a,” tiin, a sawifiah a ni. “Pathian hlauhna” ṭha an tlâk chham avângin, ṭhalai tam takte chu nungchang hlauhthawnawm chuan nghawng chhuah a nei lo vang tih ringin anmahni leh anmahni an inbum ṭhîn a. Nimahsela, a tâwp a tâwpah chuan; “Miin a theh apiang, chu mi vêk chu a seng bawk dâwn si a; mahni tisa lama thehtu chuan tisaa mi chhiatna a seng ang a; thlarau lama thehtu erawh chuan thlarauva mi chatuana nunna a seng dâwn si a,” tih dân bul danglam thei lo chu an tawn a ngai ta ṭhîn a ni.—Galatia 6:7, 8.
‘Nîte Chhiarna’
5, 6. (a) Engvângin nge ṭhalaite’n ‘an dam chhûng nî an chhiar’ ang a, chutianga tih chuan eng awmzia nge a neih? (b) ‘Min Siamtu Ropui hre reng’ tih chu engtihna nge?
5 Engtin nge i nun chu hlawhtling leh ‘chatuan nunna seng’ tûrin i siam theih ang? Mosia chuan: “Kan dam chhûng kumte chu kum sawmsarih a ni a, chakna avângin kum sawmriat pawh a ni thei e; . . . a ral thuai a, keini pawh kan thlâwk bo ṭhîn a nih hi,” tiin, a ziak a. (Sâm 90:10) Thihna chungchâng hi i ngaihtuah ngai a nih pawhin, i ngaihtuah khât viau mai thei a ni. Dik tak chuan, ṭhalai tam takte chu tihchhiat theih loh ang zia zângin an khawsa a ni. Amaherawhchu, Mosia chuan lungchhiat thlâk tak nun tawi dân chu a ngial a nganin min hmuhtîr a ni. Kum 70 emaw, 80 emaw thleng kan dam ngei ang tih tiamna tak ngial pawh a awm chuang lo. “Hun leh khawrêl (“hriat lâwk loh thilthleng,” NW)” chuan la ṭhalaite leh hrisêl tak te pawh a tiboral thei a ni. (Thuhriltu 9:11) A nih leh, tûna i neih i nun hlu tak chu engtin nge i hman ang? “Kan dam chhûng nîte chhiar dân tûr min zirtîr ang che, finna thinlung kan neih phah hialna tûrin,” tiin, Mosia chu a ṭawngṭai a ni.—Sâm 90:12.
6 I dam chhûng nîte chhiar hian eng awmzia nge a neih? I dam theih chen tûr i ngaihtuah char char tûr tihna a ni lo. Mosia chu, Jehova chuan A mite chu Amah chawimawi thei tûr zâwnga an dam chhûng nî la awmte hman dân zirtîr tûrin a ṭawngṭai a ni. Ni tin mai chu Pathian fak nâna hmangin, i dam chhûng nîte chu i chhiar em? Bible chuan he fuihna hi ṭhalaite hnênah a pe a ni: “Engmah engto nei suh ula, in pang tinatu awm hek suh se, in ṭhat lai hun a rei dâwn lo. Tin, i vânglai hian i siamtu hre reng rawh,” tih chu. (Thuhriltu 11:10–12:1) Kan Siamtu hre reng tih chuan amah chu a awm ngei tih theihnghil loh mai aia tam a huap a ni. Mi sual pakhatin: “I ram i thlen hunah mi hre reng ang che,” ti-a Isua a ngen khân, a hming hriat chhuah leh aia nasa ti tûrin Isua chu a duh a. Amah kaitho tûra Isua chu thil ti tûrin a duh a ni! (Luka 23:42. Genesis 40:14, 23; Joba 14:13 khaikhin rawh.) Chutiang chiah chuan, Jehova hriat rengnaah pawh chuan thiltih, a lâwmzâwng tihna a tel a ni. Jehova i hre reng a tih theih ang em?
Thilsualtitute Awhna Pumpelh Rawh
7. Engvângin nge ṭhalai ṭhenkhatte’n an Siamtu theihnghilh chu an thlan? Entîrna pe rawh.
7 Ṭhalai tam takte chuan Thuhretu nih chu a khirh lutuk ni-ah ngaiin, Jehova theihnghilh chu an thlang a ni. Spain rama unaupa pakhat chuan a tleirâwl lai ngaih dân chu a hre chhuak leh a ni: “Thutak hi harsa leh khirh tak nia a lan avângin khawvêl hîpin ka awm a ni. Nuam ka tih loh zâwng: ṭhut te, zir te, inkhâwm tûra kal te, nghawng awrh awrh te a ngai si a,” tiin. Pathian rawng i bâwl avânga chân nei ni-a inngaih châng i nei ṭhîn em? Chutiang chiah ngaih dân chu Bible ziaktu pakhat pawhin a neih tih i hriat chuan mak i ti mai thei a ni. Khawngaihin i Bible keu la, Sâm 73-na chhiar ang che.
8. Engvângin nge Asapha’n ‘uangthuangte a awh’?
8 He fakna hla hi chhipchiar deuh zâwkin i lo chhût ang u. Châng 2 leh 3 chuan: “Nimahsela kei zawngin ka rap pelh ṭhelh ṭhelh a; ka ke pênte hi a tleu lek lek a ni. Mi sualsualte vânneihzia ka hmuhin, mi uangthuangte chu ka awt si a,” tiin, a sawi a. A chunga inziak ang chuan he fakna hla hi Asapha ziah a ni. Ani chu Lal Davida hun laia mi a ni a; Levia mi, rimawi tum thiam a ni. (1 Chronicles 25:1, 2; 2 Chronicles 29:30) Pathian biak ina rawngbâwlna chanvo ṭha tak nei ni mah se la, an dân bawhchhiatna uanthuanpuitute chu a “awt” a ni. An tân chuan thilte chu a kal tluang êm êm niin a lang a; remna leh muanna an chên niin a lang bawk. Dik tak chuan, ‘thinlunga thu duhsâm aia nasaa’ hlawhtling niin an lang a ni. (Châng 5, 7) An thiltih langsârte chu “chapo takin,” an sawi ṭhîn, chu chu, uang takin an sawi tihna a ni. (Châng 8) “An kâ chu vânahte khian an dah a, an lei chuan leilung hi a fang tlang ṭhîn a,” tumah ngaihsakna an lantîr ngai lo a ni—vânah emaw, leiah emaw pawh.—Châng 9.
9. Tûn laia Kristian ṭhalai ṭhenkhatte’n Asapha rilru ang hi engtin nge an neih theih?
9 School-a i ṭhiante chungchâng pawh chutiang bawka sawi theih a ni mai thei. Mipat hmeichhiatna lama an thiltih dân te, khuahkhirh loh hlimhlawp an bâwl dân te, leh zu leh damdawia an inchiahpiah dân te zak lo taka an uanpuite chu i hre tawh mai thei a ni. Hlimna ti-a an sawi an nun leh Kristian anga i zawh tûr kawngka zîm i khaikhin chuan, ‘mi uangthuangte awh’ châng chu i nei mai thei. (Matthaia 7:13, 14) Asapha ngei chuan chu chu a hria a ni: “Athlâwn maiin a ni, ka thinlung hi ka tihfai a, ka kutte sawisêlbonaa ka sil ni. Nilêngin sawisakin ka awm a,” ti-a a auh chhuah khân. (Châng 13, 14) Chuvângin, fel taka nun leh Pathian rawng bâwl hlutna chu a ringhlel ṭan ta a ni.
10, 11. (a) Asapha rilru kha engin nge thlâktîr? (b) Thilṭha lo titute chu ‘hmun nâl takah’ engtin nge an awm? Entîrna pakhat pe rawh.
10 Vânneihthlâk takin, Asapha chu a beidawng reng lo va. Mi sualte remna nia lang chu bumna, rei lo tê atân chauhva remna, mai a ni tih a hre thuai a ni! Ani chu: “Anni chu hmun nâl takahte i dah ngei a; chhiatnaahte i paihthla ṭhîn a. Engtizia nge mit khap kâr chauhva an ṭiau tak ni aw! Thil râpthlâk taktea tihboral daihin an awm ta a nih hi,” tiin a au chhuak a ni. (Châng 18, 19) I ṭhian tam takte pawh chu ‘hmun nâl taka’ awm ang an ni. Nakin lawkah chuan an Pathian ngaihsak lohna nungchang chuan, anni chu a man ang a; duh lo chunga naupaina te, mipat hmeichhiatna hmanna avânga natna inkaichhawnna te, lung in tânna emaw thihna emaw hialte pawh rah chhuak thei a ni! Chu aia chhe zâwk mah, Pathian laka inmihranna chu an tuar bawk a ni.—Jakoba 4:4.
11 Spain rama Thuhretu ṭhalai pakhat chuan he thu dik hi a hmaichhanah a hmu a ni. Ṭhalai a nih angin, Pathian ngaihsak lo ṭhalai rual zîngah thûk taka inhnamhnawihin, nun phung chi hnih neiin a nung a. Rei lo tê-ah chuan an zînga pakhat nên chuan an ingaizâwng ta a ni—damdawi ngawl vei nên chuan. Damdawi lakah amah chu inthiarfihlim mah se la, chu pa tân chuan a lei sak ṭhîn a. “Hriau a invit lût tûr pawh ka ṭanpui hial a ni,” tiin, a sawi a ni. Vânneihthlâk takin, he unaunu chu a inhre chhuak leh a, a thlarau lam hrisêlna chu siam ṭhat leh a ni. Mahse, a hnûah damdawi hmang a bialpa chu AIDS vângin a thi tih a hriat chuan nasa takin a râp a ni. Fakna hla phuahtu sawi angin, Pathian ngaisak lo mite chu ‘hmun nâl taka’ awm ang an ni tak zet a ni. An nun pawlawh tak avângin mi ṭhenkahte chu beisei loh takin an boral a. Mi dangte erawh chuan, an nun kawngte an thlâk loh chuan, rei lo têah ‘Pathian hre lo mi leh kan Lalpa Isua chanchin ṭha âwih lo mite chunga phuba lain a vântirhkoh chak takte nên, meialh zînga vân aṭanga inlârna’ chu an hmachhawn ang.—2 Thessalonika 1:6-8.
12. Japan rama ṭhalai pakhatin thilṭha lo titute awhna atthlâkzia engtin nge a hriat chhuah?
12 Chuti a nih chuan, “Pathian hre lo mi” awh chu a va âtthlâk dâwn em! Jehova hria leh chatuana nun beiseina neite chu awh tûr an ni zâwk tak meuh a ni. Japan rama unaupa râwlthar pakhat chuan chu chu a hre chhauk a ni. Ṭhalai a nih angin, ani pawhin, “zalenna tam zâwk” a duh ve tho va. Ani chuan: “Thil engemaw chân nei tlatin ka inhria a. Tichuan, thutak tel lovin ka nun chu eng ang nge ni ang tih ka hre chhuak a. Kum 70 emaw, 80 emaw damin ka thi mai dâwn tih ka inhre thei a ni. Mahse, Jehova chuan chatuan nun beiseina a pe si a! He mi chungchâng hriatchianna hian ka thil neih chu ngaihlu tûrin min ṭanpui a ni,” tiin a sawifiah a ni. Chutiang ni mah se la, Pathian dân zâwm lo mite hualvêlna kârah chuan rinawmna vawn chhunzawm zêl chu thil awlsam a ni lo. Chutiang nêknate do tûra i tih theih thil ṭhenkhatte chu eng nge ni?
I Ṭhian Kawmah Fîmkhur Rawh!
13, 14. Engvângin nge ṭhian kawmah fîmkhur a ngaih êm êm?
13 Mi hlawhtling sawifiahna, Sâm 1:1-3-a chhinchhiah: “Mi suaksualte remruat anga awm ngai lo va, mi sualte kawng pawha ding ngai lo va, hmusittute ṭhutphah pawha ṭhu ngai lo mi chu, a eng a thâwl e. A lâwmna chu LALPA dânah a ni zâwk a; a dân thu chu achhûn azânin a ngaihtuah ṭhîn. Ani chu tuiluang kianga thing phun, a huntêa rah ṭhîn, a hnah pawh uai ngai lo ang hi a ni a; a thiltih apiang chu a hmuingîl zêl ang,” tih i en nawn leh ang u.
14 A hmasa berah chuan, i ṭhian kawm hian kawng thui tak a nei tih chhinchhiah ang che. Thufingte 13:20 chuan: “Mi fing pâwl la, i lo fing ang a, mi â pâwl erawh chu hrehawm tuar phahna a ni,” tiin, a sawi a. Hei hi Jehova Thuhretu ni lo ṭhalaite laka nêlawm lo tak, ngainatawm lo tak, a nih loh leh an chunga nunrâwng taka khawsak tûr tihna a ni lo. Bible chuan kan ṭhenawmte hmangaih tûr leh ‘mi zawng zawng nên inrema awm’ tûrin min fuih a ni. (Rom 12:18; Matthaia 22:39) Amaherawhchu, Bible tehnate zâwm lotute nêna in inkâwmngeih lutuk chuan an ‘kawngah i kal’ tih i inhmuchhuak ang.
Bible Chhiar a Ṭangkainate
15. Engtin nge ṭhalaite’n Bible chhiar châkna an chhawmnun theih?
15 Fakna hla phuahtu chuan mi hlawhtling chuan Pathian dân chhiar nuam a tiin, ‘achhûn azânin a ngaihtuah’ tih a sawi bawk. (Sâm 1:1, 2) Bible hi chhiar awlsâm tak a ni lo va, chutah chuan “thu hriat har takte a awm” bawk a ni. (2 Petera 3:16) Mahse, Bible chhiar chu ninawm leh hahthlâk a ni lo. ‘Thlarau lam hnutê, engmah pawlh loh Pathian Thu châkna chu a siam’ theih a ni. (1 Petera 2:2) Ni tin tlêm tê tal chhiar tum ang che. A thu ṭhenkhat hriat thiam loh i neih chuan, chhui chîk ang che. Chu mi hnûah, i thil chhiar chu ngaihtuah ang che. (Sâm 77:11, 12) Rilru ding taka pêk harsa i tih chuan, a rîin chhiar la, “ngaihtuah” ang che. A hûnah chuan, Bible chhiar i châkna chu a ṭhang ngei ang. Brazil rama unaunu tleirâwl pakhat chuan: “Jehova chuan min hlat reng niin a lang a. Mahse, tûn hnai thla engemaw zât aṭang khân, mahnia Bible zirna leh chhiarnaah hma ka sâwn chho va. Tûnah chuan Jehova nêna kan inlaichînna chu a chak sawt tawh a ni. Ani chu ka tân mi tak zet a ni zual a ni,” tiin, a sawi a ni.
16. Kohhran inkhâwmna aṭangin thil tam zâwk engtin nge kan dawn theih?
16 Kohhran inkhâwmna tel pawh chu i thlarau lam ṭhanlen nân a pawimawh hle bawk. I “ngaihthlâk dân i ngaihsak,” chuan fuihna tam tak i dawng thei ang. (Luka 8:18, NW.) Inkhâwmte hi tuiawm vak lova i ngaih châng a awm em? Aw le, ‘Inkhâwmnate tuiawm tak nihtîr tûrin eng nge ka tih ang? Ka ngaihsak em? Ka inpuahchah lâwk em? Chhânna ka pe em?’ tiin nangmah leh nangmah inzâwt ang che. Engpawhnise, Bible chuan “hmangaih leh thil ṭha tiha inchawk tho tûrin inngaihtuah tawn . . . infuih tawn,” tûrin min hrilh a ni. (Hebrai 10:24, 25) He mi ti tûr hian i tel ngei tûr a ni! Chutiang tûr chuan i zîr lâwk ngei tûr a ni bawk. Unaunu tleirâwl pakhat chuan: “I inbuatsaih lâwk chuan inkhâwmnaa telve chu a awlsam sawt a ni,” tiin a sawi a ni.
Pathian Kawng Zawhna Chuan Hlawhtlinna a Thlen
17. Taima taka Bible chhiatu chu engtin nge “tuiluang kianga thing phun ang” a nih?
17 Fakna hla phuahtu chuan mi hlawhtling chu “tuiluang kianga thing phun ang” a nih thu a sawifiah belh a. Chu tuiluang chuan thei huana thei kungte châwm nâna siam tuikawng laih pawh a kâwk thei ngei ang. (Isaia 44:4) Ni tina Bible chhiarna chu chutiang hahdamna leh chhawmdâwlna chatuan hnâr nêna inthlun pawhna ang a ni. (Jeremia 17:8) Fiahnate leh harsatnate tuar thei tûra i mamawh chakna chu ni tin i dawng ang. Jehova ngaihtuahte zirin, thutlûkna fing siam thei tûra i mamawh finna chu i nei ang.
18. Ṭhalaite Jehova rawngbâwlnaa hlawhtlinna chu engin nge tichiang thei?
18 Engemaw châng chuan Jehova rawng bâwl chu harsa niin a lang mai thei a. Amaherawhchu, chinfel theih loh khawpa harsaah ngai rêng rêng suh ang che. (Deuteronomy 30:11) Jehova duhzâwng tih leh a thinlung tihlâwm chu i tum bul ber a nih phawt chuan, i hun lo awm tûrah ‘i thiltih apiang chu a hnuingîl zêl ang’ tih Bible chuan a tiam che a ni! (Thufingte 27:11) Tin, i mal ṭan lo va, Jehova leh Isua Krista ṭanpuina i nei tih hre reng ang che. (Matthaia 28:20; Hebrai 13:5) Anni chuan nêksâwrna i hmachhawnte chu an hria a, an thlahthlam ngai lo vang che. (Sâm 55:22) “Unauhote” ṭanpuina, leh Pathian ṭih mi an nih chuan i nu leh pate ṭanpuina pawh i nei bawk a ni. (1 Petera 2:17) Chutiang chhawmdâwlna, i tumruhna leh i beihna ṭangkawp hmang chuan, nun hlawhtling chu tûnah mai ni lovin, chatuanin i chên thei a ni!
Ennawn Nâna Zawhnate
◻ Hlawhtlinna dik tak chu eng nge ni?
◻ Kan ke pênte kaihruai tûrin engvângin nge Jehova kan mamawh?
◻ Engtin nge ṭhalaite’n ‘an dam chhûng nîte an chhiar’ theih?
◻ Thilṭha lo titute awh chu eng vângin nge thil âtthlâk tak a nih?
◻ Nî tina Bible chhiarna leh mumal taka inkhâwmnaa telna chuan ṭhalaite chu nun hlawhtling chên tûrin engtin nge a ṭanpui theih?
[Phêk 20-naa milem]
“Pathian hlauhna” ṭha an thlâkchham avângin ṭhalai tam takte chu mi tichhe thei khawsak dânah an inhnamhnawih ṭhîn
[Phêk 22-naa milem]
Ṭhalaite chuan an thiltihte’n nghawngchhuah a nei tih an theihnghilh fo
[Phêk 23-naa milem]
Bible chhiar châkna chhawmnung rawh
[Phêk 23-naa milem]
Inkhâwmnaah chanvo i neih ve chuan i tui sawt ang