Thlarau Thianghlim Chu Eng Nge Ni?
Bible chhânna
Thlarau thianghlim chu Pathian thiltihtheihna leh chakna a ni a. (Mika 3:8; Luka 1:35) Pathianin a thlarau chu a chakna hmangin khawi hmunah pawh a duh zâwng hlen chhuak tûrin a tîr chhuak ṭhîn.—Sâm 104:30; 139:7.
Bible-a “thlarau” tih thu mal hi Hebrai thu mal ruʹach tih leh Grik thu mal pneuʹma tih aṭanga lehlin a ni a. A tam zâwkah chuan, chûng thu malte chuan Pathian chakna, a nih loh leh thlarau thianghlim a kâwk a ni. (Genesis 1:2) Mahse, Bible-in chûng thu malte chu chhan dang neiin a hmang bawk:
Thâw.—Habakuka 2:19; Thu Puan 13:15.
Thlî.—Genesis 8:1; Johana 3:8.
Mihring, a nih loh leh ramsate tinungtu chakna.—Joba 34:14, 15.
Mihring rilru put hmang.—Numbers 14:24.
Pathian leh vântirhkohte pawh tiamin thlarau mite.—1 Lalte 22:21; Johana 4:24.
Hêng awmziate hian thil thuhmun inṭâwm a nei a, chu chu mihringte hmuh theih loh a hnathawh erawh hmuh theih si hi a ni. Chutiang chiah chuan Pathian thlarau chu, “thlî anga hmuh theih loh, tak nei lo leh thiltithei tak a ni.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, by W. E. Vine.
Bible chuan Pathian thlarau thianghlim chu a “kutchhuak,” a nih loh leh a “kutzung” angin a târ lang bawk. (Sâm 8:3; 19:1; Luka 11:20; Matthaia12:28 nên khaikhin rawh.) Mi themthiamin a kutte leh a kutzungte a hnathawh nâna a hmang angin, Pathian pawhin a thlarau chu hêng a hnuaia târ lan thilte siam nân a hmang a ni:
Lei leh vân.—Sâm 33:6; Isaia 66:1, 2.
Bible.—2 Petera 1:20, 21.
Hmân laia a chhiahhlawhte thil mak tihte leh ṭhahnemngai taka an thu hrilhna.—Luka 4:18; Tirhkohte 1:8; 1 Korinth 12:4-11.
A thu awihtute lantîr mize ṭhate.—Galatia 5:22, 23.
Thlarau thianghlim chu mi a ni lo
Bible-in Pathian thlarau chu “kutchhuak,” “kutzung,” a nih loh leh “thaw,” tia a sawi avângin thlarau thianghlim chu mi a ni lo tih kan hre thei a. (Exodus 15:8, 10) Mi themthiam kutin a rilru leh a taksa tel lova hna a thawk thei lo ang bawkin, Pathian thlarau pawhin Pathian kaihhruaina tel lo chuan hna a thawk thei lo. (Luka 11:13) Bible chuan Pathian thlarau chu tui nêna tehkhinin, rinna leh hriatnate nên a sawi kawp bawk. Hêng tehkhinnate hian thlarau thianghlim chu mi a ni lo tih a târ lang vek a ni.—Isaia 44:3; Tirhkohte 6:5; 2 Korinth 6:6.
Bible chuan Pathian Jehova hming leh a Fapa Isua Krista hming min hrilh a, mahse khawiah mah thlarau thianghlim hming sawi lan a ni lo. (Isaia 42:8; Luka 1:31) Kristian martar Stephana’n vân inlârna mak tak a hmuh khân, mi pathum ni lovin mi pahnih chauh a hmu a. Bible chuan: “Ani chu thlarau thianghlima khat a ni a, vân lam a en tlat a, Pathian ropuizia leh Pathian ding lama Isua ding a hmu a,” tiin a sawi. (Tirhkohte 7:55) Thlarau thianghlim chu Stephana inlârna hmuhtîr theitu Pathian thiltihtheihna a ni.
Thlarau thianghlim chungchânga ngaih dân dik lote
Ngaih dân dik lo: King James version Bible-a 1 Johana 5:7, 8-in a sawi angin, “Thlarau Thianghlim” chu mi a ni a, Trinity pêng pakhat a ni bawk.
Thu dik: King James version Bible-a 1 Johana 5:7, 8-ah “vânah hriatpuitu pathum an awm: Pa leh Thu leh Thlarau Thianghlimte an ni a; hêng pathumte hi pakhat an ni. Leiah hian hriatpuitu pathum an awm,” tih thu hi a tel a. Mahse, mi thiamte chuan chûng thute chu tirhkoh Johana ziak a ni lo va, Bible-a awm lah a ni hek lo tih an hmu chhuak a ni. Professor Bruce M. Metzger-a chuan heti hian a ziak a ni: “Hêng chângte hi a tîra ziakah a awm loh avângin Thuthlung Thara telh chî a ni lo,” tiin.—A Textual Commentary on the Greek New Testament.
Ngaih dân dik lo: Bible hian thlarau thianghlim chu mi pakhat angin a ziak a, hei hian mi a ni tih a finfiah.
Thu dik: Bible chuan thlarau thianghlim chu mi anga sawi châng a nei a. Entîr nân, Isua’n thlarau thianghlim chu “ṭanpuitu” finfiahnate pe thei, kaihruai thei, thu sawi thei, hre thei, puang thei, chawimawi thei, leh dawng thei angin a sawi. (Johana 16:7-15) Mahse, hei hi thlarau thianghlim chu mi a ni tihna a ni lo. Bible pawhin finna, thihna, leh sualna te chu mi angin a târ lang bawk. (Thufingte 1:20; Rom 5:17, 21) Entîr nân, finna chu “thiltih” leh “rah” nei anga sawi a ni a, sual chu bumna, tihhlumna leh awhna nei anga sawi a ni thung.—Matthaia 11:19; Luka 7:35; Rom 7:8, 11.
Ngaih dân dik lo: Thlarau thianghlim hminga baptis tih hian thlarau thianghlim chu mi a nihzia a finfiah.
Thu dik: A châng chuan Bible hian “hming” chu thiltihtheihna, a nih loh leh thuneihna sawi nân a hmang a. (Deuteronomy 18:5, 19-22; Estheri 8:10) Hei hi Sâpṭawnga “dân hminga” (the name of the law) tia an sawi nên hian a inang a; mahse, chu chuan dân chu mi a ni tihna a kâwk lo. Chutiang bawkin, thlarau thianghlim “hminga” baptisma changtu chuan thlarau thianghlim chu mi ni lovin, Pathianin a duh zâwng hlen chhuah nâna a hman thiltihtheihna leh hnathawh a ni tih a hria a ni.—Matthaia 28:19.
Ngaih dân dik lo: Isua tirhkohte leh zirtîr hmasa dangte khân thlarau thianghlim chu mi a ni tih an ring.
Thu dik: Bible leh thilthleng chanchinte chuan chutiang chuan a sawi lo. Encyclopædia Britannica chuan heti hian a sawi: “Thlarau thianghlim hi pathian Pakhat a ni tia hrilhfiahna hi . . . ad 381-a neih Council of Constantinople inkhâwmpui aṭanga tih chhuah chauh a ni,” tiin. He ngaih dân hi tirhkoh hnuhnûng berte thih aṭanga kum 250 chuang hnuah chauh a rawn chhuak a ni.