Thawhleh Beiseina Chuan Thiltihtheihna A Nei
“Thil engkim pawh chânnaah ka ruat a ni . . . [Isua Krista] nên, a thawhlehna thiltihtheihna . . . ka hriat theih nân.”—PHILIPPI 3:8-10.
1, 2. (a) Kum tam tak kal taah, sakhaw hruaitu pakhatin thawhlehna chu engtin nge a lo sawi? (b) Thawhlehna chu eng anga lo thleng tûr nge ni?
KUM 1890 chho ṭantirh lamah, Brooklyn, New York, U.S.A. rama sakhaw hruaitu pakhat thusawi dang lam tak chu vântlâng chanchinbu pakhatin a ziak a. A sawi dân chuan thawhlehnaah chuan, meia kâng chhia emaw, chêtsualna emaw, ramsa ei ral emaw, lo ṭawihchhe tawh emaw pawh ni se, a inzawm khâwm leh ang a, a lo nung leh ang, a ti a. Chu Pathian thusawitu chuan, engtik niah emaw chuan boruak hi mitthi tlûklehdingawn tam takte kut, ke, kutzungṭang, ruh, ti, leh vunin a khat vek ang a. Hêngte hian an inzawmpui tûr an zawng huai huai ang a; tichuan, vân emaw, hremhmun emawa thlaraute (souls) chu hêng tholeh taksate luah tûrin an lo kal ang tih ngaihdân a nei a ni.
2 Atîra a insiamna thilte hmanga taksa pêng chi hrang hrang inzawmkhâwm lehna thawhlehna chu thil ni thei a ni lo va, mihringin thi thei lo thlarau an nei hek lo. (Thuhriltu 9:5, 10; Ezekiela 18:4) Thawhlehna Pathian, Jehova chuan awlsam takin taksa thar a siam thei a. Chuvângin, mi a khaihthawhleh nân atîra mihring insiamna thilte a lâk khâwm leh khêr a ngai lo. Ani chuan a Fapa, Isua Krista hnênah chatuan nunna nei tûra mitthi kaihthawhleh theihna thiltihtheihna a pe a ni. (Johana 5:26) Chuvângin, Isua’n: “Kei hi thawhlehna leh nunna chu ka ni; tupawh mi ring chu thi mah sela a nung [leh] ang,” a ti thei a ni. (Johana 11:25, 26) Thutiam thlamuanthlâk tak a va ni êm! Hei hian fiahna tuar thei tûr leh thihna hial pawh Jehova Thuhretu rinawm tak nia hmachhawn thei tûrin min tichak a ni.
3. Paula tân engvângin nge thawhleh beiseina humhalh a ngaih?
3 Thawhlehna chu, mihringin thi thei lo thlarau a nei tih—Grik mifing Plato-a ngaihdân—nên a inrem lo. Chu mi avângin tirhkoh Paula’n Atheni khua, Areopagi-a Grik mi pawimawhte hmaa Pathianin Isua a kaihthawh thu a hrilh tel khân, engtin nge an chhânlêt? An chanchin chhinchhiah chuan: “Tin, mitthi zîng ata thawhlehna thu chu an hriat veleh a ṭhenin an nuihsan a,” a ti a. (Tirhkohte 17:29-34) Tholeh Isua Krista hmutu mi tam tak an la dam a; chûngte chuan nuihsawhna kârah pawh Isua chu a tholeh a ni tih an puang tlat a ni. Mahse, Korinth kohhran zînga zirtîrtu derte chuan thawhlehna chu an hnâwl a. Chuvângin, Paula chuan he Kristian zirtîrna humhalhna thiltithei tak hi 1 Korinth bung 15-ah a ziak a ni. Chuta a thusawite fîmkhur taka zirna chuan thawhleh beiseina rinawmzia leh thiltihtheihzia a fiah chiang hle.
Isua a Thawhleh Ngeizia Fiahna Chiang Tak
4. Paula chuan Isua thawhlehna mit ngeia lo hmutute aṭangin fiahna eng nge a pêk?
4 Paula’n he thawhlehna a humhalh ṭan dân hi chhinchhiah teh. (1 Korinth 15:1-11) Korinth mite chu tum nei lova ringtu an lo ni mai a nih nghâl loh chuan, chhandamna chanchin ṭha chu an vuan nghet tlat tûr a ni. Krista chu kan sualah a thi a, phûm a ni a, a tholeh ta a ni. Tholeh Isua chu Kiphaa (Petera) hnênah a inlâr a, “chu mi hnuah chuan sâwm leh pahnihte hnênah a inlâr leh a.” (Johana 20:19-23) Ani chu mi 500 laiin an hmu a ni, chu chu: ‘Kal ula, zirtîr siam ula’ tih thu a pêk lai a ni thei ang. (Matthaia 28:19, 20) Tin, tirhkoh rinawm zawng zawngte ang bawkin, Jakoba pawhin a hmu bawk. (Tirhkohte 1:6-11) Chu bâkah, Damascus khaw kiangah “a hun lova piang ang”—thlarauva tholeh tawh ang—maia cheibâwlin Isua chu Saula hnênah a inlâr bawk a ni. (Tirhkohte 9:1-9) Korinth mite chu Paula thuhrilhna avângin ringtu an lo ni ta a; tin, chanchin ṭha chu an pawm ta a ni.
5. 1 Korinth 15:12-19-a chhinchhiah angin, Paula thil chhût dân hi eng nge ni?
5 Paula thil chhût dân chu han bihchiang teh. (1 Korinth 15:12-19) Mit ngeia lo hmututen Krista thawhleh thu an puan tlat si chuan, engtin nge thawhlehna a awm lo a tih theih tehlul ang ni? Isua chu kaihthawh leh a nih loh chuan, kan thuhrilhna leh kan rinna hi engmah lo mai a ni ang a, Pathianin Krista a kaitho tia Pathian kalha dâwt sawi kan lo ni ang. Mitthite kaihthawh a nih loh chuan ‘kan sualnaah kan la awm fo a ni ang’ a, Kristaa thihnaa muhîl tawhte kha an boral ta tihna a ni ang. Chu bâkah, “tûn dam chhûng chauhva Krista chunga beiseina kan neih chuan mi zawng zawnga khawngaihthlâk ber kan lo ni ang.”
6. (a) Isua thawhlehna nemngheh nân Paula’n eng nge a sawi? (b) Eng nge “hmêlma hnuhnûng ber” chu ni a, eng anga tihbo tûr nge ni?
6 Paula chuan Isua thawhlehna chu a nemnghet a. (1 Korinth 15:20-28) Krista chu muhîlte “thawh hmahruaitu” a nih chuan, mi dang pawh an tholeh ang. Adama thuâwih lohna avânga thihna hi lo awm a nih angin, thawhlehna pawh mi pakhat avânga lo awm a ni—Isua avângin. Chuvângin, a thil neihte pawh a lo awmleh hunah an tholeh tûr a ni. Krista chuan Pathian lalchungnunna kalh “thuneihna leh thiltihtheihna zawng zawngte a tihbo hnuah” Lal angin ro a rêl ang; Jehova’n a hmêlma zawng zawng a kephah nghahchhana a siam thlengin. Tin,“hmêlma hnuhnûng ber”—Adama laka kan rochun thihna—pawh Isua inthawina zârah chuan tihbovin a awm bawk ang. Tichuan, Krista chuan Lalram chu a Pa leh a Pathian hnênah a hlân ang a, “a hnuaia engkim dahtu hnuaiah [a indah] ang, Pathian chu engkima engkim a nih theihna tûrin.”
Mitthi Puala Baptisma Chan?
7. Tute’n nge ‘mitthite puala baptisma chang’ a, chu chuan an tân eng awmzia nge a neih?
7 Thawhlehna kalhtute chu he zawhna hi zawh an ni: “Mitthi puala baptisma changte chu engtin nge an tih ang?” tih chu. (1 Korinth 15:29) Paula chuan mitthite tâna baptisma channa a sawi lo. Isua zirtîrte chu mi mal ṭheuhva a thu zir a, ring bawk a, baptisma chang tûr an nih chauh avângin. (Matthaia 28:19, 20; Tirhkohte 2:41) Hriak thih Kristiante chu “mitthi puala baptisma chang” an ni; thihna leh thawhlehna nun kawnga an inpumpêk tlat avângin. He baptisma hi chu Pathian thlarau thianghlimin van lam beiseina a pêk aṭangin a inṭan a, thlarau nuna vâna an thawhleh hunah a tâwp chauh a ni.—Rom 6:3-5; 8:16, 17; 1 Korinth 6:14.
8. Setana leh a chhiahhlawhte kut tuar pawh ni se, Kristiante chuan eng nge an chian theih?
8 Paula thu-in a târ lan angin, thawhleh beiseina chuan Kristiante chu Lalram thuhrilh rawngbâwlna avânga hlauhawm leh thihna hmachhawn reng tûrin a ṭanpui thei a. (1 Korinth 15:30, 31) Setana leh a chhiahhlawhte kut an tuar a phal a nih pawhin, Jehova chuan a kaitho leh thei tih an hre tlat a ni. Pathian chauhvin an nunna chu, chatuan boralna entîr, Gehena-ah a tiboral thei a ni.—Luka 12:5.
Fîmkhur a Ngai
9. Thawhleh beiseinain min tichak tûr chuan, eng nge kan pumpelh ngei tûr?
9 Thawhleh beiseina chuan Paula chu a tichak tlat a. Ephesi khuaa a awm laiin, a hmêlmate chuan ram sakawlhte an sualtîr ni âwm tak a ni. (1 Korinth 15:32) A lo sual ngei a nih chuan, Daniela sakeibaknei kâ ata chhanchhuah a nih angin, ani pawh chhanchhuah a ni ve ngei tihna a ni. (Daniela 6:16-22; Hebrai 11:32, 33) Paula chuan thawhleh beiseina a neih avângin: “I eiin i in ang u, naktûkah chuan kan thi dâwn si a,” titu Isaia hun laia Juda kalpêngte rilru put hmang ang a nei lo. (Isaia 22:13) Thawhleh beiseinain Paula anga min tichak reng tûr chuan, chûng ngaihdân hrisêl lote chu kan pumpelh tûr a ni. Paula chuan: “Bumin awm suh u; ‘Ṭhian sualte chuan nungchang ṭha an tikhawlo ṭhîn,” tia min vaukhân avângin. (1 Korinth 15:33) He thu bul hi thil dang tam takah pawh hman a ni.
10. Thawhleh beiseina chu eng anga vawn ṭhat tûr nge ni?
10 Thawhlehna ringhleltute hnênah Paula chuan: “Fel takin harh ula, thil tisual suh u; ṭhenkhat chuan Pathian hriatna rêng in neih loh hi; hei hi in lo zahna tûrin ka sawi a ni,” a ti a. (1 Korinth 15:34) He “tâwpna hun”-ah hian Pathian leh Krista hriatna dik mila kan chêt a ngai a ni. (Daniela 12:4; Johana 17:3) Hei hian kan thawhleh beiseina chu a vawng ṭha reng ang.
Eng Taksa Pua Thawhlehna Nge?
11. Paula chuan hriak thih Kristiante thawhlehna chu eng nên nge a tehkhin?
11 A hnuah Paula chuan zawhna eng engemaw a chhâng a. (1 Korinth 15:35-41) Thawhlehna chungthua rinhlelhna tihbo nân miin: “Mitthite chu engtin nge kaihthawhin an awm dâwn? Taksa eng ang puin nge an lo kal dâwn?” tiin, an zâwt mai thei. Paula târ lan angin, thlai chi tuh chu a thi zet phawt a, tichuan a lo ṭiak chauh ṭhîn a ni. Chutiang bawkin, thlarauva hrin mihringte chu an thi tûr a ni. Thlaichi a lo ṭo hian, a chi leh a kung a inang lo va; chutiang bawkin, Kristian hriak thih tholehte chuan mihring tisa nêna inang lo, taksa dang an nei ang. A thih hmaa a nun ang hi nei mah sela, vâna awm thei tûr, thlarau lam tisa tharin a tholeh a ni. Mahse, leia kaihthawhlehte chu mihring taksaa tholeh tûr rêng an ni.
12. “Vân taksa” leh “lei taksa” tih thu malte hian eng awmzia nge a neih?
12 Paula sawi angin, mihring tisa chu sa tisa lakah a danglam a. Sa tisaah rau rau pawh chi dang dang a awm a ni. (Genesis 1:20-25) Thlarau thil siam “vân taksa” ropuina leh “lei taksa” ropuina a inang lo va. Ni, thla, leh arsite ropuina pawh a dang bawk. Mahse, hriak thih tholehte chu nasa takin an ropui zâwk a ni.
13. 1 Korinth 15:42-44 a a sawi angin, eng nge tuh ni a, eng nge kaihthawhleh a nih?
13 A danglamna a sawi hnuah, Paula chuan: “Mitthi thawhlehna pawh hi chutiang bawk a ni” a ti a. (1 Korinth 15:42-44) Paula chuan hriak thihte chu pâwl khat anga ruatin: “Ṭawih theia tuhin a awm a; ṭawih thei lova kaihthawhin a awm.” tiin a sawi a ni. An thihin, ṭawih theia tuh an ni a, sual tel lo, ṭawih thei lova kaihthawhleh an ni. Khawvêlin chawimawi lo mah se, vânah Krista nên chawimawiin an awm a ni. (Tirhkohte 5:41; Kolossa 3:4) Thih hunah “mihring lam taksaa tuhin a awm a, thlarau lam taksaa kaihthawhin a awm” a ni. Thlarauva hrin Kristiante tân, heti anga thawhlehna a theih avângin, mi dangte chu lei lamah a kaihthawhleh theih ang tih kan chiang thei a ni.
14. Paula’n engtin nge Krista leh Adama a khaikhin?
14 Paula chuan Krista chu Adama nên a khaikhin leh a. (1 Korinth 15:45-49) Mihring hmasa ber, Adama chu “mi nung a lo ni” a. (Genesis 2:7) “Adama hnuhnûng zâwk”—Isua—chu “nunna petu thlarau a lo ni.” A nun chu a hriak thihte tlan nân a pe hmasa a. (Marka 10:45) Mihring an nih angin, ‘leia siam mi anna kha an la pu a,’ mahse, an thawhleh hunah chuan Adama hnuhnûng ber ang an lo ni ṭhîn. Amaherawhchu, Isua inthawina chu lei lam thawhlehna pawh tiamin a thuâwih mihring zawng zawngin an hlâwkpui ngei ang.—1 Johana 2:1, 2.
15. Engvângin nge hriak thih Kristiante chu tisaa an thawhleh loh va, Krista lo awmleh chhûngin engtin nge an thawhleh ang?
15 Hriak thih Kristiante an thihin, tisaa kaihthawhleh an ni lo. (1 Korinth 15:50-53) Ṭawih chhe thei tisa leh thisen chuan ṭawih theih lohna leh van lam Lalram chu a luah thei lo. Hriak thih ṭhenkhat phei chu thihnaah rei tak an muthilh a ngai lo vang. Isua lo awmleh hun chhûnga an lei lam nun kawng zo tawh hriak thih rinawmte chu “rei lo têah, mit khap kâr lovah tihdanglamin” an awm ang. Thlarau nun, ṭawih theih lohna leh ropuinain an tholeh nghâl ang. A tâwpah chuan Krista van lam “mo” chu 144,000 a tling ang.—Thu Puan 14:1; 19:7-9; 21:9; 1 Thessalonika 4:15-17.
Thihna Hnehna!
16. Paula leh hmân lai zâwlneite sawi dânin, sual nei Adama hnên ata kan rochun thihna chungah eng nge lo thleng ang?
16 Paula chuan thihna chu lem zawh vek a ni ang tih hneh takin a puang a. (1 Korinth 15:54-57) Ṭawihna hian ṭawih theih lohna a sin a, thi thei hian thih theih lohna a sin hunah chuan: “Hnehnain thihna a lem zo ta . . . Aw thihna, i hnehna chu khawiah nge a awm tâk? Aw thihna, i tûr chu khawiah nge a awm tâk” tih thu a lo thleng dik ang. (Isaia 25:8; Hosea 13:14) Thihna tûr chu sual a ni a, sual thiltihtheihna chu Dân a ni; chu chuan mi sualte chu thihnaah thiam loh a chantîr ṭhîn a ni. Isua inthawina leh thawhlehna avângin, Adama hnên ata kan rochun thihna chuan hnehna a chang tawh ngai lo vang.—Rom 5:12; 6:23.
17. 1 Korinth 15:58 thu chu kan hunah eng anga hman nge a nih?
17 Paula chuan: “Chuvângin ka unau duh takte u, nghet takin, tihchêt rual lohvin Lalpa hna ṭhahnemngai taka thawk fovin awm rawh u, in thawhrimna chu Lalpaah chuan a thlâwn ngai lo tih in hre si a,” a ti a. (1 Korinth 15:58) He ni hnuhnûngah hian an thi a nih pawhin, chûng thute chu tûna hriak thih la bângte leh Isua “berâm dangte” tân a dik ngei a ni. (Johana 10:16) Lalram thu puannaa an thawhrimna chu a thlâwn lo, thawhlehnain a nghah reng avângin. Chuvângin, “Aw thihna, i hnehna chu khawiah nge a awm tâk?” tia lâwm taka kan auhchhuah hlân nghah pahin, Jehova chhiahhlawh angin, Lalpa hnaah i thawk rim reng ang u.
Thawhleh Beiseina a Thleng Famkim!
18. Paula thawhleh beiseina chu engti fakauva nghet nge ni?
18 1 Korinth bung 15-a Paula thu chuan thawhleh beiseinain a nunah thiltihtheihna a neihzia a târ lang a. Isua chu thihna ata kaihthawhleh a ni tih leh mitthi dangte pawh thlânmual ata chhuahtîr an ni ang tih a hre chiang hle a ni. Chutiang rin tlatna chu i nei ve em? Paula chuan ‘Krista leh a thawhlehna thiltihtheihna’ a hriat theihna tûrin ‘thil zawng zawng a chân’ a, mahni hmasial hlâwkna bawlhhlawh chu “hnâwmhneah lek” a ngai a. “Thawhlehna” chan theih beiseina nên Krista anga thih chu a inhuam a ni. Chu thawhlehna chu “thawhlehna hmasa ber” tih a ni bawk a, Krista leh a hriak thih hnungzuitu mi 144,000-te chu chutiangin an tholeh ang. Ni e, van lam thlarau nunna neiin an tholeh a ni; “mitthi dangte” chu he leia an lo thawhleh dâwn laiin.—Philippi 3:7-11; Thu Puan 7:4; 20:5, 6.
19, 20. (a) Bible-a chhinchhiah tute nge leiah lo tholeh dâwn? (b) Tu thawhlehna nge i nghahhlelh ber?
19 Thawhleh beiseina chu thih thlenga rinawm hriak thihte tân ropuina tak tak a lo ni. (Rom 8:18; 1 Thessalonika 4:15-18; Thu Puan 2:10) “Hrehawm nasa tak” ata dam khawchhuakte chuan thawhleh beiseina chu a lo thleng ngei a ni tih an hmu ang; “Tuifinriat chuan a chhûnga mitthi awmte chu a chhuahtîr a, Thihna leh Mitthi khua chuan an chhûnga mitthi awmte chu an chhuahtîr bawk” hunah chuan. (Thu Puan 7:9, 13, 14; 20:13) Chûng lo tholeh tûrte zîngah chuan, fapa pasarih leh fanu pathum chântu, Joba pawh a lo tel ngei ang. Anni a lo hmuah huna a hlim dân tûr chu han ngaihruatsak teh! Tin, unau pasarih dang leh farnu hmêlṭha tak pathum dang an neih avânga an hlim tûrzia pawh han suangtuah teh!—Joba 1:1, 2, 18, 19; 42:12-15.
20 Abrahama leh Sari te, Isaaka leh Rebeki te—“zâwlnei zawng zawngte” leh mi dang tam takte—he leia an lo thawhleh hun chu malsâwmna a va ni dâwn êm! (Luka 13:28) Zâwlneite zînga pakhat chu Daniela hi a ni a, ani chu Messia awpna hnuaia thawhlehna tiam a ni. Daniela chu thlânah kum 2,500 lai a lo muhîl tawh a; mahse, thawhlehna thiltihtheihnain ‘leilung zawng zawnga miliante’ zînga mi angin ‘a chan tâwkah’ a lo ding chhuak leh ang. (Daniela 12:13; Sâm 45:16) Mi rinawm thi tawhte mai ni lo, hmêlma thihna avânga i ṭhen tâk, i nu leh pa ngei, i fapa leh fannu te ngei, leh i hmangaih takte lo hmuah hun chu a va hlimawm dâwn êm!
21. Engvângin nge mi dangte chungah thil ṭha tih kawngah kan khawtlai loh vang?
21 Kan ṭhian ṭhenkhatte leh kan hmangaih takte chuan Pathian rawng chu kum sâwm bi engemaw zât an lo bâwl tawh thei a, an tar hle tawh mai thei. Chumi avâng chuan an tân chuan nun harsatna ṭhenkhat chu hmachhawn a harsa thei ang. Kan ṭanpui theihna kawng engpawha ṭanpui nghâl chu a va duhawm êm! Chutianga kan tih chuan zankhat mitchhîn an tâwk hlauh a nih pawhin inchhîrna tûr kan nei lo vang. (Thuhriltu 9:11; 12:1-7; 1 Timothea 5:3, 8) An dinhmun leh an kum chu engang pawh ni se, mi dangte chunga kan thil ṭha tih chu Jehova’n a theihnghilh dâwn lo tih kan chiang thei a ni. Paula chuan: “Remchâng hun kan neihzia ang zêlin mi zawng zawng chungah thil ṭha i ti ang u, rinna chhûngte zînga mi chungah i ti deuh ber ang u,” tiin a ziak a ni.—Galatia 6:10; Hebrai 6:10.
22. Thawhleh beiseina a lo thlen famkim hma loh zawng, eng tih nge kan tum tlat ang?
22 Jehova chu “khawngaihnate Pa leh thlamuanna zawng zawng Pathian” a ni a. (2 Korinth 1:3, 4) A Thu chuan thawhleh beiseina thiltithei tak hmangin min thlamuan a, mi dangte pawh thlamuan tûrin min ṭanpui bawk a ni. Chu beiseina he leia a lo thlenkim hma loh zawng, thawhlehna beiseitu, Paula angin i awm ang u. Amah kaitho tûra Pathian thiltihtheihnaa rinna nei a, a kaihthawhleh ngei tâk Isua hi i entawn bîk zual ang u. Hriatrengna thlâna awm zawng zawngte chuan Krista aw hriain an lo chhuak thuai ang. Hei hian thlamuanna leh hlimna min pe rawh se. Chûng zawng ai chuan, kan Lalpa Isua Krista hmanga thihna hneh theihna ruahmantu Jehova chungah i lâwm hle ang u! (w00 7/15)
I Chhânna Eng Nge?
• Isua thawhlehna mit ngeia hmutute finfiahna eng nge Paula’n a pêk?
• “Hmêlma hnuhnûng ber,” chu eng nge ni a, eng anga tihbo tûr nge ni?
• Hriak thih Kristiante tân eng nge tuh ni a, eng nge tholeh?
• Bible-a chhinchhiah mite leia an lo thawhleh hun chuan tunge i hmuh châk ber?
[Phêk 26-naa milem]
Tirhkoh Paula chuan thawhleh beiseina chu nasa takin a humhalh
[Phêk 28-naa milem]
Joba leh a chhûngte, leh mi dang tam takte thawhlehna chuan hlimna nasa tak a thlen ngei ang le!