Bung 15
Pathian Chawimawi Chhûngkaw Din
1-3. Mi ṭhenkhatin inneihnaah leh nu leh pa nihnaa harsatna tlângpui hi engvângin nge an chin fel theih loh va, Bible-in engvângin nge a ṭanpui theih?
I CHENNA tûr in sak tum ni ta ang la. A hmun i han lei phawt a. Nghâkhlel taka thlîrin, i in thar tûr chu mitthlain i han hmu a. Mahse in sakna tûrin hmanrua leh thiamna i neih si loh chuan engtin nge ni ta ang? Theihtâwpa i beihnate chu a beidawnthlâk ngawt ang!
2 Nupa tuak tam takte chuan mitthlaa chhûngkaw hlim tak hmuin inneihna bul an han ṭan a, mahse chhûngkaw hlim tak din tûrin hmanraw ṭûl leh thiamna engmah an nei si lo. An inneih hnu rei lo têah mize ṭha lote chu a rawn lang chhuak ta a. Insual leh inhauh chu an ni tin tihdân pangngai a lo ni ta mai a ni. Fate an han neih chuan, nu leh pa tharte chuan inneihnaa thiamna an tlachham ang thovin nu leh pa dinhmuna ding tûr pawhin thiamna an tlachham a ni tih an hmu chhuak ṭhîn a ni.
3 Amaherawhchu, hlimawm takin Bible hian a ṭanpui thei a ni. A thu bulte hi chhûngkaw hlim tak din tîr theitu hmanrua ang chu a ni a. (Thufingte 24:3) Hei hi a nih theih dân i lo en ang u.
CHHUNGKAW HLIM DINNA TURA HMANRUATE
4. Inneihnaa harsatnate hi engvângin nge awm tûra kan rinsa ang a, Bible-in eng tehnate nge min pêk?
4 Nupate chu eng ang pawhin inremin lang mah se, rilru put hmangah te, naupan laia thil tawnah te, leh seilenna chhûngkuaah te an inang lo va. Chuvângin, inneih hnuah pawh harsatna ṭhenkhatte chu a awm ang tih rinsa tûr a ni. Chûng harsatnate chu engtianga chin fel tûr nge ni ang? Aw le, in satuten in an sak hian, a sak dân tûr ruatsa ziakte chu an râwn zêl ṭhîn a. Hêngte hi kaihhruaina an zawm tûrte a ni. Bible hian chhûngkaw hlim dinna tûra Pathian tehnate chu min pe a. Hêng zînga a ṭhen hi tûnah i lo chhût ang u.
5. Inneihnaa rinawm nghehna a pawimawhzia hi Bible-in engtin nge a uar?
5 Rinawm nghehna. Isua’n: “Pathianin a zawm tawh chu mihringin ṭhen suh se,”a a ti a. (Matthaia 19:6) Tirhkoh Paula pawhin: “Mi zawng zawng zîngah inneih hi chawimawiin awm sela, khum pawh tihbawlhhlawh lohvin awm rawh se; inngaite leh uirête chu Pathianin a ngaihtuah dâwn si a,” tiin a ziak a ni. (Hebrai 13:4.) Chuvângin nupa kawpte chuan an kawppuite laka rinawm taka awm tûrin Jehova chungah mawhphurhna nei niin an inhre tûr a ni.—Genesis 39:7-9.
6. Inneihna vawng ṭha tûrin rinawm nghehnain engtin nge a ṭanpui ang?
6 Rinawm nghehna chu inneihna zahawmna leh himna nên a inrem a. Nupa kawp rinawm nghette chuan, eng thil pawh lo thleng se, an inṭanpui tawn dâwn tih an hria a ni. (Thuhriltu 4:9-12) Harsatna a awm ṭan veleha an inneihna phatsantute nên chuan an va danglam tak êm! Chutiang mite chuan an ‘thlang sual’ emaw, an ‘hmangaih tawh lo’va kawppui thar neih chu a tihdamna a ni tiin emaw, ngaihdân an siam thuai ṭhîn. Mahse hei hian nupate chu atu zâwk mah mah puitlinna tûr hun remchâng a pe lo. Chutianga rinawm lote chuan an kawppui tharte hnênah an buaina pangngai tho chu an thlen zâwk thei a ni. Miin chênna in ṭha tak a neih a, a inchung a far tih a hriat chuan siam ṭhat a tum ngei ngei a ni. In dangah a insawn mai lo. Chutiang bawkin, kawppui thlâk hi nupa inkâr thubuai chin felna kawng a ni lo. Harsatna a lo awm pawhin inneihna tihtâwp tum mai suh, inneihna vawng ṭha tûrin theihtâwp chhuah zâwk ang che. Chutiang rinawm nghehna chuan inneihna chu thil vênhim tlâk, vawn ṭhat tlâk, leh ngaihhlut tlâk angin a cheibâwl a ni.
7. Nupa tam takte tân engvângin nge inbiak pawh hi a harsat ṭhin a, “mihring thar”a inthuamna chuan engtin nge a ṭanpui theih?
7 Inbiak pawhna. Bible thufing pakhat chuan, “Remruat lâwk lova thil tih a hlawhtling duh lo,” tiin a sawi a. (Thufingte 15:22) Mahse, nupa tuak ṭhenkhatte tân chuan inbiak pawh hi thil harsa tak a ni. Chu chu engvâng nge? A chhan chu mi tin hian inbiak pawh dân kawng hrang hrang kan neih vâng a ni. He thil hi inhriat thiam lohna leh beidawnna nasa tak thlentu a ni fo a. Enkawl seilen kan nih dân hi a chhan pakhat chu a ni thei. Entîr nân, ṭhenkhat chu nu leh pate inhauh rengna inchhûng khur aṭanga lo seilian an ni mai thei a. Tûnah puitling kawppui nei an lo nih hian, an kawppuite chu hmangaih leh ngilnei taka biak dân an thiam lo thei a ni. Chuti chung pawhin, i chênna in chu ‘insual bur burna in’ ni khawpin tlâk chhiattîr suh. (Thufingte 17:1) Bible chuan “mihring thar”a inthuam thu hi a uar hle a, khâkna te, ânna te, sawichhiatna te hi a pawm zam mai mai lo.—Ephesi 4:22-24, 31.
8. I kawppui nên in inhnial hunah eng nge ṭangkai thei?
8 Inhnialna a awm hunah eng nge i tih theih? In thinur dûn hle a nih chuan Thufingte 17:14-in thurâwn a pêk hi zâwm ula a ṭha ang: “Insualna a awm ṭan hmâin inhnial bâng rawh,” tih hi. Nang leh i kawppui chuan in thinur a reh thlengin in thusawi dun tûr chu in ṭhulh rih thei a ni. (Thuhriltu 3:1, 7) Engpawh ni se, “ngaihthlâk chuh sela, thusawi chuh lo sela, thin tinel rawh se,” tih thu hi zawm tum ang che. (Jakoba 1:19) Inhnialnaa hneh tum lovin, thil awmdân siam ṭhat kha i tum tûr chu a ni. (Genesis 13:8, 9) Nangmah leh i kawppui thinurna tireh thei tûr chi thu leh ṭawngkamte thlang ang che. (Thufingte 12:18; 15:1, 4; 29:11) Chûng zawng ai chuan, thinurin awm reng lo ula, inngaitlâwm taka ṭawngṭai dûna Pathian biain ṭanpuina dîl zâwk ang che u.—Ephesi 4:26, 27; 6:18.
9. Inbiak pawhna hi thinlung aṭanga inṭan a ni tih engvângin nge a sawi theih?
9 Bible thufing pakhat chuan: “Mi fing thinlung chuan a kâ a zirtîr ṭhîn a, a hmuiah thiamna a belhchhah ṭhîn,” a ti a. (Thufingte 16:23) Chuti a nih chuan, inbiak pawhna hlawhtling tak neihna kawng chu kâ-ah ni lovin thinlungah a awm zâwk a ni. I kawppui chungah eng rilru nge i put le? Kristiante chu “inlainat tawn” tûrin Bible chuan min fuih a. (1 Petera 3:8) I kawppuiin rilru hrehawmna a tawh hunah lainatna chu i lantîr thei ang em? I thei a nih chuan, thu-a i tihhahdam thiamnain a ṭanpui ang che.—Isaia 50:4.
10, 11. Pasalin 1 Petera 3:7-a thurâwn awm hi engtin nge a takin a hman theih ang?
10 Chawimawina leh zah thiamna. Kristian pasalte chu an nupuite nên an khawsak dânah “bêl keh awl zâwk an nih hre thiama . . . chawimawi” tûrin hrilh an ni a. (1 Petera 3:7) Mahni nupui chawimawi tih chuan a hlutna pawm hi a huam tel a ni. “Hre thiam” taka a nupui enkawltu pasal chuan a nupuiin thinlunga lâwmna leh lungngaihna a neih te, a chakna te, a finna te, leh a zahawmna te chu zahna thûk tak a nei a. Jehova’n hmeichhiate a ngaih dân leh engtianga cheibâwl ni tûrin nge a duh tihte chu hriat a duh bawk tûr a ni.
11 I inah hian bâwm ṭangkai tak, mahse derthâwng tak si nei ta la. Chu chu dîm êm êmin i enkawl dâwn lo vem ni? Petera pawh hian “bêl keh awl zâwk” tih thu hi hetiang kawng tho hian a hmang a, hei hian Kristian pasal chu a nupui duhtak chunga dimdawihna lantîr tûrin a chêttîr tûr a ni.
12. Nupuiin a pasal chu a hlau thiam tih engtin nge a lantîr theih ang?
12 A nih leh nupuite chu Bible-in eng thurâwn nge a pêk ve? Paula chuan: “Nupui pawhin a pasal hlau thiam rawh se,” tiin a lo ziak a. (Ephesi 5:33) A pasalin a chawimawiin a hmangaih êm êm a ni tih nupuiin hriat a mamawh ang chiahin, pasal pawhin a nupuiin a zah a ni tih hriat hi a mamawh ve a ni. Pasal zah thiamtu nupui chuan a pasal chu Kristian a ni emaw, ni lo emaw, a dik lohnate fîmkhur lo takin mite hnênah a puangzâr lo vang. A rûkin emaw, vântlâng zîngah emaw, a pasal chu sawisêlin leh hmusit taka tiin a zahawmna a chhuhsak hek lo vang.—1 Timothea 3:11; 5:13.
13. Ngaihdânte chu inrem tak chungin engtin nge sawi chhuah a nih theih ang?
13 Hei hi nupuiin a ngaihdânte a sawi chhuak thei lo tihna a ni lo. Eng thilin emaw a tibuai a nih chuan a pasal zah tak chungin a sawi chhuak thei a ni. (Genesis 21:9-12) A pasal hnêna a ngaihdân a sawi chu a lam hawia ball va theh phei nên a tehkhin theih ang. Awlsam taka a lo dawn theih nân zawi têin a theh phei thei a, a nih loh leh amah va hliam hial khawpa nâ-in a vawm phei thei bawk. Nupate chuan thu ṭha lo tak taka inpuh hi pumpelh a, ngilnei leh zaidam taka thu an sawi hi a va ṭha zâwk êm!—Matthaia 7:12; Kolossa 4:6; 1 Petera 3:3, 4.
14. I kawppuiin inneihnaa Bible thu bulte a taka hman chu ngaihsak mang lo ta sela, eng nge i tih ang?
14 Kan hmuh tâk ang hian, Bible thu bulte chuan inneihna hlimawm tak din tûrin a ṭanpui thei che a ni. Mahse i kawppui chuan Bible thusawite chu ngaihsak mang lo ta sela, engtin nge ni ang? Pathian hriatna hi nangma chanpualah a taka i hman chuan thil tam tak a hlen chhuak thei tho a ni. Petera chuan: “Nangni nupuite u, mahni pasalte thu thuin awm rawh u; chutichuan an zînga tupawhin thu chu âwih lo mah sela, thu lovin an nupuite chêtziaa hnehin an awm thei ang, ṭih dêk chunga in chêtze thianghlim enin,” tiin a lo ziak a. (1 Petera 3:1, 2) Hemi chungchâng hi Bible thu ngaihsak ve lo nupui neitu pasalte tân pawh a ni ve tho a ni. I kawppuiin tih tûr a thlan chu engpawh lo ni sela, Bible thu bulte hian kawppui ṭha zâwk ni tûrin siam che rawh se. Pathian hriatna chuan nu leh pa ṭha zâwk ni tûrin a siam thei bawk che a ni.
PATHIAN HRIATNA ANG ZELA NAUPANGTE ENKAWL
15. Naupang enkawl dân dik lote hi a chângin engtin nge hlan chhâwn a nih ṭhin a, he thil hi engtianga tihtâwp theih nge?
15 Tuboh leh thingzaina neih ringawt hian mistiri thiam takah mi a siam lo va. Chutiang bawkin, fa neih ringawt hian nu leh pa nih tling takah mi a siam lo. Nu leh pate chuan hre reng chungin emaw, hre miah lovin emaw, anmahni enkawl seilen an lo nih dân kawngin an fate chu an enkawl ṭhîn a. Chutiang chuan fate enkawl dân dik lote chu chhuan khat aṭangin chhuan dangah hlan chhâwn a lo ni ṭhîn a ni. Hmasâng Hebrai thufing pakhat chuan: “Pate chuan grêp thûr an ei a, an fate ha a ṭim e,” tiin a sawi a. Mahse, Pathian Lehkhathu chuan miin a nu leh pate kawng zawh ang chu a zawh ve zêl a ngai lo tih a târlang. Jehova dânte milin kawng hran daih a thlang thei a ni.—Ezekiela 18:2, 14, 17.
16. I chhûngkuate ngaihsak chu engvângin nge a pawimawh a, hei hian engte nge a huam tel?
16 Jehova’n Kristian nu leh pate chu an fate hnênah kaihhruaina leh enkawlna dik pe tûrin a beisei a ni. Paula chuan: “Tupawh mahni chhûngkhat lainate ngaihsak lo va, mahni chênpui chhûngte ngei pawh ngaihsak lo chuan rinna an phatsan a ni, ring lo mi aiin an sual zâwk,” tiin a lo ziak a. (1 Timothea 5:8) Thu khauh tak a va ni êm! Ngaihsaktu anga i chanvo i hlenchhuah chu Pathian ngaihsak mi tân chuan chan ṭha leh mawhphurhna a ni a. Hei hian i fate tisa lam thil, thlarau lam thil, leh rilru lam mamawh ngaihsakna te pawh a huam tel a ni. Bible chuan nu leh paten an fate tâna boruak hlimawm tak an siam theih nâna ṭanpui thei thu bulte a pe a. Hêng zînga ṭhenkhat hi lo ngaihtuah ila.
17. I faten an thinlungah Pathian dân an neih nân eng nge pawimawh?
17 Entawn tûr ṭha siam rawh. Israel nu leh pate chu: “In fate ṭhahnemngai takin [Pathian thu] in zirtîr ang a, in ina in ṭhut lai te, kawnga in kal lai te, in mut lai te, in thawh hun tein in sawi ṭhîn tûr a ni,” tiin thu pêk an ni a. Nu leh paten an fate hnênah Pathian tehnate chu an zirtîr tûr a ni. Mahse he thupêk hmaah hian: “Hêng thu, vawiina ka pêk che u hi in thinlungah a châm reng ang a,” tih thu hi a awm a ni. (Hawrawp kan tihâwn a ni.) (Deuteronomy 6:6, 7) Nu leh pate chuan an neih hauh loh thil chu an pe thei lo a ni. In fate thinlungah Pathian dânte chu inziak tûra in duh chuan, nangmahni thinlungah a inziak hmasa phawt tûr a ni.—Thufingte 20:7. Luka 6:40 khaikhin rawh.
18. Hmangaihna lantîrna kawngah Jehova’n nu leh pate tân entawn tûr ṭha ber engtin nge a lo siam?
18 I hmangaihzia hriattîr rawh. Isua’n baptisma a chan khân, Jehova chuan: “Nang ka fapa duh tak i ni; i chungah ka lâwm êm êm e,” tiin a puang a. (Luka 3:22) Chutiang chuan Jehova’n a Fapa a nihna chu a rawn nemnghet a, amah chu a pawmzia leh A hmangaihzia tlang takin a hriattîr a ni. A hnuah Isua’n a Pa hnênah: “Leilung pian hma pawhin nangin mi hmangaih tawh si a,” tiin a sawi a ni. (Johana 17:24) Chuvângin, Pathian ngaihsak nu leh pate in nih angin, in fate hnênah anmahni in hmangaihzia chu ṭawngkam leh thiltihin hriattîr ṭhîn ula—hei hi ti fo ang che u. “Hmangaihna erawh chuan mi a siam ṭha ṭhîn” tih hi englai pawhin hre reng ang che u.—1 Korinth 8:1.
19, 20. Naupangte thununna dik takah eng thilte nge tel a, Jehova’n entawn tûr a lo siam hi nu leh paten engtin nge an hlâwkpui theih?
19 Thununna. Hmangaihna nêna thununna pêk a pawimawhzia hi Bible-in a uar hle a. (Thufingte 1:8) Tûna an fate kaihruai tûra an mawhphurhna hlen lotu nu leh pate chuan nakinah a sawhkhâwk lungchhiatthlâk tak an seng ngei ang. Mahse, nu leh pate chu a lutuka thil ti lo tûrin vaukhân an ni a. Paula chuan, “Pate u, in fate tinuar suh u, chutilochuan an bei a dawng dah ang e,” tiin a ziak a ni. (Kolossa 3:21) Nu leh pate chuan a lutuka an fate zilh emaw, an tlin lohnate sawi zin lutuk leh an thil tih sawisêlsak reng te emaw an pumpelh tûr a ni.
20 Vâna kan Pa, Pathian Jehova, chuan thununna pêk kawngah hian entawn tûr a lo siam a. A thununna chu eng lai mahin a lutuk a ni ngai lo. Pathianin a mite chu, “Dik takin ka hrem ang chia,” tiin a hrilh a. (Jeremia 46:28) Hemi chungchângah hian nu leh paten Jehova hi an entawn tûr a ni. A âwm tâwk bâka thununna emaw, zilhna leh zirtîrnain a tum pêl khawpa thununna emaw chu thinurthlâk tak a ni rêng a ni.
21. Nu leh paten an thununna chu a sâwt leh sâwt loh engtin nge ngaihdân an siam theih ang?
21 Nu leh paten an thununna chu a sâwt leh sâwt loh engtin nge ngaihdân an siam theih ang? ‘Ka thununna hian eng nge a hlen chhuah?’ tiin anmahni leh anmahni an inzâwt thei a ni. Thununna chuan a zirtîr tûr a ni a. I fate chuan thununna pêk an nih chhan an hre thiam tûr a ni. Nu leh pate chuan an zilhnain a hnua nghawng a neih theih chungchângte an ngaihtuah bawk tûr a ni. Thununna an tuarin naupang zawng zawng deuhthaw hi atîrah chuan an thinur ṭhîn rêng a ni. (Hebrai 12:11) Mahse thununna chuan naupang chu a tihlauvin emaw, hlamchhiaha awm niin emaw a inngaihtîr ngai rêng rêng tûr a ni lo va, sual nghet tlat nia inngaihna pawh a neih zuitîr tûr a ni hek lo. A mite a zilh hmain, Jehova’n: “Hlau suh, ka awmpui che hi,” a ti a. (Jeremia 46:28) In faten nu leh pa hmangaihna nei tak leh ṭanpuitu angin anmahni chu in awmpui a ni tih an hriat theih dân tûr kawngin zilhna in pe tûr a ni.
“RORÊLNA FING” MAN THIAMIN
22, 23. Chhûngkaw hlim dinna tûra ṭûl rorêlna fing chu engtin nge i man thiam theih ang?
22 Chhûngkaw hlim din tûra kan hmanraw mamawhte Jehova’n min pêk avâng hian kan lâwm êm êm thei a ni. Mahse hmanraw neih mai chu a tâwk lo va. Chûng hmanruate chu dik taka hman dân kan zir tûr a ni. Entîr nân, in satu chu a hmanraw hman dân kawngah a thiam tâwk lo mai thei a. Ṭhenkhat chu a hmanna tûr ni lo takah te a hmang thei a ni. Hetianga a tih chuan thil ṭha a siam chhuak dâwn lo a ni. Chutiang bawkin, chîn dân ṭha lo tak tak in chhûngkuaa zawi zawia lo lûtte chu tûnah chuan i hre tawh mai thei a. Chûng zînga ṭhenkhatte chuan zung a lo kaih thûk tawhin thlâk danglam pawh a harsa hle mai thei a ni. Amaherawhchu, Bible thurâwn: “Mi fingten an hriat a, an thiamna te a lo pun a, thil ngai thiam miin rorêlna fing te a man thiamna tûr te,” tih hi zâwm ang che.—Thufingte 1:5.
23 Pathian hriatna hi zir chhunzawm zêlin rorêlna fing chu i man thiam thei a ni. Harhvâng takin chhûngkaw nuna a taka hman tûr Bible thu bulte chu hria la, a ṭûlna lai apiangah insiam rem zêl ang che. Nupa nih kawngah leh nu leh pa nih kawnga entawn tlâk Kristian mi puitlingte awmdân chu ngun takin en la, anmahni chu tîtîpui rawh. Chûng zawng ai chuan, rilrua i thil veite chu Jehova hnênah ṭawngṭaiin thlen ang che. (Sâm 55:22; Philippi 4:6, 7) Ani chuan amah chawimawi chhûngkaw nun hlim tak nei tûrin a ṭanpui thei che a ni.
[Footnote]
a Pathian Lehkhathu anga mi dang nei leh tûra kawppuite ṭhen theihna kawng awm chhun chu “inngaihna”—mahni kawppui lote nêna mipat hmeichhiatna hman—hi a ni.—Matthaia 19:9.
I HRIATNA FIAH RAWH
Rinawm nghehna, inbiak pawhna, chawimawina, leh zah thiamna te hian inneihna hlimawm engtin nge a thlen theih?
Nu leh paten an fate an hmangaih tih eng kawngtein nge an hriattîr theih?
Thununna dik takah chuan eng thilte nge tel?
[Phêk 147-naa milem]