Hna Ṭha Thawk Tûra Tihfaite Angin Fai Rawh
“Tisa leh thlarau bawlhhlawhna zawng zawngah i intifai ang u, Pathian ṭih dêk chunga thianghlimna tifamkimin.”—2 KORINTH 7:1.
1. Jehova chuan amah betute lakah eng nge a phût?
“LALPA tlângah tunge chho vang a, a hmun thianghlimah tunge ding ang?” Hmasâng Israel Lal Davida chuan Jehova pawm tlâk biakna chungchângah he zawhna rilru la tak hi a lo zâwt a. A chhânna pawh hetiangin a sawi nghâl bawk a: “Kut fai leh thinlung thianghlim neia, a rilru engmah lo mai mai lama dah ngai lova, bum tuma chhechham ngai lo mi chu,” tiin. (Sâm 24:3, 4) Thianghlimna ze pui ber Jehova pawm tlâk ni tûr chuan, mi chu a fai a, a thianghlim a ngai a ni. Jehova chuan Israel mite chu: “Kei ka thianghlim si a, chuvângin nangni pawh in thianghlim tûr a ni,” tiin a lo hrilh tawh a ni.—Leviticus 11:44, 45; 19:2.
2. Engtin nge Paula leh Jakoba chuan biakna dika thianghlimna pawimawhzia an sawi uar?
2 Kum zabi engemaw zât hnuah tirhkoh Paula chuan nungchang bawlhhlawh tak Korinth khawpuia a Kristianpuite chu hetiang hian lehkha a thawn a: “Duh takte u, chûng thutiam chu kan neih avângin, tisa leh thlarau bawlhhlawhna zawng zawngah i intifai ang u, Pathian ṭih dêk chunga thianghlimna tifamkimin,” tiin. (2 Korinth 7:1) Hei hian Pathian nêna inlaichînna nei tûr leh a thutiam malsâwmnate dawng tûr chuan, mi chu a thianghlim tûr a ni a, tisa leh thlarau lama bawlhhlawhna zawng zawng lakah a intifai tûr a ni tih a sawi leh a ni. Chutiang bawkin, zirtîr Jakoba pawhin, pawm tlâka Pathian biakna chungchângah hetiang hian a sawi bawk a: “Kan Pathian leh Pa mithmuha sakhaw biak dân thianghlim leh sual tel lo chu hei hi a ni, fahrah leh hmeithaite an hrehawm laia kan leh khawvêl bawlhhlawh kai lova insiam ṭhin hi,” tiin.—Jakoba 1:27.
3. Kan biakna Pathian pawm tlâk ni tûr chuan eng nge kan ngaih pawimawh ngai?
3 Fai te, thianghlim te, leh bawlhhlawh kai loh te chu biakna dika thil pawimawh tak a nih avângin, tupawh Pathian pawm tlâk nih duh apiang chuan hêng thilte tlin chu an tum tlat tûr a ni. Nimahsela, tûn laia mite hian faina chungchângah ngaih dân leh tehkhâwng danglam tak an neih avângin, Jehova fai tih leh pawm tlâkte kan hriatthiam a, kan zawm a ngai a ni. He mi chungchânga amah betute laka Pathian thil phûtte hriat leh thianghlim leh a pawm tlâk kan lo nih a, kan nih reng bawk theih nâna anmahni ṭanpui tûra a thiltihte kan hriat chu a ngai a ni.—Sâm 119:9; Daniela 12:10.
Biakna Dik Atân Fai Rawh
4. Bible ngaih dâna faina chu hrilhfiah rawh.
4 Mi tam zâwkte tân chuan fai tih chu bawlhhlawh ata emaw, tihbawlhhlawhna ata emaw fihlîmna mai hi a ni. Nimahsela, Bible-ah chuan fai tih awmzia chu Hebrai leh Grik thu mal tam taka hrilhfiah a ni a, tisa lam chauh ni lo, rilru leh thlarau lam pawh a huam fo a ni. Chuvângin, Bible encyclopedia pakhat chuan: “‘Thianghlim’ leh ‘thianghlim lo’ chu tisa thianghlimna chungchâng sawi nân hman a khât hle a, thlarau lam chungchâng atâna hman a ni ber zâwk a ni. Chuvângin, ‘faina’ thubul chuan nun kawng zawng zawng deuhthaw a huap a ni,” tiin a sawi a ni.
5. Mosia Dân chuan Israelte nuna faina chungchângah eng chen nge a khuahkhirh?
5 Mosia Dânah chuan Israelte nî tin nun kawng engkima hman tûr dân leh thupêk a tel a, eng nge thianghlim leh pawm tlâk ni a, eng nge ni lo tih a târ lang chiang vek a ni. Entîr nân, Leviticus bung 11 aṭanga 15-naah chuan thianghlimna leh bawlhhlawhna chungchânga kaihhruaina kimchang tak kan hmu a ni. Ran ṭhenkhat chu a thianghlim lo va, Israelte tân ei a thiang lo a ni. Nau neihna chuan nu chu hun engemawti chhûng a tibawlhhlawh a. Vun natna ṭhenkhat, a bîk takin phâr natna, leh mipa leh hmeichhe zahmawh aṭanga thil chhuakte chuan mi chu a tibawlhhlawh bawk a. Tin, Dân chuan bawlhhlawhna kaihhnawih thil rêng rêng tih dân tûr pawh a sawi chiang bawk a ni. Entîr nân, Number 5:2-ah chuan heti hian kan chhiar a ni: “Israela thlahte chu an riahhmun ata phâr zawng zawng leh thipût zawng zawng leh mitthi avânga bawlhhlawh apiangte chu tichhuak vek tûrin thu pe rawh,” tiin.
6. Faina chungchânga dân pêk chu eng atân nge?
6 Rinhlelhrual lovin, hêng Jehova dânte leh a dân dangahte chuan an hun laia mi thiamte leh doctor-te hriat phêk loh thil a tel a, chûng chu a mite’n an zawm hian an hlâwkpui a ni. Mahse, chûng dânte chu hrisêlna leh damdawi lam inkaihhruaina atân ringawta pêk a ni lo. Chûng chu biakna dik pêng pakhat a ni. Mite nî tin nun—ei leh in, nau neih, nupa nun, leh thil dang dangte—a sawi vekna chuan an Pathian a nih angin, an nun kawng zawng zawnga a dik leh dik lo rêlsak tûra dikna a neihzia a sawi uar a ni, chu an nun chu Jehova hnêna pumpêk tawh a ni a, a ta liau liau a ni.—Deuteronomy 7:6; Sâm 135:4.
7. Dân an zawm phawt chuan, Israel hnam chuan eng malsâwmna nge a dawn dâwn?
7 Dân thuthlung chuan Israelte chu an vêla hnamte thil chîn bawlhhlawhte lak ata a vênghim bawk a. Jehova mithmuha thianghlim reng theih nâna a thil phût zawng zawngte leh Dân thupêkte rinawm taka zawmna hmangin Israelte chu an Pathian rawng bâwl tlâk leh a malsâwmna dawng tlâk an ni ang. He mi chungchângah hian Jehova chuan Israelte hnênah: “Ka thu in ngaihthlâk tak zet a, ka thuthlung hi in pawm chuan khawvêl hnam zawng zawng zîngah hian ka tân ro thlan bîk in ni ang: khawvêl pum pui hi ka ta a ni si a: tichuan ka tân puithiam chi, hnam thianghlim in ni ang,” tih a hrilh a ni.—Exodus 19:5, 6; Deuteronomy 26:19.
8. Engvângin nge tûn laia Kristiante hian Dân thupêka faina chungchâng thute chu an ngaih pawimawh ang?
8 Jehova chuan faina te, thianghlimna te, leh Pathian pawm tlâk nih dânte chungchânga Israelte zirtîr nâna heti ang Dân kimchang taka a pêk avângin, tûn lai Kristiante chuan hêng thilphûtte an zawm dân chu ngun taka ngaihtuah âwm a ni lo’m ni? Kristiante chu Dâna phuar ni lo mah se, Paula sawi ang hian, Dâna thu ziak zawng zawng chu “thil lo thleng tûrte hlim a ni, a tak erawh chu Krista ta a ni,” tih an hre reng tûr a ni. (Kolossa 2:17; Hebrai 10:1) Pathian Jehova, “ka danglam si lo” tituin faina leh thianghlimna chu khatih lai khân biakna dikah heti taka a ngaih pawimawh chuan, tûn laiah pawh a malsâwmna dawn leh a pawm nih kan duh chuan tisa lam, rilru lam, leh thlarau lama thianghlimna chu kan ngai pawimawh lehzual tûr a ni.—Malakia 3:6; Rom 15:4; 1 Korinth 10:11, 31.
Tisa Lam Fainain Mi Mit Min Titlung
9, 10. (a) Engvângin nge Kristiante tân tisa lam faina a pawimawh êm êm? (b) Jehova Thuhretute inkhâwmpui chungchângah eng fakna thute nge sawi fo a nih?
9 Tisa lama faina chu biakna dik pêng pawimawh tak a la ni reng em? Tisa lam faina chauh chuan mi chu Pathian betu dik a nihtîr lo nâa, a dinhmunin azir ang zêla tisa lama fai chu amah betu dik tak tân a inhmeh hle a ni. Tûn laiah phei chuan, mi tam takin mahni invawn fai te, thuamhnaw vawnfai te, leh chênna bul vêl vawn faite chu an ngaihthah zual a; chutianga tite chuan an vêla mite hriat an hlawh fo ṭhîn. Chu chuan Korinth Kristiante hnêna Paula thusawi angin rah ṭha a chhuah thei a ni. Ani chuan: “Kan rawngbâwl hna hi an dem lohna tûrin eng kawngah mah tlûk phahna tûr rêng rêng kan siam lo va; Pathian rawngbâwltute angin engkimah mi mit tlungin kan awm zâwk ṭhîn,” a ti.—2 Korinth 6:3, 4.
10 Jehova Thuhretute chuan an inkhâwmpuinaa a bîk taka hmuh theih an faina te, an inruahman felna te, leh an nungchang leh awmdân zahawm takte avângin sawrkâr hotute fak an hlawh fo ṭhîn a ni. Entîr nân, Italy rama Savona biala inkhâwmpui neih chungchângah La Stampa chanchinbu chuan heti hian a chhuah: “Inkhâwmpuina in chhûnga han kal hian thil langsâr êm êm mai chu, a hmangtute inruahman felzia leh faizia hi a ni,” tiin. Brazil rama São Paulo khua stadium pakhata Thuhretute’n inkhâwmpui an neih zawhah chuan, chu stadium hotu chuan stadium tifaitu pâwl hotu hnênah chuan: “Tûn aṭang chuan he stadium hi Jehova Thuhretute tihfai anga faitîr reng kan duh a ni,” tiin a hrilh a. Chu stadium-a hotu dang pakhat pawhin: “Jehova Thuhretute’n stadium hawh an duh hian, an hman duh nî tih chauh lo chu engmah dangin min tibuai lo,” a ti bawk.
11, 12. (a) Mi mal faina chungchângah eng Bible thu bul nge kan hriat reng tûr? (b) Kan mi mal chîn ṭhan leh nun kawng chungchângah eng zawhnate nge inzawh theih a nih?
11 Kan biakna hmun faina leh inruahman felna chuan kan biak Pathian fakna a thlen theih chuan, kan mi mal nuna lantîr pawh chutiang bawkin a pawimawh ngei ang. Nimahsela, mahni in chhûngah chuan kan duh anga nung theiah kan inngai mai thei. Silhfên leh incheina thu hrim hrimah chuan, nuam kan tih leh kan duhzâwng kan thlang thei ngei mai. Mahse, a tlângpui thuin, hêng zalenna hian chintâwk a nei a ni. Ei tûr lama mi mal duh thlanna chungchâng a sawinaah Paula chuan a Kristianpuite hnênah: “Fîmkhur rawh u, chutilochuan duh duha in tlat theihna hi eng emaw tiin mi chak lote tân tlûkna a lo ni dah ang e,” tiin a vaukhân tih hre reng ang che. Tichuan, thu bul pawimawh tak: “Thil engkim tih a thiang a, nimahsela thil engkim tih a ṭha kher lo. Thil engkim tih a thiang a, nimahsela thil engkim tihin mi a siam ṭha lo,” tih chu a sawi a ni. (1 Korinth 8:9; 10:23) Engtin nge Paula fuihna chu kan tân faina chungchângah hman a nih?
12 Mite’n Pathian rawngbâwltu chu nun kawng thianghlim tak leh inruahman fel mi a nih an beisei chu thil âwm tak a ni a. Chuvângin, kan in leh a chhehvêl lan dân chuan Pathian rawngbâwltu nia kan inchhâlna chu a tihmingchhe tûr a ni lo. Kan chênna in chuan keimahni leh kan thurin chungchâng eng angin nge a târ lan? Mi dangte hnêna kan hrilh ber, felna khawvêl thar, fai tak leh ruahmanna fel taka chên chu kan châk tak zet tih a târ lang em? (2 Petera 3:13) Chutiang bawkin, kan lan dân—kan awm âwl lai a ni emaw, rawngbâwla kan chhuah lai a ni emaw—pawhin kan thu hrilh duhawmna chu a tizual emaw, a tikiam emaw thei a ni. Entîr nân, Mexico rama chanchin la khâwmtu pakhat thusawi hi lo chhinchhiah ta la: “Jehova Thuhretute zîngah hian ṭhalai an tam hle a; an zînga langsâr tak chu an lu hmeh dân te, an fai dân te, leh mawi taka an inchei dân te a ni,” tih hi. Chutiang ṭhalai kan zînga an awm chu a va lâwmawm êm!
13. Kan nî tin nun kawng tinrêng hi fai leh ruahman fel ni tûrin eng nge kan tih theih?
13 Kan taksa leh kan lan dân te, kan thil neih te, leh kan in te vawn fai renga ruahman fel thlap chu sawi mai aiin a har sa a. Kan mamawh chu hmanraw changkâng leh man to tak takte a ni lo, ruahmanna ṭha leh enkawl reng hi a ni. Mahni intihfai nân te, thawmhnaw sûkfai nân te, in tihfai nân te, motor sil nân te, leh thil dang dangte tihfai nân hun kan ruat tûr a ni. Nî tin nuna tih tûrte kan tih mai bâkah, rawngbâwlna te, inkhâwm te, leh mahnia zirna neih te avângin kan buai êm êm a; mahse, chûng chuan Pathian leh mite hmaa fai leh pawm tlâk nih reng a ṭûlna ata mi âwl chuang lo. He mi chungchângah pawh hian “engkim tân hian hun ruat a awm” tih thu bul lâr tak hi hman a ni.—Thuhriltu 3:1.
Bawlhhlawh Kai Lo Thinlung
14. Engvângin nge rilru lam leh thlarau lama fainate chu tisa lam faina aiin a pawimawh zâwk kan tih theih?
14 Tisa lam faina ngaihsak a pawimawh ang bawkin, rilru leh thlarau lam faina ngaihsak chu a pawimawh lehzual a ni. Chu mi dikzia chu Jehova’n Israel hnam chu tisa lama an bawlhhlawh vâng ni lo va, rilru leh thlarau lama an bawlhhlawh avânga a hnâwl dân kan ngaihtuah lêt hian kan hre thei a ni. Zâwlnei Isaia hmangin, Jehova chuan “hnam sual, khawlohnaa khat” an nih avângin an inthawina te, thla thar leh sabbath an serhte, a ni, an ṭawngṭaite thleng thlengin atân ninawm a ni tih a hrilh a ni. Pathian duhsakna dawng leh tûrin eng nge an tih ngai? Jehova chuan: “Insil ula, intifai rawh u; ka mithmuh phâk lovah in thiltihte hi a sualna chu dah bo rawh u; sual tih hi bâng tawh ula,” tiin a hrilh a ni.—Isaia 1:4, 11-16.
15, 16. Isua’n engin nge mi tibawlhhlawh a tih a, engtin nge Isua thusawi chu kan hlâwkpui theih?
15 Rilru lam leh thlarau lama faina a pawimawhzia hriatthiam lehzual nân, Pharisaite leh lehkhaziaktute’n Isua zirtîrte chu chaw ei dâwna kut an sil loh avânga bawlhhlawha an chhâl ṭuma Isua chhânna kha ngaihtuah ta la. Isua chuan: “Kaa lût chu mihring tibawlhhlawhtu a ni lo va; kaa chhuak chu, chu ngei chu mihring tibawlhhlawhtu a ni zâwk e,” tia chhângin anni chu a zilh a ni. Tichuan Isua chuan: “Kaa chhuakte erawh chu thinlungah a lo chhuak a ni; chûng ngei chuan mihring a tibawlhhlawh ṭhîn a ni. Thinlungah hian ngaihtuahna sualte, tualthahnate, uirênate, inngaihnate, rûkrûknate, hêknate, sawichhiatnate a lo chhuak si ṭhîn a; chûng chu mihring tibawlhhlawhtu a ni; kut sil lova chaw ei erawh chuan mi a tibawlhhlawh lo ve,” tiin a sawifiah leh a ni.—Matthaia 15:11, 18-20.
16 Isua thusawi aṭang hian eng nge kan zir theih? Isua chuan thiltih suaksual te, nungchang bawlhhlawh te, leh thianghlim lohna te chu thinlunga ngaihtuahna suaksual te, bawlhhlawh te, leh thianghlim lohna te hian a hmakhalh ṭhîn tih a kawhhmuh a ni. Zirtîr Jakoba sawi angin, ‘mi tin mahni châknaa hruai bo leh hîpin an awm’ a ni. (Jakoba 1:14, 15) Chuvângin, Isua sawi sual râpthlâk takte kan tih duh loh chuan, chutiang lam pang duhna rêng rêng chu kan thinlung ata kan paih chhuak ngei tûr a ni. Chu mi awmzia chu kan thil chhiarah te, kan thil enah te, leh ngaihthlâkahte kan fîmkhur tûr a ni tihna a ni. Tûn laiah chuan, zalên taka thu sawi theihna leh dik hlel deuhva thu ziah theihna chu remchânga lain, intihhlimna leh thil siam chhuah fak mawitute chuan tisa ṭha famkim lo châkna sualte chhuahtîr thei awte leh lemte chu an tichhuak uai uai a. Chûng thil a engamah chu kan thinlunga zung kaihtîr loh kan tum tlat tûr a ni. A pawimawh ber chu Pathian tilâwm tûr leh a pawm tlâk ni tûr chuan, thinlung thianghlim leh bawlhhlawh lo nei tûrin kan fîmkhur reng tûr a ni.—Thufingte 4:23.
Hna Ṭha Thawk Tûra Tihfai
17. Engvângin nge Jehova’n a mite a tihfai?
17 Jehova ṭanpuina zâra a mithmuha thianghlim kan ni thei chu malsâwmna leh vênhimna a ni tak zet a ni. (2 Korinth 6:14-18) Chu bâkah, Jehova chuan a mite chu thil tum engemaw bîk atân a tithianghlim a ni tih kan hre bawk a ni. Paula chuan Tita hnênah Isua Krista chuan “bawhchhiatna zawng zawng lak ata min tlan theihna tûr leh, chi thlan bîk, thil ṭha tiha ṭhahnemngai, ama tâna a tihthianghlim theihna tûrin kan aiin a inpêk kha,” tiin a hrilh a ni. (Tita 2:14) Tihfai kan nih angin, eng hnaah nge ṭhahnem kan ngaih ang?
18. Engtin nge hna ṭha thawk tûrin ṭhahnem kan ngai a ni tih kan lantîr theih?
18 A hmasa ber leh a pawimawh berah chuan, mite hnêna Lalram chanchin ṭha puannaah theihtâwp kan chhuah tûr a ni. (Matthaia 24:14) Chutianga kan tih chuan, hmun tina mite chu bawlhhlawh rêng rêng awm lohna khawvêla chatuana nun beiseina kan pe tihna a ni. (2 Petera 3:13) Kan hna ṭha thawhah chuan nî tin nuna Pathian thlarau rah lantîrna hmanga kan Pa vâna mi chawimawi pawh a tel bawk a ni. (Galatia 5:22, 23; 1 Petera 2:12) Tin, leilung chhiatna leh mi sual beihna avânga chhiatna nasa tak tâwktu thutaka awm lote pawh kan theihnghilh bîk lo. He Paula fuihna thu: “Chutichuan remchâng hun kan neihzia ang zêlin mi zawng zawng chungah thil ṭha i ti ang u, rinna chhûngte zînga mi chungah i ti deuh ber ang u,” tih hi kan hre reng a ni. (Galatia 6:10) Chutiang thiltih zawng zawng, thinlung thianghlim leh tum ṭha tak neia tihna chuan Pathian a tilâwm êm êm a ni.—1 Timothea 1:5.
19. Tisa lam, rilru lam, leh thlarau lama faina tehkhâwng sâng tak kan vawn zawm zêl chuan eng malsâwmnain nge min nghâk reng?
19 Chungnungbera chhiahhlawh kan nih angin, Paula thusawi: “Unaute u, Pathian khawngaihna avâng hian, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlâk ni tûrin in taksa chu inhlânah ka ngên a che u; chu chu in rawngbâwlna âwm rêng a ni,” tih hi kan ngai pawimawh a ni. (Rom 12:1) Jehova tihfai nihna chanvo hi hlut zui zêl ila, tisa lam, rilru lam, leh thlarau lama faina tehkhâwng sâng tak chu vawng reng tûrin theihtâwp i chhuah zêl ang u. Chutianga kan tihna chuan mahni inzahna leh tûna lungawina min neihtîr mai bâkah, Pathianin ‘thil zawng zawng a siam thar’ huna “thil hmasate”—tûna awm mêk khawvêl suaksual leh a inawpna bawlhhlawh tak—a ral lai hmuh theih inbeiseina min neihtîr bawk a ni.—Thu Puan 21:4, 5. (w02 6/1)
I La Hre Reng Em?
• Engvângin nge Israel mite chu faina chungchânga dân tam tak pêk an nih?
• Engtin nge tisa lam faina chuan kan thuhrilh duhawmna a tihzual?
• Engvângin nge rilru leh thlarau lam fainate chu tisa lam faina aia a pawimawh zâwk?
• Engtin nge “thil ṭha tiha ṭhahnemngai” kan ni tih kan lantîr theih?
[Phêk 17-naa milemte]
Tisa lama faina chuan kan thu hril duhawmna a tizual
[Phêk 18-naa milem]
Isua chuan ngaihtuahna suaksualin thiltih suaksual a thlen tih a sawi
[Phêk 19-naa milemte]
Tihfaite an nih angin, Jehova Thuhretute chuan hna ṭhaah ṭhahnem an ngai