“Eng Dang Zawng Aiin Inhmangaih Tawn Uar Rawh U”
“Thil zawng zawng tâwpna chu a hnai tawh a, . . . Eng dang zawng aiin inhmangaih tawn uar rawh u.”—1 PETERA 4:7, 8.
ISUA chuan a tirhkohte nêna a hun tâwp dârkâr tlêm tê chu a hlutzia a hre chiang hle a. An thil tawn tûr pawh a hre vek a ni. Anni chuan hna thawh tûr tam tak an nei a; mahse, amah ang bawkin huat leh tihduhdah an ni dâwn tih a hria a ni. (Johana 15:18-20) Chu zân hnuhnûng ber an hmanho ṭum chuan, an “inhmangaih” a ṭûlzia vawikhat aia tam a hrilh a ni.—Johana 13:34, 35; 15:12, 12, 17.
2 Chu mi zâna tel ve tirhkoh Petera chuan Isua thu hriattîr pawimawhzia chu a man chiang hle. A hnu kum engemaw zât, Jerusalem tihchhiat a nih hma lawka a lehkha ziakah Petera chuan hmangaihna pawimawhzia a sawi uar hle a ni. Hetiang hian Kristiante chu a fuih a: “Thil zawng zawng tâwpna chu a hnai tawh a, . . . Eng dang zawng aiin inhmangaih tawn uar rawh u,” tiin. (1 Petera 4:7, 8) He khawvêl kalhmang ‘ni hnuhnûnga’ awmte tân Petera thusawi hian awmze thûk tak a nei a ni. (2 Timothea 3:1) “Inhmangaih tawn uar” tih chu engtihna nge? Engvângin nge chutiang taka mi dangte hmangaihna kan neih chu a pawimawh? Engtin nge chutiang hmangaihna kan neihzia kan lantîr theih?
“Inhmangaih Tawn Uar”—Eng Tihna Nge?
3 Mi tam tak chuan hmangaihna chu amaha lo awm tûr rilru veizâwng niin an ngai a. Mahse, Petera chuan hmangaihna nazawng a sawi lo; hmangaihna sâng ber chi chungchâng a ni a sawi ni. 1 Petera 4:8-a ‘hmangaihna’ chu Grik thu mal a·gaʹpe aṭanga lehlin a ni a. Chu thu mal chu thu bula kaihhruai, a nih loh leh thunun mahni hmasial lo hmangaihna tihna a ni. Lehkhabu pakhat chuan: “Agape hmangaihna chu rilrua veizâwng ngawr ngawr a ni lo va, thil ti tûra chêttîrtu tum ruhna a nih avângin, thupêk anga pêk theih a ni,,” tiin a sawi. Mahni hmasial duhna kan rochun tlat avângin, Pathian thu bulte kaihhruaina anga lantîr hmangaihna chu inlantîr tawn tûra hriatnawntîr kan ngai ṭhîn a ni.—Genesis 8:21; Rom 5:12.
4 Tih tûr a nih avâng maia inhmangaih tawn tûr kan ni tihna erawh a ni lo. A·gaʹpe chu nêlawmna leh rilrua veina tel lo hmangaihna a ni lo. Petera’n “inhmangaih tawn [kan] uar [a ngial a nganin, “inpharh chhuak”]” tûr a ni a ti a.a (Kingdom Interlinear) Mahse, chutiang hmangaihna lantîr tûr chuan ṭan lâk a ngai a ni. “Uar” tia lehlin Grik thu mal chungchângah, mi thiam pakhat chuan heti hian a sawi a: “Chu chuan intlânsiak miin a tâwpna a thlen dâwn hnaiha theih patâwpa a tha leh zung zawng zawng a sâwmkhâwm hi a entîr a ni,” tiin.
5 Chuti a nih chuan, kan hmangaihna chu a awlsam hunah chauh emaw, mi ṭhenkhat hnênah chauh emaw lantîr tûr a ni lo. Kristian hmangaihna lantîr tûr chuan, a harsat hun pawha lantîr hrâm hrâm a ngai a ni. (2 Korinth 6:11-13) Chiang takin, infiam miin a thiamna tichangkâng zêl tûra a inzir zêl a ngaih ang bawkin, hetiang hmangaihna hi insiam tûr leh nei reng tûr chuan kan thawh reng a ngai a ni a. Chutiang chi inhmangaih tawnna kan neih chu a pawimawh hle a ni. Engvâng nge? A lo berah chhan pathum a nei a ni.
Engvângin Nge Kan Inhmangaih Tawn Ang?
6 A hmasa berah chuan “hmangaihna hi Pathian laka chhuak” a nih vâng a ni. (1 Johana 4:7) He mize duhawm tak mai lo chhuahna Hnâr, Jehova chuan min hmangaih hmasa a. Tirhkoh Johana chuan heti hian a sawi: “He miah hian Pathian hmangaihna kan chungah a lo lang ta, amah avânga kan nun theihna tûrin Pathianin a Fapa neih chhun khawvêla a rawn tirhah hian,” tiin. (1 Johana 4:9) Pathian Fapa chu mihringa rawn chang a, a rawngbâwlna hlen chhuak a; tin, nghaisakna bana thi tûra ‘tirh chhuah’ a ni—amah avânga “kan nun theihna tûrin.” He Pathian hmangaihna lantîrna chungnung tak hi engtin nge kan chhân lêt ang? Johana chuan heti hian a sawi: “Duh takte u, Pathianin chuti kauva min hmangaih chuan keini pawh kan inhmangaih tawn ṭheuh tûr a ni,” tiin. (1 Johana 4:11) Johana chuan, ‘Pathianin chuti kauva a hmangaih che chuan,’ ti lovin, “min hmangaih chuan” tiin a ziak zâwk tih chhinchhiah ang che. A sawi tum chu a chiang hle: Amah chibai kan bûkpuite Pathianin a hmangaih chuan, keini pawhin kan hmangaih ve tûr a ni.
7 A pahnihnaah chuan, “thil zawng zawng tâwpna chu a hnai tawh a,” chuvângin, kan unau mamawhte ṭanpui tûra tûna kan inhmangaih tawn lehzual chu a pawimawh êm êm a ni. (1 Petera 4:7) “Hun khirh takte” chhûngah kan chêng a. (2 Timothea 3:1) Khawvêl dinhmunte, leilung chhiatnate, leh dodâlnate chuan harsatna min siam a ni. Dinhmun khirh tak hnuaiah hian kan inhnaih lehzual sauh a ngai a. Nasa taka inhmangaihna chuan min phuarkhâwm ang a, “inbuaipui tawn ṭheuh” tûrin min chêttîr ang.—1 Korinth 12:24-26.
8 A pathumnaah chuan, min hman khawloh theih nâna ‘Diabola chu hmun kan ken’ duh loh avângin, kan inhmangaih tawn a ngai a ni. (Ephesi 4:27) Setana chuan kan rinpuite ṭhat famkim lohna—an chak lohnate, dik lohnate, leh thil tihsualte—chu min titlutu atân a hmang rang thei hle a ni. Ngaihtuah chiang mang lova ṭawngte emaw, thiltih ngil nei lo tak emaw chuan kohhran min kalsantîr ang em? (Thufingte 12:18) Hmangaihna nasa tak kan neih phawt chuan min kalsantîr lo vang. Chutiang hmangaihna chuan “thu khat vuaa” Pathian rawngbâwl tlâng thei tûra remna leh inlungrualna nei tûrin min ṭanpui a ni.—Zephania 3:9.
Mi Dangte I Hmangaihzia Lantîr Dân
9 Hmangaihna lantîrna chu in chhûng khurah a inṭan tûr a ni. Isua chuan a hnungzuitu dik takte chhinchhiahna chu an inhmangaih tawnna hi a ni a ti a. (Johana 13:34, 35) Hmangaihna chu kohhranah chauh ni lo, chhûngkuaah—nupa inkârah te, nu leh pa leh fate inkârah te—pawh a lang ve tûr a ni. Chhûngkaw zînga mite laka hmangaihna neih ringawt chu a tâwk lo va; thil ṭha engemaw takin kan lantîr tûr a ni.
10 Engtin nge nupate chuan hmangaihna an inlantîr tawn theih? A nupui hmangaih tak zettu pasal chuan—vântlâng hmaah leh tuma hriat lohvah pawh—ṭawngkam leh thiltihin a nupui hnênah a hlut tak zetzia a hriattîr ṭhîn a. A mi mal zahawmna a zahsak a, a ngaihtuahna te, a thil thlîr dân te, leh a rilru veizâwngte a ngaihtuah bawk ṭhîn. (1 Petera 3:7) Ama ṭhatna lam aiin a nupui ṭhatna tûr a dah pawimawh zâwk a, tisa lam te, thlarau lam te, leh rilru lam tea a mamawhte ngaihtuahsak tûrin a theih ang apiang a tihsak ṭhîn. (Ephesi 5:25, 28) A pasal hmangaih tak zettu nupui chuan a pasalin a beisei ang tâwk tlin loh châng pawh nei mah se, a “hlau thiam” a ni. (Ephesi 5:22, 33) Ani chu a pasal tân ṭanpuitu ṭha a ni a, a lakah a intulût a, thil âwm lo takte a phût ngai lo va, thlarau lam thil ngaihsakna kawngah a pasal a thlâwp zâwk ṭhîn.—Genesis 2:18; Matthaia 6:33.
11 Nu leh pate u, in fate in hmangaihzia engtin nge in lantîr theih? Tisa lama an mamawhte phuhrûksak tûra thawhrim in inhuamna chu in fate in hmangaihzia târ lanna a ni. (1 Timothea 5:8) Mahse, naupangte chuan chaw te, silh leh fên te, leh chênna in te mai aia tam an mamawh a. Pathian dik hmangaihna nei a, a rawngbâwl tûra lo ṭhang chho tûr chuan thlarau lama zirtîrna an mamawh a ni. (Thufingte 22:6) Chu mi awmzia chu chhûngkuaa Bible zir nân te, thlawhhma rawngbâwlnaa tel nân te, leh Kristian inkhâwmnaa tel nân tea hun insiam a ngai tihna a ni. (Deuteronomy 6:4-7) Chutiang thila tel ziah thei tûr chuan engemaw chena inpêk a ngai a, a bîk takin he hun khirh takahte hian a ngai zual a ni. In fate thlarau lam mamawh in ngaihtuahna leh in enkawlna chu anmahni in hmangaihzia târ lanna a ni, chutianga tih chu an chatuan ṭhatna tûr in ngaihtuahzia lantîrna a nih avângin.—Johana 17:3.
12 Nu leh pate tân an fate rilru lam mamawh ngaihtuahsakna hmanga an hmangaihzia an lantîr pawh a pawimawh bawk. Naupangte chu an no va; an thinlung no tak chuan in hmangaihzia lantîr reng a mamawh a ni. In hmangaih thu hrilh ula, ngainatna nasa tak lantîr ang che u, chutiang lantîrna chuan anni chu hmangaih tlâk leh hlutna nei nia inhriatna a pêk ṭhin avângin. Tih tak zeta faknate chuan an thawhrimna hlut a nihzia a hriattîr avângin, tih tak zetin fak ṭhîn bawk ang che u. Hmangaihna nên thunun ṭhîn rawh u, chutianga thununna chuan eng ang mi nge an rawn nih chhoh dâwn tih i ngaihtuahzia an hnêna a hriattîr avângin. (Ephesi 6:4) Chutianga hmangaihna lantîr dân ṭha zawng zawngte chuan he ni hnuhnûng nêksâwrna do tûra inpuahchah ṭha zâwk, chhûngkaw hlim leh ṭangrual siam tûrin a ṭanpui a ni.
13 Hmangaihna chuan mi dang ṭhat famkim lohnate enkhûm tûrin min chêttîr a ni. Petera chuan a thu chhiartute “inhmangaih tawn uar” tûra a fuih rualin, chutianga tih a pawimawh chhan pawh heti hian a hrilh tel nghâl a ni: “Hmangaihnain sual tam tak a khuh si ṭhîn a,” tiin. (1 Petera 4:8) Sual “khuh” tih hian sual lian tak ‘khuh bo’ tihna a kâwk lo. Chutiang sual lian tak chu kohhrana thuneitute hriattîr tûr leh anni ngaihtuah tûr a ni. (Leviticus 5:1; Thufingte 29:24) Sual lian tak tituin pawisawi lote a tihnat zêl emaw, a beih zui zêl emaw phal chu hmangaihna neih lohna—Pathian thu nên pawh inrem lo—thil a ni.—1 Korinth 5:9-13.
14 A tam zâwkah chuan, kan rinpuite thil tihsual leh dik lohnate chu thil tê tham tak tak a ni fo ṭhîn. Kan vai hian ṭawngkam emaw, thiltih emawa tihsual châng kan nei a, mi dangte nên intihlunghnual tawn châng emaw, intihnat tawn châng emaw kan nei hial a ni. (Jakoba 3:2) Mi dangte tlin lohnate puan chhuah chu kan hmanhmawh viau tûr a ni em? Chutianga tih chuan kohhranah inrem lohna siam bâk engmah ṭangkaina a nei lo. (Ephesi 4:1-3) Hmangaihnain min thunun tlat chuan, Pathian kan biakpuite kan “hêk” lo vang. (Sâm 50:20) Cement-a zût leh rawng hnawih hian bang chhia a khuh mawi ang chiahin, hmangaihna chuan mi dangte famkim lohna a khuh mawi ṭhîn a ni.—Thufingte 17:9.
15 Hmangaihna chuan mamawh tak zette ṭanpui tûrin min chêttîr ang. Ni hnuhnûnga dinhmunte a chhiat tawlh tawlh lai hian, kan rinpuite’n sum leh pai lam emaw, tha leh zung lam emawa ṭanpuina mamawh châng an nei mai thei. (1 Johana 3:17, 18) Entîr nân, kan kohhranah sum leh pai lama harsatna khirh tak tâwk emaw, hna thawh lai chân emaw an awm em? An awm chuan, kan dinhmun tâwk ang tê têin sum leh paiin kan ṭanpui thei a ni. (Thufingte 3:27, 28; Jakoba 2:14-17) Hmeithai upa tawh tak in chu siam ṭhat a ngai em? A ngaih chuan, siam ṭha tûra ṭanpuina engemaw pe tûrin hma kan la thei a ni.—Jakoba 1:27.
16 Mi dangte hnêna hmangaihna kan lantîrna chu kan chhehvêla chêngte chungah chauh a ni lo. A châng chuan Pathian chhiahhlawh ram danga chêngte chu thlipui nasa takte, lîrnghîngte, a nih loh leh tualchhûng buainate avânga tuar an awm thu kan dawng mai thei a. Anni chuan ei tûr, thawmhnaw, leh thil dang dangte chu an mamawh hle thei. Hnam dang an nihna emaw, chi dang an nihna emaw chuan awmzia engmah a nei lo. “Unauhote chu [kan] hmangaih” vek a ni. (1 Petera 2:17) Chuvângin, kum zabi khatnaa kohhranhote angin, ṭanpuina pêk nâna pâwl buatsaihte ṭawiâwm chu kan châk a ni. (Tirhkohte 11:27-30; Rom 15:26) Chutiang kawngtea hmangaihna kan lantîr hian, he ni hnuhnûnga kan inphuarkhâwmna hi kan tinghet sauh a ni.—Kolossa 3:14.
17 Hmangaihna chuan mi dangte hnêna Pathian Ram chanchin ṭha hril tûrin min chêttîr a ni. Isua entawn tûr siam hi ngaihtuah teh. Engvângin nge thu a hrilh a, mite a zirtîr? Mipuite thlarau lam dinhmun rethei tak a hmuh a, a “khawngaih” êm vâng a ni. (Marka 6:34) Anni chu thlarau lam thutak zirtîr a, beiseina petu tûr sakhaw dik lo hruaitu berâmpute’n an ngaihthahin, an hruai bo va. Chuvângin, anmahni hmangaihna leh lainatna thûk tak neiin, Isua chuan mite chu “Pathian ram chanchin ṭha” hrilhin a thlamuan a ni.—Luka 4:16-21, 43.
18 Tûn laiah pawh, mi tam tak chu thlarau lama ngaihthah leh hruai bo leh beisei nei lova siam an ni a. Isua anga Pathian dik la hre lote thlarau lam mamawh kan hriata kan khawngaih chuan, anmahni hmangaihna leh lainatna chuan Pathian Ram chanchin ṭha hril tûrin min chêttîr ve ang. (Matthaia 6:9, 10; 24:14) Hun hi a tlêm tawh êm avângin, he nun chhanhim thei thuchah puan chhuah hi a hmanhmawhthlâk zual a ni.—1 Timothea 4:16.
“Thil Zawng Zawng Tâwpna Chu A Hnai Tawh”
19 Petera chuan inhmangaih tawn tûra min fuih hma chiahin: “Thil zawng zawng tâwpna chu a hnai tawh,” tih a sawi hmasa tih hre reng ang che. (1 Petera 4:7) Nakin lawkah he khawvêl suaksual tak hi Pathian felna khawvêl tharin a rawn thlâk thuai dâwn a. (2 Petera 3:13) Chuvângin, tûn hi ngaihsam taka awm hun a ni lo. Isua chuan: “Fîmkhur rawh u, chutilochuan ei puar lutuk nên, zu ruih nên, dam chhûng khawsak ngaihtuah nên, in rilru a khat lutuk hlauh ang a, chu mi nî chuan thang âwk angin thâwklehkhatan in chungah a lo thleng phut ang,” tiin min vaukhân a ni.—Luka 21:34, 35.
20 Chuvângin, eng hunah nge kan awm tih hi hre rengin, i ‘ngaihven reng’ ang u. (Matthaia 24:42) Mi lapêng thei Setana thlêmna engpawh lakah chuan i invêng tlat ang u. He hmangaihna awm lohna leh a daihna khawvêl hian mi dangte hmangaihna kan lantîrna a dan chu i phal suh ang u. Chûng zawng bâkah, Messia Lalram hmanga he leia A thiltum ropui tak rawn thlentîr thuai tûr Pathian Dik, Jehova chu i hnaih zual sauh vang u.—Thu Puan 21:4, 5.
[Footnote]
a 1 Petera 4:8-ah chuan, Bible lehlin dangte chuan “tih tak zetin,” “nasa takin,” a nih loh leh “theih patâwpin” kan inhmangaih tawn tûr a ni, tiin a sawi.
ZIRLAI ZAWHNATE
• Eng fuihna nge Isua’n a zirtîrte a ṭhen dâwnin a pêk a, chu fuihna chu Petera’n a hriatthiamzia engin nge târ lang? (Pars. 1-2)
• “Inhmangaih tawn uar” tih chu eng tihna nge? (Pars. 3-5)
• Engvângin nge kan inhmangaih tawn ang? (Pars. 6-8)
• Engtin nge mi dangte i hmangaihzia i lantîr theih? (Pars. 9-18)
• Engvângin nge tûn hi ngaihsam hun a nih loh va, eng nge tih kan tum tlat ang? (Pars. 19-20)
[Phêk 29-naa milem]
Chhûngkaw ṭangrual chuan he ni hnuhnûng nêksâwrnate an do ṭha thei zâwk
[Phêk 30-naa milem]
Hmangaihna chuan ṭanpui ngai tak zette ṭanpui tûrin min chêttîr
[Phêk 31-naa milem]
Mi dangte hnêna Pathian Lalram chanchin ṭha hrilh chu hmangaihna lantîrna a ni