Bung Riat
‘Thlarau Sualho Awmte Chu Buanin’
1. Engvângin nge thlarau sualho thiltih chu kan ngaihven bîk ang?
MI TAM takin thlarau sualho an awm nia rinna chu an nuihzat mai ṭhîn a. Mahse hei hi fiamthu a ni lo. Mite’n an ring emaw, ring lo emaw pawh ni se, thlarau sualho chu an awm ngei a, mi tin nêksâwr an tum a ni. Jehova betute pawh an zuah chuang lo. Anni phei chu an tum berte an ni zâwk mah a ni. Chu chu tirhkoh Paula’n heti hian min hriattîr a: “Kan buante hi tisa leh thisen an ni si lo, [hmuh theih loh] lalnate leh, thuneihnate leh, he thim chunga khawvêl rorêltute leh, vân hmunahte thlarau sualho awmte an ni zâwk e,” tiin. (Ephesi 6:12) Thlarau sualhovin kan hun laia nêksâwrna an siam chu tûn hma zawng aiin a nasa a ni; a chhan chu vân aṭangin Setana chu paih thlâk a nih tawh a, hun tlêm tê chauh a neih tawh avânga a thinur êm vâng a ni.—Thu Puan 12:12.
2. Engtin nge mihring aia thiltithei zâwk thlarau sualhote chu kan buan hneh theih ang?
2 Mihring aia thiltithei thlarau sualhote hi buan hneh theih an ni em? Ni e, mahse Jehova kan rinchhan pumhlûm chauhvin kan hneh thei a ni. A thusawi kan ngaithlain a Thu kan zâwm tûr a ni a. Chutianga kan tih chuan, Setana thununna hnuaia awmte tawrh ṭhin tisa lam, nungchang lam, leh rilru lama chhiatna tam takte chu kan pumpelh thei a ni.—Jakoba 4:7.
Vân Hmuna Khawvêl Rorêltute
3. Setana’n tute nge nasa taka a dodâl a, engtin nge a dodâl?
3 Jehova chuan a vân awm hmun aṭanga khawvêl dinhmun a hmuh dân chu chiang takin min hrilh a. Tirhkoh Johana chu inlârna a hmuhtîr a, chutah chuan Setana chu “drakon sen lian pui” angin a lantîr a ni. Ani chu a theih phawt chuan Pathian Messia Lalram vâna 1914-a a pian veleh lo lem nghâl vek tumin a lo inrâlring reng a. A hlawhchham tâk si avângin, Setana chuan chu mi Lalram aiawhtu leia awmte chungah chuan dodâlna tuipui nasa tak a awmtîr ta a ni. (Thu Puan 12:3, 4, 13, 17) Engtin nge Setana’n he indona hi a beih ang? A aiawhtu mihringte hmangin a bei dâwn a ni.
4. Mihring sawrkârte thiltihtheihna lo chhuahna chu tunge ni a, chu chu engtin nge kan hriat theih?
4 A dawt lehah Johana chu “chi tinrêng te, mi tinrêng te, ṭawng tinrêng te, hnam tinrêng te chunga” thuneitu, sakawlh lu sarih leh ki sâwm nei hmuhtîr a ni leh a. Chu sakawlh chuan khawvêl pum puia politics kalhmang zawng zawng a entîr a ni. “Drakon [Diabol-Setana] chuan [sakawlh] hnênah a thiltihtheihna leh a lalṭhutphah leh thuneihna nasa tak a pe” tih Johana chu hriattîr a ni. (Thu Puan 13:1, 2, 7) Ni e, mihring sawrkârte hnêna thiltihtheihna leh thuneihna petu chu Setana ngei hi a ni. Chuvângin, tirhkoh Paula ziak ang hian, “khawvêl rorêltute” chu mihring sawrkârte thununtu, ‘vân hmuna thlarau sualho awmte’ an ni tak zet a. Jehova be duhtu zawng zawngin chu chu an hriat chian hle a ngai a ni.—Luka 4:5, 6.
5. Politics lama rorêltute hi khawi hmunah nge hruai khâwm mêk an nih?
5 Politics lama rorêltu tam tak chu sakhaw ngaihsak mi-ah an inchhâl nâ a, eng ram mah hi Jehova rorêlna hnuaiah an intulût lo va, lalber atâna a ruat Isua Krista hnuaiah an intulût hek lo. Rorêl chhunzawm tumin nasa takin an bei ṭheuh zâwk a ni. Thu Puanin a lo sawi angin, tûn laiah hian “ramhuai thlarau” chuan khawvêla rorêltute chu ‘Pathian Engkimtitheia ni ropuia indona,’ Armageddon-ah a hruai khâwm mêk a ni.—Thu Puan 16:13, 14, 16; 19:17-19.
6. Engvângin nge Setana khawvêl ṭan tûra inhruaina pumpelh tûrin fîmkhur a ngaih?
6 Nî tinin, mihringte ṭhen darhtu politics-a buainate, khawtlânga buainate, ei leh bâr harsatnate, leh sakhaw buainate chuan mite nun a khawih a. Hêng buainaah hian mahni hnam te, chi te, ṭawng te, a nih loh leh khawsak dân te lama ṭawngkam emaw, thiltih emawa lo ṭan chu mihringte thiltih pângngai tak a ni. Buaina ṭhenkhatah anmahni tel chiah lo mah se, ṭan lam an lo nei leh ṭhîn. An ṭante chu tuemaw, engemaw pawh ni se, an ṭan taka chu tunge ni? Bible chuan: “Khawvêl pumhlûm hi mi sual thu thuin a awm,” tih chiang takin a sawi a. (1 Johana 5:19) A nih leh, engtin nge mi dang zawngte ang bawka bum nihna chu miin a pumpelh theih? Pathian Ram a ṭan tlatin leh khawvêl buainate kâra a tualdâwih pumhlûm chauhvin a pumpelh thei a ni.—Johana 17:15.
Mi Sual Hmanraw Verther Takte
7. Setana’n sakhaw dik lo a hman dânah hian engtin nge a finzia a lan?
7 Mihring chanchin zawng zawngah hian, Setana chuan biakna dik aṭanga mite hruai pên nân ṭawngkam leh tisa lama tihduhdahna te a hmang a. Thil hriat thiam har tak—thiltih vêrvêk tak leh hmanraw verther takte—a hmang bawk. Mipui tam zâwk chu sakhaw dik lo hmangin fing takin thim hnuaiah a dah a, chûng mite chu Pathian rawng bâwl niin a inngaihtîr tlat a ni. Anni chuan Pathian hriatna dik leh thutak duhna tak tak an neih loh avângin, sakhaw rawngbâwlna maksak deuh leh rilru tiphâwklêk theite chuan a lo hîp viau emaw, thilmak tihte chuan an rilru a lo khawih viau emaw thei a. (2 Thessalonika 2:9, 10) Mahse, biakna dika awm tawhte zîngah ngei pawh “mi ṭhenkhatte chu . . . hruaibona thlaraute leh ramhuaite zirtîrna thu ngaihsakin rinna chu an la bânsan ang” tia vaukhân kan ni tlat mai. (1 Timothea 4:1, 2) Engtin nge chutiang chu a thlen theih ang?
8. Jehova betu ni reng mah ila, engtin nge Setana’n sakhaw dik lovah min thlêm luh theih tho?
8 Diabola chuan verther takin kan chak lohnate hi remchângah a lo hmang zêl a. Mihring hlauhna hian min la thunun cheu em? Min la thunun cheu a nih chuan, sakhaw dik lo aṭanga lo chhuak thiltihtea têl ve tûra chhûngkhatte leh ṭhenawmte nêksâwrna hnuaiah kan tlâwm mai thei a ni. Mi chapo kan ni em? Kan nih chuan zilhna kan dawn hunah emaw, mi dangin kan ngaih dân min ṭâwmpui ve loh hunah te emaw kan lungni lo mai ang a. (Thufingte 15:10; 29:25; 1 Timothea 6:3, 4) Krista entawn tûr siam mil tûra kan ngaih dânte siam ṭhat aiin, Bible chhiar leh thil sual tih loh a tâwk tih thu hmanga ‘kan beng tizatute’ lam kan âwn duh zâwk mai ang. (2 Timothea 4:3) A Thu leh a inawpna pâwl hmanga kaihhruaina a pêk anga Jehova kan biak loh phawt chuan, sakhaw dangah kan inpe emaw, mahni sakhuaah kan awm reng emaw chu Setana tân thil pawimawh a ni lo.
9. Engtin nge Setana’n a thiltum tihhlawhtlin nân mipat hmeichhiatna chu vervêk taka a hman?
9 Setana chuan kan mihring châkna pângngaite pawh a dik lo zâwnga phuhru tûrin mite chu a thlêm bawk a. Mipat hmeichhiatna lama châkna chungchângah chutiang chuan a ti a ni. Nungchang lama Bible tehkhâwngte chu hnâwlin, khawvêla mi tam tak chuan nupa ni si lova mipat hmeichhiatna hman chu a thiang emaw, an puitlin tawhzia târ langtu emaw angin an thlîr ṭhîn. A nih leh pawm lai neite hi eng nge an chanchin ve? Tam tak chu an uirê a. An nupa kârah rinawm lohna engmah a awm lo chung pawhin mi tam tak chuan mi dang nêna an chên dun theih nân inṭhen emaw, awm hran emaw an tum ṭhîn. Vervêk taka Setana mi beihnain a tum ber chu, mite chu tûna nawmsakna chauh ûm tûra thunun a, anmahni leh mi dangte chunga nghawng thui tak a neih dân tûr bâkah, Jehova leh a Fapa nêna an inlaichînna chunga nghawng thui tak a neih dân tûr ngaihthahtîr hi a ni.—1 Korinth 6:9, 10; Galatia 6:7, 8.
10. Nungchang bawlhhlawhna leh tharum thawhna lama kan rilru put hmang tihchhiat nân Setana’n eng hmanrua nge a hman?
10 Kan mihring châkna pângngai dang leh chu intihhlim kan châkna hi a ni a. Intihhlimna ṭha a nih chuan tisa lamah te, rilru lamah te, leh thinlung lamah te mi a tiharh thei a ni. A nih leh Setana’n kan intihhlimna hunte chu kan ngaihtuahnate vervêk taka Pathian ngaihtuahna aṭanga lâk pênna hun remchângah a hman chuan engtin nge kan chhân lêt ang? Entîr nân, Jehova’n mipat hmeichhiatna lama nungchang bawlhhlawhna leh tharum thawhna te a hua tih kan hria a. Cinema-ah te, TV-ah te, a nih loh leh lemchanah te chutiang thil a rawn lan chângin, kan en zawm zêl tho em? “Mi sual leh tihdertute erawh chu mi bum leh buma awmin an sual zual deuh deuh” dâwn avângin, leilâwta Setana khung hun tûr a hnaih deuh deuh rual hian chutiang nungchang bawlhhlawhna leh tharum thawhna te a ti-uchuak tial tial dâwn tih hre reng bawk ang che. (2 Timothea 3:13; Thu Puan 20:1-3) Chuvângin, Setana ngamthlêmnate lakah hian eng lai pawha kan invên reng a ngai a ni.—Genesis 6:13; Sâm 11:5; Rom 1:24-32.
11. Thlarau zâwlna chungchâng thutak hre tawh pawh a fîmkhur reng loh chuan eng kawngtein nge a thangah a awh theih?
11 Tin, thlarau zâwlna engpawh, ai enna te, dawithiam rawih te, a nih loh leh mitthi biak tumna tea inhnamhnawih rêng rêng chu Jehova tenzâwng tak an ni tih kan hre bawk a. (Deuteronomy 18:10-12) Chu chu rilrua vawng rengin ramhuai zâwlte chu rawih enah pawh kan en lo vang a, an ramhuai thiam thilte ti tûrin kan inah kan lâwm lût hek lo vang. A nih leh TV-ah emaw Internet-ah emaw lo lang ta se, kan enin kan ngaithla ang em? Dawithiam enkawlna dawng duh miah lo mah ila, kan fa sênin a dam rei loh phah ringin kawngkaa nau inhlan te, vânduaina tawh palh kan hlauh avângin tûk khata Chhim leh Hmâra inṭhen te chu kan pumpelh tûr em ni ang? Bible-in thlarau zâwlna a hnâwl tih hre reng siin, kan dam loh hunah ṭawngṭai dam theite kan pan dâwn em ni ang?—Galatia 5:19-21.
12. (a) Thil dik lo a ni tih kan hriat reng pawh min ngaihtuahtîr tûrin engtin nge rimawi hi hman a nih? (b) Mi a thawmhnaw inbêl te, a sam put dân te, a nih loh leh a ṭawng dân te chuan Jehova duh loh zâwng nunphunga nungte chu a ngaisâng tlat a ni tih engtin nge a târ lan theih? (c) Setana hmanraw verther takte buma kan awm loh nân keimahni lamah eng nge tih ngai?
12 Bible chuan inngaihna leh bawlhhlawhna zawng zawng chu (rilru bawlhhlawh pu chungin) kan zîngah lam pawh lam ri lo tûrin min hrilh a. (Ephesi 5:3-5) A nih leh chutiang thu chu rimawi nalh tak, thlûk mawi tak, a nih loh leh lâm rem tak te nêna rem ni ta se, engtin nge ni ang? Innei si lova mipat hmeichhiatna hman te, intihhlim nâna ruihhlo hman te, leh thil sual dang te chawimawina hla chu kan sa ve mai dâwn em ni ang? A nih loh leh, chutiang thila inhmangte nun dân chu kan entawn tûr a ni lo tih hre reng chungin, an inchei dân te, an sam put dân te, leh an ṭawng dân te chu kan zir em? Setana’n a ngaih dân chhe tak ang pu ve tûra mihringte a thlêm dân chu a va hlauhawm êm! (2 Korinth 4:3, 4) A hmanraw verther takte laka kan tlâwm loh nân khawvêl ruala tawlh bo chu kan pumpelh tûr a ni. “He thim chunga khawvêl rorêltute” nihna chu rilrua kan vawn reng a ngai a, an thununna hneh tuma theihpatâwpa kan buan a ngai bawk a ni.—1 Petera 5:8.
Khawvêl Ngam Tûra Thuam
13. Engtin nge ṭha famkim lo kan ni chung pawhin kan zînga tute tân pawh Setana awp khawvêl hi ngam theih a nih?
13 A thih hmain Isua’n a tirhkohte hnênah: “Thlamuang takin awm rawh u, keiin khawvêl ka ngam ta,” a ti a. (Johana 16:33) Anni pawhin an ngam ve thei a ni. A hnu kum 60 vêlah tirhkoh Johana chuan: “Isua hi Pathian Fapa a ni tih ringtu chauh lo chuan tuin nge khawvêl ngam ṭhîn le?” tiin a lo ziak a. (1 Johana 5:5) Isua thupêk kan âwih a, Isua anga Pathian Thu kan rinchhan tlat chuan chutiang rinna chu kan lantîr tihna a ni. A dang eng nge la ngai? Isua Lû a nihna kohhran chu kan bêl tlat bawk tûr a ni. Thil kan tihsual palh chângin, tih tak zeta simin, Isua inthawina ṭan chhanin Pathian ngaihdamna kan dîl tûr a ni bawk. Chutiang kawng chuan, ṭha famkim lo leh thil tisual ṭhîn ni mah ila, khawvêl kan ngam ve thei a ni.—Sâm 130:3, 4.
14. Ephesi 6:13-17 chhiar la, he paragraph-a zawhna leh Bible châng târ lante hi thlarau lam ralthuam tinte kan ṭangkaipui dân sawikhâwmna ṭanchhan atân hmang rawh.
14 Khawvêl ngam thei tûr chuan “Pathian râlthuam famkim” kan inbêl a ngai a, a enga mah kan hmaih tûr a ni lo. Khawngaih takin, i Bible-ah Ephesi 6:13-17 kha han keu la, chu mi râlthuam chanchin a sawi chu han chhiar teh. Tichuan, a hnuaia zawhna awmte hi chhângin, chûng râlthuam tinte pêk chhuah vênhimna i hlâwkpui theih dân chu ngaihtuah ang che.
“Kâwng chu thutaka hrengin”
Thutak hre tawh ni mah ila, a hun taka Bible zir te, Bible thutak ngun taka chhût te, leh inkhâwmnaa tel te hian engtin nge min vênhim? (1 Korinth 10:12, 13; 2 Korinth 13:5; Philippi 4:8, 9)
“Felna âwmphaw”
Hei hi tu felna tehkhâwng nge ni? (Thu Puan 15:3)
Jehova felna tehkhâwngte zawm lohnain thlarau lama chhiatna a thlen dân hrilhfiah rawh. (Deuteronomy 7:3, 4; 1 Samuela 15:22, 23)
“Remna chanchin ṭha inbuatsaihna chu . . . keah bunin”
Remna atâna Pathian thil ruahman chungchâng mi dangte hrilh tûra kal chhuah nâna kan ke kan hmang fo chu engtin nge min vênghimtu a nih? (Sâm 73:2, 3; Rom 10:15; 1 Timothea 5:13)
“Rinna phaw”
Rinna nghet tak kan neih chuan, rinhlelhna min neihtîr thei thil emaw, min hlauhtîr thei thil emaw kan hmachhawn hunah engtin nge kan chhân lêt ang? (2 Lalte 6:15-17; 2 Timothea 1:12)
“Chhandamna lukhum”
Engtin nge chhandam beiseina chuan a lutuka khawvêl lam thil ngaihtuahna pumpelh tûrin mi a ṭanpui theih? (1 Timothea 6:7-10, 19)
“Thlarau ngûnhnâm”
Keimahni leh mi dangte thlarau lam beihna tawrh kan do hunah eng nge kan rinchhan tlat reng ang? (Sâm 119:98; Thufingte 3:5, 6; Matthaia 4:3, 4)
Thlarau lam indona hneh tûrin eng dang nge la pawimawh? Chu chu eng anga zîngin nge kan hman ang? Tute tâna hman tûr nge? (Ephesi 6:18, 19)
15. Thlarau lama indonaah hian engtin nge chak takin kan lo beih lêt theih ang?
15 Krista sipaite kan nih avângin thlarau lam indonaa tel sipai rual tam tak zîngah kan tel ve a ni. Inring renga kan awm a, Pathian râlthuam famkim hi kan hman ṭhat bawk chuan, he indonaah hian hliampui kan tuar lo vang. Chutih ahnêkin, Pathian rawng kan bâwlpuite tichaktu kan lo ni zâwk ang a. Beih lêt châk leh inpeih reng chungin, Setana’n nasa taka a dodâl vân sawrkâr, Pathian Messia Lalram chanchin ṭha chu kan puang ang.
Ennawn Nâna Sawiho Tûrte
• Engvângin nge khawvêl buainaah Jehova betute hi an tualdawih tlat?
• Kristiante thlarau lama tlûkchhiat nâna Setana hmanraw verther takte chu engte nge ni?
• Engtin nge Pathian min pêk thlarau lam râlthuam hian thlarau lam indonaah min vênhim?
[Phêk 76-naa milem]
Hnamte chu Armageddon-ah hruai khâwm an ni