Bung Thum
Pathian Thu Nghet Takin Chelh Rawh
1. (a) Engtin nge hmân lai Israel-te’n Pathian thusawi a dikzia a taka an tawn? (b) Engvângin nge chu chu kan tân ngaihven tlâk a nih?
“LALPA in Pathianin in chungchâng a ṭha lam a lo sawi tawh zawng zawngte kha thlâwn pakhat mah a awm lo tih chu in thinlung zawng zawng leh in rilru zawng zawngin in hria e; in chungah a lo thleng ta vek a.” (Josua 23:14-16) He thu hi Josua’n Ram Tiam an luah fel hnua Israel upate hnêna a sawi a ni. Ni e, Jehova thutiamte chu a rin tlâk a ni. He mi chanchin—leh Bible-a thu awm zawng zawng—hi “beiseina kan neih theihna tûrin,” kan tân vawn ṭhatin a awm a ni.—Rom 15:4.
2. (a) Eng kawngin nge Bible hi “Pathian thâwk khum” a nih? (b) Bible hi Pathian thâwk khum a ni tih kan hriat avângin eng mawhphurhna nge kan neih?
2 Bible ziak tûr hian mi 40 vêl hman an ni nâa, a Ziaktu tak chu Jehova ngei hi a ni. Chu chu a chhûnga thu ziak zawng zawng hi ama’n a kaihruai vek tihna em ni? Ni e. A thlarau thianghlim chak tak, a chakna chevêl reng hmangin a kaihruai vek a ni. Tirhkoh Paula chuan: “Pathian Lehkha thu zawng zawng hi Pathian thâwk khuma pêk a ni . . . Pathian mi chu hna ṭha tinrêng thawk tûra kim taka inthuamin a famkim theih nân,” tiin thu dik tak a lo sawi a ni. Bible hi Pathian thâwk khum a ni tih pawm nghettu hmun tina mite chuan Bible thusawi hi an zâwm a, a thu zirtîr angin an nung bawk.—2 Timothea 3:16, 17; 1 Thessalonika 2:13.
Bible Hre Thiam Tûrin Mi Dangte Ṭanpui Rawh
3. Bible hi Pathian Thu a ni tih pawm lotute pawm tûra ṭanpui theih dân kawng ṭha ber chu eng nge ni?
3 Kan mi biak tam takte hian Bible hi Pathian Thu a ni tih keini angin an pawm ve lo. Engtin nge anni chu kan ṭanpui theih ang? Ṭanpui theih dân kawng ṭha ber chu Bible keuva a chhûnga thu ziakte kawhhmuh hi a ni fo. “Pathian thu hi a nung a, thil a ti thei a, khandaih hriam tawn eng ang ai pawhin a hriam a, . . . thinlunga ngaihtuah leh tumte hi a hre nghâl thei a ni.” (Hebrai 4:12) “Pathian thu” hi hmân lai chanchin hlui satliah mai mai a ni lo; a nung tlat! Bible thutiamte chuan dan rual lohvin famkim lam a pan zêl a. Bible thuchah chuan kan sawi theih fuihna thu engpawh aiin mi thinlung ṭhate chu a hneh thei zâwk a ni.
4. Eng Bible thutak hrilhfiahnate avângin nge mi ṭhenkhatin Bible lama an rilru put hmang an thlâk thleng a, engvâng nge?
4 Bible-a Pathian hming an hmuh hian mi tam tak chuan Bible an chîk phah lehzual a. Mi dangte chuan nunin a tum te, Pathianin sualna awm a phal chhan te, tûn lai thil thlengte pawimawhna te, leh lei paradis-a chatuana nun beiseina te Bible aṭanga kawhhmuh an nihin Bible zir chu an tum ngheh phah a ni. Sakhaw chîn dân avânga ramhuaiin mite a tihbuai ṭhinna ramahte chuan, chutiang thil awmtîrtu leh a tihven dân chungchâng Bible sawite chuan mite tuina a chawk tho bawk. Engvângin nge hêng thute hian mi ngîlte rilru a khawih? A chhan chu Bible chauh hi hetiang thil pawimawh zawng zawng chanchin hriat theihna rin tlâk awmchhun a nih vâng a ni.—Sâm 119:130.
5. (a) Mite’n Bible an rin loh thu an sawi chuan, eng nge a chhan ni thei âwm? (b) Engtin nge chutiang mite chu kan ṭanpui theih ang?
5 Mahse, miin Bible an rin loh thu min lo hrilh ta se, engtin nge ni ang? Chu chuan kan inbiakna chu a titâwp mai tûr em ni ang? Rilru inhawng taka thil awm dân chhût leh ngaihtuah an duh chuan titâwp mai lo ve. Bible chu Kristianna ram lehkhabu bîk anga an lo ngaih vâng pawh a ni thei a. Tin, mite’n Bible an duh loh chhan chu tlâng hriat Kristianna ram vervêkna te, politics-a inhnamhnawihna te, leh pawisa a khawn deuh rengna te avânga lo awm a ni thei bawk. Chutiang chu an duh loh chhan a nih leh nih loh engah nge i zawh chhin loh vang? Kristianna ram khawvêl kawng zawh chu Bible-in thiam loh a chantîr dân te, Kristianna ram leh Kristianna dik inan lohna tam takte chuan an tuina a chawk tho thei a ni.—Mika 3:11, 12; Matthaia 15:7-9; Jakoba 4:4.
6. (a) Engin nge Bible hi Pathian Thu ngei a ni tih rintîr che? (b) Bible hi Pathian hnêna mi ngei a nih tak takzia pawm tûra mi dangte ṭanpui nân, eng chhût dân kawng dangte nge kan hman theih?
6 Mi dangte erawh chuan Bible hi Pathian thâwk khum ngei a ni tih finfiahnate tlang taka sawipui chu an hlâwkpui zâwk mai thei. Bible hi Pathian Jehova hnên aṭanga lo kal ngei a nihzia nangma tâna tichiangtu ber chu eng nge ni? Bible ngeiin a lo chhuahna nia a sawi hi a ni em? A nih loh leh Bible-in nakin huna mi tûr—mihringte aia thiltithei zâwk aṭanga lo chhuak ni ngei tûr—kimchang taka hrilh lâwkna tam tak a keng tel hi em ni zâwk? Mi 40-in kum 1,600 aia rei mah an ziak chung pawha Bible hi mak tak maia a inrem thlap vek hi i tâna tichiangtu chu a ni em? Nge, chûng hun laia thuziak dangte nêna khaikhin pawha science lam thila a dikna hi em ni zâwk? Nge, a ziaktute’n engmah zêp lova an ziah vang hi em ni? A nih loh leh tihchhiat tuma nasa taka an bei chung pawha vawn him ṭhat a nih zêlna hi em ni i tâna tichiangtu chu? Nangma rilru khawih bîk apiang chu mi dangte ṭanpui nân pawh i hmang thei a ni.a
Kan Bible Chhiar
7, 8. (a) Bible hi engtin nge kan hman ang? (b) Mi mala Bible chhiar bâkah eng dang nge kan mamawh? (c) Jehova thiltumte hriat thiamna chu engtin nge i lo neih?
7 Mi dangte Bible ring tûra kan ṭanpui bâkah, keimahni ngei pawhin Bible chhiar fo tûra hun kan inpêk a ngai a ni. Chutiang chuan i ti em? Lehkhabu chhuah tawh zawng zawng zîngah Bible hi lehkhabu pawimawh ber a ni a. Mahse, mahnia kan chhiar chuan thil dang engmah kan mamawh tawh lo tihna erawh a ni lo. Pathian Lehkha thu chuan mahnia inkulh hrang lo tûrin min vaukhân a ni. Mahnia zir bingna aṭanga engkim hre thiam thei tûrah kan inngai tûr a ni lo. Kristian inbûk tâwk kan nih theih nân mi mala Bible zirna neih leh Pathian mite inkhâwmnaa tel ziah a ngai a ni.—Thufingte 18:1; Hebrai 10:24, 25.
8 He mi chungchângah hian Bible chuan Ethiopia mi hotu lian pakhat, Isaia hrilh lâwkna thu chhiartu chanchin min hrilh a. Vântirhkohvin Kristian thuhriltu Philipa chu, chu pa hnênah chuan: “I chhiar kha a awmzia i hria em?” tiin a zawhtîr a. Ethiopia mi chuan inngaitlâwm takin: “Tuma mi hrilhfiah lohvin engtin nge ka hriat theih ang?” tiin a lo chhâng a. Pathian Lehkha thu a chhiar lai chu hrilhfiahsak tûrin Philipa chu a sâwm ta a ni. Philipa chu mahnia Bible chhiara, mahni ngaih dâna hrilhfiah chîng mi a ni lo. Mita hmuh theih Pathian inawpna pâwl nên inzawmna ṭha tak a nei reng zâwk a ni. Chuvângin, chu mi inawpna pâwl hmanga Jehova’n kaihhruaina a pêk ṭhin chu hlâwkpui thei tûrin Ethiopia mi pawh chu a ṭanpui thei ta a ni. (Tirhkohte 6:5, 6; 8:5, 26-35) Chutiang bawkin, tûn laiah pawh tumahin mahni maiin Jehova thiltumte hriat thiamna dik an nei thei lo va. Jehova’n mita hmuh theih a inawpna pâwl hmanga hmangaih taka ṭanpuina min pêk hi kan zavaiin kan mamawh vek a ni.
9. Eng Bible chhiarna hun duan nge kan zavaia kan ṭangkaipui theih?
9 Bible hre thiam tûra min ṭanpuitu atân Jehova inawpna pâwl chuan thu leh hla chhuah chi hrang hrang hmangin Pathian thu ṭha tak takte min pe a. Chu bâkah, khawvêl pum puia Jehova Thuhretute kohhrana neih Theocratic Rawngbâwlna School nêna inkawpin, Bible chhiarna tûr hun duan min siamsak bawk. Mi mala Pathian Lehkha Thu Thianghlim enfiahna chu nasa takin kan hlâwkpui a ni. (Sâm 1:1-3; 19:7, 8) Mumal taka Bible chhiar fo tûrin theihtâwp chhuah rawh. A vaiin hre thiam vek lo mah la, Pathian Lehkha Thu tlângpui i lo hriatna pawh chu a hlu êm êm tho vang. Entîr nân, nî tin phêk li emaw phêk nga emaw i chhiar chuan, kum khat vêlah Bible chu i chhiar chhuak vek thei a ni.
10. (a) Eng hunah nge Bible i chhiar ṭhin? (b) Bible chhiarnaah tu dang nge teltîr ve tûr ni a, engvângin nge mumal taka chhiar a pawimawh?
10 Eng hunah nge Bible i chhiar theih ang? Nî tin minute 10 emaw, 15 emaw chhiarna hun i ruat chuan, nasa takin i hlâwkpui ang. A nih loh pawhin, chawlhkâr tin chhiarna hun ruat nei la, chu i hun ruat chu zâwm tlat ang che. Pawmlai nei i nih chuan, in nupain a rîin in inchhiar chhâwk thei a. In fate lehkha chhiar thei rual an awm chuan, a rîin an inchhiar chhâwk thei bawk ang. Bible chhiar hi chaw ei ang bawka dam chhûnga kan chîn dân a ni tûr a ni. Miin chaw a ei mumal loh chuan a hriselnain a tuar ngei dâwn tih i hria a. Kan thlarau lam hrisêlna pawh chu chutiang bawk a ni; chuvângin, kan chatuan nunna hi ‘Pathian kâa thu tin chhuaka’ kan inchâwm ṭhat leh ṭhat lohvah a innghat a ni.—Matthaia 4:4.
Kan Tum Ber Chu
11. Bible kan chhiarin eng nge kan tum ber tûr?
11 Bible kan chhiarin eng nge kan tum ber tûr ni ang? Pâwngpaw chhiar tam ringawt hi kan tum a ni tûr a ni lo. Pathian kan hmangaihna kan tihpun theih nân leh a pawm tlâka amah kan biak theih nâna Pathian hriat chian lehzual chu kan tum ber a ni tûr a ni. (Johana 5:39-42) Bible ziaktu pakhat rilru put hmang ang hi kan nei ve tûr a ni, ani chuan: “Aw LALPA, i kawngte chu mi hriattir la; i kalkawng chanchinte mi zirtîr ang che,” tiin a lo sawi a ni.—Sâm 25:4.
12. (a) Engvângin nge “hriat famkimna” neih chu a ṭûl a, chu hriatna nei tûr chuan Bible chhiar hunah eng tih nge ngai? (b) Bible-a kan chhiarte chu eng thlîr dân pali-te hmangin nge hlâwkpui tûra kan chhût theih? (Phêk 30-a bâwm en rawh.) (c) He mi paragraph-a zawhnate hi chhân pahin hêng thlîr dân pali-te hi hrilhfiah rawh. Bible châng târ lan, a thu ziak lan si lohte chu i Bible-ah en zêl ang che.
12 Jehova zirtîrna kan dawn hian, “hriat famkimna” neih chu kan châk tûr a ni. Chu mi tel lovin engtin nge kan Pathian thu chu dik takin kan nunpui theih ang a, mi dangte hnênah pawh dik takin kan hrilhfiah theih ang? (Kolossa 3:10; 2 Timothea 2:15) Hriat famkimna nei tûr chuan fîmkhur taka kan chhiar a ṭûl a, a ṭhen lai chu hriat thiam a harsa deuh a nih chuan a awmzia man thiam tûrin vawi khat aia tam kan chhiar pawh a ngai thei a ni. Kan chhiar lai chîk taka chhût a, kil tin aṭanga thlîra kan ngaihtuah chuan kan hlâwkpui bawk ang. Kan chhût theih dân tûr kawng ṭha tak tak palite chu phek 30-naah târ lan a ni a. Hêng thlîr dân palite zînga pakhat emaw, a aia tam emaw hmangin Pathian thuchâng tam tak chu chhûtin kan hlâwkpui thei a ni. A phêk dawt leha zawhnate hi i chhân hunah kan hlâwkpui theih dân chu i hmu mai ang.
(1) I Bible châng chhiar lai hian Jehova mizia chungchâng engemaw tak a hrilh thei ṭhîn che a ni. Entîr nân, Sâm 139:13, 14 thu: “Ka nu pum chhûngah mi khuh a. I hnênah lâwm thu ka hrilh ang che; hlauhawm tak leh mak taka siam ka ni si a: i thiltihte hi mak tak a ni a; chu chu ka nunna hian a hre chiang hle a ni,” tih aṭang hian Pathianin nausên la piang lote pawh a ngaihsakzia kan hre thei a ni. Jehova thil siamte chu a va mak tak êm! Mihringte a siam dân hian Pathian min hmangaihna nasatzia chu a tichiang hle a ni.
Johana 14:9, 10-a thu aṭang hian, Isua’n mi dangte a dâwr dân kan chhiar hunah, amah Jehova ngei thil tih dân tûr kan hmu thei a ni. Chu chu rilrua vawng rengin, Luka 5:12, 13 leh Luka 7:11-15-a thil thleng chanchin ziak aṭang hian Jehova chanchin eng nge kan hriat theih?
(2) I Bible chhiar lai chu Bible thupui ber: thutiam Chi Thlah, Isua Krista awpna hnuaia Lalram hmanga Jehova lal chungnunna thiam chantîrna leh a hming tihthianghlimna nên a inkungkaih dân ngaihtuah ang che.
Engtin nge Bible thupui ber hi Ezekiela leh Daniela-te’n an sawi uar? (Ezekiela 38:21-23; Daniela 2:44; 4:17; 7:9-14)
Engtin nge Bible-in Isua chu thutiam Chi Thlah a nihzia chiang taka a târ lan? (Galatia 3:16)
Engtin nge Lalram thupui ber vâwrtâwp ropui tak chu Thu Puan-in a sawifiah? (Thu Puan 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)
(3) I chhiar lai chu i nunpui theih dân tûr inzâwt rawh. Entîr nân, Exodus aṭanga Deuteronomy thleng kan chhiar chuan Israelte nungchang bawlhhlawhna leh helna chungchâng kan hmu a. Chutiang rilru put hmang leh chêtziate chuan rah ṭha lo tak a thlenzia pawh kan hria a ni. Chuvângin, Jehova tilâwm tûra Israelte entawn tûr ṭha lo hnutchhiah chu zui lo tûrin min chêttîr tûr a ni. “Chûng chu entîrna tûrin an chungah a lo thleng a nih kha; keini, hun tâwp lo thlennate hi, min zilhna tûrin an ziak a ni bawk a.”—1 Korinth 10:11.
Kaina’n Abela a thah chungchâng thu ziakah hian kan tân eng nge zir tûr awm? (Genesis 4:3-12; Hebrai 11:4; 1 Johana 3:10-15; 4:20, 21)
Vân lam beiseina neitu Kristiante hnêna zilhna pêk hi leia chatuana nunna beiseitute tân pawh a ni ve tho em? (Number 15:16; Johana 10:16)
Kristian kohhranah chawimawi tlâka hming ṭha pawh ni ila, engvângin nge Bible zilhna kan hriat tawhsate nunpui lehzual dân tûr kan ngaihtuah a ngaih? (2 Korinth 13:5; 1 Thessalonika 4:1)
(4) Bible thu i chhiar lai chu mi dangte ṭanpui nâna i hman theih dân tûr ngaihtuah rawh. Mi tin mai hian hrisêlna lam thu an ngaihven a; chuvângin, Isua’n Pathian Rama ro a rêl huna nasa zâwka a la tih tûr entîr nân a thiltihte chu kan chhiarpui thei a ni: “Mipui tam tak, kebaite, mitdelte, ṭawng thei lote, piangsualte rawn hruaiin a hnênah an lo kal a, . . . tin, a lo tidam ta hlawm a.”—Matthaia 15:30.
Jaira fanu kaih thawh a nih dân chanchin hi tute ṭanpui nân nge a hman theih ang? (Luka 8:41, 42, 49-56)
13. Jehova inawpna pâwl nêna Bible chhiarna leh zirna hun duan hi kan zawm zêl chuan eng rah chhuah nge kan beisei theih?
13 A chunga kan sawi tâk kawng pali-te hi kan ngaihtuah chuan Bible chhiar chu a va manhla lehzual dâwn êm! Bible chhiar chu thil harsa a ni ngei mai. Mahse, chu chu dam chhûngin kan hlâwkpui thei thung a ni; Pathian Lehkha Thu kan chhiar chuan thlarau lam thilte hriat thiamnaah hma kan sâwn zêl dâwn avângin. Bible chhiar fona chuan min hmangaihtu kan Pa Jehova leh kan Kristian unaute min hnaih zualtîr ang a. “Nunna thu chelh nghet” tlat tûra zilhna thu zâwm tûrin min ṭanpui bawk ang.—Philippi 2:16, NW.
[Footnote-te]
a Bible-in chhût chian a phu chhan sawiho nân Jehova Thuhretute chhuah A Book for All People tih brochure en rawh.
Ennawn Nâna Sawiho Tûrte
• Engvângin nge Bible hi ziak a nih a, kan hun lai thlenga vawn ṭhat zêl a nih?
• Engtin nge Bible hre thiam tûr leh ngaisâng tûrin mi dangte kan ṭanpui theih ang?
• Engvângin nge mi mala Bible chhiar fo hi a ṭangkai? Eng thlîr dân kawng pali-te kan hmanin nge kan Bible chhiarte hlâwkpui tûra kan chhût theih?
[Phêk 30-naa bâwm/milem]
BIBLE I CHHIARIN, HENG HI NGAIHTUAH RAWH
Jehova mizia chungchâng a sawi te
Bible pum pui thupui nêna a inkungkaih dân te
I nun a nghawng dân tûr te
Mi dangte ṭanpui nâna i hman theih dân te