Jehova’n A Mite Hma A Hruai
“LALPA chuan a hruai fo vang chia.”—ISAIA 58:11.
1, 2. (a) Jehova Thuhretute chu sakhaw dang lakah engtin nge an danglam? (b) He thuziakah leh a dawta thuziakah eng nge kan zir ang?
MITE chuan Jehova Thuhretute hnênah: “Tu nge in hruaitu ber?” tiin an zâwt ṭhîn a. Chutianga an zawh chhan chu sakhua tam takte’n mipa emaw, hmeichhia emaw hruaitu an neih ṭhin vâng a ni. Mahse, kan hruaitu chu ṭha famkim lo mihring a nih loh thu inchhuang takin kan sawi ṭhîn a. Dik tak chuan, kan Hruaitu chu Isua Krista a ni! Ani chuan a Pa leh Hruaitu Jehova thu a âwih a ni.—Matthaia 23:10.
2 “Bawi rinawm, fing tak” tia koh mi tlêmtê an awm a, chûng mite chuan tûn laia lei lama Pathian mite chu an kaihruai a ni. (Matthaia 24:45) Mahse, Jehova’n a Fapa hmangin min kaihruai tak zet a ni tih engtin nge kan hriat theih? Kan chian theih chhan pathum kan lo en ang. Jehova chuan a mite kaihruai tûrin mi ṭhenkhat hmang mah se, ani chu a mite Kaihruaitu a lo ni ṭhîn a, tûnah pawh a la ni reng tih kan hria ang.—Isaia 58:11.
ANNI CHU THLARAU THIANGHLIMIN A TICHAK
3. Israelte kaihruai tûrin Mosia chu engin nge tichak?
3 Thlarau thianghlimin Pathian aiawhtute chu a tichak. Pathianin Israelte hruaitu atân Mosia a thlang a. Chu chanvo pawimawh tak hlen tûrin ani chu engin nge ṭanpui? Jehova’n Mosia chu “A thlarau thianghlim” a pe a. (Isaia 63:11-14 chhiar rawh.) Dik tak chuan, a thlarau thianghlimin Mosia a ṭanpui avângin Jehova chu a mite kaihruaitu dik tak a ni.
4. Mosia’n Pathian thlarau thianghlim a nei tih engin nge lantîr? (A thupui chunga milem en rawh.)
4 Mosia’n Pathian thlarau thianghlim a nei tih mite’n an hre thei em? Hre thei e! Jehova thlarau thianghlimin Mosia chu thilmak tihtheihna leh Aigupta lal thiltithei tak Pharaoa hnênah Pathian hming hriattîr theihna a pe a ni. (Exodus 7:1-3) Thlarau thianghlimin Mosia chu hmangaihna nei tak leh hruaitu dawhthei tak a nihtîr bawk a. Ani chu ram dang hruaitu râwng tak leh hma sial takte nên a inang lo hle. (Exodus 5:2, 6-9) Jehova’n A mite hruaitu atân Mosia a thlang tih chu a chiang a ni.
5. Jehova’n a mite kaihruai tûrin tu dang nge thlarau thianghlim a pêk?
5 Jehova’n a mite kaihruai tûrin tu dang nge thlarau thianghlim a pêk? Bible chuan: “Nuna fapa Josua chu finna thlarauvin a khat,” tiin a sawi a. (Deuteronomy 34:9) “LALPA thlarau chu Gideona chungah a lo thleng,” tiin a sawi leh a. (Rorêltute 6:34) Chu bâkah, “LALPA thlarau chu chu mi nî aṭang chuan nasa takin Davida chungah a lo thleng” a ti leh bawk a ni. (1 Samuela 16:13) Hêng mi zawng zawngte hian anmahni chaknaa an tih theih loh thilahte chuan Jehova thlarau thianghlim an rinchhan a. (Josua 11:16, 17; Rorêltute 7:7, 22; 1 Samuela 17:37, 50) Thilmak ti tûra chakna petu chu Jehova a ni tih a chiang hle a, chuvângin amah chauhvin chawimawi a phû a ni.
Pathian mite’n Mosia, Josua, Gideona, leh Davida te thu an awih khân, an Hruaitu Jehova thu an zâwm tihna a ni
6. Engvângin nge Pathianin a mite chu Israel rama hruaitute zah tûra a duh?
6 Pathian thlarau thianghlimin Mosia, Josua, Gideona, leh Davida te a tichak a ni tih an hmuh chuan Israel mite chu engti tûr nge an nih? Anni chu an zah tûr a ni a. Mosia chunga an phunnawi khân Jehova’n: “Hêng mipuite hian eng chen nge mi ngaihnêp ang?” tia a zawh hi chhinchhiah ang che. (Numbers 14:2, 11) Jehova chuan A mite kaihruai tûrin chûng mite chu a thlang tih a chiang hle. Mite’n chûng hruaitute thu an âwih chuan an Hruaitu Jehova thu an âwih tak zet tihna a ni.
VANTIRHKOHVIN ANNI CHU A ṬANPUI
7. Engtin nge vântirhkohte’n Mosia an ṭanpui?
7 Vântirhkohte’n Pathian aiawhtute an ṭanpui. (Hebrai 1:7, 14 chhiar rawh.) Pathianin Mosia kaihruai tûrin vântirhkohte a hmang a. A hmasa berin, vântirhkoh pakhat chu ‘hnim bukah a hnênah a inlâr’ a, Israelte hruai chhuak tûr leh kaihruai tûrin mawhphurhna a pe a ni. (Tirhkohte 7:35) Pahnihnaah, Pathianin vântirhkohte hmangin Mosia hnênah Dân a pe a, chu chuan Israelte chu a zirtîr dâwn a ni. (Galatia 3:19) Pathumnaah, Jehova’n Mosia hnênah: “Kal la, kalna tûr ka hrilh tawh che hmunah khân mipuihote hi va hruai phawt rawh: ngai teh, ka vântirhkohvin i hma a hruai zêl ang,” tiin a hrilh a ni. (Exodus 32:34) Vântirhkohvin chûng thil chu a ti tih Israelte’n an hmuh thu Bible-in a sawi lo. Mahse, Mosia’n mite a kaihhruai dân leh a zirtîr dân aṭangin ani chu vântirhkohte’n an ṭanpui tih a chiang hle.
8. Engtin nge vântirhkohte’n Josua leh Hezekia an ṭanpui?
8 Vântirhkohte’n tu dangte nge an ṭanpui? “LALPA sipaihote hotu” vântirhkoh pakhatin Kanaanho beihnaah Josua a ṭanpui tih Bible-in a sawi a. (Josua 5:13-15; 6:2, 21) A hnuah, lal Hezekia’n Pathian mite a kaihhruai laiin Assuria sipai rual tam takin Jerusalem tichhe tûrin an rawn tihṭhaih a. Zan khat thil thuah, “LALPA vântirhkoh chu a thawk chhuak a, . . . mi 185,000 a tihlum,” a ni.—2 Lalte 19:35.
9. Pathian aiawhtute chu ṭha famkim lo ni mah se, Israel mite chu engti tûra beisei nge an nih?
9 Vântirhkohte chu ṭha famkim ni mah se, an ṭanpui mihringte erawh an ṭha famkim lo. Entîr nân, ṭum khat chu Mosia’n Jehova a chawimawi lo va. (Numbers 20:12) Gibeon mite’n Josua hnênah inrem an duh thu an rawn sawi khân Josua chuan engtia tih tûr nge tih Pathian a râwn lo. (Josua 9:14, 15) Ṭum khat chu, Hezekia pawh a lo chapo va. (2 Chronicles 32:25, 26) Hêng mite hi ṭha famkim lo mah se, Israel mite chu an hruaitute thu âwih tûra hrilh an ni a. Jehova’n hêng mite ṭanpui tûrin a vântirhkohte a hmang tih Israel mite’n an hria a. Chuvângin Jehova chu a mite hruaitu dik tak a ni.
PATHIAN THUIN ANNI CHU A KAIHRUAI
10. Engtin nge Mosia chu Pathian Dâna kaihhruai a nih?
10 Pathianin a aiawhtute chu a Thuin a kaihruai. Bible chuan Israel mite hnêna pêk Dân chu, “Mosia Dân” tiin a sawi a. (1 Lalte 2:3) Mahse, chu Dân petu chu Jehova a ni tih Bible chuan a sawifiah a ni. Mosia ngei pawhin chu Dân chu a zawm a ngai a. (2 Chronicles 34:14) Entîr nân, Jehova’n a hnênah biak bûk sak dân tûr a hrilh khân, “LALPAN ti tûra thu a pêk ang zawng zawng chuan a ti vek,” a ni.—Exodus 40:1-16.
11, 12. (a) Josua leh Pathian mite awptu lalte chu engti tûra phût nge an nih? (b) Engtin nge Pathian Thuin hruaitute chu a kaihhruai?
11 Josua chu hruaitu a nih khân, Pathian Thuziak ṭhenkhat a nei a, Jehova’n a hnênah: “He Dân bu hian i ka chu chhuahsan hlek suh se, chu mi thuziak zawng zawng chu i zawm tlat theih nân chhûn leh zân i ngaihtuah zâwk tûr a ni,” tiin a hrilh a. (Josua 1:8) A hnua Pathian mite awptu lalte pawhin Dân chu nî tin an chhiar a, an ziah chhâwn a ngaih bâkah, ‘hêng Dân leh hêng thuruat zawng zawngte hi an pawmin an zâwm tûr a ni.’—Deuteronomy 17:18-20 chhiar rawh.
12 Pathian Thuin hruaitute chu engtin nge a kaihhruai? Lal Josia entawn tûr siam hi han ngaihtuah teh. Mosia Dân hmuh chhuah a nih hnu khân, Josia lehkha ziaktu chuan a hnênah a chhiarsak ṭan a.a (Footnote en rawh.) “Lalin dân lehkhabu thute chu a han hriat chuan heti hi a ni a, a puante a pawt thlêr ta a.” Tichuan, Josia chu a rama milem zawng zawng tichhe tûr leh Kalhlên Kût ropui tak siam tûrin Pathian Thuin a chêttîr ta a ni. (2 Lalte 22:11; 23:1-23) Josia leh hruaitu rinawm dangte chuan Pathian Thu an zawm avângin, Pathian mite hnêna an pêk kaihhruaina milin insiamrem an duh a ni. Chûng inthlâk danglamnate chuan Pathian mite chu Ama thu âwih tûrin a ṭanpui a ni.
13. Engtin nge Pathian mite kaihruaitute chu hnam dang hruaitute lakah an danglam bîk?
13 Hnam dang hruaitute chu chin tâwk nei mihring finnain a kaihruai a. Entîr nân, Kanaan mite leh an hruaitute chuan thisen zawmpui inngaihna te, nungchang bawlhhlawhna te, ran inpâwltîrna te, inthawina atân naupang hlan te, leh milem biaknate ang chi suahsualna chungchuang tak takte an ti a ni. (Leviticus 18:6, 21-25) Chu bâkah, Babulon leh Aigupta hruaitute chuan thianghlimna kawnga Pathian mite neih ang dânte chu an nei ve lo va. (Numbers 19:13) Mahse, Pathian mite chuan an hruaitu rinawmte’n an biakna thianghlim tûr te, an tisa lam thianghlim tûr te, leh nungchang bawlhhlawhna pumpelh tûrtein an fuih reng tih an hria a ni. Chuvângin, Jehova chu anmahni kaihruaitu a ni tih a chiang hle.
14. Engvângin nge Jehova’n a mite kaihruaitu ṭhenkhat chu a zilh?
14 Pathian mite kaihruaitu lal zawng zawngte pawhin Pathian kaihhruainate chu an zâwm reng bîk lo. Chûng rinawm lo lalte chuan Pathian thu an âwih duh lo va, Pathian thlarau thianghlim, a vântirhkohte, leh a Thu kaihhruainate chu an zui duh lo a ni. Dinhmun ṭhenkhatah chuan, Jehova’n chûng mite chu a zilh a, a nih loh leh hruaitu dangin a thlâk a ni. (1 Samuela 13:13, 14) A hnuah, Jehova’n kaihruaitu ṭha famkim tuemaw chu a ruat ta a ni.
JEHOVA’N HRUAITU ṬHA FAMKIM A RUAT
15. (a) Hruaitu ṭha famkim a lo kal dâwn tih zâwlneite’n engtin nge an târ lan? (b) Hruaitu ṭha famkim chu tu nge ni?
15 Kum za tam tak chhûng chu Jehova’n a mite tân hruaitu ṭha famkim a ruat dâwn tih a lo tiam a. Entîr nân, Mosia’n Israelte chu: “LALPA in Pathianin keimah ang hi inunaute zînga mi, zâwlnei a siamsak ang che u a thu chu in ngaithla tûr a ni,” tiin a hrilh a. (Deuteronomy 18:15) Isaia’n ani chu “hruaitu leh hotu” a ni ang tiin a sawi a ni. (Isaia 55:4) Daniela chuan “lal” ni tûr Messia chungchâng pawh a ziak a. (Daniela 9:25) A tâwpah, Isua Krista chuan Pathian mite “Hruaitu” a nihzia a tichiang a ni. (Matthaia 23:10 chhiar rawh.) Isua zirtîrte chuan an duh thuin a hnung an zui a, ani chu Jehova thlan a ni tih an ring a ni. (Johana 6:68, 69) Jehova’n a mite hruaitu atân Isua Krista a hmang tih anni chu engin nge rintîr?
Jehova’n hruaitu ṭha famkim atân Isua a ruat
16. Isua chu thlarau thianghlimin a tichak tih engin nge târ lang?
16 Thlarau thianghlimin Isua a tichak. Isua baptisma a chan khân Johana’n “vân inhawnga thlarau ṭhuro anga a chunga lo chhuk a hmu a.” Chu mi hnuah, “thlarau chuan ani chu thlalêrah a tîr chhuak ta nghâl a.” (Marka 1:10-12) Isua leia rawng a bâwl chhûngin thilmak ti tûr leh mite zirtîr tûrin thlarau thianghlim chuan a tichak a ni. (Tirhkohte 10:38) Chu bâkah, thlarau thianghlim chuan hmangaihna te, hlimna te, leh rinna nghet ang chi miziate târ lang tûrin a ṭanpui bawk. (Johana 15:9; Hebrai 12:1, 2) Chutianga Pathian thlarau thianghlim dawng hruaitu tumah an awm lo. Jehova chuan Isua chu Hruaitu atân a thlang tih a chiang a ni.
Isua baptisma a chan hnuah vântirhkohte’n engtin nge an ṭanpui? (Paragraph 17-na en rawh)
17. Vântirhkohte’n Isua ṭanpui tûrin eng nge an tih?
17 Vântirhkohte’n Isua an ṭanpui. Isua baptisma a chan hnu lawkah, “vântirhkohten a rawng an rawn bâwlsak” a. (Matthaia 4:11) A thih dâwn hnaihah, “vân aṭangin vântirhkoh pakhat a tiharh tûrin a hnênah a rawn inlâr a.” (Luka 22:43) Isua chuan a ṭûl hun apianga amah ṭanpui tûrin Jehova’n vântirhkohte a tîr thei tih a hria a ni.—Matthaia 26:53
18, 19. Engtin nge Pathian Thuin Isua nun leh a zirtîrna chu a kaihhruai?
18 Pathian Thuin Isua a kaihruai. A rawngbâwl inṭanna aṭanga nghaisakna bana a thih nî thlengin Isua’n Bible a inkaihhruaitîr a. A thih dâwn ṭêp pawh khân, Messia chungchâng hrilh lâwknate chu a sawi a ni. (Matthaia 4:4; 27:46; Luka 23:46) Mahse, chutih hun laia sakhaw hruaitute erawh Isua nên an danglam hle. An zirtîrna nên a inmil loh hun apiangin Pathian Thute chu an ngaihthah ṭhîn a ni. Isua’n an chungchâng a sawi hunah Pathian Thu la chhâwngin: “Hêng miteho hian an kain min chawimawi a, an thinlung erawh chuan mi hlat si a. Engpawh ni sela an zirtîrnaah mihring thupêk an zirtîr avângin an mi biak ṭhin hi athlâwn mai a ni,” tiin a sawi a ni. (Matthaia 15:7-9) Jehova’n a mite kaihruai tûrin a Thu zâwm lotute chu a thlang hauh lo vang.
19 Isua’n mite a zirtîr hunah pawh Pathian Thu a hmang a. Sakhaw hruaitute’n an cho hunah anmahni chhân nân ama finna emaw, a thiltawn emaw a rinchhan lo. Chu aiin, mite chu Bible aṭangin a zirtîr zâwk a ni. (Matthaia 22:33-40) Chu bâkah, Isua chuan vâna a nun kawng chanchin emaw, lei leh vân siamna chungchâng emaw hmangin mite ngaihhlut ni tûrin a ti thei a. Chu aiin, Pathian Thu a ngainat avângin mi dangte chu Pathian Thu a hriattîr zâwk a, “Pathian Lehkha Thu hriat nân an thinlung a tifing ta,” a ni.—Luka 24:32, 45.
20. (a) Engtin nge Isua’n Jehova a chawimawi? (b) Rilru put dânah Isua leh Herod Agrippa I-na inan lohna chu eng nge ni?
20 Isua thusawi ngaithlatute pawhin a thusawi dân chu mak ti hle mah se, ani chuan englai pawhin amah zirtîrtu Jehova hnênah chawimawina a pe zâwk a ni. (Luka 4:22) Mi hausa pakhatin Isua chawimawi tuma “Zirtîrtu ṭha” tia a koh pawh khân Isua chuan inngaitlâwm takin: “Engati nge ṭha mi tih? mi pakhat chauh lo chu tumah ṭha an awm lo, chu chu Pathian a ni,” tiin a chhâng a. (Marka 10:17, 18) A hnu kum riat vêlah Herod Agrippa I-na chu Judai ram lal a rawn ni a. Ani chu Isua rilru put hmang nên chuan inang lo tak a ni! Ni khat chu inkhâwmna pawimawh takah Heroda chuan lal thawmhnaw manto tak leh ropui tak chu a ha a. Mite’n an hmuh a, an hriat chuan: “Pathian aw a nih hi, mihring aw a ni lo ve,” tiin an au va. Heroda chuan chutiang fakna chu a ngaina hle a. Mahse, eng thil nge thleng? “Ani chuan Pathian hnênah chawimawina a pêk loh avângin Lalpa vântirhkohvin chawplehchilhin a man a, rûlhrûtin a ei a, a thi ta,” a ni. (Tirhkohte 12:21-23) Jehova chuan Heroda chu hruaituah a thlang lo tih a chiang hle. Mahse, Isua chuan Pathianin amah a thlang a ni tih a tichiang a, Jehova chu a mite Hruaitu Ber niin a chawimawi reng a ni.
21. A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?
21 Jehova chuan Isua chu kum rei tak Hruaitu nihtîr a duh a ni. A thawhleh hnuah, Isua’n a zirtîrte hnênah: “Lei leh vâna thuneihna zawng zawng ka hnênah pêk a ni tawh,” tiin a hrilh a. Chu bâkah, “Ngai teh u, kei kumkhuain khawvêl tâwp thleng pawhin, in hnênah ka awm zêl ang,” tiin a sawi belh a ni. (Matthaia 28:18-20) A nih leh Isua chu vâna hmuh theih lohvin a awm a nih chuan lei lama Pathian mite chu engtin nge a kaihhruai theih ang? Isua aiawhtu atân Jehova’n he leiah tu nge a hman ang? Kristiante chuan Pathian aiawhtute chu engtin nge an hriatthiam theih ang? Chûng zawhnate chhânna chu a dawta thuziakah kan sawiho vang.
a Hei hi Mosia ziah a tîra mi a nih a rinawm.