Nun leh Rawngbâwlna Inzirna Lehkhabu Atâna Thu Lâk Chhuahnate
SEPTEMBER 5-11
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 9-10
“A Finna Avângin Jehova Fak Rawh”
w99-E 7/1 30 ¶6
Lâwmman Nasa Tak Thlentu Intlawhna
Lalnuin Solomona a han hmuh chuan, ‘thu khirh tak takin’ a fiah ṭan a. (1 Lalte 10:1) Heta hman Hebrai thu mal hi “thu inzawh fiamna,” tia lehlin theih a ni. Mahse, lalnu chuan Solomona chu thu khirhte zâwtin a infiampui mai mai tihna a ni lo. Ngaihvenawm takin, Sâm 49:4-ah chuan chu Hebrai thu mal vêk chu sualna, thihna, leh tlanna chungchânga zawhna pawimawh tak takte sawi nâna hman a ni a. Chutiang a nih chuan, Seba lalnuin Solomona finna thûkzia fiah nân thu ril tak takte a sawipui ngei a rinawm. Bible chuan “a thinlunga a thu pai zawng zawng chu phawrh fai vekin a bia a,” tiin a sawi a. Solomona pawhin “a thu zawh zawng zawng chu a chhâng vek a; lal hriat loh, a hrilhfiah theih loh rêng rêng a awm hauh lo” a ni.—1 Lalte 10:2b, 3.
w99-E 11/1 20 ¶6
Nasa Taka Thilphalna Lantîr A Nih Hian
Lalnu chuan a thil hmuh leh hriat chu mak a tih êm avângin: “Hêng i chhiahhlawh, i bula awm fova, i finna thu ngaithla fovate hi an nihlawh e!” tiin inngaitlâwm takin a sawi a. (1 Lalte 10:4-8) Solomona chhiahhlawhte chu hausakna hualvêlin awm mah se, chutiang avânga nihlawh an nih thu a sawi lo. Chu aiin, Pathian pêk Solomona finna an ngaihthlâk theih reng avânga nihlawh an ni zâwk a ni. Seba lalnu chu Siamtu finna leh a Fapa, Isua Krista finna dawng rengtu tûn laia Jehova mite tân entawn tûr ṭha a va ni êm!
w99-E 7/1 30-31
Lâwmman Nasa Tak Thlentu Intlawhna
Solomona finna leh a ram hausaknate chu Seba lalnu chuan mak a tih êm avângin, “rilru ahleih a nei ta lo va.” (1 Lalte 10:4, 5) Mi ṭhenkhat chuan helai thu hi lalnu chu “thaw hlei hlei thei lovin“ a awm tih sawina niin an ngai a ni. Mi thiam pakhat chuan lalnu chu thidang ang hialin a sawi! A enga pawh chu ni se, lalnu chuan a thil hmuh leh hriatte chu mak a ti hle a. Solomona chhiahhlawhte chu lal finna an ngaihthlâk theih reng avânga nihlawh nia sawiin, lal atâna Solomona ruattu Jehova chu a fak a ni. Chumi hnuah ani chuan lal chu thilpêk hlu tak takte a pe a, rangkachak a pêk zât ringawt pawh tûn laia U.S. Dollar $40,000,000 man hû vêl a ni. Solomona pawhin lalnu chu thilpêk tam tak a pe a, “a duh zawng zawng, a dîl apiang chu a pe a.”—1 Lalte 10:6-13.
Thlarau Lam Lunghlute
w08-E 11/1 22 ¶4-6
I Lo Hre Tawh Em?
Lal Solomona’n rangkachak eng anga tam nge a neih?
Bible chuan Tura lal Hirama leh Seba lalnuin Solomona hnênah rangkachak ton li ve ve an thawn thu leh Solomona lawngrual chuan Ophir aṭangin rangkachak ton 15 aia tam a phur haw thu a sawi a. “Solomona hnêna kum khat chhûnga rangkachak lût rih lam chu, . . . rangkachak talent zaruk leh sawmruk leh paruk bûk,” a nih loh leh ton 25 aia tam a nih thu a sawi bawk a ni. (1 Lalte 9:14, 28; 10:10, 14, 15) Chu chu thil ni thei tak tak a ni ang em? Hmân lai lalte chuan rangkachak eng anga tam nge an neih ṭhin?
Mi thiamte’n rinchhan tlâk nia an ngaih hmân lai thuziak pakhat chuan, kum 3500 vêl kaltaa Aigupta lal Pharaoa Thutmose III-a chuan rangkachak ton 13.5 vêl chu Karnat khawpuia awm Amun-Ra temple-ah a hlân tih a târ lang a. B.C.E. kum zabi pariatna chhûng khân, Assuria Lal Tiglath-pileser III-na chuan Tura aṭangin rangkachak ton 4 aia tam a dawng a, Sargon II-na chuan rangkachak chutiang zât chiah chu Babulon pathiante hnêna hlan atân a pe a ni. Makedonia Lal Philip II-na (B.C.E. 359-336) chuan Thrace biala awm Pangaeum-a rangkachak laihchhuahna hmun aṭangin kum tin rangkachak ton 28 aia tam a laihchhuah thu târ lan a ni.
Philip-a fapa Alexander Ropuia (B.C.E. 336-323) chuan Persia rama Susa khawpui a lâk khân, chu khawpuia awm rangkachak ton 1,180 vêl leh Persia ram pum aṭangin rangkachak ton 7,000 vêl a la nia sawi a ni a. Chuvângin, chûng chanchinte nêna khaikhin chuan, Bible chuan Lal Solomona rangkachak neih zât chu a nihna bâkin a sawi lo a ni.
SEPTEMBER 12-18
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 11-12
“I Kawppui Tûr Fing Takin Thlang Rawh”
“Tu Nge Jehova Lamah Ṭang?”
7 Solomona chuan a naupan laiin Jehova nêna inlaichînna ṭha a nei a. Pathianin ani chu finna nasa tak a pêk bâkah Jerusalem biak in mawi tak sak theihna chanvo hlu a pe bawk a ni. Mahse, ani chuan Jehova nêna an inlaichînna chu a hloh va. (1 Lalte 3:12; 11:1, 2) Pathian Dân chuan lalin “a rilru a vahbo loh nân nupui pawh a ngah tûr a ni lo,” tih a târ lang a. (Deuteronomy 17:17) Solomona’n chu dân chu a bawhchhia a ni. A tâwpah, nupui 700 leh hmei 300 a nei a nih chu! (1 Lalte 11:3) Chûng zînga a tam zâwk chu pathian dik lo betu hnam dang hmeichhiate an ni a. Chuvângin, Solomona chuan hnam dang hmeichhiate nupuiah neiin Pathian dân a bawhchhia a ni.—Deuteronomy 7:3, 4.
Engtin Nge Kan Thinlung Kan Vên Ṭhat Theih?
6 Setana chuan Jehova tehnate ngaihthah a, mahni hmasialna nei a, amah anga hel hmang ni tûrin min duh a. Mahse, ani chuan a ngaihtuah dân leh a tih dân anga ti tûrin min tilui thei lo. Chuvângin, a thiltum hlen chhuah nân kawng dang hman a tum a. Entîr nân, a tihchhiat tawh mite hualvêlin min awmtîr a ni. (1 Joh. 5:19) Ṭhian sualte chuan kan ngaihtuahna leh thiltihte an “tikhawlo” emaw, “tichhia” emaw thei tih kan hre reng chung pawhin, chûng mite chu kan kawm duh a beisei a. (1 Kor. 15:33) Chu tih dân chu hmangin Lal Solomona chu a hneh a ni. Ani chuan milem pathian betu hmeichhe tam tak nupuiah a nei a, a tâwpah, Jehova lak ata “a thinlung an hruai kawisak ta a.”—1 Lal. 11:3.
“Tu Nge Jehova Lamah Ṭang?”
9 Mahse, Jehova chuan sual chu a ngaihthah ngai lo. Bible chuan: “A thinlungin a hawisan tâk avângin Solomona chungah chuan LALPA thin a lo ur ta a,” tiin a sawi. Jehova’n Solomona chu ṭanpui a tum a. ‘A hnênah vawi hnih lai a inlâr a, he thu, pathian dangte i zui tûr a ni lo tih thu lo petu LALPA thu pêk chu a pawm si lo va.’ Chuvângin, Pathian duhsakna leh ṭanpuina a hloh a ni. Jehova chuan Solomona thlahte chu Israel hnam pum chunga rorêl a phal lo va, kum za tam tak chhûng buaina khirh tak takte an tâwk a ni.—1 Lalte 11:9-13.
Thlarau Lam Lunghlute
Pathian Duhsakna A Hlawh Thei
Rehoboama chuan hel pâwl bei tûrin a sipaite chu a hruai khâwm a. Mahse, Jehova chuan zâwlnei Semaia tîrin an hnênah: “Han kal suh u, Israela thlah, in unauteho chu han do hek suh u: mahni in lamah haw leh vek tawh u; hei hi keima tih a ni e,” tiin a hrilh a ni.—1 Lalte 12:21-24.
Rehoboama tân Jehova thuâwih chu a awlsam em? Mite chuan an lal thar chu engtin nge an ngaih ang? Anni chu ‘khawmualkaikuanga’ hrem tûrin a lo hrilh tawh a; mahse, tûnah chuan, chûng hel pâwl râwng takte chungah engmah a ti lo! (2 Chronicles 13:7 khaikhin rawh.) Mite’n engtiang pawhin ngai mah se, lal leh a sipaite chuan “LALPA thu chu an âwih a, LALPA thu ang chuan an kîr a, an haw leh ta vek a.”
Kan tân zir tûr eng nge awm? Pathian thu kan âwih avânga mite’n min sawisêl a nih pawhin chutianga thuâwih chu englai pawhin a finthlâk a ni. A thu kan âwih chuan Pathianin mal min sâwm zawm zêl ang.—Deuteronomy 28:2.
Rehoboama chu a thuâwihna avângin malsâwm a ni em? Ani chu Juda leh Benjamin hnamte lal a la ni reng a, chûng bialahte chuan khawpui tharte din a tum a ni. Chu bâkah, khawpui ṭhenkhatte chu “khaw nghet takah a siam hlawm a.” (2 Chronicles 11:5-12) Chu aia pawimawh zâwk chu Jehova dânte a lo zâwm tawh ṭhîn hi a ni. Hnam sâwm lalramin milem an biak ṭan avângin, chuta mi tam takte chu Rehoboama leh biakna dik thlâwp tûrin Jerusalemah an kal a. (2 Chronicles 11:16, 17) Rehoboama’n Jehova thu a âwih avângin, a lalram pawh tihnghehin a awm a ni.
SEPTEMBER 19-25
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 13-14
“Engvângin Nge Lungawina leh Inngaihtlâwmna Kan Neih Ang?”
Thinlung Sakhat Puin Rinawmna Vawng Rawh
4 Tichuan, Jeroboama chuan Pathian mi hnênah chuan: “Ka in lamah ka hnênah lo kal la, va châwl hahdam rih rawh khai, tin, lâwmman ka pe dâwn che nia,” a ti a. (1 Lal. 13:7) Zâwlnei chuan eng nge a tih tâk ang le? Ani chuan lal hnêna thiam loh chantîrna thu a puan chhuah tawh avângin, a sâwmna chu a hnâwl tûr a ni em? (Sâm 119:113) Nge, lal chu inchhîr taka a lan avângin a sâwmna chu a pawm zâwk ang? Jeroboama chu a hausa hle a, a ṭhiante hnênah thil man to tak leh ṭha takte a pe thei âwm si a. Pathian zâwlnei chuan a rûk têin hausak âtchilhna nei ta se, lal thilpêk tiam chu thlêmna lian tham tak a tling ngei ang. Amaherawhchu, Jehova chuan zâwlnei hnênah: “Chhang va eiin tui rêng rêng pawh va in suh la, i va kalna kawngah pawh haw leh tawh suh,” tiin thu a pe a ni. Chuvângin, zâwlnei chuan: “I in lo zâtve pawh mi pe dâwn mah la, i hnênah zawng ka lo kal chuang lo vang, he mi hmunah hian chhang ka eiin, tui rêng rêng pawh ka in hek lo vang,” tiin chiang takin a chhâng a ni. Tichuan, zâwlnei chuan kawng danga kalin Bethel chu a chhuahsan ta a. (1 Lal. 13:8-10) Zâwlnei thu tlûkna siam chuan tih tak zeta rinawmna chungchângah eng nge min zirtîr?—Rom 15:4.
Thinlung Sakhat Puin Rinawmna Vawng Rawh
15 Judai rama mi zâwlnei thil tihsual aṭangin thil dang eng nge kan zir theih? Thufingte 3:5 chuan: “I thinlung zawng zawngin LALPA ring la, nangma hriatnaah innghat suh,” a ti. He mi ṭumah hian, Judai rama mi zâwlnei chuan tûn hmaa a lo tih ṭhin dân ang lo taka Jehova chunga innghat lovin, ama thu tlûknaah a innghat zâwk a. A thil tihsual chuan thihna leh Pathian laka a hming ṭha neih chânna a thlen a ni. He thiltawn hian inngaitlâwm tak leh rinawm taka Jehova rawngbâwl a pawimawhzia a va târ lang chiang tak êm!
Thinlung Sakhat Puin Rinawmna Vawng Rawh
10 Judai rama zâwlnei chuan fing vervêk taka zâwlnei putar bumna chu a hre thiam tûr a ni na a. ‘Engvângin nge Jehova chuan kaihhruaina thar mi pe tûrin vântirhkoh chu mi dang hnêna a tirh?’ tiin a inzâwt thei reng a ni. Zâwlnei chuan chu kaihhruaina chungchângah chuan Jehova a zâwt fiah thei reng a, mahse chutianga a tih thu Bible chuan a sawi lo. Chu ai mah chuan, putar “hnênah chuan a kîr leh ve a, a inah chuan chhang te a eiin tui te a in ta a.” Jehova chu zâwlnei thiltihah chuan a lâwm lo. Buma awm zâwlnei chu Judai ram lam pana a hawn kawngah sakeibaknei nên an intâwk a, a lo sehhlum ta a ni. A zâwlnei rawngbâwlna tâwp dân chu a va râpthlâk tak êm!—1 Lal. 13:19-25.
Thlarau Lam Lunghlute
w10-E 7/1 29 ¶5
Kan Ṭhatna Laite A Zawng
A pawimawh ber chu, 1 Lalte 14:13-a thute chuan Jehova leh kan chunga a rilru put hmang chungchângah thil pawimawh tak min zirtîr a. Abija thinlungah ṭhatna eng emaw a ‘hmu’ tih chhinchhiah ang che. Jehova chuan Abija thinlungah ṭhatna lai a hmuh hma chu a zawng tih a chiang hle. Mi thiam pakhat chuan Abija chu a chhûngte lakah chuan “ṭiau lung kâra” tuikeplung pakhat ang mai niin a sawi a. Pathian Jehova chuan chu a ṭhatna lai chu ngaihluin, chhûngkaw sual tak zînga mi Abija chungah a phu tâwk zahngaihna a lantîr a ni.
SEPTEMBER 26–OCTOBER 2
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 15-16
“Asa Chuan Huaisen Takin Thil A Ti—I Ti Ve Em?”
w12-E 8/15 8 ¶4
“In Thiltih Man Chu In Hmu Dâwn A Ni”
Israel hnam chu lalram pahniha a inṭhen hnu kum 20 chhûng chuan Juda ram chu milem biakna thiltihtein a khat a. B.C.E. 977-a Asa lal a nih khân, lal chênna hmun pawh Kanaan mite biak thlahtu pathiante hmanga tihbawlhhlawh a ni. Mahse, Asa lal chhûnga thil thlen dân chungchângah thlarauva thâwk khum thu chuan, ani chuan “LALPA a Pathian mithmuhah thil ṭha leh thil dik a ti ṭhîn,” tiin a sawi a. Asa chuan “ram dang pathian maichâmte leh hmun sângte a thehthang bo va, lungphunte a tichim a, Aseri-te a kit a.” (2 Chro. 14:2, 3) Chu bâkah, sakhaw hminga mawngkawhur, “mipa inzuarhote chu” Juda ram ata a hnawt chhuak bawk. Biakna dik lo thenfai chu Asa thiltih awm chhun a ni lo. Mite chu “an pi leh pute Pathian zawng tûr” leh Pathian “dân leh a thupêk zâwm” tûrin a fuih bawk a ni.—1 Lal. 15:12, 13; 2 Chro. 14:4.
Thinlung Ṭha Famkimin Jehova Rawngbâwl Rawh!
7 Jehova kan rinchhan tlat tih engtin nge kan hriat theih? Heti hian kan inzâwt thei a ni: ‘Hun harsaah pawh Jehova thu ka awih em? A kohhran tithianghlim tûrin ka tum nghet tlat em?’ tiin. Asa’n a pi chu lal nihna ata a bântîr lai khân huaisenna neih a ngaih dân tûr chu han ngaihtuah teh! Asa anga huaisenna i neih a ngaih châng pawh a awm ngei ang. Entîr nân, i chhûngkaw zînga pakhat emaw, i ṭhian hnaih tak emaw chuan thil sual a ti a, a inchhîr duh loh avângin kohhran aṭanga hnawhchhuah ngai ta se engtin nge ni ang? Amah biak miah loh chu i tum tlat ang em? I thinlungin engti tûrin nge a chettîr ang che?
it-1-E 184-185
Asa
Asa chuan finna leh thlarau lam thil hriatthiamnate a tlachham tih lantîr châng nei mah se, a mize ṭhate leh kalpênna laka a fihlîmna chuan a thil sual tihte chu khuhbovin, ani chu Juda lal rinawmte zînga mi nia hriat a ni. (2 Chro. 15:17) Asa’n kum 41 ro a rêl chhûnga Israel rama rorêltu lal pariatte chu: Jeroboama te, Nadaba te, Baasa te, Ela te, Zimria te, Omria te, Tibnia (Omria beihnaa Israel mi ṭhenkhat chunga rei lo te chhûng rorêltu) te, leh Ahaba te an ni a. (1 Lal. 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29) Asa a thih hnu chuan, a fapa Jehosaphata chu a aiawhin a lal ta a ni.—1 Lal. 15:24.
Thlarau Lam Lunghlute
w98-E 9/15 21-22
Pathian Chu I Tân A Tak Em?
Entîr nân, Jeriko khawpui sak ṭhat leh a nih avânga hremna lo thleng tûr chungchâng hrilh lâwknate chhiarin, chumi thlen famkim dân chu han ngaihtuah teh. Josua 6:26-na chuan: “Chumi lai chuan Josuan, ‘He Jeriko khawpui hi rawn din apiang chu LALPA hmaah ânchhe dawngin awm rawh se; a fa tîr chânin a lungphûm chu a phûm ang a, a fa tlum ber chânin a kulh kawngkâte chu a din ang,’ tiin anni chu a vau va,” tiin a sawi. Chu chu a hnu kum 500 vêlah a thleng famkim a, 1 Lalte 16:34-naah: “[Lal Ahaba] a lal lai chuan Bethel mi Hielan Jeriko khua a siam a: a fatîr Abirama chânin a lungphûm chu a phûm a; tin, a fa tlum Seguba chânin a kulh kawngkhârte chu a din a, LALPAN Nuna fapa Josua hmanga a lo sawi tawh ang khân,” tiin kan chhiar a ni. Pathian dik tak chauhvin chutiang hrilh lâwknate chu a sawiin, a tithleng famkim thei a ni.
OCTOBER 3-9
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 17-18
“Tuilairapin Eng Chen Nge In Awm Dâwn?”
Rinna Lantîrin Thu Tlûkna Fing Siam Rawh!
6 Israel mite Ram Tiama an awm lai khân, Jehova an be dâwn nge pathian dangte rawng an bâwl zâwk dâwn tihah duh thlan tûr an nei a. (Josua 24:15 chhiar rawh.) Chu chu thu tlûkna pângngai ang maiin a lang thei a. Mahse, an duh thlanna chuan nunna leh thihna a thlen thei a ni. Rorêltute hun laiin Israel mite chuan duh thlanna ṭha lote an siam fo va. Jehova biak chu bânsanin pathian dik lote an be ṭan a ni. (Rorêltute 2:3, 11-23) A hnuah zâwlnei Elija hun laiin, Pathian mite chuan Jehova rawng nge, pathian dik lo Baala rawng an bâwl zâwk dâwn tihah thu tlûkna an siam a ngai a. (1 Lalte 18:21) Jehova rawngbâwl chu thil ṭha ber a nih reng avângin hei hi duh thlanna awlsam tak angin a lang mai thei a ni. Mi fing chuan nunna nei lo pathian rawngbâwl chu a duh lo ngei ang. Mahse, mipuite chuan thu tlûkna an siam thei lova. Bible-in Israelte chu “tuilairapin” an awm tiin a sawi a. Fing takin, Elija chuan mipuite chu Pathian dik Jehova be tûrin a fuih a ni.
ia-E 88 ¶15
Biakna Dik Atân A Ding Nghet Tlat
15 Elija thusawi chu chhâng lêtin, Baala puithiamte chu a hma aia nasain “ring takin an au va, an tih ṭhin dânin chemtê leh feitein thi chhuak zawih zawih khawpin an inzaiin an invit a.” Chûngte chuan awmzia eng mah a nei lo! “Aw riva rêng rêng a awm lo va, chhângtu tûr rêng rêng emaw, a lo ngaihsaktu rêng rêng emaw an awm bawk hek lo.” (1 Lal. 18:28, 29) Baala chu a awm tak tak si lo va. Ani chu Jehova laka mite kal pêntîr nâna Setana hmaraw pakhat mai a ni. Hruaitu atâna Pathian Jehova aia mi dang tu emaw thlan chu lunghnualna leh mualphona thlentu a va ni chiang tak êm!—Sâm 25:3; 115:4-8 chhiar rawh.
ia-E 90 ¶18
Biakna Dik Atân A Ding Nghet Tlat
18 Elija ṭawngṭai hma chuan, mipuite chuan Pathian Jehova chu Baala anga awm tak tak lo niin an ngai mai thei. Mahse, a ṭawngṭaina chu chhân a ni nghâl a. Bible chuan: “Tichuan, LALPA mei chu a lo tla a, hâlral thilhlan te, thing te, lung te, vaivut te chu a kâng ral a, laih khuara tui chu a hîp kang ta vek a,” tiin a sawi a ni. (1 Lal. 18:38) Chhânna chhinchhiah tlâk tak a va ni êm! A nih leh, mite chuan engtin nge an chhân lêt?
Thlarau Lam Lunghlute
w08-E 4/1 19, bâwm
Ngaihven Reng Chungin A Nghâk
Elija Hun Laia Khawkhêng Chu Engtia Rei Nge?
Jehova zâwlnei Elija chuan Lal Ahaba hnênah hun rei tak chhûng khawkhêng chu a tâwp thuai dâwn tih a hrilh a. Chu chu Elija’n khua a khên tûr thu a puan aṭanga chhiara “a kum thum kumah” chiah a thleng a ni. (1 Lalte 18:1) Jehova’n ruah a sûrtîr dâwn tih Elija’n a sawi hnu lawkah a sûr ta a. Mi ṭhenkhat chuan khawkhêng chu a kum thumnaah chiah a tâwp avângin, khawkhên chhûng chu kum thum aia tlêm niin an ngai a. Mahse, Isua leh Jakoba chuan “kum thum leh thla ruk” chhûng zet khua a khêng tih min hrilh a ni. (Luka 4:25; Jakoba 5:17) A nih leh, chûng thute chu a inkalh tihna a ni em?
Ni lo ve. Hmân lai Israel rama nipui chuan thla ruk chhûng zet a awh ṭhîn a. Elija’n Ahaba hnêna khua a khên tûr thu a hrilh khân, nipui chuan a hun pângngai a pelh tawh bâkah, a nasa hle tih rinhlelh rual a ni lo. Dik tak chuan, khawkhêng chu a hma thla ruk dâwn lai aṭangin a lo inṭan tawh a ni. Chuvângin, Elija’n khua a khên tûr thu a sawi aṭanga ‘a kum thum kuma’ ruah a sûr tûr thu a sawi khân, kum thum leh a chanve dâwn lai khua a khêng tawh a. Karmel Tlânga fiahna ropui tak en tûra mipuite an kal khâwm lai khân “kum thum leh thla ruk” chu a kim tawh a ni.
Elija’n Ahaba a tlawh hmasak ber ṭum kha han ngaihtuah teh. Mite chuan Baala chu “chhûm chunga thuneitu,” nipui laia ruah sûrtîrtu pathian niin an ring a. Nipui chu a hun pângngai aia a rei a nih chuan, mite chuan: ‘Baala hi khawiah nge a awm tâk? Engtikah nge ruah a sûrtîr dâwn?’ tia an ngaihtuah ngei a rinawm. Chuvângin, Elija’n a thu lo chuan dai emaw, ruah emaw rêng rêng a tlâk loh tûr thu a sawi khân, chu chuan Baala betute chu a tithinrim hle ngei ang.—1 Lalte 17:1.
OCTOBER 10-16
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 19-20
“Thlamuantu Atân Jehova Zawng Rawh”
Rilru Hah Hunah Jehova Rinchhan Rawh
5 Lalte pakhatna 19:1-4 chhiar rawh. Elija chuan Lalnu Jezebeli’n thah a tum chuan a hlau hle a. Chuvângin, Beer-seba khuaah a tlânchhia a ni. ‘Thih dîl’ hial khawpin a beidawng a. Engin nge chutiang rilru neihtîr? Elija chu “keimahni nungchang ang pu mihring,” ṭha famkim lo a ni a. (Jak. 5:17) A rilru a hah êm vâng leh a taksa a chauh êm vâng a ni thei ang. Elija chuan biakna dik chawisân a tumna chu engmah a sâwt lo, Israel ramah hian hmasâwnna engmah a awm lo, amah chauh hi Jehova rawngbâwltu awhun a ni, tiin a ngaihtuah mai thei. (1 Lal. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) He zâwlnei rinawm tak chhân lêt dân hi mak kan ti mai thei a. Mahse, Jehova chuan Elija rilru awm dân chu a hre thiam a ni.
ia-E 103 ¶13
A Pathianah Thlamuanna A Hmu
13 A zâwlnei duh takin thlalêr hmuna thing hnuaiah ṭhua thih a dîl lai vân aṭanga a hmuh chuan Pathian Jehova chu engtin nge a awm i rin? A chhânna chu kan hre ngei ang. Elija a muthlilh hnu chuan, Jehova chuan a hnênah vântirhkoh pakhat a tîr a. Chu vântirhkoh chuan Elija chu dîm taka rawn khawihin: “Tho la, ei rawh,” a ti a. Elija chu a tho va, vântirhkohvin a pêk chhangpêr thar lâm tak leh tui chu a eiin a in ta a ni. Vântirhkoh hnênah chuan lâwmthu a sawi em? Bible chuan zâwlnei chu a ei a, a in a, a mu leh ta a, tih chauh a sawi a ni. Thusawi thei lo khawpin a beidawng tihna a ni em? A chhan chu eng pawh ni se, vântirhkoh chuan a vawihnihna atân a rawn tiharh leh a. “Tho la, ei rawh,” tia hrilhin, “i kalna tûr i chelh lo vang e,” tih thu chhinchhiah tlâk tak hi a sawi belh a ni.—1 Lal. 19:5-7.
ia-E 106 ¶21
A Pathianah Thlamuanna A Hmu
21 Bible chuan chûng thilthlengahte chuan Jehova chu leilung pian ken chaknaahte a awm loh thu min hriat nawntîr a. Elija chuan Jehova chu “chhûm chunga thuneitu,” a nih loh leh ruah sûrtîrtu anga dik lo taka mite’n an biak Baala ang, thawnthu phuah chawp pathian mai a ni lo tih a hria a ni. Pathian Jehova chu leilung pian ken chakna ropui tak takte lo chhuahna Hnâr a ni a; mahse, a thil siam eng pawh aiin nasa takin a ropui zâwk a ni. Mita kan hmuh theih vânah pawh khian a leng lo! (1 Lal. 8:27) Engtin nge chûng zawng zawngte chuan Elija chu a ṭanpui? Hlauhna a nei tih kha hre reng ang che. Mahse, Elija chuan thiltihtheihna nasa tak neitu Jehova ang Pathian chu a lama a ṭan avângin Ahaba leh Jezebeli chu a hlauh a ngai lo!—Sâm 118:6 chhiar rawh.
ia-E 106 ¶22
A Pathianah Thlamuanna A Hmu
22 Mei alh a reh hnu chuan a reh ta ṭhuap a, Elija chuan ‘aw dam diai lo chhuak’ chu a hre ta a. Chu aw chuan Elija chu a ṭum hnihna atân a rilrua awmte sawi chhuah theihna hun a pe leh a, Elija pawhin a sawi chhuak leh a ni. Chu chuan rilrua thlamuanna a neihtîr ngei a rinawm. Chu bâkah, Elija chuan a hnua chu ‘aw dam diaiin’ a hnêna a thusawite avâng pawhin thlamuanna a nei lehzual ngei ang. Jehova chuan Elija chu a tâna a hlutzia a hriat chiantîr a ni. Engtin nge a hriat chiantîr? Pathianin Israel rama Baala betute tihboral vek a tum thu a hrilh a. Elija chuan Pathian thiltum ang ngeia thil a tih zawm zêl avângin, a thiltihte chu a thlâwn lo. Chu bâkah, Jehova chuan Elija hnênah kaihhruaina chiang tak pe a, hnathawh tûr a pêk leh avângin, A thiltum tihhlawhtlinaah chuan Elija’n chanvo a la nei reng a ni.—1 Lal. 19:12-17.
Thlarau Lam Lunghlute
w97-E 11/1 31 ¶2
Mahni Inpêkna leh Rinawmna Kawnga Entîrna
Tûn laia Pathian chhiahhlawh tam takte chuan chutiang bawkin mahni inpêkna rilru put hmang an lantîr a. Mi ṭhenkhat chuan hmun hla taka Lalram chanchin ṭha hril tûrin, a nih loh leh Bethel-a rawngbâwl tûrin an eizawnna, an “ramte” an kalsan a. Mi dangte chu biakna atâna hman in sakna lama thawk tûrin ram dangah an zin chhuak a. Mite’n hna hnuaihnung tak anga an ngaih hnate chu an thawk a ni. Mahse, Jehova rawngbâwltu zawng zawngte hnathawh chu pawimawh lo a awm lo. Jehova chuan inhuam taka a rawngbâwltu zawng zawngte chu a ngaihlu a, an inpêkna rilru put hmang chu mal a sâwm ang.—Marka 10:29, 30.
OCTOBER 17-23
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 1 LALTE 21-22
“Jehova’n Thuneihna A Hman Dân Entawn Rawh”
it-2-E 21
Sipaihote LALPA
Josua’n Jeriko bula vântirhkoh ding a hmuh chuan, Israel lam ṭang nge a nih a, hmêlmate lam ṭang tih a zâwt a, vântirhkoh chuan, “Ni lo ve, LALPA sipaihote hotua lo kal ka ni zâwk e,” tiin a chhâng a ni. (Jos. 5:13-15) Zâwlnei Mikaia chuan Lal Ahaba leh Jehosaphata hnênah, “LALPA chu a lalṭhutthlênga ṭhu ka hmu a, vâna mipuiho zawng zawng, a ding lam leh vei lama dingte nên,” tiin chiang takin Jehova thlarau lam fate chungchâng a sawi a. (1 Lal. 22:19-21) Pakhat aia tam sawina “sipaihote LALPA,” tih ṭawngkam chu inâwm takin a hmang a, vântirhkohte chu cherub te, seraf te, leh vântirhkohte tia a hran tê tê chauh ni lovin, (Is. 6:2, 3; Gen. 3:24; Thup. 5:11) a pâwl ang pawha târ lan an ni a; chuvângin, Isua Krista chuan “vântirhkoh sângruk hmun sâwm leh hmun hnih aia tam” a koh theih thu a sawi a ni. (Mt. 26:53) Hezekia’n Jehova ṭanpuina a ngen khân, “Aw sipaihote LALPA, Israel-ho Pathian, cherub chunga ṭhua,” tiin a ko va; thuthlung bâwm leh a chunga cherup lemte chuan Jehova vân lalṭhutphah a entîr tih a chiang hle. (Is. 37:16; 1 Sam. 4:4; 2 Sam. 6:2 nên khaikhin rawh.) Hlauhna nasa tak nei Elisa chhiahlawhin inlârna mak tak hmanga Elisa awmna khawpui vêla tlâng chu Jehova vântirhkohte “mei tawlailîr leh sakawrin a khat” tih a hmuh chuan thlamuanna a nei a ni.—2 Lal. 6:15-17.
“Mipa Tawh Phawt Lû Chu Krista A Ni”
9 Inngaihtlâwmna. Jehova chu lei leh vâna fing ber mah ni se, ani chuan a chhiahhlawhte ngaih dân chu ṭha takin a ngaihthlâksak a. (Gen. 18:23, 24, 32) A thuneihna hnuaia awmte’n thurâwn an pêk pawh a remti a ni. (1 Lal. 22:19-22) Jehova chu a ṭha famkim a; mahse, ṭha famkim tûrin min beisei lo. Chu aiin, a rawngbâwltu mi ṭha famkim lote chu hlawhtling tûrin a ṭanpui zâwk a ni. (Sâm 113:6, 7) Dik tak chuan, Bible-in Pathian Jehova chu “ṭanpuitu” tiin a târ lang a. (Sâm 27:9; Heb. 13:6) Lal Davida pawhin Jehova inngaihtlâwmna avâng chauhvin hna ropui takte a hlen thei tih a hria a ni.—2 Sam. 22:36.
it-2-E 245
Dâwt
Pathian Jehova chuan “dâwt thu chu an awih theihna tûrin,” Isua Krista chungchâng chanchin ṭha aia thu dik lo awih zâwktute chunga ‘sualin hna a thawh’ chu a phal a. (2 Thes. 2:9-12) Kum zabi tam tak kalta khân Israel Lal Ahaba chungah chutiang chuan a thleng a ni. Ramoth-gilead a beih chuan chhiatna a thlen tûr thu Jehova zâwlnei Mikaia sawi chu awih lovin, zâwlnei dawtheite’n hnehna a chan tûr thu an sawi chu a ring zâwk a. Mikaia’n inlârnaa a hmuh angin, Jehova chuan thlarau thil siam chu Ahaba zâwlneite hmuia ‘thlarau dawthei’ anga hna a thawh a phalsak a. Chu thlarau thil siam chuan a thiltihtheihna hmangin zâwlneite chu thu dik sawi lo va, anmahni sawi duh zâwng leh Ahaba ngaihthlâk duh zâwngte sawi tûrin a thunun anga sawi theih a ni. Vaukhân lâwk a ni chung pawhin Ahaba chuan dâwt thute chu a ring a, a nun a chân phah a ni.—1 Lal. 22:1-38; 2 Chro. 18.
Thlarau Lam Lunghlute
Inchhîrna Dik Tak Chu Eng Nge Ni?
4 A tâwpah chuan, Jehova dawhtheihnain tâwp hun a nei ta a. Ani chuan Ahaba leh Jezebeli hnênah anmahni a hrem dân tûr chungchâng hrilh tûrin Elija a tîr a. An chhûngkua chu tihhlum vek an ni ang. Elija thute chuan Ahaba rilru a khawih hle! Mak tak maiin, chu mi chapo tak chu “a inngaihtlâwm” ta a ni.—1 Lal. 21:19-29.
5 Ahaba chu chumi ṭum chuan inngaitlâwm mah se, a hnua a thiltihte chuan inchhîrna dik tak a lantîr lo tih a târ lang a. A lalram aṭangin Baal biakna nuaibo a tum lo va. Jehova biakna pawh a chawilâr hek lo. Ani chuan inchhîrna dik tak a nei lohzia kawng dangte pawhin a lantîr bawk.
6 A hnuah, Ahaba chuan Suria-ho a beihnaah amah ṭanpui tûrin Juda lal ṭha tak Jehosaphata a sâwm a, Jehosaphata’n Jehova zâwlnei râwn hmasa tûrin a hrilh a. Atîr chuan, Ahaba’n chu ngaih dân chu hnâwlin heti hian a sawi a ni: “LALPA min râwnsak tûr mi pakhat . . . a la awm kha maw; nimahsela, ani hi chu ka huat zâwng tak a ni; ka chungchâng thu hi a chhe lam ngawt lo chu a ṭha rêng rêng a sawi ngai si lo va,” tiin. Chutiang chu ni mah se, zâwlnei Mikaia chu an râwn ta a. A sawi ang ngeiin, Pathian mi chuan Ahaba tân chanchin ṭha lo a hrilh lâwk ta! Jehova ngaihdamna dawng tûra inchhîrna lantîr ahnêkin, mi sual Ahaba chuan zâwlnei chu lung inah a khung a. (1 Lal. 22:7-9, 23, 27) Lal chuan Jehova zâwlnei chu lung inah khung thei mah se, hrilh lâwkna thleng famkim lo tûrin a dang thei lo. Chumi hnua indonaah chuan, Ahaba chu tihhlum a ni ta a ni.—1 Lal. 22:34-38.
OCTOBER 24-30
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 1-2
“Zirtîrna Pêk Kawnga Entawn Tûr Ṭha Tak”
Upate’n Tling Thei Tûra Mi Dangte An Zirtîr Dân
15 Elija aiawhtu Elisa chanchin chuan, tûn laiah unaupate’n thiltawn nei upate chungah zahna an lantîr theih dân a târ lang bawk a. Elija leh Elisa’n Jeriko-a zâwlnei ho an tlawh hnuah, an pahnih chuan Jordan Luiah an kal a. Chutah chuan, “Elija chuan a puan chu a la a, a tumtêl a, tui chu a han vua a, lehlam lehlamah a lo inṭhen ta a.” Lei châra an kal kai hnuah, anni chu ‘an kal dun pahin, an tî tî zêl a.’ Elisa chu thil engkim zir thiam tawhah a inngai lo tih a chiang hle. Elija lâk bova a awm hmaa a thusawi zawng zawng chu a rilruah a vawng reng a. Tichuan, Elija chu ṭhâwngaleivira lâk chhoh a ni ta a ni. A hnuah, Jordan-ah kîrlehin Elisa chuan Elija puanin tui chu a vua a, a au va: “LALPA, Elija Pathian chu khawiah nge?” tiin. Tichuan, tuite chu a inṭhen leh ta a ni.—2 Lal. 2:8-14.
Upate’n Tling Thei Tûra Mi Dangte An Zirtîr Dân
16 Elisa thil mak tih hmasak ber hi Elija thilmak tih hnuhnung ber nên a inang tih i lo hria em? Chu chu engvângin nge ngaihven awm tak a nih? Hruaitu ber a nih hnuah pawh thil kal hmang vawilehkhata thlâk danglam nghâl ngai niin a hre lo pawh a ni thei ang. Chu aimahin, Elija rawngbâwl dân anga chhunzawmin, amah zirtîrtu zahna a lantîr a, chu chuan zâwlnei dangte a thlamuan a ni. (2 Lal. 2:15) A hnuah, zâwlnei anga kum 60 rawng a bâwl chhûngin, Jehova’n ani chu Elija thilmak tihte aia ropui zâwkte a tihtîr a ni. Tûn laia zirlai i nih angin heta ṭangin eng nge i zir theih?
Thlarau Lam Lunghlute
Lalte Bu Hnihna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
2:11—Elija ṭhâwngaleivira a chhohna’ “vân” chu eng nge ni? Hei hi vân sâng tak emaw, Pathian leh a thlarau fate awmna thlarau lam hmun emaw a ni lo. (Deuteronomy 4:15-19; Sâm 11:4; Matthaia 6:9; 18:10) Elija a lâwnna “vân” chu chunglêng savate tualchaina kan chung boruak hi a ni. (Sâm 78:26; Matthaia 6:26) Lei chung boruak kal tlangin, mei tawlailîr chuan Elija chu lei hmun dangah a dah sawn a, chutah chuan hun engemawti chhûng chu a la dam a. Kum engemaw zât hnuah Elija chuan Juda lal Jehorama hnênah lehkha thawn a ziak a ni.—2 Chronicles 21:1, 12-15.
OCTOBER 31–NOVEMBER 6
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 3-4
“I Fapa Hi Pawm Rawh”
“A Tho Leh Ang Tih Ka Hria”
7 Bible-a târ lan mitthi tho leh pahnihna chu zâwlnei Elisa hmanga kaihthawh a ni a. Sunem khawpuiah chuan fa nei lo Israel hmeichhe pakhat a awm a. Ani chuan Elisa chunga khualchhâwnthiamna a lantîr avângin Jehova’n he hmeichhia leh a pasal upa tak chu fapa pein mal a sâwm a ni. Mahse, kum rei lo têah naupang chu a thi leh ta mai a. A nu rilru nat dân tûr chu han mitthla teh. A lungchhiat êm avângin Karmel tlângah Elisa va hmu tûrin kilometer 30 (mêl 19) a kal a. Elisa chuan a chhiahhlawh Gehazia chu naupang kaitho tûrin Sunem khuaah a kaltîr hmasa a. Mahse, Gehazia’n naupang chu a kaitho thei lo. A hnuah, lungngai tak naupang nu leh Elisa chu an rawn thleng ve ta a.—2 Lalte 4:8-31.
“A Tho Leh Ang Tih Ka Hria”
8 Elisa chu naupang ruang awmna pindanah chuan a va lût a, a ṭawngṭai a. Jehova chuan Elisa ṭawngṭaina chu chhângin naupang chu mak takin a tinung leh a ni. A nuin a fapa lo nung leh a hmuh chuan a va hlim tak em! (2 Lalte 4:32-37 chhiar rawh.) Hanni ṭawngṭainate chu a hre chhuak leh pawh a ni mai thei. Hanni chuan Jehova’n fapa Samuela a pêk hmâ chu fa a nei thei lo va. Jehova chuan “thlânah a chhuktîr ṭhîn a, a hruai chhuak bawk ṭhîn,” tih a hriat avângin Pathian hnênah a ṭawngṭai ta a. (1 Samuela 2:6) Pathianin Sunem khuaa naupang chu kaithovin mitthite a tinung leh thei tih a târ lang a ni.
Thlarau Lam Lunghlute
it-2-E 697 ¶2
Zâwlnei
“Zâwlneiho Fapate.” Gesenius’ Hebrew Grammar-in a hrilhfiah dân chuan (Oxford, 1952, phêk 418), Hebrai thu mala ben (fapa), a nih loh leh benehʹ (fapate) tih hian “pâwl pakhata member nihna emaw, khawtlânga (a nih loh leh hnam) member nihna emaw” a kâwk thei a. (“Rimtui siamtu zînga mi,” tia sawite chu “rimtui siamtu fapa” tak takte an ni tih târ lanna Neh. 3:8 nên khaikhin rawh.) “Zâwlneiho fapate” tih ṭawngkam chu, chu hna thawk tûra kohte zirtîrna school, a nih loh leh zâwlneite thawhhona sawina mai niin a lang. Chûng zâwlneihote chu Bethel-ah te, Jeriko-ah te, leh Gilgal-ahte awm anga târ lan an ni a. (2 Lal. 2:3, 5; 4:38; 1 Sam. 10:5, 10 nên khaikhin rawh.) Samuela chuan Rama khuaa zâwlnei pâwlho chu a kaihruai a (1 Sam. 19:19, 20), Elisa pawhin a hun laiin chutiang chanvo chu a chelh niin a lang. (2 Lal. 4:38; 6:1-3; 1 Lal. 18:13 nên khaikhin rawh.) Bible chuan an chênna tûr chu mahnia an sak thu leh an hmanraw hmante pawh an hawh a nih thu a sawi a, chu chuan samkhai takin an nung tih a târ lang a ni. In khatah chêngin chawte eiho ṭhîn mah se, hrilh lâwkna nêna inkûngkaih an chanvo dawnte erawh a inang lo niin a lang.—1 Lal. 20:35-42; 2 Lal. 4:1, 2, 39; 6:1-7; 9:1, 2.